Verkorte handleiding melden in SISA voor professionals binnen het Onderwijs
I. den Ouden, SISA versie 17 juli 2008
1
INLEIDING Opbouw handleiding In deze handleiding wordt een antwoord gegeven op de volgende vragen: Wanneer meld ik in SISA Risicoprofiel Hoe meld ik in SISA Onder welke voorwaarden meld ik in SISA Wat doe ik na een match Wie gaat er melden vanuit het onderwijs in SISA Brief aan ouder(s) verzorger(s)
3 4 6 7 7 8 9
Sluitende aanpak Soms ondervindt een leerling problemen tijdens het opgroeien. Dan zijn er vaak verschillende organisaties die de leerling daarbij helpen. Het kan gebeuren dat meerdere instanties tegelijkertijd hulp bieden. Dan is het belangrijk dat organisaties dit van elkaar weten. De hulp aan de leerling kan dan op elkaar worden afgestemd. Wat is SISA SISA is een signaleringssysteem, ook wel verwijsindex genoemd. SISA staat voor Stedelijk Instrument Sluitende Aanpak. De deelnemende organisaties bepalen, volgens eigen criteria, wanneer ze een kind melden in SISA. Wanneer er twee meldingen/signalen vanuit verschillende organisaties over hetzelfde kind binnenkomen, ontstaat er automatisch een ‘match’. De meldende organisaties krijgen het bericht dat ook een andere organisatie hulp biedt. In dit bericht staat de naam en het telefoonnummer van de andere melder, zodat ze contact met elkaar kunnen opnemen. De ouders van de leerling ontvangen van SISA een brief over de match. (zie bladzijde 9). In het systeem staat niet wat er met de leerling aan de hand is, alleen dát er iets aan de hand is en wie de melders zijn. SISA zorgt ervoor dat je eigen meldingen worden gematcht met andere meldingen. Begrippen ZAT-MDO-ST
Frequent overleg binnen de school tussen verschillende disciplines. Zorg Advies Team, Multi Disciplinair Overleg, Social Team.
CJG
Centrum voor Jeugd en Gezin: per deelgemeente zijn de consultatiebureaus Ouder & Kind, de GGD, gezinscoaches, pedagogen, voorpostfunctionaris en Jong-coördinator hierin georganiseerd.
ELD-LVS-DMO
Elektronisch leerling Dossier, Leerling Volg Systeem, Digitaal Meldpunt Onderwijs
Match
Er ontstaat een match wanneer twee professionals vanuit verschillende organisaties een melding doen over dezelfde leerling. De beide melders worden per e-mail op de hoogte gebracht van deze match. Een kind/jongere of de ouder(s)/verzorger(s) van de leerling (tot 16 jaar) worden geïnformeerd door een standaard brief met daarin het bericht dat er een match in SISA heeft plaatsgevonden tussen twee of meer organisaties die bij hen betrokken zijn. Deze organisaties wordt gevraagd samen te werken zodat er een adequaat hulpaanbod kan worden gedaan. En hulp op elkaar kan worden afgestemd.
Melding/signaal
In SISA wordt melding gedaan van een leerling, op basis van één (of meerdere) risicofactoren. WAT de inhoud van de melding is, wordt niet in SISA gemeld, alleen DAT er een risico is geconstateerd. Een présignaal kan worden afgegeven wanneer er sprake is van een “niet pluis gevoel” over een leerling. Bij een présignaal kan geen match ontstaan. 2
Hoofdregisseur
Zodra een match in SISA ontstaat van meldingen (kan uit verschillende ketens zijn zoals jgz, welzijn, onderwijs, veiligheid, werk- en inkomen) krijgt één van de melders de hoofdregie toegewezen. De hoofdregisseur neemt het initiatief tot afstemming tussen de professionals en is er verantwoordelijk voor dat een plan van aanpak wordt gemaakt (en geregistreerd in SISA).
Risicofactoren
Onderwijs heeft een aantal risicofactoren geformuleerd. Het is een open profiel, een richtlijn. Wanneer vanuit het onderwijs een ontwikkeling ontstaat waardoor het risicoprofiel aangepast dient te worden is dit altijd mogelijk.
SISA
Stedelijk Instrument Sluitende Aanpak. De lokale verwijsindex van Rotterdam.
