1
Verkort draaiboek voor de implementatie van de WIJ
2
1
Producten
1.1
De op te leveren producten
Ten behoeve van de implementatie van de Wet Wij moeten de volgende producten worden opgeleverd. 1.1.1 Product beleid Binnen het product beleid dient een vertaling te worden gemaakt van de wet- en regelgeving naar beleidsrichtlijnen en bijbehorende instructies voor de uitvoering. De volgende producten dienen te worden opgeleverd: 1. Verordeningen. De gemeenteraad stelt bij verordening regels met betrekking tot:2 a. de inhoud van een werkleeraanbod; b. het verlagen van het bedrag van de inkomensvoorziening, bedoeld in artikel 41, eerste lid; c. het bestrijden van misbruik en oneigenlijk gebruik van deze wet; d. de wijze waarop jongeren, of hun vertegenwoordigers worden betrokken bij de uitvoering van deze wet; e. het verhogen en verlagen van de norm, bedoeld in artikel 35. 2. De regels bedoeld in het eerste lid, onderdeel d, hebben in ieder geval betrekking op de wijze waarop: a. periodiek overleg wordt gevoerd met de jongeren of hun vertegenwoordigers; b. de jongeren of vertegenwoordigers onderwerpen voor de agenda van dit overleg kunnen aanmelden; c. de jongeren of vertegenwoordigers worden voorzien van de voor een adequate deelname aan het overleg benodigde informatie. Het ministerie van SZW stelt modelverordeningen beschikbaar voor het werkleeraanbod, de afstemming en de toeslagen. Met betrekking tot fraude en cliëntenparticipatie kan in wezen probleemloos ervoor worden gekozen de WIJ in de WWB-verordening te incorporeren. De verordeningen dienen uiterlijk 1 oktober 2009 te zijn vastgesteld. Zo lang de gemeente na 1 oktober 2009 nog geen verordeningen heeft vastgesteld, kan zij in wezen geen beschikkingen afgeven. Wil de gemeente dit toch doen dan zal zij in beginsel het voor de klant meest gunstige beleid moeten hanteren. Dat houdt vooral voor de hoogte van de eventuele toeslag in het kader van de inkomensvoorziening in, dat in beginsel de maximale toeslag zal moeten worden toegekend. 2. Aanpassing bestaande verordeningen en beleidsregels. In diverse bestaande verordeningen en beleidsregels (langdurigheidstoeslag, toeslagenverordening, etc.) wordt verwezen naar de ‘bijstandsnormen’. Deze moeten voor de doelgroep jongeren worden vervangen door de WIJnormen. Een andere eventueel te wijzigen verordening, is de verordening op de bezwaarschriftencommissie. Verder zal eventueel ook moeten worden gekeken naar het kwijtscheldingsbeleid lokale belastingen. Eventueel moet ook daarin de WIJ worden verwerkt. 3. Mandatering van bevoegdheden. Door de inwerkingtreding van de WIJ ontstaat er een geheel nieuwe ‘set’ van rechten en plichten, zowel voor gemeenten als voor jongeren. Het college is verantwoordelijk voor de uitvoering van de WIJ, zo ook voor het nemen van besluiten en andere handelingen die daarvoor nodig zijn (art. 11 WIJ). De bevoegdheid om ter zake namens het college te kunnen optreden dient door het college aan de aangewezen gemeenteambtenaren of derden te worden overgedragen. Het Mandaatbesluit of –register dient daarom te worden aangepast. 4. Meerjarenplan. Het opstellen van een meerjarenplan voor de WIJ is niet bij wet voorgeschreven, maar wordt wel aangeraden. 5. Afspraken met derden. Er moeten afspraken worden gemaakt over o.a. inkoop, doorverwijzing en taakverdeling met bijvoorbeeld: - Onderwijs: vanuit preventief oogpunt contacten aanhalen met onderwijsinstellingen en RMC; optimaal benutten voorliggende voorziening onderwijs; - Werkgevers: deze doelgroep specifiek onder de aandacht brengen; - UWV Werkbedrijf: nadere afspraken maken over aanvraagafhandeling. Er is inmiddels een handreiking WIJ waarin verder wordt ingegaan op de relatie met derden.
