Verkenning informatiebehoeften ouders gedurende de schoolloopbaan van hun kinderen. Een kwalitatief onderzoek ten behoeve van het ministerie van OCW

Verkenning informatiebehoeften ouders gedurende de schoolloopbaan van hun kinderen Een kwalitatief onderzoek ten behoeve van het ministerie van OCW

Inhoudsopgave

Aanbevelingen en conclusies 1. Doelstelling, opzet en uitvoering

Verkenning informatiebehoeften ouders gedurende schoolloopbaan kinderen

2. De keuze voor het po en informatiebehoeften tijdens het po 3. De keuze voor het vo en informatiebehoeften tijdens het vo

Veldkamp

4. De keuze voor het mbo en informatiebehoeften tijdens mbo 5. De keuze voor het hbo/wo en informatiebehoeften tijdens het

Judith ter Berg Yolanda Schothorst

hbo/wo 6. Kennis over en interesse in info van OCW, Inspectie en DUO Projectnummer: 5889

7. Reacties op website, studiebijsluiter oktober 2012

2

© Veldkamp | P5889

Aanbevelingen en conclusies

© Veldkamp | P5889

3

Aanbevelingen: communiceren met ouders Op basis van de resultaten van dit onderzoek lijkt er voor OCW, Inspectie en DUO een bescheiden rol weggelegd om rechtstreeks te communiceren met ouders.

Het informatieaanbod lijkt soms niet goed aan te sluiten op de zoekmethodes van ouders (vaak via Google), waardoor men niet makkelijk bij bepaalde informatie komt. Het is het onderzoeken waard om te kijken of er meer handvatten kunnen worden geboden in de zoektocht. Hetzij door middel van het faciliteren van ‘slimmer zoeken’ zoals sites als bol.com dat doen (andere ouders keken ook naar …), hetzij door het opzetten van een portal met links naar relevante sites, ingedeeld naar de leeftijd van het kind.

De scholen hebben een heel belangrijke functie in de informatievoorziening richting ouders. OCW kan scholen attenderen op hun belangrijke rol en hen daar mogelijk in ondersteunen.

DUO zou een actievere rol kunnen vervullen in de informatievoorziening aan ouders rond financiële zaken: Het moment van de brief waarin wordt aangekondigd dat hun kind 18 jaar wordt en welke consequenties dat heeft, is een uitgelezen kans om hen te informeren en door te verwijzen naar relevante informatiebronnen. Persoonlijke informatie vanuit DUO op informatieavonden zou eveneens een aantrekkelijke optie voor ouders kunnen zijn.

© Veldkamp | P5889

4

Conclusies (1) In opdracht van het ministerie van OCW heeft Veldkamp kwalitatief onderzoek uitgevoerd naar de informatiebehoeften van ouders over de schoolloopbaan van hun kinderen. Hiervoor is gesproken met ouders van peuters, kinderen op het po, vo, mbo, hbo en wo. Op basis van de resultaten wil OCW de beleidsdirecties die zich bezighouden met po, vo en mbo, de Inspectie en DUO advies geven over de wijze waarop ze het beste kunnen communiceren met ouders. Tijdpad informatiebehoefte Ouders volgen een tijdpad met hun kinderen, waarin ze van een alles bepalende rol in de oriëntatie op en beslissing over de school steeds meer gezamenlijk optrekken met hun kind tot een moment dat zij als ouder een ondergeschikte rol vervullen en aan de zijlijn staan. Gedurende de schoolloopbaan zijn er verschillende ‘harde’ keuzemomenten aan te wijzen waarbij ouders een grote informatiebehoefte hebben: de keuze voor een basisschool, de keuze voor een middelbare school en de keuze voor een vervolgopleiding. Gedurende het specifieke schooltraject blijken ouders ad hoc op vragen te stuiten (profielkeuze, vakkenpakket bijvoorbeeld) of problemen tegen te komen (pesten, wel/niet blijven zitten bv.), waardoor een actuele informatiebehoefte opkomt. Ten aanzien van de keuzes voor een school blijken ouders zich meestal redelijk bijtijds en proactief te informeren. Voor een deel ingegeven vanuit noodzaak (anders is er geen plek meer op de school van keuze), voor een deel omdat men scholen wil kunnen vergelijken op verschillende punten. Ten aanzien van zaken die zich tijdens de schoolloopbaan voordoen, betreft het voornamelijk een informatiebehoefte in reactie op situaties. © Veldkamp | P5889

5

Conclusies (2) Het informatiezoekgedrag Het keuzetraject voor een school levert bij ouders een informatiebehoefte op waarin ze vragen beantwoord willen hebben over allerlei aspecten die voor hen een keuze mogelijk maken. De voor hen relevante informatie kan men meestal wel vinden. Er wordt geput uit een schat aan informatiebronnen variërend van de directe omgeving tot schoolgidsen, schoolsites, Google. Hoger opgeleide ouders zijn wat actiever in hun informatiezoekgedrag dan lager opgeleide ouders; ze betrekken meer scholen in hun oriëntatietraject en gaan wat verder in het zoeken van informatie. Zij zullen ook eerder informatie van de Inspectie over scholen opzoeken. In de weging van verschillende informatiebronnen blijkt het viavia-circuit een heel belangrijke rol te spelen, evenals de mondelinge overdracht van informatie (informatieavond), het daadwerkelijk bezoeken van scholen. Maatgevend hierbij is de inschatting van de ouders en hun kind bij welke school het kind zich het plezierigst zal voelen. Naarmate de vervolgopleiding meer in zicht komt (keuze voor mbo/hbo/wo), blijkt het zoekproces wel als ingewikkelder te worden ervaren: groot aanbod in opleidingen en richtingen, eventuele mismatches met eerder gemaakte keuzes, soms het probleem om interesses van het kind helder te krijgen. Men heeft redelijk veel vertrouwen in de informatie die men krijgt vanuit school en zal deze niet snel checken bij andere partijen. Wel is merkbaar dat naarmate men meer ervaring opdoet met schoolkeuzes men minder gevoelig wordt voor de promotie vanuit scholen. Ervaring leert dat de werkelijkheid vaak iets minder rooskleurig is dan het geschetste beeld.

© Veldkamp | P5889

6

Conclusies (3) Verantwoordelijkheid voor informatievoorziening De ouders zijn heel helder in hun informatiebehoeften: ze vinden dat de school verantwoordelijk is voor de informatievoorziening over zaken die direct betrekking hebben op de specifieke school. Verder vinden ouders het wenselijk dat scholen een belangrijke rol spelen in de toeleiding naar de volgende stap in de schoolloopbaan. De scholen vullen deze informatiebehoefte naar hun idee wisselend in. Bij meer overkoepelende informatie die betrekking heeft op wettelijke regelingen, in aanmerking komen voor tegemoetkomingen (bijvoorbeeld bij speciale onderwijsbehoeften) of waar behoefte is aan onpartijdige, objectieve informatie komen andere partijen in beeld. Informatielacunes Uit dit onderzoek blijkt dat ouders niet snel informatie missen. Ze geven aan dat er op veel manieren informatie te verkrijgen is. Wel blijkt men het niet altijd makkelijk te vinden om aan de juiste informatie te komen, met andere woorden de weg ernaartoe kent enige haken en ogen. Op één punt blijkt wel een informatielacune door ouders te worden ervaren en dat gaat over de financiële consequenties van het 18 jaar worden van hun kind. Ouders ontvangen weliswaar een brief dat de kinderbijslag stopt, maar ontvangen verder geen informatie welke stappen ze moeten nemen in het kader van studiefinanciering, tegemoetkoming, lening en dergelijke. Bovendien zijn zij vanaf dat moment geen aanspreekpersoon meer in communicatie; deze verloopt tussen DUO en het kind.

© Veldkamp | P5889

7

Conclusies (4) Huidige relatie met OCW en gewenste communicatie vanuit OCW Voor zowel OCW als Inspectie als DUO geldt dat ze vrij onbekend zijn voor de ouders. OCW is weliswaar bekend als het ministerie (verantwoordelijk voor de regelgeving), maar staat ver van de ouders af. Men heeft niet het gevoel op enigerlei wijze een relatie te hebben met OCW. Ze hebben een relatie met de school/opleiding waar hun kind op zit en zien school en OCW als gescheiden entiteiten. De brief die ouders van de minister krijgen als hun kind tussen de 2,5 en 3 jaar oud is, ligt bij peuterouders nog enigszins in het geheugen. Maar typerend is de reactie dat deze ‘te laat’ komt, aangezien zij dan al een schoolkeuze hebben gemaakt voor hun kind. Dit zorgt ervoor dat de brief en bijbehorende folder heel weinig attentiewaarde krijgen en door het gros van de ouders terzijde worden gelegd. De verwijzing naar de digitale schoolgids ontgaat hen dan ook, waardoor deze niet wordt gebruikt. Er is vanuit de ouders geen behoefte waarneembaar aan intensiever contact met OCW. Hoogstens zou OCW een rol kunnen vervullen om bepaalde informatie makkelijker te ontsluiten voor hen of meer overkoepelende informatie te verstrekken.

© Veldkamp | P5889

8

Conclusies (5) Huidige relatie met DUO en gewenste communicatie vanuit DUO DUO is – zeker voor de ouders van jonge kinderen (tot 15 jaar) – een zeer onbekende partij. Van hen heeft vrijwel niemand van DUO gehoord, tenzij ze oudere kinderen hebben. Het wordt niet eenvoudig gevonden om informatie over de financiële gang van zaken rondom school/opleiding te verkrijgen. Indien men op zoek gaat, komt men veelal uit op de site van DUO. De huidige site van DUO blijkt als vrij ontoegankelijk te worden ervaren, waarop het lastig zoeken is. Ook het in contact komen met DUO blijkt vaak moeizaam te gaan. Ouders hebben behoorlijk wat vragen rondom de financiële kant van het volgen van een opleiding/studie. Tegelijkertijd worden ze vanaf dat hun kind 18 jaar is niet meer als partij gezien, maar verloopt contact met DUO tussen hun kind en DUO. Zij blijken behoefte te hebben aan makkelijk toegankelijke informatie over wat de aankomende financiële zelfstandigheid inhoudt, welke stappen hierin noodzakelijk zijn, hoe het is gesteld met de mogelijkheid tot lenen et cetera. Ouders willen graag een proactieve opstelling van DUO en enige tijd voorafgaand aan het 18 jaar worden informatie krijgen over de consequenties hiervan en de te nemen stappen.

