VERZOENINGSVIERING VEERTIGDAGENTIJD 2015

VERZOENINGSVIERING VEERTIGDAGENTIJD 2015 DEEL ONS VERHAAL Delen in het verhaal van Gods genade

Om eventueel op te nemen op de kaft van het boekje van de viering:

God, in de natuur herkende ik uw sporen, in een broze, kleine mens zag ik uw gelaat. In een stukje Brood proefde ik de smaak van uw liefde. De zee met al haar kracht, de natuur in al haar pracht: ze delen uw verhaal, vertellen van uw zegen. Maar vooral als Gij een mens gebogen of gebroken opricht en doet reiken naar wat hemels is en goed, wordt dat verhaal gedeeld en wijd en zijd verspreid. Iedereen mag weten dat Gij ‘genade’ zijt. Wees dan ook ‘genade’ voor mij, uw kleine mens. Vergeef mij al die woorden, waarin niemand U herkent. En maak goed mijn daden zodat ze weer verhalen van uw goedheid en uw kracht. Zo laat Gij mij weer delen in dat oud verhaal dat steeds nieuw mag klinken en nooit verloren gaat.

1

1. OPENING VAN DE DIENST

OPENINGSLIED ZJ 566

Hoe is uw naam

KRUISTEKEN EN GENADEWENS Priester:

Laten we hier samenzijn: in de naam van de Vader, de Zoon en de heilige Geest.

Allen:

Amen.

Priester:

Genade en vrede voor U vanwege God onze Vader en de Heer Jezus Christus.

OPENINGSWOORD Priester of lector:

Welkom in deze verzoeningsviering. In de veertigdagentijd willen we de Heer om vergeving vragen. Allen delen we het verhaal van ons mens-zijn. Allen zijn wij kleine mensen met fouten en tekorten. Allen hebben wij nood aan Gods grote genade. We zijn hier samen om even stil te staan bij ons levensverhaal en ons te bezinnen over onze woorden en daden. Vervolgens mogen we onze zonden uitspreken en binnentreden in het verhaal van Gods liefde. Wij mogen delen in het verhaal van Jezus: een verhaal van redding en bevrijding, van genade en nieuw leven. Als wij onze zonden belijden en de Heer ons vergeving schenkt, kunnen wij binnenkort werkelijk deelhebben aan zijn Pasen. We mogen dan delen in het Nieuwe Leven dat Jezus ons gegeven heeft.

OPENINGSGEBED Priester:

God, in deze tijd voor Pasen naderen wij tot U. Wij willen met U delen wat ons ter harte gaat. En uw vergeving vragen voor al onze daden die niet van U getuigden

2

en voor onze woorden die uw Stem niet lieten horen. Geef ons de kans om opnieuw te delen in het grote verhaal van uw liefde en genade. Dat vragen wij U met en door Jezus, onze Heer en Broeder. Amen.

2. DIENST VAN HET WOORD INLEIDING OP DE LEZING Lector:

In elke familie zijn er wel eens spanningen en moeilijkheden. Zo ook in de familie van Jakob. Tussen Jozef en zijn broers heerste er woede en jaloezie. Van echte ‘broederschap’ was er geen sprake. Uiteindelijk namen de broers Jozef gevangen, zetten hem in een put en verkochten hem aan een karavaan van kooplui op weg naar Egypte. Jaren later ziet Jozef zijn broers terug. Ze komen bij hem in Egypte om eten kopen.

LEZING

Gen 45,1-16 (WV)

Priester: [1] Nu kon Jozef zich voor alle omstanders niet langer beheersen en hij riep uit: ‘Stuur iedereen weg.’ Zo was er niemand meer bij, toen Jozef zich aan zijn broers bekendmaakte. [2] Hij weende zo luid, dat de Egyptenaren het hoorden; ook in het huis van de farao werd het bekend. [3] Jozef zei tegen zijn broers: ‘Ik ben Jozef. Maakt vader het nog goed?’ Maar zijn broers konden geen woord uitbrengen, zo verschrikt waren zij. [4] Jozef echter zei tegen zijn

