Versie: Definitief 1.0 Datum: Definitieve rapportage Audit Cluster Brandweer, Veiligheidsregio Fryslân

Definitieve rapportage Audit Cluster Brandweer, Veiligheidsregio Fryslân

Versie: Datum:

Definitief 1.0 21-09-2012

Inhoudsopgave 1

Inleiding ............................................................................................................................ 3

2

Uitkomsten ........................................................................................................................ 6 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7

3

Inleiding .................................................................................................................................... 6 Bestuur en beleid ..................................................................................................................... 6 Risicobeheersing ....................................................................................................................... 8 Planvorming ............................................................................................................................ 10 Materiaal ................................................................................................................................ 11 Opleiden & Oefenen ............................................................................................................... 12 Management en bedrijfsvoering ............................................................................................ 13

Concluderende waarderingen .......................................................................................... 15

Bijlage 1: Normen en waardering ............................................................................................. 16 Bijlage 2: Bestudeerde documenten ........................................................................................ 19

Definitieve rapportage audit Cluster Brandweer Veiligheidsregio Fryslân 2012 blz. 2 van 21

1

Inleiding

Auditopdracht Op 28 juni 2012 hebben wij de opdracht gekregen tot het voorbereiden,ontwikkelen en uitvoeren van de audit van het Cluster Brandweer van de Veiligheidsregio Fryslân. Opdrachtgever is de Regionaal Commandant Brandweer. Doel van de audit is te evalueren waar het Cluster momenteel staat. De auditrapportage geeft een richting aan voor verbetering. De auditbenadering wordt gevormd door de leerkring van Deming (Plan, Do, Check, Act) en de stimuleringskring IMWR (inspireren, mobiliseren, waarderen en reflecteren). Beide cycli zijn nodig voor een effectief kwaliteitssysteem en het duurzaam integreren ervan in het managementsysteem. Referentiekader Het referentiekader van het Cluster Brandweer is gebaseerd op verschillende managementmodellen, maar is specifiek gemaakt voor de regionale brandweerorganisatie. Het kader is weergegeven in het onderstaande kwaliteitsstelsel (figuur 1) en kent een zestal rubrieken: Bestuur & Beleid, Risicobeheersing, Planvormig, Materiaal, Opleiden & Oefenen en Management & Bedrijfsvoering. Deze organisatiegebieden zijn uitgewerkt in normen (zie bijlage) en vormen het referentiekader voor de audit.

Kwaliteitsstelsel Bestuur & Beleid

Planvorming

Risicobeheersing   

Proactie Preventie Coördinatie Risicobeheersing

 

Plannen en procedures Projecten

Opleiden & Oefenen  

Opleiden & oefenen Repressie (ondersteuning)

Materiaal 

Beheer materiaal en uitrusting

Management & Bedrijfsvoering

Figuur 1. Kwaliteitsstelsel


De basis voor de audit is een set van bestaande normen bij andere regio's, geselecteerd uit verschillende bronnen als de vastgestelde NVBR-normen, wet- & regelgeving en bestaande andere kwaliteitsmanagementsystemen. Bij de Cluster Brandweer is geen behoefte om een kwantitatieve rapportage te verkrijgen met een waardering per norm. De kwalitatieve beschrijving en toelichting op de rubrieken volstaan. Auditteam Het auditteam van de Veiligheidsregio Fryslân, Cluster Brandweer 2012 bestond uit:  Klaas G. Tuitjer, leadauditor  Martin Slot, inhoudsdeskundige auditor  Han van Bussel, secretaris Auditaanpak Na gunning van de opdracht is het auditteam is opgesteld en zijn afspraken gemaakt met de auditee. Door de secretaris van het auditteam is met Brandweer Fryslân gecommuniceerd over het auditbezoek, welke functionarissen het auditteam wilde interviewen en de (digitaal) aan te leveren documentatie. Op basis van het ontvangen materiaal hebben de auditoren zich individueel voorbereid. Tijdens de eerste bijeenkomst is het toetsing- en normenkader besproken met de opdrachtgever. De bezoeken hebben 2, 7 en 24 augustus 2012 plaatsgevonden. Gedurende deze dagen is aanvullende documentatie bestudeerd en zijn de interviews afgenomen. Kort na het tweede auditbezoek volgde een consensus bijeenkomst van het auditteam waarin een concept score per norm is bepaald. Na de laatste interviews is een tweede consensus op basis van het geaccordeerde toetsing- en normenkader geweest van het auditteam waarin een definitieve score per norm is bepaald. Vervolgens is de concept audit-rapportage opgesteld en binnen het auditteam besproken. De conceptrapportage, met daarin de bevindingen van het auditteam, is besproken met het clusterhoofd de heer Boetes voor een check op feitelijke onjuistheden. In overleg is bepaald hoe het toetsingskader wordt gepresenteerd. De definitieve rapportage is opgeleverd aan de regionaal commandant Brandweer, waarna decharge heeft plaatsgevonden van het auditteam. Auditproces Tijdens de audit hebben wij gebruik gemaakt van diverse documenten. Een overzicht van de opgevraagde documenten is opgenomen in bijlage 2.


Het auditteam heeft op 2, 7 en 24 augustus 2012 gesproken met:  de heer G. Sjoerdstra, commandant Brandweer van Skarsterlân, Lemsterland en Gaasterlân-Sleat en deelprojectleider Kwaliteit SN1B  de heer E. Boetes, Clusterhoofd van de regionale Brandweer  de heer J. Postma, Regionaal Commandant Brandweer Fryslân  de heer H. Schuijn, Coördinator Materieel en Planvorming  mevrouw L. Hasz, adviseur Beleid & Bestuur  de heer A. Berends, adviseur Preventie  mevrouw S. Veerbeek, coördinator risicobeheersing  de heer G. van der Ploeg, commandant Brandweer Smallingerland  de heer M. van de Velde, commandant Brandweer Tytsjerksteradiel  de heer Apotheker, burgemeester Súdwest Fryslân (plv. voorzitter AB)  mevrouw G. Verhoef, coördinator Opleiden & Oefenen  mevrouw D. van den Berg, hoofd Bedrijfsvoering  de heer W.K. Kleinhuis, directeur van de Veiligheidsregio Auditresultaten Bijgaand treft u de auditresultaten aan. De meest opvallende bevindingen worden besproken in hoofdstuk 2. Vervolgens worden concluderende waarderingen per rubriek aangegeven in hoofdstuk 3. Als bijlage vindt u een overzicht van de normen, scores per norm en toelichting. Wij danken het Cluster Brandweer van de Veiligheidsregio Fryslân voor de gastvrijheid en de open communicatie en wensen hen veel succes. Namens het Auditteam/Het Ontwikkelaarsgilde, Wijk bij Duurstede, 21 September 2012 Drs. Klaas G. Tuitjer MCM CMC