VIR
Verwijs Index Risicojongeren beter bekend als Landelijke Verwijsindex. Eind 2009 zijn alle gemeenten met een lokaal risicosignaleringssysteem aangesloten op de Landelijke Verwijsindex Hierdoor is er een landelijke uitwisseling mogelijk van signalen over één jongere. SISA is aangesloten op de Landelijke Verwijsindex. Hierdoor kunnen meldingen over stadsgrenzen heen matchen.
Coördinatie leerlingzorg
Binnen het onderwijs bestaat een eigen interne zorgstructuur en zijn afspraken gemaakt over welke zorg je doorverwijst naar welke instantie/organisatie. Deze afspraken blijven bestaan. SISA is een ondersteuning van professionals. Op deze manier is de keten onderwijs geïnformeerd over het feit dat er ook andere ketens betrokken zijn bij de zelfde leerling.
W AN NE E R M EL D IK I N SI S A?
Belang van melden Onderwijs krijgt steeds meer te maken met multi-problem gezinnen waar vaak meerdere organisaties tegelijk bij betrokken zijn. Een sluitende aanpak is alleen mogelijk als betrokken instanties dit van elkaar weten en de hulp aan de jongere/het kind en gezin op elkaar afstemmen. Met een melding in SISA maak je duidelijk dat je zorgen hebt om een leerling en je eraan wilt bijdragen dat de zorg rondom een leerling zo optimaal mogelijk wordt georganiseerd. Een melding in SISA maakt het mogelijk om met alle betrokken instanties de zorg aan een leerling op elkaar af te stemmen, daar zijn ouders en kinderen ook bij gebaat. Meldingscriteria In principe wordt een leerling gemeld zoals in onderstaand schema is weergegeven. Wanneer er sprake is van niet pluis gevoelens en deze worden door collegae binnen het onderwijs gedeeld kan er een présignaal worden gedaan. Per organisatie is een eigen risicoprofiel bepaald.
3
SI G N AL E R ING S CR IT ER I A V O O R H ET O N D ERW I J S ( RI CHT L I JN RI SI CO P RO F I E L ) Ouders zijn altijd geïnformeerd, tenzij er gevaar dreigt voor de leerling. D E R E G U L I E R E W E R KW I J Z E V AN S C H O O L B L I J F T V AN K R AC H T . E E N S I G N A AL I N S I S A O N T S L A AT D E P R O F E S S I O N AL N I E T T O T H E T O V E R G A AN V AN V E R D E R E N O O D Z AK E L I J K E AC T I E S V O O R D E L E E R L I N G .
Categorie
Problematiek
Eigen actie na melding in SISA
Capaciteiten onderzoek en leerprestaties
Bij een door school ingezet traject met als mogelijk vervolg een verwijdering. Leerprestaties disharmoniëren (gedurende langere tijd) met wat op basis van capaciteiten verwacht mag worden. Mogelijkheden om dit op te pakken overstijgen competenties van de school. Ouders wijzen hulp bij doorverwijzen af. Er is sprake van langdurige neerslachtige stemming, verlies aan interesse, zelfbeschadiging, gevoelens van waardeloosheid, terugkerende gedachten aan dood of zelfdoding, extreem middelengebruik enz. Er is bij de leerling (en/of ouders) sprake van problemen waarvoor geen of onvoldoende hulp wordt gezocht door ouders en/of leerling. De problemen uiten zich in agressief of ander opvallend gedrag (verbaal en fysiek), onhandelbaar gedrag ten opzichte van zichzelf en of anderen, Verslavingsproblematiek: de jongere wiens functioneren wordt beïnvloed door een verslaving (alcohol, drugs, gokken). De leerling die de veiligheid van anderen in gevaar brengt door fysiek geweld, wapenbezit, emotioneel geweld/pesten, intimiderend gedrag of bij een schorsing van eenleerling naar aanleiding van (fysiek/emotioneel) geweld en/of wapenbezit. Wanneer ouder(s)/ verzorger(s) voor langere tijd afwezig of onbereikbaar zijn. Als er sprake is van meervoudige en/of complexe problematiek, een stapeling van problemen waardoor er zorgen ontstaan rondom het gedrag of ontwikkeling van de jongere. Als adviezen van de school voor ondersteuning of het zoeken van externe hulpverlening door ouder(s)/verzorger(s) herhaaldelijk niet worden opgevolgd.
Melden bij inspectie en leerplicht.
