VICTORY PRODUCTIONS PRESENTEERT
MISS JULIE EEN FILM VAN LIV ULLMANN
1
PRAKTISCH
RELEASEDATUM BELGIE: 19 november 2014
DISTRIBUTIE BELGIË Victory Productions
BOEKINGEN BELGIË Victory Productions Jean-Marie Verhasselt
[email protected] 02 261 05 40
PERS BENELUX Kay Doms
[email protected] 0499 93 46 22
2
SYNOPSIS
Een zwoele zomernacht in de jaren tachtig van de negentiende eeuw. Op een Iers landgoed is de graaf op vakantie en viert zijn personeel feest in de stallen. Tussen Julie, de dochter van de graaf, en John, zijn knecht, lopen de spanningen langzaam op. Ze dansen en drinken, verleiden en manipuleren elkaar. Het is een spel van aantrekken en afstoten, soms grof, dan weer teder. Hoewel een gezamenlijke toekomst door de klassenverschillen onmogelijk lijkt, groeit hun verlangen. Alleen een wanhoopsdaad kan hen echter bevrijden van de sociale conventies. Jessica Chastain, Colin Farrell en Samantha Morton spelen de hoofdrollen in het meeslepende liefdesdrama Miss Julie. Bergman-actrice Liv Ullmann regisseerde de speelfilm naar het klassieke toneelstuk Freule Julie van August Strindberg.
3
SPECIFICATIES LAND: Noorwegen/ Ierland JAAR: 2014 DUUR: 133 minuten BIOSCOOPFORMAAT: 2.35 : 1 GELUID: Dolby Digital ORIGINELE VERSIE: Engels ONDERTITELING: Nederlands & Frans
4
CAST
MISS JULIE JOHN KATHLEEN MISS JULIE KIND
Jessica Chastain Colin Farrell Samantha Morton Nora McMenamy
CREW REGIE & SCENARIO
PRODUCER CO-PRODUCERS
EXECUTIVE PRODUCER CINEMATOGRAFIE PRODUCTION DESIGN GELUID KOSTUUMS MONTAGE ASSISTENT REGIE SCRIPT SUPERVISOR MAKE-UP
Liv Ullmann Gebaseerd op het toneelstuk Fröken Julie van August Strindberg Synnøve Hørsdal Oliver Dungey Teun Hilte Rita Dagher Tristan Orpen Lynch Aoife O’Sullivan Nina B. Andersson Mikhail Krichman Caroline Amies Stefan Henrix Consolata Boyle Michał Leszczylowski Peter Bækkel Madeleine Fant Siw Jærbyn
5
OVER LIV ULLMANN
Liv Ullmann – Regisseur De Noorse actrice en regisseuse Liv Ullmann (°16 december 1938 – Tokyo, Japan) staat dankzij haar expressieve gezichtsuitdrukkingen, natuurlijke schoonheid en intelligente vertolkingen internationaal bekend als één van de “muzen” van de Zweedse regisseur Ingmar Bergman. Ze verscheen immers in tien van zijn meest bejubelde films, waaronder Persona (1966), The Passion of Anna (1969), Cries and Whispers (1972) en Autumn Sonata (1978). Op die manier heeft Ullmann haar reputatie als “leading lady van de Scandinavische cinema” in snel tempo weten op te bouwen. Nadat zij midden de jaren 50 in Noorwegen haar acteercarrière op het podium begint, blijft Ullmann zowel binnen de theater- als de film- en televisiewereld steeds actief. De actrice heeft maar liefst 45 films op haar naam staan. Even indrukwekkend is de lange lijst film- en toneelprijzen die ze in de wacht sleept, onder meer een Golden Globe voor Beste Actrice voor haar rol in Utvandrarna (1971). Als Ullmann in 1994 definitief besluit te stoppen met acteren om de overstap naar regiewerk te maken, komt zij slechts één maal terug op haar beslissing. Dit voor één van de laatste prenten die Bergman zal regisseren, de televisiefilm Saraband (2003). In 1992 maakt Ullmann met Sofie, een Deens drama gebaseerd op de roman Mendel Philipsen and Son van Henri Nathansen, haar regiedebuut. De film is de Deense inzending voor de 1992 Academy Awards voor Beste Buitenlandse Film. Haar debuut volgt Ullmann opnieuw op met een adaptatie, Kristin Lavransdatter (1995), een Noors historisch drama gebaseerd op een roman van Sigrid Undset. Met haar derde en vierde prenten, Private Confessions (1996) en Faithless (2000), baseert de regisseuse zich daarentegen telkens op scenario’s geschreven door Bergman. Voor die laatste, losjes gebaseerd op autobiografische elementen uit het leven van de bekende Zweedse regisseur, wordt Ullmann genomineerd voor een Palme d’Or op het Film Festival van Cannes, alsook mag ze een nominatie voor Beste Regisseur aan de Chicago
