JAAR VERSLAG 2011 ‘Aan de slag met groene participatie’ Op 18 mei van dit jaar organiseerde stichting PLU de inspiratiebijeenkomst ‘Aan de slag met groene participatie’ in Fort de Klop in Overvecht. Leidraad was: Wat hebben we nodig als stad, als bewoners, als professionals om tot een flexibele en stimulerende overheid en een meer gelijkwaardig partnerschap te komen? De bijeenkomst wilde een aanzet geven tot een bredere formulering van het begrip Groene participatie. Daarnaast wilden we de bijeenkomst benutten om een nieuwe aanpak te stimuleren. Deelnemers kwamen uit verschillende maatschappelijke geledingen en bestonden uit actieve bewoners, ambtelijke en private professionals en Utrechtse raadsleden.
Nieuwe praktijk van participatie in Utrecht Marieke Hellevoort stafmedewerker Wijkgericht werken hield een korte inleiding over het belang van een cultuuromslag naar een actieve en uitnodigende overheid en maatschappelijke organisaties die aansluiten op de eigen kracht van mensen
Ontwikkeling en erfenis van de Utrechtse Milieupunten
2
Jos Kloppenborg, voorzitter van het PLU, schetste in een korte inleiding de recente geschiedenis van de activering van groene participatie aan de hand van het werk van de Utrechtse Milieupunten en nieuwe kansen binnen het welzijnswerk op het gebied van groen en leefbaarheid. Deelnemers gingen daarna aan de slag in een vijftal workshops.
Wijk groen plannen Rob Hendriks senior adviseur Stedelijke Ontwikkeling gaf een workshop over de nieuwe aanpak voor de uitvoering van de Wijkgroen plannen, primair door middel van bewonersparticipatie. In feite konden deelnemers als eerste hun wensen aangeven tijdens de workshop.
5 stappen om energiebesparing toegankelijk te maken voor burgers. Bij Bureau Elements konden deelnemers onderzoeken welke stappen er nodig zijn om bewoners te stimuleren actief aan de slag te gaan met energie besparen en zelf energie opwekken.
Lorem Ipsum Dolor
[Uitgave] :: [Datum]
‘Aan de slag met groene participatie’ (Vervolg pag. 1)
Sociaal makelaar, kans voor groen opbouwwerk In deze workshop werd kennis gemaakt met Vernieuwend Welzijnswerk. De ‘traditionele' opbouwwerker verdwijnt en de sociaalmakelaar komt ervoor terug. Onderzocht werd wat de sociaal makelaar samen met bewoners en bewonersgroepen kan betekenen voor groene participatie.
Groene initiatieven en succesvol samenwerken Adviesbureau Natuurlijk wijs adviseert bij de inrichting van de groene omgeving in samenwerking met de gebruiker en gemeentes. In deze workshop onderzochten de deelnemers aan de hand van een praktijkvoorbeeld van een groen burgerinitiatief hoe de samenwerking met de gemeente een succesverhaal kon worden.
Transition Towns Utrecht Eten uit de stad, het opzetten van een repair café om de afvalberg te verkleinen. TT Utrecht liet deelnemers in deze workshop kennis maken met de kracht van grassroot initiatieven. Burgers die zelf aan de slag gaan met verduurzaming onafhankelijk van overheden.
Uitwisseling Na de workshops wisselden de deelnemrs met wethouder de Rijk ervaringen en nieuwe ideen uit. De belangrijkste conclusie was dat het ontwikkelen van een groen sociaal netwerk een voorwaarde is voor effectieve participatie. Een netwerk waarbinnen de gemeente, private partijen, bewoners en maatschappelijke organisaties elkaar weten te vinden. ‘Aan de slag met participatie’ gaf een succesvolle aanzet. Elkaar tegenkomen werkte verfrissend en constructief. Tijdens de borrel in het restaurant werd geanimeerd doorgepraat en nieuwe allianties gesloten.
