Verkeersdata en tools bij opmaak van een MOBER

Studiedag VSV 02/06/2014

Verkeersdata en tools bij opmaak van een MOBER Dominique Gillis, ARCADIS

1 of 123

3 June 2014

Programma 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

2 of 123

Wat is een mobiliteitstoets en een MOBER? Wanneer een mobiliteitstoets en een MOBER? Opbouw van een MOBER? Bereikbaarheidsprofiel? Mobiliteitsprofiel? Mobiliteitseffecten? Milderende maatregelen? Sensitiviteitstoets? Conclusie?

3 June 2014

Wat is een mobiliteitstoets en een MOBER?

3 of 123

3 June 2014

Wat is een mobiliteitstoets en een MOBER?  Instrument om mobiliteitseffecten van plannen of nieuwe aktiviteiten te evalueren – Nagaan of het vervoerssysteem de extra mobiliteit nog op kwalitatieve wijze kan verwerken – Nagaan wat de impact van deze mobiliteit is op de verkeersveiligheid, de verkeersleefbaarheid en het milieu. – bepalen in welke mate de ontwikkeling van nieuwe plannen en activiteiten bijdraagt tot een duurzame mobiliteit.

4 of 123

3 June 2014

Wat is een MOBER?  Het mobiliteitseffectenrapport (MOBER) is geschikt instrument voor plannen en projecten met een belangrijke mobiliteitsimpact, waarbij de impact wordt ook kwantitatief in kaart wordt gebracht  Uitgebreidere aanpak, op maak van project  Veelal gevraagd i.k.v. bouwvergunningen, milieuvergunningen, RUP, plan-MER, project-MER

5 of 123

3 June 2014

Wat is een mobiliteitstoets?  De mobiliteitstoets is een beknopte nota waarin de mobiliteitskenmerken van een project op basis van beschikbare kwantitatieve gegevens worden weergegeven aan de hand van een checklist.  Daardoor ook nuttig bij projecten met een eerdere beperkte mobiliteitsimpact. Het is vooral een kwalitatief instrument (Light MOBER).  Verantwoordt waarom voor een project of plan geen MOBER moet worden opgemaakt en geeft indien nodig een aantal aanbevelingen naar kleine knelpunten. 7 of 123

3 June 2014

Wat is een mobiliteitstoets?  Standaard-document te vinden op: www.mobielvlaanderen.be

8 of 123

3 June 2014

Wanneer een mobiliteitstoets en een MOBER?

9 of 123

3 June 2014

Wanneer een MOBER? Procedure

10 of 123 3 June 2014

© 2009 ARCADIS

Wanneer een mobiliteitstoets? Richtlijnen MOW – grenswaarden mobiliteitstoets  100 woongelegenheden of meer  Handel met bvo > 750 (dagelijkse sector) of 1.250 m² (nietdagelijkse sector)  Kantoorfuncties met bvo > 2.000 (met loket) of 3.000 m² (zonder loket)  Bedrijvigheid, KMO met bvo > 8.000 m²  Mortuarium met > 50 zitplaatsen  Aanleg van > 50 parkeerplaatsen 11 of 123 3 June 2014

© 2009 ARCADIS

Wanneer een mobiliteitstoets? Richtlijnen MOW – grenswaarden mobiliteitstoets  Voor de volgende projecten ongeacht hun omvang: – Uitbreiding/herlocalisatie van een bestaande school en nieuwe school van minder dan 50 leerlingen – Uitbreiding/herlocalisatie van een bestaand ziekenhuis – Uitbreiding/reorganisatie van bioscoop, feest- en evenementenzaal, theater of concertzaal, congrescentrum – Nieuwe sporthal of uitbreiding van een bestaande sporthal – Uitbreiding bestaand voetbalstadion – Nieuwe culturele centra of tentoonstellingsruimte of uitbreiding van bestaande 12 of 123 3 June 2014

© 2009 ARCADIS

Wanneer een MOBER? Besluit Vlaamse Regering 03/07/2009 – grenswaarden MOBER  250 woongelegenheden of meer  Handel, horeca, kantoorfuncties en diensten met bvo > 7.500 m²  Industrie, KMO en ambacht met bvo > 15.000 m²  Aanleg van > 200 parkeerplaatsen Belangrijke relatie met andere planningsprocessen zoals plan-MER en project-MER, RUP, …

14 of 123 3 June 2014

© 2009 ARCADIS

Opbouw van een MOBER?

