Cliëntroute Bureau Jeugdzorg Algemeen
Versie 1.0 19 april 2005
Cliëntroute Bureau Jeugdzorg Algemeen Taken van het Bureau Jeugdzorg Jeugdhulpverlening Het Bureau Jeugdzorg heeft als taak om te mensen te begeleiden die problemen hebben met de opvoeding van hun kind1. Mensen die zich zorgen maken over de manier waarop hun kind opgroeit, of die hun kind 'niet aan kunnen' kunnen terecht bij het Bureau Jeugdzorg. Het gaat hierbij om kinderen van 0 tot 18 jaar. Als een kind al cliënt is van het Bureau Jeugdzorg en hij wordt 18, dan kan de hulp nog worden voortgezet totdat het kind 23 is geworden. Het Bureau Jeugdzorg geeft alleen in bepaalde omstandigheden zelf hulp. De meeste hulp wordt gegeven door zogenoemde zorgaanbieders, organisaties waarin gespecialiseerde medewerkers hulp kunnen verlenen aan het kind, maar ook aan de ouders. Deze zorg wordt geïndiceerde zorg genoemd. Het Bureau Jeugdzorg bekijkt samen met de ouders en eventueel het kind welke zorg het best gegeven kan worden om de situatie te verbeteren. Het Bureau jeugdzorg beschrijft deze zorg in een indicatiebesluit. Dit indicatiebesluit geeft u recht op deze zorg. In het indicatiebesluit staat ook beschreven wanneer deze zorg van start moet gaan. Dit mag niet langer duren dan 13 weken. Wanneer deze zorg in uw provincie niet (of niet op tijd) beschikbaar is moet u vervangende zorg kunnen krijgen. Het Bureau jeugdzorg moet in het indicatiebesluit aangeven wat voor vervangende zorg dat zou moeten zijn. De hulp die uw gezin van de jeugdzorg krijgt moet dus zo snel mogelijk geboden worden. Ook moet deze hulp zo licht en kort mogelijk zijn als verantwoord is, en de hulp moet zo dicht mogelijk bij huis plaatsvinden. Het is niet wenselijk dat uw kind bijvoorbeeld te lang op een wachtlijst voor jeugdzorg staat of erg ver weg van uw huis geplaatst wordt. Het kan ook voorkomen dat u en het bureau jeugdzorg na een aantal gesprekken vinden dat er niet zulke gespecialiseerde zorg nodig is, maar dat u wel hulp nodig heeft. Het Bureau jeugdzorg kan u dan verwijzen naar organisaties die deze hulp kunnen geven, zoals het Algemeen Maatschappelijk Werk. Of ze kunnen u zelf kortdurend hulp aanbieden. Die hulp bestaat uit een aantal gesprekken met een hulpverlener van het bureau. Gemiddeld gaat het om vijf gesprekken. Al deze taken van het Bureau jeugdzorg wordt jeugdhulpverlening genoemd. Jeugdbescherming Daarnaast heeft het Bureau Jeugdzorg ook een taak in de jeugdbescherming. Dat betekent dat het Bureau Jeugdzorg maatregelen kan nemen om de ouders of het kind te dwingen bepaalde zorg te aanvaarden. Het Bureau Jeugdzorg doet dit, wanneer zij zich ernstig zorgen maken over de gezinssituatie waarin het kind opgroeit. Er is in zo'n geval dus veel minder sprake van vrijwilligheid van de kant van de ouders en het kind. Ook als u vrijwillig naar het Bureau Jeugdzorg bent gegaan, is het mogelijk dat het Bureau Jeugdzorg op zeker moment vindt dat een jeugdbeschermingsmaatregel nodig is. Jeugdreclassering Een andere taak van het Bureau Jeugdzorg is die van Jeugdreclassering. Jeugdigen die in aanraking zijn gekomen met politie/justitie omdat zij een strafbaar feit hebben gepleegd, worden door de het Bureau Jeugdzorg ondersteund om te voorkomen dat zij nogmaals een strafbaar feit plegen. Advies- en meldpunt kindermishandeling (AMK) Ten slotte heeft het Bureau Jeugdzorg de taak van Advies- en Meldpunt Kindermishandeling. Mensen die vermoeden dat een kind mishandeld of ernstig verwaarloosd wordt, kunnen het Bureau Jeugdzorg hierover bellen. Het Bureau Jeugdzorg onderzoekt deze melding en neemt contact op met het gezin als zij dat nodig vinden.