Toekomstvisie Amelisweerd
PLU en het Utrechts duurzaamheidsplan Energiebesparing en het opwekken van schone energie stonden centraal in het Utrechtse Duurzaamheidsplan wat dit jaar werd gepresenteerd. Met voorstellen en maatregelen die zich elders in de praktijk bewezen nam Utrecht zich voor om de uitstoot van broeikasgassen in de stad in tien jaar met 30% terug te dringen. Een ambitieuze inzet die door het PLU werd onderschreven. PLU legde in haar reactie de nadruk op het belang van groen in het Duurzaamheidsplan. Onze visie was dat de natuur prima voort kan bestaan zonder de mens, maar de mens niet zonder de natuur. Groen in de stad zou een steeds grotere rol moeten spelen bij het binden van CO2 en het produceren van zuurstof en is daarnaast een essentiële factor om de toenemende hittestress tegen te gaan. Door de daken te vergroenen kunnen gebouwen worden geïsoleerd, water worden afgevangen en stadslandbouw een plek krijgen.
Vertaling naar stimulering bewonersinitiatieven Op dinsdag 8 november 2011 heeft het college van burgemeester en wethouders ingestemd met de Toekomstvisie Landgoederen 2011-2031. Het PLU speelde de afgelopen jaren een belangrijke rol bij de totstandkoming. In het laatste traject maakten we deel uit van de begeleidingscommissie die zich heeft ingezet voor het behoud van de oorspronkelijke landschappelijke en cultuurhistorische elementen. De Toekomstvisie behelst een plan voor herstel en inhaalslag van achterstallig onderhoud van de landgoederen. www.utrecht.nl/landgoederen Bezig met groen in de wijk? Neem contact met ons op voor advies over bewonersparticipatie.
2
De activerende toon van samen aanpakken waarin het plan was geschreven nodigt volgens het PLU iedereen uit om samen aan de slag te gaan. De gemeente zette echter sterk in op het verduurzamen van de eigen organisatie te verduurzamen. Het PLU bepleitte om juist sterk in te zetten op het faciliteren van bewonersinitiatieven. Voorbeelden doen volgen! Dit zou tegelijkertijd bijdragen aan toenemend vertrouwen van mensen dat de stad leefbaarder kan worden gemaakt in samenwerking met de overheid. Oproepen tot gedragsverandering moet gedragen worden door het mogelijk maken van persoonlijke doelen. Het PLU adviseerde daar een goed werkende en vooral praktische invulling aan te geven. En bood aan hier graag een rol in te willen spelen.
Lorem Ipsum Dolor
Stilte projecten
Bomenvisie Utrechtse Werven
Samenwerkingspartners zetten in 2011 stilte op de kaart In 2011 hebben de gemeente Utrecht en de stichtingen PLU, Klank en MCU samengewerkt aan verschillende publieksgerichte projecten om stilte onder de aandacht van de stadsbewoners te brengen.
Routekaarten langs stille gebieden Na de laatste Fluisterwandeling op 30 oktober werd de nieuwe stilte website gelanceerd door wethouder Mirjam de Rijk en projectleider Frans Jan van Rossum. Utrechters kunnen via de site voor elke wijk in de stad een routekaart downloaden of een GPS versie daarvan.
Stiltealliantie Stichting PLU kijkt terug op een succesvol jaar, waarin ze stilte in de stad op de agenda heeft gezet. Het platform is recentelijk aangesloten bij een nieuwe stiltealliantie, die op initiatief van de Gemeentelijke Geneeskundige en Gezondheidsdienst (GG&GD) in het leven werd geroepen. Geluidsbeheersing in een groeiende stad staat in direct verband met welbevinden en gezondheid. De leden van de alliantie gaan ook het komende jaar verder met het onder de aandacht brengen van dit milieuthema op een creatieve manier. Stilte leefde voor alle mensen die wij het afgelopen jaar bereikten!
Klankbordgroep In oktober 2010 werd de Klankbordgroep geïnstalleerd. De groep bestond grotendeels uit bewoners die betrokken waren bij het belang van behoud van zoveel mogelijk bomen tijdens de restauratie van de Utrechtse werven. Een van de belangrijke activiteiten van de Klankbordgroep was het ontwikkelen van een Bomenvisie gericht op de toekomst van het Grachtengroen. In november 2011, ruim een jaar later werd de concept Bomenvisie gepresenteerd.