3
6. Aanbod op orde brengen. Indien nodig dient de gemeente het bestaande aanbod aan te passen zodat sprake is van een werkleeraanbod. Het huidige WWB-aanbod dient te worden gescreend. De gemeente moet een klant binnen een redelijke termijn na aanvraag (in beginsel 8 weken) een werkleeraanbod kunnen doen. In de Handreiking WIJ wordt ingegaan op de inhoud van het werkleeraanbod. Als de gemeente per 1 oktober het aanbod nog niet op orde heeft, kan worden gekozen voor: Het aanbieden van een onderzoeks-/diagnosefase aan de klant. Dit is relatief snel te realiseren. De gemeente blijft zo binnen de redelijke termijn en heeft zo extra tijd voor de vormgeving van een vervolgaanbod. • Tijdelijk op individuele basis inkopen.
•
Als de gemeente geen passend aanbod heeft, dient de inkomensvoorziening te worden verstrekt. Bovendien kan de jongere bezwaar en beroep indienen. 1.1.2
Product bedrijfsvoering
In de bedrijfsvoering dienen de volgende zaken te worden opgepakt: 1. Beschrijving werkprocessen. De primaire processen wijzigen op een paar onderdelen. Denk bijvoorbeeld aan de ambtshalve vaststelling van het recht op inkomensvoorziening. De huidige WWB-processen dienen te worden gescreend op noodzakelijke aanpassingen. Er zijn inmiddels modelwerkprocesbeschrijvingen die via het ministerie van SZW beschikbaar zijn gesteld. De beschrijvingen kunnen hierbij handzaam zijn. In het model wordt de lokale WIJ-uitvoering verdeeld in de volgende deelproducten: • • • • • • •
Onderzoek aanvraag werkleeraanbod. Ambtshalve claimbeoordeling inkomensvoorziening. Werkleeraanbod. Intrekkingsonderzoek. Bestandsbeheer. Verhaal, terugvordering en debiteurenbeheer. Bestrijding misbruik en oneigenlijk gebruik.
4. Werkinstructies maken. Voor de uitvoerende medewerkers dienen werkinstructies te worden gemaakt of aangepast. 5. Standaardbrieven, -beschikkingen, etc. zullen moeten worden aangepast. Inmiddels zijn via het Ministerie van SZW/Stimulansz standaardbrieven beschikbaar gesteld. Ook zullen er formats voor de rapportages in het kader van de vaststelling van het werkleeraanbod moeten worden gemaakt. De rapportage zal Awb proof moeten zijn. De rapportage moet het fundament gaan vormen voor het werkleeraanbod. Er moet een goede en zorgvuldig tot stand gekomen formulering van het aanbod zijn opgenomen, waarbij ook aandacht is voor de wensen van de jongere zelf. 6. Rekenmodules. Voor het bepalen van de hoogte van de inkomensvoorziening kan een rekenmodule worden gemaakt. Het verdient aanbeveling hierin alleen te investeren indien naar verwachting het aantal gecompliceerde berekeningen (bijv. gehuwd met partner ouder dan 27 jaar) groot zal zijn. 7. Inkoop trajecten (indien nodig). Eerst moet worden bepaald hoe het werkleeraanbod eruit moet zien en of het huidige (WWB-)aanbod toereikend is. Indien nodig zal aan de slag moeten worden gegaan met het daadwerkelijk realiseren (inkopen) van het aanbod. 8. Opleidingen medewerkers. De wijzigingen op grond van de WIJ rond de aspecten personeel & management hebben voornamelijk betrekking op de opleidingen, die als gevolg van de WIJ noodzakelijk zullen zijn. Het gaat daarbij om zowel de inhoudelijke opleidingen (wijzigingen in wet- en regelgeving, rekenregels e.d.) als de gebruikersopleidingen rond de nieuwe functionaliteiten in de software. 9. Aanpassing sturing en verantwoording. De diverse processen en producten in de P&C-cyclus moeten worden aangepast. Denk aan de managementrapportages, de IC-aanpak, verantwoording Sisa en desgewenst ook de programmabegroting. Er moeten nieuwe kwaliteitseisen, prestatie-indicatoren en meetmomenten worden vastgesteld. Hiervoor kan
4
grotendeels bij de huidige WWB-werkwijze worden aangesloten. In de modelwerkprocesbeschrijvingen zijn voorbeeldprestatieindicatoren, productafbakeningen en kostendragers geformuleerd.
