Distrigas
Verwarming van grote ruimten Technisch dossier
DGS, herwerkt door PJ 9/08/2011
RESULTATEN EN VERTROUWELIJKHEID - De informatie, berekeningen en adviezen hier verzameld zijn deels gebaseerd op klantgegevens alsook op metingen en gegevens van Distrigas. De hierbij gestelde conclusies zijn indicatief en zijn ondanks de toegepaste vigerende
internationale
standaarden,
onze
zorg,
kennis
en
ervaring,
niet
resultaatbindend. Distrigas is geen operator, engineering- of aannemersbedrijf en kan dus ook niet aansprakelijk worden gesteld voor de uitvoering, de gevolgen en de mate van overeenstemming met de lokale gebruiken en normeringen. Distrigas garandeert de confidentialiteit van deze gegevens t.o.v. derden.
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 2/78
Verwarming van grote ruimten Technisch dossier v. 10.0 Draft van 9/08/2011
Distrigas Gas Services Guimardstraat 1A BE – 1040 Brussel www.distrigas.eu
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 3/78
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave ........................................................................................................... 4 Voorwoord ................................................................................................................. 6 1.
De twee verwarmingsmethoden: convectie en straling........................................... 9
1.1
De convectieverwarming .............................................................................. 10
1.2
De stralingsverwarming ................................................................................ 11
2.
Enkele noties over het warmtecomfort ............................................................... 12
2.1
De warmte-uitwisseling tussen een individu en de omgeving............................. 12
2.2
De binnentemperatuur ................................................................................. 14
3.
Algemeen-heden over de warmteverliezen van de gebouwen ............................... 16
3.1
Warmtetransmissie doorheen een wand ......................................................... 17
3.2
De wandverliezen van de gebouwen .............................................................. 18
3.3
De ventilatieverliezen ................................................................................... 19
3.4
De totale warmteverliezen van een gebouw: voorbeeld .................................... 19
4.
De totale warmteverliezen per uur, per dag en per jaar ....................................... 21
4.1
De normale graaddagen (GD) ....................................................................... 21
4.2
Totaal jaarverlies van een gebouw tijdens een normaal jaar ............................. 23
5. 5.1
De binnentemperatuur in de te verwarmen ruimte: Welke waarden? ..................... 25 De binnentemperatuur bij convectieverwarming: de temperatuurcomponent "C" te
wijten aan de stratificatie ........................................................................................ 26 5.2
De binnentemperatuur tj bij stralingsverwarming: de temperatuurcomponent "r" te
wijten aan de straling ............................................................................................. 28 5.3 6. 6.1 7.
Niet-homogene binnentemperatuur: voorbeeld................................................ 31 De veranderlijke binnentemperatuur ................................................................. 35 Gemengd verwarmingsregime ....................................................................... 35 Dekking van de warmteverliezen van de gebouwen ............................................. 37
7.1
De gratis warmtebronnen ............................................................................. 38
7.2
De verwarmingsdrempeltemperatuur ts .......................................................... 39
7.3
Maximum warmtetoevoer door de verwarmingsinstallatie ................................. 40
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 4/78
8.
Energieverbruik: rendement van de verwarmingsinstallatie .................................. 41
8.1
Traditionele gecentraliseerde verwarmingsinstallatie ........................................ 42
8.2
Naar een decentralisatie van de warmteproductie ............................................ 43
9. 9.1
Technieken van de convectieverwarming ........................................................... 45 De productie van de warme lucht door de warmtewisseling: de luchtverhitter en de
warmeluchtgenerator ............................................................................................. 45 9.2
De productie van de warme lucht door vermenging met de verbrandingsproducten
van het aardgas (make-up air) ................................................................................ 47 9.3 10.
De distributie van de warme lucht ................................................................. 49 Technieken van de stralingsverwarming............................................................. 52
10.1
Warmte-afgifte door straling van een stralingspaneel ....................................... 52
10.2
Het stralingsrendement van een helder stralingspaneel .................................... 54
10.3
De perceptie van de straling door de vloeren en de wanden .............................. 54
10.4
De stralingspanelen verwarmd met een thermisch fluïdum................................ 58
10.5
De gasgestookte donkere stralingsbuizen ....................................................... 59
10.6
De gasgestookte heldere stralingspanelen ...................................................... 63
11. 11.1
Enkele referenties ........................................................................................... 67 Het belang van de gelocaliseerde stralingsverwarming. Het voorbeeld van een hal
van de Koninklijke Vereniging der Belgische Gasvaklieden ........................................... 67 11.2
Voorbeelden van energiebesparing door heldere stralingspanelen in Duitsland .... 68
11.3
De mogelijkheden van de destratificatie: een metaalverwerkend bedrijf in de
Luikse regio ........................................................................................................... 70 11.4
Straling of convectie? ................................................................................... 72
12.
