Verslag Hart van Ven-Zelderheide. Presentatie 29 oktober 2013

Verslag Hart van Ven-Zelderheide Presentatie 29 oktober 2013

Verslag Hart van Ven-Zelderheide Presentatie 29 oktober 2013

Uitgereikt op de bijeenkomst op 29 oktober in Gemeenschapshuis De Uitkomst in Ven-Zelderheide

2

Inhoud 1 Voorwoord 2 Aanleiding 3 Werkwijze 4 Bevindingen interviews 5 Bevindingen enquetes 6 Schetsontwerpen 7 Slotoverweging

p. 4 p. 5 p. 6 p. 7 p. 8 p. 12 p. 31

3

1 Voorwoord Voor u liggen de resultaten van de stageopdracht Hart van Ven-Zelderheide, die van juni tot en met oktober 2013 door Boudewijn Idema is uitgevoerd. Boudewijn studeert de masteropleiding Planologie aan de Radboud Universiteit, deze opdracht vormt zijn scriptieonderzoek. Dit document is een samenvatting van de bevindingen die op 29 oktober 2013 in Gemeenschapshuis de Uitkomst aan de dorpsgemeenschap zijn gepresenteerd. Degenen die gemteresseerd zijn in het gehele scriptieonderzoek kunnen contact opnemen met Boudewijn via [email protected]. Namens de werkgroep: Marc Nabuurs, Ine Heldens, Twan Haasen, Piet Arts, Karin Voesten, Janneke Folker, Toine Peters, Theo Vedder en Lydia Termoshuizen.

2 Aanleiding In het Dorpsontwikkelingsplan uit 2007 werd al de wens uitgesproken tot de vorming van een dorpshart rond de Kerkvonder. Ven-Zelderheide wordt gekenmerkt door lintbebouwing, waardoor een duidelijk centrum ontbreekt. Het terrein rond de Kerkvonder is momenteel een akker, terwiji hier juist een hart zou kunnen worden gecreeerd. Er speelden ideeen voor de integrale ontwikkeling van een ontmoetingspiek voor de dorpelingen, waarbij een parkachtige omgeving zou worden aangelegd. Ook leefde het idee hier een multifunctioneel centrum te ontwikkelen in samenwerking met basisschool De Vonder. Een van de factoren die dit project in een stroomversnelling hebben gebracht is het afnemende kerkbezoek, waardoor de parochie H. Antonius Abt de reguliere missen heeft verplaatst naar de kapel. Het kerkgebouw wordt daardoor aanzienlijk minder gebruikt. Bovendien is de uitstraling van Gemeenschapshuis De Uitkomst aan veroudering onderhevig. Ook ligt het gemeenschapshuis niet centraal in het dorp, wat de ontmoetingsfunctie van het gebouw belemmert. Om te starten met het project is vanuit de dorpsraad de Werkgroep Hart van Ven-Zelderheide opgericht. Het initiatief voor het project ligt bij de Werkgroep, aangezien de gemeente Gennep heeft aangegeven geen actieve rol te spelen bij het Hart van Ven-Zelderheide. Hierdoor staat zelfsturing van de dorpsgemeenschap centraal in dit project. Zelfsturing is een actuele ontwikkeling die inhoudt dat verschillende maatschappelijke taken verschuiven van de overheid naar de burgers.

5

3 Werkwijze Het doel van het onderzoek was de wensen te achterhalen die de bewoners hebben omtrent de inrichting van het Hart van Ven-Zelderheide. Aliereerst zijn er vanaf juni 20 open interviews gehouden met belangrijke personen uit de dorpsgemeenschap. Dit waren de omwonenden van de Kerkvonder, de grondeigenaren en de Werkgroepleden. Daarnaast zijn vertegenwoordigers van de voetbalvereniging, de basisschool, het gemeenschapshuis, het kerkbestuur, de middenstand, de woningcorporatie, het waterschap en de peuterspeelzaal ge'mterviewd. Tijdens de interviews zijn de gemterviewden vier varianten voorgelegd voor de inrichting van het Kerkvonderterrein, waarna gevraagd werd naar de voorkeuren en wensen van de persoon. Vanuit de resultaten uit de interviews is een enquete opgesteld, die in September is verspreid onder de 320 huishoudens in Ven-Zelderheide. De respons was betrekkelijk hoog, er zijn 164 ingevulde exemplaren ontvangen. Dit komt neer op ruim 50% van alle huishoudens.

