Verslag spiegelonderzoek onder opdrachtgevers in de markt, leden en toekomstige leden (studenten) in opdracht van de NVBK
Sprangers Communicatie november 2007
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1
Situatieschets
3
Hoofdstuk 2
Probleemstelling
4
Hoofdstuk 3
Onderzoeksopdracht
5
Hoofdstuk 4
Respondenten
6
Hoofdstuk 5
Onderdelen onderzoeksopdracht
7
Hoofdstuk 6
Verwerken onderzoeksresultaten
8
Hoofdstuk 7
Conclusies en aanbevelingen op basis van spiegeling
9
Conclusies en aanbevelingen
27
Hoofdstuk 8
Bijlagen Bijlage 1
integrale verslaglegging opdrachtgevers
Bijlage 2
integrale verslaglegging leden
Bijlage 3
integrale verslaglegging studenten
Bijlage 4
overzicht respondenten
2
1.
Situatieschets
NVBK... wat heb ik daar nou aan? Dit is een vraag die gesteld wordt in het in 2007 opgestelde beleidsplan van de NVBK. De missie van de NVBK behelst het zo goed mogelijk behartigen van de gedeelde belangen van haar leden en wel door: - het versterken van de positie en status van kostendeskundigen als zelfstandige discipline in het bouwproces - het vermeerderen, vernieuwen van kennis en methoden over bouw- en huisvestingskosten - het verspreiden van kennis en methoden over bouw- en huisvestingskosten De NVBK wil met behulp van planmatig marketingcommunicatiebeleid het vak van kostendeskundigen wat meer elan geven. 'Het vak laten glimmen', zo wordt in het hiervoor genoemde beleidsplan gezegd. De essentie van de boodschap die daarbij aan de leden en de markt afgegeven dient te worden is: - kostendeskundigheid is belangrijk voor het inzicht in investerings- en exploitatiekosten van bouwprojecten - de NVBK bundelt de krachten van veel partijen die actief zijn op het vakgebied van 'kosten in de bouw' - de NVBK versterkt de positie van kostendeskundige als zelfstandig vak in de bouw- en vastgoedwereld - de NVBK levert een bijdrage aan opleidingen, bijscholingen, ontginning en verspreiding van kennis op het vlak van kostendeskundigheid en het stimuleren van innovatie - de NVBK faciliteert potentiële opdrachtgevers in het vinden van NVBK-leden die beschikken over de gewenste deskundigheid en specialisaties - de NVBK ondersteunt het leggen en onderhouden van contacten met interessante partijen in de bouwwereld en is daarom interessant voor startende en gevorderde kostendeskundigen
Iedereen kan zich kostendeskundige noemen; dit vervuilt onze beroepsgroep. De heer A Klein Gunnewiek, directeur/eigenaar, kostendeskundige Peritas
Het woord adviseur is uit; te vrijblijvend. Het gaat veel meer om deskundigheid en de vaardigheid om als teamspeler een actieve rol te pakken en hiervoor verantwoordelijk te zijn. de heer Idse Overwijk, hoofd kostenmanagement ProRail
3
2.
Probleemstelling
Kostendeskundigen die lid zijn van de NVBK krijgen door de vereniging per definitie de volgende kernwaarden toebedeeld: - zelfstandigheid in het uitoefenen van het vak - integer - transparant - professional als gevolg van kwalitatief hoogstaand kostenadvies De gedragscode die de NVBK hanteert voorziet deels in de selectie van kandidaten die aan deze criteria voldoen. De huidige gedragscode is minder gericht op het beoordelen van de aanwezigheid van voldoende kennis bij de kostendeskundigen, maar meer op de wijze waarop de leden hun vak als kostendeskundigen in de bouw uitoefenen. De gedragscode legt de nadruk op integer handelen, transparantie en duidelijke communicatie over rollen. Op zichzelf is op deze kernwaarden uiteraard niets aan te merken. Elke opdrachtgever zal zich een kostendeskundige van dit kaliber wensen. Vanuit de hier geschetste identiteitskenmerken wil de NVBK haar vereniging in het algemeen en haar leden in het bijzonder profileren in de markt. Maar worden NVBK-leden als zodanig ook door de markt herkend? Dichten opdrachtgevers de NVBK en haar leden dezelfde kwalificaties toe als de eigenschappen die men zichzelf toe-eigent? Als probleemstelling geldt dan ook het volgende: De NVBK doet aannames over de kernwaarden van haar leden zonder deze expliciet getoetst te hebben in de markt. toetsing in de markt De rechtvaardiging van de kernwaarden (dat wat men denkt te zijn) kan het best opgehaald worden bij degenen die in hun bedrijfsvoering al dan niet kiezen voor de inzet van een kostendeskundige. Het door Sprangers Communicatie voorgestelde spiegelonderzoek voorziet in het ophalen van klantwaarden (dat wat de markt belangrijk vindt) waarna deze afgezet kunnen worden tegen de zienswijze van leden en mogelijk toekomstige leden (studenten). Gelijktijdig met deze spiegeling van kernwaarden en klantwaarden worden ook aanverwante vraagstellingen over de bekendheid met en de meerwaarde van de NVBK in de vraagstelling meegenomen.
De NVBK kan het zich niet permitteren om kostendeskundigen die niet deskundig zijn als lid toe te laten treden. Toetsing op ervaring, deskundigheid, kwaliteit en onafhankelijkheid door de NVBK is dan ook een must. de heer M. Martens, architect, directeur MC Architecten
4
3.
Onderzoeksopdracht
Het spiegelonderzoek moet vanuit marktperspectief een onderbouwing geven van de vermeende kernwaarden van kostendeskundigen aangesloten bij de NVBK. Wordt dát wat de NVBK over haar doelstellingen, de kwaliteit van haar leden en de meerwaarde van het lidmaatschap naar voren schuift ook als zodanig door de eigen leden beleefd en door opdrachtgevers in de markt herkend? Deze kernvraag loopt als een rode draad door het onderzoek. Op basis van de uitkomsten van het voorgestelde marktonderzoek hoopt de NVBK voldoende input te krijgen voor een nadere definities van de gewenste identiteit en het onderscheidend vermogen (USP's) van kostendeskundigen. Dit als fundament voor een nog nader te bepalen marketingcommunicatiestrategie, toegespitst op het profileren van de beroepsgroep als zelfstandig 'merk' en het positioneren van de kostendeskundige als kritische succesfactor in de grond-, weg-, waterbouw, vastgoedontwikkeling en vastgoedrealisatie. Het succes van de onderzoeksmethodiek wordt vooral bepaald door het feit dat een representatief gezelschap indringend wordt bevraagd op ervaringen, meningen en belevingen. De voorgestelde onderzoeksmethode doet dan ook in belangrijke mate een appèl op de bereidheid van de NVBK als opdrachtgever - en in het verlengde daarvan op de bereidheid van de aangesloten leden - om de ervaringen van een beperkt gezelschap te laten fungeren als spiegel en daarmee als input voor een bijstelling van het eigen handelen en de te verkiezen marketingcommunicatiestrategie. Het onderzoek moet gezien worden als een quickscan waarbij vanuit de focus van kernwaarden, klantwaarden, strategische intentie, gewenste positionering en profilering vragen worden gesteld vanuit het perspectief van de binnenwereld (de leden) en de buitenwereld (opdrachtgevers). De uitkomsten zijn vooral ervaringsgericht. Het door Sprangers Communicatie voorgestelde spiegelonderzoek is geen wetenschappelijk onderzoek. De onderzoeksmethodiek voldoet niet aan de criteria van wetenschappelijk onderzoek. Logischerwijs mogen de onderzoeksresultaten dan ook niet vanuit het perspectief van wetenschappelijk onderzoek geïnterpreteerd worden. In de verdere uitwerking van deze notitie zullen de begrippen onderzoek, quickscan en marktscan elkaar afwisselen. Sprangers Communicatie voert de marktscan uit op basis van telefonische interviews, uitgaande van een vooraf geformuleerde vragenlijst met deels gesloten en deels open vragen.
5
4.
Respondenten
Zoals overeengekomen in de (op onderdelen) goedgekeurde begroting van 10 mei 2007 wordt het onderzoek uitgevoerd onder dertig door de NVBK te selecteren respondenten. Voorwaarde is dat deze respondenten gelden als een representatieve vertegenwoordiging van alle relevante marktpartijen. Bij de selectie van respondenten wordt de volgende verdeling gemaakt: • 14 opdrachtgevers waarbij een evenwichtige verdeling is gemaakt naar branche, omvang organisatie en geografische spreiding • 13 leden van de NVBK waarbij een evenwichtige verdeling is gemaakt naar actieve (kern)leden en de wat minder actieve leden • 3 recent afgestudeerden die aan de vooravond staan van de keuze voor het lidmaatschap van de NVBK. Voorwaarden selectie respondenten a. Voor alle respondenten geldt dat: - zij bekend zijn met de functie van kostendeskundige en - op basis van ervaringsdeskundigheid een goed beeld moeten hebben van het werkgebied van deze beroepsgroep. Opdrachtgevers die het vakgebied van kostendeskundige niet kennen en/of geen beeld hebben van de opdrachten die bij deze beroepsgroep ondergebracht zouden kunnen worden, zijn voor het afnemen van een interview niet interessant; zij kunnen immers geen achtergrondinformatie geven. b. Bij de keuze van respondenten wordt verder rekening gehouden met: - een evenwichtige geografische spreiding (uitgaande van Nederland) - een evenwichtige verdeling naar type bedrijf (qua omvang en werkveld). c. Aanreiken namen en contactgegevens Namen en contactgegevens van leden, opdrachtgevers en studenten zijn tijdig aangeleverd door de NVBK, waarbij alle interviewkandidaten op voorhand door de NVBK zijn benaderd voor deelname. Alle interviewkandidaten hebben op voorhand expliciet hun medewerking toegezegd alvorens Sprangers Communicatie deze referenten is gaan bellen. Voor het interview werden de respondenten gevraagd ongeveer 45 minuten tot één uur in hun agenda te reserveren.
De NVBK is mij onbekend. Ik heb dan ook geen idee wat de toegevoegde waarde van het lidmaatschap voor mij als opdrachtgever kan zijn. de heer E. Schoenmaeckers, senior-projectmanager Rijksgebouwendienst
6
5.
Onderdelen onderzoeksopdracht
De werkzaamheden in het kader van de voorgestelde marktscan bestaan uit: - deskresearch op basis van door de bestuursleden, het secretariaat en de leden van de werkgroep aangereikte stukken, alsmede door Sprangers Communicatie vergaarde (digitale) documenten - een beschrijving van de onderzoeksopdracht vertaald naar een gestructureerde vragenlijst met deels gesloten en deels open vragen (uitgaande van motivatie, ervaring, mening, verantwoording) met een onderscheid naar vragen die bedoeld zijn voor alle respondenten en een beperkt aantal vragen die uitsluitend bedoeld zijn voor de leden of de studenten - het pre-testen van de vragenlijst onder één lid en/of één opdrachtgever waarna eventuele bijstelling van de vragenlijst - vaststelling van de vragenlijst door de leden van de PRwerkgroep onder voorzitterschap van de heer M. Gesink - afnemen telefonische interviews onder dertig respondenten die vooraf voor deelname benaderd zijn door bestuursleden en/of leden van de PR-werkgroep van de NVBK of door andere leden - verwerking gegevens en rapportage - opstellen onderzoeksverslag/adviesnotitie - terugkoppeling resultaten aan PR-werkgroep c.q. bestuur
Door de geringe naamsbekendheid en het gebrek aan autoriteit wordt de NVBK nog te vaak gepasseerd bij belangrijke discussies. De heer R. Gaasbeek, directeur, bouwkostendeskundige Archisupport BV
Kostendeskundige, kostenadviseur, kostenengineer, kostenmanager; ik heb geen idee waar deze beroepsgroep naar toe wil. De keuze voor de functienaam lijkt volkomen willekeurig te zijn. de heer D. Dam, architect, directeur/eigenaar Dam en Partners Architecten
7
6.
Verwerken onderzoeksresultaten
Bij de verwerking van de onderzoeksgegevens zijn de gesloten vragen verwerkt als getalsmatige, kwantitatieve gegevens. De open vragen zijn beschrijvend behandeld en zijn voor zover mogelijk gerubriceerd. De integrale verwerking van de onderzoeksgegevens zal als bijlage aan het onderzoeksverslag worden toegevoegd (zie bijlage 1,2,3). Op basis van de onderzoeksgegevens, de ervaringen van Sprangers Communicatie gedurende het onderzoekstraject en op basis van onze marketingcommunicatie-expertise worden conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan. Een en ander is vastgelegd in deze schriftelijke notitie. De onderzoeksresultaten hebben gefungeerd als belangrijke input voor de in het plan van aanpak beschreven activiteiten en middelen alsmede voor de uitwerking van het communicatieconcept. Samenvattend zullen de onderzoeksresultaten, de conclusies en de aanbevelingen verwerkt worden in een powerpointpresentatie waarbij wij de presentatie zullen larderen met opmerkelijke uitspraken/stellingen opgetekend uit de mond van respondenten voor zover zij daar expliciet toestemming voor hebben gegeven. Deze uitspraken zijn voer voor discussie en vormen mede de input voor het gewenste spiegeleffect. Als afsluiting van deze opdracht verzorgen wij een presentatie van de onderzoeksresultaten, onze conclusies en aanbevelingen aan het bestuur/PR-commissie. Daaropvolgend is het aan te bevelen om een soortgelijke presentatie te houden voor álle geïnteresseerde leden met ruimte voor discussie, verantwoording en verdieping.
Het is de verantwoordelijkheid van de leden om de NVBK beter voor het voetlicht te brengen en meer naamsbekendheid te geven bij opdrachtgevers. De heer H. Huiskamp, directeur, bouwkostendeskundige BFB advies
De kostendeskundige is de thermometer van de bouwmarkt. Hij moet weten wat er gaande is, trends kunnen voorspellen en zijn opdrachtgever kunnen adviseren hoe hierop te anticiperen. de heer M. Schep, directeur Heijmans Commercieel Vastgoed
8
7.
Conclusies en aanbevelingen op basis van spiegeling
vraag 1.
Weet u in welke vakgebieden een kostendeskundige actief kan zijn?
Opdrachtgevers, leden en studenten zijn behoorlijk eensgezind over de vakgebieden waarin de kostendeskundige actief kan zijn. Omdat alle gebieden ruim scoren wordt tevens frequent de opmerking gemaakt dat specialisatie in een bepaald vakgebied vereist is om de gewenste deskundige ook daadwerkelijk te kunnen zijn. Als er al getwijfeld wordt over het nut van de inzet van een kostendeskundige in een bepaald vakgebied dan wordt door een enkeling vraagtekens gezet bij 'onderhoud en beheer' en iets vaker bij planologie/gebiedsontwikkeling. Een enkeling is van mening dat planologie/gebiedsontwikkeling toebehoort aan een andere deskundigheid en dat een planoloog zich geen kostendeskundige zal noemen.
vraag 2.
Wat doet een kostendeskundige naar uw mening?
Opvallend is dat opdrachtgevers en leden - zij het in heel verschillende bewoordingen die hier noodzakelijkerwijs gerubriceerd zijn - behoorlijk goed kunnen aangeven wat een kostendeskundige doet. Daarbij wordt de volledige reikwijdte en meerwaarde van het vakgebied benoemd. Studenten blijven wat meer hangen bij de engere definiëring. Belichten minder de deskundigheid vanuit het bredere perspectief (adviseur in alle fases) maar zijn meer gefocust op het kostenaspect. Een interpretatie van de onderzoeker: wellicht heeft dit te maken met het feit dat jarenlange praktijkervaring nodig is om goed zicht te hebben op het brede perspectief van de meerwaarde van het vak.
A:
Het is aan te bevelen om in de communicatie in te spelen op de behoefte van opdrachtgevers aan totaalconcepten en de wijze waarop de kostendeskundige daarin kan voorzien.
vraag 3.
Wat zijn naar uw mening de belangrijkste ontwikkelingen/actualiteiten in de bouw-, gebouwinstallaties, vastgoedbranche en de grond-, wegen waterbouw?
De diversiteit aan antwoorden op dit onderdeel is erg groot. Opvallend is wel dat bij opdrachtgevers de behoefte aan totaalconcepten hoger scoort dan de andere genoemde items en dat bij de leden de brede adviesrol ook hoger scoort. Ook de studenten onderschrijven deze ontwikkeling.
9
Overigens had vrijwel iedereen moeite met deze vraag omdat de reikwijdte van de vraag zo breed is en er in alle branches zo ontzettend veel gaande is dat direct of indirect raakt aan het vak van kostendeskundige. Overigens wordt bij vraag 15 (kennis en kunde) wel veelvuldig opgemerkt dat het 'kennis hebben van marktontwikkelingen en actualiteiten' van groot belang is voor een goede kostendeskundige.
A:
Het is van belang om in de communicatie aan te geven dat een goede kostendeskundig weet wat er speelt in de markt.
vraag 4a. Welke type kostendeskundige valt volgens u onder de verzamelnaam 'kostendeskundige'. Kostendeskundige of bouwkostendeskundige blijkt een lastige verzamelnaam te zijn voor een groot aantal functies. De opdrachtgevers zijn wat milder naar de functie van calculator en all roundcalculator. Het merendeel (9) ziet deze mensen wel als kostendeskundigen. Waar men nee zegt (4) merkt men op dat calculators meestal in dienst zijn bij aannemers/projectontwikkelaars en om die reden de vereiste onafhankelijkheid niet kunnen garanderen. Beide functies worden overigens door de nee-zeggers wel als het voorportaal gezien van kostendeskundigheid. De leden zijn wat explicieter als het gaat om calculatoren en all round calculatoren. 10 leden zeggen dat de calculator geen kostendeskundige is, 8 leden vinden ook dat de all round calculator zich niet, of niet helemaal, mag opwerpen als kostendeskundige. De studenten sluiten zich hier bij aan. Opmerkelijk is de onduidelijkheid over de aanduiding 'kostenengineer'. Zeven opdrachtgevers en 5 leden geven aan onbekend te zijn met deze functie. Opmerkelijk is ook dat 6 opdrachtgevers en 3 leden aangeven dat de plan/bouweconoom geen kostendeskundige is. Een enkele keer werd de opmerking gemaakt dat dit feitelijk weer een vak apart is en dat de plan/bouweconoom zich geen kostendeskundige zal willen noemen. Opgemerkt wordt door een groot aantal respondenten (zowel opdrachtgevers als leden) dat men eigenlijk niet goed het verschil weet tussen een kostendeskundige, kostenadviseur en kostenengineer.
