Zorg met ’n zachte ‘g’. Vernieuwingsplan in het kader van het VWS rapport Waardigheid en trots. liefdevolle zorg. Voor onze ouderen.
Stichting Valkenhof – Valkenswaard Mevr. Drs. A.E.M. Blokker (Annemieke), bestuurder/algemeen directeur De heer Drs. A.G.J. Vermaase (Albert), directeur Woonzorg en Bedrijfsvoering Mevr. Dr. M Schlösser (Maryanne), directeur Specialistische Zorg
Dit vernieuwingsplan in tot stand gekomen in nauwe samenwerking tussen de bestuurder, de directie en de cliëntenraad.
Valkenhof: Zorg met ’n zachte ‘g’ Inleiding Valkenhof is een professionele zorgorganisatie met het hart op de juiste plek. Of het nu bij mensen thuis is of bij ons: onze medewerkers staan 24 uur per dag, 7 dagen per week voor cliënten klaar. Om goede zorg te leveren, op een gastvrije, gemoedelijke en typisch Brabantse wijze. ‘Zorg met ’n zachte g’ noemen we dat. De Organisatie Valkenhof biedt verzorgingshuiszorg, verpleeghuiszorg, thuiszorg, dagcentra, revalidatie, palliatief terminale zorg, een Korsakov-afdeling en tijdelijk verblijf, een gezondheidscentrum en huishoudelijke hulp. Valkenhof heeft 5 verblijflocaties in Valkenswaard en Leende-Heeze: - Zorgcentrum Kempenhof, Antwerpsebaan 3, 5554 JV Valkenswaard - Zorgcentrum Taxandria, v.d. Venstraat 15, 5555 KL Valkenswaard - Zorgcentrum de Vlasgaard, Vlasgaard 1, 5555 KS Valkenswaard - Zorgcentrum de Bogen, Oranje Nassaustraat 14, 5554 AG Valkenswaard - Zorgcentrum Leenderhof, Hofpad 2, 5595 EP Leende Valkenhof is een middelgrote zorgorganisatie in Valkenswaard met ongeveer 400 cliënten ( + 200 cliënten extramuraal), 750 medewerkers (430 FTE) en 500 vrijwilligers. De directie van Valkenhof wordt gevormd door de bestuurder, de sectordirecteur Specialistische zorg en de sectordirecteur Woonzorg en Bedrijfsvoering. Valkenhof heeft een Meerjarenstrategie beleidsplan waarin de missie, visie en de beleidsprioriteiten 2013 -2016 zijn beschreven. Missie: “Valkenhof is een eigenwijze organisatie. Wij spannen ons in om op professionele wijze uw leven aangenaam te maken; ook als uw omstandigheden tegen zitten. Daarbij hanteren wij de uitgangspunten verwoord in de Kwaliteitsnorm Verantwoorde Zorg.”
Visie: “Iedereen houdt graag zo lang mogelijk grip op zijn of haar eigen leven. Zeggenschap houden over het eigen leven en het kunnen inrichten daarvan naar eigen inzichten is van groot belang. Wij zoeken daarom samen met u naar de optimale zorgvorm. We bieden u keuzemogelijkheden, zonder irreële verwachtingen te scheppen. Als u zelf geen keuzes meer kunt maken, ondersteunen we u daarbij. Steeds opnieuw gaan we uit van uw mogelijkheden in plaats van onmogelijkheden. Valkenhof wil de kwaliteit van leven ondersteunen vanuit een cliëntgerichte en vraag gestuurde cultuur. Dit doen we vanuit de vier domeinen van verantwoorde Zorg: Wonen, mentaal welbevinden, lichamelijk welbevinden en participatie.”