2

Uitkomsten

2.1 Inleiding Onder de noemer 'samen naar 1 Brandweer' wordt binnen de Veiligheidsregio Fryslân veel inspanning geleverd om te komen tot een geregionaliseerde Brandweer. Ondanks het feit dat de regionalisering zelf buiten de scope en opdracht van de audit valt is het relevant om deze context mee te nemen. De turbulente omgeving waarbinnen het regiobureau opereert heeft namelijk ook zijn weerslag op de organisatie en het functioneren van het regiobureau. In de afgelopen periode is veel aandacht besteed aan de kwaliteit van de diensten en producten van het Cluster Brandweer van de Veiligheidsregio Fryslân. Het Cluster Brandweer is meer en meer in staat haar producten af te stemmen op de behoeften van de gemeenten en (inter)gemeentelijke Brandweerkorpsen. De verschillende bedrijfsonderdelen binnen het regiobureau bevinden zich in verschillende stadia van ontwikkeling. Het vermogen en de drive om continu te leren en te verbeteren, de planmatigheid en de klantgerichtheid zijn divers ontwikkeld. De audit van het Cluster Brandweer richt zich op processen en kwaliteitsnormen op de gebieden bestuur en beleid, risicobeheersing, planvorming, materiaal, opleiden & oefenen (vakbekwaamheid) en bedrijfsmanagement. Het accent ligt op de kwaliteit van de dienstverlening aan en de samenwerking met de gemeentelijke Brandweerkorpsen. Hieronder volgt een verdieping van de uitkomsten van de audit op de verschillende categorieën.

2.2 Bestuur en beleid Bestuur en beleid Het oordeel is: Bijna voldoende Hoe worden op basis van een toekomstvisie strategische keuzes gemaakt en geïmplementeerd? Hoe worden deze keuzes vertaald naar beleid en doelstellingen en hoe wordt de organisatie daar op gericht en ingericht? Bestuurlijke processen De wijze waarop de bestuurlijke processen zijn geregeld van voorbereiding, besluit en vaststelling zijn helder. Uit een aantal dossiers blijkt evenwel dat in het algemeen bestuur inhoudelijk discussie is gevoerd. Dat kan mogelijk zowel voor de ambtelijke organisatie als voor bestuurders als onprettig zijn ervaren. Stukken die in het AB en DB ter goedkeuring worden voorgelegd vanuit het Cluster Brandweer, via de regionaal commandant, worden incidenteel besproken in het College van Commandanten. De commandanten komen niet altijd tot een collectief gedragen eensluitend advies richting hun bestuurder(s). Richting Er is een beleidsplan (Ontwerpbeleidsplan Veiligheidsregio Fryslân 2011-2014) opgesteld. Het plan geeft duidelijk weer hoe de multidisciplinaire afstemming en sturing plaatsvinden. Dit valt echter buiten het domein van het regionaal bureau Brandweer.


Het regionaal bureau kent een viertal beleidsvelden, te weten risicobeheersing, planvorming, materieel en opleiden & oefenen. Binnen het jaarplan 2012-2013 van de afdeling Brandweer en Veiligheid zijn ook de activiteiten van het bureau Brandweer op deze beleidsvelden opgenomen. De link hierin met strategisch beleid van de Veiligheidsregio is niet overal zichtbaar. Wel is een A3 Jaarplan 2012-2013 opgesteld voor de afdeling Brandweer en Veiligheid. De rol die het Cluster Brandweer heeft binnen de visie op veiligheid voor de gehele regio en de samenwerking met gemeentelijke Brandweerkorpsen behoeven nadere uitwerking. We hebben begrepen dat de beschrijving van deze rol dit najaar wordt uitgewerkt in aanloop naar een nieuw organisatiemodel. Voor een deel zal de uitwerking ook terug te zien zijn in het beleidsplan Veiligheid dat gezamenlijk met de crisispartners is opgesteld voor multidisciplinaire crisisbeheersing en rampenbestrijding. In een aparte paragraaf van het beleidsplan Brandweer staan de beleidsvoornemens voor de Brandweerzorg opgenomen. Dit plan zal naar verwachting eind 2012 gereed zijn. Het project ‘Samen naar één Brandweer’ gaat uit van een geregionaliseerde Brandweer per 1 januari 2014. Inrichting Er is een heldere organisatie-inrichting. De inrichting van het Cluster Brandweer als onderdeel van de afdeling Brandweer en Veiligheid is functioneel van opzet. Door de gekozen inrichtingswijze (waarbij bijvoorbeeld communicatie los van dit onderdeel is gepositioneerd) is wel veel overleg nodig om projecten van de grond te krijgen waarbij ondersteuning van andere bureaus of afdelingen noodzakelijk is. Formalisering van de dwarsverbanden (of overlegstructuren in heldere rollen, taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de verschillende functionarissen) kan in deze fase van ontwikkeling van de organisatie effectiever en efficiënter maken. Plannen Het Cluster Brandweer geeft sturing door een adequate koppeling tussen beleidsplannen en de managementrapportage. De basis is het jaarwerkplan (2012) van het Cluster Brandweer. Hierin zijn de ontwikkelingen, de producten en de beoogde resultaten vastgelegd. Het plan dient een hulpmiddel te zijn voor de sturing vanuit integraal management. De betekenis hiervan is niet uitgewerkt. Of het moet zijn dat naast de productie en resultaten ook de benodigde personeelscapaciteit, materieel en budget worden bedoeld. Op basis van dit jaarwerkplan worden de managementrapportages opgesteld. Sturing Binnen het Cluster bekeken werkt het proces van sturing goed, maar zodra het andere afdelingen raakt, wordt de sturing complexer. Er worden formats gebruikt om dit proces te faciliteren. De verbinding tussen het regionaal beleidsplan en het jaarplan Cluster Brandweer is op het sturingsniveau niet gevonden. Hierbij gaat met name om de gekozen prioriteiten, de daarmee samenhangende prestatieindicatoren en de realisatie. De A3 kan hierin voorzien. Gezien de complexiteit van het gekozen besturingsmodel lijkt het van buitenaf niet altijd duidelijk wie welke rol vervult.


