Vernieuwde opleiding verpleegkundigen Implicaties voor het werkveld Peter Degadt, gedelegeerd bestuurder Week van de Verpleegkunde, 16 maart 2016
Overzicht 1. Het zorglandschap 2. Vernieuwde opleiding 3. Opportuniteiten en uitdagingen voor het werkveld 4. Werk op de plank
1. Het zorglandschap
Veranderingen in de zorg •Accentverschuiving van acute naar chronische zorg, multi-morbiditeit •Medische technieken en behandelingen: meer complexe zorg •Belang extra- en transmurale zorg neemt toe
•Zorgpaden, zorgprogramma’s, zorgcircuits: toenemend belang van zorgmanagement (netwerkzorg)
5
Uitdagingen • Vraag naar specialisatie vs. vraag naar polyvalentie: - schaarste vs. technologische evolutie - taakuitzuivering vs. coördinatie-overhead nood aan verbindende verpleegkunde • Zelfsturing, autonomie • Werkbaar werk, loopbanen op maat, eindeloopbaanbeleid • Te sterke focus op ziekenhuiszorg tijdens de opleiding nood aan meer kennismaking met andere sectoren
6
Een hedendaags HR-beleid Noden van de organisatie
Loopbaanbeleid
Competenties
Aspiraties - Motivatie
Instroom studenten bachelor verpleegkunde Instroom studenten in opleiding verpleegkunde in 2012 (excl. brug- en niet gekende vooropleiding): • • • •
ASO: 37% incl. zij-instromers is dat ca. 30% TSO: 50% BSO: 11% KSO: 2%
85% van de pas afgestudeerde verpleegkundigen gaan werken in een ziekenhuis BRON: DHO
2. Vernieuwde opleiding
Professionele bachelor Doorlichting van de Vlaamse opleidingen vanuit de optiek Europese richtlijn gereglementeerde beroepen:
• Huidige bacheloropleidingen voor verpleegkunde van hoge kwaliteit • Nieuwe opleiding: 3.450 uur (momenteel) 4.600 uur (Europese richtlijn) met minimaal 2.300 uur tot maximaal 3.066 uur stage
Professionele bachelor • Inhoudelijke vernieuwing volledig curriculum inspelend op innovaties en uitdagingen in de sector • Inkanteling Banaba’s • Contractstage tijdens het vierde jaar. Meer uren praktijkervaring; intensievere periode op de werkvloer
Inkanteling banaba’s BBT inkantelen :
Verdere uitrol BBT wordt zowel federaal als in Vlaanderen stopgezet.
Geneesk. en Specialt.
Chirurgie en Specialt.
Pediatrie en neonatologie GGZ en psychiatrie Sociale gezondheidszorg Geriatrie Intensieve zorg en spoedgevallenzorg Oncologie Medische beeldvorming Stomatherapie en wondverzorging Operatieassistent en instrumentist Perfusionist Anesthesie
Pediatrie en Kindzorg
4de jaar Europese bachelor verpleegkunde 3de jaar Europese bachelor verpleegkunde 2de jaar Europese bachelor verpleegkunde 1ste jaar Europese bachelor verpleegkunde
Moeder en pasgeborene kind
GGZ en psych.
OZ en geriatrie
Thuiszorg
Vernieuwde opleiding: contractstage • Stages jaar 1, 2, 3: aangestuurd en begeleid door de hogescholen • Contractstage tijdens vierde jaar - ca. 800 uur - quasi voltijds (4 dagen/week) - te verdelen over 1 à 2 werkgevers - voorlopig visum na 3de jaar opleiding
HBO5 • Wordt bekeken in taskforces (Vlaams, federaal) • Uitgangspunt: eigen profiel - Driejarige opleiding HBO5 - Praktijkgerichte opleiding (50% = stage) - Differentiatie met bacheloropleiding (curriculum, werkveld) • Mogelijke werktitels: “basisverpleegkundige”, “gegradueerde patiëntenzorg” ….. • Profiel met een duidelijke plaats binnen KB78 (twee beroeps- en competentieprofielen, verschillende verloning)
3. Opportuniteiten en uitdagingen voor het werkveld
20
3.1. Inkanteling banaba’s
Huidige lijst verpleegkundige specialisaties https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_verpleegkundige_specialisaties
Algemeen Militair Verpleegkundige, Ambulanceverpleegkundige, Anesthesieverpleegkundige, CCU-verpleegkundige, Coloncareverpleegkundige, Decubitusverpleegkundige, Dermatologieverpleegkundige, Diabetesverpleegkundige, Dialyseverpleegkundige, Endoscopieverpleegkundige, Geriatrisch verpleegkundige, GGZ verpleegkundig specialist, Gipsverbandmeester, Hartcatheteriesatieverpleegkundige, Hartfalenverpleegkundige, Hematologieverpleegkundige, High careverpleegkundige, IC-verpleegkundige, Kinderastmaverpleegkundige, Kinderlongverpleegkundige, Kinderverpleegkundige, Longverpleegkundige, Maag-, darm- en leververpleegkundige, Mammacareverpleegkundige, 22