A:
In de communicatie uitleg geven over de inhoud van de verschillende functieaanduidingen
10
vraag 4b.
Welk type kostendeskundige zet u meestal in? Of voor de leden: hoe noemt u zichzelf over het algemeen?
Opdrachtgevers geven aan vooral te werken met (bouw)kostendeskundigen, kostenadviseurs en kostenmanagers en maken, om de hiervoor genoemde reden, geen melding van te werken met kostenengineers. Drie opdrachtgevers geven aan voor sommige projecten ook specifiek te werken met calculators. Leden noemen zichzelf graag (bouw)kostendeskundige of kostenadviseur en hanteren om de hiervoor genoemde reden zelf ook niet de benaming van kostenengineer. De studenten eigenen zich alle drie de titel van kostendeskundige toe.
vraag 5.
Welke kanalen gebruikt u als opdrachtgever om een kostendeskundige te vinden? Of bij leden/studenten: Welke kanalen gebruikt een opdrachtgever om een kostendeskundige te vinden?
Bij opdrachtgevers scoren referenties van collega-ondernemers, collega-gemeenten of directe collega's (intern) hoog. Zo ook het persoonlijk gesprek. Alle overige kanalen met uitzondering van het 'googlen' op internet, scoren laag tot niet. Veel opdrachtgevers (9) geven aan vooral samen te willen blijven werken met de kostendeskundige waarmee reeds een relatie is opgebouwd. De vertrouwensrelatie is dus van cruciaal belang in de keuzes voor vervolg. De leden onderschrijven dit al zijn zij iets vaker (4) van mening dat advertenties en vakbladen ook kanalen kunnen zijn. De studenten zijn van mening dat opdrachtgevers meer dan de voorgenoemde kanalen gebruiken voor het vinden van een kostendeskundige. Alle geopperde kanalen scoren redelijk.
A:
In de communicatie het belang van de vertrouwensrelatie benadrukken vanuit het perspectief van de opdrachtgever en de competenties van de kostendeskundige.
vraag 6.
Op grond van welke criteria selecteert u een kostendeskundige voor een opdracht? Of bij de leden/studenten: Op grond van welke criteria selecteert een opdrachtgever een kostendeskundige voor een opdracht?
Opdrachtgevers geven ook bij deze vraag aan dat goede referenties van collega-ondernemers, collega-gemeenten of van directe collega's (intern) van groot belang zijn. Zo ook de presentatie van reeds uitgevoerde werken als referentieprojecten in combinatie met bewezen resultaten en behaalde doelstellingen op eerdere projecten (portfolio). Ook de persoonlijke presentatie speelt een rol van betekenis. Opvallend is dat opleiding niet zo'n rol van
11
betekenis lijkt te spelen. Bij de vraag naar de combinatie van opleiding en praktijkervaring werd frequent gezegd dat met name praktijkervaring van groot/doorslaggevend belang is. Uiteraard blijkt deze praktijkervaring uit de referentieprojecten zoals hierboven bedoeld. De leden onderschrijven vorenstaande volledig; de studenten scoren wat evenwichtiger op alle factoren.
A:
In de communicatie aangeven dat senioriteit op het gebied van kostendeskundigheid hand in hand gaat met een ruime en gedegen praktijkervaring.
vraag 7.
Als u kiest voor de inzet van een kostendeskundige in welke fase van het proces moet hij/zij dan naar uw mening ingezet worden? Of bij de leden/studenten: In welke fase van het proces kan een opdrachtgever een kostendeskundige inzetten?
Alle fases tot en met de bouwvoorbereiding/bestek scoren bij de opdrachtgevers hoog. In de realisatiefase zijn een aantal opdrachtgevers (4) van mening dat een kostendeskundige minder prominent aanwezig hoeft te zijn en in de exploitatiefase wordt dat weer een stuk minder. Leden zijn tot en met de realisatiefase van mening dat een kostendeskundige ingezet moet worden en in iets mindere mate in de exploitatiefase. De studenten zijn iets meer terughoudend als het gaat om de inzet van een kostendeskundige in de fasen na het definitief ontwerp.
A:
In de communicatie de meerwaarde van de inzet van een kostendeskundige in alle fases voor het voetlicht brengen
vraag 8.
Is de inzet van een kostendeskundige van cruciaal belang voor het slagen van een project en daarmee een kritische succesfactor?
Negen opdrachtgevers zeggen volmondig ja. Alle leden zeggen volmondig ja. Zo ook twee studenten; één student geeft aan het eigenlijk niet te weten. Wat kostendeskundigen zelf al weten, lijkt ook steeds meer door te dringen tot de mindset van opdrachtgevers: een goed inzicht in kosten en het kunnen doorgronden van scenario's komt het project ten goede. De argumenten die dit onderbouwen worden in verschillende toonaarden gegeven.
12
A:
De argumenten die gegeven worden bij het ja of nee op deze vraag zijn van groot belang om te gebruiken in de communicatie.
vraag 9.
Maakt u frequent gebruik van de inzet van een kostendeskundige?
Deze vraag is alleen aan opdrachtgevers gesteld om met recht te kunnen beoordelen of de vragen 10 en 11 gesteld zouden kunnen worden. Twaalf opdrachtgevers geven aan frequent met kostendeskundigen te werken. Twee opdrachtgevers hebben gezien de aard van hun business niet altijd projecten van een dusdanige omvang dat de inzet van een kostendeskundige noodzakelijk is. Dat maakt dat de aanduiding 'frequent' niet van toepassing is.
A:
In de communicatie aangeven waarom opdrachtgevers frequent een kostendeskundige inzetten.
vraag 10.
Zouden kostendeskundigen vaker ingezet moeten worden dan nu het geval is?
Acht opdrachtgevers zeggen ja en vijf opdrachtgevers zeggen nee, met dien verstande dat de nee-zeggers aangeven dat kostendeskundigen al vaak genoeg ingezet worden of dat het vanwege het kostenaspect binnen een project niet altijd mogelijk is. In het onderzoek is verschillende keren door kostendeskundigen opgemerkt dat een goede kostendeskundigen zijn honorarium terugverdient. Om die reden zou het kostenaspect dus geen argument zijn. De vraag is of de beroepsgroep deze bewering inderdaad hard kan maken want in dat geval zou het een speerpunt voor de communicatie zijn. Het is logisch dat vrijwel alle leden (12) aangeven dat kostendeskundigen vaker ingezet moeten worden zeker als het terugverdienargument van toepassing is. Ook het feit dat nietdeskundige mensen nog te vaak verantwoordelijk zijn voor het kostenaspect maakt dat leden en studenten opperen dat de kostendeskundigen vaker ingezet moeten worden.
A:
In de communicatie indien mogelijk het terugverdienaspect opvoeren en onderbouwen.
13
vraag 11.
Zouden kostendeskundigen eerder ingezet moeten worden dan nu het geval is?
Opmerkelijk is dat alle leden en studenten zeggen dat kostendeskundigen eerder ingezet moeten worden om reden dat zij dan invloed uit kunnen oefenen, mee kunnen denken, alternatieven aan kunnen dragen en om input te kunnen leveren voor verantwoorde besluitvorming. Ook het merendeel van de opdrachtgevers is deze mening toegedaan. Want weliswaar zeggen slechts 7 opdrachtgevers volmondig ja op deze vraag maar nog eens vier opdrachtgevers geven aan dat het eigenlijk niet eerder kan dan nu het geval is. Een enkeling is van mening dat een kostendeskundige pas in beeld hoeft te komen als een project concreet wordt of dat het kostenvraagstuk wel opgelost kan worden met kostendeskundigheid uit eigen huis.
A:
De meerwaarde van de vroegtijdige inzet van kostendeskundigheid moet vanuit het perspectief van de opdrachtgever een plek krijgen in de communicatie.
vraag 12.
Welke denkbeelden, associaties, stigma's hebt u bij het vak van kostendeskundige? Of voor de leden/ studenten: Welke denkbeelden, associaties, stigma's zijn er volgens u over het vak van kostendeskundige?
Zowel voor opdrachtgevers, leden als studenten blijkt het een stuk moeilijker te zijn om positieve typeringen te geven dan negatieve. De associaties met de calculator, boekhouder, grijze muis, 'getallenfreak' liggen erg voor de hand. Uit de negatieve denkbeelden blijkt echter overduidelijk de onbekendheid met de beroepsgroep. Zeker omdat opdrachtgevers die wel met regelmaat met een kostendeskundige werken de toegevoegde waarde van zijn aanwezigheid zeker onderschrijven. De kostendeskundige waar men met regelmaat mee werkt wordt ervaren als adviseur, een vertrouwenspersoon die vanuit een breed perspectief het hele kostenspeelveld kan overzien. Frappant is ook dat geen van de leden en studenten in de interviews op enigerlei wijze de stigma's bevestigt. De interviewkandidaten zouden dus allemaal, zonder uitzondering, kunnen fungeren als ambassadeurs voor de eigen beroepsgroep en wel door gewoon op basis van persoonlijke presentatie te vertellen over de dynamiek, reikwijdte en meerwaarde van het vak van kostendeskundige.
A:
Leden moeten op basis van persoonlijke presentatie veel meer de jus van het vak etaleren. Door middel van gastcolleges op scholen, workshops, wervingscampagne en in de ontmoetingen met opdrachtgevers.
14
vraag 13.
Welke rol kan een kostendeskundige mogelijk voor u vervullen? Of bij leden/studenten: Welke rol kan een kostendeskundige mogelijk voor een opdrachtgever vervullen?
In deze vraag ging het nog niet om de rol die een kostendeskundige zou moeten vervullen, maar mogelijk zou kunnen vervullen. Bij opdrachtgevers scoort de rol van sparringspartner/klankbord en adviseur hoog. De rol van visionair (in de betekenis van initiator/inspirator) een stuk minder. Zo ook de rol van manager. Aan de uitvoeringskant zien opdrachtgevers veel minder een rol weggelegd voor de kostendeskundige. Opvallend is dat de leden en studenten zich gemakkelijker de rollen van visionair en manager toe-eigenen en ook opvallend hoger scoren op de rollen van sparringspartner en manager. Opdrachtgevers merken incidenteel op dat met name de rol van visionair voorbehouden is aan de opdrachtgever. Hij is immers de initiatiefnemer, entrepeneur. Ook bij de rol van manager werd incidenteel aangegeven dat men er geen behoefte aan had de eindverantwoordelijkheid uit handen te geven. Opvallend is dat ook de studenten niet geheel marktconfom scoren op de verschillende rollen.
A:
In de communicatie de wenselijke rollen (perspectief opdrachtgevers) en de mogelijke rollen (perspectief leden) benadrukken.
vraag 14.
Welke rol moet een kostendeskundigen voor u in ieder geval vervullen? Of bij leden/studenten: Welke rol moet een kostendeskundige in ieder geval voor een opdrachtgever vervullen?
Deze vraag gaat uiteraard voort op de eerder gestelde vraag. 'Moet' was dan ook alleen aan de orde als de respondent in de vorige vraag de rol als 'mogelijk' had geselecteerd. Opvallend bij deze vraag is dat slechts één opdrachtgever van de kostendeskundige verlangt dat hij de rol van visionair voor zijn rekening neemt. Anderen blijven meer hangen bij de rol van sparringspartner en adviseur. Aan de uitvoeringskant is volgens de opdrachtgevers geen enkele rol vereist. De leden en studenten scoren op alle rollen tot en met manager opvallend hoger. Ook hier scoren de rollen aan de uitvoeringskant laag.
15
A:
De discussie over wenselijke en noodzakelijke rollen kan uitsluitend gevoerd worden in samenspraak tussen leden en opdrachtgevers. Geadviseerd wordt deze discussie mee te nemen in interactieve ontmoetingen tussen opdrachtgevers en leden gerelateerd aan thema's en casuïstiek.
vraag 15.
Welke kwalificaties op het gebied van kennis en kunde vindt u van belang voor een kostendeskundige?
Opdrachtgevers vinden het een stuk moeilijker om een onderscheid te maken tussen kennis en kunde. Waar leden nog een opleidingsniveau benoemen verwachten opdrachtgevers vooral een brede kennis van alle bouwgerelateerde disciplines, inzicht, praktijkervaring, advies- en onderhandelingsvaardigheid, een reeks van persoonlijke eigenschappen én de vaardigheid om mondeling en schriftelijk goed te kunnen rapporteren. Deze kwalificaties zijn overigens geheel in lijn met hetgeen de leden en studenten zeggen. Gekscherend werd in verschillende bewoordingen wel enkele keren opgemerkt dat er maar weinig kostendeskundigen zijn die aan al deze kwalificaties voldoen en als hij er al wel zou zijn dan heb je 'een godenzoon' te pakken.
A:
In de communicatie aangeven wat opdrachtgevers aan kennis en kunde verwachten van een goede kostendeskundige en hoe een NVBK-lid daaraan kan voldoen.
vraag 16.
Welke eigenschappen moet de kostendeskundige volgens u nog meer hebben?
De vorige vraag werd uitgebreid met enkele kwalificaties zoals genoemd bij vraag 16. Zonder uitzondering scoren al deze aanvullende kwalificaties bij opdrachtgevers, leden en studenten hoog waarbij qua intonatie door opdrachtgevers steevast het belang van onafhankelijkheid benadrukt werd. Dit met klem benadrukken gebeurde overigens niet zo zeer bij de leden en studenten.
vraag 17.
Wat 'koopt' u feitelijk met de inzet van een kostendeskundige? Of bij leden/studenten: Wat 'koopt' een opdrachtgever feitelijk met de inzet van een kostendeskundige?
Voor een communicatie-adviseur is dit de fijnste vraag in het onderzoek, want uit de korte heldere beantwoording van deze vraag zit de zuivere beleving van de meerwaarde van het vakgebied. Opvallend is dat de uitspraken grotendeels belevingsfactoren zijn. Moeilijk meetbare en nauwelijks objectieve feitelijkheid. Maar
16
zonder uitzondering zijn alle ervaringen voer voor de communicatie.
A:
De belevingsfactoren zijn meer dan de feitelijkheid representatief voor de meerwaarde van het vakgebied en verdienen om die reden een prominente plek in de communicatie en zelfs in het communicatieconcept.
vraag 18a.
Kostendeskundigen pretenderen onafhankelijk te zijn. Wat is uw definitie van onafhankelijk?
Uit de definities die hierbij gegeven worden, blijkt overduidelijk hoe belangrijk opdrachtgevers, leden en studenten die onafhankelijkheid vinden. Met name de formuleringen van opdrachtgevers zijn overduidelijk. 'Niet gelieerd zijn aan een van de partijen die betrokken is bij de uitvoering van het project' wordt maar liefst 9 keer (in varianten) genoemd. Opvallend is ook dat op verschillende manieren wordt genoemd dat men de opdrachtgever niet naar de mond moet praten. Opmerkelijk is vervolgens de score op de volgende vraag:
vraag 18b.
Ervaart u kostendeskundigen over het algemeen als onafhankelijk? Of voor leden/studenten: Zijn kostendeskundigen over het algemeen onafhankelijk?
Acht opdrachtgevers zeggen 'ja' en 6 opdrachtgevers zeggen 'niet altijd'. Vijf leden zeggen 'ja' en zes zeggen 'niet altijd'. Twee leden zeggen 'nee'. Een student zegt 'ja', een zegt 'niet altijd' en een student weet het niet. In geval van ja bevestigt de opdrachtgever de eerder gegeven definitie van onafhankelijkheid. In geval van 'niet altijd' merken opdrachtgevers op dat kostendeskundigen niet de gewenste onafhankelijkheid hebben en gelieerd zijn aan een van de partijen. Maar ook het beïnvloedbaar zijn door een van de belanghebbende partijen en/of de opdrachtgever wordt genoemd. Ook leden benoemen in het geval van 'niet altijd' de belangenverstrengeling onder andere door het gelieerd zijn van sommige kostendeskundigen. Deze vraagstelling refereert in belangrijke mate aan de kernwaarden die de NVBK haar leden toedicht. Echter uit deze scan blijkt dat juist deze kernwaarde erg onder druk staat terwijl hij ook door de markt als bijzonder belangrijk wordt gedefinieerd.
A:
De NVBK kan niet wegblijven van een verdiepingsdiscussie en daarmee van stellingname omtrent de inhoud en betekenis van de kernwaarde 'onafhankelijkheid'
17
vraag 19a.
Kostendeskundigen pretenderen integer te zijn. Wat is uw definitie van integer?
Het merendeel van de opdrachtgevers (11) verbindt integriteit aan betrouwbaarheid in combinatie met onafhankelijkheid. Ook duidelijk en eerlijk scoren hoog bij de definitie van integriteit. De leden onderschrijven de definitie zoals die door opdrachtgevers wordt gegeven, maar brengen nog wat meer detaillering aan. Hetzelfde geldt voor de studenten.
vraag 19b.
Ervaart u kostendeskundigen over het algemeen als integer? Of voor leden/studenten: Zijn kostendeskundigen over het algemeen integer?
