VERSTERKINGEN NAAR DEH RAWOD

Nummer 34 | 27 september 2007 | Uitgave Directie Voorlichting en Communicatie Ministerie van Defensie

Pagina 2 Reacties politieke partijen op begroting

Pagina 5 3D-concept sleutel voor ontwikkeling Uruzgan

Pagina 6 Landmacht domineert survivalkampioenschap

Pagina 7 Woensdrecht even in Georgische handen

VERSTERKINGEN NAAR DEH RAWOD DEN HAAG – De Nederlandse en Australische troepen in Uruzgan krijgen mogelijk op korte termijn versterking. Het is daarbij niet uitgesloten dat Nederland de tijdelijke extra pelotons zal leveren, zei Chef Defensiestaf generaal Berlijn dinsdag. “De veiligheidssituatie rond Deh Rawod is verslechterd en zorgelijk. Er is overleg met de NAVO-commandanten of de situatie wel voldoende stabiel is”, stelde hij tijdens de periodieke persconferentie over de operatie in Uruzgan.

De CDS stond ook stil bij het overlijden van soldaat-1 Tim Hoogland, die vorige week om het leven kwam bij zware gevechten ten noorden van Kamp Hadrian. “De activiteiten van de Taliban in het gebied tussen Deh Rawod en de Beluchi Vallei zijn toegenomen, waarschijnlijk onder invloed van de gebeurtenissen in de naastgelegen provin-

cie Helmand. De Britse troepen trachten daar de tegenstanders te verjagen. Bovendien heb ik de indruk dat de Taliban steun krijgt vanuit het buitenland. De strijders zijn duidelijk beter opgeleid in het gebruik van de wapens. De vijandelijke troepen voeren gecoördineerde en gerichte aanvallen uit.” Generaal Berlijn ziet echter ook lichtpuntjes. De regering

in Kaboel heeft meer oog gekregen voor de situatie in de zuidelijke provincie. Dat heeft ertoe geleid dat militairen van de Vierde Afghaanse Brigade naar Uruzgan zijn gezonden. “Het opleidingsniveau van deze mensen baart echter wel zorgen.” Lees verder op pagina 3

VETERANEN KONINKLIJKE LUCHTMACHT BIJEEN

MONUMENT VOOR VOORMALIGE TROEPENMACHT IN SURINAME

LICHAAM TIM HOOGLAND IN NEDERLAND GEARRIVEERD SOESTERBERG – De jaarlijkse Veteranendagen van de Koninklijke Luchtmacht zijn afgelopen weekeinde gehouden op vliegbasis Soesterberg. Tijdens dit evenement is er onder meer gelegenheid oude bekenden te ontmoeten. Ook waren er demonstraties van historische toestellen, infor-

EINDHOVEN – Het lichaam van de vorige week om het leven gekomen soldaat der eerste klasse Tim Hoogland is afgelopen dinsdagavond op vliegbasis Eindhoven aangekomen. De militair raakte dodelijk gewond bij een vuurgevecht op zo’n vijf kilometer van de Nederlandse basis Camp Hadrian in Deh Rawod. Na aankomst werd het stoffelijk overschot aan de familie overgedragen.● Lees verder op pagina 3

DEN HAAG – Een bemanningslid van het luchtverdedigings- en commandofregat Hr.Ms. Evertsen houdt een informeel praatje met enkele opvarenden van een motorsloep. Als onderdeel van de Standing Naval Maritime Group 1 bevindt de Nederlandse oorlogsbodem zich momenteel ten oosten van Somalië. Doel van de missie is de bekendheid van de NAVO te vergroten en de problematiek van de regio in kaart te brengen.●

matiestands, de expositie ‘Inzet Krijgsmacht tijdens Vredesoperaties’ en vielen er diverse vliegtuigen te bezichtigen. Met de Veteranendagen wil de luchtmacht het oudpersoneel bedanken voor haar inzet en toewijding.● Foto: Fotobureau Brabant/ANP

Hr.Ms. Evertsen verkent Hoorn van Afrika

ERMELO – Op de Generaal Spoorkazerne in Ermelo is afgelopen weekeinde een monument onthuld ter nagedachtenis aan de omgekomen militairen van de voormalige Troepenmacht in Suriname (TRIS). Dat gebeurde door dr. Johan Ferrier, de laatste gouverneur en eerste president van het onafhankelijke Suriname, en brigadegeneraal b.d. Woerlee, de laatste commandant van de TRIS. De hoogbejaarde Ferrier verklaarde de oprichting van het TRIS-gedenkteken een goede zaak te vinden. De Troepenmacht was vanaf 1945 in Suriname gelegerd en hield met de zelfstandigheid van het land in 1975 op te bestaan. Twee jaar later, in 1977, nam het Regiment Infanterie Oranje Gelderland de tradities van de TRIS over, om te voorkomen dat ze verloren zouden gaan. In 1994 viel het doek echter toch, met de opheffing van genoemde eenheid. Vorig jaar kwam er een keer ten goede, toen het nieuw opgerichte 45 Pantserinfanteriebataljon zich over de TRIS-tradities ontfermde.● Lees verder op pagina 3

Introductie gedragscode positief DEN HAAG – De introductie van de gedragscode is wat de inhoud en de bekendheid betreft goed verlopen, schrijft staatssecretaris Van der Knaap aan de Tweede Kamer. Hij baseert zich op een onderzoek onder 4000 medewerkers bij Defensie. Circa een kwart van de aangeschreven collega’s heeft gereageerd. Uit het onderzoek blijkt dat bijna een derde van de respondenten de gedragscode op de werkvloer regelmatig bespreekt, de helft dit af en toe doet en dat dit bij slechts een klein aantal nooit gebeurt. Er is gebleken dat het bespreken in grote groepen of het geven van een presentatie minder zinvol is dan het bespreken van de gedragscode in klein verband. Voor de introductie van de gedragscode heeft een persoonlijke benadering van het personeel het grootste effect gehad.●

27 september | Pagina 2

R E A C T I E S P O L I T I E K E PA R T I J E N O P TRANSPORTCAPACITEIT VERGROTEN DOEL CDA DEN HAAG – Raymond Knops (CDA) verwacht “een stevig debat” met minister Van Middelkoop en staatssecretaris Van der Knaap over de herschikkingsvoorstellen in de beleidsbrief ‘Wereldwijd Dienstbaar’. “Het handhaven van het ambitieniveau is onze leidraad.” Een belangrijk aandachtspunt voor de CDA-fractie is de versterking van de strategische transportcapaciteit. “Wat ons betreft, is een fundamenteel debat over ambities en daarbij behorende middelen op de langere termijn noodzakelijk opdat we ook over een aantal jaren nog een krijgsmacht hebben, die kwalitatief top of the bill is”, laat de woordvoerder Defensie weten. Het CDA is trots op de mannen en vrouwen in uniform, laat Knops weten. “Wij hebben dan ook waardering voor de aandacht die uit de Begroting en de notitie spreekt voor het personeel. Elke dag zetten zij zich, onder vaak moeilijke omstandigheden, in voor vrede en veiligheid, om mensen perspectief te bieden op een beter bestaan. Dat is hard nodig; de wereld is er sinds 9/11 niet veiliger op geworden.” In Afghanistan moeten basale voorwaarden voor ontwikkeling bevochten worden, wat soms het allerhoogste offer vergt, constateert de voormalige luchtmachtmilitair. “Slechts weinig andere landen zijn tot een operatie in staat in de omvang van onze Task Force Uruzgan. Dat is een knappe prestatie, zeker gezien de relatief geringe omvang van onze krijgsmacht. De keerzijde hiervan is echter overbelasting van sommige eenheden. Het is daarom te prijzen dat de bewindspersonen willen investeren in uitbreiding van personeel op onderdelen waar de uitzenddruk nu te hoog is. Ook andere maatregelen dragen eraan bij dat Defensie aantrekkelijk blijft als werkgever. Goed opgeleid, gemotiveerd personeel is misschien wel de belangrijkste force multiplier.” De inzetbaarheid van de krijgsmacht wordt ook op andere terreinen verbeterd, zoals CIMIC en inlichtingen. “Om hiervoor investeringen mogelijk te maken en om de tegenvallers in de bedrijfsvoering op te vangen, zijn echter forse herschikkingen nodig. Daartoe zijn pijnlijke keuzes gemaakt. Er wordt fors gesneden in tanks, houwitsers en F-16’s. Sommige investeringen worden vertraagd, van andere wordt zelfs geheel afgezien. Er moet voldoende gevechtskracht en operationele capaciteit beschikbaar zijn voor het aantal beoogde missies. De voorstellen, zoals nu gedaan, tekenen de zorgelijke financiële situatie waarin Defensie zich bevindt. Onze fractievoorzitter (Van Geel) heeft dan ook bij de Algemene Politieke Beschouwingen - met steun van andere partijen - een bedrag van 100 miljoen euro extra voor Defensie weten vrij te maken om de operationele capaciteit op peil te houden.”●