6
Film Critics Association in ontvangst nemen. Na jarenlang proberen een film te produceren gebaseerd op het toneelstuk A Doll’s House (1879) van de Noorse schrijver Henrik Ibsen kondigt Ullmann in 2006 aan dat zij het project noodgedwongen heeft moeten stilleggen. Volgens haar mededeling zou het Noorse Filmfonds haar en scenarist Kjetil Bjørnstad steeds verhinderd hebben het project van de grond te krijgen. Nochtans was er een sterke cast aan de film verbonden, zo wist Ullmann Cate Blanchett en de Kate Winslet voor de hoofdrollen te strikken. Die eerste zal de regisseuse later in 2009 regisseren in het toneelstuk A Streetcar Named Desire van Tennessee Williams aan het Sydney Theatre Company in Australië en aan het John F. Kennedy Center for the Performing Arts in Washington D.C., waar het stuk bekroond wordt met zowel een Helen Hayes Award voor Beste Buitenlandse Productie als een voor Beste Actrice. Na Faithless duurt het bijna 15 jaar vooraleer Ullmann voor haar recentste film, Miss Julie (2014), terug achter de camera kruipt. Miss Julie is een adaptatie van een Zweeds toneelstuk van August Strindberg uit 1888 en werd aan haar voorgesteld door het producers duo Teun Hilte en Oliver Dungey van het in Londen gevestigde “The Apocalypse Company”. Dankzij haar eigen Scandinavische roots voelt Ullmann onmiddellijk een sterke affiniteit tot het werk. Maar desondanks zet de regisseuse het stuk toch naar eigen hand. Zo behoudt zij de tijdsperiode waarin het toneelstuk is gesitueerd, einde 19e eeuw, maar lokaliseert ze het verhaal in NoordIerland ter vervanging van Zweden.
FILMOGRAFIE (als regisseur): o o o o o
Miss Julie (2014) Faithless (2002) Private Confessions (1996) Kristin Lavransdatter (1995) Sofie (1992)
7
OVER JESSICA CHASTAIN
Jessica Chastain – MISS JULIE Over de laatste jaren heen heeft de Amerikaanse actrice Jessica Chastain (°24 maart 1977 – Sacramento, Californië) naam gemaakt als één van de meest beloftevolle acteertalenten in Hollywood. Met nog maar slechts 15 films op haar naam heeft Chastain zich met gemak als grote vedette met Oscarwaardige prestaties op de Hollywoodkaart weten te zetten. Reeds op jonge leeftijd weet Chastain dat een acteer carrière voor haar is weggelegd. Gedurende haar schooltijd neemt ze deel aan verscheidene amateuristische Shakespeare producties, waaronder Much Ado About Nothing en Romeo & Juliet. Op aanraden van één van haar tegenspelers doet Chastain auditie bij de Julliard School in New York, waar ze dankzij een beurs geschonken door de recent overleden Robin Williams een plaatsje in de prestigieuze school weet te bemachtigen. Tijdens een afstudeerproject voor laatstejaarsstudenten wordt Chastain al snel opgemerkt door producer John Wells, die haar prompt een holding deal van een jaar voorschotelt. Dit leidt voor de actrice tot haar televisiedebuut in de rol van een psychotische vrouw in het tiende seizoen van de ziekenhuisreeks, E.R. Nog meer televisierollen volgen snel. Tussen 2004 en 2006 verschijnt zij zo onder meer in afleveringen van Veronica Mars, Close To Home en Law & Order: Trial by Jury. Terwijl Chastain aan het werk is bij het off-Broadway theater Playwright Horizons wordt ze door regisseur Al Pacino aangespoord auditie te doen voor zijn nieuwste theaterproductie Salomé (2006), gebaseerd op de tragedie van Oscar Wilde, waarvoor Pacino een onbekend gezicht zocht. Later zal het duo in 2013 nogmaals samenwerken aan de filmversie van het toneelstuk. Het succes van de productie is zo groot dat de actrice al snel bij verscheidene casting directors naambekendheid maakt.
