VERZOENINGSVIERING VEERTIGDAGENTIJD 2014 Op zoek naar levend water … Suggesties voor visualisering: De diocesane affiche ‘Putten uit de bron’ kan een centrale plaats krijgen in de gebedsruimte. In diverse kerken heeft men een symboolhoek opgebouwd met een ‘bron’. Bij deze bron kan men een grote (glazen?) schaal plaatsen waarin er tijdens de viering water gegoten zal worden. Indien er nog geen symboolhoek met een bron beschikbaar is, kan men ook gebruik maken van afbeeldingen of voorwerpen die verwijzen naar water, bron, … .
Om eventueel op te nemen op de kaft van het boekje van de viering:
Er was eens een man. Achter zijn huis stroomde een rivier. Hij gebruikte het water om zijn tuin te besproeien, zijn dieren te laven en zijn bad te vullen. De man vroeg zich af waar het water vandaan kwam. En op een dag besloot hij de stroom te volgen. Hij wandelde stroomopwaarts, op zoek naar de bron. Op zijn tocht moest hij vele hindernissen overwinnen. Hij klom over prikkeldraad, hij zakte weg in moerasgrond en trotseerde koeien en stieren die zich de rivier hadden toegeëigend. Na vele dagen en nachten kwam hij bij de bron. De bron was veel kleiner dan hij had gedacht en ze leek uit het niets te komen. Het was daar, bij de bron, dat de man ontdekte dat veel ons gewoon wordt gegeven en dat een klein geschenk vaak een grote genade is.
1
1. OPENING VAN DE DIENST
OPENINGSLIED ZJ 25d
Wij die U nooit hebben gezien
KRUISTEKEN EN GENADEWENS Voorganger:
Laten we hier samenzijn: in de naam van de Vader, de Zoon en de heilige Geest.
Allen:
Amen.
Voorganger:
Genade, barmhartigheid en vrede voor U van onze Heer Jezus Christus, Hij die wordt genoemd: Bron van genade, levend water.
OPENINGSWOORD Voorganger of lector: Welkom in deze verzoeningsviering. In deze veertigdagentijd staan we stil bij alles wat ons verhindert om naar God toe te gaan. Wat belet ons om naar de Bron te gaan? Wat houdt ons tegen om te drinken van het levend water? In deze veertigdagentijd willen wij ons meer bewust worden van onze fouten en zwakheden. We willen tonen dat wij dorsten en verlangen naar Gods genade. In deze viering vragen we God om vergeving zodat wij opnieuw kunnen putten uit de Bron en kunnen drinken van het levend water.
OPENINGSGEBED Voorganger:
God, in deze tijd voor Pasen komen wij tot U. Al wat dor en droog is, al wat doods is en geen leven in zich draagt, al onze fouten en tekorten willen wij bij U neerleggen. We willen U vragen: laat uw genade stromen, maak alles nieuw. Gij, die zijt: de Bron van alle leven. Amen.
2
2. DIENST VAN HET WOORD EERSTE LEZING Lector:
Uit de Openbaring van Johannes (21,1-6) Ik zag een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. Want de eerste hemel en de eerste aarde zijn voorbij, en de zee is er niet meer. Toen zag ik de heilige stad, het nieuwe Jeruzalem, uit de hemel neerdalen, bij God vandaan. Ze was als een bruid die zich mooi heeft gemaakt voor haar man en hem opwacht. Ik hoorde een luide stem vanaf de troon, die uitriep: ‘Gods woonplaats is onder de mensen, Hij zal bij hen wonen. Zij zullen zijn volk zijn en God zelf zal als hun God bij hen zijn. Hij zal alle tranen uit hun ogen wissen. Er zal geen dood meer zijn, geen rouw, geen jammerklacht, geen pijn, want wat er eerst was is voorbij.’ Hij die op de troon zat zei: ‘Alles maak Ik nieuw!’ – Ik hoorde zeggen: ‘Schrijf het op, want wat hier wordt gezegd is betrouwbaar en waar.’ Toen zei Hij tegen mij: ‘Het is voltrokken! Ik ben de alfa en de omega, het begin en het einde. Wie dorst heeft geef Ik vrij te drinken uit de bron met water dat leven geeft.
