Verlegen zijn Tijd voor meer assertiviteit!
Alles over verlegen zijn • Vereniging voor Verlegen Mensen tel. 0478 05 41 29 www.vvm-vzw.be • Centrum voor Leerlingenbegeleiding www.clb.be
• Tele-Onthaal tel. 106 www.tele-onthaal.be • Awel, luistert naar kinderen en jongeren tel. 102 of www.awel.be
• Jongeren Advies Centrum www.jac.be
Een uitgave van De Ambrassade, Leopoldstraat 25, 1000 Brussel
Verlegen zijn
Tijd voor meer assertiviteit! Ben je angstig of nerveus om naar een feestje te gaan? Durf je in de winkel geen hulp te vragen? Wil je tijdens een vergadering iets zeggen, maar lukt je dat niet? Lijkt spreken voor een groep mensen een ‘mission impossible’? Bloos je snel en heb je weinig zelfvertrouwen? Dan ben je verlegen, maar daar kan je zeker iets aan doen.
Is iedereen wel eens verlegen? Wat is dat eigenlijk verlegenheid? Verlegenheid is een sociale angst: je krijgt een onbehaaglijk gevoel en ervaart dat je geremd bent in aanwezigheid van andere mensen. Wie verlegen is, voelt dat ook aan zijn lichaam: je bloost, je polsslag gaat sneller, je handen voelen koud en klam en je maag lijkt zich in duizend bochten te draaien.
Dat is zeker zo. Ook mensen die er uitbundig of zelfzeker uitzien, twijfelen wel eens aan zichzelf. Wie bloost er nooit? Wie praat er zonder zenuwen voor een grote groep? Verlegen zijn is dus niet ongewoon, maar als het echt lastig wordt, als je niet meer durft praten, of als je geen contact met mensen durft maken, dan moet je er iets aan doen. Samengevat: verlegenheid op zich is geen probleem. Het toont dat je voorzichtig bent met sociale contacten. Het wordt pas problematisch als je blokkeert in sociale contacten en als je moeilijke situaties uit de weg gaat.
Is verlegen zijn aangeboren? Dat wordt wel eens beweerd, maar is zeker niet waar. Het is wel zo dat de ene persoon er meer aanleg voor heeft dan de andere. De belangrijkste oorzaken van verlegenheid zijn je opvoeding. In die periode leer je om voor jezelf en wat je wil bereiken op te komen. Het kan zijn dat je ouders je niet vrij laten om te vragen of dingen te doen die je graag wil doen. Vaak ontstaat verlegenheid in de puberteit of is het een gevolg van pesterijen. Bij sommige jongeren is de oorzaak een bepaalde gebeurtenis zoals een scheiding of een lange werkloosheid.
Wat hebben verlegenheid en zelfvertrouwen met elkaar te maken? Heel veel. Onzekerheid is de kern van verlegen zijn. Je hebt zelfvertrouwen nodig om dingen te leren, om je plek te kennen in je vriendenkring of je plaats te veroveren in de maatschappij. Onzekerheid en twijfels vreten de energie weg die je nodig hebt om goede sociale contacten uit te bouwen.
Hebben verlegen mensen het moeilijker dan anderen? Mensen die echt verlegen zijn, kunnen het daar zeer moeilijk mee hebben. Je durft nooit vragen stellen, komt nooit voor je zelf op. Je durft je mening niet te formuleren. Daardoor worden verlegen mensen vaak in een hoekje geduwd. Je komt niet voor je zelf op, dus wordt er geen rekening meer met je gehouden. Vaak heeft dat eenzaamheid, onzekerheid en nog meer verlies van zelfvertrouwen tot gevolg.