6

4 Bevindingen interviews Uit de gevoerde gesprekken bleek dat de meeste bewoners de leefbaarheid in Ven-Zelderheide als goed beschouwen. De rust, de ruimte, het verenigingsleven en de saamhorigheid werden genoemd als positieve kenmerken van het dorp. Sommige bewoners missen echter winkels en goed openbaar vervoer in het dorp. Zolang men mobiel is, wordt de afstand naar voorzieningen in Gennep (of andere plaatsen) niet als bezwaarlijk gezien. Wanneer men geen beschikking heeft over een auto, kan dit een hindernis worden. Een ander aandachtspunt was de uitstraling van Gemeenschapshuis de Uitkomst. Hoewel de ruimte goed functioneert, zijn veel respondenten van mening dat de belevingswaarde van het pand te wensen overlaat. Een renovatie wordt wenselijk geacht, zodat het gemeenschapshuis een moderner aanzien krijgt. Ook het behoud van basisschool de Vonder werd als zeer belangrijk gezien. Vrijwel alle respondenten waren voorstander van het voortbestaan van de school. Niet alleen de onderwijsfunctie speelt hierin mee, de school heeft tevens een sociale ontmoetingsfunctie voor het dorp. Het grootste deel van de gemterviewden was voorstander van de omvorming van het gebied rond de Kerkvonder tot een dorpshart. Velen vonden een akker midden in het dorp 'niet meer van deze tijd'. Anderzijds waren er dorpelingen die vraagtekens zetten bij de haalbaarheid van het plan.

7

5 Bevindingen enquetes Deze paragraaf zal de belangrijkste resultaten van de enquete behandelen. In de enquete werd onder meer gevraagd de uitstraling van Gemeenschapshuis De Uitkomst te beoordelen. Ruim 55% van de respondenten vindt de uitstraling van de Uitkomst slecht of matig. Een kwart van de respondenten beoordeelt de uitstraling als matig, terwiji 18% vindt dat het gemeenschapshuis er goed of uitstekend uitziet.

8

Een andere vraag uit de enquete betrof het verlies van de kerkfunctie van het kerkgebouw. Ruim 40% van de respondenten zou het betreuren wanneer de kerk haar kerkfunctie verloor, een derde staat hier neutraal tegenover, terwiji ongeveer 25% het oneens of helemaal oneens was met de stelling.

6,71%

Vraag 13: Ik zou het betreuren als het kerkgebouw haar functie als kerk zou verliezen •Helemaal mee eens iMee eens •Neutraal MMee oneens r-jHelemaal mee oneens

9

50% van de ondervraagden vindt dat de Antoniuskerk moet worden omgevormd tot muitifunctioneel centrum, ruim 30% is neutraal, en bijna 20% is het oneens of helemaal oneens met de stelling.

Vraag 14: Het kerkgebouw moet worden omgevormd tot een muitifunctioneel centrum

\ I I I f

m Helemaal mee eens L Mee eens D Neutraal HMee oneens pi Helemaal mee oneens

10

Ten slotte vindt de overgrote meerderheid van de respondenten dat er kerkelijke vieringen mogelijk moeten blijven in het kerkgebouw wanneer dit wordt omgevormd naar een muitifunctioneel centrum. Ruim 10% van de ondervraagden staat hier neutraal tegenover, terwiji slechts 4% het hiermee oneens is. Geen enkele respondent was het helemaal oneens met de stelling.

10,43%

Vraag 15: Kerkelijke vieringen moeten mogelijk blijven in het MFC •Helemaal mee eens iMee eens •Neutraal IMee oneens

li

6 Schetsontwerpen Voor de inrichting van het Hart van Ven-Zelderheide zijn vier schetsontwerpen gemaakt voor een mogelijke invulling van het terrein. Ook is er een schets gemaakt voor de inrichting van het Uitkomstterrein, dat vrijkomt wanneer het gemeenschapshuis wordt verplaatst naar het kerkgebouw. Op de onderstaande schetsontwerpen zal een toelichting gegeven worden.