8
In 2008 maakt Chastain haar filmdebuut met de rol van het titelpersonage in Jolene, een drama gebaseerd op het kortverhaal Jolene: A Life van E.L. Doctorow. Hoewel de film over het algemeen slecht wordt onthaald, wordt Chastain voor haar vertolking van een mishandelde jonge vrouw door verscheidene critici toch op handen gedragen. Zo stelt The New Yorker dat zij “not only holds her own corner of every scene, she’s the only thing you want to watch”. Pas verscheidene jaren later wordt de film in de Verenigde Staten verdeeld en wordt Chastain bekroond met een award voor Beste Actrice aan het Seattle International Film Festival. De daaropvolgende jaren komt de filmcarrière van Chastain goed op gang en tegen 2010 is haar naam in de filmindustrie gemaakt. Ze wordt aangeraden door Al Pacino aan visionair regisseur Terrence Malick die haar naast Brad Pitt en Sean Penn cast in zijn experimenteel drama The Tree of Life (2011). Malick bezorgt op zijn beurt haar cv aan Steven Spielberg en Jeff Nichols, respectievelijk de producent van het burgerlijk rechtendrama The Help (2011) en de scenarist-regisseur van de psychologische thriller Take Shelter (2011) over een man die geteisterd wordt door apocalyptische dromen. Door de gelijktijdige promotie van de drie films wordt Chastain onmiddellijk naar de status van “star to watch” getild. Met Malick zal ze een jaar later nogmaals samenwerken aan diens romantisch drama To The Wonder, maar haar bijdrage zal er uiteindelijk in postproductie worden uitgeknipt. Het grootste commercieel succes kent Chastain met The Help, gebaseerd op de gelijknamige bestseller van Kathryn Stockett, waarvoor ze niet alleen gelauwerd wordt maar eveneens een Oscarnominatie in de wacht sleept. Ze kan de prijs echter niet verzilveren, en haar tegenspeelster Octavia Spencer wint uiteindelijk de Oscar voor Beste Vrouwelijke Bijrol. Datzelfde jaar wordt de Chastain wel bekroond met een New York Film Critics Circle Award voor Beste Bijrol voor haar werk in zowel The Help, Take Shelter als The Tree of Life. Daarnaast mag de actrice voor die laatste eveneens haar nominatie voor de Satellite Award voor haar vertolking van Mrs. O’Brien incasseren, alsook verscheidene andere persprijzen waaronder de National Society of Film Critics Awards en de Los Angeles Film Critics Association Award. Sinds 2012 kent de carrière van Chastain een serieuze boost. Ze verschijnt dat jaar niet alleen als danseres/serveerster in de gangsterfilm Lawless en als moeder in het drama Tar, een film geschreven en geregisseerd door 12 verschillende universiteitsstudenten uit New York, maar ze wordt door Time Magazine ook uitgeroepen tot één van de 100 meest invloedrijke personen ter wereld. Naast acteren, wordt ze ook het gezicht van Manifesto, de nieuwste parfumgeur van Yves Saint Laurent. Na overwogen te worden voor een rol in de actiefilms Oblivion (2013) en Iron Man 3 (2013), alsook voor de rol van het titulair personage in het biografisch drama Diana (2013), opteert Chastain daarentegen voor de hoofdrol in de oorlogsthriller Zero Dark Thirty (2013) van Kathryn Bigelow over de zoektocht naar Osama Bin Laden. Voor haar vertolking sleept Chastain de Oscar voor Beste Actrice in de wacht. Het daaropvolgend jaar neemt ze de hoofdrol in de Spaanse horrorprent Mama voor haar rekening. Met het succes van die twee laatsten wordt de actrice de eerste vrouw die in 50 jaar tijd de hoofdrol in twee box office toppers draagt. Tussen haar filmrollen in maakt Chastain ook nog tijd voor haar Broadway debuut met The Heiress (2012). Ze keert echter snel terug naar film met haar vertolking van het titulair personage in The Disappearance of Eleanor Rigby (2013), een driedelige reeks opgedeeld als Him, Her en Them. Na haar rol als Miss Julie in de filmadaptatie van het gelijknamige toneelstuk van August Strindberg mogen we de komende jaren van Chastain nog meer verscheidenheid in haar werk verwachten. Zo zal ze binnenkort niet alleen met Matthew McConaughey en Anne Hathaway het scherm delen in de nieuwste sciencefictionprent Interstellar (2014) van Christopher Nolan, maar speelt ze volgend jaar ook mee in de horrorfilm Crimson Peak van Guillermo Del Toro.