Samen met de cliënt en de cliëntenraad zijn de kernwaarden van Valkenhof tot stand gekomen die de basis vormen van de zorg- en dienstverlening. Deze kernwaarden zijn: respectvol, betrouwbaar, gepassioneerd, vakmanschap en ondernemend
Aanleiding Binnen Valkenhof staat de cliënt centraal. Vanuit het cliëntperspectief bezien betekent dit een optimale kwaliteit van leven, met zoveel mogelijk autonomie en behoud van eigen regie. Er wordt bewust aandacht gegeven aan het welzijn en welbevinden van de cliënt. Onze medewerkers zijn gespecialiseerd in goede zorg, op een gepassioneerde, gemoedelijke en gastvrije wijze. ‘Zorg met ’n zachte g’ noemen we dat. Een belangrijke vraag hierbij is of de zorg binnen Valkenhof daadwerkelijk afgestemd is met en aansluit op de individuele behoefte van de cliënt en of er voldoende oog is voor individuele kenmerken van de cliënt en de wensen die daaruit voortvloeien. Het gaat hierbij om onderwerpen als eigen regie en keuzemogelijkheden, welzijn, welbevinden en bejegening en de manier van werken met het zorgleefplan. De cliënt, familie, mantelzorgers, wettelijke vertegenwoordigers, vrijwilligers en professionals hebben allemaal een actieve rol en leveren informele of formele zorg ter ondersteuning van de cliënt in het behoud van de eigen regie en kwaliteit van leven. Valkenhof heeft daarnaast ingezet op het verbeteren van randvoorwaarden en ontwikkelingen om ‘medewerkers ‘beter in hun kracht te zetten’. Valkenhof heeft er bewust voor gekozen om dit niet te realiseren door het extra scholen van medewerkers, maar juist door reductie van onzekerheid en vergroting van de zelfsturing en autonomie bij medewerkers. In de volgende tekening is dit schematisch weergegeven.
De cliënt staat centraal. Rondom de cliënt zijn acties georganiseerd, gericht op het ondersteunen van de cliënt in het behoud van autonomie en eigen regie over zijn leven, zoals de inzet van domotica, ontwikkelingen om de (keuze)vrijheid van de cliënt te vergroten en welzijn, welbevinden en bejegening te verbeteren en het gebruik van het zorgleefplan. Daaromheen bieden de mantelzorgers en vrijwilligers ook ondersteuning bij het behouden van een goede kwaliteit van leven van de cliënt. De laatste schil wordt gevormd door verschillende systemen die ontwikkeld zijn als randvoorwaarden die de autonomie en zelfsturing van de medewerkers vergroten en de administratieve regeldruk en onzekerheid van medewerkers verminderen, waardoor zij meer tijd en aandacht aan de cliënt en het verbeteren van de kwaliteit van leven van de cliënt kunnen besteden.
Toelichting van de verschillende acties die uitgezet zijn ter verbetering van de zorg aan en kwaliteit van leven van de cliënt:
Valkenhof heeft ingezet op basisteams met functiedifferentiatie, met minder managers en met meer autonomie/ zelfregulatie van medewerkers. Vanuit de basis is gekeken naar wat cliënten nodig hebben en hoe de personeelsmix en formatiemix hierop het beste aan kan sluiten. De activiteitenbegeleiding en huishoudelijke medewerkers zijn geïntegreerd in de basisteams. Wonen en welzijn staan centraal en de zorg wordt hier omheen georganiseerd. Zorgcoördinatoren met een welzijnsachtergrond (activiteitenbegeleiding) worden ingezet, waardoor de aandacht voor welzijn en welbevinden binnen Valkenhof geborgd is. Dit komt de kwaliteit van leven van de cliënt ten goede . Valkenhof heeft haar ziekteverzuim terug kunnen dringen tot 3,5% en behoort nu bij de top 5 van organisaties met laag verzuim. Dit heeft geleid tot minder verschillende mensen aan het bed van de cliënt, wat vanuit het cliëntperspectief een verbetering binnen de zorg is. Door de implementatie van een nieuw systeem van bestellen en facturering (T-Blox), hebben medewerkers meer verantwoordelijkheid, bevoegdheid en daarmee ook meer autonomie in het bestellen