Verslag werkconferentie. Eenzame ouderen: wie doet er wat aan?

Verslag werkconferentie ‟Eenzame ouderen: wie doet er wat aan?‟

28 September 2010 Bibliotheek Harenkarspel Verslag: Jelysa Polak, stagiaire Wmo

Gemeente Harenkarspel

2

Inleiding „‟Eenzame ouderen: wie doet er wat aan?‟‟, was het centrale thema tijdens de werkconferentie. Het doel van deze dag was om de verschillende organisaties die te maken hebben met eenzame ouderen met elkaar kennis te laten maken. Welke organisaties hebben nog meer met dit onderwerp te maken? Wat is daar de vraag en welk aanbod? Dat waren de vragen die na deze dag beantwoord moeten zijn.

Programma werkconferentie eenzame ouderen Datum:

dinsdag 28 September 2010

Tijd:

13.30-16.00 uur

Locatie:

Bibliotheek Harenkarspel Oostwal 6 1747 EZ Tuitjenhorn

Tijd

13.00 13.30

Inhoud Inloop met informatiemarkt Welkom en opening werkconferentie door Myrthe Scheltema de Heere, wethouder Wmo

13.45

Inhoudelijke inleiding op het onderwerp door Arie Ouwerkerk, Directeur Coalitie Erbij

14.05

Kennismaken: wie zoekt wat?

14.30

Kennismaken: wie doet wat?

14.50

Koffie en thee met een briefje

15.10

Wat hebben we nodig? Wie kan wat doen? Wie gaat wat doen? Wat kunnen de aanwezige organisaties betekenen?

15.55-16.00

Vervolgafspraken maken met feedback van het deskundigenpanel (Arie Ouwerkerk Coalitie Erbij, Anna de Haan GGD) Afsluiting door Myrthe Scheltema de Heere

Opening door de wethouder Myrthe Scheltema de Heere Na een korte introductie van Nancy Peeters, beleidsmedewerker Wmo, is het woord aan de wethouder, Myrthe Scheltema de Heere. De wethouder heet iedereen van harte welkom en waardeert de grote opkomst enorm. Persoonlijk bedankte zij nog even de directeur van Coalitie Erbij, Arie Ouwerkerk en Anna de Haan van GGD Hollands Noorden. Nancy Peeters nam het woord kort over en vervolgens was Arie Ouwerkerk, directeur van Coalitie Erbij, aan het woord. Arie Ouwerkerk heeft ons meer verteld over eenzaamheid bij ouderen.

3

Hieronder vindt u de sheets van deze presentatie.

Eenzaamheid

EENZAAMHEID: • “Wie zich aan de eenzaamheid overgeeft, ach,die is spoedig alleen.”Johan W.Goethe

• “Eenzaamheid is de ergste vorm van armoede die een mens kan treffen.” Moeder Theresa

Presentatie in het kader van de

• “Eenzaam is degene die voor niemand nummer een is.” Helene Deutsch

24 september t/m 1 oktober 2010

• “Eenzaamheid. Dat er bijvoorbeeld niemand is, terwijl je daar keiveel behoefte aan hebt.” Hans Teeuwen

Overzicht presentatie • • • • •

Wat is eenzaamheid? Wie zijn eenzaam? Omgaan met eenzaamheid Introductie Week tegen Eenzaamheid

Wat is eenzaamheid? “Het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit) van bepaalde sociale relaties.” (Van Tilburg, De Jong Gierveld, 2007)

Alleen of eenzaam? “De eenzaamheid is een goede plaats om te bezoeken, maar een slechte plaats om te verblijven.” J. Billings “Het gerecht eenzaamheid smaakt wel goed als je het niet elke dag eet.” S.Carmiggelt “Loneliness expresses the pain of being alone and solitude expresses the glory of being alone.” P. Tillich

4

Wat is eenzaamheid ?

Wat is eenzaamheid? • Het aantal contacten dat iemand heeft met andere mensen is geringer dan gewenst. • De kwaliteit van de gerealiseerde relaties blijft achter bij de wensen. • Emotionele eenzaamheid: Hoeveelheid en kwaliteit van intieme contacten. • Sociale eenzaamheid: Hoeveelheid en kwaliteit van bredere sociale kring.