© Veldkamp | P5889

9

Conclusies (6) Huidige relatie met de Inspectie en gewenste communicatie vanuit de Inspectie Ouders kennen de Inspectie van naam, maar dat betekent nog niet dat ze goed invulling kunnen geven aan de taken van de Inspectie. Zeker lager opgeleide peuter- en po-ouders brengen de Inspectie in verband met schone schoolgebouwen, veiligheid en dergelijke. Overige ouders koppelen de Inspectie aan slechte of goede scores van scholen op basis van allerlei door- en uitstroomcijfers. Sommigen – veelal hoger opgeleide ouders en ouders van kinderen die naar het vo gaan – bezoeken de site van de Inspectie om rapporten te lezen en vergelijken scholen waarop ze zich aan het oriënteren zijn. Dit betreft voornamelijk de ouders van havo/vwo-kinderen. Men hoort van de Inspectie indien deze de school van hun kind heeft bezocht en de school hierover mededelingen doet en stelt dit soort informatie vanuit school op prijs. Er is eigenlijk geen sprake van direct contact tussen ouders en Inspectie. Het merendeel van de ouders hoeft geen rechtstreekse informatie vanuit de Inspectie. Als deze haar taken maar goed uitvoert op scholen en een website heeft waarop informatie makkelijk is terug te vinden, dan is het goed. Wel zou de Inspectie er goed aan doen om helder te informeren in begrijpelijk taalgebruik. De site en de daarop te lezen rapporten blinken niet uit in gebruiksvriendelijkheid en de betekenis van cijfers is soms moeilijk te doorgronden.

© Veldkamp | P5889

10

Conclusies (7) Reacties op een gezamenlijke website van OCW, de Inspectie en DUO De reacties op een eventuele website zijn gematigd positief. Deze site zou volgens ouders vooral een functie kunnen vervullen als wegwijzer voor hen. Het idee dat alle uitvoeringsorganen die betrokken zijn bij het onderwijs voor hen relevante informatie geven, spreekt wel aan. Deze afzenders worden als betrouwbaar en onafhankelijk gepercipieerd. De site dient eigenlijk informatie te bieden over alle stappen die een ouder tegenkomt in de schoolloopbaan van zijn of haar kind, ingedeeld naar leeftijd. De bezoekintentie is bij een aantal ouders zeker aanwezig, maar lang niet bij iedereen. Een aantal ouders ziet het nut van een gezamenlijke website niet in. Zij vinden dat er momenteel al genoeg informatieverschaffing is en hebben geen behoefte aan een nieuwe website. Nadeel van de site zou volgens hen zijn dat informatie zo algemeen is dat het te weinig informatieve waarde heeft. Ook wordt gevreesd voor een site met alleen maar doorverwijzingen, waardoor men snel de weg kwijtraakt. Reacties op een studiebijsluiter • Ouders van kinderen op het mbo en hbo/wo is gevraagd hoe ze tegenover een studiebijsluiter van opleidingen staan. Dit idee lijkt in een behoefte te voorzien. Men heeft de indruk dat opleidingen zich over het algemeen mooier presenteren dan ze kunnen waarmaken en een studiebijsluiter zou een wat realistischer beeld kunnen geven van de opleiding.

© Veldkamp | P5889

11

Doelstelling, opzet en uitvoering

© Veldkamp | P5889

12

Inzicht in informatiebehoeften van ouders (1)

Achtergrond van het onderzoek Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW) wil inzicht verkrijgen in informatiebehoeften van ouders gedurende de totale schoolloopbaan van hun kind(eren). Van de voorschoolse educatie, het kiezen van een basisschool tot en met het behalen van een diploma in het voortgezet of hoger onderwijs.

Doelstelling Doel van het onderzoek: vaststellen op welke wijze communiceren met ouders het beste kan plaatsvinden. Op basis van de resultaten wil OCW de beleidsdirecties die zich bezighouden met po, vo en mbo, Inspectie en DUO advies geven over de wijze waarop ze het beste kunnen communiceren met ouders.

Doelgroepen: ouders van peuters ouders van kinderen in po ouders van kinderen in vmbo ouders van kinderen in havo/vwo ouders van kinderen in mbo ouders van kinderen in hbo/wo © Veldkamp | P5889

13

Inzicht in informatiebehoeften van ouders (2)

Het rapport moet inzicht geven in informatiebehoeften van ouders gedurende de schoolloopbaan van hun kind(eren) en resulteren in aanbevelingen gericht op het inrichten van de communicatie vanuit OCW, Inspectie en DUO.

De volgende onderzoeksvragen zijn geformuleerd: Op welk moment in de schoolloopbaan van hun kind hebben ouders informatie nodig? Wat voor soort informatie hebben ouders nodig? Waar halen ouders hun informatie nu vandaan? Hoe zoeken ouders nu naar informatie? Op welke vragen krijgen ouders nu geen antwoord? Wie is er verantwoordelijk voor het geven van informatie? Wat verwachten ze van een school of instelling? Wat missen ze in de rol van een school of instelling? Wat voor informatie zouden ouders juist van OCW, DUO, Inspectie willen krijgen? Op welke manier willen ouders informatie krijgen?

© Veldkamp | P5889

14

Opzet en uitvoering van dit onderzoek (1)

Er zijn in totaal twaalf groepsgesprekken met ouders uitgevoerd.

Per schooltype: twee groepsgesprekken met telkens vijf à zes ouders per groep.

De groepsgesprekken hebben plaatsgevonden op 19, 20, 25 en 27 september 2012 in respectievelijk Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Groningen en op 2 oktober in Amsterdam.

Bij de ouders van peuters en kinderen in het po hebben we telkens één gesprek met lager opgeleide ouders en één gesprek met hoger opgeleide ouders uitgevoerd. Verder is een spreiding aangehouden naar gevorderdheid in opleiding, richting opleiding en niveau opleiding van de kinderen. De achtergrondgegevens van de deelnemers zijn te vinden in bijlage 1.

De groepsdiscussies en interviews zijn gevoerd aan de hand van een checklist (zie bijlage 2) die in overleg met OCW is opgesteld. Er is voor gekozen bij de respondenten breed te inventariseren welke informatiebehoeften ze hebben op verschillende momenten van de schoolloopbaan en pas aan het eind van het gesprek in te zoomen op de mogelijke rol van OCW, Inspectie en DUO bij de informatievoorziening. Voor de peuterouders is een aparte checklist gehanteerd (zie bijlage 3). Naar aanleiding van het eerste groepsgesprek met ouders van kinderen in het hbo/wo is voor het tweede gesprek een gewijzigde checklist gehanteerd (zie bijlage 4).

© Veldkamp | P5889

15

Opzet en uitvoering van dit onderzoek (2)

De ouders zijn in het onderzoek betrokken door: een aanschrijving in het panel van TNS NIPObase aangevuld met deelnemers geworven via een selectiebureau

Uiteindelijk hebben er 77 ouders deelgenomen aan de groepsdiscussies.

Aan belangstellenden van opdrachtgeverszijde is de mogelijkheid geboden deze groepsdiscussies bij te wonen. Van deze mogelijkheid is ruimhartig gebruikgemaakt.

Kwalitatief onderzoek is verkennend van aard. Het doel van dit type onderzoek is om zo compleet mogelijk de visies, belevingen en gezichtspunten van de doelgroep te verzamelen. De opzet van dit onderzoek voorziet hierin. Het gaat bij kwalitatief onderzoek om het inventariseren van uitspraken en niet om het vaststellen van de frequentie waarin deze visies, belevingen en gezichtspunten naar voren komen.

In het rapport worden de bevindingen beschreven aan de hand van een natuurlijke tijdlijn: de informatiebehoeften rond keuzemomenten waar ouders telkens voor komen te staan plus de vragen/informatiebehoeften waar men gedurende de schooltijd mee werd geconfronteerd, resulterend in de volgende opbouw: keuze voor primair onderwijs keuze voor voortgezet onderwijs keuze voor beroepsonderwijs keuze voor hoger beroepsonderwijs of wetenschappelijk onderwijs © Veldkamp | P5889

16

Keuze voor de basisschool en informatiebehoeften gedurende het po © Veldkamp | P5889

17

Hoe verloopt het keuzeproces voor po? (1)

Indien het kind de peuterleeftijd bereikt, breekt voor ouders het moment aan zich te oriënteren op een basisschool. Zeker in de grote steden is het zaak vroegtijdig op zoek te gaan, zodat er nog daadwerkelijk sprake kan zijn van een keuze. Sommige peuterouders hebben hun kind op voorschoolse educatie; ze komen daarmee in aanraking via het consultatiebureau, centra voor jeugd en gezin, begeleiders van peuterspeelzaal en worden door deze instanties op de mogelijkheid ervan gewezen. Bij sommige kinderen is een test gedaan om te achterhalen of er een taalachterstand is. Ouders krijgen via deze instanties of de gemeente informatie over de scholen waar voorschoolse educatie wordt gegeven en ze maken daar een keuze uit. Het informatietraject rond voorschoolse educatie lijkt niet heel uitgebreid te zijn. De brief die vanuit OCW wordt gestuurd aan ouders als hun kind tussen 2,5 en 3 jaar is, ligt bij enkele ouders nog wel in herinnering. Deze is echter vaak terzijde gelegd en ontlokt nogal eens de reactie dat het moment van versturen te laat is, want zeker in de grotere steden moet het inschrijvingsproces dan eigenlijk al achter de rug zijn. Ideaal moment: voor de 2e verjaardag in grote steden. Ook wordt gemopperd over moeilijk taalgebruik. De digitale schoolgids waarnaar wordt verwezen, heeft feitelijk geen attentiewaarde, doordat de brief en bijgaande folder nauwelijks worden gelezen. Op zich wordt het wel gewaardeerd dat OCW een brief stuurt. Deze kan dienen als geheugensteuntje en ouders aanzetten tot oriëntatie op een basisschool. Verbeteringssuggesties: meer structuur aanbrengen in brief (kopjes), brief eindigen met overzicht handige websites voor ouders. © Veldkamp | P5889