9
FILMOGRAFIE: o
2014
o
2013
o
2012
o
2011
o o o
2010 2009 2008
MISS JULIE van Liv Ullmann THE DISAPPEARANCE OF ELEANOR RIGBY: THEM van Ned Benson THE DISAPPEARANCE OF ELEANOR RIGBY: HER van Ned Benson THE DISAPPEARANCE OF ELEANOR RIGBY: HIM van Ned Benson SALOME van Al Pacino MAMA van Andy Muschietti ZERO DARK THIRTY van Kathryn Bigelow TAR van Edna Luise Biesold, Sarah-Violet Bliss, Alexis Gambis,... LAWLESS van John Hillcoat TEXAS KILLING FIELDS van Ami Canaan Mann THE HELP van Tate Taylor THE TREE OF LIFE van Terrence Malick CORIOLANUS van Ralph Fiennes TAKE SHELTER van Jeff Nichols THE DEBT van John Madden STOLEN LIVES van Anders Anderson JOLENE van Dan Ireland
10
OVER COLIN FARRELL
Colin Farrell – JOHN De carrière van Colin Farrell (°31 mei 1976 – Dublin, Ierland) wordt gekenm erkt door verscheidene ups en downs. De Ierse acteur m ag zich op de set dan als een echte professional gedragen, zijn reputatie als wildebras heeft de aandacht m eermaals ten onrechte van zijn film carrière afgeleid. Bovendien zijn een aantal films waarin hij als leading man een grote Hollywoodproductie m ocht dragen op een flop uitgedraaid. Nochtans heeft Farrell zijn veelzijdigheid als topacteur al herhaaldelijk m et succes kunnen bewijzen en heeft hij doorheen zijn loopbaan al m et grote regisseurs als W oody Allen, Oliver Stone en Terrence Malick mogen sam enwerken. Na zodanig ontroerd te zijn door E.T. the Extra-Terrestrial (1982) van Steven Spielberg wordt Farrell aangem oedigd door zijn broer zich in te schrijven aan de Gaiety School of Arts m aar hij onderbreekt zijn dram astudies voor een terugkerende kleine rol in het BBC televisiedrama Ballykissangel. Al snel volgen m eer rollen. Zo verschijnt hij in 1999 ook in de televisiefilm Falling For a Dancer en m aakt hij zijn film debuut in het fam iliedram a The W ar Zone m et bekende nam en als Ray W instone en Tilda Swinton in de hoofdrollen. Die eerste grote film rol wordt gevolgd door een bijrol in de m isdaadkom edie Ordinary Decent Criminal (2000) en een hoofdrol in het oorlogsdram a Tigerland (2000) van Joel Schum acher. Hoewel die laatste com m ercieel geen succes is, wordt zijn vertolking als opstandige rekruut toch gelauwerd door verscheidene critici. Op zijn doorbraak in de comm erciële cinem a moet Farrell echter nog wachten tot 2002 wanneer hij bijrollen in de blockbusters M inority Report en Daredevil voor zijn rekening neem t. Maar het grote succes komt pas met zijn hoofdrollen in de thriller Phone Booth (2002), de spionagefilm The Recruit (2003) en de m isdaadthriller S.W .A.T. (2003). Hoewel zijn carrière van stoere actieheld op dat m oment al een hoogtepunt kent, staat de acteur door zijn turbulent privéleven in Hollywood ook bekend als een grofgebekte ‘bad boy’, een reputatie die hij in de pers gretig uitspeelt. Na zijn Amerikaans succes keert Farrell even terug naar zijn geboorteland waar
11