Veranderde samenleving • Minder belang van kerken en verenigingen • Toename vergrijzing in combinatie met steeds meer alleenwonende ouderen • Individualisering • Toename van culturele verschillen • Veel mogelijkheden tot afleiding: TV en internet

Groot probleem 1 op de 3 mensen voelt zich eenzaam

Bron: TNS/NIPO Eenzaamheidsmonitor oktober-november 2008

Groot probleem • Eenzamen doen in grote en toenemende mate een beroep op zorg. • Degene met meervoudige problemen lopen een hoger risico op verwaarlozing en verslaving • Onderzoek wijst uit: veel vrienden vergroten je overlevingskansen. Voorkomen van extra kosten van gezondheidsen verslavingszorg door preventie

Wie?

Persoonlijkheidskenmerken:

Wie is eenzaam? • Verlegen • Ontbreken sociale vaardigheden • Slecht tijdsmanagement

De risicogroepen Chronisch zieken, gehandicapten, ouderen en alleenstaanden, immigranten, mantelzorgers, werkzoekenden en dak- en thuislozen Sterke eenzaamheid komt vaker voor onder: • na relatieverbreking (jong of oud) • moeilijke omstandigheden: werkloosheid, problemen met opgroeiende kinderen

Omgaan met eenzaamheid

Zie verder:Van Tilburg & de Jong Gierveld, Zicht op eenzaamheid, van Gorcum, 2007

Soorten interventies • Mentaliteitsverandering: stimuleren dat mensen met elkaar in contact komen • Deskundige hulpverleners: hulpverleners ondersteunen om eenzaamheid te herkennen en te handelen. • Sociaal – culturele hulpverlening: groepsactiviteiten en woonzorgvormen • Persoonlijke activering: oa. huisbezoek, telefoondienst • Cursussen, gespreksgroepen en therapie: oa. rouwverwerking of sociale vaardigheden

5

Iemand helpen • Klein contact: op de koffie bij de buurvrouw, iemand bellen, op ziekenbezoek gaan • Praktische hulp geven of vraag om hulp • Particuliere initiatieven: een straatfeest organiseren, of bij zorginstelling aanbieden voor te lezen • Attent maken op mogelijkheid lid te worden van verenigingen of internetcommunities • Vrijwilliger worden

Wat kan je zelf doen? • • • • • • •

Contact zoeken met verwaterde contacten Bestaande contacten verdiepen Hulp vragen of hulp aanbieden Contact zoeken met lotgenoten Informatie of contact zoeken op internet Vrijwilligerswerk doen Informeer naar activiteiten in de gemeente als de Boodschappenplusbus van het Nationaal Ouderenfonds of het Maatjesproject van Humanitas

Informatie Coalitie Erbij

Verminderen van eenzaamheid in de hele Nederlandse samenleving door: • het vergroten van het bewustzijn in de samenleving en politiek over de individuele en maatschappelijke risico‟s van vereenzaming • het bieden van handelingsperspectief, projecten, interventies en uitwisseling van kennis en „best practices‟.

Coalitieleden:

Activiteiten van de Coalitie • • • • •

Missie van Coalitie Erbij

Onderzoek Website www.eenzaam.nl Week tegen Eenzaamheid Congres Gemeenten

Digitaal Platform

• Sterke behoefte aan informatie over eenzaamheid door burgers, professionals en beleidsmakers. • www.eenzaam.nl

Week tegen Eenzaamheid • 24 september t/m1 oktober • Vele activiteiten door het hele land • Congres: Connecting People? Communicatietechnologie: vloek of zegen? • 10 vrijwilligersbijeenkomsten: Samen tegen Eenzaamheid • Brainstormen tegen Eenzaamheid