PVDA: DUIDELIJKER BUDGET UITZENDINGEN DEN HAAG – De missies die Defensie in het buitenland vervult, dienen duidelijker en beter van een budget te worden voorzien. Daarmee komt de Defensiebegroting minder snel onder druk te staan. Dat vindt de woordvoerder Defensie PvdA, Angelien Eijsink. Ze is te spreken over de beleidsbrief ‘Wereldwijd Dienstbaar’, die minister Van Middelkoop en staatssecretaris Van der Knaap vorige week aan de Kamer hebben gestuurd. “Er zit heel veel goeds in voor het personeel.” Ook de PvdA steunde de motie van CDA en ChristenUnie om 100 miljoen euro extra vrij te maken voor Defensie. “Het betreft hier echter 2008 en 2009. Eigenlijk is het geld voor de afschrijving van het materieel nu al nodig,” oppert Eijsink. Vanaf 2010 is er wel structureel geld opzij gezet voor vredesverliezen. Het Kamerlid meent dat ook de politiek attent moet blijven bij het aanschaffen van materieel. “De Patria, gekocht voor de missie Bosnië, wordt nu in Afghanistan ingezet. Dat materieel kunnen we dus afschrijven. We moeten ons eens afvragen of we dan niet beter een voertuig kunnen aankopen, speciaal voor een dergelijke uitzending. De Bushmaster is wat dat betreft een goed voorbeeld.” Ze vindt echter ook dat er wel kritischer naar de begroting mag worden gekeken. “Ik hoor overal om me heen dat er meer geld bij moet voor Defensie. Maar waar dan en waarom. Materieel? Er ligt bij mijn weten nog genoeg haast ongebruikt spul dat uit Seedorf komt. En kijk eens goed naar de munitievoorraden. Daar valt denk ik ook wel wat te halen. Het huishoudboekje dient eens op orde te komen en dan praten we verder.” Het PvdA-Kamerlid constateert dat het project SPEER (Strategic Process and Enterprise Resource Planning Enabled Reengineering) ten grondslag ligt aan deze problemen. “Daar verdampt heel wat geld.” Ze ontwaart geen verband tussen alle onderzoeken, zoals die van de commissie-Staal - over het voorkomen van ongewenst gedrag die de afgelopen jaren zijn gehouden. Dat is wel nodig. “We gaan de komende jaren naar een nieuwe militair toe. De vaardigheden die nodig zijn voor een Provinciaal Reconstructie Team of civiel-militaire samenwerking zijn anders dan die voor een Combat Group. Toch moeten militairen beide kunnen uitvoeren.”

De Defensiewoordvoerders brachten eerder dit jaar een bezoek aan het ministerie. Links op de voorgrond Hero Brinkman (PVV) en verder aan de linkerzijde Kathleen Ferrier (CDA), Angelien Eijsink (PvdA), Raymond Knops (CDA), Joël Voordewind (ChristenUnie) en Arend-Jan Boekestijn (VVD).

Hoewel Eijsink zich kan vinden in de grote lijnen van de brief, komt ze tijdens de behandeling van de Defensiebegroting met een aantal voorstellen. Haar kruit wil ze echter nog droog houden.●

CHRISTENUNIE: BEPERK INZET JONGE OUDERS DEN HAAG – De ChristenUnie staat positief ten opzichte van een mogelijke deelname van Nederland aan de missie van de Verenigde Naties en de Afrikaanse Unie in Soedan. “Ook pleit de ChristenUnie als gezinspartij ervoor om zo min mogelijk ouders uit te zenden met kinderen jonger dan 1 jaar”, zegt Defensiespecialist Joël Voordewind. Hij reageert daarmee op de Defensiebegroting voor 2008 en de beleidsbrief ‘Wereldwijd Dienstbaar’, die vorige week aan de Kamer zijn gepresenteerd. “De Nederlandse krijgsmacht kenmerkt zich door een hoog ambitieniveau en dat komt in de Defensiebegroting tot uitdrukking”, stelt hij vast. “Nederland wil beschikken over een moderne krijgsmacht, die wereldwijd inzetbaar is om een bijdrage te kunnen leveren aan de internationale vrede en veiligheid. Dat past ook bij een welvarend land, dat bevordering en handhaving van de internationale rechtsorde hoog in het vaandel heeft.” Deze ambitie kan echter alleen waargemaakt worden wanneer daar voldoende financiële middelen voor beschikbaar worden gesteld, aldus Voordewind. “Naast de 500 miljoen euro extra die is vrijgemaakt voor Defensie, hebben CDA, PvdA en ChristenUnie met succes aangedrongen om de komende twee jaar nog eens 100 miljoen euro extra uit te trekken. Dat is bedoeld om de kosten te dekken voor slijtage van materieel als gevolg van de missie in Afghanistan.” De CU-politicus is het volstrekt eens met een verkenning van de financiële behoeften van Defensie op de lange termijn. “Voorkomen moet worden dat de financiële draagkracht van Defensie structureel blijft achterlopen bij de doelstellingen.” Hij acht het positief dat de vrijgekomen middelen bij de verkoop van materieel worden geïnvesteerd in personeelsbeleid. “Het is belangrijk dat Defensie zich als een aantrekkelijke werkgever kan blijven manifesteren. Ook is het goed dat uitvoering wordt gegeven aan de aanbevelingen van de Commissie Staal door extra te investeren in sociaal leiderschap, werk- en leefomstandigheden en de integriteitsorganisatie”, constateert de defensie-woordvoerder van de ChristenUnie.●

SP: MINDER MISSIES DEN HAAG – Voorman Jan Marijnissen van de SP ziet mogelijkheden om nog eens zeshonderd miljoen euro te bezuinigen op Defensie. Het betreft dan voornamelijk materieel. Tegelijkertijd kan ook het zogenoemde ambitieniveau omlaag. Anders gezegd: een kleiner aantal of minder grote uitzendingen voor vredesmissies dan nu het geval is. Marijnissen stelde tijdens de Algemene Beschouwingen op de begroting voor 2008 zijn vraagtekens bij het woord vredesmissie waar het Afghanistan betreft. “Wij zijn en waren tegen deze oorlog en die in Irak. De SP gelooft niet dat je met bombarderen een derdewereldland onze visie op democratie en mensenrechten kunt opleggen.”

De partij gelooft dan ook niet dat de missie in Uruzgan kans van slagen heeft. “Laat er geen misverstand over bestaan: wij zijn overtuigd van de geweldige prestatie die de Nederlandse militairen daar onder moeilijke omstandigheden leveren. Het gaat hier echter wel degelijk om een vechtmissie, opbouw is nauwelijks mogelijk.” De SP meent dan ook dat Nederland de aandacht moet verleggen naar de noordelijke provincies, waar het veel rustiger is. “Het lot van de Afghanen gaat ons ook aan het hart. Als je gericht investeert, langzaam opbouwt, scholing en ontwikkeling aanbiedt, dan kunnen we wellicht de mensen in het zuiden verleiden tot een omslag.” De SP vindt dan ook dat Nederland zich in augustus 2008 moet terugtrekken uit Uruzgan. “Aan het begin is ons altijd gezegd: twee jaar en geen dag langer. De NAVO heeft dat aanvaard en zou voor aflossing zorgen. Het probleem ligt dus daar”, opperde Jan Marijnissen.●

VVD: WEL ONBEMANDE TOESTELLEN DEN HAAG – De VVD heeft in een tegenbegroting 100 miljoen euro meer vrijgemaakt dan de regering nu heeft gedaan. Een deel van dat geld, zo meldt woordvoerder Arend-Jan Boekestijn, dient te worden geïnvesteerd in het zogenoemde MALE UAV-project. “Zo’n onbemand toestel maakt het werk van onze militairen in den vreemde efficiënter en veiliger. Wij vinden het een buitengewoon ernstige zaak dat het huidige kabinet de zoektocht naar zo’n vliegtuig heeft stopgezet.” Boekestijn voorziet in de komende jaren een tekort dat oploopt tot bijna 200 miljoen euro. “Minister Van Middelkoop heeft er bijna tien maanden voor nodig gehad, maar eindelijk is er extra geld gevonden voor de krijgsmacht. Het is nog niet voldoende, maar het is in ieder geval een begin”, laat hij weten. “Het kabinet heeft de komende vier jaar 535 miljoen euro apart gezet voor ‘onvoorziene uitgaven’ in het buitenlandbeleid. Minister Koenders (Ontwikkelingssamenwerking) is natuurlijk altijd welkom als hij bereid is ook OS-geld aan crisisbeheersingsoperaties uit te geven.” Volgend jaar 2008 verwacht Boekestijn dat er 200 miljoen beschikbaar komt, indien het geld van het coalitieakkoord en de eerste vijftig miljoen euro van de CDA/ChristenUnie-motie bij elkaar worden opgeteld. “Dat geld is voldoende om de slijtage van ons materieel in Uruzgan tot november 2008 op te vangen. Voor een eventuele verlenging zal het kabinet dus dieper in de buidel moeten tasten.” Dan zijn er volgens de liberaal nog wat andere zaken waar de begroting niet in voorziet. “Zo wordt Defensie niet volledig gecompenseerd voor de inflatie”, merkt het Kamerlid op. “Die kosten kunnen in de periode 2008-2011 oplopen tot 176 miljoen euro. Ook de verhoging van het BTW-tarief van 19 naar 20% moet door Defensie opgehoest worden. Het gaat hier om 136 miljoen euro over de jaren 2008-2011. Ten slotte is er ook nog het risico van de invullingsafspraak van het Coalitieakkoord”, voorziet de defensiespecialist. “Om de intensiveringen van de zogenoemde Pijler 1 (een actieve internationale en Europese rol) te financieren, dient Defensie nog 335 miljoen euro aan verkoopopbrengsten te genereren, naast het bedrag voor de afkoop van Valkenburg. Gebaseerd op de meest actuele ramingen van de verkoopopbrengsten, dreigt in de jaren 2008-2011 een tekort van bijna 200 miljoen euro.” Met het extra geld in de tegenbegroting denkt de VVD de knelpunten grotendeels te hebben opgelost.●