De boot gemist In de bomenvisie waren zeker acht punten die onverenigbaar waren met de inbreng van de Klankbordgroep. De conceptvisie werd voor becommentariëring eveneens voorgelegd aan het PLU en de KNNV. Beide organisaties merkten, onafhankelijk van elkaar, dezelfde minpunten op als de Klankbordgroepen en dienden schriftelijk hun commentaar in. Bewoners en wethouder de Rijk bespraken de conceptvisie tijdens een Klankbordgroep vergadering op 14 december. Het is, op dit moment, nog onbekend in hoeverre de concept visie wordt bijgesteld op basis van de commentaren. De concept Bomenvisie wordt in 2012 voorgelegd aan de gemeenteraad en wordt daarna ter inspraak vrijgegeven.
Parkhaven, wonen waar de stad tot rust komt... Met bovenstaande slogan werden de nieuw te bouwen woningen in 2002 aangeprezen. Anno 2011 dreigde, dankzij de plannen voor de aanleg van een zesbaansweg langs de nieuwe woonwijk, de droom keihard in duigen te vallen. Voor de bouw van Parkhaven werd een model gevolgd van ruim, groen, mogelijkheden voor horeca en kleine bedrijven en behoud van cultureel erfgoed. Door de verbreding van de van Zijstweg voor aanleg van een nieuwe HOV baan en het ruim faciliteren van autoverkeer voor de toestroom naar de grote bedrijven in het stationsgebied met een vierbaansweg wordt de van Zijstweg een zesbaansweg met 23.000 auto's en 1.800 bussen per dag. Dan wordt de laatst overgebleven hovenierswoning aan de van Zijstweg gesloopt en wordt de tuin rond de villa Jongerius voor een belangrijk deel geasfalteerd. De nieuwe woonwijk Parkhaven en de schepen in de historische haven komen in een permanente smog te liggen en de wijk wordt in enclaves opgedeeld door een onoverbrugbare corridor. Een onderneming die tegenstrijdig is aan het nieuwe duurzaamheidbeleid van de gemeente Utrecht en de ambitieuze doelstelling binnen tien jaar de CO2 uitstoot in de stad met 30% te verlagen. En dat in het nieuwe stationsgebied waar alle grote bedrijven en het nieuwe stadskantoor uitstekend met de trein bereikbaar zijn.
Bewoners verzetten zich De stank en de geluidsoverlast nemen vormen aan die bewoners koste wat kost willen voorkomen. Bewoners hebben zich hierom georganiseerd in het actiecomité van Zijstweg. Zij lobbyen voortdurend bij omliggende bedrijven, en politiek om het lot voor de van Zijstweg te keren en kunnen ieders steun daarbij gebruiken. “Parkhaven, wonen waar de stad tot rust komt” dreigt in 2012 in z’n tegendeel te veranderen! Een sterk staaltje van consumentenbedrog. Het actiecomité van Zijstweg ontwikkelde een eigen visie. Op de website is deze visie te downloaden: http://vanzijstweg.nl Volg de acties van het comité op twitter: @VanZijstweg en laat zien dat de stad meedenkt! Wilt u meehelpen, steunen of anderszins betrokken raken neem dan contact op met
[email protected] Het Platform Utrechtse Natuur en milieugroepen, De vereniging Oud Utrecht en de Fietsersbond steunen de acties van het bewonerscomité van Zijstweg.
3
MAGIE 2.0 Lorem Ipsum Dolor
[Uitgave] :: [Datum]
Duurzame denktank treed naar buiten De Milieu Advies Groep Infrastructuur en Ecologie, door het PLU geïnitieerd, functioneerde vanaf 1998 voornamelijk achter de schermen. De natuur & milieugroepen deden hun voordeel met de korte contactlijnen met beleidsambtenaren. Op deze manier konden zij de formele inspraakprocedures een stapje voor zijn en in een vroeg stadium het belang van het natuur en milieubeleid behartigen. Het belang van gemeente en politiek was destijds, het protest te centraliseren door tijdig te informeren. Anno 2011 is het MAGIE overleg veranderd in een open uitwisseling binnen een netwerk waar wederzijdse expertises worden benut om constructief bij te dragen aan natuur en milieubeleid op stedelijk niveau. Deze verandering riep de wens op om het overleg toegankelijker te maken. In 2011 werden om die reden door het PLU en de voorzitter twee workshops georganiseerd waarbij onderzocht werd waar de kracht van dit overleg in zit en hoe we er meer bekendheid aan konden geven. Workshop 1 maakte de kernwaarden van het netwerk zichtbaar. Tijdens workshop 2 werden kansen en concrete stappen geformuleerd. Voor deze workshop werden ook een aantal externe natuur en milieugroepen en raadsleden uitgenodigd.