6

Voor meer informatie: www.eenzaam.nl

Kennis maken met de verschillende organisaties De deelnemers aan de conferentie werden twee keer verdeeld in werkgroepen van ongeveer 5 personen. Iedereen stelde zich kort aan elkaar voor in zijn/haar groep. Wie ben je, van welke organisatie en wat doet de organisatie? Het ging erom dat iedereen in de groep duidelijk weet wie van welke organisatie is, en wat de organisatie doet voor ouderen. Per groep werd op gele memostickers geschreven welk aanbod de deelnemer vanuit zijn of haar organisatie zoekt of wenst met betrekking tot de eenzame ouderen. Dit noemen we de wensstickers. Ook werd de naam van de organisatie van de deelnemer en in steekwoorden daaronder wat die organisatie doet voor eenzame ouderen op een flap geschreven. Tijdens de pauze was er voor iedereen koffie/thee met een briefje. Iedereen kreeg een koekje met een wenssticker. Op die wenssticker staat een vraag wat iemand bij zijn of haar eigen organisatie mist. De flappen hingen intussen verspreid door de ruimte en de stickers met de vraag kon worden geplakt op de flap waar eventueel het aanbod zou kunnen gegeven worden. Zo probeerden we vraag en aanbod bij elkaar te brengen. Ook hebben we zo intensief met elkaar kennis gemaakt en ge-netwerkt. Aan het einde van dit verslag vindt u een overzicht van het aanbod voor eenzame ouderen in onze gemeente, in de vorm van een sociale kaart.

Bespreking vraag en aanbod Volgens de deelnemers was het plakken van de stickers op de flappen niet lastig, de stickers zelf waren lastiger om in te vullen. Iedereen was het er over eens dat er veel te doen is qua activiteiten e.d. in de gemeente Harenkarspel en de Kop van Noord-Holland. Norma de Jager, coördinator WMO-loket: „Er zijn inderdaad wel al veel activiteiten in Harenkarspel, maar het vervoer zou een stuk beter kunnen‟. Dit ligt volgens Norma de Jager bij de provincie. Anna de Haan van de GGD Hollands Noorden: „Het is de bedoeling dat er veel in eigen omgeving wordt georganiseerd, denk daarbij aan wijken bijvoorbeeld.‟ Op die manier hoeven de ouderen niet te reizen om deel te nemen aan een activiteit. Arie Ouwerkerk: „Om dat financiële plaatje rond te krijgen is het heel belangrijk om daarin veel vrijwilligers te werven‟. Het SWOH heeft al veel vervoersmogelijkheden maar dat is niet voldoende. Organisatorisch is dat erg lastig. Een bestuurslid van de SWOH heeft beloofd om het weer in te brengen in de organisatie. Graag gedaan! Is een organisatie die eventueel zou kunnen helpen omtrent dit onderwerp. Een idee was eventueel een “ouderenbus” op kosten van de gemeente. SWOH heeft signaleren als één van de belangrijkste punten binnen de organisatie. Zij signaleren vaak op psychisch gebied. Zij zijn bezig met preventieve huisbezoeken om bijvoorbeeld ouderenmishandeling en eenzaamheid te signaleren. Het probleem daarin is dat de signalen vaak blijven liggen. Er wordt niet concreet actie op ondernomen in de meeste gevallen. Dat komt omdat het vaak niet duidelijk is wie wat doet. Anna de Haan: „Het is erg belangrijk dat de organisaties bekend zijn. Zodat alle organisaties van elkaar weten bij wie ze voor wat terecht kunnen. Daarbij kunnen we denken aan een warme overdracht. Een warme overdracht houd in dat je bijvoorbeeld voor iemand telefonisch contact zoekt met een instantie, in plaats van een folder mee te geven. Veel signalen komen bij verschillende organisaties terecht. Het zou een uitkomst zijn als er een soort van werkgroep zou zijn die al die signalen verzamelen en daarop actie ondernemen‟. Wie zorgt er voor een sociale kaart voor eenzame ouderen?

7

Het publiek dacht direct aan het Wmo-loket. Beleidsmedewerker Nancy Peeters gaf aan dat we op dit moment bij de gemeente bezig zijn met het maken van een sociale kaart voor de mantelzorger. En dat er al veel sociale kaarten zijn, waarop al veel informatie te vinden is. Echter gaat de gemeente 1 nadenken over eventuele actie omtrent een sociale kaart voor bestrijding tegen eenzame ouderen . De momenten, zoals de zomermaanden en de kerst, zijn het belangrijkst bij de eenzame ouderen. De belangrijke mensen, vrijwilligers, zijn dan vaak op vakantie. Daar moeten we een oplossing op vinden. Communicatie tussen organisaties en gemeente zou daarin dan beter moeten kunnen. Het was een idee vanuit het publiek om middels een platform, waar gegevens en adviezen worden uitgewisseld, die communicatie te verbeteren. Vervolgens noemde Arie Ouwerkerk aan het einde vier succesverhalen op gebied van het tegengaan van eenzaamheid. Het “escape project”, computers bij ouderen en hen daarbij begeleiden. Op die manier kunnen zij ook meer contacten onderhouden. Denk aan de ouderen die eventueel kunnen skypen met kleinkinderen. Of vriendschapscursussen geven voor ouderen die moeite hebben met contacten maken en/of die te onderhouden. Via Solink kan een student in huis wonen van een alleenstaande ouder (www.solink.nl). We kunnen ook denken aan een Studiekring voor ouderen (Spectrum Gelderland).