Negen opdrachtgevers ervaren kostendeskundigen over het algemeen als integer. Men geeft aan dat dit vooral blijkt in de relatie en hoe men elkaar ervaart. Een kwestie dus vooral van vertrouwen. Vijf opdrachtgevers zeggen 'niet altijd' en geven aan dat dit vooral komt omdat de gewenste onafhankelijkheid in het geding is of dat er sprake is van belangenverstrengeling en beïnvloedbaar zijn. Ook de negen leden die 'ja' zeggen op deze vraag refereren vooral naar de relatie die zij met kostendeskundigen hebben en naar de intenties. Opvallend is dat bij de 4 keren dat de leden 'niet altijd' zeggen er heel andere redenen worden aangehaald dan opdrachtgevers. Het uitwisselen van vertrouwelijke informatie, gebrek aan tijd en kennis worden onder andere genoemd.
vraag 20a.
Kostendeskundigen pretenderen transparant te zijn. Wat is uw definitie van transparant?
Opdrachtgevers noemen negen keer dat het inzichtelijk maken van de wijze waarop een advies en budget tot stand zijn gekomen getuigt van transparantie. Helder, duidelijk en navolgbaar wordt acht keer genoemd. De leden onderschrijven dit volledig. De studenten hebben een wat smallere definitie van transparantie.
vraag 20b.
Ervaart u kostendeskundigen over het algemeen als transparant? Of voor leden/studenten: Zijn kostendeskundigen over het algemeen transparant?
Acht opdrachtgevers zeggen 'ja' met als motivatie dat zij het gewenste inzicht en de onderbouwing krijgen. Adviezen en budgetten zijn controleerbaar, navolgbaar. Vijf opdrachtgevers zeggen 'niet altijd' om verschillende redenen. Opmerkelijk is dat drie keer door opdrachtgevers de vraag gesteld wordt of transparantie in de onderhandelingsfase wel zo wenselijk is. Een opdrachtgever is van mening dat kostendeskundigen elkaar niet in de kaarten laten kijken hetgeen door de studenten bevestigd wordt bij deze vraag.
18
Bijzonder opmerkelijk is ook dat géén van de leden en géén van de studenten zegt dat kostendeskundigen over het algemeen transparant zijn. Tien leden zeggen 'niet altijd' vanwege afhankelijkheid, belangenverstrengeling, gebrek aan bereidheid om gevraagde inzicht te geven en/of gebrek aan onderbouwing. Drie leden spreken een hard 'nee' uit op de vraag naar transparantie. Dit nee wordt gemotiveerd door het feit dat men onder andere van mening is dat de kostendeskundige onvoldoende zicht heeft op wat de opdrachtgever nodig heeft om een advies goed te begrijpen. Het is bijzonder opmerkelijk dat de beroepsgroep haar eigen vakbroeders negatief beoordeelt, op een kwalificatie die door marktpartijen als zeer belangrijk wordt beoordeeld.
A:
Het begrip transparantie moet geladen worden vanuit de behoefte van opdrachtgevers en gelden als een opdracht voor de kostendeskundige.
vraag 21a.
Kostendeskundigen pretenderen kwalitatief hoogstaand kostenadvies te kunnen geven. Wat maakt dat u een kostenadvies als kwalitatief hoogstaand ervaart?
De antwoorden van opdrachtgevers, leden en studenten zijn ondanks de rubricering (voor zover mogelijk) toch nog te divers om algemeenheden aan te mogen ontlenen.
vraag 21b.
Ervaart u het advies van kostendeskundigen over het algemeen als kwalitatief hoogstaand? Of bij leden/studenten: Is het advies van kostendeskundigen over het algemeen kwalitatief hoogstaand?
Ja zeggen tien opdrachtgevers, tegen twee 'niet altijd' en twee 'nee'-zeggers. Opmerkelijk is weer dat slechts vier leden 'ja' zeggen en maar liefst acht leden 'niet altijd'. Eenzelfde beeld laten de studenten zien: twee studenten zeggen 'niet altijd' en één student weet het niet. Ook hier is de beroepsgroep over de eigen vakbroeders negatiever dan opdrachtgevers. Een aanname van de onderzoeker op dit punt is dat de beroepsgroep veel last kan hebben van vakbroeders die niet transparant zijn en achterblijven in de kwaliteit van hun advisering. Tijdens het interview refereren opdrachtgevers vaak aan de kostendeskundigen waarmee zij inmiddels een vertrouwensrelatie hebben en waarover zij zeer tevreden zijn. Een goede opdrachtgever weet het kaf van het koren te scheiden en beoordeelt om die reden zijn eigen adviseurs over het algemeen als zeer gekwalificeerd. Gelijktijdig ziet ook hij wat er om hem heen mogelijk allemaal fout gaat binnen een specifieke beroepsgroep. Het selecteren van de juiste deskundigen zegt feitelijk meer over de competenties van de opdrachtgever dan over het kwaliteitsniveau van de beroepsgroep.
19
A:
Wat een kwalitatief hoogwaardig kostenadvies is, moet vooral geladen worden vanuit de behoefte van opdrachtgevers en moet gelden als een opdracht voor de kostendeskundige.
vraag 22.
Wat vindt u van de stelling: Ieder project verdient zijn kostendeskundige?
Acht opdrachtgevers zijn het volledig eens met deze stelling. Zes opdrachtgevers geven aan het oneens te zijn met de stelling, maar merken daarbij onmiddellijk op dat het sterk afhankelijk is van de grootte van het project. Opmerkelijk is dat 12 leden durven te stellen dat een goede kostendeskundige zichzelf terugverdient en alleen al om die reden heeft elk project zijn kostendeskundige nodig. Of dat 'zichzelf terugverdienen' ook hard gemaakt kan worden, is een belangrijk punt van discussie. Als het namelijk zo is, zou het een belangrijk aandachtspunt in de communicatie kunnen zijn. De opmerking over het terugverdien-aspect werd eerder ook al gemaakt bij vraag 10.
A:
Discussie over de terugverdienstelling van kostendeskundigheid om vervolgens bij positieve uitkomst te gebruiken als kernwaarde in de communicatie.
vraag 23.
Kent u de NVBK, de Nederlandse Vereniging voor Bouwkostendeskundigen?
Deze vraag is uiteraard alleen aan opdrachtgevers gesteld. Opvallend is dat toch nog 5 opdrachtgevers aangeven de NVBK weliswaar - nu in verband met de vraag voor deelname aan dit onderzoek - van naam te kennen, maar eigenlijk niet meer dan dat. Dit terwijl deze opdrachtgevers allemaal met een NVBKkostendeskundige werken. Voorzichtig mag dan ook geconcludeerd worden dat de leden hun lidmaatschap zelf nauwelijks tot niet uitdragen.
A:
Leden moeten in woord en op schrift het lidmaatschap actief uitdragen. De NVBK moet hen daartoe faciliteren.
20
vraag 24.
Hecht u er aan dat een kostendeskundige lid is van de NVBK? Of bij leden/studenten: Denkt u dat opdrachtgevers waarde hechten aan het feit dat u lid bent van de NVBK?
Zowel opdrachtgevers als leden beantwoorden deze vraag met ± 50% ja en ± 50% nee. In geval van 'ja' doen vooral de opdrachtgevers een aantal aannames op basis van veronderstellingen en niet op basis van zekerheden. In geval van 'ja' dichten de leden de NVBK enkele mooie kwalificaties toe zoals 'keurmerk', 'kwaliteit', 'gedragscode', en 'professionalisering'. Echter deze kwalificaties worden door opdrachtgevers in veel mindere mate ervaren (soms wel verondersteld - zie aanvulling bij opdrachtgevers onder geholpen antwoorden). Op de vraag of men denkt dat een lid van de NVBK bewezen ervaring, bewezen deskundigheid, bewezen kwaliteit en bewezen onafhankelijkheid heeft wordt door het merendeel van de opdrachtgevers 'nee' of 'onbekend' geantwoord. Het feit dat aangesloten kostendeskundigen binnen de NVBK een klankbordgroep/netwerk vinden en dat het mensen zijn die werken aan de doorontwikkeling van hun professionaliteit, wordt door het merendeel van de opdrachtgevers wel met zekerheid verondersteld. In geval van 'nee' speelt vooral de onbekendheid een rol.
vraag 25.
Wat doet de NVBK naar uw mening?
Opdrachtgevers hebben nauwelijks tot geen idee van hetgeen de NVBK doet. De gegeven antwoorden zijn vooral veronderstellingen; activiteiten die men logischerwijs bij een beroepsvereniging mag verwachten. De leden en studenten zijn in staat wat meer en specifiekere activiteiten te benoemen al moet geconstateerd worden dat ook zij niet echt weten wat de NVBK voor de eigen beroepsgroep doet en kan betekenen.
A:
De NVBK moet richting leden én markt duidelijk communiceren wat zij doet en wat daarvan de waarde is.
21
vraag 26.
Hoe kan de NVBK meer waarde krijgen voor opdrachtgevers? Is dat door...
Opvallend is dat zowel opdrachtgevers als leden van mening zijn dat meer publiceren op basis van issues, thematiek, casuïstiek belangrijk kan zijn. Leden zien iets meer heil in adverteren, maar slechts 3 opdrachtgevers vinden dat nuttig. Meer uitleg geven over de inhoud van het vak wordt door tweederde van de respondenten belangrijk gevonden. Iets minder dan de helft van de opdrachtgevers ziet heil in het organiseren van ontmoetingen tussen opdrachtgevers en beroepsgroep tegen 10 leden die het nut daarvan onderschrijven. Opdrachtgevers merken op zich niet goed een voorstelling te kunnen maken van dergelijke bijeenkomsten en zijn bang dat het slechts om ontmoetingen/netwerken gaat in plaats van over actualiteit, inhoud en daarmee gezamenlijke thema's. Ook de studenten hebben niet echt een goed beeld bij de invulling van dergelijke ontmoetingen. Over het ontsluiten van een bibliotheek/databank zijn de meningen verdeeld. Waar een kleine meerderheid van de opdrachtgevers het nut van een bibliotheek/databank wel onderschrijft, merken vooral de leden op dat het beschikbaar stellen van dit soort informatie aan opdrachtgevers niet wenselijk is, omdat deskundigheid juist nodig is om met de gegevens en informatie te kunnen werken. De vrees bestaat dat de beschikbaarheid van een databank opdrachtgevers juist stimuleert om kostendeskundigheid in eigen huis te houden of dat ondeskundigen gebruik maken van de informatie. Het verbeteren van de website scoort bij de opdrachtgevers niet echt hoog omdat vrijwel iedereen aangeeft de website eigenlijk niet te kennen c.q. nog nooit bezocht te hebben. Daar waar al ja gezegd wordt, wordt opgemerkt dat een verbetering van de website altijd nuttig is. Opvallend is dat opdrachtgevers aanvullend het screenen van leden noemen om kwaliteit van kostendeskundigheid onder de leden beter te kunnen waarborgen en verzoeken om certificering als keurmerk. De leden bevestigen deze aanvulling en benadrukken aanvullend het belang voor de NVBK om te werken aan naamsbekendheid en autoriteit door aan te sluiten bij belangrijke tafels en actief een plek te pakken in de lobby ten gunste van de beroepsgroep.
A:
Publiceren over inhoud, casuïstiek en naar aanleiding van actualiteit en over de ontmoetingen die hieromtrent georganiseerd worden.
22
vraag 27.
Hecht u waarde aan de gedragscode van het NVBK? Of bij leden/studenten: Denkt u dat de opdrachtgever waarde hecht aan de gedragscode van de NVBK?
Twaalf opdrachtgevers hechten waarde aan de gedragscode en elf leden (ja: 9 en enigszins: 2) en drie studenten veronderstellen dat opdrachtgevers waarde hechten aan de gedragscode. Het tekenen van de gedragscode laat in ieder geval de intentie zien dat de kostendeskundige integer, transparant en duidelijk wil zijn over rollen. Aan de gedragscode wordt enige zekerheid ontleent omtrent intenties, controle en mogelijke sancties bij wanprestaties. Overigens is het opvallend dat de kwalificatie 'onafhankelijk' niet expliciet in de gedragscode lijkt te zijn opgenomen. Wellicht wordt dit ondervangen met de vermelding 'duidelijke communicatie over rollen' maar dat lijkt een concessie te zijn. Opdrachtgevers en leden zijn door het hele onderzoek heen duidelijk over de noodzaak van onafhankelijkheid van de kostendeskundige.
A:
Wellicht ligt hier een pijnpunt richting de leden in dienst van een aannemer/projectontwikkelaar. De scan maakt voorzichtig duidelijk dat het wellicht toch noodzakelijk is om hierin stellingname te doen; juist om een cruciaal begrip als onafhankelijk niet voor meerderlij uitleg vatbaar te laten zijn.
vraag 28.
Naast de NVBK zijn er nog een aantal brancheverenigingen waar kostendeskundigen zich bij aan kunnen sluiten. Welke kent u?
Opdrachtgevers (11) kennen vooral nog de ONRI, leden kennen vooral de DACE (12), ONRI (11) en in mindere mate de RICS (6). Studenten kennen alleen de DACE (2) en ONRI (3).
vraag 29.
In welke organisatie hebt u het meest vertrouwen?
De onbekendheid met de verschillende branche-/beroepsverenigingen maakt dat zowel opdrachtgevers als leden en studenten hier geen goed oordeel over hebben. Gemakshalve wordt soms als vanzelf de NVBK genoemd door leden, omdat men anders wel lid van een van de andere clubs zou zijn geworden.
23
vraag 30.
Wat bindt de leden binnen de NVBK? = wat zijn hun gemeenschappelijke belangen
Deze vraag is uiteraard uitsluitend aan de leden gesteld. Leden vonden dit overigens een moeilijke vraag en kwamen niet veel verder dan de vakinhoudelijke uitwisseling en professionalisering. Dit raakt aan wat eerder al geconcludeerd werd bij vraag 25 dat ook de leden niet goed weten wat de NVBK nu eigenlijk allemaal doet.
A:
Ten behoeve van de interne communicatie werken met een heldere, toegankelijke actualiteitenkalender en richting leden prikkels uitzetten die hen naar de kalender toe halen.
vraag 31.
Wat scheidt de leden binnen de NVBK? = wat is hun onderlinge concurrentie
Ook deze vraag is uiteraard uitsluitend aan de leden gesteld. Deze vraag was voor de leden zo mogelijk nog moeilijker te beantwoorden dan vraag 30. Vijf leden ervaren geen concurrentie tegen drie leden die juist wel onderlinge concurrentie ervaren. Vier leden geven aan dat kostendeskundigen aan elkaar geen openheid van zaken willen geven. Ook de tegenstrijdige belangen tussen individuele leden en bureauleden wordt genoemd als scheidende factor.
A:
De intern beleefde concurrentie kan noodzaken tot segmentatie of uitsluiting van enkele leden.
vraag 32.
Hoe zou de NVBK voor leden meer waarde kunnen krijgen?
Ook hier weer wordt meer publiceren genoemd (10), meer adverteren (7), meer uitleg over de inhoud van het vak (10) en meer ontmoetingen organiseren tussen opdrachtgevers en beroepsgroep (8). Het aanleggen en ontsluiten van een databank voor leden wordt door de leden (9) als positief beoordeeld. Het verbeteren van de website scoort hier ook 50%. Bij de aanvullingen worden eigenlijk vooral opmerkingen gemaakt die raken aan een actiever podium voor de NVBK zowel intern als extern. Nieuw is het verzoek om een databank voor personeel aan te leggen.
24
vraag 33.
Zou u voor het afstuderen al lid willen zijn van de NVBK?
Twee studenten zeggen ja en één student zegt nee. De nee-zegger vindt dat men te gemakkelijk lid kan worden terwijl sommige kostendeskundigen die naam helemaal niet zouden moeten mogen voeren.
vraag 34.
Wat kan de NVBK doen voor studenten in het vakgebied van kostendeskundigen?
Juist op dit vlak kan de NVBK veel doen. Alle items scoren 100%, waarbij een student bij de nieuwsbrief opmerkt dat een apart katern voor studenten in de huidige nieuwsbrief boven een aparte nieuwsbrief gaat. Expliciet worden nog de gastcolleges genoemd aan studenten op de opleiding voor kostendeskundige, maar zeker ook aan studenten op de HTS/MBO/TU.
A:
Laat leden optreden als ambassadeur voor hun vakgebied door op basis van persoonlijke en vakinhoudelijke presentaties de stigma's over het vakgebied te ontkrachten.
vraag 35.
Vindt u het goed als ik uw uitspraken letterlijk citeer bij de presentatie van het onderzoek?
Zonder uitzondering vinden alle respondenten het goed dat zij letterlijk geciteerd worden bij de presentatie van het onderzoek. Met uitzondering van twee leden heeft iedereen aangegeven dat dit mag met naamsvermelding. Voorwaarde voor alle respondenten is dat zij de quote eerst voorgelegd krijgen om te kunnen beoordelen of zij goed geciteerd zijn.
vraag 36.
Wat vindt u van de vragen in dit onderzoek?
De vragen werden als goed, zinvol en duidelijk ervaren. Sommige vragen werden als moeilijk getypeerd omdat men graag een genuanceerd antwoord wilde geven. Zonder uitzondering hebben alle respondenten het gewaardeerd dat zij op deze manier naar hun mening en ervaringen werden gevraagd. Zonder uitzondering heeft ook iedereen de gevraagde tijd (soms met wat hindernissen) in de agenda vrij willen maken. Bij elk gesprek was de gereserveerde tijd vrij gehouden. Geen van de opdrachtgevers gaf blijk van haast of ongeduld. Sommige leden zaten wel wat onder tijdsdruk en de studenten waren ronduit overbelast in tijd.
25
vraag 37.
Hecht u er waarde aan de onderzoeksresultaten in te mogen zien?
Zonder uitzondering hebben alle respondenten aangegeven geïnteresseerd te zijn in een samenvatting van het onderzoeksverslag.
A:
Kies in samenspraak met Sprangers Communicatie voor een wijze van terugkoppeling aan de 30 respondenten.