27 september | Pagina 3

BEGROTING GROENLINKS: DEFENSIE OP DE GOEDE WEG DEN HAAG – GroenLinks vindt dat het langzaam maar zeker de goede kant op gaat bij Defensie. “De nieuwe minister besteedt meer aan personeel. Terecht, want de leegloop moet stoppen en nieuwe mensen, zoals helikoptermonteurs, zijn hard nodig”, zegt woordvoerder Mariko Peters. Dat minister Van Middelkoop geld heeft vrijgemaakt door de verkoop van tanks, gevechtsvliegtuigen, pantserhouwitsers en kruisraketten vindt Peters prima. “Die heeft Defensie helemaal niet nodig om haar taken uit te voeren”, oordeelt ze. “Jammer dat de minister deze lijn niet consequent heeft doorgetrokken. Als Nederland wil bijdragen aan buitenlandse missies moet het materieel daar beter op worden toegesneden. We hebben dus minder gevechtshelikopters nodig en meer transportheli’s. Geen onderzeeboten maar patrouilleschepen. Pantservoertuigen in plaats van tanks. Meer transportvliegtuigen en minder gevechtsvliegtuigen.” De aanschaf van twee JSF-testtoestellen vindt GroenLinks zonde van het geld. “Een blind paard kan zien dat het lange ontwikkeltraject gaat uitdraaien op een financiële ramp. Zoals bij ieder groot project zullen de kosten enorm uit de hand lopen. De JSF zal nog lang en zwaar op de begroting drukken, terwijl we er in de praktijk weinig aan hebben.” Nederland zal steeds vaker verzoeken krijgen om bij te dragen aan gecompliceerde internationale missies, verwacht GroenLinks. “De 3-D strategie van Defense, Diplomacy & Development die we daarbij hanteren, is een goede gedachte. Maar in de praktijk verwachten we veel te veel van Defense. Er is geen militaire oplossing voor de problemen van Afghanistan, daarvoor is de situatie te complex. Er is veel meer Diplomacy en Development nodig. Nederland moet daar serieuzer werk van maken. Daar moeten we de krijgsmacht niet mee opzadelen.” Defensie, oordeelt Peters, moet kunnen doen waar het goed in is: zorgen voor veiligheid. Daarnaast moet het zich bij missies verder toeleggen op het leveren van logistieke bijstand en het trainen van buitenlandse veiligheidstroepen, zodat die hun eigen bonen kunnen doppen. “Deze taken wil GroenLinks verder uitbouwen door verder te schuiven binnen de Defensiebegroting. Na alle bezuinigingen en reorganisaties is dat nu nog te vroeg. Maar zodra de organisatie op adem is gekomen, wil GroenLinks Defensie verder toesnijden op haar nieuwe taken.”●

RAPPORTEN ROEMEN MOED NEDERLANDSE MILITAIREN Vervolg van pagina 1

DEN HAAG – Vier rapporten die zijn gemaakt na de slag om Chora, in juni van dit jaar, onderstrepen het standvastige en moedige optreden van de Nederlandse en Afghaanse eenheden. “Zij tonen echter ook de dilemma’s wanneer onze troepen worden geconfronteerd met tegenstanders voor wie de levens van Afghaanse burgers geen waarde lijken te hebben. Beslissingen moeten onder zwaarwegende omstandigheden worden genomen”, zei generaal Berlijn. De CDS ging tijdens de persconferentie dieper in op de rapportages, waarvan afgelopen vrijdag de laatste is gepresenteerd aan de secretaris-generaal van de NAVO, Jaap de Hoop Scheffer. De Tweede Kamer heeft de uitkomsten van de rapporten en de brief over de stand van zaken in Uruzgan inmiddels ontvangen. In de rapporten wordt bevestigd dat de Nederlandse en Afghaanse troepen een grootscheepse aanval van Talibanstrijders hebben afgeslagen en hen uiteindelijk uit het gebied rondom Chora hebben weten te verdrijven. De regering betreurt het ten zeerste dat er slachtoffers onder de burgerbevolking zijn gevallen. Er zijn mensen vermoord door de Taliban, terwijl anderen zijn omgekomen bij acties van ISAF tegen aanvallers. De strijders hebben zich bovendien onder de burgerbevolking begeven en hen als schild gebruikt. Bij hun optre-

den zijn burgers geëxecuteerd en burgerobjecten niet ontzien. Het aantal slachtoffers onder de bevolking van Chora is moeilijk vast te stellen. Er wordt geschat dat er tussen de vijftig en honderd burgers gewond zijn geraakt en tussen de vijftig en tachtig zijn omgekomen. De rapporten, waaronder een die op verzoek van de Nederlandse regering door de VN en de Afghaanse mensenrechtencommissie is opgesteld, geven een stabiel beeld van de gebeurtenissen en komen tot de conclusie dat Nederlandse militairen - in juridische maar ook in militaire zin - juist hebben gehandeld. Het besluit Chora te verdedigen viel binnen het mandaat van ISAF en het gebruik van geweld door ISAF was toegestaan op grond van het recht op zelfverdediging en de Rules of Engagement. Het rapport van de commandant ISAF neemt op één punt, met name de legitimiteit van de inzet van de pantserhouwitser zonder waarneming, een afwijkend standpunt in. Deze opvatting wordt gedeeld noch door de juridisch adviseur van de NAVO, noch door zijn meerderen (SACEUR en de secretaris-generaal van de NAVO). De onderzoekscommissie van de CDS neemt hiervan eveneens afstand. De secretaris-generaal van de NAVO en de CDS komen tot de conclusie dat de commandant te velde aan zijn verplichtingen onder het oorlogsrecht heeft voldaan. De rapporten zijn inmiddels, zoals te doen gebruikelijk, voor een finaal oordeel aan het Openbaar Ministerie overhandigd.●

RMC WEST HELPT BIJ EXPO

SGP: HOGE AMBITIES, GEEN GELD DEN HAAG – De beleidsbrief ‘Wereldwijd dienstbaar’ is pijnlijk duidelijk, zo omschrijft SGP-Kamerlid Kees van der Staaij. “Hoge ambities, maar geen passend budget.” Er wordt gesneden in operationele capaciteiten en onmisbare investeringen betaalt Defensie door de verkoop van materieel, constateert de Defensiewoordvoerder in reactie op de Defensiebegroting voor 2008 en de daarbij gevoegde Beleidsbrief. “Broodnodige versterkingen, bijvoorbeeld op het gebied van de luchtgrondwaarneming en onbemande waarnemingstoestellen, zijn geschrapt. Daarnaast, om het rijtje niet langer te maken, worden vele projecten ‘gefaseerd’. Haags jargon voor uitstel.” De SGP vindt het schrijnend, dat het Defensiebudget niet fors wordt verhoogd. Ondanks de financiële gaten en de snelle slijtage van materieel in Uruzgan. Ondanks de kosten van goede arbeidsvoorwaarden. “Deze kaalslag moet stoppen”, zegt Van der Staaij. “De voortdurende bezuinigingen krijgen op termijn consequenties voor de uitzendcapaciteit. Het kan in het ernstigste geval consequenties krijgen voor de binnenlandse veiligheid.” De SGP stelt drie concrete acties voor. De nieuwe aangekondigde bezuinigingen ongedaan maken is de eerste. “Er mag geen belangrijk defensiematerieel in de uitverkoop gaan”, benadrukt het SGP-kamerlid. “In de tweede plaats moet er op korte termijn extra geld beschikbaar komen voor Defensie. Dat is nodig om de slijtageslag van missies zoals in Uruzgan te compenseren, maar ook om het werken bij Defensie aantrekkelijker te maken. In de derde plaats moet er voor de lange termijn zekerheid worden geboden ten aanzien van het defensiebudget. Het mag niet zo zijn, dat telkens weer nieuwe bezuinigingsrondes rondwaren.” Om zekerheid te bieden voor de langere termijn zou - zoals onlangs is geopperd door de minister en al eerder in een Kamermotie van LPF en SGP - een bepaald percentage van het nationaal inkomen besteed moeten worden aan Defensie, vindt de SGP. “De NAVO-richtlijn gaat uit van 2% van het nationaal inkomen voor Defensie. Dat betekent een forse verhoging van het budget, maar het is zeker denkbaar om daar naar toe te groeien. Indien Nederland een hoogwaardige bijdrage wil blijven leveren in NAVO-verband is dit het perspectief. Het gaat er in ieder geval om een mechanisme te hebben, waardoor Defensie structureel kan rekenen op een volwaardig budget passend bij haar ambities. In de Haagse politiek wordt vaak met trots gesproken over de Nederlandse krijgsmacht, die overal ter wereld inzetbaar is. Het is nu tijd om deze trots te vertalen naar een passend budget voor Defensie. Anders wordt het een al te goedkoop verhaal.”●

Vervolg van pagina 1

In memoriam Tim was werkzaam bij de Bravo Compagnie van 13 Infanteriebataljon Luchtmobiel Regiment Stoottroepen ‘Prins Bernhard’, gelegerd op de Johan Willem Frisokazerne in Assen. Na een oriëntatiejaar koos hij voor de Luchtmobiele Brigade, waar hij de rode baret wist te bemachtigen. Door zijn leergierigheid werd Tim snel gezien als een middelpunt van zijn peloton. Dat Tim in was voor een geintje bleek tijdens een oefening op de Veluwe. De mannen hadden al drie dagen niet gegeten en langzaam begon de batterij leeg te raken. Toen ze langs een camping kwamen, had Tim een idee. Hij ging een caravan binnen en nam voor iedereen iets te eten mee. Wel liet hij een twintig euro biljet en een briefje achter, waarin hij zijn excuses aanbood. Het was een beleefde deugniet met het hart op de juiste plek. Tim voelde zich nauw verbonden met zijn compagnie. Dat bleek toen hij bijtekende om deze missie met zijn maten te kunnen volbrengen. Met zijn aanwezigheid was hij een steun voor velen. Wij wensen de ouders, vriendin, vrienden, familie veel sterkte dit onbeschrijflijk zware verlies te verwerken.● De collega’s van de Bravo Compagnie, 13 Infanteriebataljon Luchtmobiel Regiment Stoottroepen ‘Prins Bernhard’