Algemeen De organisatie leunt sterk op de professionaliteit en deskundigheid van haar medewerkers. Ontwikkelingen op het gebied van weten regelgeving of maatschappij worden bijgehouden door de professionals zelf. Dit getuigt van de vakvolwassenheid van medewerkers. De structurele borging van het inventariseren en beoordelen van nieuwe ontwikkelingen is echter een verbeterpunt. Er bestaat namelijk een risico dat ontwikkelingen niet (tijdig) geïmplementeerd worden. Zo is er bijvoorbeeld geen duidelijk protocol voor het afhandelen van binnengekomen stukken of is er een document volgsysteem.

2.3 Risicobeheersing Risicobeheersing Het oordeel is: Ruim voldoende tot goed Hoe beheerst de organisatie vooraf de risico’s op crises, rampen en incidenten. Hoe zijn de processen pro-actie, preventie en coördinatie van de risicobeheersing geregeld. Algemeen beeld Risicobeheersing is een beleidsveld dat zich met name richt op de eerste schakels van de veiligheidsketen en op het adviseren van het bevoegd gezag en Brandweerkorpsen uit de regio. Risicobeheersing wordt in het afdelingsplan helder beschreven: per beleidsveld wordt uiteengezet wat in het lopend jaar bereikt moet zijn en welke activiteiten daarvoor nodig zijn. In een soort werkplan wordt per product beschreven wat het resultaat is en wanneer het gereed is. De Veiligheidsregio neemt deel aan het Fries Uitvoeringsprogramma Externe Veiligheid (FUEV). Het FUEV heeft tot doel een kwaliteitsslag op het gebied van externe veiligheid te bewerkstelligen. Binnen de regionale Brandweer worden activiteiten ontplooid in het kader van risicobeheersing. Het meetbaar maken van de resultaten is voor verbetering vatbaar, evenals deze activiteiten meer richten op het beoogd effect (risicoreductie). Pro-actie Pro-actie taken zijn binnen de regio divers georganiseerd. De regio heeft een handreiking proactie opgesteld waarin de verschillende processen en rollen beschreven staan. Hiermee heeft ze haar faciliterende rol goed ingevuld, de uitvoering vindt vooral in de gemeenten plaats. Het regiobureau geeft zelf ook adviezen vanuit onder andere haar taken op het gebied van externe veiligheid. Deze adviezen worden gedeeld met de lokale Brandweer. Uit de gesprekken blijkt dat de adviezen vaak ook in de betreffende gemeenten worden gegeven in overleg met de daar verantwoordelijk ambtenaar. Daaruit blijkt een grote klantgerichtheid. De terugkoppeling van wat er met de adviezen wordt gedaan, vindt echter nog spaarzaam plaats. Hier zou verbetering in kunnen worden aangebracht door het ontwikkelen van een procedure die een meer verplichtende terugkoppeling vraagt vanuit de gemeenten naar het Cluster Brandweer van de veiligheidsregio Fryslân. Er is een regionaal plan risicobeheersing, waarbij voor de benodigde personele en financiële consequenties wordt verwezen naar het regionaal beleidsplan. Landelijke, regionale en lokale ontwikkelingen en trends worden gemonitord en geanalyseerd op basis van professionaliteit en vakbekwaamheid van medewerkers. De professionals nemen hier verantwoording. Er is nog geen vast systeem beschikbaar en inzicht ontbreekt of ontwikkelingen wel of niet worden opgevolgd. Definitieve rapportage audit Cluster Brandweer Veiligheidsregio Fryslân 2012 blz. 8 van 21

Risicobeleid Er is een adequaat risicobeleid. Met betrekking tot de periodieke bijstelling van de risicoinventarisatie door de gemeenten bewaakt het Cluster Brandweer van de veiligheidsregio Fryslân de voortgang. Zo wordt jaarlijks een update met de -bij Cluster Brandweer bekenderisico-instellingen en kwetsbare objecten opgestuurd naar de gemeenten. De gemeenten dienen dit vervolgens te toetsen. Op basis van een multidisciplinaire risicoanalyse is de gehele regio in kaart gebracht in het regionaal risicoprofiel. Op basis van dit risicoprofiel zijn maatscenario’s opgesteld. In 2012 is men aan de slag gegaan met het opstellen van brandrisicoprofielen, welke specifieker voor de Brandweer bedoeld zijn. We hebben de producten niet kunnen beoordelen, maar zien dit als een positieve ontwikkeling waarmee een schakel wordt gevonden tussen algemeen risicobeeld, scenario’s en maatregelen. Ook kan dan mogelijk een verband worden gelegd met de opkomsttijden. Gemeenten worden door het Cluster Brandweer geïnformeerd over de consequenties voor de fysieke veiligheid bij regionale en provinciale bouw- en infrastructurele plannen. Dit wordt door de provincie gecommuniceerd. Het Cluster Brandweer van de veiligheidsregio Fryslân heeft ook een adviesrol bij de grootste wijzigingen. Een groot winstpunt is dat men ‘aan tafel zit’ bij verkeersbesluiten en het opstellen van structuurvisies. Bij grotere wijzigingen is de Brandweer betrokken met als doel te anticiperen op wijzigingen. Op het gebied van routering Gevaarlijke Stoffen is geen beleid geformuleerd. Wel komt in de gesprekken naar voren dat uit analyse blijkt dat het slechts op enkele plekken in de regio van toepassing zou kunnen zijn vanuit risico overweging, maar dat hier geen alternatieven beschikbaar zijn zodat een routering niet zinvol is. BRZO De uitvoering van de voorschriften BRZO is uitbesteed aan Groningen en daarmee beleidsmatig goed geregeld. De communicatie naar de gemeenten en het bestuur vindt plaats onder de regie van risicobeheersing (Cluster Brandweer). Hiermee blijft het Cluster Brandweer de verbindende schakel en in de juiste informatiepositie. Preventie Het Cluster Brandweer heeft geen zelfstandige taken op het gebied van advisering naar de gemeenten op vergunningverlening en handhaving. Wel is er expertise aanwezig zodat de vraagbaakfunctie kan worden ingevuld. Hier wordt heel divers gebruik van gemaakt. Mede ook doordat de gemeenten een heel verschillende inrichting hebben van de advisering op het gebied van brandveiligheid. Het regiobureau organiseert bijscholingen / kennisbijeenkomsten waarmee de mogelijkheid van kennisverwerving door lokale preventisten wordt geschapen. Beleidsmatig is er geen duidelijk beeld hoe het totale proces van risicobeheersing en de relatie tussen centraal en decentraal daarbinnen is ingericht. De verwachting is dat dit in het te ontwikkelen organisatiemodel voor 2014 duidelijk wordt. Zelfredzaamheid en veiligheidsbewustzijn hebben de aandacht en op het gebied van brandveilig leven bestaan goede ideeën. Daadwerkelijke uitvoering wordt hier nog niet aan gegeven. Dit heeft mede te maken met het voorgenoemde punt over onduidelijkheid over de inrichting van het totale proces. Mogelijk worden er lokaal in gemeenten op dit gebied initiatieven genomen.