De bouwkostendeskundige heeft ook een waakhondfunctie. Dit betekent dat hij tijdig signalen afgeeft, anticipeert en adviseert zodat de opdrachtgever onderbouwd de juiste beslissing kan nemen. De heer M.W. van der Hoek, vakgroephoofd en bouwkostendeskundige bij Ingenieursbureau Multical te Rotterdam
Kostendeskundigheid is onherroepelijk verbonden aan onafhankelijkheid. De NVBK zou haar aannamebeleid daarop moeten inrichten. de heer M. Westerink, manager facilitaire afdeling Kluwer
26
8.
Conclusies en aanbevelingen
In hoofdstuk 2 van dit verslag is als probleemstelling opgetekend dat 'de NVBK aannames doet over de kernwaarden van haar leden zonder deze expliciet getoetst te hebben in de markt'. De uitgevoerde marktscan (met in het bijzonder de vragen 18 tot en met 21) geeft voldoende argumenten om te kunnen stellen dat de NVBK niet zonder slag of stoot mag en kan aannemen dat alle leden ook daadwerkelijk over de veronderstelde kernwaarden beschikken. Opdrachtgevers hebben erg veel behoefte aan onafhankelijkheid zo blijkt uit de beantwoording van diverse vragen. Maar die onafhankelijkheid wordt ook bij verschillende vragen in twijfel getrokken. Hetzelfde geldt voor integriteit, transparantie en de kwaliteit van het advies. Zoals al geconstateerd is bij vraag 17 is het aan te bevelen om in de profilering van de beroepsgroep meer te werken met de belevingsfactoren (wat koopt u feitelijk met de inzet van een kostendeskundige) dan met de veronderstelde kernwaarden. De kernwaarden kunnen heel goed ter discussie staan in interactieve ontmoetingen tussen opdrachtgevers en leden op basis van casuïstiek en actualiteit. Zoals in hoofdstuk 3 bij de onderzoeksopdracht is omschreven was de kernvraag in het onderzoek: 'Wordt dát wat de NVBK over haar doelstellingen, de kwaliteit van haar leden en de meerwaarde van het lidmaatschap naar voren schuift ook als zodanig door de eigen leden beleefd en door opdrachtgevers in de markt herkend? De uitgevoerde marktscan geeft hierop een duidelijk antwoord. Opdrachtgevers, leden en studenten zijn behoorlijk eensgezind over de vakgebieden waarin een kostendeskundige actief kan zijn. Ze kunnen allen goed omschrijven wat een kostendeskundige doet en zijn redelijk eensgezind over de fases in het proces waarin kostendeskundigheid een belangrijke rol kan spelen. Het besef van de meerwaarde van de inzet van kostendeskundigheid lijkt te groeien. Zo ook het besef van de meerwaarde van de vroegtijdige inzet van een kostendeskundige. 'Vaker' en 'eerder' scoren bij de vragen 10 en 11 meer dan 50%. Ook de stelling 'Elk project verdient zijn kostendeskundige' scoort hoog. De meerderheid van de opdrachtgevers en alle leden geven aan dat de inzet van kostendeskundigheid een kritische succesfactor is in het slagen van een project. Maar... eerste punt van bezorgdheid: waar het vak enerzijds aan waardering en importantie wint, heeft de beroepsgroep ook nog sterk te maken met hardnekkige stigma's. De negatieve associaties zijn talrijk en doen geen recht aan de energieke, communicatieve personen die wij in het onderzoek hebben ontmoet. De beroepsgroep moet in haar profilering dan ook veel meer zélf naar buiten komen. Laten zien wat voor personen en kwaliteiten achter de kostendeskundige schuil gaan. Vooral het verzorgen van gastcolleges en workshops en dergelijke op een diversiteit aan
27
scholen is daarbij van belang. Zo ook het geven van voorlichting en de actieve deelname aan symposia en dergelijke. Ook de rol die een kostendeskundige kan vervullen dient in deze voordrachten veel beter voor het voetlicht gebracht te worden. De kostendeskundige is juist geen uitvoerder, boekhouder, maar een vertrouwenspersoon, adviseur, sparringspartner! Tweede punt van bezorgdheid is dat kostendeskundigheid nauwelijks tot niet verbonden wordt met de NVBK. In deze marktscan kennen 5 van de 14 opdrachtgevers de NVBK eigenlijk niet (alleen maar van naam) en het merendeel weet eigenlijk nauwelijks tot niet wat de NVBK doet voor haar leden of wat voor toegevoegde waarde de NVBK zou kunnen hebben voor opdrachtgevers. Op dit vlak wordt wel het nodige verondersteld, maar men weet nauwelijks iets op grond van eigen ervaringen. Opdrachtgevers dagen de NVBK vooral uit meer te publiceren naar aanleiding van casuïstiek en/of actualiteit, meer uitleg te geven over de inhoud van het vak en ontmoetingen te organiseren onder voorwaarde dat de inhoudelijkheid voorop staat. Maatregelen nemen waardoor kwaliteit, ervaring, deskundigheid, onafhankelijkheid garandeert kunnen worden, scoren hoog. De markt heeft behoefte aan een keurmerk waarmee het kaf van het koren kan worden gescheiden en waarmee de senior-kostendeskundige/-adviseur zich onderscheidt van de calculator en/of de junior. Naast de gedragscode is er behoefte aan certificering met een onderhoudsverplichting als onderscheidende kwaliteitsgarantie. De aanbevelingen die in de blokjes bij de verschillende vragen zijn opgenomen kunnen geconcretiseerd worden met de middelen die in hoofdstuk 5 van het plan van aanpak verder zijn omschreven.
Om te kunnen professionaliseren zal de NVBK mensen vrij moeten maken voor bestuursfuncties en veel vaker moeten aanschuiven bij belangrijke tafels. De heer P. Timmermans, businessunitmanager en projectmanager Brink Groep
De NVBK kan meerwaarde krijgen als het lidmaatschap kan fungeren als een keurmerk. Dat vraagt om selectie bij de toetreding en certificering. de heer J. Visser, teamleider ingenieursbureau gemeente 'sHertogenbosch
28
Bijlagen
Bijlagen 1,2.3:
integrale verslaglegging raadpleging opdrachtgevers (inclusief quotes), leden (inclusief quotes) en studenten
Bijlage 4:
overzicht respondenten
Op grond van mijn lidmaatschap van de NVBK heb ik nog nooit een opdracht gekregen. De heer H. Huiskamp, directeur, bouwkostendeskundige BFB advies
Iemand die net van school komt, is geen kostendeskundige. Inhoudelijk komt zo iemand te kort. De functie vraagt om een brede praktijkervaring en senioriteit. de heer Rogier Fernhout, manager infrastructuur Havenschap Moerdijk
29
Bijlage 1:
Integrale verslaglegging raadpleging opdrachtgevers
vooraf •
Conform afspraak zijn 14 opdrachtgevers geïnterviewd. In de voorbereiding zijn 16 organisaties/contactpersonen voorgedragen. NVM VGM Makelaars heeft helaas niet gereageerd op meerdere aanvragen om deel te nemen aan het onderzoek en kwam om die reden als respondent te vervallen. De heer J. Joosten van Wonen Limburg had graag deelgenomen aan het interview, maar kon in verband met de bedrijfsverhuizing op korte termijn de gevraagde tijd niet vrijmaken.
•
De 14 deelnemende respondenten waren overwegend goed te bereiken en bij ieder van hen was het mogelijk om op korte termijn het gevraagde interview in te plannen. De meeste respondenten zeggen hun deelname aan het onderzoek toe op basis van de prettige relatie die zij inmiddels met hun kostendeskundige hebben.
•
Zonder uitzondering waren alle respondenten zonder beperkingen bereid de gevraagde tijd in hun agenda vrij te maken. De gesprekken waren positief kritisch te noemen. Toon en inhoud gaven blijk van interesse en betrokkenheid. Zonder uitzondering hebben alle respondenten het gewaardeerd dat hen op deze wijze naar hun mening en ervaringen werd gevraagd.
•
Zonder uitzondering hebben alle respondenten toestemming gegeven voor het gebruik van persoonlijke quotes met naamsvermelding in de verslaglegging onder voorwaarde dat de quote eerst ter goedkeuring aan de betreffende respondent zal worden voorgelegd. Na het voorleggen van de quotes hebben twee opdrachtgevers hun toestemming alsnog ingetrokken omdat men de uitspraak buiten de context van het interview bij nader inzien niet gezegd wilde hebben.
•
Zonder uitzondering waren alle respondenten geïnteresseerd in een samenvattend verslag van dit onderzoek. Om die reden zijn e-mailadressen verzameld.
•
De geselecteerde respondenten vertoonden een evenwichtige spreiding over de verschillende branches waarin de kostendeskundigen actief kunnen zijn. Een bedrijf typeert zich als klein, zeven als middengroot en zes als groot. Aan de voorwaarde van de geografische spreiding is in voldoende mate voldaan. Alle opdrachtgevers werken nationaal. Zes opdrachtgevers geven aan daarnaast ook internationaal te werken.
30
vraag 1. In welke vakgebieden kan een kostendeskundige naar uw mening actief zijn? Vakgebied grond-, weg-, en waterbouw gebouwinstallatie projectontwikkeling utiliteit woningbouw renovatie en onderhoud bouwmanagement onderhoud en beheer vastgoed planologie / gebiedsontwikkeling risicomanagement geschillen
Ja 13 14 14 13 14 13 12 11 11 13 12
Nee 0 0 0 0 0 0 2 0 1 0 1
Enigszins 1 0 0 1 0 1 0 3 2 1 1
Waar men aangeeft 'enigszins' wordt vooral opgemerkt dat dit aandachtsgebied om een specialisatie vraagt. vraag 2.
Wat doet een kostendeskundige naar uw mening?
- het inzichtelijk maken, beoordelen en analyseren van kosten (6) - van initiatieffase tot eindfase bouwkosten ramen, controleren en bijsturen binnen de overeengekomen financiële kaders (6) - het doorrekenen van kosten uitgaande van verschillende scenario's (3) - feeling houden met de markt/ marktinvloeden in kaart brengen (2) - goed op de hoogte zijn van bouwkosten. - sparringspartner / adviseur op kostengebied (3) - risico's en kansen in beeld brengen - haalbaarheidsanalyses op basis van programma van eisen
vraag 3.
Wat zijn naar uw mening de belangrijkste ontwikkelingen/actualiteiten in de bouw-, gebouwinstallaties, vastgoedbranche en de grond-, wegen waterbouw?
- het maken van onderlinge prijsafspraken (1) - verdere individualisering maatschappij (1) - noodzaak van opschaling: kostendeskundige moet breder denken. In totaaloplossingen en hierin kunnen adviseren (4) - toenemende behoefte aan onafhankelijke kostendeskundige in steeds complexere bouwprocessen (1) - schaarste op arbeidsmarkt waardoor arbeidskosten stijgen (5) - verhoging prijzen materiaalkosten (3) - veranderingen in het aanbestedingsbeleid (1) - meer aandacht voor risicomanagement en onzekerheden vertalen naar kosten (1) - toenemende marktvraag - er wordt meer gebouwd dan men aan kan (2) - toenemende vraag door gezond economisch klimaat (1) - toenemende behoefte aan vroegtijdige inzet kostendeskundigheid
31
uitgaande van haalbaarheidsanalyes (1) - besparing op kostendeskundigheid op foutieve gronden en vermeende deskundigheid in eigen huis (1) - gewijzigde contractvormen / samenwerkingsconstructies (1) - wet- en regelgeving onder andere op gebied van milieu (1) - innovaties op gebied van materialen en technieken (1) - nieuwe prijspeilen (1) vraag 4a.
Welke type kostendeskundige valt volgens u onder de verzamelnaam 'kostendeskundige'?
type
Ja
Nee
Enigszins
calculator all-round calculator kostendeskundige kostenadviseur kostenengineer kostenmanager plan-/bouweconoom
9 9 14 14 6 11 7
4 4 0 0 1 2 6
1 1 0 0 0 0 0
Onbekend met functie 0 0 0 0 7 1 1
calculator/ all round calculator In geval van nee: - Is over het algemeen in dienst bij een aannemer/projectontwikkelaar en heeft om die reden niet de gewenste onafhankelijkheid die wel vereist is voor een kostendeskundige - beiden functies zijn het voorportaal van de kostendeskundige kostenadviseur / kostenengineer / kostenmanager - onderscheid is voor opdrachtgevers nauwelijks te maken, zijn allemaal varianten voor hetzelfde plan/bouweconoom - wordt door 6 opdrachtgevers gezien als een andere, eigenstandige functie
vraag 4b. Welk type kostendeskundige zet u meestal in? (meerdere antwoorden mogelijk) Type kostendeskundige calculator/all round calculator kostendeskundige kostenadviseur kostenengineer kostenmanager plan-/bouw econoom
Inzet 3 5 4 1 3 2
32
vraag 5. Welke kanalen gebruikt u als opdrachtgever om een kostendeskundige te vinden? Kanalen voorspraak collega-ondernemer/ collega-gemeente / eigen relaties website NVBK boekje bureauleden internet/zoekmachines advertenties vakbladen brochures persoonlijk gesprek secretariaat NVBK anders
Ja 7
Nee 7
Enigszins 0
0 0 7 0 3 1 10 0 9
14 13 7 13 10 12 4 13 5
0 1 0 1 1 1 0 1 0
anders, namelijk - opdrachtgevers werken bij voorkeur met de kostendeskundige waarmee zij inmiddels een vertrouwensrelatie hebben en laten zich graag adviseren door mensen uit hun eigen netwerk
vraag 6.
Op grond van welke criteria selecteert u een kostendeskundige voor een opdracht?
Criteria goede referenties collega-ondernemer collega-gemeente / interne relaties prestatie uitgevoerde werken bewezen resultaten/behaalde doelstellingen persoonlijke presentatie (bij)scholingsachtergrond combinatie scholing en praktijkervaring anders
Ja 11
Nee 3
Enigszins 0
8 12
5 1
1 1
9 5 7 9
4 8 6 5
1 1 1 0
anders, namelijk - vaste relatie; vertrouwensrelatie (1) - praktijkervaring / bewezen deskundigheid (1) - prijs/kwaliteit verhouding (1) - honorarium (1) - mate van onafhankelijkheid - niet verbonden zijn aan een aannemer of projectontwikkelaar (1)
33
vraag 7.
Als u kiest voor de inzet van een kostendeskundige in welke fase van het proces moet hij/zij dan naar uw mening ingezet worden?
Fase van het proces
Ja
Nee
initiatieffase planfase/schetsfase voorlopig ontwerp definitief ontwerp bouwvoorbereiding/bestek realisatiefase exploitatiefase anders
11 12 14 14 13 9 6 0
3 2 0 0 0 1 5 14
Minder prominent 0 0 0 0 1 4 3 0
In geval van nee en minder prominent: - sommige opdrachtgevers willen in de initiatieffase/planschetsfase nog volkomen de regie over de ontwikkeling van het plan houden en nog niet gehinderd worden door kostencalculaties - de omvang van het project is bepalend voor de wenselijke inzet van een kostendeskundige
vraag 8.
Is de inzet van een kostendeskundige van cruciaal belang voor het slagen van een project? (en daarmee een kritische succesfactor)
ja nee
: 9 : 5
in geval van ja: - inzicht in kosten en consequenties in alle fases (7) - kosten gelden samen met kwaliteit, tijd, organisatie en informatie als dé kritische succesfactoren (1) - de kostendeskundige fungeert als de ogen en oren van de opdrachtgever gedurende het ontwerpproces om te kijken of het project gerealiseerd kan worden binnen de kaders (1) in geval van nee: - andere factoren kunnen belangrijker zijn, kosten zijn niet altijd doorslaggevend (3) - kostendeskundigen weten hun vak nog onvoldoende te etaleren als kritische succesfactor (1)
34
vraag 9.
Maakt u frequent gebruik van de inzet van een kostendeskundige?
ja nee
: 12 : 2
in geval van ja: - onafhankelijk adviseur waarborgt dat marktconform gewerkt kan worden (3) - behoefte aan objectieve, onafhankelijke adviseur (6) - aanvulling eigen deskundigheid/formatie (2) - haalbaarheidsanalyses en risicobeheersing (2) - behoefte aan inzicht (2) in geval van nee: - opdrachtgever heeft niet altijd projecten onderhanden waarbij de inzet van een kostendeskundige vereist is (1) - inzet kostendeskundige is soms gewoon te hoge kostenpost (1)
vraag 10.
Zouden kostendeskundigen vaker ingezet moeten worden dan nu het geval is?
ja nee geen idee
: 8 : 5 : 1
in geval van ja: - geprognosticeerde budgetten worden nog te vaak overschreden (3) - om eigen mensen scherp te houden (1) - meten = weten (1) - kostendeskundige wordt nog te vaak gezien als bedreiging maar is van groot belang voor een goed resultaat (1) - te veel opdrachtgevers zijn onbekend met de meerwaarde van kostendeskundigheid (1) - objectiviteit en onafhankelijkheid op kostengebied is cruciaal (1) in geval van nee: - worden al vaak genoeg ingezet (4) - vanwege kosten niet altijd mogelijk (1)
35
vraag 11.
Zouden kostendeskundigen eerder ingezet moeten worden dan nu het geval is?
ja nee
: 7 : 7
in geval van ja: - meer inzicht in haalbaarheid project (4) - nog te veel opdrachtgevers onbekend met meerwaarde vroegtijdige inzet (1) - onafhankelijk, objectief advies (1) - het kan niet vroeg genoeg gebeuren (1) in geval van nee: - pas nodig als projecten concreet worden (1) - kan niet eerder (4) - eigen kostendeskundigheid in huis (2) - sterk afhankelijk van aard en omvang van project (1)
vraag 12.
Welke denkbeelden, associaties, stigma's hebt u bij het vak van kostendeskundige?
