gastouderWijs mei 2015
Jaargang 2
nr. 3
Tijdschrift voor ouders/verzorgers en gastouders
n Ieder kind is ’KNAP’ n Rituelen kleuren je dag! n Wetjes, weetjes en tips... n Waar ligt de grens? n Voorlezen aan baby’s heeft zin n In het land…Uit het land n Knutselen met schelpen
Entree De kranten stonden weer vol van fraude in de gastouderopvang. Afschuwelijk dat mensen misbruik maken van geld dat bedoeld is om kinderen op een professionele manier te begeleiden! 100% voorkomen kunnen we het niet, maar we doen ons best. Zeker in een tijd als deze moeten we zorgen dat het geld terecht komt daar waar het nodig is. Niet alleen startende gastouders worden bij ons begeleid en gecontroleerd. Onze consulentes hebben intensief contact met gastouders en educatie staat hoog in het vaandel. Zo ben ik iedere keer trots op gastouders die weer een aanvullend certificaat of diploma hebben, zoals de gastouders uit de regio ZuidHolland die de Kiki-training hebben gevolgd. Samen willen we kinderen voorbereiden op het leven. Kinderen moeten spelen. Vooral voor jonge kinderen is dat heel belangrijk. Spelen, daar gaat het ook in de kinderopvang om. De tegenstelling tussen spelen en leren is een kunstmatige. Jonge kinderen leren al spelend. Ontwikkeling vindt plaats door middel van spel. Daarvoor moeten ze natuurlijk wel het juiste aanbod krijgen, de juiste input van volwassenen.
Daarom vinden wij het bij Gastouderopvang Humanitas zo belangrijk dat onze gastouders de kinderen begeleiden bij hun spel. Iets nieuws aanbieden als het spel stokt. Meespelen en ondertussen praten met het kind. Enerzijds voorlezen aan kleine kinderen maar daarnaast net zo goed in volwaardige zinnen praten in plaats van kindertaal. Rustig erbij gaan zitten, zodat ze altijd op een volwassene terug kunnen vallen. Voorkomen dat ze van het een naar het ander vliegen. Kinderen goed laten spelen, is zo simpel nog niet. Dat is meer dan een blokkendoos omkieperen en de kinderen hun gang laten gaan. Er komt steeds meer wetenschappelijk inzicht in spelen. Zodat we kunnen inspelen op de talenten van kinderen. Dat is ‘KNAP’.
Anja Hol voorzitter Raad van Bestuur Kinderopvang Humanitas
Colofon: 2
gastouderWijs Het tijdschrift voor ouders en gastouders van Gastouderopvang Humanitas, over de opvoeding en ontwikkeling van kinderen. Ontmoetingsplaats voor ideeën, theorie en praktijk.
Redactie Redactieadres
Jaargang 2, nr. 3 mei 2015 Foto voorpagina: Tekenen op schoolbord
[email protected] Lay-out en vormgeving: MarkDesign, Hoofddorp Foto’s: Kinderopvang Humanitas
Inge Blondel. Kinderopvang Humanitas t.a.v. Inge Blondel Postbus 591, 6400 AN Heerlen Tel: 045 – 561 53 53
Zo verschillend als kinderen zijn, zo verschillend zijn hun talenten. Elk kind is wel ergens goed in, oftewel ‘KNAP’.