hij naast Cillian Murphy optreedt in de zwarte m isdaadkom edie Intermission (2003), de m eest succesvolle Ierse independent film aller tijden. In het daaropvolgend jaar verschijnt hij in verscheidene andere indie film s, waaronder een adaptatie van Michael Cunningham s rom an, het fijngevoelige A Hom e At the End of the W orld (2004). Farrell bouwt zijn succes verder uit m et de hoofdrol in Oliver Stone’s biografische prent Alexander (2004) naast Angelina Jolie en Val Kilm er. Hoewel de film internationaal goed wordt onthaald, is het een flop in eigen land. Vooral de portrettering van het biseksueel liefdesleven van Alexander zorgt voor veel controversie. Zijn volgende historische film , de Oscargenom ineerde The New W orld (2005) van Terrence M alick, wordt echter beter onthaald. De waardering voor zijn acteertalent neem t toe wanneer hij in 2006 naast Jamie Foxx verschijnt in de adaptatie van de politieserie Miami Vice die tot op heden nog steeds als de m eest vernieuwende televisiereeks van de jaren 80 wordt beschouwd. Na een geringere appreciatie voor zijn vertolking in Ask the Dust (2006) en Cassandra’s Dream (2007) krijgt Farrell eindelijk internationale erkenning voor zijn rol van een Ierse huurm oordenaar in de Britse m isdaadkom edie In Bruges (2008). Voor zijn vertolking van een moordenaar met een geweten m ag hij in 2009 de Golden Globe voor Beste Komische Acteur in ontvangst nemen. Deze topprestatie wordt nadien opgevolgd m et het m inder bekende oorlogsdram a Triage (2009) en het muzikaal drama Crazy Heart (2009). Farrell keert vervolgens terug naar de com m erciële film m et de zwarte kom edie Horrible Bosses (2011) waar hij naast Jennifer Aniston en Kevin Spacey deel uitm aakt van een sterrencast. De film zal uiteindelijk één van de hoogste box office successen worden. Zijn volgende film s, de rem akes Fright Night (2011) en Total Recall (2012), eindigen daarentegen allebei als grote flops. Voor de rol van rom antische held in de fantasiefilm W inter’s Tale (2014) vertoeft Farrell in de sfeer van einde 19e eeuw, zodus was de stap naar 1890 in M iss Julie (2014) voor de acteur dan ook niet erg groot.
FILMOGRAFIE: o
2014
o
2013
o
2012
o
2011
o
2010
o
2009
o
2008
o o
2007 2006
MISS JULIE van Liv Ullm ann W INTER’S TALE van Akiva Goldsm an SAVING M R. BANKS van John Lee Hancock DEAD M AN DOW N van Niels Arden Oplev SEVEN PSYCHOPATHS van M artin M cDonagh TOTAL RECALL van Len W isem an FRIGHT NIGHT van Craig Gillespie HORRIBLE BOSSES van Seth Gordon LONDON BOULEVARD van W illiam Monahan THE W AY BACK van Peter W eir CRAZY HEART van Scott Cooper ONDINE van Neil Jordan TRIAGE van Danis Tanovic THE IMAGINARIUM OF DOCTOR PARNASSUS van Terry Gilliam PRIDE AND GLORY van Gavin O’Connor IN BRUGES van Martin McDonagh CASSANDRA’S DREAM van W oody Allen MIAMI VICE van Michael Mann ASK THE DUST van Robert Towne
12
o o
2005 2004
o
2003
o
2002
o o
2001 2000
o o
1999 1997
THE NEW W ORLD van Terrence Malick ALEXANDER van Oliver Stone AT HOM E AT THE END OF THE W ORLD van M ichael M ayer INTERMISSION van John Crowley S.W .A.T. van Clark Johnson VERONICA GUERIN van Joel Schum acher DAREDEVIL van M ark Steven Johnson THE RECRUIT van Roger Donaldson PHONE BOOTH van Joel Schum acher MINORITY REPORT van Steven Spielberg HART’S W AR van Gregory Hoblit AM ERICAN OUTLAW S van Les Mayfield TIGERLAND van Joel Schumacher ORDINARY DECENT CRIMINAL van Thaddeus O’Sullivan THE W AR ZONE van Tim Roth DRINKING CRUDE van Owen M cPolin
13
OVER SAMANTHA MORTON