Positief - kostendeskundigheid / prijsbewust (5) - marktkennis (1) - vakgebied verbreedt zich / aandacht voor alle bouwgerelateerde processen (4) - vakmensen (1) - accuraat / detaillisten (2) - oplossingsgericht - adviseurs / onderhandelaars (2) - objectief (1) - materiedeskundig (1) Negatief - saai vak / niet sprankelend / niet sexy (2) - onbekend vak (1) - type boekhouder / suffe rekenmeesters / calculator (3) - theoretisch / hoeven zelf niets te maken (3) - eenzijdige kijk / alleen vanuit kosten (2) - vertraagd reageren op marktsituaties / onvoldoende marktkennis (2) - goedkoop belangrijker dan kwaliteit (1) - slechte communicatoren (1) - vakidioten (2) - Pietje precies (1) - vasthoudend / rechtlijnig / eigenwijs (3) - duur (1) - kunnen nooit volledig onafhankelijk zijn wanneer ze in loondienst zijn bij aannemer (1) - halen informatie uit boekjes / te weinig praktijkervaring (1) - geen adviseurs / geen meedenkers (1)
36
vraag 13.
Welke rol kan een kostendeskundige mogelijk voor u vervullen
Rol visionair/initiator/inspirator sparringspartner/klankbord adviseur/deskundige manager werkvoorbereider/onderzoeker uitvoerder/ondersteuner anders, namelijk criticaster
vraag 14.
Ja 2 10 14 4 5 2 1
Nee 10 3 0 8 8 9 13
Enigszins 2 1 0 2 1 3 0
Welke rol moet een kostendeskundige voor u in ieder geval vervullen?
Rol visionair/initiator/inspirator sparringspartner/klankbord adviseur/deskundige manager werkvoorbereider/onderzoeker uitvoerder/ondersteuner anders
Ja 1 10 14 1 0 0 0
Nee 13 4 0 13 14 13 14
Enigszins 0 0 0 1 0 1 0
Waar enigszins wordt genoemd heeft dat vooral betrekking op de calculator/all round calculator als kostendeskundige.
vraag 15.
Welke kwalificaties op het gebied van kennis en kunde vindt u van belang voor een kostendeskundige?
Kennis / kunde - combinatie financiën in relatie tot realiteit en vraagstelling (1) - specialist zijn in zijn aandachtsgebied op het gebied van kostendeskundigheid (6) - all-round (1) - actuele marktkennis (8) - kostenkennis (7) - product/materialenkennis (3) - projectkennis (2) - prijzenkennis (4) - techniekkennis (3) - bouwkundig inzicht (2) - goed opgeleid (3) - kennis van relevante automatiseringspakketten (1) - kennis van certificeringen (1) - adviesvaardig / onderhandelingsvaardig / overtuigen (8) - praktijkervaring / kennis van bouwmethodes (3) - onafhankelijkheid (1) - eigenwijs (1) - precies / nauwkeurig / accuraat (4)
37
-
communicatief (8) switchen tussen verschillende rollen (3) mondeling en schriftelijk rapporteren (4) kunnen luisteren (1) vraag klant kunnen begrijpen (1) criticaster (2) analytisch (2) intermediair tussen belanghebbende partijen (2) betrouwbaar (2) flexibel / veerkrachtig (3) klantgericht (1)
vraag 16.
Welke eigenschappen moet de kostendeskundige volgens u nog meer hebben?
Eigenschap duidelijkheid doelmatigheid/doeltreffendheid resultaatgerichtheid/effectief voortvarend onafhankelijk/onpartijdig!!! methodisch goed onderlegd analytisch stressbestendig diepgang
Ja 14 14 13 12 14 13 13 13 13
Nee 0 0 0 2 0 0 0 1 0
Enigszins 0 0 1 0 0 1 1 0 1
Wie aan al deze kwalificaties voldoet heeft 'een godenzoon' te pakken. vraag 17.
Wat 'koopt' u met de inzet van een kostendeskundige?
-
betrouwbaar (1) ervaring van bouwkosten (1) kennis met het doel minder uit te geven (1) deskundigheid, professionaliteit en vriendschap (1) expertise (1) risicobeheersing (1) deskundigheid en controle over kosten (1) zekerheid (2) verificatie van het proces (1) duidelijk advies omtrent bouwkosten (1) advies inzake bouwkosten van initiatief tot uitvoering (1) advies en inzicht (2) een begroting (1) onderbouwde getallen met de bijbehorende mogelijkheden en onmogelijkheden van een project (1) - duidelijkheid / helderheid (1) - onafhankelijk advies en begeleiding (1)
38
vraag 18a.
Kostendeskundigen pretenderen onafhankelijk te zijn. Wat is uw definitie van onafhankelijk?
- niet gelieerd zijn aan een van de partijen die betrokken is bij de uitvoering van het project (9) - belang opdrachtgever goed kunnen verdedigen zonder de opdrachtgever naar de mond praten (2) - focus op voorliggende taak/opdracht. Alleen handelingen verrichten die daar bij horen (1) - op generlei wijze je laten misleiden door andere factoren dan die je eigen hart en kunde ingeven (1) - bedreiging in het vak van de kostendeskundige is het zoeken naar de balans tussen onafhankelijkheid en dienstverlening. Volledige onafhankelijkheid maakt star in de relatie. Volledige dienstbaarheid is gebrek aan objectiviteit (1) - je niet laten beïnvloeden door belangen (1)
vraag 18b.
Ervaart u kostendeskundigen over het algemeen als onafhankelijk?
ja : 8 niet altijd : 6 nee : 0 ingeval van ja: - uit de ervaring (2) - niet beïnvloedbaar door belanghebbende partijen (2) - ze durven negatief te adviseren (2) - onder voorwaarde dat ze niet in dienst zijn bij of gekoppeld zijn aan aannemers/projectontwikkelaars (2) in geval van niet altijd: - hebben niet de gewenste onafhankelijkheid omdat kostendeskundige gerelateerd is aan een van de belanghebbende parijen (4) - zijn beïnvloedbaar door belanghebbende partijen en/of opdrachtgever (2)
vraag 19a.
Kostendeskundigen pretenderen integer te zijn. Wat is uw definitie van integer?
- Betrouwbaarheid in combinatie met onafhankelijkheid / niet beïnvloedbaar (11) - duidelijk / eerlijk (5) - handelen vanuit de focus van de voorliggende opdracht (1) - eerlijk oordeel geven of de uitkomst nu negatief of positief uitvalt (3) - ieders belangen respecteren (1)
39
vraag 19b.
Ervaart u kostendeskundigen als integer?
ja : 9 niet altijd : 5 nee : 0 in geval van ja: - is merkbaar/voelbaar in de relatie (7) - men durft tegendraads te adviseren (2) in geval van niet altijd: - niet de vereiste onafhankelijkheid omdat ze belangen hebben bij een van de uitvoerende partijen (2) - belangen opdrachtgever werken door in advies / beïnvloedbaar (2) - persoonlijke ervaring / idee zonder hard te kunnen maken (1)
vraag 20a.
Kostendeskundigen pretenderen transparant te zijn. Wat is uw definitie van transparant?
- inzichtelijk maken op welke wijze een advies en budget tot stand is gekomen (9) - helder / duidelijk / navolgbaar (8) - geen verborgen agenda (2) - heeft veel te maken met onafhankelijk en integer (1)
vraag 20b.
Ervaart u kostendeskundigen als transparant?
ja : 8 niet altijd : 5 nee : 1 in geval van ja: - heldere / duidelijke / navolgbare rapportage en toelichting (4) - inzichtelijk maken op welke wijze ze tot advisering en budgetten gekomen zijn (4) - kwestie van vertrouwen / in de relatie (1) in geval van niet altijd: - vereiste onafhankelijkheid ontbreekt (1) - onvoldoende inzichtelijk maken op welke wijze ze tot advisering en budgetten gekomen zijn (2) - transparantie in de onderhandelingsfase niet altijd wenselijk (3) in geval van nee: - kostendeskundigen laten zich niet in elkaars kaarten kijken (1)
40
vraag 21a.
Kostendeskundigen pretenderen kwalitatief hoogstaand kostenadvies te kunnen geven. Wat maakt dat u een kostenadvies als kwalitatief hoogstaand ervaart?
- voorgestelde budgetten komen overeen met de daadwerkelijk uitgegeven budgetten binnen de bandbreedtes (6) - advies houdt rekening met wat er gaande is in de samenleving, doet voorspellingen op basis van trends waar de opdrachtgever rekening mee moet houden (1) - het moet verrassen / leiden tot grotere inzichten en meer perspectieven (1) - volledig / inzichtelijk / navolgbaar (2) - objectief adviserend op basis van complete analyses (4) - inzicht geven waardoor keuzes gemaakt kunnen worden (2) - toegespitst op vraag opdrachtgever (1) - doelgericht / betrouwbaar (1)
vraag 21b.
-
Ervaart u het advies van de kostendeskundigen als kwalitatief hoogstaand?
ja : 10 niet altijd : 2 nee : 2 in geval van ja: - blijkt uit toetsing van rapportage en resultaten / is voelbaar en merkbaar in de relatie (10) in geval van niet altijd: - onderbouwing, verantwoording, analyses, inzicht, navolgbaarheid ontbreekt (1) - project wordt niet altijd conform de afspraken afgerond (1) - grote verschillen in kwaliteit merkbaar (1) in geval van nee: - plank wordt regelmatig misgeslagen (1) - onderbouwing, verantwoording, analyses, inzicht, navolgbaarheid ontbreekt (1)
vraag 22.
Wat vindt u van de stelling: Ieder project verdient zijn kostendeskundige?
eens oneens
: 8 : 6
in geval van oneens: - is afhankelijk van grootte van project: elk groot project heeft zijn kostendeskundige nodig
41
vraag 23.
Kent u de NVBK, de Nederlandse Vereniging voor Bouwkostendeskundigen?
ja nee
: 9 : 5
vraag 24.
Hecht u er aan dat een kostendeskundige lid is van de NVBK
ja nee enigszins
: 7 : 6 : 1
in geval van ja: - het is altijd goed om lid te zijn van een dergelijke club (3) - spiegelen / uitwisselen van kennis (3) - toename uniformiteit (1) - bijscholing (1) - volgen marktontwikkelingen (1) in geval van nee: - een goede kostendeskundige hoeft geen lid te zijn (1) - NVBK is onbekend; ik ken de waarde dus niet (3) - draagt niets/onvoldoende bij aan professionalisering (2) - iedereen kan lid worden van zo'n club / lidmaatschap zou selectiever moeten zijn (1) in geval van enigszins: - als de NVBK voor een kwaliteitskenmerk staat dan wel (1) Geholpen antwoorden: Reden lidmaatschap doorontwikkelen van professionaliteit klankbord/netwerk gezaghebbend keurmerk bewezen ervaring bewezen deskundigheid bewezen kwaliteit bewezen onafhankelijkheid meer garantie/zekerheid
vraag 25. -
Ja 8
Nee 6
Onbekend 0
13 3 4 4 3 4 2
1 9 5 8 9 8 9
0 2 5 2 2 2 3
Wat doet de NVBK naar uw mening?
geen idee (10) bijeenkomsten organiseren (3) netwerkfunctie (2) volgen trends en ontwikkelingen (1) gedragscode (1) register (1) kwaliteitscontrole (1)
42
vraag 26.
Hoe kan de NVBK meer waarde krijgen voor opdrachtgevers? Is dat door...
Hoe kan de NVBK meer waarde krijgen voor de opdrachtgever meer publiceren kranten/vakbladen meer adverteren om beroepsgroep voor voetlicht te brengen meer uitleg inhoud vak kostendeskundige meer ontmoetingen organiseren tussen opdrachtgever en beroepsgroep Ontsluiten bibliotheek/databank website verbeteren anders
Ja
Nee
Enigszins
9 3
4 9
1 2
10
3
1
6
7
1
8 5 6
5 4 8
1 4 0
anders, namelijk - kwaliteit waarborgen door nieuwe leden goed te screenen (3) - certificering / keurmerk hebben (3) - onderwijs versterken (1) - onderzoek doen (1) - onderscheid maken naar verschillende type kostendeskundigen (1) - via leden lidmaatschap promoten en uitdragen (1) - professionalisering door vrijmaken bestuursfuncties (1) - stellingname op basis van actualiteiten (1) - NVBK beter profileren: wie zijn ze, wat doen ze, waar staan ze voor, welke mensen zijn lid van de vereniging (1) - actief uitdragen visie en doelstellingen en activiteiten (1)
vraag 27.
Hecht u waarde aan de gedragscode van het NVBK?
ja nee enigszins
: 12 : 0 : 2
in geval van ja: - de gedragscode zegt iets over de mensen die zich eraan committeren (10) - het woord onafhankelijkheid ontbreekt in de gedragscode, terwijl dat het belangrijkste criterium is (1) - geeft meer zekerheid (2) in geval van enigszins: - bureaus hanteren hun eigen gedragcode. Gedragscode NVBK voegt daar niets aan toe (1) - twijfel bestaat of gecontroleerd wordt op de naleving van de gedragscode (2) De kwalificatie 'onafhankelijkheid' is niet opgenomen in de gedragscode. Is dit omvat in de woorden 'duidelijke communicatie over rollen'?
43
vraag 28.
Organisatie DACE RICS ONRI PIANO
vraag 29.
Naast de NVBK zijn er nog een aantal brancheverenigingen waar kostendeskundigen zich bij aan kunnen sluiten. Welke kent u?
Ja 3 2 11 3
Nee 11 11 3 8
Enigszins 0 1 0 3
In welke organisatie heeft u het meest vertrouwen en waarom?
- geen idee / geen oordeel (11) - ONRI is veel groter en gericht op ingenieurs (2) - NVBK: toegespitst op bouwkostendeskundigheid (1)
44
Citaten 12 opdrachtgevers (met toestemming opgenomen)
de heer Idse Overwijk, hoofd kostenmanagement ProRail Het woord adviseur is uit; te vrijblijvend. Het gaat veel meer om deskundigheid en de vaardigheid om als teamspeler een actieve rol te pakken en hiervoor verantwoordelijk te zijn. Bij elk project van ProRail en in elke fase van het project is een kostendeskundige betrokken. Het is absoluut nodig om vanuit een brede expertise kosten onder controle te houden.
de heer Rogier Fernhout, manager infrastructuur Havenschap Moerdijk Iemand die net van school komt, is geen kostendeskundige. Inhoudelijk komt zo iemand te kort. De functie vraagt om een brede praktijkervaring en senioriteit. De gedragscode van de NVBK heeft voor mij weinig toegevoegde waarde omdat de door mij ingeschakelde bureaus hun eigen gedragscode toepassen. Deze is beter bekend dan die van de NVBK.
de heer M. Martens, architect, directeur MC Architecten De NVBK kan het zich niet permitteren om kostendeskundigen die niet deskundig zijn als lid toe te laten treden. Toetsing op ervaring, deskundigheid, kwaliteit en onafhankelijkheid door de NVBK is dan ook een must.
de heer D.H.C. Post, adjunct-directeur Redema Beheer Goede referenties van collega-ondernemers zijn doorslaggevend bij het vinden van een kostendeskundige. Het gaat toch om een vertrouwensrelatie.
de heer J. Visser, teamleider ingenieursbureau gemeente 'sHertogenbosch Kostenbeheersing is niet de enige kritische succesfactor. Kwaliteit, tijd, informatie en organisatie zijn van even groot belang. De NVBK kan meerwaarde krijgen als het lidmaatschap kan fungeren als een keurmerk. Dat vraagt om selectie bij de toetreding en certificering.
45
de heer E. Schoenmaeckers, senior projectmanager Rijksgebouwendienst De NVBK is mij onbekend. Ik heb dan ook geen idee wat de toegevoegde waarde van het lidmaatschap voor mij als opdrachtgever kan zijn. Ik betwijfel of een kostendeskundige zich aan de regels in de gedragscode zal houden, alleen vanwege het feit dat hij deze getekend heeft. Ik ben van mening dat daar meer voor nodig is.
de heer C. van Rooy, vastgoedadviseur gemeente Tilburg De term kostenengineer zegt me niet veel. Een kostendeskundige moet kunnen ‘swingen’. Aanvoelen wat hij wel en niet kan zeggen tijdens de onderhandelingsfase en het belang van zijn opdrachtgever helder voor ogen hebben. Het is bijna onmogelijk om volkomen onafhankelijk te zijn. Je dient altijd iemands belang. Voor mij de is NVBK uitsluitend een vereniging. Ik heb geen beeld bij de inhoud en dus ook geen idee van de waarde.
de heer D. Dam, architect, directeur/eigenaar Dam en Partners Architecten Kostendeskundige, kostenadviseur, kostenengineer, kostenmanager; ik heb geen idee waar deze beroepsgroep naar toe wil. De keuze voor de functienaam lijkt volkomen willekeurig te zijn. Elk zichzelf respecterend bureau zorgt voor goede bij- en nascholing. Daar moet ik op kunnen vertrouwen. Kostendeskundigen die meer kunnen dan alleen maar rekenen zijn schaars. Een goede kostendeskundige overziet het hele project. Architecten zien kostendeskundigen vaak als een bedreiging. Maar de vroegtijdige samenwerking is cruciaal voor het eindresultaat. Een goede kostendeskundige kan switchen tussen de verschillende rollen als de situatie daar om vraagt. Kostendeskundigen zullen altijd op zoek zijn naar de balans tussen onafhankelijkheid en dienstverlening. Volledige onafhankelijkheid verstart de relatie en bij volledige dienstbaarheid wordt de noodzakelijke objectiviteit gemist. Ik heb geen behoefte aan flutkrantjes of advertenties. Ik wil stellingname, casuïstiekbespreking en visie op het vak.