van benodigde middelen voor een goede zorgverlening. Hiermee wordt de bureaucratie en de administratieve regeldruk verminderd en heeft de medewerker meer tijd en ruimte om de cliënt te ondersteunen in het behouden van de eigen regie en een goede kwaliteit van leven. In 2012 heeft Valkenhof al de ‘nieuwe werken award’ gewonnen met een programma voor zelfroostering (Intus), waarbij medewerkers meer inspraak in de diensten hebben gekregen en meer autonomie. Vanuit het cliëntperspectief heeft dit geleid tot minder verschillende gezichten bij de zorg- en dienstverlening en daardoor een betere kwaliteit van leven. In 2014 – 2015 heeft Valkenhof, in samenwerking met Vilans, een project uitgevoerd, gericht op het terugdringen van vrijheidsbeperkende maatregelen en het vergroten van de (keuze)vrijheid van de cliënt. Dit heeft geleid tot een grotere bewustwording van medewerkers met betrekking tot vrijheidsbeperking en vergroting van de (keuze)vrijheid en daarmee de eigen regie en autonomie van de cliënt. Valkenhof wil zich in de komende jaren richten op innovaties zoals de inzet van domotica. Vanuit het cliënt perspectief betekent dit een betere nachtrust voor cliënten door minder zorg- en controle. De infrastructuur hiervoor is inmiddels gerealiseerd. Verwacht wordt dat dit leidt tot ontlasting van de nachtdienst en de mogelijkheid om minder fysieke nachtdiensten in te zetten, waardoor er meer inzet van medewerkers overdag mogelijk is. De ondersteuning door medewerkers aan cliënten kan daardoor meer afgestemd worden op de momenten dat er behoefte is aan die ondersteuning. Daarbij komt dat er op deze manier ook meer handen aan het bed op de dag beschikbaar zijn. Valkenhof werkt al jarenlang vanuit de zorgleefplansystematiek en heeft een digitaal zorgdossier en zorgleefplan. De organisatie wil deze ervaring graag inzetten bij de nieuwe ontwikkelingen die momenteel lopen met betrekking tot een landelijk nieuw en vereenvoudigd zorgleefplan. Naast ons verbeterplan wil Valkenhof zich beschikbaar stellen om mee te doen als het gaat om de
uitrol van een pilot. Het introduceren van een nieuw zorgleefplan wat gebruiksvriendelijk is en wat daadwerkelijk het plan van de cliënt is leidt tot minder bureaucratie en minder registratielast voor medewerkers. vanuit het cliëntperspectief betekent dit meer tijd en ruimte voor ondersteuning van de cliënt én een grotere eigen regie van de cliënt die eigenaar is van zijn eigen zorgleefplan. We bieden zorg met een zachte G, maar leveren kwaliteit met een harde K. De client kan van Valkenhof verwachten dat de basiszorg op orde is en dat doen we door de inzet van E-learning gericht op scholing van kennis en vaardigheden, zoals risicovolle en voorbehouden handelingen en BHV. Hiermee zijn de vaardigheden van medewerkers gecontroleerd op orde en geborgd. Medewerkers hebben eigen verantwoordelijkheid en meer autonomie in het zelf kiezen (binnen de vastgestelde kaders) hoe en wanneer ze hun scholing op vaardigheden volgen. De scholing sluit beter aan bij de behoefte en leerstijlen van de medewerkers. Voor de cliënt betekent dit dat de kwaliteit van de geleverde zorg gewaarborgd is. Valkenhof heeft specifiek beleid voor mantelzorgers en vrijwilligers ontwikkeld en de implementatie vindt onder andere plaats middels een samenspelscan voor mantelzorgers en vrijwilligers. Dit mantelzorg- en vrijwilligersbeleid staat nog in de kinderschoenen. Betere borging hiervan betekent vanuit het cliëntperspectief dat mantelzorgers en vrijwilligers een nadrukkelijkere meerwaarde hebben voor het welzijn en welbevinden van de cliënt. Valkenhof heeft een goed functionerende en betrokken cliëntenraad en cliëntencommissies. De cliëntenraad wordt vroegtijdig meegenomen in en betrokken bij alle nieuwe ontwikkelingen en beleidsontwikkelingen uit het verleden.