Internaliserende/ Externaliserende problemen
Inventarisatie leefomstandigheden en opvoedsituaties
Doorverwijzing proberen te realiseren
Middels schoolarts of mw doorverwijzen naar geschikte hulpverlening
Hulp door middel van doorverwijzen
Middels schoolarts of maatschappelijk werk doorverwijzen naar geschikte hulpverlening
Aangifte bij de politie, verdere acties zoals die door het onderwijs zijn afgesproken
reguliere acties zoals die door het onderwijs zijn afgesproken.
Verdere acties zoals die door het onderwijs zijn afgesproken.
Melding bij AMK en/of ASHG Bij het plaatsen van een melding bij AMK, ASHG (Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld) of Raad voor de Kinderbescherming vanwege een van de hierna genoemde oorzaken, wordt ALTIJD een melding in SISA geplaatst: - vermoeden van of duidelijkheid over mishandeling (zowel emotioneel als fysiek) - verwaarlozing - huiselijk geweld - loverboy problematiek 4
Betrokken professionals in heden en verleden
De jongere die in aanraking komt met justitie, waarbij in combinatie met andere factoren de school zich zorgen maakt over de betreffende jongere. Als school diverse signalen krijgt van problemen met een jongere buiten school die neigen naar criminaliteit. De jongere die door diverse instanties wordt begeleid, maar waarbij acties uitblijven of niet tot de afgesprokenof gewenste resultaat leiden.
Algemeen
Registratie van uitval in het voortgezet onderwijs (VO) of niet arriveren in het PO, VO en ROC. Alle risicovolle overstapmomenten van een leerling van het ene onderwijs naar het andere onderwijs. Bij veelvuldig onverklaarbaar verzuim.
KOV (Kennisgeving Ongeoorloofd Verzuim) invullen Acties zoals die door het onderwijs zijn afgesproken altijd door laten gaan. Zorgloket en/of leerplicht inschakelen.
Op verzoek van ouders uitschrijven met onbekende bestemming. Vraagtekens bij vertrek naar het buitenland.
5
Zorgstructuur onderwijs PO-VO-MBO Signaleren Probleem besproken in het Bespreek in ZATMDO- ST
Zorgen blijven
Geen melding naar SISA
Nee
Nee
Ja
Reguliere actie
Ja zorgen bespreken met ouders
Info in LVS bijhouden
Informeren over te ondernemen stappen & toestemming vragen om samen te werken met andere professionals en informatie te
Conflict van plichten?
Ja
Melden in SISA zonder toestemming
Nee
In ZAT afstemmen wie meldt. School, GGD of SMW
Webbased melden of middels LVS- DMO
Melden in SISA ouders zijn geïnformeerd Eigen reguliere acties uitvoeren, zoals in het ZAT afgesproken
Match? Nee Ja
Match met BJZ of CJG
Hoofdregie door BJZ Ja Hoofdregie door CJG
Afgesproken acties afstemmen met andere professionals en tot een gezamenlijk plan van aanpak komen
Voortgang eigen acties bewaken in 6
O ND E R W EL K E VO O RW AAR D E N M EL D IK ? Leg altijd in LVS vast dat met de leerling of de ouders gesproken is over het probleem, wat het probleem is en dat er met de leerling of de ouders besproken is wat de te ondernemen stappen zijn en hoe daarop gereageerd is. Bij een risicoleerling meld je altijd in SISA nadat je dit hebt besproken met meerdere professionals, bij voorkeur heeft dit plaats gevonden in het ZAT, MDO of ST. Wees naar ouders en leerlingen zo transparant mogelijk over je handelen en informeer ze over de stappen die jij onderneemt. Het is belangrijk om ouders op de hoogte te brengen van je zorgen en aan te geven dat jij alleen de leerling niet die hulp kan geven die het verdient. Een melding in SISA maakt het mogelijk om met alle betrokken instanties de zorg aan een leerling en/of gezin op elkaar af te stemmen en daar zijn ouders ook bij gebaat. Voor professionals uit het onderwijs is de wet bescherming persoonsgegevens van toepassing. Maar als ouders geen toestemming geven voor het doen van de melding in SISA of als de leerling in gevaar komt door de ouder(s) te informeren, is het mogelijk je te beroepen op een ‘conflict van plichten’. Je kunt dan melden middels een présignaal. Hierbij is het belangrijk om je overwegingen goed vast te leggen in LVS. Het conflict van plichten is er wanneer er sprake is van een dreigend gevaar. Het handelen buiten medeweten van ouders om moet noodzakelijk en proportioneel zijn. Omdat in SISA alleen DAT-informatie wordt weergegeven ( geen inhoudelijke informatie) en er een présignaal mogelijk is, kan zonder dat ouders geïnformeerd worden door professionals over de ketens heen samengewerkt worden waardoor een adequaat hulpaanbod mogelijk is.