18


De informatiebehoeften van ouders spitsten zich toe op de volgende vragen: - Welke scholen zijn er in de buurt/vlakbij gelegen? (belangrijk criterium) - Naar welke school gaan buurkinderen? - Hoe is de sfeer op de verschillende scholen? - Hoe is de (etnische) samenstelling? (wel/geen afspiegeling van de maatschappij) - Welke signatuur heeft een school? - Welke reputatie heeft een school? - Welk onderwijssysteem hanteren de scholen? (relevanter voor hoger opgeleide ouders) - Hoe groot zijn de klassen? - Welke begeleiding is er voor kinderen met een speciale onderwijsbehoefte? - Welke structuur, lesprogramma volgt de school? - Welke prestatienormen worden gehanteerd? Welk aanbod naast gewone lesaanbod op vlak van cultuur, kunst, muziek? (hoger opgeleide ouders) - Hoe wordt met pesten omgegaan? Er blijkt in het informatiezoekgedrag zeer veel parallel te lopen tussen lager en hoger opgeleide ouders. Alle ouders: - informeren bij kennissen/buren over hun ervaringen met betrekking tot verschillende scholen - gaan op bezoek bij een paar scholen (of meer scholen) voor een oriënterend gesprek/informatieavond - stellen zich op de hoogte van de nabijheid, signatuur, etnische samenstelling © Veldkamp | P5889

19


Hoger opgeleide ouders bewandelen een iets uitgebreider oriëntatietraject: ze vergelijken meer scholen met elkaar, betrekken het onderwijssysteem in hun keuze, informeren zich soms ook over de kwaliteit van een school aan de hand van inspectierapporten/kwaliteitsoverzichten. Belangrijke/relevante informatiebronnen: - andere ouders (kennissen, familie, buren) met kinderen op primair onderwijs - persoonlijk gesprek op school - open dag/avond voor ouders (leraren, directie spreken) - peuterinloop op school bezoeken met kind - informatiemateriaal scholen (brochure, website) - advies van voorschoolse educatie - gemeentelijke gids met informatie over scholen (per stadsdeel in grote stad) - website Inspectie (rapporten over scholen, faciliteiten voor specifieke groepen kinderen) - zoeken via Google Voorkeur voor informatiebron: via via (geeft meer ‘waarheidsgetrouwe’ info over zachte criteria), school zelf, persoonlijk gesprek met directeur/leraren school. Wel ervaring dat de informatie vanuit school soms rooskleuriger is dan de realiteit. Rol kind: ouders schatten in hoe school en kind bij elkaar aansluiten. Is soms lastig, omdat je dat bij een driejarige niet goed weet. Er worden ook praktische keuzes gemaakt, omdat een ouder kind al op een bepaalde school zit of omdat een school handig is in verband met brengen haaltraject. © Veldkamp | P5889

20


De informatie komt in de beleving van de ouders niet naar hen toe, je moet zelf op zoek gaan. Men vindt dat geen probleem. Sommige ouders hebben het over een gids van de gemeente die ze hebben ontvangen met een overzicht van scholen bij hen in de buurt/in de stad. Degenen met ervaring in voorschoolse educatie krijgen soms advies over een vervolgschool die goed zou aansluiten. Er blijken nauwelijks lacunes te worden ervaren met betrekking tot informatie. Voor zover men behoefte heeft aan uitgebreide/verdiepende informatie over scholen komt men daar wel achter. Een wens: uitleg over verschillen in leermethodes zoals montessori, dalton, een soort schoolkieswijzer.

© Veldkamp | P5889

21

Informatiebehoeften gedurende het po (1)

Peuterouders (zeker zonder oudere kinderen) staan nog redelijk blanco tegenover de basisschoolperiode van hun kind. Welke vragen/informatiebehoeften worden voorzien door peuterouders: - Hoe gaat school om met pesten? - Gaat kind een jaartje langer kleuteren of niet?

Ouders met kinderen op de basisschool formuleren de volgende informatiebehoeften, die specifieker kunnen zijn naarmate er meer met een kind aan de hand is: - omgang met pesten - voortgang/prestaties van hun kind - algeheel welbevinden van het kind - omgang met problemen: ADHD, allergie, extreme verlegenheid - omgang met absenties

De verwachting is dat de school zelf alle relevante informatie geeft. Indien zich problemen voordoen, is er in eerste instantie contact met een leraar, eventueel met directeur of intern begeleider als ze er met elkaar niet uitkomen. Pas in veel latere/laatste instantie zoeken ouders het buiten de deur; de drempel om dat te doen, is vrij hoog. Men gaat dan te rade bij andere scholen, het viavia-circuit, deskundigen in de directe omgeving (bijvoorbeeld consultatiebureauarts).

© Veldkamp | P5889

22

Informatiebehoeften gedurende het po (2)

Het contact met school gebeurt op velerlei manieren: - een digitale en/of schriftelijke nieuwsbrief (vaak wekelijks, soms tweewekelijks of maandelijks) - tafeltjesavonden (tienminutengesprekken) - inloopkwartier aan begin van de schooldag; gelegenheid om leraar aan te spreken/vraag te stellen - informatieavonden aan het begin van het schooljaar - aparte afspraak met leraar/directeur

Over het algemeen vinden ouders dat in geval van vragen er redelijk makkelijk contact is te krijgen met school. Soms is er een hogere verwachting ten aanzien van de school voor wat betreft proactiviteit. Ook wordt wel een verschil ervaren tussen de informatie die school verstrekt (voorafgaand aan schoolkeuze) en de dagelijkse praktijk die dan minder rooskleurig blijkt. Niet elke ouder vindt het eenvoudig om informatie te verkrijgen van school over de voortgang van hun kind, eisen ten aanzien van huiswerk, hoe hun kind functioneert op school. Ook worden uitnodigingen voor bijvoorbeeld informatieavonden soms laat verstrekt of via het kind meegegeven waardoor ouders te laat hiervan op de hoogte raken. Het blijkt dat ouders niet altijd op de hoogte zijn van hun rechten en plichten bijvoorbeeld ten aanzien van overgaan/zittenblijven of absenties; op dit vlak lijkt sprake te zijn van een informatielacune.

© Veldkamp | P5889

23

Keuze voor het vo en informatiebehoeften gedurende het vo © Veldkamp | P5889

24

Hoe verloopt het keuzeproces voor het vo? (1)

Aan het eind van de basisschoolperiode staan ouders voor een volgende belangrijke keuze: welk type vo kan hun kind aan en welke school gaat het worden? De keuze voor het vo is voor de ouders een gecompliceerder proces dan de keuze voor het po. Er komen verschillende dingen bij elkaar zoals ingeschatte capaciteiten van het kind, de wensen van het kind, mogelijkheden voor vervolg(beroeps)onderwijs. Centraal uitgangspunt voor de oriëntatie is het advies van de basisschool aangaande het niveau van het vo. Bij twijfel over vmbo(-t) of havo lijken ouders de weg nog open te willen houden door een middelbare school te kiezen waarop zowel vmbo als havo voorhanden is. Informatiebehoeften van ouders zijn gericht op: - Achtergronden van schooladvies basisschool (Cito-toets plus overige informatie over kind)? - Welk schoolniveau komt in aanmerking? - Wat is het aanbod van scholen in de buurt (grotere straal dan bij po)? - Welke combinatie van schoolniveaus heeft een school (wel/geen vmbo(-t), richting)? - Hoe staan scholen aangeschreven, hoe is de kwaliteit, slagingspercentage? - Hoe is de (etnische) samenstelling: aantal Marokkaanse leerlingen op school? - Waarmee profileert de school zich (muziek, tweetalig onderwijs, vwo-plus, sportklas)? - Hoe zijn de toelatingseisen van scholen (wel/niet vasthouden aan Cito-scores bv., loting)? - Hoe is de bereikbaarheid van scholen (met ov, veilige route voor kinderen buiten de stad)? - Hoeveel leerlingen heeft een school, welk systeem hanteert de school? - Hoe wordt omgegaan met regels, drugsgebruik, normen en waarden? - Is er speciale aandacht voor leerlingen met bepaalde onderwijsbehoeften? - Welke doorstroommogelijkheden heeft een school? © Veldkamp | P5889

25


Het proces is voor alle ouders een uitgebreid traject, waarin men zo veel mogelijk te weten wil komen. Het kind speelt een grote rol in het meedenken over de schoolkeuze (bezoek open dagen, informeren waar vriendjes/vriendinnetjes naartoe gaan, waar voelt hij/zij zich plezierig). Met name de ouders van kinderen die een vmbo-advies hebben, lijken de keuze in scholen vrij beperkt te vinden: minder gevarieerd aanbod, niet alle vmbo-scholen hebben volledig aanbod (bijvoorbeeld ‘groen’ of ‘techniek’), wel/niet accepteren van hun kind op basis van scores. Ze geven aan meer problemen te hebben gehad tijdens hun zoektocht dan ouders van kinderen die naar havo/vwo zijn gegaan; het opleidingsniveau van ouders kan van invloed zijn. Welke informatiebronnen zijn van belang: - de basisschool: voorlichtingsavonden, bezoeken aan middelbare scholen met de hele klas, advies over ‘passende’ school voor kind, schriftelijke info verstrekken over vo (aanpak verschilt zeer per basisschool) - viavia: ouders met kinderen op bepaalde scholen - bezoek open dagen (met kind samen/gericht op ouders: gesprekken met leraren/leerlingen, ‘sfeer’ proeven) - mondelinge afspraak op school (brugklascoördinator) - gemeentelijke gids met algemene informatie en schoolspecifieke informatie - websites van scholen - website van Inspectie: kwaliteit, zwakke school - website van OCW - folders van scholen © Veldkamp | P5889

26


Open dagen worden veelvuldig bezocht; ouders geven echter aan dat het ideaalbeeld van de open dag nog wel eens afwijkt van de realiteit van alledag. Ze proberen hier doorheen te kijken. De website van de Inspectie wordt wat vaker geraadpleegd dan bij het po het geval was, maar het beperkt zich alsnog tot enkele hoger opgeleide ouders. Er wordt geklaagd over de ontoegankelijkheid van de site (één woord verkeerd getypt en je krijgt geen zoekresultaat). Het stempel van een zwakke school hoeft ouders en leerlingen niet tegen te houden: het kan leiden tot extra inspanningen van school en daarmee een verbetering op termijn. En een goede school kan in de loop van de tijd afzakken. Met name ouders van havo/vwo-kinderen geven aan het belangrijk te vinden of een school ook een vmbo-afdeling heeft; hier gaat eerder een afschrikwekkende werking van uit door het type kinderen dat ze verwachten op het vmbo. De zoektocht is uitgebreid, maar levert over het algemeen wel een bevredigend resultaat op. Ouders komen er samen met hun kind uit. De rol van het kind is onmiskenbaar en varieert van ‘hij bepaalt het’ tot ‘binnen bepaalde kaders mocht ze zelf kiezen’. Net zoals bij de keuze voor een basisschool stellen ouders ook voor het vo zelf achter de informatie aan te moeten, zonder dat men dit een probleem vindt. Het belang van een goede keuze wordt dermate groot geacht dat men zich graag proactief opstelt.