12

In variant 1 wordt enkel het terrein ten noorden van de Spiekerbeek omgevormd tot dorpshart. Hierin komen, van oost naar west, een kermisen parkeerterrein, een natuurspeeltuin en een park. Het gebied ten zuiden van de Spiekerbeek blijft in deze variant in gebruik als akker. De functies van het school- en kerkgebouw blijven onveranderd. Het gemeenschapshuis blijft dus gevestigd op de huidige locatie. Parkeer- en kermisterrein

Het parkeer- en kermisterrein in het oosten van de strook is ongeveer 1850 m . Wanneer dit terrein verhard wordt, kan dit zowel gebruikt worden voor parkeren als voor de jaarlijkse kermis en andere evenementen. Aangezien het noordelijk deel al geasfalteerd is, hoeft alleen het zuidelijk deel te worden verhard. Het stuk grond van de straat tot aan de beek is 900 m . Hierbij moet het schouwpad langs de Spiekerbeek van waterschap Peel en Maasvallei vrijgehouden worden, dit is 2 meter breed. Het terrein kan verhard worden door middel van grasbeschermingsplaten. Deze platen zijn raatvormig, waardoor er nog steeds gras tussen de verharding kan groeien. Voordelen van deze verharding zijn de grote draagkracht voor kermisattracties, de groene uitstraling door het gras en het feit dat het weinig onderhoud behoeft. Voor de aanleg van dit parkeer- en kermisterrein moet de terrein geegaliseerd worden. De totale kosten, inclusief de aanleg van de grasbeschermingsplaten, bedragen € 25.570. Het betreft hier indicatie, het bedrag is dus een globale schatting. 2

2

14

Natuurspeeltuin

Het middelste gedeelte ten noorden van de Spiekerbeek kan worden ingericht als natuurspeeltuin. Er zijn hierbij kansen voor aansluiting met de basisschool. Het terrein is ongeveer 20 meter diep en 65 meter lang, dus 1300 m . Egalisatie van het terrein is onnodig, de glooiing hoort bij het natuurlijke karakter van de speeltuin. Het gebied wordt ingezaaid met gras. De speeltoestellen dienen aanvullend te zijn op de bestaande 'traditionele' speeltuin naast de begraafplaats. Mogelijke speeltoestellen zijn klauterkeien, een kruiptunnel, een wilgentunnel, een picknicktafel, een boomstambaan en een zitstam. Daarnaast kan er een moestuin en een insectenhotel worden aangelegd, die wellicht gebruikt kunnen worden voor het biologieonderwijs van de schoolkinderen. Een lage takkenwal kan dienen als afscheiding van het water in de beek en vormt een natuurlijke afbakening ten behoeve van de veiligheid voor de kinderen. Vanwege de beperkte hoogte van de wal blijft het vrije zicht behouden. Ten slotte kan er een houten brug over de Spiekerbeek worden aangelegd. Dit is alleen mogelijk indien de grondeigenaar hiervoor toestemming geeft. Een brug komt immers uit op het terrein ten zuiden van de beek. 2

De totale kosten voor deze natuurspeeltuin zijn ongeveer € 25.710 inclusief houten brug. Zonder brug bedragen de kosten € 16.710.

Park

Het westelijke gedeelte ten noorden van de beek kan worden ingericht als park. Het terrein is ongeveer 25 bij 35 meter, dus 875 m . Egalisatie is hier onnodig. Het terrein wordt ingezaaid met gras. Ook wordt er een voetpad aangelegd van ongeveer 60 meter lang. Hiervoor wordt het materiaal grauwacke gebruikt, dit heeft een grote draagkracht en heeft een natuurlijke uitstraling. Een hondenlosloopterrein in dit stuk park is niet wenselijk vanwege de aangrenzende natuurspeeltuin. Wei mogelijk is de plaatsing van een hondenafvalbak. Er wordt een haag aangeplant aan de noord-, west- en oostzijde van het gebied ter beschutting van het park. De zuidzijde wordt opengelaten om het vrije zicht op de beek te behouden. Momenteel staan er zomereiken aan de noordrand van het terrein. Deze worden aangevuld met 10 nieuwe bomen om het parkgebied aan te kleden. De indicatieve kosten voor de aanleg van dit parkgebied bedragen € 13.100. 2