46
de heer Bas Wauben, architect, directeur/eigenaar Wauben Architecten In de ontwerpfase wil ik niet gehinderd worden door de kostendeskundige. Marktontwikkelingen zijn het meest bepalend voor het slagen van een project. Wat vandaag actueel is, kan morgen alweer achterhaald zijn. Ik wil een kostendeskundige die maar voor één type opdrachtgever werkt om belangverstrengeling volledig uit te sluiten. Het is altijd goed om lid te zijn van een beroepsvereniging. Dat getuigt toch van meer kwaliteit in je vak.
de heer M. Schep, directeur Heijmans Commercieel Vastgoed De kostendeskundige is de thermometer van de bouwmarkt. Hij moet weten wat er gaande is, trends kunnen voorspellen en zijn opdrachtgever kunnen adviseren hoe hierop te anticiperen. Ik zet een externe kostendeskundige bewust in om mijn eigen mensen scherp te houden. Transparantie heeft alles met integriteit te maken. Ieder project heeft bij ons zijn kostendeskundige. NVBK-Leden moeten de meerwaarde van hun lidmaatschap bij opdrachtgevers veel actiever promoten en uitdragen. Ik verwacht van de NVBK stellinginname op basis van actualiteiten en casuïstiek.
de heer P. van der Laan, manager centraal bedrijfsbureau Ymere Wonen De NVBK moet een kwaliteitskeurmerk verzorgen waaruit blijkt dat aangesloten leden over bewezen deskundigheid beschikken. Aantoonbare onafhankelijkheid is wat mij betreft het belangrijkste selectiecriterium. Wie de gedragscode van de NVBK tekent, heeft de morele verplichting om zich aan de voorschriften te houden.
47
de heer M. Westerink, manager facilitaire afdeling Kluwer Kostendeskundigheid is onherroepelijk verbonden aan onafhankelijkheid. De NVBK zou haar aannamebeleid daarop moeten inrichten. Onafhankelijkheid is wat mij betreft niet gelieerd zijn aan een van de partijen die betrokken is bij de uitvoering van een project. Integriteit en onafhankelijkheid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De NVBK moet zichzelf veel nadrukkelijker profileren. Wie zijn we? Wat streven we na en wat kunnen we voor opdrachtgevers betekenen? In de beschrijving van wat de gedragscode behelst, mis ik expliciet de vermelding van de noodzakelijke onafhankelijkheid.
48
Bijlage 2: Integrale verslaglegging raadpleging leden NVBK
vooraf •
Conform afspraak zijn 13 leden geïnterviewd. De respondenten waren over het algemeen goed te bereiken. Bij ieder van hen was het mogelijk om op korte termijn het gevraagde interview in te plannen.
•
Zonder uitzondering waren alle respondenten - zij het soms met enige beperkingen als gevolg van slechte verbindingen van mobiele telefoons en verkeerslawaai - bereid de gevraagde tijd in hun agenda te reserveren. Ook deze gesprekken waren positief kritisch te noemen. Toon en inhoud gaven blijk van interesse en betrokkenheid. Zonder uitzondering hebben ook alle leden het gewaardeerd dat hen op deze wijze naar hun mening en ervaringen werd gevraagd. Overigens spreken meerdere leden de hoop uit dat de NVBK er in deze ronde in zal slagen om het marketingbeleid beter en meer inhoud te geven met zichtbare resultaten richting markt en leden.
•
Zonder uitzondering hebben alle respondenten toestemming gegeven voor het gebruik van persoonlijke quotes in de verslaglegging. Een lid heeft daarbij aangegeven naamsvermelding niet op prijs te stellen. Zijn uitspraken zijn niet in de verslaglegging opgenomen. Twaalf respondenten hebben aangegeven geen bezwaar te hebben tegen naamsvermelding. Hun uitspraken zijn na goedkeuring in de verslaglegging opgenomen.
•
Zonder uitzondering waren alle respondenten geïnteresseerd in een samenvattend verslag van dit onderzoek. Om die reden zijn e-mailadressen verzameld.
•
De geselecteerde respondenten vertoonden een redelijk evenwichtige spreiding over de verschillende branches waarin de kostendeskundigen actief kunnen zijn. Alle 13 respondenten zijn in dienst van een bureau of zijn zelfstandig kostendeskundige. Er zijn geen leden geïnterviewd die in dienst zijn van een aannemer en/of projectontwikkelaar.
•
Vijf leden typeren hun bureau als klein, zeven als middengroot, één als groot. Alle leden zijn met hun bureau gericht op de nationale markt. Drie leden geven aan ook internationaal te werken.
49
vraag 1.
In welke vakgebieden kan een kostendeskundige naar uw mening actief zijn?
Vakgebied grond-, weg-, en waterbouw gebouwinstallatie projectontwikkeling utiliteit woningbouw renovatie en onderhoud bouwmanagement onderhoud en beheer vastgoed planologie / gebiedsontwikkeling risicomanagement geschillen
Ja 13 13 12 13 13 13 13 12 11 9 12
Nee 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0
Enigszins 0 0 1 0 0 0 0 1 1 3 1
De opmerking wordt gemaakt dat elk gebied om een zekere specialisatie van de kostendeskundige vraagt. Daar waar men 'nee' zegt vindt men dit vakgebied meer voorbehouden aan andere specialisten.
vraag 2.
Wat doet een kostendeskundige naar uw mening?
- volledig adviseren op alle bouwkosten in wat voor omstandigheid dan ook / aanreiken alternatieven (4) - er zijn twee soorten kostendeskundigen. De reactieve begroters en de actieve stuurders. De actieve stuurders zijn een onderdeel aan de ontwerptafel. De kostendeskundige geeft advies of het project haalbaar is of niet (1) - bepaalt de kosten van het product op basis van aangereikte schetsen (4) - de kostendeskundige begeleidt een project van programma van eisen tot oplevering. Hij geeft hierin sturing aan de kostenaspecten (2) - beheren en beheersen bouwkosten (3) - maakt kostenramingen (1) - probeert besluit investeringen vorm te geven (1) - risico's inschatten (1) - alles wat uiteindelijk tot kosten leidt hoort tot het aandachtsgebied van de kostendeskundige (1) - binnen gegeven financiële kaders zo'n optimaal mogelijk gebouw plaatsen (1) - op bouwkostengebied de brede schouder zijn waar de opdrachtgever op kan rusten (1)
50
vraag 3.
Wat zijn naar uw mening de belangrijkste ontwikkelingen/actualiteiten in de bouw-, gebouwinstallaties, vastgoedbranche en de grond-, wegen waterbouw?
- de snelheid waarmee projecten opgeleverd moeten worden, toenemende tijdsdruk (1) - toenemende regelgeving en verandering in contractvormen (5) - prijsstijging materialen/arbeidskosten (5) - naast commercieel rendement is ook maatschappelijk rendement aan de orde. Dit samen bouwt zich uit tot duurzaam rendement (1) - projecten vragen steeds meer om een life-cycle benadering waarbij zowel de kosten als de opbrengsten gedurende de totale life-cycle inzichtelijk moeten zijn (1) - opdrachtgeverschap verandert en professionaliseert en vraagt om een breder georiënterende en adviserende kostendeskundige (2) - toenemende behoefte aan totaalconcepten waarbij alle kosten door of onder regie van een deskundige inzichtelijk worden gemaakt - tekort aan arbeidskrachten/deskundigheid (4) - groeiend besef dat kostendeskundige belangrijke bijdrage kan leveren (3) - marges van de projectontwikkelaar staan onder druk omdat aanneemprijzen stijgen maar de verkoopprijzen niet evenredig mee stijgen (1) - vergunningstrajecten duren lang waardoor projecten vertragen - toename in het aantal bezwaarprocedures (1) - opdrachtgever heeft behoefte aan 'trendwatchers' (1) - vernieuwingen in bouwmethodieken / toepassingen van materialen (2) - vraag groter dan aanbod (1) - weinig instroom vanuit scholen in het vakgebied (1) - bouwtrajecten worden complexer (1) - van calculator naar adviseur (1) - toenemende behoefte aan toetsingselement als selectiecriterium (1)
vraag 4a.
Welke type kostendeskundige valt volgens u onder de verzamelnaam kostendeskundige?
Type
Ja
Nee
Enigszins
calculator all-round calculator kostendeskundige kostenadviseur kostenengineer kostenmanager plan/bouw econoom
3 5 13 13 8 11 7
10 5 0 0 0 1 3
0 3 0 0 0 1 3
Onbekend met functie 0 0 0 0 5 0 0
Calculator / all round calculator Het merendeel van de respondenten ziet de calculator en in iets mindere mate de all round calculator als aankomend kostendeskundige.
51
kostendeskundige / kostenadviseur / kostenengineer Opgemerkt wordt dat deze functie-aanduidingen erg door elkaar gebruikt worden en dat het onderscheid niet goed te maken is op grond van objectieve maatstaven. Vijf leden geven aan eigenlijk niet goed te weten wat bedoeld wordt met de functie van kostenengineer. plan/bouw econoom Opgemerkt wordt door enkele leden dat een plan/bouweconoom zichzelf geen kostendeskundige zal willen noemen.
vraag 4b.
Hoe noemt u zichzelf over het algemeen?
Type kostendeskundige calculator all-round calculator (bouw)kostendeskundige kostenadviseur kostenengineer kostenmanager plan/bouw econoom
vraag 5.
Persoonlijke aanduiding 0 0 6 6 0 1 0
Welke kanalen gebruikt een opdrachtgever om een kostendeskundige te vinden?
Kanalen voorspraak collega-ondernemer website NVBK boekje bureauleden internet/zoekmachines advertenties vakbladen brochures persoonlijk gesprek secretariaat NVBK anders
Ja 13 2 1 9 4 4 2 11 3 6
Nee 0 6 8 3 8 8 7 2 9 7
Enigszins 0 5 4 1 1 1 4 0 1 0
anders, namelijk - naamsbekendheid - via aanverwante branches zoals bijvoorbeeld Vereniging Eigen Huis - gebruik maken van bestaande relaties
52
vraag 6.
Op grond van welke criteria selecteert een opdrachtgever een kostendeskundige voor een opdracht?
Criteria goede referenties collega-ondernemer prestatie uitgevoerde werken bewezen resultaten/behaalde doelstellingen persoonlijke presentatie (bij)scholingsachtergrond combinatie scholing en praktijkervaring anders
Ja 13 10 11
Nee 0 2 2
Enigszins 0 1 0
12 5 9 9
0 5 3 4
1 3 1 0
anders, namelijk - praktijkervaring is cruciaal (1) - bekendheid met locatie en project (1) - naamsbekendheid / reputatie bureau (4) - honorarium (3)
vraag 7.
In welke fase van een proces kan een opdrachtgever een kostendeskundige inzetten?
Fase van het proces initiatieffase planfase/schetsfase voorlopig ontwerp definitief ontwerp bouwvoorbereiding/bestek realisatiefase exploitatiefase anders
Ja 11 12 12 13 13 11 7 0
Nee 1 0 0 0 0 1 4 13
Twijfel 1 1 1 0 0 1 2 0
vraag 8.
Is de inzet van een kostendeskundige van cruciaal belang voor het slagen van een project? (en daarmee een kritische succesfactor)
ja nee
: 13 : 0
in geval van ja: - zo kan in een vroeg stadium gereageerd worden op overschrijdingen van bouwkosten (2) - niet zozeer voor het slagen van een project maar om het optimum te creëren (1) - kosten zijn doorslaggevend voor het slagen van een project (2) - bij de start van een project is het belangrijk om te weten of de ideeën financieel haalbaar zijn. Dit is risicomijdend (1) - om het programma van eisen ook te kunnen realiseren binnen een bepaald budget (3)
53
- inzet is afhankelijk van het beschikbaar budget. Als een budget gelimiteerd is dan is het cruciaal. Dan moet het geld zodanig optimaal besteed worden en dat kan alleen met kennis en inzicht van een kostendeskundige (1) - het zou wel moeten, maar de opdrachtgever legt nog wel eens de adviezen van de kostendeskundige naast zich neer (1) - om het budget onder controle te houden (1) - cruciaal gaat wat te ver. Ook zonder kostendeskundigen wordt er gebouwd al zal er weinig zicht zijn op kostenbeheersing (1) - om een goede prijs/kwaliteit verhouding te waarborgen (1)
vraag 10.
Zouden kostendeskundigen vaker ingezet moeten worden dan nu het geval is?
ja nee geen idee
: 12 : 0 : 1
in geval van ja: - bij elk project is de afweging nodig of de inzet van een kostendeskundige nodig/wenselijk is (3) - elk zelfrespecterend opdrachtgever moet een kostendeskundige inzetten bij elk project (3) - het honorarium wordt terugverdiend (1) - nog te vaak worden budgetten overschreden (2) - aan de start van elk project is een kostendeskundige van belang (3) - het gaat vaak mis en kostendeskundigen worden er dan ad-hoc bijgehaald (2) - opdrachtgevers pionieren nog te veel zelf (1) - het nut heeft zich inmiddels bewezen (1)
vraag 11.
Zouden kostendeskundigen eerder ingezet moeten worden dan nu het geval is?
ja
: 13
in geval van ja: - om te voorkomen dat budgetten overschreden worden (4) - om al in de initiatieffase de haalbaarheid van een project in te schatten (6) - een kostendeskundige moet een onderdeel van het bouwteam zijn (1) - de inzet van een kostendeskundige is meestal te laat (1) - in het vroegste stadium kan je meedenken en de opdrachtgever voer geven voor verantwoorde besluitvorming (2) - de kostendeskundige fungeert als waakhond op financieel gebied (1)
54
vraag 12.
Welke denkbeelden, associaties, stigma's zijn er volgens u over het vak van kostendeskundige?
Positief - enige met kennis van bouwkosten (1) - deelnemer in creatief proces (1) - de eerste jaren is het vak saai daarna wordt het leuk (1) - maakt verstandige afwegingen voor verantwoorde bestedingen (2) - wie eenmaal met een kostendeskundige werkt, wil niet anders meer (2) - geeft opdrachtgever voer voor verantwoorde besluiten (1) - vakbekwame mensen (1) - redder in nood, vertrouwenspersoon (1) - kan schipperen tussen opdrachtgever en aannemer (1) - serieus (1) - gedegen (1) Negatief - stoffig / duf / saaie pieten / grijze muizen (6) - niet sexy / niet aantrekkelijk (2) - chaotisch (1) - communicatief niet vaardig (2) - niet kunnen luisteren (1) - gegoochel met cijfertjes / calculator / boekhouder (6) - volledig onbekend bij docenten en studenten (1) - opdrachtgevers kennen verschil niet tussen een calculator en een kostendeskundige (1) - machinisten achter een computer (1) - onvoldoende praktijkkennis van de bouw (1) - hebben geen belang bij kwaliteit (1) - zijn duur / inzet wordt niet terugverdiend - introverte technici (1) - iedereen kan zich kostendeskundige noemen (1) - ondergewaardeerd beroep / opdrachtgever kent meerwaarde niet (1) - leveren slechte kwaliteit van advies (1) - kostendeskundigen verdiepen zich niet in vraag van opdrachtgever (1)
vraag 13.
Welke rol kan een kostendeskundige mogelijk vervullen voor een opdrachtgever?
Rol visionair/initiator/inspirator sparringspartner/klankbord adviseur/deskundige manager werkvoorbereider/onderzoeker uitvoerder/ondersteuner anders
Ja 6 12 13 9 5 3 2
Nee 6 0 0 3 8 9 11
Enigszins 1 1 0 1 0 1 0
55
anders, namelijk - kostenbeheerser/bewaker / 'waakhond' - vertrouwenspersoon
vraag 14.
Welke rol moet een kostendeskundige in ieder geval vervullen voor een opdrachtgever?
Rol visionair/initiator/inspirator sparringspartner/klankbord adviseur/deskundige manager werkvoorbereider/onderzoeker uitvoerder/ondersteuner anders
Ja 3 12 13 4 1 1 2
Nee 10 1 0 5 12 11 11
Enigszins 0 0 0 4 0 1 0
anders, namelijk - kostenbeheerser/bewaker / 'waakhond' - vertrouwenspersoon
vraag 15.
Welke kwalificaties op het gebied van kennis en kunde vindt u van belang voor een kostendeskundige?
Kennis - HBO of meer (4) - kennis van het vakgebied; nieuwe systemen (2) - inzicht in bouwkosten / kostenkennis (6) - praktijkervaring (6) - kennis van bouwkunde (5) - kennis van ontwerpen (1) - kennis van facilitaire zaken (1) - installatiekennis (1) - op basis van kerngetallen / normen inzicht geven in bouwkosten (2) - bekend zijn met relevante software (2) - kennis van de markt en het speelveld kennen (4) - helikopterview (4) - praktisch en theoretische bouwkennis (2) Kunde - inzicht in bouwontwerpen / plan van eisen vertalen (2) - goed tekeningen kunnen lezen (1) - onderhandelingsvaardig (3) - communicatief vaardig (8) - durf / lef (3) - luisteren (1) - schriftelijk rapporteren (4) - zich verplaatsen in de opdrachtgever (1) - overtuigingskracht (1) - accuraat (2) - adviesvaardig (4) - totale project kunnen doorgronden (2)
56
-
tact (1) managementvaardigheden (1) rustig / beheerst (1) standvastig (2) analytisch (1) integer (1) sociale vaardigheden (1)
vraag 16.
Welke eigenschappen moet de kostendeskundige volgens u hebben?
Eigenschap duidelijkheid doelmatigheid/doeltreffendheid resultaatgerichtheid/effectief voortvarend onafhankelijk/onpartijdig methodisch goed onderlegd analytisch stressbestendig diepgang
vraag 17.
-
Ja 13 12 12 11 11 11 12 12 12
Nee 0 0 1 1 2 1 1 0 0
Enigszins 0 1 0 1 0 1 0 1 1
Wat koopt een opdrachtgever dus feitelijk met de inzet van een kostendeskundige?
kennis en ervaring (2) inzicht in de kostenconsequenties van het project (1) zekerheid over de beheersbaarheid van de kosten (2) zekerheid en haalbaarheid van het project (1) iemand die meedenkt met wat de opdrachtgever wil (1) advies (1) goede prijs/kwaliteit verhouding (1) deskundigheid (1) zekerheid (3) rust (1) kostenkennis (1) 'Waakhond' / iemand die op tijd signalen geeft (1)
vraag 18a.
Kostendeskundigen pretenderen onafhankelijk te zijn. Wat is uw definitie van onafhankelijk?