Evenementen De Brandweer voert haar wettelijke taken in het kader van het vuurwerkbesluit uit en er is een vastgesteld plan waarbij de (lokale) Brandweer adviseert bij evenementen. Dit plan is regionaal vastgesteld. Risicocommunicatie Risicocommunicatie vindt plaats via de afdeling communicatie. Binnen het Cluster Brandweer zijn daar wel ideeën over, maar lukt het nog niet dit via communicatie in de praktijk te brengen. Ook hebben we geen communicatiejaarplan kunnen vinden waarin dit is opgenomen.

2.4 Planvorming Planvorming Het oordeel is: Voldoende Bij Planvorming gaat het om het voorbereiden op het repressieve optreden van de Brandweer, het ondersteunen van lokale korpsen op het gebied van informatievoorziening, en het voorbereiden op specialistische taken. Beleid Er is een vastgesteld beleid welke maatregelen multidisciplinair worden voorbereid en voorzieningen worden getroffen met het oog op het beperken en bestrijden van branden en ongevallen. Dit is gebaseerd op het risicoprofiel. Met de ontwikkeling van het brandrisicoprofiel zal de Brandweer zich in de toekomst nog specifieker kunnen voorbereiden op lokale risico’s. Uit de gesprekken blijkt wel dat de zichtbaarheid en kwaliteitsbeleving van het onderdeel planvorming voor de ‘klant’ niet altijd helder is. Informatie Voor een aantal gemeenten is de planvorming digitaal te ontsluiten voor de operationeel leidinggevenden. Dit initiatief is niet omgezet in regionaal beleid. Het informatiseringsproces wordt gefaciliteerd door de regionale Brandweer. De 1e stap is het verkrijgen eenduidigheid in de informatie. Stap 2 is het centraal opslaan van informatie en stap 3 is het digitaal ontsluiten van deze informatie. Er zijn duidelijke ideeën binnen het regiobureau over verdere ontwikkelingen op dit gebied. Wel is deze kennis op persoonsniveau belegd, hetgeen erg kwetsbaar is. Verdere ontwikkelingen op dit gebied zijn afhankelijk van vooral eenduidigheid bij de korpsen over richting en ontwikkeling. Op dit gebied loopt de regio niet voorop in Nederland en zal het de nodige inspanning kosten om een regionaal gedragen informatie uitwisselingsbeleid te maken en in te voeren. Evenementen Er is een regionaal aanpak evenementen Fryslân opgesteld ten behoeve van de planvorming voor evenementen. De regionale Brandweer levert input voor de ‘rode paragraaf’ bij evenementen. ‘Als er ooit een Elfstedentocht komt, zal het aan de dikte van de plannen niet liggen’. Ook vindt er operationele voorbereiding plaats bij (grote) evenementen in de regio.


Bereikbaarheid / procedures Bereikbaarheidskaarten en aanvalsplannen/regionale protocolkaarten zijn locatiegebonden. Het up-to-date houden van de plannen is de verantwoording van de gemeenten. De regio levert wel de infrastructuur voor digitale ontsluiting. Veelal is informatie digitaal ontsluitbaar, maar hier is geen uniformiteit in. Ook is geen zicht op actualiteit van de gegevens. Naast de bereikbaarheidskaarten zijn er de Friese Informatiekaarten (FIK) en is er een Procedure Repressief Optreden Fryslân (PROF). Op het gebied van planvorming wordt er dus op de verschillende inhoudelijke gebieden gewerkt, maar is onvoldoende duidelijk of het op de essentiële momenten ook voor de betreffende functionarissen digitaal beschikbaar is en of de informatie actueel is. De PROF en FIK zijn wel in handboekvorm aan alle korpsen verspreid. Dit onderdeel lijkt met relatief weinig inspanning door goede vastgelegde afspraken over actualiteit en controle daarop verbeterd te kunnen worden. Inhoudelijk is al heel veel informatie beschikbaar. Meldkamer Er is een SLA OMS Meldkamer Noord Nederland en in het platform meldkamer vervult een persoon vanuit de regionale Brandweer de schakelfunctie naar het veld. Vanuit alle drie de regio’s worden de belangen behartigd in de meldkamer. Dit vereist eenheid van beleid van de drie Brandweerregio’s naar de meldkamer toe. Hier zit een spanning met het verwachtingspatroon vanuit het veld. Deze ontwikkeling speelt landelijk en stelt het management voor uitdagingen. De schakelfunctie in de meldkamer is een belangrijke functie die voldoende gepositioneerd moet worden in de eigen regio. De aanwezigheid van een platform vanuit het veld waar deze functionaris ruggenspraak mee kan houden is van belang en zal optimaal moeten functioneren. Voertuigen kunnen met de meldkamer communiceren via C-2000. LCMS is beschikbaar voor de rampenbestrijding, maar dit is niet operationeel inzetbaar voor binnen de Brandweerkolom. Tussen de voertuigen is er geen digitale informatie uitwisseling.

2.5 Materiaal Materiaal Het oordeel is: Voldoende Hoe wordt zorg gedragen voor een goed beheer van materieel, materiaal en uitrusting. Er zijn overeenkomsten met betrekking tot de stalling van voertuigen bij de gemeentelijke korpsen. Controle en rapportage worden incidenteel uitgevoerd. Er is niet 1 systeem waar alle informatie structureel in opgeslagen zit. De informatie is gebaseerd op losse documenten en diverse onderhoudsschema’s. Het onderdeel is opgenomen in het werkplan van het Cluster Brandweer. Onduidelijk is of er heldere afspraken zijn over onderhoud en operationele inzetbaarheid van regionaal materieel. Er zijn geen dienstverleningsovereenkomsten beschikbaar voor het onderhoud van regionaal materieel. Onderhoud van regionaal materieel is uitbesteed aan de korpsen die het veelal uitbesteden aan externe partijen. Eerstelijns onderhoud (keuringen en klein onderhoud) wordt door de gemeentelijke korpsen zelf gedaan. De intentie is goed en de afstemming wordt positief beoordeeld, maar de verantwoordelijkheden zijn niet altijd helder.