Afsluiting Wethouder Myrthe Scheltema de Heere sloot de werkconferentie af. De gemeente gaat het verwerken van de informatie op zich nemen en nadenken over de mogelijkheden binnen de gemeente. In ieder geval is er al één concrete actie die we kunnen nemen met alle aanwezigen: de activiteiten voor de komende zomerperiode op elkaar afstemmen. De gemeente neemt de organisatie op zich van een vervolgbijeenkomst. De bibliotheek werd bedankt voor het beschikbaar stellen van de ruimte en de deelnemers voor de inzet. De directeur van Coalitie Erbij, Arie Ouwerkerk en Anna de Haan van de GGD Hollands Noorden, werden bedankt voor hun bijdrage middels een bloemetje.

1

Bij dit verslag vindt u een overzicht van de organisaties die hebben bijgedragen aan deze conferentie. Zo is iedere deelnemer in bezit van een lijst met contactgegevens, een beknopte versie van een sociale kaart.

8

Sociale kaart Hieronder vind u de informatie van de flappen die tijdens de bijeenkomsten zijn gemaakt. De informatie is aangeleverd door de deelnemers en beschrijft welk aanbod zij hebben voor eenzame ouderen. Om de leesbaarheid te bevorderen, vind u de contactgegevens apart op de laatste pagina‟s van dit verslag. Baha’ Í gemeenschap In eigen huis en ruimte Bezoeken van zieken, gehandicapten Geestelijke ontwikkeling Zingeving, eigen kracht

Evean Thuiszorg

Gemeente Harenkarspel WMO Behoefte van cliënt in kaart brengen Informatie Advies Indicaties Doorverwijzen Hulpmiddelen Hulp in het huishouden Sociale en maatschappelijke ondersteuning

GGZ NHN Ouderendivisie Onderdeel voor psychische problematiek (behandeling) Informatie en advies

Huisartsen Praktijk Warmenhuizen (Anita Dekker) Signaleren van problemen op het gebied van sociaal psychisch welzijn Netwerken met andere organisaties

Humanitas Huisbezoek door vrijwilligers bij diverse doelgroepen Sociale contacten Mantelzorg ondersteuning/ontlasting Activerend huisbezoek Je hoeft geen lid te zijn

Katholieke Vrouwen Gilde 8 thema bijeenkomsten Vereniging ook voor niet leden

9

KBO (Katholieke Ouderen Bond) Activiteiten Uitjes Door vrijwilligers Klaverjassen Ziekenbezoek Filmmiddagen Ben je lid van Kerstprogramma‟s Organiseren van middagen kaarten Bingo Ontspanning en educatie ouderen

K.V.G. Tuitjenhorn Verzorgen 1x in de maand een avond educatie voor dames van alle leeftijden. Medisch Gezelschap delen Maatschappij

L.S.B.O. Belangenbehartiging ouderen

Mantelzorgmakelaar Wegwijs maken in aanbod Praktische ondersteuning Overname regeltaken mantelzorg Welzijn- en ouderenwerk Dagbestedingsmogelijkheden

MEE N.W.H. cliëntondersteuning Individueel

- indicaties - zorgbehoefte - aanbod realiseren

Informatie Advies Signalering Maatschappelijke activering Collectieve ondersteuning van maatschappelijke ontwikkeling Beleidsondersteuning Projectmatig werken Signalering hiaten en daar actie op nemen

N.V.V.S afd. Kop van Noord-Holland Slechthorenden 21 locaties met spreekuren Gemiddeld 100 bezoekers + huisbezoeken