broers: ‘Kom toch dichterbij.’ Toen ze dichterbij gekomen waren, zei hij: ‘Ik ben Jozef, de broer die jullie aan Egypte verkocht hebben. [5] Je hoeft niet zo terneergeslagen te zijn en jezelf niet meer te verwijten dat jullie mij hiernaartoe verkocht hebben, want God heeft mij voor jullie uit gezonden om jullie in leven te houden. [6] Er heerst nu al twee jaar hongersnood in het land en er volgen nog vijf jaren dat het ploegen geen oogst oplevert. [7] God* heeft mij vooruit gezonden, om jullie voortbestaan op aarde te verzekeren en om velen het leven te redden. [8] Niet jullie hebben mij hier gebracht, maar God zelf. Hij heeft mij tot een vader* voor de farao gemaakt, tot heer over heel zijn huis en tot heerser over heel Egypte. [9] Ga snel naar mijn vader en zeg hem: “Zo spreekt uw zoon Jozef: God heeft mij aangesteld tot heer over heel Egypte; kom zonder uitstel naar mij toe. [10] U kunt zich in Gosen* vestigen; dan zult u dicht bij mij wonen, samen met uw kinderen en kleinkinderen, uw schapen en runderen en uw hele bezit. [11] Ik zal zorgen dat u daar niets tekort komt, want er komen nog vijf jaren van hongersnood; dan zult u niet tot armoede vervallen, noch uw familie of iemand van de uwen.” [12] Jullie hier en mijn broer Benjamin zien zelf dat ik in eigen persoon tot jullie spreek. [13] Ga dus mijn vader vertellen hoe groot het aanzien is dat ik in Egypte geniet, en wat jullie allemaal is overkomen. Breng hem dan zo snel mogelijk hier.’ [14] Hij viel zijn broer Benjamin wenend om de hals, en ook zijn broer Benjamin weende terwijl hij hem omhelsde. [15] Hij kuste zijn andere broers en weende toen hij ze omhelsde. Toen pas durfden zijn broers met hem te spreken. [16] Toen het nieuws van de komst van Jozefs broers in het paleis van de farao was doorgedrongen, was er grote blijdschap bij hem en bij zijn dienst.

3

ANTWOORDPSALM (naar psalm 103)

Laten we God loven met hart en ziel, Hem danken voor al wat Hij doet. Hij wil ons vergeven. Niet langer leven wij ten dode. Zoals een adelaar zich opricht, zo mogen wij herleven bij Hem. Hij schenkt ons liefde en barmhartigheid, veel meer dan wij verdienen. Zijn goedheid en erbarmen overstijgen hemel en aarde. Zoals de zon ondergaat, zo doet hij verdwijnen al onze zonden. Als een goede vader ontfermt Hij zich over ons. Zijn liefde tilt ons op uit het stof dat wij zijn. En hoewel een mens verwelken kan, doet Hij ons bloeien boven onze eindigheid uit. Zelfs als een mens uit het leven verdwijnt, gaat Gods goedheid verder, over vele generaties heen. Levenslang mogen wij tot Hem roepen: Abba, Vader, wil ons vergeven, laat ons weer leven als broeders en zusters, als kinderen van U.

4

SUGGESTIES VOOR DE HOMILIE Enkele elementen om te integreren in een homilie -

We zijn op weg naar Pasen. Pasen is het feest van Jezus’ verrijzenis, het feest van nieuw leven. 40 dagen lang krijgen we de tijd om kwaad en zonde de rug toe te keren en ons voor te bereiden op een nieuw leven. Vandaag mogen we de Heer om vergeving vragen, zodat het ook voor ons Pasen kan worden en wij ‘als nieuw’ mogen leven.

-

We mochten zopas een Bijbelverhaal beluisteren dat spreekt over verzoening en vergeving. Bijbelverhalen hebben de bedoeling om iets te vertellen over God en zijn mensen. Het zijn verhalen waarin wij onszelf mogen herkennen. Wij mogen als het ware ‘deelnemen’ aan het verhaal. Wij mogen delen in het verhaal van Gods goedheid en genade. Ook het verhaal van Jozef en zijn broers houdt ons een spiegel voor. Het verhaal nodigt ons uit om na te denken over onze familiebanden. Niet alleen in onze kleine familie, maar ook in de grote familie van christenen. Het verhaal daagt ons uit om ons ook te bezinnen over onze relatie met God, onze Vader en met al onze broeders en zusters in het geloof.