© Veldkamp | P5889

27

Informatiebehoeften gedurende het vo (1)

Gedurende het vmbo en havo/vwo lopen ouders tegen verschillende zaken aan waarover ze meer willen weten. Dit varieert van de omgang met stageplekken tot het maken van een profielkeuze. De ouders zien de school als aangewezen instantie om als informatiebron te dienen. Een aantal voorkomende vragen op een rij gezet: - Welke richting is aan te bevelen voor het kind (vmbo of havo/vwo na brugjaar)? - Hoe stageplekken te vinden, welke eisen aan stageplekken? - Advies over profielkeuze/vakkenpakket/studiekeuze? - Hoe gaat school om met psychische problemen van een kind (depressie)? - Wel/niet zittenblijven? - Hoe is het gedrag van het kind op school? - Hoe zijn de voortgang/prestaties van het kind? Ouders gaan pas op zoek naar nadere informatie op het moment dat zich iets aandient. Vrijwel alle ouders hebben het gevoel dat ze met hun vragen terechtkunnen bij de school. Er zijn verschillende informatiestromen op scholen. Actief vanuit de school: informatieavond aan het begin van elk schooljaar (over programma/keuzes e.d.), nieuwsbrief per e-mail en/of schriftelijk, brieven over specifieke onderwerpen, rapportbesprekingen, contact vanuit de mentor naar aanleiding van tegenvallende resultaten of problemen. Verder is op bijna elke school een Magistersysteem waarop ouders via internet cijfers/absentiegegevens kunnen inzien. De website van school biedt soms uitkomst. De mentor is een belangrijke schakel in het contact met school en eerste aanspreekpunt; dit staat of valt echter wel met de persoonlijke invulling. © Veldkamp | P5889

28


Keuzes met betrekking tot profielkeuze/vakkenpakket of vervolgopleiding: decaan en mentor vervullen hierin een belangrijke rol. Het kind zelf speelt eveneens een rol in de informatievoorziening. Allerlei wijzigingen in regelgeving (bv. exameneisen) of schoolspecifieke informatie worden vaak door het kind doorgegeven, afhankelijk van de openheid van het kind. Want er wordt door ouders ook geklaagd over brieven die in tassen blijven zitten. Scholen ondervangen dit door informatie zowel op papier als via de mail te verstrekken. Sommige ouders (van havo/vwo) nemen zitting in de ouderraad of een klankbordgroep om dichtbij het vuur te zitten. Ouders gaan bij vragen/problemen meestal in eerste instantie naar een mentor (via mail/telefonisch of afspraak), vervolgens eventueel naar een vertrouwenspersoon of afdelings-/teamleider. Een directeur of (con)rector komt pas in laatste instantie aan bod. Ook wordt wel contact gezocht met de administratie bij eenvoudigere technische vragen. Ouders zoeken niet snel buiten school om informatie. Zeker bij problemen met een leraar of vragen over geschiktheid van een leraar blijkt dat ouders de relatie met school liever niet op het spel zetten door te gaan klagen; ze willen niet dat hun acties een negatieve weerslag hebben op hun kind. Men is redelijk tevreden over de informatievoorziening vanuit school en heeft het gevoel in principe terecht te kunnen met vragen.

© Veldkamp | P5889

29


Er blijken zich echter wel situaties voor te doen waarin informatie wordt gemist. Dit betreft vooral informatie over de financiële consequenties van 18 jaar worden. Viavia komt men aan de weet dat het kind dan in aanmerking komt voor studiefinanciering. Eigenlijk zou men hierover een brief willen ontvangen naast de brief waarin de beëindiging van de kinderbijslag wordt aangekondigd. Scholen geven hierover geen informatie. Een enkeling zoekt het op via DUO, maar de informatie blijkt niet makkelijk vindbaar. Ook wordt gesuggereerd informatie te verstrekken over de noodzaak om een kind dat waarschijnlijk gaat studeren bijtijds in te schrijven bij een woningbouwvereniging, gezien de lange wachttijden.

© Veldkamp | P5889

30

Keuze voor mbo en informatiebehoeften gedurende het mbo © Veldkamp | P5889

31

Hoe verloopt het keuzeproces voor mbo? (1)

De vooropleiding (vmbo) bepaalt dat mbo de vervolgopleiding wordt. Vaak hebben de leerlingen al een idee welke kant ze op willen (horeca, zorg en welzijn, autotechniek) en worden bijpassende opleidingen gezocht, maar voor sommigen is het keuzeproces lastig. Ook blijkt nogal eens te worden teruggekomen op een eerder gemaakte keuze op het vmbo (bijv. voor groen of horeca). Ouders vinden dat hun kind eigenlijk op een te jonge leeftijd een beroepsrichting moet kiezen. Een of meer snuffelstages op het vmbo worden handig gevonden om de keuzes te vergemakkelijken. Het aanbod in mbo-opleidingen binnen de gemeente of dichtstbijzijnde gemeenten is beperkt tot een of twee opleidingen, afhankelijk van de richting die een leerling kiest. De informatiebehoeften van ouders richten zich op: - welk beroepsperspectief heeft een opleiding, baangarantie - locatie opleiding (bereikbaarheid met ov, kosten ov) - wat zijn de kosten van een opleiding (boeken, kamp, extra’s) - kwaliteit van de opleiding (maar lastig in verband met geringe keuzemogelijkheid) - aantal uitstroomrichtingen - wat doet de opleiding met speciale onderwijsbehoeften - welke ervaringen hebben andere leerlingen De rol van het vmbo in het oriënteren op een opleiding is wisselend; sommige vmbo’s geven informatie en advies, andere vmbo’s laten het over aan kinderen en ouders zelf, niet geheel tot tevredenheid van ouders.

© Veldkamp | P5889

32


Door sommige vooropleidingen en/of de gemeente is ouders op het hart gedrukt bijtijds te zijn met inschrijving, omdat de opleiding anders vol kan zijn; dit zorgt voor keuzestress. De informatiebronnen bij de oriëntatie: - scholenbeurs waar alle opleidingsrichtingen zich presenteren - open dagen - websites opleidingen - ervaringen van andere leerlingen, ouders - posters, krant met info over open dagen - informatie van het vo: ouderavond, banen-/opleidingenmarkt op school - gemeente De wens van het kind is doorslaggevend voor de uiteindelijke keuze. Er is een duidelijk leeftijdseffect zichtbaar: naarmate het kind ouder is, staan ouders meer aan de zijlijn en gaan ze op verzoek mee naar open dagen en gaan het gesprek aan met hun kind over de keuze. Sommige kinderen zijn heel zelfstandig in het oriënteren en informeren. De informatievoorziening is niet altijd makkelijk te verkrijgen. Het aanbod aan verschillende richtingen is groot en om je weg te vinden op een overkoepelende site van een groot mbo valt niet mee; informatie per richting blijkt vaak summier. Het daadwerkelijk langsgaan bij een opleiding, waar je eveneens de mogelijkheid hebt om vragen te stellen over een opleiding, is de beste methode om een indruk te krijgen van de inhoud en sfeer volgens de ouders.

© Veldkamp | P5889

33


Het informeren naar de passendste mbo-opleiding veronderstelt een proactieve opstelling van leerlingen en ouders. Ze lijken hier geen moeite mee te hebben. Het maken van een juiste keuze wordt lastig gevonden en verloopt niet altijd goed; diverse jongeren zijn inmiddels geswitcht van opleiding. De site Studiekeuze123.nl is slechts bij een enkeling bekend, het wordt niet door ouders zelf gebruikt. Een gemis in informatie spitst zich toe op de financiële kant van de opleiding. Waar de ene opleiding heel transparant is over kosten, hult een andere zich in stilzwijgen of worden bijkomende kosten pas duidelijk bij inschrijving. Ook de kosten van openbaar vervoer en vanaf welke leeftijd er een ov-kaart wordt verstrekt, is informatie die wordt gemist.

© Veldkamp | P5889

34

Informatiebehoeften gedurende het mbo (1)

Gedurende de mbo-opleiding blijkt voor ouders een grote verandering plaats te vinden. Vanaf het moment dat hun kind 18 jaar is, geeft de opleiding namelijk geen informatie meer aan de ouders, maar alleen aan de leerling zelf. De opleiding redeneert vanuit het perspectief dat het kind meerderjarig is, de ouders zien zich geconfronteerd met een radiostilte vanuit school. Enerzijds erkennen ze het gegeven van meerderjarigheid, anderzijds zouden ze graag de vinger aan de pols willen houden over de resultaten, eventueel zittenblijven, of er geswitcht moet worden. Waarover wil men geïnformeerd worden: - hoe stageplekken te vinden, welke eisen aan stageplekken - hoe zijn de prestaties van het kind - rechtmatigheid opnieuw verplicht stellen van een vak, waardoor achterstand van één jaar - keuzes naar aanleiding van tegenvallende prestaties: andere richting/doorgaan - omgang met pesten - overgang van BBL naar BOL - waar heeft school zich aan te houden en welke rechten/plichten gelden voor leerlingen De eerste twee jaar van een mbo-opleiding wordt er richting ouders nog wel gecommuniceerd, al verschilt de mate waarin dat gebeurt per opleiding. Men wordt uitgenodigd voor een informatieavond, er komen brieven met voortgangscijfers/verzuimcijfers, er is een mentor met wie contact kan worden opgenomen. Op sommige opleidingen wordt eveneens het Magistersysteem gehanteerd, waarbij ouders de inlogcode krijgen (tot grote verbazing van andere ouders).

© Veldkamp | P5889

35

Informatiebehoeften gedurende het mbo (2)

Na verloop van tijd vindt het contact echter alleen plaats tussen de opleiding en leerling zelf. Dan wordt de ouder alleen nog geïnformeerd via het kind. Kinderen pakken de informatievoorziening aan hun ouders zeer uiteenlopend op, zo blijkt. Op initiatief van ouders kunnen gesprekken worden aangevraagd, maar sommige opleidingen willen dat alleen doen in het bijzijn van de leerling. Ouders blijken toch enige behoefte aan inzicht te hebben en voelen zich niet helemaal op hun gemak bij deze wijze van communiceren. Men heeft een beetje het gevoel als ouder wel de kosten te mogen betalen voor een opleiding, maar geen recht te hebben op informatie. Er wordt gesuggereerd dat het weinige zicht dat ouders hebben op de prestaties en voortgang mede kan leiden tot vervroegde schooluitval. Informatie over opleidingsgerelateerde zaken ontvangt men het liefst van school zelf, via een mentor, website van de opleiding. De informatievoorziening is niet geheel naar wens van de ouders vanwege hun steeds beperktere aandeel hierin. Ook moeten ze zelf op zoek naar informatie over studiefinanciering, aangezien deze alleen aan het kind zelf is gericht.