Samantha Morton – KATHLEEN Met haar expressieve gezicht kan de Britse actrice Samantha Morton (°13 mei 1977 – Nottingham, Engeland) zowat alles uitdrukken. Haar vermogen tot expressie is dan ook haar handelsm erk geworden. Alles wat ze voelt, is van haar gezicht af te lezen. Morton is dan ook op haar best in rauwe films die inpikken op de zelfkant van het bestaan en haar talent tot subtiele, intense vertolkingen volop uitbuiten. Reeds op jonge leeftijd ambieert Morton een acteer carrière. Op dertienjarige leeftijd verlaat de tiener de school voor een opleiding bij de Central Junior Television W orkshop. Haar betrokkenheid leidt al snel tot kleine rollen. Zo wordt ze in 1991 gecast voor de televisiereeks Soldier, Soldier. Haar doorbraak kom t echter m et de rol van een jong m eisje dat zwanger wordt gem aakt door het hoofd van een religieuze cult in een aflevering van het Britse televisiedram a Cracker. Later verschijnt ze in 1995 als prostituee in Band of Gold. Haar carrière gaat de professionele kant op als Morton de rol krijgt van Harriet Sm ith en Jane Eyre in de televisiefilm s Em m a (1996) en Jane Eyre (1997). De stap naar het bioscoopscherm m et haar rol van een getroebleerd personage in Under the Skin (1997) over rouwverwerking via seksueel escapism e betekent ook meteen de grote doorbraak. Een indrukwekkende vertolking die ze evenaart in Sweet and Lowdown (1999) van W oody Allen. Doordat M orton in haar ontroerende portrettering van de stomme Hattie niet kan praten, moet de actrice alle em otie en expressie via haar gezichtsuitdrukkingen aan de kijker overbrengen. Een prestatie waarvoor ze met een Oscarnominatie voor Best Supporting Actress beloond wordt. De film had haar snel tot Hollywoodvedette kunnen bombarderen, maar Morton selecteert indie film s die haar de kans geven haar talent te tonen in aparte, m oedige rollen. Zo kan ze een heroïne verslaafde spelen in Jesus’ Son (1999), een adaptatie van een collectie kortverhalen van Denis Johnson, en neem t ze in Morvern Callar (2002) de rol op zich van een introverte warenhuisbediende die op een nihilistische manier de zelfmoord van haar vriend tracht te verwerken. Voor haar bijdrage aan die laatste kan ze opnieuw met verscheidene nom inaties voor Beste Actrice scoren.
14
Het daaropvolgend jaar verschijnt Morton in de biografische independent film Pandem onium (2000) waarvoor ze de British Independent Film Award voor Beste Actrice in ontvangst m ag nem en. Daarop volgt een verschijning als zeemeerm in in de door Anton Corbijn geregisseerde promovideo voor het m uzieknumm er “Electrical Storm ” van U2 en verzorgt ze tussen 2001 en 2003 de stem van Ruby in de Canadese animatiereeks Max and Ruby. Nadat Steven Spielberg haar weet te strikken voor de rol van visionair medium in de sciencefictionthriller M inority Report (2002) kiest M orton opnieuw voor kleinschaligere filmproducties. Jim Sheridan cast haar als jonge Ierse moeder in zijn semi-autobiografische film en fam iliedram a In Am erica (2002) waarin haar talent om heel subtiel echte karakters neer te zetten ten volle tot zijn recht kan komen. Met als resultaat, vijf nom inaties voor Beste Actrice. De laatste jaren lijkt het alsof Morton toch de weg van de mainstream cinem a aan het inslaan is. Film s als Code 47 (2003), de fam iliefilm Lassie (2005), het dram a Control (2007), de oorlogsfilm The M essenger (2009), de sciencefictionprent John Carter (2012) en de dram atische thriller Cosm opolis (2012) getuigen hiervan. Ook al is in Miss Julie (2013) voor Morton geen hoofdrol weggelegd, toch weet de actrice te imponeren als de verloofde van John die in de zijlijn als het geweten van beide hoofdpersonages fungeert.