Huidige lijst verpleegkundige specialisaties https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_verpleegkundige_specialisaties
Medisch traumateam-verpleegkundige, Medium care-verpleegkundige, Multiple Scleroseverpleegkundige, Neonatologieverpleegkundige, Nurse practitioner, Obstetrie- en gynaecologieverpleegkundige, Oncologieverpleegkundige, Operatieassistent, Parkinsonverpleegkundige, Physician assistant, Praktijkondersteuner, Praktijkopleider, Psychiatrisch verpleegkundige, Recoveryverpleegkundige, Reumaverpleegkundige, Sociaalpsychiatrisch verpleegkundige, SEH-verpleegkundige, Stomaverpleegkundige, Transferverpleegkundige, Urologieverpleegkundige, Verpleegkundig endoscopist, Wondverpleegkundige, Ziekenhuishygiënist
23
Snoeien in vervolgopleidingen Opleiding wordt breder= oplossing voor wildgroei aan specialisaties
Inkanteling banaba’s • Banaba’s leiden naar BBT wildgroei in afgelopen jaren • Welke banaba’s kunnen inkantelen? - verpleegkundige GGZ, geriatrie, oncologie, intensieve zorg, pediatrie, operatiezaal… - inkanteling biedt meer perspectieven voor generieke en flexibele inzet • Opleiding specifieke niches postgraduaat-opleidingen (op voorwaarde voldoende ervaring te hebben opgebouwd)
• Algemeen: stimuleren van levenslang leren over de gehele loopbaan
3.2. Perspectieven contractstage - Kans tot bredere kennismaking met de diversiteit van de zorgsector: niet alleen ziekenhuiszorg, maar ook ouderenzorg, ggz, thuiszorg… - Contractstage kan toekomstige aanwerving voorafgaan - Betere stagebegeleiding tijdens de contractstage
Uitdaging werkveld: bijkomend stagevolume • Organisatie stageplaatsen contractstage: - 800 uur per jaar ca. 0,5 VTE op jaarbasis • Jaarlijks ca. 2000 afstuderende bachelors 1000 VTE’s aanwezig op de werkvloer in de vorm van contractstage Grote organisatorische en inhoudelijke uitdaging voor het werkveld!
Contractstage: begeleiding • Stagemeesterschap werkgevers = stagiairs worden aangestuurd door de stagemeester • Inzetten op vorming mentoren • Grondige herschikking aanbod stageplaatsen nodig generiek opgeleide verpleegkundigen • Sectoren en werkvormen als proeftuinen: thuiszorg, ouderenzorg, GGZ, zorg personen met een handicap, jeugdzorg, preventie…
Contractstage: statuut? Pleidooi voor behoud statuut studenten Optie 1: vergoeding loon (statuut werknemer) - Problematiek fiscaliteit, kinderbijslag - Arbeidsrechtelijke problematiek (minimumloon, barema’s….) - Betaalbaarheid voor sector? In of uit de norm?
Optie 2: vergoeding onkostenvergoeding (statuut studenten) • Via beurssysteem? • Systemen alternerend werken/studeren • Bijdrage werkgevers: mogelijkheden te bekijken in de per sector verschillende financieringssystemen
Verdere uitwerking contractstage: verdere gesprekken te voeren met ministers van Werk en Sociale Zaken
3.3. Versterking door profilering • Zorgkundigen, HBO5, Bachelor: contexten creëren waarin elk op zijn sterkte wordt aangesproken • Kwalificatiemix • (Maximaal) autonoom handelen binnen afsprakenpakket
Meer generieke opleiding + levenslang leren opportuniteit tot uitbouw functiedifferentiatie
Besluit: een historische kans ! • Opleiding sloot niet meer aan op noden werkveld en evoluties in de sector • Stages: te veel focus op acute en somatische zorg • Basisopleiding + vervolgopleidingen gemiddeld te lange studieduur en te versnipperd • Onduidelijk profiel bachelor/HBO5
Vernieuwde bachelor opleiding: • Opportuniteit voor algemene upgrade van de kwaliteit van de opleiding • Oplossing door 4de jaar met versterking curriculum en verbreding stage • Antwoord op competitie met andere welzijns- en zorgopleidingen (HO, 3 jaar): contractstage • 4 jaar en dan… aan het werk !
4. Werk op de plank
1. Contractstages juridisch vormgeven (federaal, kabinet Werk) 2. Financiering contractstages (federaal, Gemeenschappen) 3. Organisatie stages (onderwijs/sector) 4. Stagebegeleiding (Gemeenschappen, sector/onderwijs) 5. Voorwaarden visum/opleiding (federaal) 6. HBO5 (federaal luik, quid Europa) 7. her-organisatie van de zorg op basis van zorgcontexten en kwalificatiemix (sector)
En nu: veilig landen!
Bedankt voor uw aandacht!