10. Overzetting van WWB naar WIJ (overgangsrecht). WWB-klanten die op 1 oktober 2009 jonger zijn dan 26 jaar dienen in de periode tot 1 juli 2010 te worden overgezet naar de WIJ. Uitzondering hierop vormen de alleenstaande ouders die deelnemen aan het experiment alleenstaande ouders op grond van artikel 83 WWB. 11. Aanpassing Informatie- en communicatietechnologie (ICT). De inzet van de ICT zal, zeker wat betreft de kernsystemen, aanzienlijk kunnen wijzigen. Het CP-ICT (coördinatiepunt) heeft aangegeven dat de WIJ als aparte regeling buiten de WWB vanaf 1 januari 2010 in de gemeentelijke systemen kan worden ondersteund. In een brief aan de Tweede Kamer d.d. 2 maart 2009 heeft het CP-ICT gemeld dat de gemeenten en gemeentelijke softwareleveranciers zes maanden nodig hebben om de systemen aan te passen aan de WIJ. Inmiddels heeft het CP-ICT een werkgroep in het leven geroepen om vorm te geven aan de systeemtechnische ondersteuning van de WIJ. In de periode van 1 oktober 2009 tot 1 januari 2010 kunnen gemeenten de nieuwe instroom in de WIJ registeren in de huidige WWB-systemen. Ook de verantwoording in het kader van de loonaangifte kan op deze manier plaatsvinden. De regering verwacht niet dat dit in de gemeentelijke praktijk problemen zal opleveren. Bij de vormgeving van de WIJ is, conform het advies van het Uitvoeringspanel, zo dicht mogelijk aangesloten bij de WWB. Dit betekent dat de automatisering van de uitkeringsadministratie, de loonaangifte en de statistieken over uitkeringen, debiteuren en fraude op dezelfde leest kan worden geschoeid. Ook de rekenregels en de normen van de inkomensvoorziening in het kader van de WIJ komen grotendeels overeen met die van de WWB. Daarnaast zal moeten worden bezien of andere (gerelateerde) systemen aanpassing behoeven, waarbij een onderscheid moet worden gemaakt tussen: • • •
generieke toepassingen: denk bijvoorbeeld aan gekoppelde kantoorautomatisering, gekoppelde Document Management Systemen (DMS) e.d; specifieke toepassingen, die voor de huidige WWB of onderdelen daarvan (zoals berekeningen) zijn ontwikkeld; systemen ten behoeve van het genereren van managementinformatie.
1.1.3 Product Communicatie De invoering van de WIJ heeft gevolgen voor diverse partijen. Denk bijvoorbeeld aan: • • • • •
de doelgroep (potentiële en bestaande klanten) eigen medewerkers het onderwijs werkgevers diverse gemeentelijke afdelingen
Het is van belang een communicatieplan op te stellen die zich richt op de inhoud, vorm, doelgroepbepaling en planning van de communicatie. Het is aan te bevelen een communicatieplan op te stellen waarin een en ander wordt vastgelegd. Voor wat betreft media kan gedacht worden aan: • • • • •
Website Folder Artikelen in nieuwskrant, huis-aan-huisblad, etc. Informatiemap nieuwe klanten Voorlichtingsbijeenkomsten en mailing (vooral geschikt om contract- en samenwerkingspartners te informeren)
Een voorbeeldvoorlichtingstekst is inmiddels voor de gemeenten beschikbaar. Het verdient aanbeveling deze aan te passen voor specifieke doelgroepen.
5
PLANNING IMPLEMENTATIE WIJ (2009) Hoofdactiviteit
Deelactiviteit
Wie
Beleid
Afspraken met derden
Tilly Lammers en Lambert Manden (in overleg met mevr. Kroon) Yvonne Tiemens/John Horst John Horst, Karin Pinkster en Frank Dieleman. Yvonne Tiemens, John Horst, Frank Dieleman en Karin Pinkster Programma managers Jeugd en Onderwijs en Werk en Inkomen. Elly Brinkhof
Aanpassing Mandaatbesluit ofregister WIJ - verordeningen
Aanpassen toeslagenverordening WWB en overig beleid
Meerjarig beleidsplan WIJ (niet voorgeschreven)
Overzetten van WWB naar WIJ
Bedrijfsvoering
Beschrijving werkprocessen Werkinstructie Standaardbrieven, beschikkingen etc. Rekenmodules Inkooptrajecten (indien nodig)
Opleidingen medewerkers
Communicatie Info bestuur
Sturing en verantwoording, programmabegroting, P&C cyclus, opzetten IC – aanpak, Sisa ICT (statistiek, uitkeringsadministratie etc.) Communicatieplan Uitvoering Terugkoppeling
Auditoren team KZ Auditoren team KZ Jan Brinkman Jan Brinkman Lambert Manden en Tilly Lammers (overleg met Kroon) Lambert Manden en Karin Pinkster Jan Brinkman
Jan Brinkman Judith Buter Judith Buter Management
Sept
Okt
Nov
Dec
Jan
doorl open d
doorl open d
Tot 1-72010