Kernwaarden van het MAGIE netwerk -
kennis van de stad op het gebied van natuur, landschap, stadsuitbreiding en stadsinbreiding kennis van de gemeentelijke organisatie en de processen die zich hierbinnen afspelen kennis van en contacten met bewonersgroepen en Natuur & Milieu organisaties uit Utrecht en omgeving een breed bereik omdat de verschillende deelnemers andere groepen vertegenwoordigen
Mogelijkheden -
4
elkaar informeren de communicatie tussen gemeente en bewoners bevorderen kennis uitwisselen over plant- en diersoorten die voorkomen in de stad bewoners inspireren en activeren voor bijeenkomsten en excursies knelpunten en kansen signaleren voor het groen en de natuur in de stad mensen, organisaties en netwerken met elkaar in verbinding brengen stedelijke onderwerpen bij de wethouder Groen agenderen plannen toetsen op het gebied van groen, natuur of communicatie en adviseren stedelijke onderwerpen analyseren impasses bij projecten voorkomen en helpen oplossen
Beter communiceren De concrete actie die uit de workshops voortkwam was het voornemen om een website te lanceren. Dit wordt een pagina binnen de gemeentesite. Alle deelnemers linken op hun eigen website door naar deze pagina. Op de nieuwe site worden de agenda’s en uitkomsten van vergaderingen gepubliceerd en bestaande informatie over groen in de stad en groenbeleid verzameld. Op deze manier kan iedereen deelnemen aan de discussies en agenda onderwerpen aandragen die daarna gefilterd worden door de voorzitter en de PLU coördinator. Zo wordt het MAGIE overleg voor een breder publiek toegankelijk.
Enkele successen uit het MAGIE overleg: Bomenbeleid In 2009 is de Boomstructuurvisie aangenomen. Dit beleidsstuk geeft weer hoe we in de stad met bomen omgaan. Door een politiek voorstel om de vergunningverplichting voor het kappen van bomen af te schaffen ontstond een golf van protest waardoor de ontwikkeling van het bomenbeleid in een impasse leek te komen. Er werden drie MAGIE+ workshops georganiseerd. Ambtenaren en natuur- en milieugroepen werkten hier op een transparante manier samen. Argumenten tegen ambtelijke keuzes werden direct besproken. Deze aanpak resulteerde in een verbetering van het huidige bomenbeleid. Verhouding natuur en recreatie Aan de rand van Overvecht is recentelijk het Noorderpark ontwikkeld. Zowel Staatsbosbeheer als het Recreatieschap zijn beheerders in dit gebied. De MAGIE leden organiseerden in 2010 met beide partijen een excursie naar het park. Een plek met potentie maar de natuurontwikkeling leek niet goed op gang te komen. De beheergelden van Staatsbosbeheer zijn minimaal. Bij het recreatieschap heeft recreatie prioriteit boven natuurontwikkeling. Dit gaat ten koste van de ecologische ontwikkeling van het gebied. MAGIE bracht de partijen opnieuw bij elkaar voor een brainstorm over het opzetten van een vrijwilligersnetwerk voor het vergroten van de natuurwaarden zonder toename van beheerskosten. 2011 het jaar van de vleermuis Dit project is voor de start besproken in het MAGIE overleg. Daardoor is de insteek veranderd. De MAGIE leden informeerden hun netwerk over de gemeentelijke activiteiten. Het aantal deelnemers aan de lezing, excursies en aan de website was hierdoor boven verwachting.
Lorem Ipsum Dolor
Impact aanleg sneltram op begraafplaatsen Soestbergen en Kovelswade Rijksmonumenten status De begraafplaatsen Soestbergen en Kovelswade zijn niet alleen Rijksmonumenten, maar ook ecologisch hoogwaardige stadsparken en een verzamelplaats van bijzondere oude bomen zoals cipressen, taxussen, treurwilgen en beuken. Beide monumenten krijgen te maken met ingrijpende veranderingen door de aanleg van een sneltramlijn richting de Uithof.
Zienswijze op kapvergunning onthulde telfouten Het PLU diende in oktober 2010 een zienswijze in op de velvergunningen aanvraag voor maar liefst 1429 bomen, voor de aanleg van het hele HOV tracé naar de Uithof, waardoor bleek dat het slechts ging om 690 bomen in totaal waarvan er 141 verplant konden worden.