ANTWOORDPSALM Naar psalm 63 P 83
God, mijn God, naar U blijf ik zoeken, mijn ziel dorst van verlangen naar U.
Lector:
God, mijn God, ik verlang naar U, het levend water, Bron en Monding van mijn bestaan.
P 83
God, mijn God, naar U blijf ik zoeken, mijn ziel dorst van verlangen naar U.
Lector:
God, mijn God, ik smacht naar U, kijk naar U uit. Heb oog voor mij, zie mij hier staan. Uw liefde is meer dan het leven, oneindig, tot ver voorbij de dood.
P 83
God, mijn God, naar U blijf ik zoeken, mijn ziel dorst van verlangen naar U.
Lector:
Mijn leven lang wil ik U loven, getuigen van uw goede naam. Laat uw Stem in mij weerklinken, open mijn lippen, wakker mijn bidden aan.
P 83
God, mijn God, naar U blijf ik zoeken, mijn ziel dorst van verlangen naar U. 3
Lector:
Ja, ik wil mijn hart laten spreken, mijn ziel wil zingen voor U. Als mijn leven dor en droog is, mijn daden niet vruchtbaar zijn, dompel mij dan onder in uw genade, besprenkel mij met uw liefde. Maak mij nieuw, Gij die zijt, Bron van het leven.
P 83
God, mijn God, naar U blijf ik zoeken, mijn ziel dorst van verlangen naar U.
EVANGELIE Voorganger: Joh 4,5-14 Jezus kwam bij de Samaritaanse stad Sichar, dicht bij het stuk grond dat Jakob aan zijn zoon Jozef gegeven had, waar de Jakobsbron is. Jezus was vermoeid van de reis en ging bij de bron zitten; het was rond het middaguur. Toen kwam er een Samaritaanse vrouw water putten. Jezus zei tegen haar: ‘Geef Mij wat te drinken.’ Zijn leerlingen waren namelijk naar de stad gegaan om eten te kopen. De vrouw antwoordde: ‘Hoe kunt U, als Jood, mij om drinken vragen? Ik ben immers een Samaritaanse!’ Joden gaan namelijk niet met Samaritanen om. Jezus zei tegen haar: ‘Als u wist wat God wil geven, en wie het is die u om water vraagt, zou u Hém erom vragen en dan zou Hij u levend water geven.’ ‘Maar Heer,’ zei de vrouw, ‘U hebt geen emmer, en de put is diep – waar wilt U dan levend water vandaan halen? U kunt toch niet meer dan Jakob, onze voorvader? Hij heeft ons die put gegeven en er zelf nog uit gedronken, en ook zijn zonen en zijn vee.’ ‘Iedereen die dit water drinkt zal weer dorst krijgen,’ zei Jezus, ‘maar wie het water drinkt dat Ik hem geef, zal nooit meer dorst krijgen. Het water dat Ik geef, zal in hem een bron worden waaruit water opwelt dat eeuwig leven geeft.’
SUGGESTIES VOOR DE HOMILIE -
Het visioen uit de Openbaring van Johannes toont ons dat niet alles bij het oude blijft. Ooit, op het einde der tijden, zal God de wereld ‘nieuw maken’. De nieuwe hemel en de nieuwe aarde dienen zich nu echter reeds aan. God brengt ook hier en nu al iets nieuws. Hij maakt het leven nieuw. Dat doet Hij in Jezus, in zijn verrijzenis. Dat wil Hij ook doen in ons leven. Ook ons leven wil Hij ‘nieuw’ maken. De Heer maakt alles nieuw! Zoals een dor en bijna verdroogd plantje kan opleven door een paar druppeltjes water, zo geeft de Heer nieuw leven aan wat ‘doods’ is. De Heer wil ook ons leven vernieuwen.