16

Variant 2 omvat tevens het terrein ten zuiden van de Spiekerbeek. Dit gebied wordt in deze variant omgevormd tot een park. De perceeloppervlakte is 7237 m . Ten zuiden van de Spiekerbeek wordt een vijver aangelegd van 20 bij 35 meter. Hierop kan's winters worden geschaatst. Daarnaast wordt aan de westkant van het park een hondenuitlaatterrein gerealiseerd. Dit is een terrein omheind met een stalen hek, waarin een poort zit. Ook wordt er een hondenafvalbak geplaatst. Voorts worden twee wandelpaden aangelegd, van het materiaal grauwacke. Een van de paden loopt over de gehele breedte van het terrein, de ander is noord-zuid georienteerd en komt uit op de Kleefseweg. Deze lengte is bij elkaar ongeveer 200 meter. Deze paden worden aangesloten op de brug die bij de natuurspeeltuin over de beek wordt aangelegd. Verder worden drie zitbanken geplaatst. Het terrein wordt met gras ingezaaid. Aan de west-, zuid- en oostrand komt een haag te staan, de lengte hiervan bedraagt zo'n 160 meter. Ten slotte worden in het parkgebied 40 inheemse bomen aangeplant, hierdoor wordt het gebied niet al te dicht begroeid zodat de doorkijk behouden blijft. 2

De kosten van het park ten zuiden van de Spiekerbeek worden geraamd op € 66.403.

18

Variant 3 behelst de omvorming van het gehele gebied tot park, alsmede de transformatie van de Antoniuskerk tot muitifunctioneel centrum en de school tot Integraal Kindcentrum. Een Integraal Kindcentrum (IKC) is een school waarbij aanverwante voorzieningen worden gei'ntegreerd in het onderwijs, zoals buitenschoolse opvang en de peuterspeelzaal. Een muitifunctioneel centrum (MFC) is een pand waarin verschillende maatschappelijke functies zijn gehuisvest. Voorbeelden hiervan zijn te vinden in Elsendorp en in Middelaar (zie volgende pagina). Herbestemming Antoniuskerk

In deze variant wordt het Gemeenschapshuis van de locatie van de Uitkomst verplaatst naar het kerkgebouw. De Antoniuskerk is gunstig voor herbestemming vanwege de rechthoekige bouw, dit is kenmerkend voor kerken uit de Wederopbouwtijd. Bij een herbestemming kan het gebouw worden opgedeeld in drie zalen: 1 grote zaal, 1 kleine zaal en 1 vergaderruimte. De grote zaal zou kunnen worden gebruikt als gymzaal voor de basisschool, maar ook voor andere grootschalige activiteiten. De bar is aan de zijkant gesitueerd en kan desgewenst worden verborgen achter een rolluik of gordijn. In het multifunctionele centrum kan een flexibele scheidingswand worden aangebracht tussen de grote en de kleine zaal, zodat er een grotere ruimte kan worden gevormd indien nodig. De peuterspeelzaal kan meeverhuizen, de kleine zaal zou hiervoor kunnen worden ingericht, zij het op zodanige wijze dat de ruimte ook voor andere activiteiten kan worden gebruikt. Hierdoor worden de voorzieningen in Ven-Zelderheide geclusterd en wordt het maatschappelijk vastgoed efficienter benut. De grote zaal kan incidenteel nog voor religieuze bijeenkomsten worden gebruikt, zoals uitvaarten, communie en Kerst. Uit de enquete bleek dat hier in het dorp behoefte aan is. De kapel beschikt over ongeveer 60 zitplaatsen, bij bijzondere gelegenheden is dit onvoldoende. Een globale raming brengt de kosten van een transformatie tot muitifunctioneel centrum op € 503.000. In de onderstaande tabel zijn de oppervlakten van de verschillende ruimtes in Gemeenschapshuis de Uitkomst en een nieuw te realiseren Muitifunctioneel Centrum vergeleken. Gemeenschapshuis De

Herbestemde kerk

Uitkomst Grote zaal

166 m2 (incl. bar)

150 m2 (excl. bar)

Kleine zaal

43 m2

75 m2

Podium

43 m2

80 m2

20

scheidingswanden

Muitifunctioneel centrum Antoniuskerk met open scheidingswanden

Andere opties

Een andere optie is de sloop van de Antoniuskerk en de nieuwbouw van een kleine multifunctionele ruimte tegen de school aan. De kosten hiervan liggen eveneens rond € 500.000. De exploitatie van een nieuw muitifunctioneel centrum zal wel goedkoper zijn dan een verbouwing van het bestaande gebouw, vanwege een efficientere indeling, betere isolatie, nieuwe materialen en een langere afschrijvingstermijn. Niettemin is dit een onwenselijke optie vanwege de emotionele waarde van het kerkgebouw voor de dorpelingen, het is een beeldbepalend bouwwerk. Ten slotte zouden er appartementen boven in het kerkgebouw kunnen worden gerealiseerd. Dit is mogelijk qua gebouwhoogte, het is echter een onrealistische investering. De realisatie van appartementen vereist hoge verbouwingskosten, terwiji er in Ven-Zelderheide een lage marktvraag is. Nieuwbouw van appartementen is waarschijniijk winstgevender, dit kan eventueel plaatsvinden in het bouwplan aan de Hogeweg.