TRIS-monument Vervolg van pagina 1

DEN HAAG – Het Regionaal Militair Commando West (RMC) heeft onlangs in Den Haag meegewerkt aan de expositie ‘Het Koninklijk Huis en het militaire ceremonieel’. De tentoonstelling werd gehouden in het kader van Prinsjesdag, wanneer alle mooie gala-unifor-

men van stal worden gehaald. Gastheer commandant RMC West, kolonel Willem van den Bos, onthulde samen met burgemeester van Den Haag, Wim Deetman, het topstuk van de expositie: een afbeelding van de Gouden Koets tijdens Prinsjesdag.●

Nieuwe Mercedessen voor explosievenopruimers CULEMBORG – Het wagenpark van de explosieven opruimingscompagnie van het gelijknamige commando van de landmacht (EOCKL), is uitgebreid met twee vrachtwagens van het type Mercedes Benz 815 Atego. Ze zijn geschikt voor het ruimen in ons land van geïmproviseerde explosieven met een nucleaire, biologische of chemische lading. Dit is een nieuwe taak van de compagnie, die verband houdt met de verdere intensivering van de civiel-militaire samenwerking. De heer Vernooy van het technisch centrum van Daimler Chrysler in Nijkerk, droeg de vrachtwagens onlangs in Culemborg over aan luitenant-ter-zee 1 C. Visser van het Kenniscentrum van het EOCKL (foto). Het Duitse concern modificeerde de Mercedessen.●

De bij de plechtigheid in Ermelo aanwezige commandant Landstrijdkrachten luitenant-generaal Peter van Uhm, zei dat de TRIS altijd in de schaduw opereerde. “De taak van de troepenmacht was niet eenvoudig en eiste zijn tol. Bijna dertig militairen kwamen om. Ik vind het daarom terecht dat de TRIS-militairen een monument krijgen.” Het gedenkteken is niet alleen bedoeld ter nagedachtenis aan de omgekomen TRIS-militairen, maar ook als symbool voor hun onderlinge verbondenheid. De commandant van 45 Pantserinfanteriebataljon, luitenant-kolonel Kees de Rijke, vond het een voorrecht dat het beeld in Ermelo staat. “Ons regiment wacht met de uitzending naar Uruzgan volgend jaar een nieuw hoofdstuk. Het wederzijdse respect en het vertrouwen tussen ons en de TRIS-militairen zien de mannen en vrouwen als een warme deken.” Aan de plechtigheid rond de onthulling van het monument was een reünie gekoppeld, die maar liefst 1.500 belangstellenden trok. Onder hen nabestaanden van overleden TRIS-militairen en de Nederlandse cabaretier van Surinaamse afkomst, Jürgen Raymann.●

27 september | Pagina 4

Werken bij het Rijk, als je verder denkt DEN HAAG – Er is een nieuwe imagocampagne ‘Werken bij het Rijk, als je verder denkt’. Afgelopen maandag ging deze van start. De campagne toont dat je met een baan bij het Rijk aan een mooier en beter Nederland werkt, waarbij je vaak verschillende belangen moet afwegen.

Dit ‘puzzelen’ met maatschappelijke vraagstukken staat centraal in alle uitingen van de imagocampagne. Deze profileert het Rijk als aantrekkelijke werkgever, iets dat nodig is. De arbeidsmarkt wordt de komende jaren steeds krapper, en dat bemoeilijkt het vervullen van vacatures met goede mensen. Het lijkt misschien vreemd een dergelijke actie te voeren, terwijl het Rijk moet afslanken. De efficiency-operatie bij de rijksoverheid heeft als motto ‘Kleiner èn beter’. Er wordt dus niet alleen afgeslankt. Veel initiatieven moeten tevens leiden tot een betere overheid. Dat gaat gepaard met keuzes in taken, andere manieren van werken en

GEEN VRIJSTELLING JONGE VADERS

gewijzigde organisatievormen. Hiervoor zijn soms andere mensen nodig. Daarnaast verlaten jaarlijks ruim zevenduizend mensen het Rijk wegens VUT, pensioen of een baan elders. Het aantal dat uitstroomt, is hoger dan het aantal banen dat verdwijnt door de efficiencyoperatie. Daardoor heeft het Rijk de komende jaren vacatures voor mensen die hard nodig zijn om de gestelde doelen te bereiken. De campagne is te zien op tv, treinstations en internet: www.werkenbijhetrijk.nl. HBOers en academici van rond de

twintig tot 35 jaar zijn de belangrijkste doelgroep van deze campagne. De puzzelvorm komt bovendien niet alleen voor in de imagocampagne, maar voor een versterkend effect, ook in de wervingsadvertenties van het Rijk. Voor meer informatie: www.mobiliteitsbank.nl/ puzzelcampagne.●

Commando-overdracht School Zuid OIRSCHOT – Luitenant-kolonel P.G.H.Lenders heeft onlangs het commando over School Zuid op de Generaal-majoor De Ruijter van Steveninckkazerne te Oirschot overgedragen aan ranggenoot mr. J.W. Maas. Zoals gebruikelijk ging de eenheidsvlag over van de ene naar de andere commandant. Het geheel werd opgeluisterd door het Fanfarekorps Bereden Wapens. Bij de overdracht waren naast familie-

leden ook commandant 13 Gemechaniseerd Brigade, brigadegeneraal Hans Hardenbol en commandant Opleidingscentrum Initiële Opleidingen, kolonel Hoekendijk aanwezig. Oudcommandant Lenders gaf in zijn toespraak aan dat er gedurende zijn periode veel leerlingen bij School Zuid prima zijn opgeleid om bij met name 13 Gemechaniseerde Brigade aan de slag te gaan.●

BRIEF VOOR VETERANEN DEN HAAG – Alle bij Defensie bekende veteranen die hebben deelgenomen aan militaire operaties tussen 1950 en 1979, krijgen een dezer dagen een brief van staatssecretaris Cees van der Knaap. Hij informeert daarmee de veteranen, van wie de meerderheid in Nieuw-Guinea of Korea diende, over het Veteranen Registratie Systeem (VRS), beschikbare (na)zorgvoorzieningen en de faciliteiten die zijn verbonden aan de veteranenstatus. In het VRS neemt Defensie de gegevens op van veteranen (naam, adres, woonplaats en uitzendgegevens). Het systeem maakt het mogelijk contact te houden met veteranen en hen, waar nodig, te informeren over

ontwikkelingen in de zorg voor veteranen, relevante faciliteiten en activiteiten. De staatssecretaris vraagt de veteranen hun gegevens te controleren en zo bij te dragen aan het schonen van de informatie in het VRS. Eventuele wijzigingen zijn met het meegezonden formulier door te geven aan het Veteraneninstituut. Veteranen die tijdens de Tweede Wereldoorlog of in het voormalige Nederlands-Indië zijn ingezet, ontvangen in het najaar ook een brief. Veteranen ingezet tussen 1950 en 1979 die op 1 november nóg geen brief hebben ontvangen, kunnen zich telefonisch wenden tot het Veteraneninstituut: tel. 0343-474150.●

CANADEZEN GAAN PATROUILLEREN IN LUCHTRUIM ANTILLEN

Foto: Hennie Keeris

DEN HAAG – Het is nu niet mogelijk de vrijstellingsregeling voor vrouwelijke militairen onverkort voor mannelijke collega’s te laten gelden. Het zou er toe leiden dat een groot aantal militairen langere tijd niet beschikbaar is voor uitzending en dat heeft negatieve gevolgen voor het huidige ambitieniveau van Defensie. Dat schrijft staatssecretaris Van der Knaap in een brief aan de Tweede Kamer. De bewindsman was door Krista van Velzen (SP) en Angelien Eijsink (PvdA) gevraagd de mogelijkheden naar vrijstelling voor jonge vaders te onderzoeken. Via een representatieve telefonische steekproef, is onder mannelijke militairen met kleine kinderen een onderzoek uitgevoerd. Uit de telefonische enquête blijkt dat ongeveer 58% van deze doelgroep, circa 7500 man, zeker of misschien gebruik wil maken van een vrij-

stellingsregeling. Daarmee zouden 4300 militairen mogelijk hier aanspraak op maken. Behalve ‘het thuis zijn’ (34%) en de ‘geringere belasting van de partner’ (11%) wordt ook het ‘niet-uitgezonden worden’ (10%) als voordeel van een vrijstellingsregeling genoemd. Uit aanvullend onderzoek blijkt dat de geïnterviewden ook nadelen in de regeling zien, zoals extra belasting voor de achterblijvende collega’s, negatieve gevolgen voor de inzetbaarheid en de carrière. Toch wil de bewindsman dat de gelijkstelling er komt. “Die moet zodanig worden ingekaderd, dat de gevolgen voor de operationele inzetbaarheid aanvaardbaar zijn.” Er is dan bijvoorbeeld uitbreiding van de formatie nodig en dat heeft financiële consequenties. Het flexibel inzetten van het ouderschapsverlof vormt een andere mogelijkheid.●

DEN HAAG – Het Canadese burgerbedrijf Provincial Airlines voert vanaf 15 oktober de maritieme luchtverkenningstaken voor de Kustwacht Nederlandse Antillen en Aruba uit. De samenwerking spruit voort uit het besluit van Defensie in 2004, om de marinepatrouillevliegtuigen van het type P3C Orion af te stoten. Daarbij stond vast dat ook in de toekomst behoefte blijft bestaan aan luchtverkenningstaken in de West. Daarom kreeg de Directie Materieel Koninklijke Marine in

2004 de opdracht naar alternatieven te gaan zoeken, een klus die later overging naar de nieuwe Defensie Materieel Organisatie. De totale kosten voor het inschakelen van een marktpartij bedragen voor de komende tien jaar 150 miljoen euro. De samenwerking met Provincial Airlines komt niet uit de lucht vallen. Het bedrijf heeft ervaring met het uitvoeren van maritieme verkenningstaken voor de Canadese overheid en in werken in het Caribisch gebied.