Ieder kind , , is KNAP (bron: Kiddo jaargang 15 nr. 8)
Ieder kind is op zijn of haar eigen manier ‘KNAP’, oftewel intelligent en talentvol, alleen op verschillende gebieden. Dat is het uitgangspunt van de theorie van de Meervoudige Intelligenties (MI) van de Amerikaanse Psycholoog Howard Gardner. Het ene kind zal enorm uitblinken in rekenen en wiskunde, maar zal wat minder presteren in taal. Een ander kind zal ontzettend goed kunnen tekenen en knutselen, maar heeft moeite met theorie en gesproken uitleg. Gardner noemt in zijn theorie acht verschillende ‘KNAPS’; welke zijn dat? Woordknap: Deze kinderen vinden het leuk om met taal bezig te zijn, ze vertellen graag en vragen vaak om uitleg. Ze lezen graag boeken en vinden het leuk om voorgelezen te worden. Ook houden ze ervan om samen met anderen verhalen te verzinnen, woordgrapjes te maken of een toneelstukje te bedenken en uit te voeren. Rekenknap: Deze kinderen vinden het leuk om met cijfers bezig te zijn. Rekenen en tellen, maar ook activiteiten op het gebied van techniek, puzzels en raadsels oplossen. Ze willen graag alles goed begrijpen en weten hoe het precies zit, ze vinden het dan ook fijn om geordend en systematisch over dingen geïnformeerd te worden. Beeldknap: Deze kinderen vinden het leuk om creatief bezig te zijn; puzzelen, torens bouwen, schilderen en tekenen. Zij kunnen zaken ruimtelijk en in visuele beelden voorstellen. Zij vinden het fijn als er bij uitleg ook gebruik wordt gemaakt van gebaren, afbeeldingen, tekeningen en uitbeelden. Muziekknap: Deze kinderen vinden het leuk om muziek te maken, naar muziek te luisteren of te zingen. Zij hebben gevoel voor maat, ritme en herhaling. Dit komt voor in muziek, maar natuurlijk in veel meer dagelijkse bezigheden op een dag. Beweegknap: Deze kinderen vinden het leuk om te
bewegen en houden vaak van sporten. Zij doen graag sport-, spel-, en beweegactiviteiten en zijn handig met knutselen. Een kind dat ‘goed’ in zijn lijf zit en handig is op het gebied van motoriek. Natuurknap: Deze kinderen vinden het leuk om buiten te spelen, kunnen met dieren omgaan en planten verzorgen. Zij hebben de vaardigheden om grotere verbanden, ordening of samenhangen te kunnen zien. Mensknap: Deze kinderen vinden het leuk om samen dingen te doen, samen te kletsen over van alles en nog wat en nemen graag deel aan groepsbezigheden. Zij spelen graag met andere kinderen en doen mee met een sport- of spelactiviteit. Deze kinderen zijn gericht op elkaar en worden als sociaal ervaren. Zelfknap: Deze kinderen vinden rustige activiteiten leuk, zoals yoga, een dagboek bijhouden en gedichten schrijven. Zij houden ervan om alleen te spelen, denken vaak na over zichzelf en weten de eigen zwakheden en sterke punten. Zij kunnen zich goed verplaatsen in een ander en zien wat de ander nodig heeft. Stimuleer de KNAPS! Kijk eens goed naar de (gast)kinderen. Wat zijn hun ‘KNAPS’? De ‘KNAPS’ liggen niet vast, zij ontwikkelen zich. Daar kun jij als (gast)ouder bij helpen door in jouw begeleiding van de kinderen aan te sluiten bij hun manier van denken en in de activiteiten die je aanbiedt. Het zou het mooiste zijn als alle verschillenden soorten ‘KNAPS’ aan bod komen. In één activiteit zitten vaak meerdere soorten ‘KNAPS’ bijvoorbeeld; • een hut bouwen; hierin zit natuurknap, beweegknap, mensknap, beeldknap en rekenknap. • liedjes zingen; hierin zit woordknap, muziekknap, mensknap, zelfknap. • versiering maken voor een feest; hierin zit beeldknap, beweegknap, mensknap, zelfknap.