We hebben geen afspraken kunnen vinden over kwaliteitscontrole vanuit de regio. Wel wordt in de gesprekken aangegeven dat vanuit het regiobureau personeel bij de korpsen controleert of het onderhoud ook wordt uitgevoerd en dat hier afspraken over zouden zijn. Deze documenten zijn niet inzichtelijk gemaakt. Indien deze werkwijze is gebaseerd op duidelijke afspraken over kwaliteit en inzetbaarheid die ook worden gecontroleerd zou op dit onderdeel voldoende worden gescoord. Het is geen taak van het regionaal bureau om een standpunt in te nemen over het gemeentelijk materieel en de kwaliteit daarvan. Met betrekking tot het inkoopproces zijn er mantelovereenkomsten voor de aanschaf van materieel. Er wordt veel samengewerkt met de facilitaire dienst van het onderdeel Bedrijfsvoering van de Veiligheidsregio Fryslân.

2.6 Opleiden & Oefenen Opleiden & Oefenen Het oordeel is: Bijna voldoende Hoe de voorbereiding op en het verzorgen van oefeningen en opleidingen wordt gedaan zodat mensen voorbereid zijn op hun taak. Oefenplan In het oefenjaarplan 2012 is het monodisciplinair oefenprogramma van Brandweer Fryslân opgenomen. Hierin zijn de wettelijke en facilitaire taken opgenomen. Ook is de oefenjaarplanning geborgd middels dit document. De operationeel leidinggevenden beschikken ook over het oefenjaarplan. Het oefenjaarplan is tot stand gekomen in overleg met de gemeentelijke korpsen en middels diverse platforms. Oefenonderwerpen zijn bovendien afgestemd op het risicoprofiel. Uit het risicoprofiel is een overzicht opgesteld welke risico’s er zijn en welke risico’s te beoefenen zijn. Grootschalig oefenen en oefenen in pelotonsverband, van meetploegen, gaspakkenteams en grootschalig watertransport zijn opgenomen in het oefenjaarplan 2012. Incidenteel wordt er met bedrijfsbrandweerkorpsen geoefend. Opleidingen worden verzorgd door BON (Brandweeropleidingen Noord Nederland). Het Cluster biedt wel de begeleiding en heeft een signaleringsfunctie richting BON. Eigen observatoren worden opgeleid en middels intercollegiaal consult actueel en scherp gehouden. Dit staat nog in de kinderschoenen en is sinds korte tijd operationeel. Het sentiment  De koppeling tussen het meerjarenbeleidsplan, het opleidingsjaarplan en oefenjaarplan is beperkt, vanwege het feit dat in het meerjarenbeleidsplan weinig visie staat.  Van belang is nu een pas op de plaats te maken en visie en beleid ontwikkelen waarop de opleidingen en oefeningen vanaf 2014 op gestoeld kunnen worden.  Oefeningen op eigen initiatief van de gemeentelijke korpsen worden niet teruggekoppeld naar de regio. Hoewel dat ook niet de rol is van het Cluster is het wel relevant dat leerpunten worden gedeeld.  Verbeterpunt: betere spreiding over het jaar heen. Definitieve rapportage audit Cluster Brandweer Veiligheidsregio Fryslân 2012 blz. 12 van 21

Evaluaties Elke training wordt geëvalueerd middels een evaluatieformulier. Afgelopen jaar is er heel uitgebreid geëvalueerd. Ook wordt een verslag gemaakt van alle evaluaties om de rode draden en verbeterpunten mee te nemen in het nieuwe oefenjaarplan. Alle gevolgde oefeningen worden geregistreerd in Safety Portal en zijn daarmee inzichtelijk. De commandanten kunnen deze informatie raadplegen in Safety Portal, maar of er opvolging aan gegeven wordt bij afwijking is onbekend. De opleidingen en oefeningen zijn nog niet op individueel niveau gericht. Idealiter zullen ook alle deelnemers zelf de ontwikkeling kunnen en moeten volgen in Safety Portal. Specialistisch oefenen Het percentage gevolgde oefeningen per specialisme wordt geregistreerd. Er is zicht verloren op de geoefendheid van de specialismen en welke eisen daarbij horen (besluit personeel veiligheidsregio’s). Er is een inventarisatie uitgevoerd en momenteel wordt besloten hoe de regionale Brandweer zorg kan dragen voor de kwaliteit. Er zijn 2 duikteams in Fryslân. Officieel vallen die onder de regio, maar daarvoor verzorgt de regionale Brandweer de opleiding niet. Duikteams worden lokaal opgeleid en geoefend. Multi-oefenen Het mede verzorgen van oefeningen gericht op multidisciplinaire samenwerking is beperkt. De samenwerking op dit punt tussen het Cluster en het veiligheidsbureau is verre van optimaal.

2.7 Management en bedrijfsvoering Management en bedrijfsvoering Het oordeel is: Voldoende Hoe het management wordt gefaciliteerd en gebruik maakt van de bedrijfsvoerings-tools voor het sturen van de (kwaliteit van de) organisatie. Managementtaken De beleidsvelden en de functionele taken zijn middels het Functieboek HVD beschreven en verdeeld over management en portefeuillehouders. Kwaliteitszorg Binnen de veiligheidsregio Fryslân is een kwaliteitssysteem geïmplementeerd. Voor de Brandweer is dit een interne audit-systematiek met een organisatiebreed kwaliteitsbeleidsplan. Control bewaakt de werking van het systeem. Ook is er een dashboard (Aristoteles) en projectmatig worden verbeterpunten opgepakt. Het risico van de gekozen interne audit systematiek is dat het binnen de Brandweer routinematig wordt opgepakt en uitgevoerd. Daarnaast wordt gesignaleerd dat kwaliteitszorg - en daarbinnen de procesbeschrijvingen van het beleidsveld risicobeheersing - laag op de prioriteitenagenda staat. Van belang is om procesdenken en innovatieve kracht in het kwaliteitssysteem in te bedden.