- geen binding hebben met andere partijen in de bouw (2) - zonder belang met andere partijen in het belang van de opdrachtgever adviseren (4) - opdrachtgever niet naar de mond praten / staan voor advies (3) - geen partij kiezen voor opdrachtgever en/of uitvoerder (2) - slechts aan één kant van de tafel werken (1) - belangen opdrachtgever behartigen binnen de bandbreedtes van redelijkheid en billijkheid (1)
57
vraag 18b.
Zijn kostendeskundigen over het algemeen onafhankelijk?
ja : 5 niet altijd : 6 nee: : 2 in geval van ja: - merendeel kostendeskundigen werkt voor één partij (4) - uit ervaring met collega's. Ze hebben 1 pet op (1) - blijkt uit rapportage (1) in geval van niet altijd - te veel verbonden aan een partij in de bouw (2) - kostendeskundige bij grote bureaus zijn alleen geïnteresseerd in omzetverhoging = belangenverstrengeling (1) - ligt aan de positie van de kostendeskundige. Wanneer hij extern opereert dan is hij wel onafhankelijk. Wanneer hij intern opereert dan ben je niet 100% onafhankelijk (1) - hij krijgt vaak niet de tijd om zijn werk goed te doen (1) - sommigen overschrijden bewust de scheidslijn tussen redelijkheid en billijkheid (1) in geval van nee: - het feit dat je voor een opdrachtgever werkt, maakt dat je niet onafhankelijk kan zijn (1) - er wordt voor 2 partijen gewerkt (1)
vraag 19a.
Kostendeskundigen pretenderen integer te zijn. Wat is uw definitie van integer?
- nauw verwant aan onafhankelijkheid (2) - discreet / betrouwbaar (3) - onafhankelijk in het belang van de opdrachtgever eerlijk adviseren (6) - opdrachtgever de handvatten aanreiken om de besluiten te kunnen nemen (1) - eerlijk / open (4) - niet beïnvloedbaar door de buitenwereld (2) - objectief (1) - vertrouwelijkheid bewaren (1)
vraag 19b.
Zijn kostendeskundigen over het algemeen integer?
ja : 9 niet altijd : 4 nee : in geval van ja: - geen aanleiding om dit niet te vinden / persoonlijke ervaring (8) - iedereen spant zich in om eerlijk, onafhankelijk en objectief te zijn (1)
58
- opdrachtgever niet naar de mond praten (1) in geval van niet altijd: - vertrouwelijke informatie wordt nog al eens besproken (1) - door gebrek aan tijd en beperkte kennis en kunde van de kostendeskundige (1) - kostendeskundigen bij grote bureaus zijn alleen geïnteresseerd in omzetverhoging = belangenverstrengeling (1) - hangt sterk van de persoon af (1) - hoe integer moet je zijn? (1)
vraag 20a.
Kostendeskundigen pretenderen transparant te zijn. Wat is uw definitie van transparant?
- open / duidelijkheid over de wijze waarop je tot je bevindingen bent gekomen en heldere rapportage (10) - heldere berekeningen met onderbouwingen (3) - inzicht geven in de financiële kanten van het project - geen informatie achterhouden (1) - doelmatig zijn (1) vraag 20b.
Zijn kostendeskundigen over het algemeen transparant?
ja : 0 niet altijd : 10 nee : 3 in geval van niet altijd: - niet toe bereid / geen inzicht geven in projecten (4) - berekeningen/rapportages niet/onvoldoende gespecificeerd (4) - kostendeskundigen bij grote bureaus zijn alleen geïnteresseerd in omzetverhoging = belangenverstrengeling (1) - kostendeskundigen in loondienst zijn soms minder transparant want ze hebben een zekere afhankelijkheid naar hun eigen baas (1) - kostendeskundigen laten elkaar niet het achterste van hun tong zien. Dit heeft niets te maken met integer of transparant maar met gebrek aan ervaring en vertrouwen (1) - ze pretenderen het allemaal, maar het is niet altijd zo (1) in geval van nee: - de kostendeskundige heeft onvoldoende zicht op wat de opdrachtgever nodig heeft om het rapport te begrijpen (1)
59
vraag 21a.
Kostendeskundigen pretenderen kwalitatief hoogstaand kostenadvies te kunnen geven. Wat maakt dat u een kostenadvies als kwalitatief hoogstaand ervaart?
- zeer uitgebreid en duidelijk om vragen in de uitvoering te voorkomen (2) - rekeninghoudend met mogelijke overschrijdingen (1) - de vraag achter de vraag herkennen en hierop toetsen en adviseren(1) - tevreden opdrachtgever (2) - wanneer de begroting binnen de bandbreedtes dicht bij de werkelijkheid zit (3) - antwoord geven waar opdrachtgever iets mee kan, is niet altijd het antwoord dat de opdrachtgever wil horen (3) - kwaliteit moet perfect zijn (1) - het hele project omvattend (1) - naast kostenkennis en technische kennis blijk geven van marktkennis (2) - laten zien welke afwegingen er zijn gemaakt (3) - gebaseerd op kennis, inzicht en vaardigheden (1) - vroegtijdig en bij gehele project de opdrachtgever ter zijde staan (2) - onafhankelijk, integer (1)
vraag 21b.
Is het advies van een kostendeskundige over het algemeen kwalitatief hoogstaand?
ja : 4 niet altijd : 8 nee : 1 in geval van ja: - NVBK-leden wel, maar de beunhazen niet (1) - de afwijkingen zitten altijd in de bandbreedtes dus de kostenramingen kloppen met de werkelijkheid (1) - duidelijke berekeningen en inzicht in zaken (1) - nauwelijks klachten (1) in geval van niet altijd: - er worden adviezen gegeven waaruit blijkt voor wie ze werken (1) - zie regelmatig ramingen die niet binnen de toegestane bandbreedte blijven (2) - beroepsgroep is vervuild. Sommigen zouden zich niet tot de beroepsgroep mogen rekenen (1) - ernstige twijfel (1) - als er kritiek komt op geleverd werk, maakt de kostendeskundige zich er makkelijk van af (1) - adviezen zijn soms te kort door de bocht (1) - erg persoonsafhankelijk (1)
60
in geval van nee: - kostendeskundigen beantwoorden niet de vraag achter de vraag (1)
vraag 22.
Wat vindt u van de stelling: Ieder project verdient zijn kostendeskundige?
Eens : 12 - een kostendeskundige verdient zichzelf altijd terug Deels oneens: 1 - kleine repeterende projecten hebben geen kostendeskundige nodig, grote complexe projecten wel
vraag 24.
Denkt u dat opdrachtgevers waarde hecht aan het feit dat u lid bent van de NVBK?
ja nee enigszins
: 5 : 6 : 2
in geval van ja: - NVBK fungeert als keurmerk (1) - opdrachtgevers geven hier blijk van (1) - NVBK staat voor zeker kwaliteitsaspect (1) - gedragscode en toelatingseisen fungeren als kwaliteitsaspect (1) - werken aan professionalisering beroepsgroep / spiegelen aan anderen (1) - blijk van kennis en kunde (1) in geval van nee: - NVBK is onbekend bij opdrachtgevers (3) - NVBK zijn goed bedoelende amateurs (1) - deskundigheid bureau telt, lidmaatschap niet (1) - ik meld het zelf nooit (1) in geval van enigszins: - beëdigd kostendeskundige bestaat niet meer / zou weer geïntroduceerd moeten worden. Het register vervangt dit niet (1) - opdrachtgevers die grote projecten uitvoeren en risicomijdend zijn hechten hier wel waarde aan. Maar opdrachtgevers die incidenteel projecten uitvoeren niet (1)
vraag 25. -
Wat doet de NVBK naar uw mening?
soms doorverwijzen voor een opdracht (1) jaarvergaderingen beleggen (1) zou belangenbehartiger moeten zijn (2) te weinig (3) veel initiatieven maar weinig komt tot een goed eindresultaat. Het wordt niet beter zolang mensen uit de commerciële sector dit er naast moeten blijven doen. Mensen moeten vrijgemaakt worden
61
-
voor beleidsfunctie. Mensen hoef je nu nergens aan te houden omdat het op basis van vrijwilligers bestaat (2) geen idee (1) Netwerkbijeenkomsten / symposia / themabijeenkomsten (7) werkgroep onderwijs (3) clubblad (1) website (1) kennisuitwisseling (3) poging om te professionaliseren. Maar er zijn te weinig leden en te weinig budget (1) werken aan kwaliteits / professionalisering (1) beroepsgroep voor het voetlicht brengen (3) aansluiten bij aanverwante brancheorganisaties (1) NVBK profileert zich te weinig (2) register opzetten (1)
vraag 26.
Hoe denkt u dat de NVBK meer waarde kan krijgen voor opdrachtgevers?
Hoe kan de NVBK meer waarde krijgen voor de opdrachtgever meer publiceren kranten/vakbladen meer adverteren om beroepsgroep voor voetlicht te brengen meer uitleg inhoud vak kostendeskundige meer ontmoetingen organiseren tussen opdrachtgever en beroepsgroep bibliotheek/databank website verbeteren anders
Ja
Nee
Enigszins
12 7
1 5
0 1
10
1
2
10
2
1
6 10 10
6 0 3
1 3 0
anders, namelijk: - lobby richting overheden (bij beslissers aan tafel komen - werken aan autoriteit en naamsbekendheid - boodschap/meerwaarde kostendeskundigheid actief uitdragen - actieve lobby NVBK bij grote projecten van opdrachtgevers - publiceren naar aanleiding van onderzoek - behoefte aan geregistreerde / gecertificeerde leden als kwaliteitscriterium
vraag 27.
Denkt u dat opdrachtgevers waarde hechten aan de gedragscode van de NVBK?
ja nee enigszins
: 9 : 2 : 2
62
in geval van ja: - gedragscode geeft meer zekerheid over integriteit en onafhankelijkheid (1) - ondertekenen van de gedragscode geeft aan dat het lid zich hieraan committeert (4) - klacht indienen bij tuchtcollege is mogelijk (3) - geeft blijk van toezicht op de beroepsgroep (1) in geval van nee: - opdrachtgevers selecteren op basis van persoon of imago bureau (1) - opdrachtgevers komen niet via het NVBK binnen (1) in geval van enigszins: - lagere tarieven kunnen doorslaggevend zijn om iemand aan te nemen (1) - naam bureau is belangrijker. Voor individuele kostendeskundige kan gedragscode van belang zijn (1)
vraag 28.
Organisatie DACE RICS ONRI PIANO
vraag 29.
Naast de NVBK zijn er nog een aantal brancheverenigingen waar kostendeskundigen zich bij aan kunnen sluiten. Welke kent u? Ja 12 6 11 3
Nee 1 7 2 10
Enigszins 0 0 0 0
In welke organisatie heeft u het meest vertrouwen en waarom?
NVBK (3) - is gericht op mijn vakgebied ONRI (2) - breder aandachtsgebied / betere naamsbekendheid RICS (2) - breder aandachtsgebied / betere naamsbekendheid DACE (1) - professionele / betere naamsbekendheid Geen idee/ niet van toepassing (5)
63
vraag 30.
Wat bindt de leden binnen de NVBK? = wat zijn hun gemeenschappelijke belangen
- grote groep passieve leden en kleine groep kernleden die serieus met het vak bezig zijn en de NVBK waarderen (1) - kennisuitwisseling in de hoop het vak naar een hoger kwaliteitsniveau te brengen (6) - vakinhoudelijke uitwisseling (6) - geen idee (2) - gedragsregels (1) - gezamenlijk vak voor het voetlicht brengen (1)
vraag 31.
Wat scheidt de leden binnen de NVBK? = wat is hun onderlinge concurrentie
- niet aan de orde (5) - dagelijkse concurrentie - niet altijd openheid in kennis wordt achterwege - tegenstrijdige belangen
vraag 32.
uit de commerciële wereld (3) zaken geven naar elkaar / delen van gelaten (4) individuele leden versus bureauleden (3)
Hoe zou de NVBK voor leden meer waarde kunnen krijgen?
Hoe kan de NVBK meer waarde krijgen voor de leden meer publiceren kranten/vakbladen meer adverteren om beroepsgroep voor voetlicht te brengen meer uitleg inhoud vak kostendeskundige meer ontmoetingen organiseren tussen opdrachtgever en beroepsgroep bibliotheek/databank website verbeteren anders
Ja
Nee
Enigszins
10 7
3 5
0 1
10
2
1
8
2
3
9 7 7
3 6 6
1 0 0
anders, namelijk - eigen vakblad - actieve rol van de NVBK bij grote projecten - actief onderzoek publiceren - databank voor personeel; als we op zoek zijn naar collega's - aanschuiven aan tafel bij belangrijke partijen - participeren in CAO voor de beroepsgroep - professionele kartrekkers die aansluiten aan belangrijke tafels - vrijwilligers imago verlaten - casuïstiek belichten - actualiteiten bespreken en informatie aanreiken
64
Citaten 12 leden (met toestemming opgenomen)
De heer A Klein Gunnewiek, directeur/eigenaar, kostendeskundige Peritas Iedereen kan zich kostendeskundige noemen; dit vervuilt onze beroepsgroep. Goede referenties zijn cruciaal om geselecteerd te worden voor een opdracht.
De heer H. Ligtvoet, kostendeskundige FLF Bouwadviseurs De NVBK moet zich zowel intern als extern veel meer profileren.
De heer M. de Vos, directeur/eigenaar, kostendeskundige VEM Adviesbureau Opdrachtgevers hebben te weinig besef van het verschil tussen een calculator en een kostendeskundige. Sinds een kostendeskundige niet meer beëdigd wordt, kan iedereen zich kostendeskundige noemen. De aanmelding bij het register ondervangt dit niet voldoende.
Rob de Wildt, partner RIGO Research en Advies BV Zelfs in economisch slechte tijden is er voldoende werk voor een goede kostendeskundige. Een goede kostendeskundige verdient zichzelf terug. Door een actieve lobby bij aanverwante brancheverenigingen kan de NVBK werken aan haar naamsbekendheid.
De heer P. Voigt, directeur/eigenaar, kostendeskundige Bouwkostenadviesbureau Fokkens Nu projecten steeds complexer worden, hebben opdrachtgevers veel meer behoefte aan adviseurs in plaats van rekenaars. Het gaat te ver om te zeggen dat het voor het welslagen van een project van cruciaal belang is om een kostendeskundige in te zetten, maar zonder ons zal de kwaliteit en de prijsstelling wezenlijk anders zijn.
65
De heer W. de Cock, mede-eigenaar, kostendeskundige Dukers en De Cock Cost Consult BV De plan/bouweconoom zal zichzelf bij voorkeur geen kostendeskundige noemen. Teveel projecten hebben nog geen kostendeskundige waardoor de belangen van de opdrachtgever niet goed behartigd worden. Door de website van de NVBK te linken naar de websites van de leden en andersom bundel je de krachten.
De heer J. Mooij senior bouwkostenmanager Bellus Bouwkosten Consultancy B.V. De NVBK zou een actieve rol moeten pakken in de lobby om grote projecten onder te brengen bij NVBK-leden. Iemand die net in het kostenvak zit, is nog geen bouwkostendeskundige. Jarenlange praktijkervaring is een must. Ik verneem regelmatig dat (ook buitenlandse) opdrachtgevers waarde hechten aan het lidmaatschap van de NVBK
De heer L. Roelofsen, projectmanager, kostendeskundige KBS Bouwkostenadviesbureau Kostendeskundigen dienen het belang van opdrachtgevers en zijn om die reden per definitie niet onafhankelijk. Je hebt individuele leden en bureauleden. Bureauleden zouden binnen de NVBK veel meer erkenning moeten krijgen en een veel zwaardere inbreng moeten hebben.
De heer M.W. van der Hoek, vakgroephoofd en bouwkostendeskundige bij Ingenieursbureau Multical te Rotterdam Mond-op-mond reclame naar aanleiding van behaalde resultaten is de beste referentie om een bouwkostdeskundige te zoeken en te selecteren voor een project. De bouwkostendeskundige heeft ook een waakhondfunctie. Dit betekent dat hij tijdig signalen afgeeft, anticipeert en adviseert zodat de opdrachtgever onderbouwd de juiste beslissing kan nemen.
66
De heer R. Gaasbeek, directeur, bouwkostendeskundige Archisupport BV Door de geringe naamsbekendheid en het gebrek aan autoriteit wordt de NVBK nog te vaak gepasseerd bij belangrijke discussies. De NVBK bestaat uit goed bedoelende vrijwilligers waardoor de nodige verenigingsprofessionaliteit gemist wordt.
De heer H. Huiskamp, directeur, bouwkostendeskundige BFB advies Op grond van mijn lidmaatschap van de NVBK heb ik nog nooit een opdracht gekregen. Het is de verantwoordelijkheid van de leden om de NVBK beter voor het voetlicht te brengen en meer naamsbekendheid te geven bij opdrachtgevers.
De heer P. Timmermans, businessunitmanager en projectmanager Brink Groep Ons honorarium wordt in een project dubbel en dwars terugverdiend. In tegenstelling tot een kostendeskundige moet een kostenadviseur de vraag achter de vraag herkennen en daarop toetsen en adviseren. Om te kunnen professionaliseren zal de NVBK mensen vrij moeten maken voor bestuursfuncties en veel vaker moeten aanschuiven bij belangrijke tafels.
67
Bijlage 3: Integrale verslaglegging raadpleging (ex-)studenten
vooraf •
Conform afspraak zijn 3 (ex-)studenten geïnterviewd. De respondenten waren in tegenstelling tot opdrachtgevers en leden een stuk moeilijker bereikbaar. Om die reden heeft Sprangers Communicatie contact gezocht tot een willekeurig persoon van de aangereikte lijst bereikt kon worden. Dat maakt dat er geen evenwichtige spreiding is over de verschillende opleidingen. Op het moment dat er contact was met een respondent kon het gevraagde interview op korte termijn ingepland worden.