3
“Connie’s Column”… 4
Connie is sinds 2001 werkzaam als gastouder en vangt vier dagen in de week kinderen op in de leeftijd tot vier jaar. Zij is al vele jaren lid van de Gastouderraad van Kinderopvang Humanitas. Graag vertelt zij over haar werk in ‘Connie’s Column’…
Rituelen kleuren je dag! Van elke dag dat de kinderen er zijn probeer ik een bijzondere dag te maken. Hoewel iedere dag anders verloopt zijn er ook heel veel dingen hetzelfde. Het zijn, in de loop van de veertien jaar dat ik nu gastouder ben, echte rituelen geworden! Elke ochtend zwaaien we de mama’s en papa’s uit als ze weg rijden. Ze vinden het nét zo leuk als de kinderen en zwaaien enthousiast terug. Als het laatste kushandje door de lucht is gevlogen kunnen we lekker gaan spelen. Het grappige is dat het afscheid wordt nagespeeld: een kind klimt op een loopfietsje met een tasje aan het stuur en ‘vertrekt’, terwijl het vrolijk ‘doei doei !’ roept. Iedere dag lees ik voor en begin dan altijd met de vraag: ‘Doen onze oortjes het goed?’ Als het verhaal uit is mag het kind dat aan de beurt was om op schoot te zitten tijdens het voorlezen, van mijn benen glijden. De anderen volgen en aan het eind zitten er allemaal giechelende kinderen onder de tafel! Het is een vast ritueel geworden waar we elke dag weer van genieten! Een wekelijks ritueel is ‘chippies-dag’: op vrijdagmiddag sluiten we de week af met voor de oudste kinderen chipjes (eigenlijk zijn het Nibb-its, minder zout!) in plaats van het vaste tussendoortje. We praten over de afgelopen week en we verzinnen wat er in het weekend misschien gaat gebeuren: logeren bij opa en oma of gewoon gezellig thuis blijven en lekker spelen? Als er een kind jarig is, is het de hele dag feest! Buiten bij de voordeur hangen ballonnen, de kamer en de keuken zijn ook versierd. Voor de jarige ligt de verjaardagsmuts klaar en we hebben taart of cakejes met kaarsjes. We zingen álle verjaardagsliedjes die we kennen en natuurlijk zijn er kadootjes voor de jarige. We eten extra lekker: poffertjes! Als een kindje vier wordt neemt het afscheid, de verjaardagsmuts wordt een afscheidsmuts, met handjes
van alle kinderen en mij erop. In de weken ervoor wordt met behulp van een eigen gemaakte afknipkalender het aftellen extra zichtbaar gemaakt. Elke dag wordt er een stukje afgeknipt. Er zijn ook vaste kadootjes: een groepsfoto in een mooi lijstje, een fotoboekje met de leukste foto’s van de hele opvangperiode en een mooi prentenboek. In de ‘heen-en-weer map’ schrijf ik een laatste stukje aan de ouders. Al deze rituelen maken de opvangperiode tot een fijne tijd en helpen de kinderen bij het afscheid nemen!
Wetjes, Weetjes en Tips. Wetjes, Weetjes Een gastouder moet te allen tijde de verplichte documenten kunnen tonen. Een geldig EHBOcertificaat, de VOG(‘s), diploma en Risicoinventarisatie van maximaal een jaar oud. Daarom het advies om ze bij elkaar in de klapper te bewaren en deze op een vaste zichtbare plaats neer te leggen. Controleer regelmatig de geldigheidsdatum van de documenten en of de gegevens die er op staan juist zijn. Ook als de gastouder bij de ouder in huis opvangt, moeten daar ten tijde van de opvang de verplichte documenten van de gastouder aanwezig zijn. Werkt u als gastouder in uw eigen huis en wordt uw thuiswonende zoon/dochter binnenkort 18 jaar, vraag dan voor hem/haar een VOG aan. Want alle personen van 18 jaar en ouder die op hetzelfde adres wonen als de gastouder die in haar eigen huis opvang verzorgt, moeten een VOG kunnen overleggen. Het aanvraagforumlier vindt u bij ‘downloads en links’ op www.kinderopvanghumanitas.nl Het samengaan van het Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) en Stichting Huiselijk Geweld (SHG) in Veilig Thuis heeft tot gevolg dat de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling, en de bijbehorende handleiding aangepast moesten worden. De nieuwe aangepaste versies kunt u vinden op het extranet van Gastouderopvang Humanitas.