24

In de combinatie van variant 1 en 3 worden de school en kerk omgevormd tot een Integraal Kindcentrum en Muitifunctioneel Centrum. Het terrein ten zuiden van de Spiekerbeek blijft in gebruik als akker, terwiji de strook ten noorden van de beek wordt getransformeerd tot dorpshart.

Variant 4 ten slotte omvat zowel de realisatie van een Integraal Kindcentrum, een Muitifunctioneel Centrum als een park op de huidige akker. Het verschil met variant 3 is dat hier aan de zuidkant van het terrein, aan de Kleefseweg, ruimte is bestemd voor bouwkavels. Er wordt in dit schetsontwerp uitgegaan van drie kavels van ongeveer 500 m . De hoek van de Vensestraat en de Kleefseweg wordt opengelaten om het vrije zicht op het dorpshart te bewaren. Het type woning dat gerealiseerd dient te worden zal afhankelijk zijn van de keuze van de grondeigenaar en de marktvraag vanuit Ven-Zelderheide. 2

Met deze bouwkavels blijft aan de zuidzijde van de Spiekerbeek een park over van 5737 m . 2

28

O

29

Bij de eventuele verplaatsing van het gemeenschapshuis naar de Antoniuskerk, kan De Uitkomst worden gesloopt. Er dient dan een nieuwe functie aan het terrein te worden toegekend, om te voorkomen dat er een nieuw gat ontstaat in de bebouwde kom. In de bovenstaande schets is uitgegaan van zes bouwkavels met een oppervlakte van 300 m . Daarnaast is er plaats voor vier bouwkavels van elk 400 m . De kleinere kavels kunnen worden bebouwd met huurwoningen, bij voorkeur voor starters. De ruimere kavels kunnen worden ingevuld met twee-ondereenkappers of vrijstaande woningen. Om deze nieuwbouw mogelijk te maken moet tevens de naastgelegen beheerderswoning afgebroken worden. De ijsbaan die momenteel achter De Uitkomst ligt wordt volgens dit plan ook bebouwd, de vijver in het Hart van Ven-Zelderheide kan als vervanging hiervan dienen. Ontsluiting van het terrein zal nog steeds plaatsvinden via de inrit aan de Kleefseweg, aangezien de toegangsweg vanaf de Waldstraat te smal is om het verkeer te verwerken. Het sportterrein van voetbalvereniging De Vense Boys blijft op de huidige locatie liggen, het veld voldoet aan alle eisen. Voor de kleedaccommodatie van de Vense Boys, die nu tegen de Uitkomst is aangebouwd, moet een nieuwe locatie worden gezocht op het terrein. Dit is in de schets aangegeven als zoekgebied. 2

2

30

7 Slotoverweging Uit het verrichte onderzoek is naar voren gekomen dat er in de gemeenschap van Ven-Zelderheide veel draagvlak is voor de aanleg van een parkachtig gebied in het Hart van Ven-Zelderheide. Ook de realisatie van een muitifunctioneel centrum in het kerkgebouw wordt door velen als wenselijk gezien. Hoewel sommige dorpsbewoners het zouden betreuren wanneer de kerk haar functie zou verliezen, ziet men ook in dat dit in de lijn der verwachting ligt gezien het dalende kerkbezoek. Van de schetsontwerpen zijn de meeste inwoners van Ven-Zelderheide voorstander van variant 3 of 4. Woningbouw in het Hart van VenZelderheide blijft een punt van discussie; een deel van de dorpsbewoners vindt dat woningbouw het dorpshart compleet maakt, anderen willen het uitzicht behouden en vinden dat er geen noodzaak is tot nieuwe woningbouwlocaties in Ven-Zelderheide. Indien gekozen wordt voor woningbouw op het Uitkomstterrein en in het Hart van Ven-Zelderheide, moet gewaakt worden voor concurrentie met het bouwplan aan de Hogeweg. Het verdient aanbeveling woningtypen te realiseren die een aanvulling vormen op de bestaande nieuwbouwlocatie.

31