© Veldkamp | P5889

36

Keuze voor het hbo/wo en informatiebehoeften gedurende het hbo/wo

© Veldkamp | P5889

37

Hoe verloopt het keuzeproces voor hbo/wo? (1)

In de keuze voor een hbo- of wo-opleiding blijkt de leeftijd van het kind en de daarmee gepaard gaande behoefte aan zelfstandigheid te leiden tot een keuzeproces dat zich enigszins buiten het zicht van ouders afspeelt. Ouders voeren wel het gesprek met kinderen over keuzes, maar gaan slechts mondjesmaat mee naar open dagen. Ouders vinden de keuze voor een juiste, bij het kind passende opleiding een moeilijk te doorgronden proces: het aanbod aan opleidingen is overweldigend, in de begeleiding bij een studiekeuze hebben ze een bescheiden rol, terwijl ze tegelijkertijd zien dat hun kind er niet altijd uitkomt. Belangstellend aanwezig zijn, is volgens hen de aangewezen weg. Er is begrip voor vergrote zelfstandigheid van het kind, maar men vindt het soms lastig te aanvaarden. Informatiebehoeften van de ouders zijn gericht op: hoe zicht te krijgen op het grote aanbod in opleidingen waar kun je welke studie doen hoe gaat het met studiefinanciering aansluiting studie bij interesses welke vooropleidingseisen bij studies (vakkenpakket) inhoud studie, beroepsperspectief hoe gaat het met loting, decentrale selectie sfeer opleiding aansluiting studie bij interesses/karakter kind hoe weg openhouden voor hbo en wo (vereist vroegtijdige keuzes in vakkenpakket havo/vwo) © Veldkamp | P5889

38


In de keuze voor een vervolgopleiding wordt aangegeven dat het belang van juiste studiekeuze is vergroot in verband met verkorte studieduur, de kosten van een opleiding. Er is enige scepsis over geboden informatie vanuit opleidingen; ervaring is dat open dagen (bij keuze voor vo) een te mooi beeld geven ten opzichte van de werkelijkheid. Informatiebronnen voor ouders: voorlichtings-/open dagen (alleen op ouders gericht/soms samen met kind) sites universiteiten internet, googelen op studierichting informatieavonden op vo viavia (ouders met kinderen op hbo/wo, kinderen uit omgeving) keuzegidsen hbo en wo voorlichtingsbeurs met alle studies (meer op jongeren zelf gericht) folders/flyers van opleidingen universiteit zelf (telefonisch contact) site DUO Vanuit vo wordt volgens ouders niet veel informatie gegeven over verschil tussen hbo en wo. Bij geschiktheid voor vwo wordt een hbo-vervolgopleiding minder snel overwogen, een eventuele overstap van havo naar vwo vraagt om een alerte houding van betrokkenen i.v.m. het vereiste vakkenpakket. De indruk bij sommige ouders is dat het belang van de school (hoog slagingspercentage) soms meer voorop staat dan het belang van het kind (laten proberen van een vak). © Veldkamp | P5889

39


Vanuit vo wordt vaak behoorlijk wat begeleiding gegeven richting kind in studiekeuze: verplicht aantal bezoeken open dagen, dossier aanleggen, testen doen. Richting ouders blijft het eerder bij een informatieavond. Net als bij het mbo wordt aangegeven dat het lastig is voor een kind om in een druk examenjaar ook voldoende tijd vrij te maken voor een studiekeuze (bezoek open dagen en dergelijke). Studiekeuze123.nl is nauwelijks bekend bij ouders; men heeft geen idee wat het inhoudt. Het informatieaanbod is volgens de ouders in voldoende mate aanwezig, maar goed zicht krijgen op welke informatie ertoe doet, is lastiger. Knelpunten worden vooral ervaren bij het maken van de juiste keuze, zicht krijgen op belangstelling van het kind in combinatie met zicht krijgen op wat een studie daadwerkelijk inhoudt. Ook speelt bij deze ouders de vraag hoe de studiefinanciering in elkaar zit. Op één middelbare school heeft een voorlichter van DUO informatie gegeven en dat betekent een duidelijke informatievoorsprong ten opzichte van andere ouders, die naar eigen idee achter de feiten aanlopen. Tevens ontbreekt het de ouders aan informatie over huisvesting en inschrijvingseisen. Men vindt het lastig om de informatie over studiefinanciering te achterhalen, aangezien alle correspondentie hierover zich afspeelt tussen DUO en kind.

© Veldkamp | P5889

40


De brief die men ontvangt als het kind 18 jaar wordt, lijkt ouders niet op het spoor te zetten van verdere actie. Op dit vlak is wel sprake van een informatielacune. Ouders uit de directe omgeving met ervaring fungeren als vraagbaak in deze. Welke vragen: wanneer moet je studiefinanciering aanvragen, wanneer kom je in aanmerking voor een tegemoetkoming, de consequenties van lenen. 18 jaar worden en onmiddellijk financiële zelfstandigheid betrachten, verhouden zich niet goed tot elkaar volgens de ouders.

© Veldkamp | P5889

41

Informatiebehoeften gedurende hbo/wo

Eenmaal aan een studie begonnen, verdwijnt er heel veel uit het gezichtsveld van de ouder. Indien een student nog thuis woonachtig is, wordt er nog wel gecommuniceerd over studievoortgang, resultaten en dergelijke. Bij een uitwonend kind is daar veel minder sprake van. Zeker als hun kind zich nog in het beginstadium bevindt van de studie, blijken ouders vaak nog wel behoefte te hebben aan informatie. Voorbeelden van vragen: - Hoe worden studiepunten toegekend: voor welke activiteiten? - Hoe zit het met het bindend studieadvies? - Hoe gaat het met de studiefinanciering: aandeel beurs, tegemoetkoming, lening? - Hoe informatie over internationale stage/uitwisseling te achterhalen? Tijdens een studie zullen ouders niet tot nauwelijks zelf contact zoeken met een opleiding; de opleiding heeft contact met de student en niet met de ouder. Ouders vervullen nog wel eens een adviserende, vraagbaakrol richting hun studerende kind in het zoeken van contact met de opleiding: een studieadviseur, studentenadministratie of mentor (in geval van hbo). Diverse ouders hebben zich – al dan niet samen met hun kind – ook gedurende de studie tot DUO gewend met vragen over studiefinanciering. Het blijkt echter lastig om de gewenste informatie boven tafel te krijgen. De site van DUO wordt gebruiksonvriendelijk gevonden, telefonisch contact verloopt moeizaam. Een enkele ouder heeft goede ervaringen met het daadwerkelijk langsgaan bij DUO; een mogelijkheid waar veel ouders zich niet van bewust zijn.

© Veldkamp | P5889

42

Kennis over en interesse in info van OCW, Inspectie en DUO © Veldkamp | P5889

43

Informatievoorziening: behoeften algemeen, kennis over en rol voor OCW (1) Behoefte aan informatievoorziening Ouders zijn heel duidelijk in hun informatiebehoeften. Alle informatie die direct betrekking heeft op de specifieke school/opleiding van hun kind moet van de school/opleiding zelf komen. Scholen spelen naar hun gevoel eveneens een belangrijke rol in de toeleiding naar de volgende stap in de schoolloopbaan: vo, mbo of hbo/wo. Bij meer overkoepelende informatie die betrekking heeft op regelingen waar je aanspraak op kunt maken of waar behoefte is aan objectieve onpartijdige informatie, is een rol weggelegd voor andere organisaties. Kennis over OCW en huidige relatie OCW is weliswaar bekend als ministerie, maar het staat op grote afstand van de ouders. Het blijkt dat men het ook moeilijk vindt om aan te duiden wat de precieze taken zijn van OCW, welke bijdrage OCW levert aan de kwaliteit van onderwijs. In dit verband blijft men snel steken bij zinsneden als ‘verantwoordelijk voor de wetten’, ‘maakt het beleid’ of valt men stil. Men heeft niet het gevoel ook maar op enigerlei wijze een relatie te hebben met OCW. Er is geen contact met het ministerie en ouders krijgen naar hun idee ook geen informatie vanuit OCW. De brief die ouders krijgen als hun kind 2,5 jaar oud is, is bij een enkele ouder in herinnering gebleven, maar de connotaties hiermee zijn overwegend negatief: de brief komt in hun ogen te laat, omdat ze de schoolkeuze voor hun kind dan meestal al achter de rug hebben. © Veldkamp | P5889

44

Informatievoorziening: behoeften algemeen, kennis over en rol voor OCW (2)

De brief en bijgevoegde folder krijgen om die reden weinig aandacht van ouders, worden terzijde gelegd zonder deze goed door te lezen. Dit betekent dat de verwijzing naar de digitale schoolgids en het bestaan hiervan hen ontgaat.

Mogelijke rol van OCW in informatievoorziening De behoefte aan direct contact met OCW is nauwelijks aanwezig. Sommige ouders zien wel een rol weggelegd voor OCW in het verstrekken van informatie over meer overkoepelende zaken zoals: rechten en plichten van ouders en kinderen, welke typen onderwijs zijn er in Nederland, studiefinanciering, kwaliteitsnormen in onderwijs, welke stappen te ondernemen bij problemen. Voordeel van informatie vanuit het ministerie is dat deze als onpartijdig en betrouwbaar wordt gepercipieerd.

© Veldkamp | P5889

45

Informatievoorziening: kennis over en rol voor Inspectie (1)

Het beeld dat men heeft van de Inspectie is vrij diffuus. Men vermoedt dat het onder het ministerie van OCW valt. Sommige ouders koppelen de Inspectie aan de leerplichtwet en -ambtenaren. Andere – met name lager opgeleide peuterouders en ouders op het po – hebben het idee dat de Inspectie zorg draagt voor de veiligheid op school. Met name hoger opgeleide ouders koppelen de Inspectie aan kwaliteitscontrole van het onderwijs; sommigen van hen (havo/vwo-ouders en hoger opgeleid) hebben kwaliteitsrapporten van de Inspectie geraadpleegd bij de oriëntatie op een po of vo. Dit bleek een lastige exercitie, want de site wordt gebruiksonvriendelijk gevonden (één woord verkeerd getypt en je krijgt geen zoekresultaat). Ook vindt men het moeilijk om de informatie op de juiste manier te wegen. Men hoort van de Inspectie indien deze de school van hun kind heeft bezocht en de school hierover mededelingen doet en stelt dit soort informatie vanuit school op prijs. Er is eigenlijk geen sprake van direct contact tussen ouders en Inspectie. Men is vrij eensgezind van mening dat de Inspectie een controlerende functie heeft en niet zozeer een informerende functie richting ouders. Tegelijkertijd wordt de mogelijkheid op prijs gesteld om inzicht te hebben in de kwaliteitsrapporten van scholen, omdat dit behulpzaam kan zijn bij de schoolkeuze. Eén ouder heeft een positieve ervaring met een bezoek van de Inspectie op het po, waarbij ouders de mogelijkheid hadden vragen te stellen en het rapport van de Inspectie naderhand ter beschikking kwam. Dan blijkt veel duidelijker te zijn welke functie de Inspectie vervult.