4
Al onze zonden, alles wat ons verhindert om daadwerkelijk ten volle ‘te leven’, wil Hij van ons wegnemen. Hij wil ons maken tot nieuwe mensen die meebouwen aan een nieuwe wereld, een nieuwe hemel op aarde, een wereld waarin mensen vertoeven bij de Bron en leven in verbondenheid met de Heer en met elkaar.
-
Wie gaat er nu op het middaguur naar de bron? In warme landen tracht men het zware werk van ‘water halen’ te doen wanneer het nog koel is. Vrouwen gaan vroeg in de ochtend water putten. Het is echter al middag wanneer de vrouw uit het evangelie bij de bron te vinden is. Wellicht ging ze juist op dat moment naar de bron om de anderen te ontlopen. Ze was namelijk een vrouw die fouten gemaakt had in haar leven. Anderen beschouwden haar als een zondig mens, als iemand die je beter kan mijden. Jezus daarentegen spreekt haar juist aan. Hij vraagt haar om water te putten, om iets goeds te doen voor een ander. Hij vraagt haar om iets nieuws te doen, anders dan anders. En Hij benadrukt dat haar leven ‘anders’ kan worden, Hij zegt dat Hij levend water schenkt dat haar leven ‘nieuw’ kan maken. De vrouw begrijpt niet hoe dat kan. Ze vindt het onbegrijpelijk dat Jezus haar aanspreekt en haar ‘levend water’ en een ‘nieuw leven’ geven wil. Misschien lijken wij wel een beetje op die vrouw. Ook voor ons is het onbegrijpelijk, ongelofelijk dat onze Heer ons niet blijft aankijken op onze fouten, dat Hij ons wil vergeven en een nieuwe kans aanreikt. Het is ongelofelijk. Net zoals het Paasmysterie. Met Pasen vieren wij dat het leven sterker is dan de dood, dat het goede het wint van het kwade. Dat zegt Jezus ook tegen die vrouw bij de waterput. Dat zegt Jezus vandaag ook tegen ons. Kwaad, zonde en dood worden overwonnen wanneer we ons bekeren, een nieuwe kans krijgen en als nieuw gaan leven.
-
Wij gaan geen water meer halen bij een put. Als wij dorst hebben, draaien we gewoon de kraan open en het water stroomt ons tegemoet. Voor ons is ‘water halen’ simpel. Het vraagt geen of amper energie. In het verleden was dat heel anders. Als men toen dorst had, kon men geen koelkast openen om er een fris drankje uit te halen. Men moest naar de bron om water te putten.
5
Men moest er moeite voor doen! Men moest zich ervoor inspannen! Mensen dorsten echter niet alleen naar water. Ze verlangen ook naar andere zaken. Velen verlangen naar rechtvaardigheid, naar een vriendelijk woord, naar liefde. Velen hopen ook op vergeving en verzoening, Ook als je dorst naar een nieuwe kans, dan geldt wat het verhaal wil vertellen. Het gaat niet zomaar. Zoals de vrouw in het verhaal veel moet doen om haar dorst te lessen en water te putten, zo vraagt het veel van een mens om terug te gaan naar de Bron, om je open te stellen voor de Heer, om te luisteren naar Hem en het ‘levend water’ in ontvangst te nemen. Als je dorst naar vergeving, moet je de moeite doen om je te bekeren. Wie toont dat hij écht verlangt naar een nieuw leven, mag drinken aan de Bron, die alles ‘nieuw’ maakt.
-
Jezus vraagt de vrouw om water te putten voor Hem. Zoals Jezus de vrouw vraagt om iets voor Hem te doen, zo vraagt Jezus ook ons om voor Hem te werken. Ook wij zijn geroepen om zijn helpers, zijn dienaren te zijn. Hoe reageren wij op zijn vraag? Wat zeggen wij wanneer Hij ons aanspreekt en ons vraagt om Hem te helpen? Doen wij dat? Wie ingaat op de vraag van Jezus, wie het goede doet en zijn helper wordt, zal er zelf ‘deugd’ aan beleven. Wie water put voor een ander, zal zelf ‘levend water’ ontvangen. Wie het goede doet voor anderen, zal mogen delen in die goedheid. ‘Levend water’ zal hem ten deel vallen. Wie anderen helpt om ‘te leven’, zal zelf ‘leven’ ontvangen.