Besluit ........................................................................................................... 74
13.
Notaties en eenheden ...................................................................................... 76
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 5/78
Voorwoord
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 6/78
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 7/78
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 8/78
1. De twee verwarmingsmethoden: convectie en straling
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 9/78
1.1 De convectieverwarming
Fig. 1: Convectieverwarming – circulatie van de omgevingslucht
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 10/78
1.2 De stralingsverwarming
Fig. 2: Stralingsverwarming
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 11/78
2. Enkele noties over het warmtecomfort 2.1 De warmte-uitwisseling tussen een individu en de omgeving
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 12/78
Fig. 3: Comforttemperatuur (tc) hangt af van de activiteit in de werkplaats. boven: tc = 20°C, onder: tc = 15°C
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 13/78
2.2 De binnentemperatuur
Fig. 4: Warmtecomfort – invloed van de omgevingsluchttemperatuur (ta) en de stralingscomponent
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 14/78
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 15/78
3. Algemeenheden over de warmteverliezen van de gebouwen
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 16/78
3.1 Warmtetransmissie doorheen een wand
Fig. 5: Temperatuursprofiel doorheen een wand
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 17/78
1 1 1 e
λ
1
1 1
3.2 De wandverliezen van de gebouwen
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 18/78
3.3 De ventilatieverliezen
3.4 De totale warmteverliezen van een gebouw: voorbeeld
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 19/78
Tabel 1: berekening van de warmteverliezen
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 20/78
4. De totale warmteverliezen per uur, per dag en per jaar
4.1 De normale graaddagen (GD)
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 21/78
Fig. 6: Normaal profiel van de dagelijkse gemiddelde buitentemperatuur (Brussel)
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 22/78
Fig. 7: Verloop van de normale graaddagen in functie van de binnentemperatuur
4.2 Totaal jaarverlies van een gebouw tijdens een normaal jaar
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 23/78
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 24/78
5. De binnentemperatuur in de te verwarmen ruimte: Welke waarden?
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 25/78
5.1 De
binnentemperatuur
bij
convectieverwarming:
de
temperatuurcomponent "C" te wijten aan de stratificatie
Fig. 8: Warmeluchtverwarming – Profiel van de binnentemperatuur bij stratificatie. tC = 15°C
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 26/78
Fig. 9: Invloed van de stratificatie van de omgevingslucht op de wandverliezen van de hallen
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 27/78
5.2 De
binnentemperatuur
tj
bij
stralingsverwarming:
de
temperatuurcomponent "r" te wijten aan de straling
Fig. 10: Stralingsverwarming: profiel van de binnentemperatuur
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 28/78
Fig. 11: Verwarming met heldere stralers. Percentage individuen dat stralingshinder ondervindt in functie van de rcomponent.
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 29/78
Fig. 12: Stralingsverwarming – opsplitsing van de comforttemperatuur in de omgevingstemperatuur (ta) en rcomponent. n: ventilatievoud Xe = (wandoppervlakte aan de straling blootgesteld)/(totale wandoppervlakte van de werkplaats) NB: tC = 15°C; te = 0°C
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 30/78
5.3 Niet-homogene binnentemperatuur: voorbeeld
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 31/78
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 32/78
Fig. 13: Stralingsverwarming – Schikking van de stralingspanelen.
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 33/78
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 34/78
6. De veranderlijke binnentemperatuur 6.1 Gemengd verwarmingsregime
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 35/78
Fig. 14: Gemengd verwarmingsregime: theorievoorbeeld
Fig. 15: Gemengd verwarmingsregime: praktijkvoorbeeld
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 36/78
7. Dekking van de warmteverliezen van de gebouwen
Fig. 16: Dekking van de warmteverliezen van een hal.
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 37/78
7.1 De gratis warmtebronnen
Fig. 17: Gratis warmtetoevoer door zoninstraling.