© Veldkamp | P5889

46

Informatievoorziening: kennis over en rol voor Inspectie (2) Mogelijke rol voor Inspectie Er lijkt weinig behoefte te bestaan bij ouders om rechtstreeks geïnformeerd te worden door de Inspectie; voor een deel kan men zich er ook weinig bij voorstellen wat dat precies zou moeten inhouden. Men wil echter wel toegang hebben tot de kwaliteitsoordelen over scholen. Een mogelijkheid zou zijn dat scholen het rapport van de Inspectie op de website van school plaatsen. Dat gebeurt op sommige scholen al. Dit levert echter het risico op dat scholen het resultaat verfraaien ten opzichte van de werkelijkheid. In die zin zou rechtstreekse informatie aan ouders – zeker bij slecht presterende scholen – eventueel handig kunnen zijn. De informatie van de Inspectie moet in ieder geval makkelijker vindbaar zijn volgens ouders en liefst ook makkelijker interpreteerbaar: wat zeggen de cijfers precies. Maar … veel ouders trekken zich van het oordeel van de Inspectie niet veel aan. Het gaat hen er vooral om hoe het kind gedijt.

© Veldkamp | P5889

47

Informatievoorziening: kennis over en rol voor DUO (1)

.

Met name de peuterouders en ouders van kinderen tot 15 jaar hebben geen idee waar DUO voor staat. Bij de overige ouders zijn sommigen wel bekend met de activiteiten van DUO, maar de voouders hebben vaak ook nog weinig beeld bij deze uitvoeringsorganisatie. Verder blijkt dat degenen met enige kennis DUO weliswaar associëren met studiefinanciering, maar tegelijkertijd nog veel onbeantwoorde vragen hebben. Door alle gesprekken heen blijkt dat ouders veel vragen hebben over de financiële gang van zaken rondom een school/opleiding en dat ze het moeilijk vinden deze vragen beantwoord te krijgen. Op dit vlak is werkelijk sprake van een informatielacune, want geen enkele partij lijkt deze informatie gestructureerd en eenvoudig aan te bieden. Voordat hun kind 18 jaar wordt, krijgen ouders een brief dat de kinderbijslag ophoudt; geen van hen heeft de indruk dat in die brief wordt gewezen op studiefinanciering en waar ze terechtkunnen voor meer informatie. Tegelijkertijd worden ze vanaf dat hun kind 18 jaar is niet meer als partij gezien, maar verloopt contact met DUO tussen hun kind en DUO. Er is dus geen contact tussen ouders en DUO, terwijl ouders niet het idee hebben dat hun kind al gelijk in staat is alle financiën goed zelf te regelen. Een enkele ouder heeft een brief ontvangen waarin de mogelijke bijdrage van hen als ouder werd gesuggereerd. Indien men op zoek gaat naar informatie, komt men veelal uit op de site van DUO. Probleem hierbij is dat de site als ontoegankelijk wordt ervaren. Zoekacties zijn niet snel succesvol en op een andere manier in contact treden met DUO blijkt problematisch. Een enkeling heeft goede ervaringen opgedaan met het fysiek bezoeken van een DUO-kantoor, maar deze mogelijkheid is bij vrijwel niemand bekend. © Veldkamp | P5889

48

Informatievoorziening: kennis over en rol voor DUO (2) Gewenste rol van DUO Ouders zouden een proactieve opstelling van DUO zeer op prijs stellen. Dus enige tijd voordat het kind 18 jaar wordt, voorafgaand aan het moment dat studiefinanciering gaat spelen een brief vanuit DUO met informatie over wat ouders te wachten staat, welke regelingen er zijn, wanneer een en ander aangevraagd moet worden et cetera. Een van de ouders vergelijkt het met een melding vanuit de gemeente om het paspoort of rijbewijs te verlengen. Naar aanleiding van een ervaring van een ouder op het vo waar een voorlichter van DUO informatie heeft gegeven over studiefinanciering op een voorlichtingsavond voor ouders, lijkt dit ook voor andere ouders een aantrekkelijke optie. Sowieso zou het volgens hen wenselijk zijn als het vo een rol op zich zou nemen in het attenderen van ouders op de financiële gevolgen van 18 jaar worden, een vervolgopleiding volgen.

© Veldkamp | P5889

49

Reacties op een gezamenlijke website (1)

Het idee van een gezamenlijke website van OCW, Inspectie en DUO over de totale schoolloopbaan van een kind wordt vrij positief ontvangen. De positieve ontvangst heeft onder meer te maken met het feit dat de afzenders als betrouwbaar en onafhankelijk worden gepercipieerd, in tegenstelling tot websites van specifieke scholen/opleidingen. Tevens komt het op ouders aantrekkelijk over dat er één website is waarop alle relevante informatie te vinden zou zijn. Men koestert de hoop dat men verlost zal zijn van het raadplegen van veel verschillende informatiebronnen. Overigens zijn de reacties wel enigszins te categoriseren als: fijn als de site er is, zonder dat er sprake lijkt van een ervaren nood. Er zijn nogal wat wensen ten aanzien van de invulling. De site moet informatie bieden over: - indeling naar leeftijd als hoofdingang - belang benadrukken van voorschoolse educatie/peuterspeelzaal - stappenplan: wat te betrekken bij een keuze voor een po/vo/vervolgopleiding - overgang van po naar vo: welke niveaus, toelatingseisen, keuzemogelijkheden - idem voor overgang van vo naar mbo/hbo/wo: niveaus, toelatingseisen, keuzemogelijkheden - informatie over profielkeuze/vakkenpakket met consequenties van keuzes - indien uitgangspunt beroep bv. timmerman: welke weg moet dan worden afgelegd - studiefinanciering, vergoedingen waarvoor je in aanmerking komt - rechten en plichten van school en ouders/kinderen - regelingen voor kinderen met aandoeningen, speciale onderwijsbehoeften © Veldkamp | P5889

50


Vervolg wensen ten aanzien van invulling: - scholen/opleidingen in de regio met doorklikmogelijkheid naar specifiekere informatie - kwaliteit scholen, opbouw en betekenis cijfers van Inspectie - welke leeropbrengsten moeten worden gehaald - hoe om te gaan met beroepskeuzetesten - vakantieperiodes po/vo - verschil tussen hbo/wo - huisvesting studenten: wanneer inschrijven - regels met betrekking tot bindend studieadvies - frequently asked questions - links naar relevante informatieverschaffers Voor wat betreft de uitvoering en vormgeving blijkt dat men op prijs zou stellen: - goede zoekfunctie - mogelijkheid van interactiviteit: vraag stellen en antwoord krijgen - mogelijkheid zelf info aandragen: forum, tips uitwisselen - bereikbaarheid verschillende partijen (telefonisch, persoonlijk) - makkelijke navigatie Al met al geeft men behoorlijk wat suggesties ten aanzien van de gewenste invulling en heel wat ouders zijn van plan een dergelijke website te bezoeken. Tegelijkertijd geeft men bij doorvragen ook aan niet te zitten springen om een dergelijke website. Het zou handig kunnen zijn. © Veldkamp | P5889

51


Een aantal ouders ziet het nut van een gezamenlijke website niet in. Zij vinden dat er momenteel al genoeg informatieverschaffing is en hebben geen behoefte aan een nieuwe website. Nadeel van de site zou volgens hen zijn dat informatie zo algemeen is dat het te weinig informatieve waarde heeft. Ook wordt gevreesd voor een site met alleen maar doorverwijzingen, waardoor men snel de weg kwijtraakt.

Reacties op een studiebijsluiter Ouders van kinderen op het mbo en hbo/wo is gevraagd hoe ze tegenover een studiebijsluiter van opleidingen staan. Dit idee lijkt in een behoefte te voorzien. Men heeft de indruk dat opleidingen zich over het algemeen mooier presenteren dan ze kunnen waarmaken en een studiebijsluiter zou een wat realistischer beeld kunnen geven van de opleiding.

© Veldkamp | P5889

52

Bijlage 1

RESPONDENTENOVERZICHT P5889

19 september 2012 16.00-17.30

Amsterdam

GESLACHT

BEROEP

LEEFTIJD KINDEREN

ONDERWIJSTYPE

JAAR / KLAS

V

Buitenschoolse opvang

21, 18, 14

WO, PABO, HAVO

1, 1, 3

V

Docent havo/vwo

19

WO

1

V

Fluitiste

22, 20, 17

WO, WO, gym

5, 4, 5

M

Gemeenteambtenaar

20, 16

HBO, Havo

20, 20

HBO, MBO

20

HBO/WO

V

V

Pedagogisch medewerker

Communicatieadviseur bij goed doel


19 september 2012 18.00-19.30

GESLACHT

V

V

V

BEROEP

Administratief medewerkster

Maatschappelijk werkster

Medewerkster automaterialenwinkel

Amsterdam

LEEFTIJD KINDEREN

ONDERWIJSTYPE

GROEP / KLAS

12, 10, 5

VMBO, PO, PO

1, 7, 3

13, 9

VMBO, PO

2, 6

15

VMBO

4

M

Beveiligingsbeambte

20, 13

?, VMBO

?, 2

V

Huisvrouw

12, 17

VMBO, MBO

1, 2


19 september 2012 20.00-21.30

Amsterdam

GESLACHT

BEROEP

OPLEIDING

LEEFTIJD KINDEREN

DOELGROEP

V

Werkzoekend

Mavo

7, 0, 2

Peuter

M

Beveiliger

MBO

3

Peuter

V

Huismoeder

Mavo

2, 4

Peuter

LBO

2

Peuter

Havo

3, 0

Peuter

M

V

Facilitair servicepunt DWI

Serveerster


20 september 2012 16.00-17.30

Den Haag

GESLACHT

BEROEP

LEEFTIJD KINDEREN

ONDERWIJSTYPE

JAAR / KLAS

V

Huisvrouw

16

MBO

1

V

Secretaresse

18 & 12

MBO, VMBO

2, 1

M

Coördinator beveiliger

20, 20, 17

HBO,HBO, MBO

-, -, 2

V

Werkzoekend (zorg)