Sinds augustus 2006 worden twee vliegtuigen van het type De Havilland Dash 8, op de markt als passagierstoestel aangekocht, gereed gemaakt voor hun verkenningstaak. Elke machine is uitgerust met een volledig pakket aan sensoren, zoals een speciale radar en een forward looking infrared. Daarmee kan de bemanning bij slecht weer en ’s nachts contacten detecteren en identificeren. Een zoeklicht in de neus ontbreekt evenmin. De Dash’s 8 beschikken elk

over een crew van zes koppen: twee Canadese piloten, een tactische coördinator, een sensoroperator (beiden marinemensen) en twee zogeheten observanten van de kustwacht van de Antillen en Aruba. De afgelopen drie jaar is de luchtverkenningstaak uitgevoerd met twee Fokkers 60 Maritime van de Koninklijke Luchtmacht. Naar verwachting zullen deze toestellen midden oktober hun werkzaamheden beëindigen.●

Twee De Havilland Dash 8’s nemen midden oktober de luchtverkenningstaken boven de Antillen over van de Koninklijke Luchtmacht. Foto Provincial Airlines

27 september | Pagina 5

TARIN KOWT – Luitenantkolonel Gino van der Voet gaf onlangs het commando over het Provinciaal Reconstructie Team in Uruzgan over aan ranggenoot Wilfred Rietdijk. Tijdens de ceremonie overhandigde Van der Voet symbolisch de drie D’s. Bij de opbouw van Zuid Afghanistan zijn Development, Diplomacy en Defence onlosmakelijk met elkaar verbonden. Foto: Gerben van Es AVDD

3D-CONCEPT SLEUTEL VOOR ONTWIKKELING URUZGAN

KENNIS TRIBALE STRUCTUUR VEREIST TEKST EN FOTO: TLT IVANCA MAAS

In zijn toespraak ging Van der Voet in op de samenwerking tussen het personeel van het Provinciaal Reconstructie Team (PRT), de diplomaten van Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking en de militaire ontwikkelingsdeskundigen. Laatstgenoemden adviseren over onder meer gezondheidszorg, landbouw, infrastructuur, economie en recht. Tezamen vormen de deelnemers de belichaming van het 3D-concept. Hun doelstellingen zijn Uruzgan veilig te maken, samenhang binnen het Afghaanse bestuur te creëren en duurzame ontwikkelingsprojecten te ontplooien. Dit proces voor de lange termijn vereist een gestructureerde aanpak. PRT 1 en 2 masseerden het gebied voor grootschalige ontwikkeling door projecten te ontplooien, wanneer de gelegenheid zich voordeed. Voordat de missietermijn van overste Van der Voet aanbrak, bespraken de commandanten van PRT 3, 4 en 5 de vervolgfasen. Die moeten op het gebied van bestuur, veiligheid en ontwikkeling leiden tot blijvende verbeteringen in de provincie Uruzgan. Om het 3D-concept te laten slagen, is volgens beide commandanten de steun van de stamoudsten onontbeerlijk. Juist daardoor worden conflicten voorkomen. De Afghaanse overheid geniet namelijk niet hun vertrouwen, wat komt doordat bestuurders vaak onder druk staan om hun eigen

Luitenant-kolonel Van der Voet overhandigt symbolisch het 3D-concept aan zijn opvolger en ranggenoot Rietdijk.

en bevriende stammen voor te trekken. Dat kan leiden tot een groot wantrouwen.” Toch ziet Van der Voet een grote rol weggelegd voor de Afghaanse overheid in een stammencultuur. Mits er samenhang bestaat tussen de verschillende bestuursniveaus. Zo kan geld voor de opbouw op een verantwoorde manier van de pot van de nationale regering in de lokale pot terecht komen. “Om Uruzgan op te bouwen, moeten we kennis hebben van de tribale structuur en de bijbehorende machtsverhoudingen”, zegt Van der Voet. SAMENWERKING

Het derde PRT nam het initiatief om de zogeheten Community Based Organisation op te richten. “Door gezamenlijk projecten te ontplooien, proberen we onderlinge spanningen weg te nemen”, verduidelijkt Rietdijk. “De volledige consensus tussen de stamoudsten in een bepaald gebied is daarbij onontbeerlijk. Zij

krijgen een zak met geld voorgehouden, die ze mogen gebruiken voor het aanbesteden van een project. Met de keuze moeten alle betrokkenen instemmen, anders gaat het feest niet door. Op die manier creëer je een gemeenschappelijk draagvlak en kan de uitvoering door Afghanen met een verschillende achtergrond worden uitgevoerd.” Vaak hebben projecten betrekking op de gezondheidszorg, veiligheid (politieposten), scholing of irrigatie. Rietdijk: “Met de kennis die het vorige PRT aan ons overdraagt, kunnen we de juiste personen aan elkaar koppelen” Tijdens de commando-overdracht sprak overste Van der Voet zijn respect uit voor de Battlegroup, die de beveiliging van de missieteams voor zijn rekening neemt. Voor de vorige week omgekomen soldaat der eerste klasse Tim Hoogland, die deel uitmaakte van de gevechtscomponent, namen de aanwezigen een minuut stilte in acht.●

Foto: Captain Haydn Barlow

27 september | Pagina 6

ORIËNTATIEPLOEG PRESTEERT WISSELEND OP WERELDKAMPIOENSCHAP, MAAR:

”WE HEBBEN HET NIET SLECHT GEDAAN” ZAGREB (KROATIË) – Regen, lage temperaturen, deelnemende wereld‘toppers’ die voor een hoog niveau zorgden en als klap op de vuurpijl een pittig parcours. Dat waren de ingrediënten van het onlangs in de Kroatische hoofdstad Zagreb gehouden militair wereldkampioenschap Oriënteren, de (hard)loopsport waarbij je je met kaart en kompas een weg door ruw terrein baant. De Nederlandse equipe telde zes mannen en drie vrouwen. In totaal lokte het wereldkampioenschap 190 heren en 53 dames uit 29 landen. Zoals verwacht legden de Oranje-amateurs het ruimschoots af tegen de profs.

LUCHTMOBIELE MOTORORDONNANSEN SUCCESVOL IN BRITSE HARD RIDE

Op twee lekke banden na doorstond de Nederlandse ploeg Harde Ride zonder kleerscheuren.

SALISBURY (ENG.) – Het was voor sommige Nederlanders even wennen. Zelfs tijdens een motorwedstrijd op smalle paden in een bosachtige omgeving rijden Britten links. Twaalf ordonnansen van 11 Luchtmobiele Brigade hebben op een oefenterrein van de Britse landmacht bij Salisbury meegedaan aan Hard Ride, de ‘finale’ van de militaire motorcrosscompetitie van het Britse leger. Naast een Hollandse, verschenen een ploeg van de Britse land- en luchtmacht en een Zweeds team aan de meet. De rijders kregen een pittig programma voorgeschoteld, waarin alle facetten van het crossen aan bod kwamen, tot en met het betere sleutelwerk. Het begon de eerste dag met trialproeven en een oefening in terreinoriëntatie aan de hand van een kaart en

een luchtfoto. Daarna moest een sleutelproef worden afgelegd. De trialproeven waren vooral voor de minder ervaren coureurs zwaar. Het parcours liep langs steile hellingen met los grind, langs kuilen, geulen, smalle paden en door bos. Daarin kwam het vooral aan op behendigheid

en ‘motorgevoel’. De Nederlanders op hun machines van het merk KTM doorstonden de proeven echter zonder kleerscheuren. Dag twee stond in het teken van een enduro, een uithoudingsproef die binnen een vastgestelde tijd moest worden uitgevoerd, in dit geval vier uur. Elke ordonnans diende het vijftien kilometer lange parcours zes keer af te leggen. De route voerde langs gladde grashellingen, door boscomplexen, langs tankbanen en door modderpoelen. Doel van de enduro was niet zozeer het behalen van een goed resultaat, maar het blessurevrij uitrijden van de race. Ondanks ploeteren, zweten, vallen en weer opstaan, bracht het Nederlandse detachement het er goed vanaf. De enige schade: twee lekke banden. In Havelte is op 23 oktober een training voor militaire motorrijders. Opgeven bij majoor Peter Hageman van het Schoolbataljon Noord, tel. (Ascon) *06-54158007, en bij adjudant Jos Bourgondien van 11 Luchtmobiele Brigade, tel. 06.21231656.●

DUBBELE VERJAARDAG METEO HOOGERHEIDE – De Luchtmacht Meteorologische Groep (LMG) heeft onlangs het zestig jarig bestaan van de Meteorologische Dienst van de Koninklijke Luchtmacht gevierd. Bovendien is het vijftien jaar geleden dat de LMG als zelfstandig onderdeel op de vliegbasis Woensdrecht werd opgericht. Om deze dubbele verjaardag te