1
Steeds waar wij spreken over 'kind' kunt u ook 'kinderen' lezen.
2
Cliëntroute Bureau Jeugdzorg Algemeen Cliëntroute De (mogelijke) gebeurtenissen waarmee u als cliënt van het Bureau Jeugzorg te maken kan krijgen zijn in een aantal folders uitgetekend, waarbij iedere stap van commentaar en uitleg is voorzien. Op deze manier hopen wij u duidelijkheid te kunnen geven op de dingen die u kunt verwachten als u met het Bureau Jeugdzorg te maken krijgt. Twee dingen zijn daarbij belangrijk: 1. Voor een deel van zijn taak werkt het Bureau Jeugdzorg met u samen op basis van vrijwilligheid. Een ander deel – de jeugdbeschermingstaken en de jeugdreclasseringstaken – zijn een stuk dwingender. Bij deze taken kan u opgedragen worden bepaalde dingen te doen of juist niet te doen. 2. In onderstaand overzicht van routes is te zien dat het mogelijk is dat een cliënt aan de vrijwillige kant begint maar op zeker moment overgaat naar de kant met meer dwang. Dit gaat echter nooit zomaar: altijd zal de Raad voor de Kinderbescherming eerst onderzoek doen of dit noodzakelijk is en altijd zal de kinderrechter de uiteindelijke beslissing nemen. Bovendien kiest het Bureau Jeugdzorg er in principe voor dat de cliënt (u dus) centraal staat, en dat de samenwerking vrijwillig is. Ook als de samenwerking minder vrijwillig wordt, zal het Bureau Jeugdzorg altijd zoveel mogelijk met u moeten blijven overleggen over verdere stappen. 3. De routes die wij hier presenteren zijn algemeen. Er zijn verschillen in de manier waarop de verschillende Bureaus Jeugdzorg in het land de routes precies hebben ingericht.
3
Cliëntroute Bureau Jeugdzorg Algemeen Algemeen overzicht
Je u
on ta
ct
gd
Ei nd e
je u
hu lp ve
rle
gd hu
ni ng
lp v
er le n
in
g
U op ne m emt et c B J on z t ac
k
Jeugdhulpverlening (vrijwillig) Signaal van een derde Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) Onderzoek Raad voor de Kinderbescherming Gezinsvoogdij (Ondertoezichtstelling - OTS) Voogdij Jeugdreclassering
4
E je inde ug dr ec la ss er in g
Je ug d
re
cl as se
rin
g
Je str ugd af ig ba e ar ple fe eg it t
V
oo
Ei nd
gd i
j
ev
oo
gd ij
O R v nde d K rzo e
k O Rv nde dK rzo e
Z de org rd sig e na
al
O
TS
Ei nd eO TS
B o p Jz n m eem et u tc
O A nde M rz K oe
k
U pr he o op bl eft vo ee ee ed m n in ro g/ nd op gr oe
ie n
t
In onderstaande figuur ziet u alle mogelijke routes op hoofdlijnen. Iedere route heeft zijn eigen kleur. Van iedere route is ook een aparte folder verkrijgbaar.
Cliëntroute Bureau Jeugdzorg Algemeen Algemene Rechten Als cliënt van bureau jeugdzorg heeft u een aantal algemene rechten. Deze rechten staan hier beschreven. 1. 2. 3. 4. 5.