De Gouden @penstaart Op 2 april jl. werden de Gouden @penstaarten op feestelijke wijze uitgereikt als onderdeel van de Kinder Media Awards. Er is een Gouden @penstaart voor de beste online content door professionals en een Gouden @penstaart voor beste online content gemaakt door kinderen. Heel veel knappe koppen kunnen al zelf online content maken, zoals een app, website, game of zelfs een heuse soap of nieuwsprogramma. Van heel ingewikkeld tot heel vermakelijk en eenvoudig. En de winnaars zijn…, de app Peter en de Wolf en de website JorCademy.nl Lees meer hierover op www.goudenapenstaart.nl en www.mijnkindonline.nl
tips Zoek je fijne voorleesboeken voor alle leeftijden? Kijk dan op www.leesplein.nl voor suggesties, ingedeeld naar leeftijdscategorie. ‘Beter leren door spelen’ is een online cursus voor ouders en professionals, die inzicht geeft hoe je kinderen via spel kunt leren om te leren. Voor wie meer verdieping wil, kijk op www.beterlerendoorspelen.nl Traktaties en tips voor een kinderfeestje vind je op www.party-kids.nl De dagen worden al langer en het weer steeds warmer, een prima tijd om er een dagje op uit te trekken met de ‘kids’. Kijk op www.gratisdagjeuit.nl, www.dagjeweg.nl en www.uitmetkinderen.nl voor leuke suggesties. Ben je op zoek naar een leuke activiteit in de natuur? Kijk dan op www.natuurmonumenten.nl/kinderen
.
5
In het land…Uit het land
Regio Oost- Gelderla
nd
Workshop Food4balance Gastouderbureau Midden-Gelderland organiseerde samen met Gastouderopvang Humanitas een workshop over voeding. Aan de avond werd invulling gegeven door Food4balance. Op een leuke, ontspannen manier vertelden twee dames over de invloed van voeding; met name over het effect van suiker. Er werden hiervoor een aantal leuke alternatieven aangereikt. Zo kun je bijvoorbeeld in plaats van een glas vruchtensap (waar wel 8 suikerklontjes in zitten!) of ranja ook een kan water op het aanrecht zetten. Om het aantrekkelijk en lekker te maken kun je een schijfje citroen of sinaasappel, komkommer, muntblaadjes, etc. in het water doen. Ook waren er gezonde hapjes om te proeven, zoals dadelbonbons en chocolade/pompoenmousse. In het kort was de boodschap: Laat voeding voor je werken! Door het eten van gezond, onbewerkt voedsel zorg je goed voor je lichaam. We kijken terug op een leerzame, geslaagde avond
Regio Zuid- Holland
Vijf gastouders gecertificeerd Na tien weken training, met iedere week werken aan een ander thema, hebben vijf gastouders uit de regio ZuidHolland het certificaat van Kiki in ontvangst mogen nemen. Dit vond plaats op de laatste avond van de training, waarbij iedere gastouder een zelf gekozen verhaal presenteerde. Kiki is een VVE-programma, gericht op thematisch werken, het stapsgewijs uitbreiden van de
6
woordenschat en het werken in kleine groepen. Juist in de gastouderopvang, waarin sprake is van een vaste begeleider en een kleine groep kinderen, kan doelgericht gewerkt worden op een wijze die aansluit bij de mogelijkheden van het kind. Doordat een gastouder ieder kind goed kent kan zij ontwikkelingskansen herkennen, creëren en benutten. Hierdoor kan een beter resultaat behaald worden op de vier basisdoelen: bieden van emotionele veiligheid, werken aan persoonlijke en sociale competentie, overdragen van waarden en normen. Wij feliciteren de gastouders met het behalen van hun certificaat!
In het land…Uit het land
Regio West-Gelderl
and
Boer Boris gaat naar zee. . . Ook dit jaar werd er door Gastouderbureau Midden-Gelderland en Gastouderopvang Humanitas in het kader van de Nationale Voorleesdagen een voorleesontbijt georganiseerd. Een van de bemiddelingsmedewerkers heeft voorgelezen aan de aanwezige kinderen, gastouders en ouders. Het boek waaruit werd voorgelezen was ‘Boer Boris gaat naar zee’; het Prentenboek van het Jaar 2015. De kinderen vonden het een prachtig verhaal en luisterden aandachtig. Daarna was er een ontbijt met allerlei gezonde lekkernijen en was er voor de kinderen de gelegenheid mee te doen met een knutselactiviteit, aangepast aan het thema van het voorleesboek: er konden boerderijdieren worden gemaakt. De kinderen, ouders en gastouders hebben genoten van deze ochtend. De kinderen hebben heerlijk met elkaar kunnen spelen met het daar aanwezige speelgoed. Het was een heel gezellige en geslaagde ochtend!