Bestaat er een medicijn tegen verlegenheid? Nee. En verlegenheid gaat ook niet zomaar over. Vaak houdt verlegenheid zichzelf ook in stand. De boodschap is dus vooral: wil je er iets aan doen, dan kan het! De formule om je verlegenheid weg te werken is ‘Denken – Durven – Doen’. Verlegenheid vraagt eerst en vooral een andere manier van denken. Je moet proberen anders naar jezelf te kijken: positiever. Denk niet dat je niets kan, dat anderen je niet leuk vinden, dat je niets meer kan leren. Probeer stap voor stap nieuwe uitdagingen aan te gaan. Durf je geremdheid te doorbreken. Durf in de belangstelling te staan met iets dat je goed kan. Je zal snel merken dat mensen anders naar je gaan kijken en dat je wel mooie contacten kan leggen.
“Verlegen zijn is niet ongewoon, maar als je blokkeert en geen sociale contacten kan maken, moet je er iets aan doen”
Wat zijn goede tips om uit je verlegenheid te komen? • Besteed geen energie aan de zoektocht naar oorzaken van je verlegenheid, maar probeer er vooral iets aan te doen. • Zet stap voor stap: overwin eerst je angst om op een feestje iemand aan te spreken, over een gemeenschappelijke interesse bijvoorbeeld. Probeer niet meteen ook de hele avond de grappigste te zijn. Eerst contacten leggen, daarna zie je wel verder. Vraag verder door op de dingen die de anderen vertellen: je toont zo interesse en je hoeft zelf niet het woord te voeren. • Vlucht niet weg in alcohol of drugs om je verlegenheid te verbergen. Weet ook dat koffie (cafeïne) vaak alleen voor extra stress zorgt. • Sport en beweging helpen om stress en angst uit je lichaam te jagen.
“Blijf er niet mee zitten” • Zoek iemand in je omgeving, iemand die je vertrouwt, om over je verlegenheid te praten. Een gedeelde angst is een kleinere angst. Blijf er niet alleen mee zitten. • Combineer iets wat je heel graag doet of kan, met een stukje van de angst. In groep sporten bijvoorbeeld, mensen zoeken om samen naar een concert te gaan. Dat helpt zeker in het overwinnen van moeilijke stappen. • Volg een cursus ontspanningstherapie of een assertiviteitstraining. Je zal verbaasd staan over hoeveel andere jongeren met verlegenheid worstelen.
Met wie kan ik praten over mijn verlegenheid? Natuurlijk is het moeilijk om bij een groep aan te kloppen als je verlegen bent. Dat weet de Verening voor Verlegen Mensen ook. Toch zal je je hier snel op je gemak voelen. Alle vrijwilligers zijn zelf ook verlegen of verlegen geweest en je zal merken hoe goed het doet om met anderen over je verlegenheid te praten. Zeker als zij je probleem herkennen. De VVM heeft een aparte groep voor jongeren. In de cursus leer je hoe je verlegenheid kan wegwerken, hoe je assertiever en socialer kan worden. De VVM brengt mensen samen zodat ze voelen dat ze niet alleen staan met hun verlegenheid. Je leert hoe je contacten kan leggen en je weerbaarder kan opstellen.
Is het nodig om professionele hulp te zoeken? Ben je extreem verlegen zodat je amper normaal kan functioneren? Dan kan professionele hulp nodig zijn. Een psychotherapeut kan je angststoornissen behandelen, of paniekaanvallen leren vermijden. Dat kan bijvoorbeeld met ademhalingsoefeningen of ontspanningstherapie. De eerste stap voor professionele hulp is een gesprek met je huisarts. Je kan ook hulp vragen in het Centrum voor Leerlingenbegeleiding of in een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg.
Stap eens binnen bij het JIP! In een Jongereninformatiepunt in je buurt kan je informatie opzoeken in folders of op het internet, maar je kan er ook terecht voor een gesprek. De JIP-medewerkers helpen je met je vragen en zoeken samen een oplossing voor je probleem. Binnenstappen in een JIP is helemaal gratis. Op zoek naar het JIP in je buurt? ➜ www.jips.be
Najaar 2012 • V.U.: Marjolein Haan, Leopoldstraat 25, 1000 Brussel
Jongerengids.be is de snelste weg naar alle informatie voor jongeren. Je vindt er een antwoord op al je vragen.