Meer aan de hand Kort daarop in januari 2011 raakten wij in gesprek met de begraafplaatsbeheerder en medewerkers van Stadswerken waaruit bleek dat er rond de begraafplaatsen Soestbergen en Kovelswade een veel complexere problematiek speelde. Het projectbureau HOV om de Zuid had weliswaar grootmoedig besloten om zeventien oude bomen aan de rand van de begraafplaats te sparen, maar diezelfde bomen moesten wel sterk worden teruggesnoeid op een lengte van negen meter. De volledige ondergroei langs de monumentale Beukenlaan en een aantal populieren moesten definitief worden gekapt. Hierdoor zouden er grote gaten vallen in deze bomenrij, zou de levensverwachting van de te snoeien bomen sterk worden verkleind en zou de tegenoverliggende bomenrij bedreigd worden met ernstige schade door zonnebrand. Het beeldbepalende karakter van de monumentale Beukenlaan zou voorgoed zijn geschonden.
Grondwaterstand Langs het hele tracé zou een vijf meter diepe damwand worden geplaatst die de tram- van de spoorlijn moest scheiden. Dit betekende een ingrijpende verandering in de grondwaterstand, waardoor niet alleen de bomen langs de Beukenlaan maar ook 60% van het totale bomenarsenaal op de beide begraafplaatsen in hun voortbestaan werden bedreigd. De grondwaterstand en de gevolgen voor de begroeiing op de begraafplaatsen bleek niet te zijn onderzocht.
Probleemanalyse Op 23 maart van dit jaar schetste het PLU de probleemanalyse in een notitie aan de wethouders
Lintmeier van Verkeer en Monumenten en de Rijk met Groen in de openbare ruimte in haar portefeuille en nodigde beiden uit voor een rondleiding door het team van de begraafplaatsen. Het PLU ontving behalve een ontvangstbevestiging geen enkele inhoudelijke reactie op de notitie.
Rookgordijn communicatie Op 20 juli, in de zomervakantie werd de snoeivergunning aanvraag gepubliceerd voor de zeventien oude Beuken. De publicatie noemde het snoeien van zeventien bomen langs de spoorbaan op Gansstraat 169, een nummer wat niet bestaat. Zienswijzen indienen kon tot vier weken later. Ondanks de contacten van het PLU met het Projectbureau HOV om de Zuid werd hier niet over gecommuniceerd. Op het laatste nippertje, op zeventien augustus, werd ons dankzij een ambtelijke tip duidelijk wat er aan de hand was en diende het PLU nog diezelfde middag haar zienswijze in tegen de snoei van de zeventien oude Beuken. In de zienswijze citeert het PLU de passage uit een oude Boom Effect Analyse waarin wordt aangegeven wat het vernietigende effect zou zijn van een snoeiingreep, zoals voorgesteld in de vergunningen aanvraag, op de bomen zelf en van de tegenoverliggende bomenrij. Als bijlage voegden we de probleemanalyse toe van maart dit jaar. En drongen opnieuw aan tot een open dialoog met alle betrokken partijen.
Behouden of niet Als reactie op de PLU zienswijze kwam de dialoog op gang en werd de aanvraag voorlopig ingetrokken. Wethouder Lintmeijer bezocht in september de begraafplaatsen voor een rondleiding en het verzoek van het PLU, om een actuele Boom Effect Analyse en beplantingsplan waarin verschillende varianten zouden worden geschetst, werd ingewilligd. De geactualiseerde BEA was bijzonder zorgvuldig gemaakt en sprak klare taal. Het beplantingsplan ging, tegen de afspraak in, slechts uit van èèn variant namelijk het behouden en snoeien van de oude Beuken en de herinrichting bij gefaseerd afsterven. Op verzoek van het Projectbureau dienden we in december een schriftelijke reactie in op beide rapporten. Het PLU heeft het behouden van bomen heel hoog in het vaandel staan, maar het beschadigen van bomen niet. In dit geval leek uithuilen en constructief opnieuw beginnen de beste optie voor de monumentale Beukenlaan op Soestbergen.