Planning & Control Er is een regeling ABBA (afspraken, begroting, budgetten en administratie) dat de invulling van de mandaatregeling ondersteund. Binnen de concernstaf is een controlsystematiek met een controlplan en MARAPS. Ook biedt de concernstaf ondersteuning op het gebied van salaris en personeel. Daarnaast wordt aangegeven dat de management informatie nog onvoldoende is om op een juiste manier ‘in control’ te zijn. Jaarplannen Er is een Jaarwerkplan van het Cluster Brandweer met een uitwerking per beleidsveld. Dat geeft een goed overzicht in verdeling van taken, ontwikkelingen en te ontwikkelen productie. Het jaarplan is met name output gedreven. Ondersteuning Er is geen dienstverleningsovereenkomst die ten grondslag ligt aan de samenwerking tussen het Cluster Brandweer en de ondersteunende diensten (bedrijfsvoering en concernstaf). De opdrachtgever- en opdrachtnemersrol zijn niet helder op elkaar afgestemd. Managementondersteuning is deels georganiseerd vanuit de verschillende consulentenrollen, maar niet middels gescheiden functies. Medewerkers In de noodprocedures is opgenomen hoe te handelen bij eigen personeel in nood. Daarin zijn ook de registraties en evaluaties opgenomen conform de Arbowet en RI&E. Er vindt een (bijna)ongevallenregistratie plaats (conform de Arbo-wet). Ongevallen en bijna ongevallen worden geregistreerd en Arbowetgeving wordt gevolgd. Deze registratie bevat onder meer een klachtenprocedure en bijbehorend jaarplan. Er zijn BedrijfsOpvangTeam-medewerkers die ondersteuning bieden bij het bespreken en verwerken van ingrijpende gebeurtenissen. Dit geldt ook voor de medische keuringen conform geldende richtlijnen Procedures De procedures zijn conform kwaliteitsformats opgesteld dus inclusief doel, reikwijdte, status en dergelijke. Het documentenbeheer is een punt van aandacht. Het is bijvoorbeeld van alle gehanteerde procedures niet altijd duidelijk wanneer zij zijn vastgesteld en tot wanneer zij geldig zijn. Stapje voor stapje worden hier verbeteringen in aangebracht. Rapportages Er zijn MARAPS waarin (op de verschillende schakels van de veiligheidsketen) beschreven staat wat de plannen zijn, wat is gerealiseerd en wat de financiële consequenties zijn. Er wordt een nieuwe begrotingssystematiek geïntroduceerd en daarmee ook een nieuwe opzet van de rapportages. De match maken tussen beleid, begroting, rapportages en (bij)sturing is voor verbetering vatbaar (waaronder de besturingsvisie op doel, middel en resultaat / opdrachtgever- en opdrachtnemersrol).


3

Concluderende waarderingen

Hieronder geven we per rubriek weer welke waardering is gegeven inclusief enkele sterke en te verbeteren punten. Bestuur en beleid Verbeterpunt Positief punt Risicobeheersing Verbeterpunten

Positief punt Planvorming Verbeterpunten Positief punt Materiaal Verbeterpunten

Positief punt Opleiden & Oefenen Verbeterpunten

Positief punt Management en bedrijfsvoering Verbeterpunt Positief punt

Waardering: bijna voldoende Vanuit gezamenlijke visie maken van keuzes in richting en rolduidelijkheid tussen het Cluster en de gemeentelijke Brandweer. De organisatie leunt sterk op de professionaliteit en deskundigheid van haar medewerkers. Waardering: ruim voldoende tot goed Activeren monitoring en analyse van landelijke en lokale ontwikkelingen en trends Beleid op brandveilig leven ontwikkelen, duidelijke interne afspraken met communicatie over (de ondersteuning bij) risicocommunicatie. In de preventie advisering op bouwplantoetsing (regionaal vaststellen). Overleg gemeenten bij advies, BRZO. Waardering: voldoende Digitale ontsluiting van informatie en communicatie tussen meldkamer en voertuigen. Onderlinge communicatie tussen voortuigen met geografisch voertuigensysteem. Maatregelen wettelijke taken m.b.t. het beperken en bestrijden van branden en ongevallen op basis van risicoprofielen. Waardering: voldoende Heldere afspraken over kwaliteit, onderhoud en inzetbaarheid met korpsen over regionaal materieel. En controle op deze afspraken. Losse documenten en onderhoudsschema’s integreren in 1 systeem waarin alle informatie structureel opgeslagen zit. Mantelovereenkomsten prima vormgegeven. Waardering: bijna voldoende Uniformeren, stimuleren aanwezigheid en registreren succesvol gevolgde opleidingen. Betere spreiding oefeningen. Opleidingen en Oefeningen richten op individueel niveau. Deelnemers zelf de ontwikkeling laten volgen in Safety Portal. Samenwerking met het Veiligheidsbureau. Oefenplannen. Waardering: voldoende Kwaliteitszorg prioriteit geven. Ontwikkelen van taak/functie gerichte benadering naar procesgerichte benadering. Helderheid in taken binnen het Cluster


Bijlage 1: Normen en waardering Binnen de Cluster Brandweer is geen behoefte om een kwantitatieve rapportage te verkrijgen met een waardering per norm. De kwalitatieve beschrijving en toelichting op de rubrieken volstaan. Hieronder zijn de normen en normbeschrijving weergegeven Bestuur & Beleid

1 Visie en strategieontwikkeling

2 Organisatie-inrichting

3 Sturen 4 Bestuurlijke processen 5 Oriëntatie

Vanuit een gezamenlijke missie en visie maken we strategische keuzes en we vertalen deze naar beleid en doelstellingen. We besteden bijzondere aandacht aan de speerpunten die landelijk, regionaal en lokaal zijn geformuleerd. De organisatiestructuur, capaciteit, competenties en de cultuur hebben we afgestemd en ingericht op de missie, visie, waarden en ambities. Het risicoprofiel vormt daarvoor de basis. Daarbij kan sprake zijn van lokaal maatwerk. De wijze waarop we sturing geven aan de organisatie is ontwikkeld, uitgewerkt en wordt gehanteerd. De wijze waarop de bestuurlijke processen zijn geregeld van voorbereiding tot besluit en vaststelling. We initiëren, volgen en implementeren ontwikkelingen: a. op het gebied van weten regelgeving; b. bij ketenpartners; c. in de maatschappij.