Wedstrijd vliegtuigherkenning VREDEPEEL – Onder auspiciën van het Commando Luchtdoelartillerie wordt op 17 en 18 oktober de wedstrijd vliegtuigherkenning om de Schoenmakerbokaal gehouden. De competitie vindt plaats in het COO-lokaal van gebouw 51 van luchtmachtbasis De Peel. Deelnemers moeten zich voor 10 oktober schriftelijk, dan wel per email, aanmelden bij adjudant G. Gielis ([email protected]), onder vermelding van naam, rang, registratienummer, functie en eenheid. De wedstrijdduur is twee lesperiodes per deelnemer, inclusief een briefing. Per sessie nemen maximaal twintig personen tegelijkertijd deel. De prijsuitreiking vindt plaats op 18 oktober 2007 om 15.00 uur op het square van luchtmachtbasis De Peel te Vredepeel, tenue: gevechtstenue. De Schoenmakerbokaal is de wisselprijs die door het Korps Luchtdoelartillerie aan het beste luchtverdedigingpeloton op vliegtuigherkenning wordt toegekend. De wedstrijd is onderverdeeld in een pelotons- en een individueel klassement. Het pelotonsklassement is gesloten, het individuele open. Meer informatie is te vinden op: www.luchtdoelartillerie.nl en www.herkennen.nl. Adres: adjudant Gielis, gebouw 151, kamer 119, Ripseweg 1, 5816 AV Vredepeel.●

vieren, hield de LMG een reünie, waaraan vele oudgedienden deelnamen. Het enthousiasme bleek groot. Zo’n 350 (oud-)medewerkers en familieleden haalden gezamenlijk herinneringen op bij de fototentoonstelling, die voornamelijk bestond uit kiekjes uit de oude doos. Ook was er ruime aandacht voor de huidige werkwijze en de recente ontwikkelingen binnen de weerkunde. Zo liet de LMG in de meteostand en -container zien hoe out of areaoperaties plaatsvinden. Medewerkers van de LMG gaven daarnaast rondleidingen in de centrale weerkamer. Ook de oudgedienden bleken hierin nog bijzonder geïnteresseerd. Een veel gehoorde opmerking was dat er veel veranderd is binnen de Meteorologische Dienst en dan vooral door het gebruik van de huidige high tech meteorologische informatiesystemen. De Meteo-Quiz bleek een kuitenbijtertje. De deelnemers kregen tien bijzonder lastige, vakinhoudelijke vragen voorgeschoteld. De heer Luijer, die in de jaren ’62/’63 werkzaam was bij de Staf Groep Lichte Vliegtuigen van het Natrespeloton 391, ging er met de prijs vandoor. Hij wist zes van de tien vragen juist te beantwoorden.●

Het wereldkampioenschap kende een korte (4,6 bij de heren; 3,4 bij de dames) en een lange afstand (heren 13 kilometer; dames 6,6). Op het eerste onderdeel ging de gouden medaille bij de mannen naar de Franse meervoudig wereldkampioen Thierry Guergiou. Als beste Nederlanders kwamen sergeant 1 Marco Smulders (101ste) en kapitein Clemens Roos (120ste) uit de bus. Bij de dames pakte de Russische Tatiana Ryabkine de eerste plaats. Ook nu weer vielen de Nederlanders ver buiten de prijzen, met luitenant-kolonel Mietta Groeneveld als 34ste en sergeant 1 Chantal de Geus als 36ste. In de wedstrijd over de lange afstand bleek de Zwitser Daniel Hubmann oppermachtig. Clemens Roos scoorde de 95ste plaats, Marco Smulders de 115e en sergeant 1 Gerard Mooiman de 125ste. Bij de vrouwen zegevierde de Russische Ryabkina opnieuw. De Nederlandse kapitein Sardie Zwikker schopte het tot de 28ste plaats. De afsluitende estafette leverde bij zowel de heren als de dames een Russische eindzege op. Oranje reikte op dit onderdeel tot een respectievelijk 34ste en 8ste stek. Het militair wereldkampioenschap werd voor de veertigste keer gehouden. Volgens chef d’equipe luitenant-kolonel Anne Heikoop heeft de Nederlandse equipe naar verwachting gepresteerd, al wisselden de resultaten wel. “Misschien kwam het door het slechte weer of door het zware parcours.” Ook gaapt er een brede kloof tussen de ‘soldaten van Oranje’ en de wereldtop, concludeert Heikoop. “Toch hebben we het niet slecht gedaan.”●

Zwoegen op de touwladderhindernis. Foto Buddy Freeth

LANDMACHT DOMINEERT SURVIVALKAMPIOENSCHAP VEENHUIZEN (DR.) – Sergeant 1 Angelique van der Linden bij de vrouwen en soldaat 1 Te Grotenhuis bij de mannen hebben afgelopen week het nationaal militair kampioenschap Survival gewonnen. Van der Linden volbracht het parcours in een tijd van twee uur, vijftien minuten en 22 seconden. Te Grotenhuis, evenals Van der Linden van de landmacht, klokte één uur, 34 minuten en drie seconden. Ook bij de landenwedstrijd was Nederland met een gouden plak succesvol. Het kampioenschap vond zoals altijd plaats in de bosrijke omgeving van de penitentiaire inrichting Bankenbosch bij Veenhuizen (Drente). Er traden maar liefst achthon-

derd man in het strijdperk, onder wie hordes buitenlanders. Zo meldden zich Belgen, Duitsers, Luxemburgers, Turken, Noren, Oostenrijkers, Hongaren, Roemenen en Letten aan de start. Ondanks de sombere voorspellingen pakte het weer prima uit. Het parcours bestond als altijd uit klimhindernissen als bomen, balken en touwen en touwladders. Hoewel het bij een survivalwedstrijd per definitie afzien is, was het dit keer allemaal een stuk heftiger. Dat kwam doordat de organisatie, waarin Defensie samenwerkte met Justitie, meer waterhindernissen had aangelegd dan anders.Alle uitslagen op www.cdc.nl/bims.●

Medaille voor EUFOR-militairen in Bosnië De bemanning van het LOThuis in Travnik.

BANJA LUKA – Achtentachtig militairen van de Liaison Observation Teams (LOT) van de European Force (EUFOR) in Bosnië Herzegovina, hebben onlangs de herinneringsmedaille van deze vredesmacht gekregen. Onder hen waren 33 Nederlanders. Decor voor de plechtigheid was de helikopterhangar bij de Banja Luka Metal Factory, tot afgelopen voorjaar jarenlang het zenuw-

centrum van de EUFOR-missie. Intussen zijn alle militaire faciliteiten daar afgebroken, op de hangar na dus. In een toespraak haalde de Nederlandse luitenant-kolonel Hein Hegge, chef van de Regional Command Centres, onder meer de afgelopen moeilijke ‘transitiefase’ aan. Daarin trokken de manoeuvre-eenheden zich definitief uit Bosnië terug

en bleven de Liaison Observation Teams als enige ‘oren en ogen’ van de internationale gemeenschap in Bosnië over. Tijdens de ceremonie klonken onder meer de volksliederen van de aan de EUFOR-operatie deelnemende landen. Dat zijn Bulgarije, Chili, Nederland, Roemenië en Zwitserland. Aansluitend ontvingen de militairen hun medaille.●

27 september | Pagina 7

WOENSDRECHT – Een deur zwiept open. De toegang tot een object op vliegbasis Woensdrecht is zeker twee meter breed, dus daar zouden Nederlandse militairen best eens iets verstopt kunnen hebben. In het kader van een bi laterale samenwerking volgens het zogenoemde CFE- (Conventionele Federatie Europe) verdrag nemen wapeninspecteurs uit Georgië daarom een kijkje op militaire locaties in Nederland, zoals achter die bewuste deur op Woensdrecht. Dat gebeurt onder begeleiding van Nederlandse militairen van de Defensie Wapenbeheersing Organisatie (DWBO), behorend tot de Bestuursstaf. Binnen het Veiligheids- en Defensiebeleid houdt de DWBO voor Defensie namelijk de naleving van de plichten en rechten in de gaten, die voortvloeien uit internationale wapenbeheersingsovereenkomsten.

DEKAATJES heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per email worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de e-mail graag ‘Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of [email protected], onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer.

WONINGEN

Demetradze (2e van li) en de overige inspecteurs controleren welke F-16’s (achtergrond) onklaar zijn gemaakt, kijken in de cockpit en checken de registratienummers van de toestellen.