15 of 123 3 June 2014

© 2009 ARCADIS

Opbouw van een MOBER? Stap 1

Situering en planningscontext

Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Gemeentelijk Mobiliteitsplan

16 of 123

3 June 2014

Stap 2

Ruimtelijk programma

Stap 3

Bereikbaarheidsprofiel

Stap 4

Mobiliteitsprofiel

Stap 5

Mobiliteitseffecten

Stap 6

Milderende maatregelen

Stap 7

Sensitiviteitstoets

Stap 8

Conclusie en aanbevelingen

Opbouw van een MOBER?  Bereikbaarheidsprofiel: Hierbij wordt bekeken hoe de site toegankelijk is voor diverse modi (voetgangers, fiets, openbaar vervoer, auto).  Mobiliteitsprofiel: Er wordt nagegaan of de geplande ontwikkelingen een relevante bijkomende verkeersgeneratie teweeg brengen en hoe de verkeersstromen gespreid worden gedurende de dag.  Mobiliteitseffecten: Er wordt gecontroleerd of de huidige verkeersinfrastructuren de nieuw georiënteerde verkeersstromen kunnen opvangen en of het voorziene aantal parkeerplaatsen voldoet. 17 of 123

3 June 2014

Opbouw van een MOBER?  Milderende maatregelen: Hierbij worden zowel infrastructurele maatregelen voorgesteld als flankerende maatregelen beschreven om het verkeer optimaal te sturen of te reduceren.  Sensitiviteitsanalyse: Hierbij wordt aangegeven welke de gevolgen kunnen zijn van variaties in de doorheen het proces gemaakte aannames.

18 of 123

3 June 2014

Bereikbaarheidsprofiel?

19 of 123

3 June 2014

Bereikbaarheidsprofiel?  Doel:  De bereikbaarheid van de locatie in beeld brengen. Hoe goed is de site bereikbaar voor verschillende vervoersmodi? Met aandacht voor zowel huidige als toekomstige bereikbaarheid.  de huidige en toekomstige verkeerintensiteiten op het omliggende wegennet.  de bestaande en verwachte knelpunten.

20 of 123

3 June 2014

Bereikbaarheidsprofiel?  Benodigde gegevens:  Huidige bereikbaarheid:  Voetganger (functioneel/recreatief – bovenlokaal/lokaal)  Fietser (functioneel/recreatief – bovenlokaal/lokaal)  Openbaar vervoer (aanbod aan trein, tram en bus)  Autoverkeer (lokaal/bovenlokaal - parkeerlocaties)  Toekomstige bereikbaarheid:  Planningscontext (toekomstige ontwikkelingen, beleidsplannen,… ) 21 of 123

3 June 2014

Bereikbaarheidsprofiel?  Vb. huidige bereikbaarheid voor openbaar vervoer (trein, tram, bus)

22 of 123

3 June 2014

Bereikbaarheidsprofiel?  Vb. Toekomstige bereikbaarheid voor voetgangers: zowel op meso- als microniveau:

23 of 123

3 June 2014

Bereikbaarheidsprofiel?  Benodigde gegevens:  Huidige verkeersintensiteiten  Slangtellingen  Kruispunttellingen  …  Verkeersprognoses:  Provinciale verkeersmodellen  Voorgaande stappen: bv. Plan-MER  Naburige studies: bv. MOBER’s  … 24 of 123

3 June 2014

Bereikbaarheidsprofiel?  Gevaren, aandachtspunten:  Representatieve telgegevens gebruiken  Belangrijke huidige én toekomstige bereikbaarheidsprofiel in kaart brengen  Zowel aandacht voor bereikbaarheid op meso- als op microniveau  Bereikbaarheid opbouwen vanuit het STOP-principe  Knelpunten formuleren op basis van hoofddoelstellingen mobiliteitsplan Vlaanderen (Bereikbaarheid, verkeerveiligheid, toegankelijkheid, verkeersleefbaarheid, milieu) 25 of 123

3 June 2014

Mobiliteitsprofiel?

26 of 123

3 June 2014

Mobiliteitsprofiel?  Doel:  In beeld brengen van de verwachte verkeersgeneratie omwille van geplande functie  Hoeveelheid verkeer (in/uitgaand) per vervoersmode  Toedeling van de verkeersgeneratie op het wegennet

27 of 123

3 June 2014

Mobiliteitsprofiel? • Richtlijnenboek: stappenplan per type functie:

28 of 123

3 June 2014

Mobiliteitsprofiel?  Benodigde gegevens:  Aard en omvang van geplande ontwikkelingen:  Welke functies? Aantal m² BVO per functie?  Type gebruikers per functie (bezoeker, werknemer, leveringen,…)?  Kengetallen voor verkeersgeneratie:  Aantal gebruikers (per type), modal split en spreiding over de dag?  Toedeling op het netwerk: welke richtingen, welke routes?  Modelgegevens  Naburige functies 29 of 123

3 June 2014

Mobiliteitsprofiel? • Kwaliteit kencijfers van belang: Bv. algemene gemiddelde huishoudgrootte: 2,46 pers./huish. • Eengezinswoning: 2,65 • Alleenstaande woning: 2,80 • Halfopen bebouwing: 2,61 • Rijwoning: 2,46 • Appartement/studio/kamer: 1,68 • Caravan/chalet/woonwagen: 2,21 • Andere: 3,36. Gemiddeld ruimtebeslag in kantoren (EBM, 2003): 23,6 m² bvo per werknemer: • Bank- en verzekeringswezen: 20,1 m² bvo per werkn. • Zakelijke dienstverlening : 23,7 m² bvo per werkn • Overheid / non-profit : 27,4 m² bvo per werkn • Bouw, industrie / handel en transport: 22,8 m² bvo per werkn 30 of 123

3 June 2014

Mobiliteitsprofiel?  Gevaren, aandachtspunten:  Kwaliteit kencijfers bepalend: zo specifiek mogelijk, i.f.v.  Aard van de activiteiten  Bereikbaarheidsprofiel (wel/niet stedelijk, kwaliteit OV-ontsluiting, …)  Mogelijke bronnen:  Soortgelijke ontwikkelingen, naburige functies  Richtlijnenboek voor mobiliteitseffectenstudies  CROW-publicaties  Rekening houdend met alle vervoersmodi  Parkeerbehoefte, fietsparking 31 of 123 3 June 2014

Mobiliteitseffecten?