Risicobeheersing

6 Proactie

Er is regionaal beleid op het gebied van proactie waarin onder meer doelstellingen, prioriteiten, benodigde personele capaciteit, financiële en overige middelen zijn vastgeleg.d

7

Er vindt actieve monitoring en analyse plaats van landelijke, regionale en lokale ontwikkelingen en trends. Er is beleid beschikbaar over het proces van afgeven van de bedrijfsbrandweerbeschikkingen in lijn met de landelijke werkwijze. De regio bewaakt de voortgang van de gemeentelijke periodieke bijstelling van de risico-inventarisatie. Op basis van een multidisciplinair risicoprofiel is de gehele regio in kaart gebracht en zijn op basis van deze gegevens maatscenario’s opgesteld. De gemeenten worden door de regio geïnformeerd over de consequenties voor de fysieke veiligheid van regionale en provinciale bouw- en infrastructurele plannen. De regionale Brandweer draagt zorg voor samenhang in de routering gevaarlijke stoffen door: a. te adviseren over de aanwijzing van wegen voor de routering gevaarlijke stoffen; b. te adviseren over de ontheffingen van deze routering; c. de vertegenwoordiging te zijn van gemeenten aangaande provinciaal overleg routering gevaarlijke stoffen (NB: de ondersteuning en advisering plaats aan gemeenten met betrekking tot beleidsvoorbereiding en -uitvoering van routering gevaarlijke stoffen). De procedures, werkinstructies en richtlijnen met betrekking tot pro-actie zijn geïnventariseerd en beschikbaar. Voor alle daarvoor in aanmerking komende objecten is aan de voorschriften BRZO uitvoering gegeven. Er zijn regionale afspraken gemaakt over taken in het kader van

8 9 10 11 12

13 14 BRZO 15 Preventie


preventie.

16 17 18 19 20 21 22 Coördinatie Risicobeheersing

23

24 25

Het proces van adviseren op bouwplantoetsing is regionaal vastgesteld. De regionale Brandweer realiseert de vraagbaak- en regiefunctie voor preventie. De regionale Brandweer regelt de bijscholing voor gemeentelijke preventiemedewerkers. De Brandweer voert haar wettelijke taken in het kader van het vuurwerkbesluit uit. Er is een vastgesteld plan waarbij de regionale Brandweer adviseert bij evenementen. Er vindt ondersteuning van en advisering aan de gemeenten plaats in het kader van preventie. Er worden strategieën ontwikkeld en bewaakt ten aanzien van een minimumniveau van risicocommunicatie ten behoeve van de burgers in Friesland. De burgers worden daarbij gestimuleerd om eigen verantwoordelijkheid te nemen en maatregelen te treffen op het gebied van zelfredzaamheid. Het bevoegd gezag wordt tijdig geadviseerd om conform regelgeving (van provincie, gemeenten, het bestuur van de veiligheidsregio) inzake de noodzaak van het nemen van adequate maatregelen ten aanzien van (mogelijk) risicovolle situaties. Dit met het doel om het niveau van veiligheid op een bestuurlijk aanvaardbaar niveau te brengen en te houden. Er is een actueel beeld van risicovolle situaties die zich (mogelijk) voordoen in het verzorgingsgebied van de VR Fryslan, inclusief grensoverschrijdende risicovolle situaties. Er is een functionaris verantwoordelijk voor de (ondersteuning van) risicocommunicatie.

Planvorming

26 Plannen en procedures

27 OIV 28 29 30 31 32 33 34

Er zijn maatregelen voorbereid en voorzieningen getroffen met het oog op de wettelijke taak, het beperken en bestrijden van branden en ongevallen, op basis van het risicoprofiel met ruimte voor diversiteit en passend in het geheel. Planvorming is digitaal te ontsluiten voor de operationeel leidinggevenden. De regionaal belegde piketten voor HOVD, AGS en MPL worden gerealiseerd. Planvorming voor evenementen is mede afgestemd op risicoprofiel en wordt met de korpsen gecommuniceerd. Regionale protocolkaarten niet ouder dan 2 jaar, gebaseerd op risicoprofiel, zijn digitaal ontsluitbaar. Voertuigen kunnen onderling en met de meldkamer communiceren via een geografisch informatiesysteem. Er vindt operationele voorbereiding plaats bij (grote) evenementen in de regio, deze voorbereiding wordt multidisciplinair afgestemd. De regionale Brandweer vervult een schakelfunctie tussen lokale Brandweer en meldkamer. Er wordt in de regio gewerkt met operationele grenzen.

Materiaal

35 Beheer materieel en uitrusting Er zijn heldere afspraken over onderhoud en operationele inzetbaarheid van regionaal materieel.


36 37 Mantelovereenkomsten

Regionaal materieel en materiaal worden goed onderhouden en bij toetsing blijkt dit uit rapportage. Het inkoopproces (inclusief de keuze van leveranciers) is vastgelegd.

Opleiden & Oefenen

38 Opleiden & oefenen 39 40 41 42 43 44 45 46

Er is een oefenplan beschikbaar voor grootschalig optreden van Brandweereenheden. Er is een (meerjaren)opleidingsplan gebaseerd op een inventarisatie van de opleidingsbehoeften. Er is een oefenplan beschikbaar voor operationeel leidinggevenden. Het percentage gevolgde oefeningen (minimaal 80%) is per functionaris bekend. Er is een oefenplan beschikbaar voor de regionaal specialismen. Het percentage gevolgde oefeningen (minimaal 80%) is per specialisme bekend. Er zijn heldere afspraken over de kwaliteit van de opleidingen. Landelijke leidraad waterongevallen is geïmplementeerd. Het oefenplan is afgestemd op de risico's benoemd in het risicoprofiel.


47 Managementtaken 48 Kwaliteitszorg 49 Planning- en controlstukken 50 Beleidsondersteuning 51 Managementondersteuning 52 53 54 55 56 57

De beleidsvelden en de functionele taken zijn helder verdeeld over management en portefeuillehouders. Het kwaliteitssysteem voldoet aan de wet op de veiligheidsregio's. De planning- en controlsystematiek is vastgelegd. Er zijn jaar(werk)plannen met betrekking tot de beleidsondersteuning. De bestuur- en managementondersteuning zijn geregeld. Er is een geldige RI&E (zowel warm als koud) beschikbaar. Repressieve medewerkers worden medisch gekeurd conform de geldende richtlijnen. Er vindt een (bijna)ongevallenregistratie plaats (conform de Arbowet). Er is een actueel regionaal beleidsplan. Van alle gehanteerde procedures is bekend wanneer zij zijn vastgesteld en tot wanneer zij geldig zijn. Er is een managementrapportage beschikbaar, waarin minimaal relevante informatie omtrent proactie, preventie, preparatie, repressie, nazorg en bedrijfsvoering is opgenomen.