STILLE TIJD
LIED
Als je dorst hebt … Tekst & Muziek: Elly & Rikkert Zuiderveld CD: Samen, Een boom vol liedjes (deel 3)
OF ZJ 728
U kennen, uit en tot U leven (strofe 1,3 & 7)
6
3. DIENST VAN DE BEKERING
GEWETENSONDERZOEK Voorganger: Dit jaar werken wij rond het thema ‘Putten uit de Bron’. In deze verzoeningsviering willen wij stilstaan bij onze zonden en onze fouten. Wij mogen naar de Bron gaan, onze fouten er neerleggen en om vergeving vragen. We mogen dan ontdekken dat wij ondanks onze zonden door God geliefd zijn. Hij wil ons – ondanks onze fouten – ‘levend water’ schenken en een nieuwe kans aanreiken. Zo maakt de Heer alles nieuw. Lector:
In de eerste lezing beluisterden we het visioen van Johannes Johannes droomt van een nieuwe wereld. Hij gelooft en hoopt dat God alles ‘nieuw’ zal maken. En wij? Hebben ook wij nood aan een nieuwe kans? Wanneer bouwden wij niet mee aan Gods droom met deze wereld? Welke van onze woorden of daden horen niet thuis in een wereld, zoals die door God is bedoeld? STILTE De vrouw uit het evangelie ging naar de waterput en ontmoette er Jezus. We hoorden hoe Jezus de vrouw aansprak. Ze spraken met elkaar. En de vrouw luisterde naar de boodschap van de Heer. En wij? Nemen wij de tijd om met Jezus te spreken, om te bidden? Luisteren wij naar zijn Woorden? Proberen wij, net zoals die vrouw, te begrijpen wat Hij aan ons wil zeggen? STILTE Jezus sprak over het levende water. Jezus wil mensen ‘leven schenken in overvloed’. En wij? Hebben wij anderen steeds geholpen om ten volle te leven? Wanneer hebben onze slechte woorden of daden ons eigen leven ‘moeilijk’ gemaakt? Verlangen ook wij naar het ‘levende water’? Dorsten ook wij naar vergeving en verzoening?
7
STILTE Lector:
God wil ons vergeven. Wie naar Hem toegaat, wie de Bron opzoekt en er zijn fouten neerlegt, heeft de handen vrij om het ‘levend water’ te ontvangen. Wie naar de Bron gaat, krijgt een nieuwe kans om te leven naar het voorbeeld van Jezus. Er wordt water (van de bron – cf. symboolhoek) in een schaal gegoten. Men maakt bij voorkeur gebruik van een glazen kruikje en een glazen schaal. God, Gij Barmhartige Nabije, zegen dit water, maak het tot ‘levend water’, maak het tot een teken van uw barmhartigheid, tot een symbool van verzoening (+). Nadat jullie het sacrament van verzoening hebben ontvangen, mogen jullie naar de Bron komen en met dit water een kruisteken maken. Getekend met het ‘levende water’ mogen wij dan leven als waarachtige christenen. Laten we nu samen bidden:
GEZAMENLIJK LITANIEGEBED Als we anderen uitsluiten… Als we geen tijd maken voor gebed en stilte… Als wij geen oog hebben voor wie lijden… Als we ons eenzaam voelen… Als we denken niet mee te tellen… Als we niet meer in onszelf geloven… Als we niet meer vertrouwen op U… Als we ons laten leiden door angst… Als we dorsten naar verandering… Als we verlangen naar ommekeer… Als we ‘hard’ zijn of ‘verstard’… Als we muren optrekken om ons heen… Als we de stem van de Heer niet willen horen… Als we niet meer geloven in een nieuwe kans… Heer, nodig ons uit om naar de Bron te komen. Schenk ons ‘levend water’. Maak alles nieuw. ZJ 323
Oud het leven dat wij leiden
8
Heer, maak alles nieuw. Heer, maak alles nieuw. Heer, maak alles nieuw. Heer, maak alles nieuw. Heer, maak alles nieuw. Heer, maak alles nieuw. Heer, maak alles nieuw. Heer, maak alles nieuw. Heer, maak alles nieuw. Heer, maak alles nieuw. Heer, maak alles nieuw. Heer, maak alles nieuw. Heer, maak alles nieuw. Heer, maak alles nieuw.