10

Rooms-Katholieke Kerk Ouderenbezoek Ouderen bezoek van uit de kerk Helpen bij vragen over de communie en de vraag of er een pastoor langs wil komen 80+ers bezoeken

P.C.I. Charitieve instelling voor minder bedeelden

Steunpunt Mantelzorg (kop van Noord-Holland) Ondersteuning Info Advies Voor mantelzorgers (die soms eenzaam zijn) Doorverwijzing

Stichting Welzijn Ouderen Harenkarspel Welzijnsbevordering van ouderen d.m.v. educatie en beweging (zwemmen) Worden brieven verstuurd Zomeractiviteiten voor ouderen Ouderenreis Maaltijdvoorziening Personenalarmering Activerend huisbezoek

Wmo advies raad Harenkarspel Adviesfunctie Signaleren Faciliteren

Wonen plus Welzijn Thuisabonnement voor klusjes Praktische ondersteuning Signaalfunctie eenzaamheid plus doorverwijzen Organiseren activiteiten Zomerprogramma Maaltijdvoorziening Ondersteuning cva Dagbesteding aan huis voor licht dementerenden (c.a. 2 uur per week)

Woonzorg Groep Samen Wonen, zorg, welzijn voor de kop van Noord-Holland Verpleging en verzorging in de tehuizen

11

De Zonnebloem Huisbezoek door vrijwilligers Uitjes Reizen Voor ouderen en eenzame mensen Je hoeft geen lid te zijn Activiteiten organiseren Cursussen

Zorgkompas/ Thuiszorg Thuiszorg zit in Harlingen en verzorgen huishoudelijke hulp Begeleiding persoonlijke verzorging

12

Contactgegevens van deelnemers (behorend bij sociale kaart)

Baha' Í gemeenschap Harenkarspel Dhr. G.H.N. Boon Ambachtsdijk 2 1747 GN TUITJENHORN Tel: 0226 391465 E-mail: [email protected] Website: www.bahai.nl Cliëntenparticipatie platform Harenkarspel Dhr. R. de Jong Lijsterbesweg 50 1744 LL SINT MAARTEN Telefoon: 0224-561651 E-mail: [email protected] Coalitie Erbij Dhr. A. Ouwerkerk Maliebaan 71g 3581CG UTRECHT Tel: 030 – 2307199 E-mail: [email protected] Ergotherapie Noord-Holland Inge Hemkes Dorpsstraat 33 1747 HA TUITJENHORN Telefoon: 0226-393869 & 06-22258661 Fax: 0226-393869 E-mail: [email protected] Website: ergotherapienoordholland.nl Evean V&V Joke Bierman Dorpsstraat 33 1747 HA TUITJENHORN Telefoon: 0900 9897 E-mail: [email protected] GGD Hollands Noorden sector GBO Anna de Haan Grotewallerweg 1 1742 NM SCHAGEN Telefoon: 088-0100500 Fax: 088-0100501 Website: www.ggdhollandsnoorden.nl E-mail: [email protected]

13

GGZ-NHN Divisie Ouderenpsychiatrie GGZ-NHN Mevr. E. van Woerkom Kennemerstraatweg 464 1851 NG HEILOO Telefoon: 072-5312312 Website: www.ggz-nhn.nl Gemeente Harenkarspel Myrthe Scheltema de Heere Oostwal 2 1747 EZ TUITJENHORN Telefoon: 0226-396600 Website: www.harenkarspel.nl Gemeente Harenkarspel Nancy Peeters Oostwal 2 1747 EZ TUITJENHORN Telefoon: 0226-396600 Website: www.harenkarspel.nl Huisartsenpraktijk Warmenhuizen Anita Dekker Doorbraak 6 1749 AM WARMENHUIZEN Telefoon: 0226-391212 Fax: 0226-395158 Website: www.huisartsenpraktijkwarmenhuizen.nl Humanitas Kop van Noord-Holland Dirkje Langhout/Marinka Kamping Binnenhaven 76-77 1781BL Den Helder Telefoon: 0223-617422 E-mail: [email protected] Website: www.humanitas.nl KBO Katholieke Bond van Ouderen, afd. Tuitjenhorn Theo Spaansen/ Ans Mulder/ Ria Dekker/ Joke Hof Dorpsstraat 67 1747 HB TUITJENHORN [email protected]