-

Familie is belangrijk. TV-programma’s als ‘Vind mijn familie’ tonen hoe de zoektocht naar een verloren familielid nieuw leven kan betekenen. Als de familiebanden om één of andere reden verbroken werden, kunnen mensen vaak niet meer ‘voluit’ leven. Ze missen iets. Ze missen ‘iemand’. Sommigen doen dan ook heel veel moeite om een verloren familielid terug te vinden. Wanneer dit lukt en zij zich (opnieuw) met elkaar verbonden weten, begint voor hen een nieuw bestaan. Er ontluiken nieuwe kansen en mogelijkheden. De emoties die Jozef ervaart wanneer hij zijn broers terugziet, tonen dat ook hij iets mist, omdat hij leeft in een ver land, ver weg van zijn familie. Hij is blij zijn broers terug te zien. Hij is bereid om hen te vergeven, hen een nieuwe kans te geven. Hij wil opnieuw met hen op weg gaan. De verzoening tussen de broers betekent ‘nieuw leven’: nieuw leven voor Jozef, nieuw leven voor zijn broers.

5

Iets soortgelijks mogen wij ervaren als wij terug op zoek gaan naar onze broeders en zusters in het geloof en als wij ook de band met God, onze Vader opnieuw willen herstellen. Als wij onze zonden en fouten willen achterlaten en God, onze Vader om vergeving vragen, dan kunnen de familiebanden hersteld worden en kunnen wij weer voluit leven als één grote familie van christenen. Wij mogen dan weer leven als kinderen van God en broeders en zusters van elkaar. Door de hernieuwde en herontdekte familiebanden ontvangen wij nieuwe levenskansen, nieuwe mogelijkheden. -

In het gesprek met zijn broers verwijst Jozef meermaals naar God. Hij benadrukt dat God zelfs het kwaad ten goede kan keren. Wat de broers Jozef aandeden, is niet goed te praten, maar Jozef is ervan overtuigd dat God uit al het kwaad ook iets goeds deed ontstaan. Het kwaad had niet het laatste woord. Met de steun van God kon Jozef een nieuw leven opbouwen in Egypte. Met de steun van God zit hij niet gevangen in gevoelens van haat ten opzichte van zijn broers. Door zijn band met God kan en wil hij zijn broers vergeving schenken. Zoals God zijn mensen telkens weer vergeeft, zo wil ook Jozef zijn broers vergeven.

-

Op het einde van de lezing hoorden we hoe het goede nieuws van de komst van Jozefs broers zich verspreidt. Het verhaal wordt ‘gedeeld’. Waar het hart van vol is, loopt de mond van over. Gedeelde vreugd is dubbele vreugd. Iedereen is er zo ‘vol’ van dat ze het verhaal willen delen. Vergeving en verzoening zijn wonderlijk. Wanneer wij vergeving krijgen, ontvangen we nieuwe levenskansen. Dit vervult ons met vreugde en blijdschap. Die vreugde willen we met anderen delen. Wie werd vergeven, wordt uitgenodigd om ook anderen te vergeven en hen ook zo te laten delen in het verhaal van Gods liefde en genade.

STILLE TIJD ZJ 532

O Heer die overwint …

OF ZJ 316

Barmhartige Heer …

3. DIENST VAN DE BEKERING

GEWETENSONDERZOEK

Priester:

Pasen is het feest van het nieuwe verbond. Via onze Broeder Jezus wil God ons steeds weer verbinden met Hem en met elkaar.

6

Zo’n nieuwe verbondenheid is maar mogelijk wanneer we alle hindernissen en alle blokkades die tussen ons in staan opruimen. Alleen als we God en elkaar om vergeving vragen, kunnen wij opnieuw leven als kinderen van Hem en broeders en zusters van elkaar. Dan zullen wij ons opnieuw verbonden weten met de gehele familie van christenen. Laten we het dan even stil maken om ons te bezinnen over onze zonden. Lector:

Jezus leerde ons God kennen als een liefdevolle Vader. Hij riep ons op om te leven als kinderen van God en broeders en zusters van elkaar. In een familie, en zo ook in de familie van christenen, is het van belang dat broers en zussen goed met elkaar omgaan en lief en leed met elkaar delen. De problemen tussen Jozef en zijn broers tonen ons dat woede, jaloezie en haat een familie uit elkaar kan drijven. Familieleden raken dan vervreemd van elkaar. Ze kennen elkaar niet meer. Soms is dat ook zo in onze grote familie van christenen. Wanneer liet jij je leiden door haat of jaloezie? Welke woorden of daden verwijderden jou van één van je medemensen? Wanneer deed jij onrecht aan één van je broeders of zusters in het geloof? STILTE

Lector:

Jozef is bereid zijn broers te vergeven. Zijn band met God leidt er toe dat hij niet vastzit in haat of wrok. Zijn relatie met de goede God zet hem ertoe aan zijn broers te vergeven. En wij? Zijn wij bereid om onze medemensen vergeving te schenken. Kunnen ook wij hen een nieuwe kans geven? STILTE

Lector:

Hoe is onze band met God, onze Vader en met Jezus, onze Broeder? Nemen wij de tijd om ons levensverhaal met God te delen? Maken we tijd om te bidden en bij de Heer te zijn? Durven we met God delen wat ons ter harte gaat? Mag God, onze Vader, deel uitmaken van ons leven? Welke plaats krijgt Jezus in ons levensverhaal? Durven we onze kleine kanten tonen? Durven we hen om vergeving vragen?

7

STILTE Lector:

Hoe is onze relatie met Jezus, onze Broeder en met God, onze Vader? Durven wij, zoals Jozef, met anderen spreken over onze band met God? Durven wij zeggen wat Hij voor ons betekent? STILTE

Lector:

In de lezing beluisterden we hoe het verhaal van de komst van de broers van Jozef wordt gedeeld. Het verhaal verspreidt zich. Getuigen wij van de vreugde die vergeving en verzoening schenken? Spreken wij met anderen over de genade en barmhartigheid van God en onze medemensen? Durven wij in woord en daad laten zien dat vergeving en verzoening ‘nieuw leven’ geven? STILTE

Priester:

Nu we even stilgestaan hebben bij onze zonden en zwakheden mogen wij God vragen om ons ‘genadig’ te zijn.

GEZAMENLIJK GEBED ZJ 28a: Wees mij genadig, Gij die genade zit, verdelg mijn schuld God, Gij die genade zijt, God, Gij die vergeving zijt, God, Gij die barmhartig zijt, God, Gij die onze Vader zijt,

wees ons genadig. vergeef ons onze schuld. toon ons uw barmhartigheid. maak ons opnieuw tot uw kinderen, tot broeders en zusters van elkaar. Help ons te leven in de voetsporen van Jezus, uw Zoon en onze Broeder. Amen.

ZJ 28a: Wees mij genadig, Gij die genade zit, verdelg mijn schuld

8

PERSOONLIJKE BELIJDENIS De priester nodigt de aanwezigen uit tot persoonlijke belijdenis: Zusters en broeders, U krijgt nu de mogelijkheid om uw persoonlijke belijdenis uit te spreken en het sacrament van verzoening te ontvangen. Ofwel kunt u bij de priester vooraan komen, het hoofd buigen en een korte belijdenis uitspreken. Dan zal de priester u de handen opleggen en de absolutie geven. De andere mogelijkheid is dat u knielt bij een priester in de biechtstoel of naast hem neerzit achteraan of in een zijbeuk en zo met hem spreekt. Tijdens de persoonlijke belijdenissen kunnen de volgende acclamaties / korte liedteksten steeds herhaald of beluisterd worden:

Blijf mij nabij, strofe 2 (t.: P. Stroux / m.: Abide with me) Reik mij Uw hand en spreek uw reddend woord, wijs mij de weg en leid mij veilig voort. Blijf mij nabij, in vreugde en verdriet. Ik heb U lief, o Heer, verlaat mij niet.