•
De gevraagde respondenten waren - zij het soms met enige beperkingen als gevolg van slechte verbindingen van mobiele telefoons - weliswaar bereid de gevraagde tijd in hun agenda te reserveren, maar bij hen was veel duidelijker dan bij opdrachtgevers en leden grote tijdsdruk merkbaar. Een respondent werkte door tijdens het interview hetgeen soms merkbaar was aan het ontbreken van diepgang in de beantwoording van de vragen.
•
Een student was geen lid van de NVBK en was ook beslist niet voornemens om lid te worden.
•
Ook deze gesprekken waren positief kritisch te noemen. Toon en inhoud gaven blijk van interesse en betrokkenheid. Zonder uitzondering hebben ook de studenten het gewaardeerd dat hen op deze wijze naar hun mening en ervaringen werd gevraagd.
•
Zonder uitzondering hebben alle (ex-)studenten toestemming gegeven voor het gebruik van persoonlijke quotes in de verslaglegging. Dit mag met naamsvermelding onder voorwaarde dat de gebruikte quote eerst ter goedkeuring wordt voorgelegd. Van de studenten zijn echter geen persoonlijke uitspraken in de verslaglegging opgenomen.
•
Zonder uitzondering waren alle (ex-)studenten geïnteresseerd in een samenvattend verslag van dit onderzoek. Om die reden zijn e-mailadressen verzameld.
•
Bij de (ex-)studenten is niet gevraagd naar een nadere typering van het bureau waarvoor zij werkzaam zijn.
68
vraag 1.
Weet u in welke vakgebieden een kostendeskundige actief kan zijn?
Vakgebied grond-, weg-, en waterbouw gebouwinstallatie projectontwikkeling utiliteit woningbouw renovatie en onderhoud bouwmanagement onderhoud en beheer vastgoed planologie / gebiedsontwikkeling risicomanagement geschillen
vraag 2.
Ja 3 3 3 3 3 3 3 1 3 3 3
Nee 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0
Enigszins 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0
Wat doet een kostendeskundige naar uw mening?
- inzichtelijk maken wat de kosten van een project zijn en de opbrengsten richting de markt (1) - kosten van een project begeleiden in alle fases van een project (1) - specifieke bouwkennis hebben en/of weten waar deze te vinden is (1) - maakt op basis van de gegevens van het plan een kostenraming in alle vakgebieden (1)
vraag 3.
Wat zijn naar uw mening de belangrijkste ontwikkelingen/ actualiteiten in de bouw-, gebouwinstallaties, vastgoedbranche en de grond-, weg- en waterbouw?
-
je wordt eerder bij een project betrokken (1) meer aandacht voor design building finance (1) life-cycle-costs; verder kijken dan de investeringskosten (1) Eco-costs: duurzaamheid en milieu (1) toenemende inzet kostendeskundige bij initiatieffase om haalbaarheid project te garanderen (1) - prijzen zijn moeilijk in te schatten omdat de krapte op de arbeidsmarkt de prijzen omhoog drijven (1) - gebrek aan goed gespecialiseerd personeel (1)
vraag 4a.
Welke type kostendeskundige vallen er volgens u onder het container begrip kostendeskundige?
Type kostendeskundige calculator all-round calculator kostendeskundige kostenadviseur kostenengineer kostenmanager plan/bouw econoom
Ja 1 1 3 3 3 2 2
Nee 2 2 0 0 0 0 0
Enigszins 0 0 0 0 0 1 1
69
Kostendeskundige / kostenadviseur / kostenengineer - lijkt allemaal hetzelfde te zijn
vraag 4b.
Hoe noemt u zichzelf over het algemeen?
Type kostendeskundige calculator all-round calculator kostendeskundige kostenadviseur kostenengineer kostenmanager plan/bouw econoom
vraag 5.
Persoonlijke aanduiding 0 0 3 0 0 0 0
Welke kanalen gebruikt een opdrachtgever om een kostendeskundige te vinden?
Kanalen voorspraak collega-ondernemer website NVBK boekje bureauleden internet/zoekmachines advertenties vakbladen brochures persoonlijk gesprek secretariaat NVBK anders
Ja 3 2 0 2 2 3 2 3 2 2
Nee 0 1 3 0 0 0 0 0 1 1
Enigszins 0 0 0 1 1 0 1 0 0 0
anders, namelijk - mond-tot-mond reclame (1) - gouden gids (1)
vraag 6.
Op grond van welke criteria selecteert een opdrachtgever een kostendeskundige voor een opdracht?
Criteria goede referenties collega-ondernemer prestatie uitgevoerde werken bewezen resultaten/behaalde doelstellingen persoonlijke presentatie (bij)scholingsachtergrond combinatie scholing en praktijkervaring anders
Ja 3 3 2
Nee 0 0 0
Enigszins 0 0 1
3 2 3 2
0 1 0 1
0 0 0 0
70
anders, namelijk - lidmaatschap brancheorganisatie (1) - alleen praktijkervaring (1)
vraag 7.
In welke fase van een proces kan een opdrachtgever een kostendeskundige inzetten?
Fase van het proces initiatieffase planfase/schetsfase voorlopig ontwerp definitief ontwerp bouwvoorbereiding/bestek realisatiefase exploitatiefase anders
Ja 3 3 3 3 2 2 3 1
Nee 0 0 0 0 0 0 0 2
Twijfel 0 0 0 0 1 1 0 0
vraag 8.
Is de inzet van een kostendeskundige van cruciaal belang voor het slagen van een project? (en daarmee een kritische succesfactor)
ja nee geen idee
: 2 : 0 : 1
in geval van ja: - de kosten zijn de rode draad vanaf de initiatieffase tot oplevering van het project (2) in geval van geen idee: - dat zou te veel eer zijn. Het draagt wel bij aan een positief resultaat (1)
vraag 10.
Zouden kostendeskundigen vaker ingezet moeten worden dan nu het geval is?
ja nee geen idee
: 2 : 0 : 1
in geval van ja: - als je vanaf het begin aanwezig bent kun je de doelstellingen halen binnen de gestelde budgetten (1) - er worden veel verkeerde ramingen door ondeskundige mensen gemaakt. Daardoor moet men continu bezuinigen of de plannen wijzigen (1) in geval van geen idee: - ik weet niet hoe vaak een kostendeskundige wordt ingezet (1)
71
vraag 11.
Zouden kostendeskundigen eerder ingezet moeten worden dan nu het geval is?
ja nee geen idee
: 3 : 0 : 0
in geval van ja: - dan kun je het proces nog beter beïnvloeden/sturen (1) - het is verstandig de kostendeskundige al in de initiatieffase in te zetten (2)
vraag 12.
Welke denkbeelden, associaties, stigma's zijn er volgens u over het vak van kostendeskundige?
Positief - veel bredere functie; aansturen gehele project (1) - voorkomen van kostenoverschrijdingen (1) - vinger aan de pols houden (1) - heel divers beroep (1) Negatief - stoffig / suf / grijs (3) - accountant / calculator (1) - niet creatief (1) - wordt niet voor gekozen door studenten (1) - geen vrouwenberoep (1) - gericht op cijfers (2) - administratief (1)
vraag 13.
Welke rol kan een kostendeskundige mogelijk vervullen voor een opdrachtgever?
Rol visionair/initiator/inspirator sparringspartner/klankbord adviseur/deskundige manager werkvoorbereider/onderzoeker uitvoerder/ondersteuner anders
Ja 2 3 3 2 0 0 0
Nee 1 0 0 0 3 3 3
Enigszins 0 0 0 1 0 0 0
72
vraag 14.
Welke rol moet een kostendeskundige in ieder geval vervullen voor een opdrachtgever?
Rol visionair/initiator/inspirator sparringspartner/klankbord adviseur/deskundige manager werkvoorbereider/onderzoeker uitvoerder/ondersteuner anders
vraag 15.
Ja 2 3 3 1 0 0 0
Nee 1 0 0 2 3 3 3
Welke kwalificaties op het gebied van kennis en kunde vindt u van belang voor een kostendeskundige?
Kennis - marktontwikkeling (1) - bouwmethodes (1) - prijskennis (1) - bouwkundige achtergrond (1) - zicht hebben op bouwpraktijk (bij de aannemer / adviesbureau) (2) - aantoonbare opleidingen (specifieke opleidingen) (1) - door de projecten heen kunnen kijken; waar dure elementen zitten en waar nog iets te halen valt als een project duurder wordt (1) Kunde - helikopterview / buiten de bestaande oplossingen kunnen denken (1) - over eigen vakgebied heenkijken (1) - vraagstelling opdrachtgever snappen (1) - calculaties kunnen maken, doorzien en beoordelen (1) - communicatievaardig (1) - goed luisteren (1) - onderhandelingsvaardig (1) - vertrouwensband (1) vraag 16.
Welke eigenschappen moet de kostendeskundige volgens u hebben?
Eigenschap duidelijkheid doelmatigheid/doeltreffendheid resultaatgerichtheid/effectief voortvarend onafhankelijk/onpartijdig methodisch goed onderlegd analytisch stressbestendig diepgang
vraag 17.
Ja 3 3 3 3 3 3 3 3 3
Wat koopt een opdrachtgever dus feitelijk met de inzet
73
van een kostendeskundige? - zekerheid dat hij goede prijs/kwaliteit verhouding krijgt voor zijn project (1) - specifieke kennis en advies (2) - gedegen onderbouwd advies (1)
vraag 18a.
-
Kostendeskundigen pretenderen onafhankelijk te zijn. Wat is uw definitie van onafhankelijk?
te allen tijden onpartijdig (1) zelfstandig je mening vormen vanuit je deskundigheid. Je dus niet laten beïnvloeden door wat men wil horen (2)
vraag 18b.
Zijn kostendeskundigen over het algemeen onafhankelijk?
ja niet altijd nee onbekend
: : : :
vraag 19a.
Kostendeskundigen pretenderen integer te zijn. Wat is uw definitie van integer?
-
1 1 0 1
correct handelen (1) onkreukbaar zijn (1) niet omkoopbaar zijn (1) geen bijbedoelingen hebben (1) vertrouwen / eerlijk (1)
vraag 19b.
Zijn kostendeskundigen over het algemeen integer?
ja niet altijd nee onbekend
: : : :
vraag 20a.
Kostendeskundigen pretenderen transparant te zijn. Wat is uw definitie van transparant?
2 0 0 1
- duidelijkheid van zaken / geen achterkamertjes politiek (1) - helder standpunten uiteenzetten / adviezen goed formuleren / aannames verhelderen (1) - openheid van zaken (1)
74
vraag 20b.
Zijn kostendeskundigen over het algemeen transparant?
ja niet altijd nee onbekend
: : : :
0 2 0 1
in geval van niet altijd: - soms is het niet wenselijk alles op tafel te brengen om twee partijen tot elkaar te krijgen (opdrachtgever en aannemer) (1) - kostendeskundigen laten niet altijd het achterste van hun tong zien (1)
vraag 21a.
Kostendeskundigen pretenderen kwalitatief hoogstaand kostenadvies te kunnen geven. Wat maakt dat u een kostenadvies als kwalitatief hoogstaand ervaart?
- alle facetten beoordelen en gewogen hebben (1) - wanneer de aannames overeenkomen met de werkelijke kosten (1) - advies heeft houdbaarheid voor langere tijd (1)
vraag 21b.
Is het advies van kostendeskundigen over het algemeen kwalitatief hoogstaand?
ja niet altijd nee onbekend
: : : :
0 2 0 1
in geval van niet altijd: - het is een vrij beroep dat iedereen kan uitoefenen. De markt is daardoor vervuild (1) - tijdsdruk maakt dat project niet goed wordt ingezien (1) Bij de vragen over onafhankelijk, integer, transparant en hoogwaardig advies geven de (ex-)studenten aan eigenlijk nog nauwelijks uit ervaring te kunnen spreken. vraag 22.
Wat vindt u van de stelling: Ieder project verdient zijn kostendeskundige?
eens : 2 gedeeltelijk mee eens: 1 - het is aan de opdrachtgever of hij het risico wil nemen
75
vraag 24.
Denkt u dat opdrachtgevers waarde hechten aan het feit dat u lid bent van de NVBK?
ja nee enigszins
: 2 : 1 : 0
in geval van ja: - NVBK heeft behandelmethodiek en waarborgt kwaliteit (1) - je hebt een autoriteit waar je aan verbonden bent (1) in geval van nee: - veel opdrachtgevers weten niet waar de NVBK voor staat (1)
vraag 25. -
Wat doet de NVBK naar uw mening?
netwerkbijeenkomsten organiseren (1) kennis en advies bij elkaar navragen (1) naamsbekendheid neerzetten / beroepsgroep promoten (1) leden registreren (1) opleidingen verzorgen (1) geen idee / wil geen lid worden / hecht geen waarde aan het lidmaatschap omdat iedereen lid kan worden (1)
vraag 26.
Hoe denkt u dat de NVBK meer waarde kan krijgen voor opdrachtgevers?
Hoe kan de NVBK meer waarde krijgen voor de opdrachtgever meer publiceren kranten/vakbladen meer adverteren om beroepsgroep voor voetlicht te brengen meer uitleg inhoud vak kostendeskundige meer ontmoetingen organiseren tussen opdrachtgever en beroepsgroep bibliotheek/databank website verbeteren anders
Ja
Nee
Enigszins
2 3
0 0
1 0
3
0
0
1
0
2
0 3 1
3
0 0 0
2
anders, namelijk - resultaten en sprekende voorbeelden laten zien (1)
76
vraag 27.
Denkt u dat opdrachtgevers waarde hechten aan de gedragscode van de NVBK?
ja nee enigszins
: 3 : 0 : 0
in geval van ja: - NVBK-lidmaatschap onderscheid je van een niet-lid (1) - gedragscode is belangrijk (2)
vraag 28.
Naast de NVBK zijn er nog een aantal brancheverenigingen waar kostendeskundigen zich bij aan kunnen sluiten. Welke kent u?
Organisatie DACE RICS ONRI PIANO
vraag 29.
Ja 2 0 3 0
Nee 1 3 0 3
Enigszins 0 0 0 0
In welke organisatie heeft u het meest vertrouwen en waarom?
NVBK (3) - best bekend en vakinhoudelijk bezig (2)
vraag 33.
Zou u voor het afstuderen al lid willen zijn van de NVBK?
ja nee
: 2 : 1
in geval van ja: - vakinhoudelijk bezig zijn (1) - voorgeschreven werkmethodieken (1) - promotie van het vak (1) - mits het een toegevoegde waarde heeft voor een aspirant-lid. Er moet wel een en ander georganiseerd worden voor hen (1) in geval van nee: - je kunt te makkelijk lid worden van de NVBK. Sommigen zouden de titel van kostendeskundigen niet mogen dragen (1)
77
vraag 34.
Wat kan de NVBK doen voor studenten in het vakgebied van kostendeskundigen?
Actie beïnvloeding studieprogramma leerstoel voorlichting bedrijfsbezoeken praktijkstages gastcolleges workshops/symposia studentenafdeling binnen NVBK nieuwsbrief NVBK t.b.v. student anders
Ja 3 3 3 2 3 3 3 1 2
Nee 0 0 0 1 0 0 0 2 1
2
1
anders, namelijk - gastcolleges geven aan laatste jaar studenten van de HTS/MBO/TU (1) - gastcolleges geven aan studenten aan de opleiding van kostendeskundige (1) - speciaal katern in reguliere nieuwsbrief (1) - de beroepsgroep van de kostendeskundigen profileren door meer te adverteren / publiceren (1)
78
bijlage 4:
overzicht respondenten
Overzicht opdrachtgevers - de heer I. Overwijk, hoofd kostenmanager ProRail - de heer R. Fernhout, manager infrastructuur Havenschap Moerdijk - de heer M. Martens, directeur architect MC Architecten - de heer M. van der Meer, projectleider Gemeente Venray - de heer D. Post, adjunct directeur Redema Beheer - de heer J. Visser, teamleider ingenieursbureau Gemeente 's-Hertogenbosch - de heer E. Schoenmaeckers, senior projectmanager RGD - de heer C.K.J.B. van Rooy, vastgoedstrateeg gemeente Tilburg - de heer D. Dam, directeureigenaar en architect Dam en Partners Architecten - de heer B. Wauben, mede eigenaar Wauben Architecten - de heer R. 's Gravemade, bouwkostendeskundige Bouwfonds/MAB - de heer M. Schep, directeur Heymans - de heer P. van der Laan, manager centraal bedrijfsbureau Ymere Wonen - de heer M. Westerink, manager facilitaire afdeling Kluwer Overzicht leden - de heer A.K. Gunnewiek, directeur-eigenaar, kostendeskundige Peritas - de heer H. Ligtvoet, kostendeskundige FLF Bouwadviseurs - de heer M. de Vos, eigenaar, kostendeskundige VEM Adviesbureau - de heer R. de Wildt, mede-eigenaar, kostendeskundige Rigo Amsterdam - de heer A.H.P. Voigt, directeur/eigenaar, kostendeskundige Bouwkostenadvies- bureau Fokkens - de heer W. de Cock, mede-eigenaar, kostendeskundige Dukers & De Cock Eindhoven B.V - de heer J. Mooy, senior bouwkostenmanager Bellus Bouwkosten Consultancy - de heer L.E. Roelofsen, projectmanager, kostendeskundige KBS Bouwkostenadviesbureau - de heer M. van der Hoek, vakgroephoofd en kostendeskundige Ingenieursbureau Multical - de heer R. Gaasbeek, directeur en bouwkostendeskundige Archisupport BV - de heer H. Huiskam, directeur, bouwkostendeskundige BFB advies - de heer P. Timmermans, business unit manager, kostendeskundige Brink Management en Advies - de heer S. Everaers, directeur/eigenaar, kostendeskundige Ze-Bra-Plan Bouwkostenadvies- en Bestekkenburo Overzicht studenten - de heer R. Kessels, student aan Hogeschool Arnhem Nijmegen - de heer P. Brouwers, student aan de KOAD - de heer E. Goedegebuure, student aan de KOAD Arnhem/Nijmegen
79