PERSOONLIJKE BELIJDENIS De voorganger nodigt de aanwezigen uit tot persoonlijke belijdenis: Zusters en broeders, U krijgt nu de mogelijkheid om uw persoonlijke belijdenis uit te spreken en het sacrament van verzoening te ontvangen. Ofwel kunt u bij de priester vooraan komen, het hoofd buigen en een korte belijdenis uitspreken. Dan zal de priester u de handen opleggen en de absolutie geven. De andere mogelijkheid is dat u knielt bij een priester in de biechtstoel of naast hem neerzit achteraan of in een zijbeuk en zo met hem spreekt. Tijdens de persoonlijke belijdenissen kunnen de volgende acclamaties / korte liedteksten steeds herhaald of beluisterd worden: ZJ 30 a
God, U bent liefde, bron van het leven.
P 69
Zoals het hert naar water smacht, zo zoekt mijn geest naar U, mijn God.
P 210
Met vreugde zult gij water putten aan de bronnen van uw Redder.
Suggesties voor wie naar woorden zoekt: Heer, maak alles nieuw. Maak mij nieuw. Ik heb namelijk … Ik vraag een nieuwe kans omdat ik … Heer, Jij spreekt ook zondaars aan. Spreek ook mij aan. Ik was niet altijd … Ik ben er namelijk niet in geslaagd om … Heer Jezus, Jij helpt mensen om hun geloof te verdiepen en te putten van het ‘levende water’. ‘k Heb de band met U verbroken toen ik … Ik leefde niet altijd in verbondenheid met U. Ik maakte niet altijd tijd om … Heer, leid ook mij naar U, de Bron van het leven. Na de absolutiewoorden van de priester kan men letterlijk naar de ‘bron’ gaan en een kruisteken maken met het water uit de schaal / bron.
9
4. SLOT VAN DE DIENST AFSLUITEND WOORD EN GEBED Voorganger:
Wij hebben vergeving gevraagd en de Heer Jezus heeft zijn goedheid getoond. Aan wie dorstten naar genade, schonk Hij ‘levend water’ en een nieuwe kans. In verbondenheid met de Heer Jezus en met al onze broeders en zusters in het geloof, mogen wij nu bidden:
Allen:
Onze Vader, …
Voorganger:
God, wij danken U omdat we bij U ‘levend water’ mochten vinden. Gij maakt alles nieuw. Steun en sterk ons om de hernieuwde band met U en met elkaar te koesteren en te bewaren. Inspireer ons om als ‘nieuwe mensen’ te leven naar het voorbeeld van Jezus, onze Heer en broeder. Amen.
Allen:
ZENDING EN ZEGEN Voorganger:
De Heer wil ons zegenen. Nu God ons verzoende met Hem en met elkaar, nu wij nieuwe kansen en een nieuw leven hebben gekregen, kunnen wij voluit het feest van Pasen vieren. Pasen is het feest van verrijzenis en nieuw leven. Tijdens deze viering mochten wij ervaren dat Pasen ook aan ons geschiedt. Ook wij mogen als ‘nieuw’ leven. Zegene u de barmhartige God, Vader, Zoon en heilige Geest.
Allen:
Amen.
SLOTLIED ZJ 26 h
De Heer zij jou tot zegen
ZJ 402
Zingt voor de Heer een nieuw gezang (1,3 & 5)
OF
Als de groep aanwezigen niet te groot is, kan de voorganger als zegen elkeen met een palmtak en gezegend water besprenkelen.
10