19

MBO

3

20

MBO

4

20, 16

MBO, VMBO

3, 4

Werkloos, functioneel M

leeftijdsontslag militaire dienst

V

Debiteurenbeheer


20 september 2012 18.00-19.30

GESLACHT

BEROEP

Den Haag

LEEFTIJD KINDEREN

ONDERWIJSTYPE

GROEP / KLAS

14, 12

HAVO, PO

3, 8

Gespecialiseerd V

verpleegkundige thuiszorg

V

Financieel manager

16, 15

VWO, VWO

6, 4

V

Leerkracht PO

16, 14

VWO, VWO

5, 3

V

Wijkziekenverzorgende

18, 13

HBO, HAVO

13

HAVO

V

Stagecoördinator marketing & commerce


20 september 2012 20.00-21.30

GESLACHT

V

M

BEROEP

Pedagogisch medewerker

Supervisor internationale helpdesk

Den Haag

OPLEIDING

LEEFTIJD KINDEREN

GROEP

MDGO

8, 5

5, 1

MBO

8, 5

5, 2

V

Huisvrouw

MBO

7

4

M

Telefonisch verkoper

MAVO

5

2

MBO

9

6

V

Vrijwilliger tussenschoolse opvang


25 september 2012 16.00-17.30

Utrecht

GESLACHT

BEROEP

LEEFTIJD KINDEREN

ONDERWIJSTYPE

JAAR / KLAS

M

Pensioen

19, 17

HBO, VWO

-, 5

14

HAVO

3

V

Administratief medewerker

M

Postbesteller

15

VWO

4

V

Catering manager

20, 16

MBO, HAVO

2, 5

20, 18, 14

-, HAVO, VWO

-, 5, 3

13, 10

HAVO, PO

2, 7

V

V

Administratief medewerker

Bijstandsmoeder


25 september 2012 18.00-19.30

Utrecht

GESLACHT

BEROEP

LEEFTIJD KINDEREN

ONDERWIJSTYPE

GROEP / KLAS

V

Telefoniste

15, 13

VMBO, VMBO

3, 2

V

Administrateur

20, 16, 13

-, HAVO, VMBO

-, ? , 4

M

Treinmachinist

20, 16, 13

-, MBO, VMBO

-, 3, 3

V

Huisvrouw

13, 6, 3

VMBO, PO, -

1, 2, -

V

WAO

16

VMBO

4


25 september 2012 20.00-21.30

Utrecht

GESLACHT

BEROEP

OPLEIDING

LEEFTIJD KINDEREN

DOELGROEP

V

Beleidsmedewerker

WO

6, 4, 2

Peuters

HBO

2

Peuters

Administratief M

medewerker bij gemeente

V

Project manager

HBO

2

Peuters

M

Office manager

HBO

12, 11, 3

Peuters

V

Huisvrouw

MBO

6, 2

Peuters

V

Welzijnsmedewerker

HBO

4, 2, 0

Peuters


27 september 2012 16.30-18.00

Groningen

RICHTING

KLAS/ GROEP

GESLACHT

BEROEP

ONDERWIJSTYPE

M

Kwaliteitsadviseur

WO, MBO, VWO

V

Etaleuse

MBO

M

ZZP-er

MBO

Koksopleiding

1

V

Cateringmedewerkster

MBO

Installatietechniek

3

V

Huisvrouw

MBO, MBO

V

Oppasmoeder

MBO

4, 3, 5

Maatschappelijk werk

Welzijn, Sport en bewegen

Detailhandel

2

3, 1

2


27 september 2012 18.30-20.00

GESLACHT

BEROEP

ONDERWIJSTYPE

Groningen

RICHTING

KLAS/ GROEP

Kunstmatige V

Huisvrouw

MBO, WO

intelligentie en

-, 2

informatica Bachelor,

V

Docent GVO

HBO, WO, VWO

Filosofie, Wiskunde

M

Manager

HBO

Ebo

2

V

Begeleidster

WO

Rechten

1

M

Natuurgeneeskundige

HBO

Communicatie

1

V

Bloedbankmedewerker

WO

Psychologie

3

bachelor


2 oktober 2012 17.00-18.30

Amsterdam

GESLACHT

BEROEP

OPLEIDING

LEEFTIJD KINDEREN

GROEP

V

Projectcoördinator

HBO

7

4

HBO

6

3

HBO

12, 7

-, 4

HBO

8

5

HBO

20, 19, 11

-, -, 8

V

M

M

V

V

Werkzoekend secretaresse

Gemeente materiaal dienst

Coördinator GGZ

Schoolmaatschappelijk werkster

Welzijnwerkster

MBO

7, 7

Bijlage 2

CHECKLIST, VERSIE 18 SEPTEMBER 2012 GROEPSGESPREK

A. Introductie en kennismaking (10 minuten) Welkom heten bij Veldkamp Opdrachtgever: aan het eind van het gesprek! Thema: informatiebehoeften ouders inzake schoolloopbaan kinderen (afhankelijk van schooltype zoomen we in op dat type onderwijs: po, vmbo/havo/vwo, hbo/wo)

  

Spelregels:  Het gaat om meningen, geen goede of foute antwoorden.  Verzoek om mobiele telefoons uit te zetten.  Opname, meekijken en anonimiteitwaarborg. We beginnen met voorstelronde: naam, leeftijd, bezigheden, gezinssituatie (leeftijd kinderen). Leest u wel eens tijdschriften/bezoekt u websites die specifiek over kinderen gaan (opvoeding, school, uitwisselen info etc)? Bent u actief (geweest) op de school van uw kind(eren)?

B1. Informatie overige ouders: schoolloopbaan verleden (20 minuten) We willen graag nader met jullie op jullie informatiebehoeften ingaan. Toen uw kind naar (noem relevant type school: po, middelbare school, mbo, hbo, wo) zou gaan: Welke beslissingen hebt u toen moeten nemen? Hoe heeft u hierover besloten? Wat wil(de) u weten tijdens het keuzeproces, welke vragen heb je dan? Hoe heeft u geprobeerd antwoord te krijgen op uw vragen? Heeft u informatie gezocht? Hoe heeft u informatie gezocht? Bij wie of wat heeft u informatie gezocht? Waarover heeft u allemaal informatie gezocht? Heeft u informatie gezocht over: -

het onderwijssysteem signatuur nabijheid school scholen (kwaliteit, reputatie)

Nog andere onderwerpen waarover u informatie heeft gezocht? Van wie/bij wie heeft u de informatie gekregen/gevonden? Heeft u veel moeite moeten doen om de informatie te krijgen? P5889 – checklist OCW informatiebehoeften ouders – 18 september 2012

Wat vond u van de informatie? Aan welke informatie heeft u het meeste gehad? Welke informatie mist u nog? B2. Informatie overige ouders: schoolloopbaan nu (15 minuten) Sinds uw kind op deze school zit: wat bent u tegengekomen in de schoolloopbaan van uw kind waar u vragen over had? Op welke manier heeft u daar informatie over gezocht of gekregen (1 bron, verschillende bronnen)? Wat speelt er momenteel in de schoolloopbaan van uw kind? Met wie heeft u daarover contact? Hoe zoekt u daarover informatie (bij wie, rol verschillende bronnen)? Welke beslismomenten/gebeurtenissen in de schoolloopbaan van uw kind gaat u nog tegenkomen (binnenkort, langere termijn)? Heeft u daarover al informatie gezocht? Hoe? C. Contact/relatie met school (5 minuten) Als u met de school communiceert: waar gaat dit contact vooral over? Geeft de school u voldoende informatie die van belang is in het kader van uw kinds schoolloopbaan? Wat zou de school beter kunnen doen in de informatievoorziening op dit punt? D. Rol kind (5 minuten) Welke rol heeft uw kind bij het nemen van beslissingen over zijn/haar schoolloopbaan? En welke rol heeft uw kind bij de informatievoorziening over zijn/haar schoolloopbaan? E. Specifieke informatie: over problemen (10 minuten) Zijn er wel eens problemen geweest in de schoolloopbaan van uw kind? Om wat voor soort problemen ging het? (INT.: inventariseer) Bij wie of wat ga je dan te rade? Nog andere personen/instellingen? Aan wiens informatie heeft u toen het meest gehad? Waar zat ‘m dat in? Wat mist u nog aan informatie bij dit soort kwesties? Waarom?

P5889 – checklist OCW informatiebehoeften ouders – 18 september 2012

F. Informatiebehoeften ten aanzien van actoren (10 minuten) We hebben het over de informatievoorziening in het kader van de schoolloopbaan van uw kind gehad. Van wie wilt u deze informatie krijgen? Wie zijn voor u relevante partijen? Waarom? In hoeverre zou het ministerie een rol kunnen spelen? Wat voor info? Hoe? In hoeverre zou de Inspectie een rol kunnen spelen? Wat voor info? Hoe? En wat voor rol kan DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs) hebben in de informatie? Wat voor informatie? Hoe? G. Relatie met actoren (10 min.) In hoeverre heeft u wel eens informatie gekregen van OCW/Inspectie/DUO? Wat heeft u daaraan gehad? Wat doet OCW denkt u? Wat draagt OCW bij aan kwaliteit van onderwijs? Bent u bekend met het bestaan van landelijke ouderverenigingen (evt. uitleg)? Leveren zij relevante informatie? Doet u hier iets mee? OCW, de Inspectie en DUO denken erover om een website te maken waar ouders informatie kunnen vinden over de hele schoolloopbaan van hun kijnd: Wat zou daarvan vinden? Is zo’n website nodig? Wat zou er op de site te vinden moeten zijn? Zou u op de website kijken? En welke informatie moet door de scholen worden aangeboden? H. Afronding (5 min.) We doen dit onderzoek in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Hebben jullie suggesties voor het ministerie, wat moet men hier nu vooral van leren? En De Inspectie? DUO? Overige vragen meekijkers? Zijn er nog dingen niet aan de orde geweest, maar die jullie wel belangrijk vinden om te noemen? Danken voor medewerking

P5889 – checklist OCW informatiebehoeften ouders – 18 september 2012

Bijlage 3

CHECKLIST PEUTEROUDERS GROEPSGESPREK

A. Introductie en kennismaking (10 minuten) Welkom heten bij Veldkamp Opdrachtgever: aan het eind van het gesprek! Thema: informatiebehoeften ouders over schoolloopbaan kinderen (afhankelijk van schooltype zoomen we in op dat type onderwijs: po, vmbo/havo/vwo, hbo/wo) Spelregels:

  

 Het gaat om meningen, geen goede of foute antwoorden.  Verzoek om mobiele telefoons uit te zetten.  Opname, meekijken en anonimiteitwaarborg. We beginnen met voorstelronde: naam, leeftijd, bezigheden, gezinssituatie (leeftijd kinderen). Leest u wel eens tijdschriften/bezoekt u websites die specifiek over kinderen gaan (INT: opvoeding, school, uitwisselen info etc)? Bent u actief (geweest) op de school van uw kind(eren)?