#Recht op (geïndiceerde) zorg Recht op een vertrouwenspersoon Klachtrecht Inzagerecht en privacy Recht op medezeggenschap
Het Bureau Jeugdzorg heeft de wettelijke plicht u over deze rechten te informeren. Recht op geïndiceerde zorg In de Wet op de jeugdzorg is vastgelegd dat geïndiceerde jeugdzorg een recht is. Kinderen tussen de 0 en 18, én hun ouders of verzorgers hebben recht op deze zorg. Als een kind 18 wordt en hij krijgt op dat moment zorg via het Bureau Jeugdzorg, dan kan die hulp doorgaan totdat hij 23 jaar wordt. Het recht op jeugdzorg houdt in dat u, wanneer u een indicatiebesluit voor jeugdzorg heeft van het Bureau Jeugdzorg, deze zorg binnen 13 weken moet kunnen krijgen. De organisaties die u deze zorg kunnen bieden (de zorgaanbieders), moeten u dan accepteren als cliënt. Op die regel is één uitzondering: als de zorgaanbieder geen plaats heeft, dan mag hij u weigeren als cliënt. Zij moeten er echter wel voor zorgen dat u vervangende zorg aangeboden krijgt. Wat voor zorg dat moet zijn, staat vaak ook in het indicatiebesluit vermeld. Als u een indicatiebesluit heeft en u krijgt toch geen zorg, en ook geen vervangende zorg, dan kunt u naar de rechtbank stappen om alsnog deze zorg te krijgen. U kunt daarbij de hulp inroepen van een cliëntenorganisatie. Recht op een vertrouwenspersoon U hebt het recht om gebruik te maken van de diensten van een vertrouwenspersoon, ook wel cliëntvertrouwenspersoon (CVP of VP) genoemd. Wanneer u een vraag, klacht, probleem of conflict heeft met bureau jeugdzorg waar u met uw hulpverlener of diens leidinggevende niet uitkomt, dan kunt u terecht bij de vertrouwenspersoon. In iedere provincie zijn vertrouwenspersonen werkzaam. Zij werken voor een andere organisatie dan het bureau jeugdzorg, zodat zij echt onafhankelijk zijn. U kunt uw vertrouwenspersoon bellen, een afspraak maken of langsgaan op zijn of haar spreekuur. U kunt uw bureau jeugdzorg vragen waar u uw vertrouwenspersoon kunt bereiken. De cliëntvertrouwenspersoon kan u informatie geven over uw rechten als cliënt en uw vragen beantwoorden. Als u problemen heeft met bureau jeugdzorg dan kunt u dit met uw vertrouwenspersoon bespreken. Alles wat u uw vertrouwenspersoon vertelt mag deze niet zonder uw toestemming aan anderen vertellen. Om u goed te kunnen helpen heeft de vertrouwenspersoon ook toegang tot uw dossier. De vertrouwenspersoon moet altijd met u overleggen welke stappen jullie gaan ondernemen om het probleem op te lossen. De vertrouwenspersoon kan ook bemiddelen in conflicten met uw hulpverlener, hij of zij zal dan samen met u in gesprek gaan met deze persoon en vaak is ook diens leidinggevende daarbij aanwezig. Voor alle duidelijkheid: een cliëntvertrouwenspersoon is géén jeugdhulpverlener. Als u een klacht wilt indienen bij bureau jeugdzorg dan kan de vertrouwenspersoon u hierbij helpen. Hij of zij kent de procedure en kan u helpen met het schrijven van de brief en het voeren van gesprekken over uw klacht met bureau jeugdzorg. Er zijn provincies waar, naast de vertrouwenspersonen, ook cliëntenorganisaties werkzaam zijn die vergelijkbare taken uitvoeren. Een lijst met adressen van deze organisaties is opgenomen in een aparte folder.