32 of 123

3 June 2014

Mobiliteitseffecten?  Doel:  Confrontatie tussen bereikbaarheids- en mobiliteitsprofiel: stelt de bijkomende verkeersgeneratie knelpunten?  Controle verkeersbelasting  Bepalen parkeer- en stallingsbehoefte  Verkeersleefbaarheid, verkeersveiligheid  Benodigde tools:  Instrument voor evaluatie kruispunt- en wegcapaciteit  Gewenst / benodigd detailniveau?  Evaluatie verkeersleefbaarheid 33 of 123

3 June 2014

Mobiliteitseffecten? Verkeersmodellen  Macromodellen → globaal beeld van I/C-verhouding (Intensiteit / Capaciteit)

34 of 123

3 June 2014

Mobiliteitseffecten? Rekentools voor capaciteitsberekeningen  Rotonde: methode Bovy, methode Brilon/Stuwe  Verkeerslichtengeregelde (VRI) of voorrangsgeregelde kruispunten: – Intensiteitscriterium AVVG (1991)/dienstorder A/266 AWV – Formule van Webster – Methode Harders – ICU (Intersection Capacity Utilization)  Specifieke software, bv. Capacito

35 of 123

3 June 2014

Mobiliteitseffecten? Verkeersmodellen  Micromodellen→ detailanalyse in termen van wachtrijlengte, verliestijd, … per richting, per vervoersmode

36 of 123

3 June 2014

Mobiliteitseffecten? Meer kwalitatieve effecten: • Inpassing in OV-structuur, fietsstructuur, voetgangersstructuur • Verkeersleefbaarheid, bv. oversteekbaarheid • Verkeersveiligheid • Toegankelijkheid • Milieu-effecten • Parkeerdruk

37 of 123

3 June 2014

Mobiliteitseffecten?  Gevaren, aandachtspunten:  Juiste rekentools hanteren volgens de context, mate van impact  Ook minder ‘becijferbare’ effecten meenemen (verkeersveiligheid, fietsverkeer, …)

38 of 123

3 June 2014

Milderende maatregelen

39 of 123

3 June 2014

Milderende maatregelen?  Doel:  Hoe knelpunten wegwerken?  Hoe modal split verbeteren?  Formuleren van infrastructurele en flankerende maatregelen  (Kwantitatieve) evaluatie: volstaan voorgestelde maatregelen

40 of 123

3 June 2014

Milderende maatregelen?  Bv. wijze van ontsluiten:

41 of 123

3 June 2014

Milderende maatregelen?  Gevaren, aandachtspunten:  Ook niet-infrastructurele / verkeerstechnische maatregelen (mobiliteitsmanagement, communicatie, …)  Aandacht hebben voor alle vervoersmodi!  Ook intern binnen het project bekijken: verwachte inrichting site (ontsluiting, fietsenstalling, toegang,…)

42 of 123

3 June 2014

Sensitiviteitstoets

43 of 123

3 June 2014

Sensitiviteitstoets?  Doel:  Wat is de mogelijke impact van eventuele té optimistische aannames in de verschillende stappen?  Wat is de mogelijke impact van beleidskeuze welke de modal split gunstig beïnvloeden?  Gevaren, aandachtspunten:  ‘realistische’ raming, geen doemscenario of extreem positieve scenario’s

44 of 123

3 June 2014

Conclusie?

45 of 123

3 June 2014

Conclusie: software • Op zich combinatie van eenvoudige tools: • Rekensheets: excel • Kruispuntcapaciteit: • Rekenmethodes in excel • Specifieke tools ( bv. Capacito) • Microsimulatie • Geïntegreerd pakket: Vistro

46 of 123

3 June 2014

Conclusie: software • Geïntegreerd pakket: Vistro • Alle stappen combineerd in één tool • Maar: inhoudelijke keuzes blijven aan de gebruiker

47 of 123

3 June 2014

Conclusie?  MOBER maakt een inschatting van de toekomstige situatie na uitvoering van plan/project  Steeds onzekerheid over toekomstige ontwikkelingen en impact!  Vooral behoefte aan realistische raming  Huidige verkeergeneratie: baseren op recente en betrouwbare verkeerstellingen  Verwachte verkeergeneratie: gebruik maken van actuele en betrouwbare kencijfers  Steeds aftoetsen aan STOP-principe en 5 hoofddoelstellingen mobiliteitsplan Vlaanderen 48 of 123

3 June 2014

Bedankt voor uw aandacht

49 of 123

3 June 2014