Woensdrecht even in Georgische handen TEKST EN FOTO’S: MONIQUE VAN RIJEN-BOS

Niet iedereen kan zomaar overal op militaire terreinen rondsnuffelen. Voorwaarde is dat een land het CFE-verdrag heeft getekend, dat staat voor limieten op het aantal wapens, zoals tanks, vliegtuigen, helikopters en wapensystemen van de NAVO en van de toenmalige Sovjet-Unie in Europa. Daarnaast wordt er volgens de overeenkomst gecommuniceerd in het Duits, Engels, Frans, Italiaans, Russisch of Spaans. Ondanks dat voor de doorsnee Nederlander zowel van het Georgisch als het ongeveer gelijk klinkende Russisch geen chocola valt te maken, verschillen de talen wel degelijk. Onder leiding van kapitein Grigol Zhozhikashvili geeft het inspectieteam in het Russisch aan de coördinaten van de vliegbasis te willen controleren. Een tolk brengt het verzoek in het Engels over aan de Nederlanders. Overigens blijft het hier niet bij. Zo laat het team, bij monde van de vertaler, bijvoorbeeld ook weten of er vanuit an-

Kapitein Grigol Zhozhikashvili wil als eerst de coördinaten van de vliegbasis controleren.

dere eenheden vliegbewegingen op Woensdrecht zijn, of er sprake is van gevoelige objecten op het veld en of er mogelijk iets valt aan te treffen dat eigendom is van een ander land. KRITIEK

Georgische militairen voeren

in september voor het eerst een inspectie uit in Nederland, bovendien nog wat onzeker. Niet verwonderlijk want een dergelijk team bestaat in de voormalige Sovjetrepubliek pas twee jaar. Luitenant-kolonel Nodari Demetradze maakt er als luchtmachtmilitair sinds het eerste uur deel van uit. Deze keer bezoekt hij met zijn collega’s naast Woensdrecht ook een locatie van het Algemeen Goederen Bedrijf van de Koninklijke Landmacht in Almelo, waar de controle zich met name richt op de aanwezigheid van rups- en wielvoertuigen, containers en dergelijke. De hoofddoelen die hij en zijn collega’s echter nastreven zijn vooral gericht op het winnen van vertrouwen en het versterken van de samenwerking tussen Georgië en Nederland. “Daarnaast is dit natuurlijk een mooie gelegenheid voor onze nieuwe inspecteurs om ervaring op te doen. Ik zie dat ze goed handelen en zeker iets opsteken van de ervaring en kennis die Nederland toont. Daar kunnen we ons voordeel mee doen bij een eventuele volgende inspectie.”

De Georgiërs tonen ook interesse voor de op Woensdrecht gestationeerde Pilatus PC-7 lestoestellen.

Demetradze, één van de ongeveer 27.000 militairen die het land telt, hoopt op voortzetting van de militaire samenwerking, bijvoorbeeld door in de toekomst eens met Nederland te oefenen. “We hebben veel goed getrainde eenheden, maar Georgië moet militair gezien nog wel groeien.” Georgië en Oekraïne, die zich beiden warm lopen voor een NAVO en EU-lidmaatschap, werden door Buitenlandse Zaken aangemerkt voor bi-laterale samenwerking. “De keuze viel op Georgië, waar overigens geen speciale reden voor valt te geven”, zegt het hoofd DWBO, luitenant-kolonel Marcel Verstraeten. “Beide landen zoeken meer aansluiting met het westen.” Nu betaalt Nederland niet alleen de transportkosten voor de inspecteurs, maar ook die voor voeding en accommodatie, zoals vastgelegd in het CFE-verdrag. De veronderstelling dat eventuele kritiek op de gang van zaken op vliegbasis Woensdrecht dan wel minimaal zal zijn, wuift Verstraeten echter weg. “Nee hoor, wat niet goed is, is niet goed. Bovendien leren ook wij hiervan. Sleuteldiscipline bijvoorbeeld, maar ook het volgen van plaatselijke procedures en de keten van alarmering in geval er een inspectie aankomt. Als bijvoorbeeld de Russen aankondigen hier te willen kijken, wil je toch een goed figuur slaan.” Nederland wordt jaarlijks maximaal door drie inspecties ‘overvallen’. “Behalve bij de marine, die valt niet onder het verdrag”, zegt Verstraeten. “Een land kondigt zo’n controle, met behulp van een speciaal document, minimaal 36 uur vantevoren aan. De aandacht richt zich dan vooral op de landmachtbrigades, de F-16 bases Leeuwarden en Volkel en de Tactische Helikoptergroep op Gilze-Rijen, vanwege de Apaches.” Er zijn 23 objecten die aan een inspectie onderworpen kunnen worden. Elk onderdeel beschikt over een aantal opgeleide bege-

Te koop: Bergen op Zoom, Oberonstraat 5. Nabij Vlb Woensdrecht. Ind.: entree, toilet, woonkmr, plavuizen vloer, keuken. 1e verd.: 3 slpkmrs, badkmr met ligbad, douche, wastafel, toilet. Aangelegde beschutte tuin met borders. Vr.pr. 1 175.000,- k.k. Inf.: zie: www.helmigmakelaardij.nl Te koop: Den Haag (Ypenburg), de Vroomedijk 12. Ruime eengezinswoning met tuin en berging. Ind.: woonkmr met vloerverw, luxe woonkeuken, 2 slpkmrs (5,50 m br), fraaie badkmr en mogh. uitbr. 2 slpkmrs op zolderverdieping. Bjr 2002. Veel extra’s! Vr.pr. 1 267.500,- k.k. Inl. 06-2464 6426. Te koop: Losser (nabij Enschede), Kloppenstraat 107, royale tussenwoning. Woonkmr 34 m2, aparte woonkeuken, 3 slpkmrs, electrische zonwering. Bovenverdieping v.v. rolluiken. Zie: www.funda.nl. Te koop: Tegelen, gem. Venlo, Boskampstraat 9, ruime Fortwoning aan het water, Schitterend uitzicht, luxe inrichting, 5 slpkmrs, groot souterrain met mogelijkheden, fraaie locatie in frisse nieuwbouwwijk Maasveld II, dichtbij A73 en A67. Info 0773738044 of www.hauzer.com.

Hoofd Defensie Wapenbeheersing Organisatie, luitenant-kolonel Marcel Verstraeten bekijkt hoe Georgische militairen een inspectie uitvoeren: “Wij leren hier ook van.”

Te huur: Voorburg, gesep. voll. inger. 2e etage (eigen douche en keukenhoek) voor niet-rokend persoon. Internetaansl., telefoon, TV, schoonmaak, wasvoorz., linnengoed. Rustige groene omg. Prima infrastr. Huur 4/5 – 7 dagen p.w.: 1 350,- – 1 520,- p.m. all in. Borg 1 200,-. Tel.: 070 386 76 58 / 06 230 777 89 of [email protected].” Te huur gevraagd: Studentenkamer in Delft of omgeving voor 18 jarige, aan TU studerende, zoon van in Muenster (Dld) geplaatste militair. Aanbiedingen per email: [email protected] of tel: 0049 151 1204 1372

REÜNIE

Majoor Jan van Bremen treedt tijdens de inspectie op als escort, herkenbaar aan de typische armband.

leiders om tijdens een inspectie bij te springen. Totaal gaat het om minstens vijftig mensen. Uiteraard voert Nederland ook zelf inspecties uit, bijvoorbeeld in Georgië. Daar gingen militairen aansluitend heen, direct nadat de Georgiërs waren vertrokken.●

B/Stiercie Garderegiment Grenadiers en Jagers houdt op dinsdag 18 december een reünie i.v.m. haar 15-jarig bestaan, voor al het pers. wat hierbij gediend heeft incl. toegevoegd pers. tijdens uitzendingen. Locatie: Oranje Kazerne te Schaarsbergen. Inf. en aanmelden: B/Stiercie 11 Infbat Aaslt GGJ, adm Bcie 026-353 2830 of CSM Bcie 026-353 3229 Schriftelijk via antwoordnummer 1781 t.a.v. CSM B/Stiercie, 11 Infbat Aaslt GGJ, 6800 VR Arnhem (o.v.v. naam, regnr, adres, periode van /tot gediend)

27 september | Pagina 8

Wetenschapsdag en architectuur in Legermuseum DELFT – In de maand oktober neemt het Legermuseum weer deel aan diverse landelijke evenementen. Zo staat op zondag de 21ste de Wetenschapsdag op het programma. Bij die gelegenheid zijn allerlei militaire technieken van de moderne landmacht te zien. Door middel van verschillende objecten en verhalen maakt men ingewikkelde processen op het gebied van onder meer detectie en camouflage inzichtelijk. Ook valt het velduniform van de toekomst te zien, dat is ontwikkeld

Defensie koopt recordvolume energie in DEN HAAG – Plaatsvervangend secretaris-generaal drs. Paul de la Chambre heeft onlangs in Den Haag zijn handtekening gezet onder drie meerjarige contracten voor een gecombineerde levering van energie aan verschillende departementen. Het is voor het eerst dat één overheidsdienst in één keer een volume van 150 miljoen kubieke meter aardgas aanbesteedt. Door bundeling van de behoefte zijn forse besparingen mogelijk. Het eerste contract betreft een gascontract voor de gehele rijksoverheid. De tweede heeft betrekking op de levering van elektriciteit aan het ministerie van Justitie en het derde aan dat van Defensie en Buitenlandse Zaken. De twee eerstgenoemde contracten zijn gesloten met Eneco Handelsbedrijf BV, het derde contract met Electrabel Nederland BV. In zijn toelichting gaf De la Chambre aan dat de trend om het werk met minder ambtenaren te doen, inhoudt dat de departementen meer moeten samenwerken, ook op het gebied van energie. De eerste stap richting ministeriële samenwerking op dit gebied werd in 2000 gezet. De ministeries zijn daarbij verdeeld in vier clusters, te weten Verkeer en Waterstaat, Justitie, VROM/Rijksgebouwendienst en Defensie. Sinds 2004 wordt de Europese Aanbesteding middels een elektronische veiling afgerond.●

door het Soldier Modernisation Programme. Op het buitenterrein staan interessante legervoertuigen, zoals een jeep en een AMX lichte tank. Tevens zijn er rondleidingen voor de hele familie. Deskundige begeleiders nemen de bezoekers mee van de Romeinse naar de moderne tijd en vertellen interessante weetjes over de tentoonstelling. Onder anderen een tankinstructeur geeft uitleg bij verschillende tanks uit de collectie. Ook vertelt hij spannende verhalen over zijn ervaringen met de indrukwekkende pantsers. Kinderen kunnen tijdens een workshop een tank of een jeep in elkaar knut-

selen. Ook staat er schmink in legerkleuren klaar. Speciaal voor jeugdigen vanaf acht jaar is er de speurtocht ‘Beestachtig slim’. Hierin leren kinderen veel over zien en gezien worden in de dierenwereld. Die technieken vertonen veel gelijkenis met de wijze waarop militairen camouflage toepassen. De kosten van de speurtocht zijn 3 1,50. Van 12 tot 21 oktober staat het museum in het teken van de Week van de Geschiedenis. Thema is ‘Wonen in Nederland’. Medewerkers van het Collectie Informatie Centrum (onderdeel Legermuseum, red.) vertellen over de militaire architectuur. Ze tonen beelden van kazernes door de eeuwen heen en er zijn verschillende maquettes en tekeningen van militaire gebouwen te zien. Op dinsdag 16 en donderdag 18 oktober houdt men militair-