B. De gang naar de basisschool (35 min.) Gaat uw kind naar een vorm van kinderopvang of niet? Doet uw kind mee met voorschoolse educatie? Waarom? Hoe mee in contact gekomen/informatie over gekregen? Speelt het al dat u bezig bent met het naar school gaan van uw kind/de schoolkeuze voor uw kind? Op welke manier? OF: Wanneer gaat het voor u spelen? Weet u al naar welke school uw kind over een tijd gaat? Hoe gaat u hierover beslissen/hoe heeft u hierover besloten? Wat wil(de) u weten tijdens het keuzeproces, welke vragen heb je dan? Hoe heeft u geprobeerd antwoord te krijgen op uw vragen/hoe ga je antwoord zoeken? Heeft u informatie gezocht/gaat u informatie zoeken? Hoe heeft u informatie gezocht/gaat u informatie zoeken? Bij wie heeft u informatie gezocht/gaat u informatie zoeken? Waarover heeft u informatie gezocht/gaat u informatie zoeken?

Heeft u informatie gezocht/gaat u zoeken over: het onderwijssysteem richtingen scholen (omvang, kwaliteit, reputatie) Van wie heeft u informatie gekregen? Heeft u veel moeite moeten doen om informatie te krijgen/verwacht u veel moeite te moeten doen om info te krijgen? Aan welke informatie heeft u het meest gehad/verwacht u het meest te gaan hebben? Heeft u wel eens informatie gekregen van het Ministerie van Onderwijs? Wat vond u van die informatie (bruikbaar, vorm)? Welke informatie mist u nog? Straks zit uw kind op school: welke beslismomenten gaat u dan tegenkomen voor uw kind (binnenkort, langere termijn)? Weet u daar al wat van? Hoe weet u dat dan? C. Informatiebehoeften ten aanzien van actoren (10 minuten) We hebben het over de informatievoorziening over de schoolloopbaan van uw kind. Van wie wilt u deze informatie krijgen? Wie zijn voor u relevante partijen? Waarom? In hoeverre zou het ministerie een rol kunnen spelen? Wat voor info? Hoe? In hoeverre zou de Inspectie een rol kunnen spelen? Wat voor info? Hoe? En wat voor rol kan DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs) hebben in de informatie? Wat voor informatie? Hoe? D. Relatie met actoren (10 min.) Wat doet OCW denkt u? Wat draagt OCW bij aan kwaliteit van onderwijs? Heeft u wel eens informatie gekregen van OCW/Inspectie/DUO? Wat heeft u daaraan gehad? Bent u bekend met het bestaan van landelijke ouderverenigingen (evt. uitleg)? Leveren zij relevante informatie? Doet u hier iets mee? OCW, de Inspectie en DUO denken erover om een website te maken waar ouders informatie kunnen vinden over de hele schoolloopbaan van hun kind: Wat zou daarvan vinden? Is zo’n website nodig? Wat zou er op de site te vinden moeten zijn? Zou u op de website kijken? En welke informatie moet door de scholen worden aangeboden?

INT: deel rond: Heeft u deze brief gehad? Zat daar een folder bij? Wat vindt u van zo'n brief van de minister? Is het een goede manier van communiceren? Wat voor verwachtingen schept dit? Gaat u naar aanleiding van deze brief informatie zoeken? Zo ja, hoe/waar? E. Afronding (5 min.) We doen dit onderzoek in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Hebben jullie suggesties voor het ministerie, wat moet men hier nu vooral van leren? En De Inspectie? DUO? Overige vragen meekijkers? Zijn er nog dingen niet aan de orde geweest, maar die jullie wel belangrijk vinden om te noemen?

Bijlage 4

CHECKLIST, VERSIE 27 SEPTEMBER 2012 GROEPSGESPREK HO

A. Introductie en kennismaking (10 minuten) Welkom heten bij Veldkamp Opdrachtgever: aan het eind van het gesprek! Thema: informatiebehoeften ouders inzake schoolloopbaan kinderen (afhankelijk van schooltype zoomen we in op dat type onderwijs: po, vmbo/havo/vwo, hbo/wo)

  

Spelregels:  Het gaat om meningen, geen goede of foute antwoorden.  Verzoek om mobiele telefoons uit te zetten.  Opname, meekijken en anonimiteitwaarborg. We beginnen met voorstelronde: naam, leeftijd, bezigheden, gezinssituatie (leeftijd kinderen). Leest u wel eens tijdschriften/bezoekt u websites die specifiek over kinderen gaan (opvoeding, school, uitwisselen info etc)? Bent u actief (geweest) op de school van uw kind(eren)?

B1. Informatie overige ouders: schoolloopbaan verleden (35 minuten) We willen graag nader met jullie op jullie informatiebehoeften ingaan. Jullie kinderen zitten in het hoger onderwijs. Ik ben allereerst benieuwd hoe dat zo is gekomen. Niveau HBO/WO Hoe is hiervoor gekozen? Wist u dat al bij de middelbare schoolkeuze? (dus vloeit dit automatisch voort uit de vooropleiding?) Wat is uw rol geweest, wat die van uw kind? Voor HBO-ouders: heeft u universiteit overwogen (met extra vwo-jaar)? Voor WO-ouders: is er ook hbo overwogen? Hoe weet u wat het verschil is? Hoe heeft u hier informatie over gehad? Hoe heeft u zich hierover geïnformeerd? Wat was de rol van de middelbare school hierin? Geschikte richting Is er gedurende de schoolloopbaan van uw kind gepraat over in welke richting zijn./haar talenten liggen? Met wie? En interesses? Hoe heeft u zich hierover geïnformeerd? P5889 – checklist OCW informatiebehoeften ouders hbo/wo – 27 september 2012

Wat was de rol van school hierin? Heeft uw kind een studiekeuzetest gedaan? Wat is uw rol geweest en wat die van uw kind in het ontdekken wat voor richting geschikt zou zijn? Aanbod Hoe heeft u zich geïnformeerd over het aanbod van opleidingen? Heeft u zich geïnformeerd over de kwaliteit van de verschuillende opleidingen? Hoe? Heeft u (of uw kind) op studiekeuze 123 gekeken? Hoe is er voor een opleiding gekozen? (hoe geïnformeerd?) En hoe voor een instelling? (hoe geïnformeerd?) Wat is uw rol geweest en wat die van uw kind in het kiezen van een opleiding en instelling? Is er een kennismakingsgesprek geweest tussen uw kind en de opleiding hij/zij heeft gekozen? Financieel Heeft u zich geïnformeerd de kosten van een opleiding? Hoe? Heeft u zich geïnformeerd over studiefinanciering? Hoe? Heeft u zich geïnformeerd over eventuele leningen? Hoe? Wat is uw rol en wat die van uw kind als het om financiën gaat? Stel dat er een leenstelsel wordt ingevoerd om te studeren: wat wilt u daarover weten? En hoe informeert u zich hierover? Heeft u zich geïnformeerd over huisvesting voor studenten? Hoe? Algemeen Zijn er nog andere zaken waarover u informatie heeft gezocht die nog niet aan de orde zijn gekomen? B2. Informatie overige ouders: schoolloopbaan nu (15 minuten) Sinds uw kind studeert: wat bent u tegengekomen waar u vragen over had? (bindend studie advies, master kiezen na bachelor, veranderen van studie, studeren in het buitenland etc…) Op welke manier heeft u daar informatie over gezocht of gekregen (1 bron, verschillende bronnen)? Wat speelt er momenteel in de studieloopbaan van uw kind? Speelt u een rol hierin?

P5889 – checklist OCW informatiebehoeften ouders hbo/wo – 27 september 2012

Welke beslismomenten/gebeurtenissen in de schoolloopbaan van uw kind gaat u nog tegenkomen (binnenkort, langere termijn)? Heeft u daarover al informatie gezocht? Hoe? F. Informatiebehoeften ten aanzien van actoren (10 minuten) We hebben het over de informatievoorziening in het kader van de schoolloopbaan van uw kind vanaf havo/vwo gehad. Van wie wilt u deze informatie krijgen? Wie zijn voor u relevante partijen? Waarom? In hoeverre zou het ministerie hierin een rol kunnen spelen? Wat voor info? Hoe? In hoeverre zou de Inspectie een rol kunnen spelen? Wat voor info? Hoe? En wat voor rol kan DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs) hebben in de informatie? Wat voor informatie? Hoe? G. Relatie met actoren (10 min.) In hoeverre heeft u wel eens informatie gekregen van OCW/Inspectie/DUO? Wat heeft u daaraan gehad? Bent u bekend met het bestaan van landelijke ouderverenigingen (evt. uitleg)? Leveren zij relevante informatie? Doet u hier iets mee? OCW, de Inspectie en DUO denken erover om een website te maken waar ouders informatie kunnen vinden over de hele schoolloopbaan van hun kind: Wat zou daarvan vinden? Is zo’n website nodig? Wat zou er op de site te vinden moeten zijn? Zou u op de website kijken? En welke informatie moet door de opleidingen worden aangeboden? Wat zou u vinden van een soort studiebijsluiter voor elke opleiding in het HO? H. Afronding (5 min.) We doen dit onderzoek in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Hebben jullie suggesties voor het ministerie, wat moet men hier nu vooral van leren? En De Inspectie? DUO? Overige vragen meekijkers? Zijn er nog dingen niet aan de orde geweest, maar die jullie wel belangrijk vinden om te noemen?

P5889 – checklist OCW informatiebehoeften ouders hbo/wo – 27 september 2012

Verkenning informatiebehoeften ouders gedurende de schoolloopbaan van hun kinderen. Een kwalitatief onderzoek ten behoeve van het ministerie van OCW

Recommend Documents