Regio Peel en Maas
Positief opvoeden. . . In de regio Peel en Maas werd een informatieavond georganiseerd voor ouders en gastouders over Triple P, oftewel positief opvoeden. De avond werd verzorgd door het CJG (Centrum voor Jeugd en Gezin) Opvoeden is de meeste dagen een leuke en dankbare taak, toch kennen we allemaal situaties waar we geen raad mee weten. Boos, schoppen of slaan, overstuur, gewoon niet luisteren; het is herkenbaar gedrag voor iedere (gast)ouder. En hoe gaan we daar nou goed mee om, hoe kunnen we dat gedrag voorkomen of ombuigen? Positief opvoeden is een methode die hier handvatten voor geeft. Het is geen manier om perfecte kinderen te krijgen, maar geeft handvatten om als opvoeder op een positieve manier de ontwikkeling van een kind te stimuleren. Het was een interactieve avond met veel praktijkvoorbeelden. Wat doe je als je peuter gillend op de grond ligt in een winkel, of je kind weigert te eten? Hoe blijf je positief, maar ook consequent?
Er waren zowel ouders als gastouders aanwezig; een mooie gelegenheid voor hen om met elkaar uitgebreid zaken te bespreken. Op een normale dag is daar tijdens de breng-/ haalmomenten meestal weinig tijd voor. Aan het eind van de avond kreeg iedereen nog informatie mee om thuis door te lezen.
7
Grenzen stellen betekent regels afspreken. Voor sommige kinderen maar ook voor volwassenen, is dat hetzelfde als streng zijn. Echter, deze ‘strengheid’ heeft niets te maken met onvriendelijkheid, maar alles met het geven van duidelijkheid. En daar zijn kinderen en opvoeders bij gebaat. Mag je kinderen dan helemaal niet verwennen? Natuurlijk wel, maar je moet er niet in doorschieten, anders groeien kinderen niet op tot zelfstandige volwassenen die weten om te gaan met tegenslagen.
Waar ligt de grens? (bron:J/M voor ouders) Grenzen stellen heeft voordelen Het stellen van grenzen heeft een aantal voordelen. Zo zijn de regels die je afspreekt niet bélastend, maar juist ontlastend. Het voorkomt namelijk dat je steeds dezelfde discussie voert en daardoor bespaar je veel tijd en bevorder je de sfeer. Duidelijke regels biedt kinderen veiligheid; het geeft hen houvast. Het zelfvertrouwen wordt hiermee gestimuleerd en leert hen respect te hebben en rekening te houden met anderen. En als je dan een keer van een regel afwijkt, ervaren zij dat vaak als een beloning.
8
Hoe stel je grenzen? 1. Wees duidelijk. Leg uit waarom iets wel of niet mag, zodat een kind zich eerder bij de grens neerlegt en jij je beter realiseert waarom je die grens belangrijk vindt. Dit geeft ook houvast om bij je standpunt te blijven en minder snel toe te geven. 2. Wees consequent in het begrenzen van gedrag. Belangrijk is te handelen wanneer de grens is bereikt, of net iets daarvoor. Probeer in ieder geval te vermijden dat de grens te laat of helemaal niet wordt gesteld. Voor een kind is het bijvoorbeeld heel verwarrend als het de ene keer wel met zijn vieze schoenen naar binnen mag en de volgende dag niet. Hij weet dan niet waar hij aan toe is. En kinderen zullen altijd naar grenzen zoeken. 3. Bied het kind veiligheid. Als je consequent bent, hoeven kinderen niet bang te zijn dat ze de volgende keer straf krijgen als ze datgene doen wat ze altijd al deden. 4. Laat een kind zien wat het effect van brutaal gedrag op de ander is. Spiegel het gedrag: ‘wat zou jij ervan vinden als ik je ‘Dom varken’ noem? 5. Bied alternatieven aan. Laat een kind zien dat meer gewenst gedrag hem meer oplevert. Vergroot gewenst gedrag door het te belonen. Een kind zal dan gemotiveerder zijn andere manieren aan te leren en grenzen te accepteren dan dat hij gestraft wordt. 6. Maak onaangenaam, ongewenst gedrag onaantrekkelijk. En wijs een kind er op dat als hij zich zo gedraagt, de mensen hem helemaal niet aardig vinden.