FILMOGRAFIE: o o
2014 2013
o
2012
o o
2009 2008
o
2007
o
2005
o
2004
o o
2003 2002
o o o
2001 2000 1999
o
1997
MISS JULIE van Liv Ullmann THE HARVEST van John McNaughton DECODING ANNIE PARKER van Steven Bernstein COSMOPOLIS van David Cronenberg JOHN CARTER van Andrew Stanton THE MESSENGER van Oren Moverman THE DAISY CHAIN van Aisling Walsh SYNECDOCHE, NEW YORK van Charlie Kaufman ELIZABETH: THE GOLDEN AGE van Shekhar Kapur MISTER LONELY van Harmony Korine CONTROL van Anton Corbijn EXPIRED van Cecilia Miniucchi LASSIE van Charles Sturridge RIVER QUEEN van Vincent Ward THE LIBERTINE van Laurence Dunmore ENDURING LOVE van Roger Michell CODE 46 van Michael Winterbottom IN AMERICA van Jim Sheridan MINORITY REPORT van Steven Spielberg MORVERN CALLAR van Lynne Ramsay EDEN van Amos Gitai PANDEMONIUM van Julien Temple THE LAST YELLOW van Julian Farino DREAMING OF JOSEPH LEES van Eric Styles JESUS’ SON van Alison Maclean SWEET AND LOWDOWN van Woody Allen THIS IS THE SEA van Mary McGuckian UNDER THE SKIN van Carine Adler
15
OVER AUGUST STRINDBERG
Johan August Strindberg – AUTEUR “Love between a m an and a wom an is war” Johan August Strindberg (°22 januari 1849 – 14 mei 1912) wordt tot op heden nog steeds beschouwd als één van de m eest invloedrijke Zweedse schrijvers. Als toneel- en rom anschrijver, dichter en essayist dom ineert hij vier decennia lang de Zweedse letterkunde. Hoewel hij voornamelijk als toneelschrijver naam en faam m aakt, levert Strindberg vrijwel in elk literair genre baanbrekend werk af. Vooral door de toegankelijkheid van zijn werken, zijn eenvoudig taalgebruik en zijn m oderne standpunten omtrent klassenverschillen en moraal doet zijn m agistraal oeuvre dat zelfs nu nog geregeld verfilmd en opgevoerd wordt opvallend actueel aan. “My life often seems as if it has been staged for me, so that I m ight both suffer and portray it”, schreef Strindberg kort voor zijn dood aan zijn Duitse vertaler. Op dat m om ent om vat zijn oeuvre 61 toneelstukken, 18 rom ans, 3 poëziebundels en 9 delen autobiografisch werk. Daarbuiten vindt de auteur nog de tijd om m eer dan 10,000 brieven (voornam elijk aan vrouwen) te schrijven, m uziek te com poneren, te schilderen en te fotograferen. Ook wetenschappelijke experim enten, zwarte m agie en botanische onderzoeken behoren tot zijn interessegebied. Vooraleer zich te richten op de literatuur en poëzie, geniet Strindberg eerst een opleiding in medicijnen. Hij onderbreekt echter zijn studies en stort zich volledig op het acteren. Hoewel een acteercarrière er voor hem niet inzit, levert het Strindberg wel een baan op als journalist bij een krant. Strindberg is ervan overtuigd dat de werken van een schrijver als vanzelfsprekend een reflectie zijn van het leven dat hij zelf leidt. Zijn literaire evolutie is dan ook een weerspiegeling van de ups en downs in zijn privéleven, zelfs op vlak van zijn jeugdherinneringen, zijn echtscheidingen en politieke standpunten. Zo schrijft hij in zijn beginperiode voornam elijk gedichten, waarin hij stelling neem t tegen de laatromantische strom ing en zich verzet tegen de rom antiek die de samenleving verheerlijkt.