Indien een melding in SISA gemaakt wordt, wordt er automatisch een bewaartermijn voor de melding aangemaakt. Indien de melding wordt ‘afgesloten’, wordt de melding inactief en niet meer matchbaar. Onderwijs start met een bewaartermijn van de signalen van 6 maanden. De bewaartermijn kan per signaal handmatig aangepast worden. Indien je SISA wilt raadplegen of er al meldingen zijn, wordt dit geregistreerd als een présignaal. Bij het raadplegen van gegevens over de leerling in SISA laat je dus altijd een voetprint achter. Bespreek de leerling altijd eerst in het casuïstiek overleg wat bij jullie op school gehouden wordt, daar kan allereerst afgestemd worden of er meer bekend is over de leerling vanuit andere disciplines, voordat je besluit een (pre)signaal af te geven. Tips voor het gesprek Behandel de ouders als gelijkwaardige gesprekspartner. Deel je zorgen over hun kind. Geef aan dat jij alleen hun kind niet de hulp kan geven die het verdient. Geef aan dat samenwerking met andere hulpverleners belangrijk is om de zorg aan hun kind op elkaar af te stemmen. Je wilt voorkomen dat dingen dubbel, helemaal niet of te laat gebeuren. Geef aan dat SISA er alleen voor zorgt dat hulpverleners bij wie hun kind al bekend is, contact met elkaar opnemen. Alleen de naam van de leerling en de meldende instantie staan vermeld en niet wat het probleem is. De melder informeert de ouder over de melding. Zodra er een match plaatsvindt, ontvangen de ouder en de leerling een standaard brief van SISA. Voor klachten beschikt SISA over een klachtenprocedure.
W AT DO E IK N A E E N M AT C H? De melding in SISA wordt weggeschreven onder de naam van de school. Na een match, gaat er geautomatiseerd een brief naar de ouders en de leerling. In deze brief staat echter dat Onderwijs gemeld heeft. Onderaan de brief van SISA wordt standaard een voetnoot toegevoegd met een verwijzing naar www.sisa.rotterdam.nl, waarop alle instanties/ instellingen staan vermeld die bij SISA zijn aangesloten. Na een match wijst SISA automatisch een hoofdregisseur aan. Deze regisseur is ervoor verantwoordelijk dat de melders contact met elkaar opnemen en de zorg op elkaar afstemmen. 7
De afspraken worden vastgelegd in een plan van aanpak. De hoofdregisseur zorgt ervoor dat het plan van aanpak in SISA wordt vastgelegd. De hoofdregie bij meerdere meldingen wordt in SISA automatisch toegewezen op basis van een aantal uitgangspunten. De volgende uitgangspunten worden voor meldingen van het onderwijs gehanteerd: 1. Indien er een match is met Bureau Jeugdzorg komt de hoofdregie altijd daar te liggen 2. Indien er een match is met het CJG dan krijgt het CJG de hoofdregie toegewezen 3. DOSA heeft een coördinerende rol over de ketens heen. Het is mogelijk om de regierol, na overleg met de meldende partijen handmatig aan te passen, indien een situatie daartoe leidt Bovenstaande betekent dat na een match uitwisseling van gegevens plaats vindt, om de zorg op elkaar af te kunnen stemmen. De onderwijs professional dient zich te houden aan de wet bescherming persoonsgegevens. Wissel alleen die informatie uit die relevant is om de zorg van verschillende partijen op elkaar af te stemmen en te komen tot een goed plan van aanpak. De CJG-coördinator kan alle meldingen en matches van zijn of haar eigen CJG inzien. Hij bewaakt dan ook de voortgang en status van een match met het CJG. Deelgemeente breed heeft de DOSA /GOSA regisseur een coördinerende rol over de ketens heen, zo ook in SISA
W IE G AAT ER M EL D E N V AN U IT H ET O ND E RW I J S.