Voorlezen, aan baby s heeft zin (bron:Kinderopvangtotaal)
Baby’s lijken tevreden te zijn als ze een goed ritme hebben van eten, slapen en een schone luier. Maar zij kunnen op veel meer vlakken uitgedaagd worden. Voorlezen is bijvoorbeeld van grote waarde voor de taalontwikkeling van baby’s. Hoe doe je dat en welk boek kies je dan? Hoe doe je dat? Enkele tips… • Kies een vast leesmoment op de dag om en stem dit af met de ouders. • Ga met de baby op een rustige plek zitten en zet alle media zoals computer, radio en tv uit. • Ga zo zitten dat je oogcontact met de baby kunt maken. • Kies een afbeelding in het boek en laat deze goed zien. Draait de baby de oogjes of het hoofdje even weg, gun het dan even rust. • Eén of een paar afbeeldingen laten zien is al genoeg. Het boek hoeft niet in één keer uit. Jaag het er niet doorheen. • Laat je stem horen. Benoem wat er te zien is, maak bijpassende geluiden of zing een liedje.
Wat voor boek je kiest beïnvloedt of je de aandacht van een baby hebt tijdens het voorlezen. Enkele tips… • Boeken met scherpe kleur of zwart-wit-patronen zijn goed voor de visuele ontwikkeling. Baby’s reageren er vaak goed op. Vooral naar het contrast zwart-wit kunnen ze lang kijken. • Krakende bladzijden, spiegelende glinsterfolie of een voelelement, zorgen ervoor dat een boek de aandacht vasthoudt • Een boek van hanteerbaar formaat, niet te groot en niet te dik. Bij voorkeur met stevige bladzijden die niet zomaar kunnen scheuren. En geen scherpe hoeken waaraan een baby zich kan bezeren. • Eén plaatje per pagina is genoeg, dat maakt een boek overzichtelijk. Bijvoorbeeld een plaatje van een dier of een voorwerp dat een baby uit de omgeving kent. Hoe minder details in het plaatje, hoe meer de baby kan herkennen. Voorlezen aan baby’s heeft zin BoekStart is een programma waarmee ouders worden gestimuleerd om al vroeg te beginnen met voorlezen; je doet mee bij de plaatselijke bibliotheek. Van ouders die meedoen met BoekStart en hun baby al voorlezen voordat deze acht maanden oud is, scoren de kinderen hoger op taal. Al na vijftien maanden zijn er positieve effecten op de woordenschat meetbaar. Wil je meer weten over het programma BoekStart en het BoekStart-koffertje, kijk dan op www.boekstart.nl
9
Knutselen met schelpen De zomervakantie staat weer bijna voor de deur en misschien breng je wel een bezoekje aan het strand. Wat is er nou leuker dan op zoek gaan naar verschillende schelpen? Eenmaal thuis aangekomen is het natuurlijk leuk om met deze schelpen iets te gaan maken. Wat dacht je van een aquarium met vrolijk gekleurde visjes? Wat heb je nodig: 4 canvasdoek 4 plakkaatverf 4 jouw verzameling schelpen 4 lijm of een lijmpistool (mits een volwassen je erbij kan helpen) 4 kwasten 4 (gekleurd) zand, voor op de bodem 4 eventueel wiebeloogjes 4 eventueel glitters Verf eerst je cancasdoek en laat dit drogen. Ondertussen verf je de schelpen in de gewenste kleur en laat je deze ook drogen. Mocht je graag glitters willen gebruiken, strooi deze dan over de schelpen heen wanneer de verf nog nat is. Vervolgens smeer je wat lijm onder aan je canvasdoek en strooit het zand er over heen. Druk het wat aan zodat het goed blijft plakken. Wanneer de visjes gedroogd zijn, kun je de oogjes erop verven of de eventuele wiebeloogjes erop plakken. Wanneer alles droog is, plak je de schelpen en de visjes die je geverfd hebt op je canvasdoek. En klaar is je aquarium!