Ons voorstel voor een pilot is gericht op het verbeteren van de kwaliteit van leven van de cliënt door het borgen van de verschillende acties, randvoorwaarden en systemen die ondersteunen bij de zorg- en dienstverlening aan de cliënt. Wordt door het borgen van deze acties de zorg van Valkenhof daadwerkelijk afgestemd op de individuele behoefte van de cliënt en wordt daarbij voldoende rekening gehouden met de individuele kenmerken en wensen van de cliënt?
Dit heeft geleid tot de volgende vraagstelling: ‘Leiden de ingezette acties, randvoorwaarden en systemen daadwerkelijk tot aantoonbare verbetering van de kwaliteit van leven van de individuele cliënten van Valkenhof?’ En is Valkenhof met dit ingezette beleid een van de best practices in Nederland?
Om de vraagstelling te beantwoorden zijn een aantal doelstellingen geformuleerd. Doelstellingen : 1. De cliënten voelen zich thuis bij Valkenhof en ervaren een goede ondersteuning in het behouden van de eigen regie en autonomie. 2. De mantelzorgers en vrijwilligers van Valkenhof voelen zich een gewaardeerd onderdeel van Valkenhof en hebben een nadrukkelijke en aantoonbare meerwaarde voor het welzijn en welbevinden van de cliënt, geredeneerd vanuit het cliëntperspectief. 3. De medewerkers van Valkenhof werken vanuit de eigen regie en autonomie van de cliënt. Daarbij zijn zij in staat om grotere terughoudendheid te betrachten als het gaat om de inzet van de zorg zonder de kwaliteit uit het oog te verliezen. 4. De medewerkers van Valkenhof ervaren autonomie en voelen zich veilig en bekwaam in het bieden van professionele, gepassioneerde, gemoedelijke en gastvrije zorg 5. Valkenhof is aantoonbaar een best practice als het gaat om het ervaren welzijn en welbevinden van de cliënt.
Hoe gaat Valkenhof werken aan het behalen van bovenstaande doelstellingen? Valkenhof zet een aantal acties uit om bovenstaande doelstellingen te behalen: Valkenhof wil haar ambitie vorm en inhoud geven door nadrukkelijk mantelzorg- en vrijwilligersbeleid te borgen in de organisatie. Valkenhof wil alle instrumenten die zij heeft ingezet vanuit een groter samenhangend geheel op elkaar afstemmen. Daardoor zal het welzijn van de cliënt aantoonbaar verbeterd worden. Valkenhof gaat periodiek en gestructureerd metingen uitvoeren met betrekking tot het ervaren welzijn en welbevinden van de cliënt en de ervaren autonomie en eigen regie van de cliënt. Voor deze metingen wordt een eigen meetinstrument ontwikkeld in samenwerking en overleg met de cliëntenraad. Gedurende het project zal ieder half jaar een meting uitgevoerd worden en op basis van deze metingen moet een aantoonbare verbetering optreden in de ervaringen van de cliënten Tijdens de halfjaarlijkse cliënt besprekingen wordt het ervaren welzijn en welbevinden van de cliënt en de ervaren autonomie en eigen regie van de cliënt een vast onderdeel van de bespreking. Er wordt een methodiek ontwikkeld om deze ervaringen tijdens de cliëntbespreking inzichtelijk te krijgen en adequaat te registreren Tijdens de periodieke overleggen met de cliëntenraad en de cliënten commissies is het welzijn en welbevinden van de cliënten en de autonomie en
eigen regie van de cliënt een regelmatig terugkerend gespreksonderwerp. Er wordt een methodiek ontwikkeld om de ervaringen van de cliëntenraad en de cliëntencommissies met betrekking tot deze onderwerpen te bespreken en te registeren. Valkenhof gaat op methodische en gestructureerde wijze exitgesprekken met cliënten en/of vertegenwoordigers van cliënten voeren. Er wordt een methodiek ontwikkeld om de resultaten van deze exitgesprekken te registreren. Op basis van de resultaten en registraties van de verschillende meetinstrumenten worden trends beschreven en verbeteracties uitgezet met betrekking tot verdere vergroting van de autonomie en eigen regie van de cliënt en verbetering van de kwaliteit van leven van de cliënt.