5
Cliëntroute Bureau Jeugdzorg Algemeen Klachtrecht Als cliënt van bureau jeugdzorg heeft u het recht een officiële klacht in te dienen. U kunt een probleem dat u met bureau jeugdzorg heeft ook bespreken met uw hulpverlener of diens leidinggevende. Het Bureau Jeugdzorg noemt dit een bemiddelingsgesprek. Hoewel zo'n bemiddelingsgesprek heel nuttig kan zijn, is het niet verplicht: u kunt uw klacht ook indienen bij de klachtencommissie zonder dat u daarvoor eerst een (bemiddelings)gesprek gehad hebt met het Bureau Jeugdzorg. Als u een klacht wilt indienen, dan moet u een brief schrijven aan de klachtencommissie van het Bureau Jeugdzorg. De klachtcommissie bestaat minstens uit drie onafhankelijke leden. Deze leden zijn niet werkzaam bij het Bureau Jeugdzorg, zodat zij onafhankelijk kunnen oordelen over uw klacht. In de brief beschrijft u zo precies mogelijk waarover u klaagt, over wie het gaat, en wanneer en waar hetgeen waarover u klaagt plaats heeft gevonden. Deze brief moet u zo snel mogelijk en in ieder geval binnen een jaar aan bureau jeugdzorg schrijven. Degene over wie u klaagt en diens leidinggevende ontvangen een kopie van deze brief. Meestal vraagt de klachtencommissie u en degene over wie u klaagt om een toelichting. Dit kan schriftelijk maar ook mondeling in een hoorzitting. Hierbij bent u en degene over wie u klaagt met diens leidinggevende aanwezig. U hebt het recht een vertrouwenspersoon mee te nemen naar deze hoorzitting. Binnen 6 weken krijgt u een brief van de klachtencommissie waarin staat of uw klacht volgens de klachtencommissie gegrond is of niet. Als de klachtencommissie meer tijd nodig heeft dan moeten zij dit u ook in een brief laten weten. Wanneer uw klacht gegrond is moet het bureau jeugdzorg er ook echt iets mee gaan doen. Deze beslissing van de klachtencommissie wordt verstuurd aan de persoon over wie u klaagt, diens leidinggevende en de directeur van bureau jeugdzorg. De directie van bureau jeugdzorg stuurt u binnen vier weken na de beslissing van de klachtencommissie een brief waarin staat wat zij van het oordeel van de commissie vindt en wat zij met de beslissing gaan doen, welke maatregelen zij nemen. Ook degene over wie u klaagt en diens leidinggevende ontvangen deze brief. Als de directie hiervoor meer tijd nodig heeft dan moeten zij dit u in een brief laten weten. Het maximale uitstel die de directie kan krijgen in vier weken. Inzagerecht en privacy U hebt het recht op inzage van uw dossier bij bureau jeugdzorg. In uw dossier zitten alle rapporten die over uw gezinssituatie worden geschreven. Hierbij hoort ook het recht dat u een kopie van deze stukken mag ontvangen. U kunt uw bureau jeugdzorg hierom vragen. Hiervoor mag het bureau jeugdzorg u een vergoeding vragen van maximaal 4,5 euro. Ouders van kinderen boven de 16 jaar krijgen alleen inzage wanneer het kind hiermee instemt. Kinderen vanaf 12 jaar hebben zelf ook dit inzagerecht en kunnen ook om een kopie vragen. Het bureau jeugdzorg mag weigeren om inzage te geven wanneer het de privacy van andere personen kan schaden die genoemd worden in de stukken, bijvoorbeeld een vriend of ander familielid. Ook mag het bureau jeugdzorg inzage weigeren aan ouders of kind, wanneer zij vinden dat daarmee het belang van het kind geschaad wordt. Het Bureau Jeugdzorg moet u dan wel duidelijk uitleggen waarom zij hiervoor kiest. Uw privacy Bureau jeugdzorg mag uw dossier niet aan anderen geven zonder uw toestemming als uw kind jonger is dan 12 jaar. Als uw kind ouder is dan 12 jaar dan mag bureau jeugdzorg deze gegevens niet zonder toestemming van uw kind aan anderen geven. Een uitzondering hierop is dat bureau jeugdzorg uw gegevens wel zonder uw toestemming mag doorgeven aan instellingen die beroepsmatig bij de voorbereiding en uitvoering van de jeugdzorg betrokken zijn. Bijvoorbeeld aan instellingen die jeugdzorg aanbieden of de raad voor de kinderbescherming. Maar niet aan een school, behalve als die school onderdeel is van de instelling waarvan u hulp krijgt.