KBO Katholieke Bond van Ouderen, afd. Waarland Mevr. C.M. Jonker/Dhr. J.A. Hoetmer Fresiastraat 11 1738 CL WAARLAND KVG Katholieke Vrouwen Gilde, afd. Tuitjenhorn Mevr. M. Piket/ Trudie Derks p/a Smidsloot 1 1747 JJ TUITJENHORN 14

Loket Wmo gemeente Harenkarspel Corina Borgelt Oostwal 2 1747 EZ TUITJENHORN Telefoon: 0226-396663 E-mailadres: [email protected] Website: www.harenkarspel.nl Bereikbaarheid: Maandag t/m vrijdag 9.00 – 12.00 uur LSBO Lokaal Samenwerkende Bonden van Ouderen Harenkarspel Johan Hoetmer p/a Surmerhuizerweg 20 1744 JC Eenigenburg Mantelzorgmakelaar Mevr. I. Pieterse De Strandwal 22-a 1851 VM HEILOO Telefoon: 072-5627618 & 06-18371051 Fax: 072-5627619 E-mail: [email protected] Website: www.mantelzorgmakelaar.nl MEE Noordwest-Holland Marina Link/Annemiek de Fijter James Wattstraat 5 1817 DC ALKMAAR Telefoon: 088 6 522 522 E-mail: [email protected] Website: www.meenwh.nl Nederlandse Bond van Plattelandsvrouwen, afd. Dirkshorn Mevr. A.F. Asjes-Mik Raadhuisstraat 81 1746 AG DIRKSHORN Nederlandse Rode Kruis, afd. Harenkarspel Regelhaalder 58 1749 KK Warmenhuizen NVVS Nederlandse Vereniging Voor Slechthorenden, afd. Kop van NH Dhr. P. Aantjes Winkelmadepark 123 1731 SL WINKEL Teksttelefoon: 030 261 76 77 E-mail: [email protected] Website: www.nvvs.nl & www.hoorwijzer.nl

15

Steunpunt Mantelzorg Kop van Noord-Holland Albert Gorter/Aukelien Jellema Vrede en Vrijheid 26 1785 RM DEN HELDER Telefoon:0223-661670 E-mail: [email protected] of [email protected] Website: www.omring.nl BEREIKBAARHEID Maandag tot en met vrijdag tussen 10.00 en 16.00 uur. Parochiële charitatieve instelling (PCI en Ouderen bezoek) Ria Kuijs-Ruijter/ Ria Smit-Pronk/ Anneke Dekker-Beers Burgemeester Burgerstraat 14 1749 EB WARMENHUIZEN Raad van Kerken Harenkarspel p/a De Zeelt 7 1747 ET TUITJENHORN Senioren 55-Plus Mevr. G.J. Molenaar Vishouwer 8 1749 HH WARMENHUIZEN Telefoon: 0226-426751 E-mail: [email protected] Sensoor Mevr. De Kettenes Postbus 8119 1802 KC ALKMAAR 0900-0767 Stichting Welzijn Ouderen Harenkarspel Sint Jozefpark 6 1747 HK Tuitjenhorn Telefoon: 0226-392353 Fax: 0226-395388 E-mail: [email protected] Website: www.swoharenkarspel.nl Wmo-adviesraad Harenkarspel P/a Gemeente Harenkarspel Postbus 10 1749 ZG WARMENHUIZEN Woonzorggroep Samen Danny van Willigenburg Winkelmadepark 37 1731 SH WINKEL Website: www.woonzorggroepsamen.nl [email protected] 16

Zonnebloem, afd. Tuitjenhorn/ Kalverdijk Bestuurslid Zonnebloem Tuitjenhorn t Skuitje 4 1747 TM TUITJENHORN Telefoon: 0226-391564 Website: www.zonnebloem.nl Zonnebloem, afd. Zuid Zijpe/Sint Maarten Bets Bijpost Sportparklaan 5 1744 KG SINT MAARTEN Telefoon: 0226-381734 Website: www.zonnebloem.nl Zorgkompas Anko Bangma/ Melanie van Rhijn Heiligeweg 64 8861 EB HARLINGEN Telefoon: 0517-431231 Fax: 0517-431221 E-mail: [email protected] Website: www.ikwilzorg.nl

17