9

Suggesties voor wie naar woorden zoekt: God, ik was niet altijd goed voor mijn medemensen, mijn broeders en zusters in het geloof. Ik heb namelijk … Ik vraag een nieuwe kans omdat ik … God, laat mij weer leven als een kind van U. Heer Jezus, ik was niet altijd bereid om mijn medemensen vergeving te schenken. Ik … Heer, ik wil mij laten inspireren door Jozef. Help ook mij om anderen niet te veroordelen, maar nieuwe kansen te geven. Heer Jezus, Jij verbindt mensen met God en met elkaar . ‘k Heb de band met U verbroken toen ik … Ik leefde niet altijd in verbondenheid met U. Ik maakte niet altijd tijd om … Heer, herstel de verbondenheid. Laat mij weer voluit Pasen vieren, het feest van het nieuwe verbond. Heer Jezus, Jij deelt het leven van mensen en roept hen op om het verhaal van Gods goedheid te verkondigen. Ik kwam niet altijd uit voor mijn geloof … Ik durfde niet altijd te zeggen of te tonen dat ik christen ben … Heer, help mij het verhaal van het evangelie te delen met velen. Help mij om het verhaal van uw goedheid en vergeving te verspreiden.

Na de absolutiewoorden kan de priester een kaartje met onderstaande tekst aanbieden aan de persoon die het sacrament ontvangen heeft. 1 Pe 1,22-25 [22] Nu u gehoorzaam bent aan de waarheid, is uw hart gelouterd en kunt u oprecht van uw broeders en zusters houden; heb elkaar dan ook onvoorwaardelijk lief, met een zuiver hart, [23] als mensen die opnieuw zijn geboren, niet uit vergankelijk maar uit onvergankelijk zaad, door Gods levende en altijd blijvende woord. [24] ‘De mens is als gras en zijn schoonheid als een bloem in het veld: het gras verdort en de bloem valt af, [25] maar het woord van de Heer blijft

eeuwig bestaan.’ Dit woord is het evangelie dat u verkondigd is.

Laten we dit verhaal van Gods goedheid en liefde met elkaar delen. Laten wij de vreugde van het evangelie tonen. Laten wij ook elkaar vergeven en leven als broeders en zusters van elkaar. Zo kunnen we samen delen in het volle leven van Pasen.

10

4. SLOT VAN DE DIENST AFSLUITEND WOORD EN GEBED Priester:

Wij hebben vergeving gevraagd en de Heer Jezus heeft zijn goedheid getoond. In verbondenheid met de Heer Jezus en met al onze broeders en zusters in het geloof, mogen wij nu bidden:

Allen:

Onze Vader, …

Priester:

Abba, Vader, wij danken U omdat Gij ‘genade’ zijt. Dank voor de barmhartigheid en de vergeving die wij mochten ontvangen. Gij geeft ons een nieuwe kans om te leven in verbondenheid met U en met elkaar. Gij maakt ons opnieuw tot één hechte familie. Steun en sterk ons om het verhaal van uw liefde te delen met anderen. Help ons om vreugdevol te getuigen van het nieuwe leven dat wij ontvingen. Dat vragen wij U met en door Jezus, onze Heer en Broeder. Amen.

Allen:

ZENDING EN ZEGEN Priester:

De Heer heeft ons gezegend met vergeving. Hij heeft onze verbondenheid hersteld. Zo kunnen wij voluit het feest van Pasen vieren, het feest van het nieuwe verbond met God en met elkaar. Zegene u de barmhartige God, Vader, Zoon en heilige Geest.

Allen:

Amen.

SLOTLIED ZJ 585

Dankt, dankt nu allen God

OF ‘Verkondig alle mensen’ (t.: H. Jongerius / m.: Straatsburg 1545) Verkondig alle mensen wat Ik u zeggen zal: mijn woorden brengen vreugde en vrede overal. Verkondig aan eenieder die hier geboren wordt:

11

wij zijn niet langer vreemden maar kinderen van God Verkondig aan de blinden, een licht is opgegaan, wij lopen niet verloren, er is een weg te gaan. Verkondig aan de armen, uw droefheid is voorbij, de zondaar vindt vergeving, de liefde maakt u vrij. Verkondig aan wie zoeken, niet eeuwig duurt uw nood. Ik ben uw weg naar vrede, Ik ben uw levensbrood. Verkondig aan wie sterven, gij kunt in vrede gaan, het wordt voor u ook Pasen, Ik ben u voorgegaan. Verkondig heel de aarde en al wat adem heeft, gelukkig zal hij wezen die in de liefde leeft. Verkondig alle mensen dat Ik u heb gezegd, een nieuwe geest van vrede wordt in uw hart gelegd.

12