16
Het meeste van Strindbergs werk wordt dan ook gerekend tot het naturalism e. Zijn literaire doorbraak verkrijgt hij m et het satirische Röda Rummet (1879) waarin hij duidelijk m aakt wat er allem aal m is is m et de m aatschappelijke voorschriften van de Zweedse sam enleving. Vaak wordt Strindberg verweten dat hij een vrouwenhater is. Zijn eigen welgestelde vader trouwde onder zijn stand m et een diepgelovige m eid, was bovendien zeer autoritair m et als gevolg dat Strindberg zijn jeugd beschrijft als een periode van m ishandeling en verwaarlozing. Zijn eigen m oeder stierf toen hij slechts 13 jaar oud was en hij had een enorm e hekel aan zijn stiefm oeder. Desondanks heeft Strindberg wel degelijk oog voor de ondergeschikte positie van vrouwen in de bekrompen Zweedse sam enleving eind de 19e eeuw – begin de 20ste eeuw. In zijn werken neem t hij het eveneens op voor de m oeilijke positie van m annen en vaders. Vooral in zijn toneelstuk De Vader werkt hij de onduidelijke en ondergeschikte rol van de vader uit. Al even m aatschappelijk relevant is Strindbergs houding ten overstaan van de verschillen tussen hoge en lage klassen. Het verdriet dat door die klassenverschillen ontstaat, is zowat het centrale thema in Fröken Julie (1888). De aristocratische Julie en de dienstbode Jean proberen zich aan de sociale conventies van hun tijd te onttrekken. Hun frustraties en am bities botsen wel m aar liggen tegelijkertijd ook in elkaars verlengde. Strindberg ziet alleen pessim ism e voor hen beiden: er is geen hoop op een toekomst want de personages zitten vast in het korset van het verleden. In 1912 overlijdt Strindberg op 63-jarige leeftijd in Stockholm aan m aagkanker. Als aandenken aan zijn bijdrage wordt er jaarlijks in Zweden de Augustprijs, de belangrijkste literatuurprijs van het land, uitgereikt. BIBLIOGRAFIE: o
1909
o
1908
o o o o o
1907 1904 1903 1902 1901
o
1900
Svarta Handsken/The Black Glove Stora Landsvägen/The Great Highway Riksföreståndaren/The Regents Bjaelbo-Jarlen/Earl Virger of Bjalbo Sista riddaren/The Last of the Knights Abu Casem s tofflor/Abu Casem ’s Slippers The Chamber Plays Till Damaskus, tredje delen/To Damascus, III The W orld History Plays Gustav III Carl XII Kaspers fet-tisdag/Casper’s Shrove Tuesday Ett dröm spel/A Dream Play Svanevit Kronbruden/The Bridal Crown Dödsdansen/The Dance of Death Kristina Midsommar/Midsummer Engelbrekt Påsk/Easter Gustaf Adolf
17
o
1899
o
1898
o
1893
o
1892
o o
1890 1889
o
1988
o
1887
o o
1886 1882
o o o o
1881 1880 1872 1871
o o
1870 1869
Folkungasaga/The Saga of the Folkungs Erik XIV Gustav Vasa Vid högre rätt/At a Higher Court Advent: Ett m ysterium /Advent Till Damaskus, andra delen/To Dam ascus, II Till Damaskus, första delen/ To Damascus, I Första varningen/The First W arning Leka m ed elden Bandet/The Bond and the Link Moderskärlek/Motherly Love Inför döden Himmelrikets nycklar; Sankte Per vandrar Pa jorden/T he Keys of the Kingdom of Heaven Debet och kredit Samum Paria/Pariah Den starkare/The Stronger Fordringsägare/Creditors Fröken Julie Kam raterna/Com rades Hemsöborna The Father Marodörer/Marauders Herr Bengt’s hustru/Sir Bengt’s W ife Lycko-Pers resa/Lucky Peter’s Travels Anno fyrtioåtta/In the Year 1848 Gillets hem lighet/The Secret of the Guild Mäster Olof/Master Olof Den fredlöse/The Outlaw Hermione I Rom/In Rome Fritänkaren/The Free Thinker En nam nsdagsgåva/A Nam esday Gift
18
CITATEN INTERNATIONALE PERS
‘Morton makes a strong imprint, limning without condescension Kathleen’s simple, clearheaded faith and morality.’ VARIETY ‘Gorgeous aesthetics (...) Mikhail Krichman’s lighting shining on the actor’s faces as if brushstrokes in Victorian paintings’ VARIETY ‘Ullmann’s uses of Schubert and Bach is one of the most assured and revelatory utilizations of music we’ve heard in some time’ INDIEWIRE ‘Jessica Chastain’s towering performance (...) this is Chastain’s most frightening, mature, and volcanic performance of an already resplendent career’ INDIEWIRE ‘Unforgettable in every sense of the word’ INDIEWIRE “Chastain and Farrell sustain a wondrous charisma throughout, acting both as sparring and dance partners in one of the most dysfunctional yet enthralling waltzes to ever hit the big screen.” AWARD CIRCUIT Miss Julie is a must-see and one of the top highlights from this year’s TIFF. AWARD CIRCUIT
19