De zorgstructuur binnen het onderwijs is leidend als het gaat om wie kan er melden naar SISA. Wanneer de leerling besproken is in het ZAT-MDO of ST (multidisciplinair) en is vastgesteld dat deze leerling gemeld gaat worden in SISA, lijkt de intern begeleider- zorg coördinator of locatie directeur de aangewezen persoon. Door op deze wijze te melden wordt bereikt dat er één coördinatiepunt is van waaruit risicoinschattingen worden gemaakt op basis van informatie van alle betrokken professionals. Als meerdere disciplines bij de leerling betrokken zijn, zal afhankelijk van het soort probleem in het multidisciplinaire team worden bepaald welke discipline het beste de melding op zich kan nemen. In de meeste gevallen waarbij de zorg is betrokken zal de schoolmaatschappelijk werker de aangewezen professional zijn.
Bezoekadres: Blaak 16 Rotterdam Postadres: Postbus 70014
8
3000 KS Rotterdam Website: www.sisa.rotterdam.nl E-mail:
[email protected] Fax: (010) 891 45 55 Inlichtingen: D. Brkic Telefoon: (010) 891 47 90
[CLIENT.VOORLETTERS] [CLIENT.TUSSENVOEGSEL] [CLIENT.ACHTERNAAM] [CLIENT.STRAATNAAM] [CLIENT.HUISNUMMER] [CLIENT.POSTCODE] [CLIENT.STAD] Datum: [MATCH.DATUMACTIVERING] Geachte [CLIENT.VOORLETTERS] [CLIENT.TUSSENVOEGSEL] [CLIENT.ACHTERNAAM] en ouders / verzorgers, Soms ondervindt iemand problemen tijdens het opgroeien. Om diegene daarbij te helpen kan het gebeuren dat er twee of meer instanties tegelijkertijd hulp bieden. Dan is het belangrijk dat de hulpverleners dat van elkaar weten. Zo kunnen die organisaties samen ervoor zorgen dat u de juiste begeleiding krijgt. Daarom is het Sisa-signaleringssysteem ontwikkeld (Stedelijk Instrument Sluitende Aanpak). Een computersysteem dat bijhoudt of meerdere instanties hulp bieden aan hetzelfde kind/jongere en ervoor zorgt dat die instanties contact met elkaar hebben. U bent aangemeld door *[INSTANTIE.BETROKKEN.INSTANTIENAMEN]. Deze instanties zijn aangesloten bij het SISA-signaleringssysteem. Wat betekent SISA voor u? Voor u verandert er helemaal niets, u blijft gewoon contact houden met de instantie(s) waar u bekend bent. Sisa zorgt er alleen voor dat die instanties beter met elkaar gaan samenwerken zodat u het beste geholpen wordt. SISA weet dát u bekend bent bij een organisatie maar niet waarom. De volgende gegevens zijn van u in het systeem opgenomen: Naam: [CLIENT.VOORLETTERS] [CLIENT.TUSSENVOEGSEL] [CLIENT.ACHTERNAAM] Geboortedatum: [CLIENT.GEBOORTEDATUM] De datum waarop u bent aangemeld: [MATCH.DATUMACTIVERING] Sisa gaat vanzelfsprekend zeer zorgvuldig met uw gegevens om. Daarom is het signaleringssysteem goed beveiligd. Dit moet ook volgens de Wet bescherming persoonsgegevens Bent u het niet eens met opname van uw gegevens in het systeem, dan kunt u hiertegen schriftelijk bezwaar** maken bij de beheerder. U kunt dit doen binnen 14 dagen na dagtekening van deze brief. Hebt u nog vragen of wilt u het reglement van het SISA-signaleringssysteem inzien, dan kunt u terecht van dinsdag tot en met vrijdag van 09.00 tot 10.00 uur op bovenstaand adres. Ik vertrouw erop dat u hiermee voldoende informatie heeft ontvangen. Met vriendelijke groet, mevrouw D. Brkic
de heer J. Hartensveld Beheerders SISA-signaleringssysteem
*Wilt u meer informatie over alle organisaties/ instellingen die signalen leveren aan het SISA-signaleringssysteem? Kijkt u dan op www.sisa.rotterdam.nl
** Bezwaar indienen is mogelijk indien uw gegevens die zijn opgenomen in het SISA-signaleringssysteem feitelijk onjuist zijn, onvolledig zijn, niet ter zake doen of in strijd zijn met de wet (Wet bescherming persoonsgegevens, artikel 36).
9