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 38/78
7.2 De verwarmingsdrempeltemperatuur ts
Fig. 18: Dekking van de warmteverliezen per dag tijdens een normaal jaar (tC = 15°C)
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 39/78
7.3 Maximum warmtetoevoer door de verwarmingsinstallatie
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 40/78
8. Energieverbruik: rendement van de verwarmingsinstallatie
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 41/78
Fig. 19: Verwarming van de werkplaats: Warmteflux
8.1 Traditionele gecentraliseerde verwarmingsinstallatie
Fig. 20: Schema van een gecentraliseerde verwarmingsinstallatie
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 42/78
Fig. 21: Gecentraliseerde verwarmingsinstallatie: Warmteflux
8.2 Naar een decentralisatie van de warmteproductie
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 43/78
Fig. 22: Gasgestookte luchtverhitters: Warmteflux
Fig. 23: Make-up air: Warmteflux
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 44/78
9. Technieken van de convectieverwarming
9.1 De productie van de warme lucht door de warmtewisseling: de luchtverhitter en de warmeluchtgenerator
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 45/78
Fig. 24: Luchtverhitter (aerotherm)
Fig. 25: Gasgestookte luchtverhitter (aerotherm)
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 46/78
9.2 De
productie
van
de
warme
lucht
door
vermenging
met
de
verbrandingsproducten van het aardgas (make-up air)
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 47/78
Fig. 26: Schema: Make-up air
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 48/78
9.3 De distributie van de warme lucht
Warmeluchtgenerator en destratificator
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 49/78
Fig. 27: Gasgestookte luchtverhitter: rondstuwen van warme lucht
Fig. 28: Schikking van de luchtverhitters langs de wand van de hal – Planzicht
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 50/78
Fig. 29: Stratificatiedoorbreking van de omgevingslucht.
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 51/78
10. Technieken van de stralingsverwarming
10.1 Warmteafgifte door straling van een stralingspaneel
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 52/78
Fig. 30: Specifieke emissiviteit van een stralingsoppervlak in functie van zijn oppervlaktetemperatuur.
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 53/78
10.2 Het stralingsrendement van een helder stralingspaneel
10.3 De perceptie van de straling door de vloeren en de wanden
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 54/78
Fig. 31: Stralingsemissie E(r) voor elke richting in de ruimte
Fig. 32: Perceptie van de straling op vloerhoogte
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 55/78
Fig. 33: Profiel van de stralingsintensiteit voor heldere stralingspanelen (22,2 kW ophanghoogte 7,5 m)
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 56/78
Fig. 34: Voorbeeld van de schikking voor heldere stralingspanelen en profiel van de verdeling van de stralingsintensiteit.
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 57/78
10.4 De stralingspanelen verwarmd met een thermisch fluïdum
Fig. 35: Stralingspaneel verwarmd met thermisch fluïdum
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 58/78
10.5 De gasgestookte donkere stralingsbuizen
Fig. 36: Donker stralingspaneel: U-vormige stralingsbuis
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 59/78
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 60/78
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 61/78
Fig. 37: Het net van donkere stralingsbuizen
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 62/78
Fig. 38: Zelfverwarmende stralingslus met recirculatie
10.6 De gasgestookte heldere stralingspanelen
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 63/78
Fig. 39: Helder stralingspaneel
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 64/78
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 65/78
Fig. 40: Ophangingshoogte van de heldere stralingspanelen in functie van hun vermogen en hun inclinatie
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 66/78
11. Enkele referenties
11.1 Het belang van de gelocaliseerde stralingsverwarming. Het voorbeeld van een hal van de Koninklijke Vereniging der Belgische Gasvaklieden
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 67/78
Fig. 41
11.2 Voorbeelden van energiebesparing door heldere stralingspanelen in Duitsland
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 68/78
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 69/78
11.1 De
mogelijkheden
van
de
destratificatie:
een
metaalverwerkend
bedrijf in de Luikse regio
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 70/78
Fig. 42: Vernieuwing verwarmingsinstallatie: Destratificatie
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 71/78
11.2 Straling of convectie?
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 72/78
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 73/78
12. Besluit
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 74/78
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 75/78
13. Notaties en eenheden
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 76/78
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 77/78
Verwarming van grote ruimten| Technisch dossier | 23/06/2011
Page 78/78