Communicatie van de resultaten De communicatie over het project en de behaalde resultaten worden op verschillende manieren inzichtelijk gemaakt en intern en extern gecommuniceerd. Intern communiceert Valkenhof de resultaten middels de daarvoor beschikbare communicatiemiddelen zoals via familiebijeenkomsten, Cliëntenraad en cliëntencommissies, de nieuwsbrief, notulen van overleggen en andere, eventueel nieuw te ontwikkelen, communicatiemiddelen en –kanalen. Extern gaat Valkenhof de resultaten communiceren via de website en andere social media zoals twitter en facebook, zorgkaartnederland.nl, publicaties en andere, eventueel nieuw te ontwikkelen, communicatiemiddelen en –kanalen. De communicatie over en binnen het vernieuwingsplan wordt nog verder uitgewerkt in een communicatieplan.
Overige toelichting In het voorliggende voorstel wordt vanuit kwaliteit van leven geen andere risicoweging gemaakt dan gebruikelijk en is op dit moment nog niet ingezet op vermindering van externe regeldruk. Wijzigt dit, gedurende het project, dan zal Valkenhof hierover op gepaste wijze communiceren. Binnen het voorliggende voorstel wordt vooralsnog niet samengewerkt met externe partners. Indien er, gedurende het traject, wel samenwerkingsafspraken worden gemaakt, dan wordt dit meegenomen in de externe communicatie van het project.
Tot slot Met voorliggend vernieuwingsplan wil Valkenhof zich ontwikkelen tot een best practice met betrekking tot de kwaliteit van leven van onze cliënten en de wijze waarop de formele en informele zorg hier omheen ondersteunend is aan de eigen regie, autonomie en individuele behoefte van de cliënt. Het vernieuwingsplan heeft een positieve impact voor de cliënt, omdat het voorziet in de (individuele) behoefte van de cliënt, betrekking heeft op alle cliënten van Valkenhof en leidt tot een verbetering in het ervaren van kwaliteit van leven door de cliënt. De cliëntenraad is betrokken bij de ontwikkeling en uitvoering van het plan. Het vernieuwingsplan is ambitieus omdat het past bij de missie en kernwaarden van Valkenhof en de lat hoog ligt voor verbetering. Er worden methodieken en meetinstrumenten op maat ontwikkeld om vervolgens SMART resultaten te kunnen behalen. Bij de uitwerking van het plan worden de doelstellingen verder gespecificeerd en wordt een implementatieplan met SMART meetmomenten en evaluaties opgesteld. De proportionaliteit van het vernieuwingsvoorstel is voldoende, omdat de investeringen die onder andere gemaakt worden om de randvoorwaarden te verbeteren leiden tot een uiteindelijke besparing in tijd en geld. Door het T-Blox systeem is de bestelprocedure vereenvoudigd en kost het bestellen en de administratieve afhandeling ervan minder tijd, waardoor meer tijd beschikbaar is voor en cliënten. Een verlaging van het verzuimpercentage heeft een grote besparing in kosten opgeleverd en geleid tot minder verschillende medewerkers voor de individuele cliënten. juni 2015, Mevrouw drs. M.J.E.P Dollekens (Marjolie), beleidsadviseur.