Colofon De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting & Communicatie van het Ministerie van Defensie bestemd voor het gehele Defensiepersoneel. Hoofd Defensiemedia Ellen Eggink (070 - 318 83 35) Eindredactie: Wiebren Tabak (070 - 318 66 77)

Foto: Peter Wiezoreck

historische rondleidingen door Delft en worden verschillende gebouwen aangedaan. De tours starten op beide dagen bij het museum om 14.00 uur. Deelname is gratis. Graag van tevoren aanmelden via [email protected]. Tijdens de Week van de Geschiedenis kunnen bezoekers ook helpen bij het herkennen van objecten en afbeeldingen. Niet van ieder stuk in de collectie is bekend waar het voor dient of wat het is. Ook zijn er historische foto’s, waarvan men niet weet op welke locatie of wanneer deze zijn genomen.

LANDELIJKE ARCHIEVENDAG

Zaterdag 13 oktober heeft het Collectie Informatie Centrum aanvullend een workshop in het kader van de Landelijke Archievendag. Vaak worden de kwetsbare papieren voorwerpen in een zuurvrije beschermcassette bewaard. In een workshop kunnen belangstellenden er zelf één maken en vervolgens mee naar huis nemen. Wie hieraan wil deelnemen, meldt zich aan via 015-2150512 of vraagbaak@ legermuseum.nl. Start om 13.00 uur en de kosten zijn 5 euro. Voor de kinderen is er een wedstrijd archiefdozen vouwen.●

BLAZING ANGELS 2 DEN HAAG – Producent Ubisoft kwam vorige week dinsdag met de opvolger van het populaire Blazing Angels. Het vliegspel heeft vanzelfsprekend een ‘tweetje’ erbij gekregen en kent als ondertitel Secret Missions of WWII. Blazing Angels II is op alle bekende consoles en voor de PC verkrijgbaar, de redactie kreeg de versie voor de XBox360 in handen. In vergelijking met deel 1 is er veel verbeterd. Voor beginners is er een oefenprogramma om de besturing onder de knie te krijgen. Heel handig. Vanzelfsprekend worden de in totaal achttien opdrachten elk niveau een tikje hoger, waarbij niet alleen de vliegkunsten worden beproefd. Het vliegen is top, met een keuze aan toestellen die de jeugd doet herleven. De vliegtuigjes die we toen van Airfix in elkaar lijmden, spatten nu van het scherm. De Britse Supermarine Spitfire of de Duitse Messerschmitt ME 109, ze zijn er allemaal. Ook vreemde types als de Horten Gotha Go 229 en de ME 163 Komet ontbreken niet. Leuk voor de jeugd? Jawel hoor, want tot gruwel van de spotters onder ons kunnen de toestellen worden gepimped tot een kek vliegend karretje. Zeg maar een MTV-toestel. Het spelplezier wordt er in niet minder om, waarbij de ervaring van de jongere generatie uiteindelijk de doorslag geeft bij het onderlinge duel. De oudere was meer geboeid door de fraaie graphics, waarbij ook een scheervlucht over de Egyptische piramides mogelijk is. Wie niet meteen meer dan 60 euro wil uitgeven voor het spel, kan een proefversie van internet halen. (Evert Brouwer)●

INDIË BLIJFT IN ONZE DENKWERELD DEN HAAG – Ant.P. de Graaff is een graag geziene gast in deze rubriek. Bij Uitgeverij Van Wijnen (Franeker) verscheen deze maand ‘Indië blijft in onze denkwereld’, alweer het achttiende werk van deze auteur. ‘De heren worden bedankt’ is met een zevende druk tot nu toe de bestseller, in totaal gingen 60.000 boeken van De Graaff over de toonbank. Dit keer betreft het een verzameling verhalen, dagboekaantekeningen en gedichten van Indiëveteranen . Een

rapport over de beruchte Birma-Siam spoorlijn en het trieste relaas van ‘De Engel van Bandoeng’ maken het tot een bijzondere uitgave. ‘Indië blijft in onze denkwereld’ telt 128 bladzijden en kost 12,95 euro. ISBN 9789051943016. (Evert Brouwer)●

‘ACH JA, DE LUA’ DEN HAAG – ‘Ach ja, de LUA’ biedt een overzicht van het dagelijkse leven op het schietkamp van de luchtdoelartillerie (Lua) in Den Helder. Twee jaar geleden verscheen al een overzicht van de 50-jarige geschiedenis van de Lua in de kop van Noord-Holland, onder de titel ‘Schieten over de vloedlijn’ De laatste uitgave mag als een welkome aanvulling daarop worden beschouwd. Auteurs Cees Rondèl en Cor Dalenberg verzamelden legio foto’s uit de oude doos. ‘Ach ja, de LUA’ is verschenen bij uitgeverij Cheharo in Hoorn (0229-234845) en kost 12,95 euro. (Evert Brouwer)●

DAG FOUGA MAGISTER DEN HAAG – Na 47 jaar trouwe dienst maakt de MT-35 Fouga Magister vandaag (27 september) de laatste vlucht bij de Belgische Luchtmacht. Het toestel heeft ook dienst gedaan bij de Koninklijke Luchtmacht en de Marine Luchtvaartdienst. Vandaar dat Marc Arys en Serge van Heertum er liefst 214 pagina’s over vol hebben geschreven, gelardeerd met 680 foto’s. Vrijwel de complete geschiedenis van het vliegtuig is daarmee geboekstaafd. ‘Fouga Magister – Whistling turtles in Belgian Skies’ wordt in eigen beheer uitgegeven door Flash Luchtvaart Winkel en kost 36 euro. Het boek kan worden toegezonden en kost dan vier euro meer. Bestellen kan door het bedrag over te maken op giro 31.26.138 ten name van Flash Luchtvaart Winkel in Eindhoven. Voor meer informatie: 040 2525661 of www.flashaviation.nl (Evert Brouwer)●

DEFENSIE EVENEMENTENKALENDER 4 oktober: 26-30 september: Nationale Taptoe; Rotterdam 28 september: Nationaal Militair Kampioenschap Halve marathon; Rolde 28-29 september: Onderwijsbeurs; Groningen 30 september: Lezing “Eigendommen oorlogsslachtoffers terug bij Indische gemeenschap” in Museum Bonbeek; Arnhem 30 september: Workshop schermen in het Legermuseum; Delft 3 oktober: Kinderworkshop “straalmotor” in het Militaire Luchtvaartmuseum; Soesterberg 3 oktober: Vertelvoorstelling “Op reis met de

5 oktober:

6-7 oktober: 7 oktober: 10 oktober:

11 oktober: 12 oktober:

Redactiesecretariaat en administratie: Marianne Beck Telefoon: (070) 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326 Fax (070) 318 74 32 Defensiesite: www.mindef.nl E-mail: [email protected]

LEZEN & GAMEN

De verkorte versie van de Defensie Evenementenkalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen:

Redactie: Evert Brouwer (070 - 318 83 30) Jack Oosthoek (070 - 318 83 41) Monique van Rijen-Bos (070 - 318 83 74) André Twigt (070 - 318 83 36)

becak uit Bronbeek” in museum Bronbeek; Arnhem “Britpop” door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht; Enschede “Britpop” door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht; Heerwaarden Concert klarinetkwartet van de Koninklijke Luchtmacht; Heelsum Workshop boogschieten in het Legermuseum; Delft Vertelvoorstelling “Op reis met de becak uit Bronbeek” in museum Bronbeek; Arnhem “Britpop” door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht; Tongeren “Britpop” door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht; Made

13 oktober: Vertelvoorstelling “Op reis met de becak uit Bronbeek” in museum Bronbeek; Arnhem 13 oktober: Open huis Koninklijke Marechaussee tijdens de Landelijke Politiedag; overal in Nederland 13 oktober: “Britpop” door het orkest van de Koninklijke Luchtmacht; Venhorst 14 oktober: Lezing “Gekleed gezag. Uniformering van het Nederlands-Indisch bestuur, de politie en het leger” in Museum Bonbeek; Arnhem 14 oktober: Workshop boogschieten in het Legermuseum; Delft Surf voor meer informatie naar www.defensie.nl en klik via ‘Actueel’ op de link Evenementen. Voor veel medewerkers van Defensie ook bereikbaar via intranet.●

Bezoekadres: Kalvermarkt 38, 2511 CB Den Haag Postadres: Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC 58B De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken. Abonnementen: Per jaar N 13,61. Voor het buitenland N 15,88. Opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant (zie boven), in het geval van een dienstabonnement. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel. 0900 - 226 52 63 of www.aboland.nl, waarna een acceptgirokaart wordt toegezonden. Adreswijziging: Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het kost enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. Layout: Theo Olsthoorn (UnitedGraphics, postbus 659, 2700 AR Zoetermeer) Druk: DeltaHage, Den Haag ISSN: 0167-0808