6
Cliëntroute Bureau Jeugdzorg Algemeen Bij alle leeftijdsgrenzen in deze regelingen geldt dat wanneer uw kind een bepaalde leeftijd heeft bereikt maar niet in staat wordt geacht om te oordelen over zijn eigen situatie, van deze regels mag worden afgeweken. Ieder bureau jeugdzorg heeft een schriftelijke regeling voor inzage en afschrift van het dossier en een privacyreglement. Deze reglementen kunt u opvragen bij uw bureau jeugdzorg. Correctie van gegevens in uw dossier Als u vindt dat er onjuiste gegevens in uw dossier staan, dan heeft u het recht om het bureau jeugdzorg te vragen deze gegevens aan te passen. Dit kunt U doen door bureau jeugdzorg een brief te schrijven waarin u uitlegt welke gegevens u wilt aanpassen en waarom u dit wilt. U moet dan binnen 8 weken van het Bureau Jeugdzorg een bericht krijgen waarin staat wat zij met uw verzoek doen. Daarbij moeten zij ook het waarom van hun beslissing uitleggen. Bewaren van gegevens in uw dossier Bureau jeugdzorg bewaart de rapporten in uw dossier ten minste 10 jaar nadat ze zijn geschreven. Mocht het voor de hulpverlening aan uw gezin nodig zijn dan mag bureau jeugdzorg deze gegevens ook langer bewaren. Als het gaat om (voorlopige) voogdij of om gegevens van het advies en meldpunt voor kindermishandeling, dan worden de rapporten zolang bewaart tot het jongste kind van uw gezin meerderjarig is geworden. U hebt het recht om het bureau jeugdzorg te vragen uw gegevens te vernietigen. Dit moet u doen door middel van een brief waarin u het bureau jeugdzorg vraagt uw dossier te vernietigen. Het bureau jeugdzorg moet uw dossier dan binnen drie maanden vernietigen. Het bureau jeugdzorg mag uw verzoek om vernietiging van uw dossier weigeren als zij vindt dat de gegevens in uw dossier ook van belang kunnen zijn voor anderen. Recht op medezeggenschap Het is belangrijk dat u als cliënt mee kunt praten over de hulp die het bureau jeugdzorg biedt. Daarom heeft de overheid in de wet gezet dat er een cliëntenraad moet zijn. De cliëntenraad vertegenwoordigt de cliënten. Zowel jongeren en ouders kunnen zitting nemen in de cliëntenraad. Ook kan het zijn dat de jongeren in een aparte jongerenraad bij elkaar komen. In de vergaderingen van de clientenraad bespreken de cliënten met elkaar welke verbeteringen in bureau jeugdzorg nodig zijn. Hierover adviseren zij de directie van bureau jeugdzorg. Ook kan de directie vragen stellen aan de cliëntenraad. De cliëntenraad heeft de volgende in de wet vastgelegde rechten: Adviesrecht. 1. Recht op informatie. 2. Voordrachtrecht voor de benoeming voor een nieuw bestuurslid. 3. Het recht om ongevraagd advies te geven. 4. Andere rechten die de cliëntenraad samen met de directie toevoegt. Als u interesse heeft in deelname aan de cliëntenraad is het belangrijk dat u dit aangeeft bij de hulpverlener van Bureau Jeugdzorg. Als er nog geen cliëntenraad actief is kunt u zich gaan inzetten voor het oprichten van een cliëntenraad. Het is mogelijk dat uw bureau jeugdzorg ook eigen folders heeft over deze rechten, bijvoorbeeld een folder over het klachtrecht. U kunt het bureau jeugdzorg hierom vragen.
7