Bijlage 2: Bestudeerde documenten Bestuur & Beleid

     

A3 Jaarplan 2012-2013, Afdeling Brandweer en Veiligheid, versie 210612 v1 Organogram HVD Fryslân 110701 Functieboek HVD 110303 Brief functiewaardering, HVD, 110928 Ontwerpbeleidsplan Veiligheidsregio Fryslân 2011-2014 Meerjarenbeleidsplan 2013-2016

Risicobeheersing

  

                 

05-2 rampbestrijdingsplan Vliegbasis Leeuwarden _versie 1 0 15-03-2011_x 05-3 rampbestrijdingsplan Schuurmans _versie 1 0 15-03-2011_x Advies_B&W_Het Perk Sneek, 29 juni 2012 o Advies externe veiligheid met betrekking tot het ruimtelijk plan Het Perk Sneek, 29 juni 2012 o Bijlage advies van Brandweer Fryslân met betrekking tot de externe veiligheid in relatie tot het Bestemmingsplan “Het Perk Sneek” Samenwerkingsovereenkomst Externe Veiligheid Fryslân 2011-2014, mei 2011 Oplegnotitie toezichthandhaving, 06092011 Aanwijzing toezichthoudende ambtenaren Industriële Veiligheid Dienstverleningsovereenkomst SLA HVD Fryslân, 01-01-2012 Bijlage Gemeentebeelden update 2011 Rapportage Regionaal Risicoprofiel voor Fryslân Bijlage uitwerking risicoanalyse update 2011 Checklist Proactie 2011 Definitief BTP Noord, 3 oktober 2011 Handreiking proactie Fryslân Toetsen van ruimtelijke plannen, versie 2011 Jaarlijkse cyclus regionaal risicoprofiel Nota toezicht en handhavingsbeleid VR Fryslân oplegnotitie borging regionaal risicoprofiel Primaire Processen onderdeel Risicobeheersing Risicoprofiel Fryslân rapportage update 2011 Openbaar Meld Systeem SLA OMS Meldkamer Noord Nederland HGFD, 23 maart 2012 Werkwijze advisering externe veiligheid 4-2012 (definitief) Werkwijzer Bedrijfsbrandweren CIV

Planvorming



Diverse Bronbestand Repressieve Operationele Naslagwerken (BRON) 2012 o BRON 01 Incidentmanagement autosnelwegen 2012 o BRON 02 Bijstand aanvragen 2012 o BRON 03 BOT-team 2012 o BRON 05 Bijstand blusheli 2012  Toelichting Brandweervaartuigen 2012 o BRON 06 Procedure OGS Friesland 2012 o BRON 09 TIM 2012 o BRON 10 Noodprocedure Brandweerduiker in nood 2012 o BRON 11 Noodprocedure eigen personeel 2012 o BRON 11 RCVD & HOVD alarmering (060503) o BRON Procedure Opschaling en Bijstand _versie 5_ HMS Definitieve rapportage audit Cluster Brandweer Veiligheidsregio Fryslân 2012 blz. 19 van 21

 

 

 

    

Friese InformatieKaarten 2012 Inhoudsopgave PROF: Procedures Repressief Optreden Fryslân o 111109_ PROF C2000 HMS o A31 afritten o Friesland4 definitief o Voorbeeld Marrekrite atlas met OAT Handreiking uniformering brandveiligheid evenementen 20-09-06 Regionale Aanpak Evenementen Fryslân versie 24-01-12 o Bijlage 1 Model aanmeldingsformulier evenementen o Bijlage 2a kwantitatieve risicotaxatie o Bijlage 2b kwantitatief deel risicotaxatie o Bijlage 3 Potentieel Risico Analyse o Bijlage 4 Incident scenario s o Bijlage 5 Handhavingsmodel Project Initiatie Document Hulpverleningsdienst Fryslân (HVDF) Opzet DBK-server o F_O DBK v 0.3 Operationele informatievoorziening rapportage 1.0 project bevelvoerderkaarten en aanvalsplannen o Conclusies algemeen bestuur,14 maart 2012 o Verslag algemeen bestuur,30 september 2010 o Oplegnotitie Friese Norm o Friese Norm kwaliteitsniveau bestuurlijk afwijken o Oplegnotitie Voortgangsrapportage Besluit Friese Norm o Voortgangsrapportage Besluit Friese Norm o Besluitenlijst algemeen bestuur, 30 september 2010 o concept Besluitenlijst algemeen bestuur, 14 maart 2012 Overzicht voertuigtijden per incidentgemeente Prestatie ANW o Objectselecte, ANW, Leeuwarden, Top10NL, Top50NL Prestatie DAG o Objectselectie Uitleg analysebestanden Analysebestanden Fryslân

Materiaal

 

Overeenkomst inzake verrichten regionale taken Diverse overzichten o Vervanging startaccu’s o Overzicht redvesten Brandweer Fryslân o Planning omwisseling winterbanden o Voertuigen HVD Fryslân o Voorgeschoten kosten eilanden 2011 o Overzicht uitgevoerde werkzaamheden per 10 november o Inkooporder (Jaarlijkse keuring Verbandmiddelen en brandblussers Dienstvoertuigen 2012)


Opleiden & Oefenen

 

Oefenjaarplan 2012 1.3 definitief 20-11-2011 Oefenjaarplan 2013 versie 1.0


       

Dashboard Verbeteren Brandweer (20120529) 2012 - 2 Brandweer Rapportage kwaliteitszorg versie 0 1 (17-07-2012) Gezamenlijke opzet 2012 scores 90 normen versie 1.3 8 Afdelingsplan concept 28 nov 2011_voor werkoverleg B&V 6122011 05_2 ABBA (Afspraken Begroting Budgetten Administratie), 3 juli 2012 Registratieformulier suggestie opmerking of klacht VR Fryslan (versie 1.0. 20120619) Jaarverslag Klachten 2011- versie 1.0 20120523 Proces Binnenkomende klachten _versie 2.1 20120619

Tabel 1. Overzicht bestudeerde documenten


Versie: Definitief 1.0 Datum: Definitieve rapportage Audit Cluster Brandweer, Veiligheidsregio Fryslân

Recommend Documents