5
Lorem Ipsum Dolor
[Uitgave] :: [Datum]
(Vervolg)
Contact
Vertrek PLU coördinator Voor PLU coördinator Trudie Jongkind was 2011 het laatste jaar van haar werkzaamheden voor het PLU en het MCU. In de zeven jaar waarin zij werkte als PLU coördinator zijn vele bruggen gebouwd in het netwerk van Utrechtse natuur en milieugroepen, actieve bewoners, gemeentelijke beleidsambtenaren, raadsleden en wethouders. Trudie droeg bij aan een aantal veranderingen binnen het PLU. Vanaf 2006 werd de interne vergadercultuur verruild voor openbaar toegankelijke thema bijeenkomsten en workshops. Het MAGIE overleg werd toegankelijker en transparanter en het groene PLU netwerk groeide. Vanaf september 2010 werd PLU actief op twitter. Daarnaast initieerde zij de Utrechtse Groendagen waarin zij natuur en cultuur samenbracht op Utrechtse zelfbeheerlocaties. Zij was auteur van diverse groene katernen in stadskrant Ons Utrecht en van ‘Pioniers in zelfbeheer’, gepubliceerd in 2008. In 2010 en 2011 organiseerde zij diverse publieksactiviteiten rond het milieuthema Stilte in de stad. Via dit laatste jaarverslag van haar hand wil zij iedereen bedanken voor de goede samenwerking.
Waar vindt u het PLU: Oudegracht 60, 3511 AS - Utrecht Netwerkmomenten: Twee keer per jaar bent u welkom om deel te nemen aan onze informele netwerkbijeenkomsten. De PLU Nieuwjaarsborrel en de PLU zomerexcursie. Voor data, check de website Mail:
[email protected] Bel: 030-2367240 Details van de besproken activiteiten in dit jaarverslag kunt u nalezen op de website: http://bit.ly/isazj5 Volg ons op:
Trudie Jongkind gaat in februari 2012 verder als freelancer op het gebied van groene creatieve concepten, bewonersparticipatie, communicatie en natuureducatieve projecten.
: @plu030
Organisatie Het stichtingsbestuur van het PLU bestond in 2011 uit Jos Kloppenborg, Herman Kampers en Lies König. Trudie Jongkind was coördinator en aanspreekpunt voor het PLU
Netwerk Vereniging Vrienden van Amelisweerd, Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Veldbiologie, !Stichting Voorveldse Polder, Stichting Bloeyendael, Bewonersvereniging De Bikkershof, Vereniging Landschapsbeheer Vleuten de Meern, Natuur- en Milieu groep Overvecht, Plantenbakcommissie Wittevrouwen, Milieugroep Zuilen, Beheergroep Pandhof Sinte Marie, Stichting De Wilgenhof, Natuur- en natuur communicatieadvies ‘Natuurlijk Wijs’ Stichting Singelgebied, Vereniging Comité Lucas Bolwerk,!Milieugroep Bunnik, Stichting Fort aan de Klop, Stichting Trek Lombok door tot het spoor, Groen West, Wishing well west, Molen de Ster Groen Leefbaar Ondiep, Hof van Chartreuse, Groengroep Minstroom, Begeleidingscommissie Toekomstvisie Amelisweerd, Klankbordgroep werfherstel, Beheergroep ecologische oever Zuidpunt, Beheergroep Tivolituin, De Zilveren Schaats, Beheergroep Sjanghaipark, Beheergroep de Bonte Kraeye, Bijenhouders vereniging Utrecht, !Herstel Leefbaarheid Oude Stadswijken, Comité van Zijstweg, Initiatiefgroep Mien Huus, Vereniging Oud Utrecht, Bewonersoverleg Lunetten, Bewonersgroep Twijnstraat, Bewonersgroep Nieuwegracht, Wijk C Komitee, comité behoud werven én bomen, de Nederlandse Bomenstichting, Buurtcomité Vogelenbuurt (Top of the city), Wijkraad Noordoost, Wijkraad Binnenstad, Wijkraad West, Rover, Natuurlijk Hoveniersbedrijf Rob van der Steen, TLU landschapsarchitecten, B40 landschapsarchitectuur en stedenbouw, Stichting Klank, Louteren, Transition Towns Utrecht, Natuur & Milieuplatform Leidsche Rijn, Stichting Milieucentrum Utrecht, Natuur en Milieufederatie Utrecht, Stichting het Utrechts Landschap, Stichting Onderzoek en Educatie Stad en Amelisweerd ateliers, comité van Zijstweg
6
