Verkeersdata en –software in het gemeentelijk mobiliteitsbeleid Dr. Sven Maerivoet
Mobiliteitsacademie VSV 30 Maart 2015
2
Overzicht ● Wie is TML? ● Welke verkeersdata is er beschikbaar? ● Welke software kan je gebruiken om mobiliteitsbeleid op lokaal vlak te ondersteunen?
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
3
Achtergrond van TML
Achtergrond van TML Onze mensen Onze activiteiten Openheid Media aanwezigheid
● Gesticht in 2002 als een spin-off bedrijf (NV): – Katholieke Universiteit Leuven – TNO onderzoeksinstituut (Nederland)
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
4
De mensen bij TML
Achtergrond van TML Onze mensen Onze activiteiten Openheid Media aanwezigheid
● Multidisciplinair team (19 mensen): – – – –
Transport, bio-, chemische en milieu ingenieurs Economie Computerwetenschappen Psychologie Admin
● Expertisedomeinen:
Gedelegeerd bestuurder
Transport Milieu Economie
– Transporteconomie (incl. impactbeoordelingen, MKBAs, …) – Verkeersstroomtheorie (incl. ITS maatregelen, fileschattingen) – Transportanalyses (private weg, spoor, openbaar vervoer, binnenwateren, lucht, …) – Milieu, publieke gezondheid, … – Verkeersveiligheid (incl. wetgeving, infrastructuur, voertuigtechnologie, …) – Spatiale economie (incl. regionale ontwikkelingen) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
5
Overzicht van onze activiteiten
Achtergrond van TML Onze mensen Onze activiteiten Openheid Media aanwezigheid
● TML doet onderzoek en studies. Sterk kwantitatief (voorspellingsmodellen, simulatietechnieken, ...) Beleidsondersteunend (we wegen op het beleid) De integratie van mobiliteit, milieu en economie De combinatie van fundamenteel en toegepast onderzoek door de koppeling van theoretische resultaten aan praktische kennis – De brug tussen de universiteit en de maatschappij – Een onafhankelijk en open beleid – – – –
● Steden en regionale overheden, België (federaal, Vlaanderen, Brussel), Europa (EU en EC; DGs, FP6/7) “Het is onze missie om de maatschappij te helpen door wetenschappelijk onderbouwd advies” Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
6
Divers, nauwkeurig, correct en open
Achtergrond van TML Onze mensen Onze activiteiten Openheid Media aanwezigheid
● Bijna al onze studies staan online! http://www.tmleuven.be/
● Nieuwsbrief: ● Onze betrokkenheden: – Telematics Cluster/ITS Belgium: lidmaatschap + RvB – Vlaams Instituut voor Mobiliteit (VIM): lid + expert in adviesraad – Actieve ondersteuning van het VSV – The International Association for the History of Transport, Traffic and Mobility: lid – EC 7KP: externe experten Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
7
TML komt regelmatig in de media
Achtergrond van TML Onze mensen Onze activiteiten Openheid Media aanwezigheid
● Het Nieuwsblad, De Morgen, De Standaard, Het Laatste Nieuws, Knack, Jobat, Le Soir, La Meuse, De Lloyd, Verkeersspecialist, Vacature Magazine, Ademloos, Het Belang van Limburg, Mobimix, De Zondagskrant, De Streekkrant, Verkeersnet.nl, …
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
8
Overzicht ● Wie is TML? ● Welke verkeersdata is er beschikbaar? ● Welke software kan je gebruiken om mobiliteitsbeleid op lokaal vlak te ondersteunen?
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
9
Verkeersmetingen op verschillende niveaus
Vaste databronnen Detectie|Patronen|Toepassingen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen
● Macro niveau: lange-terme mobiliteitsplanning ● Meso niveau: ritplanning en analyses van grootschalig verplaatsingsgedrag, inclusief emissies ● Micro niveau: rijdersgedrag dmv. gedetailleerde analyses van snelheden en versnellingen
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
10
Klassieke vaste databronnen
Vaste databronnen Detectie|Patronen|Toepassingen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen
● Enkele/dubbele lusdetectoren in het wegdek, radars, camera’s, pneumatische slangetjes, ...
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
11
Metingen op autosnelwegen* in Vlaanderen
Vaste databronnen Detectie|Patronen|Toepassingen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen
● Redundant netwerk van dubbele lusdetectoren • Aantallen (Juni ‘12): • 1800 km autosnelweg (enkele rijrichting) • 1330 dubbele lussen • 380 enkele lussen • Liggen ~ elke 500 m • Metingen: • Geaggregeerd elke minuut (fijner mogelijk) • 4 voertuigklassen • Intensiteiten, snelheden, bezettingsgraden, … * Ook steekproeven op onderliggend wegennet Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
~ 900 mio metingen/jaar 12
‘Big data’ is relatief
Vaste databronnen Detectie|Patronen|Toepassingen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen
150M sensors … at 40 MHz < 0.001% 700 MB/s 20 PB/year X10 full op
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
13
Kwaliteitseisen: gevalideerde data
Vaste databronnen Detectie|Patronen|Toepassingen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen
ochtendfile avondfile
Bron: TML (2009) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
14
Visualisaties van metingen: patronen doorheen de tijd
Weekdagen
Vaste databronnen Detectie|Patronen|Toepassingen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen
Weekend
Bron: KUL (2006) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
15
Groeperen van metingen in patronen
Vaste databronnen Detectie|Patronen|Toepassingen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen
Bron: TML (2009)
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
16
Historische patronen zijn essentieel om te weten
Vaste databronnen Detectie|Patronen|Toepassingen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen
Ochtend: • Zware files rond Vilvoorde en Strombeek-Bever
ochtendfile avondfile
• Trager verkeer rond aansluiting met E19 en E40 Avond: • Zware files aan het Vierarmenkruispunt, Tervuren en Wezembeek-Oppem
Bron: KUL (2006) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
17
Wat kan je zoal berekenen met dergelijke metingen? ● ● ● ●
Vaste databronnen Detectie|Patronen|Toepassingen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen
Verkeersindices voor Belgische autosnelwegen Analyse van de congestie in België (+ agglomeraties) Impact van maximumsnelheid op snelwegen Hoelang sta je tijdens je loopbaan in de file?
Bron: TML (2007+) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
18
Hoe groot is het fileprobleem?
● Tijdens een ochtendspits op Vlaamse autosnelwegen: o Staat er ~139 km file (en verlies je een half uur) o Verliezen we allemaal samen ~18.700 uren o Dit kost ~260.000 euro aan de maatschappij ● Op het onderliggend wegennet: tot 4x erger! ● 91% van de files staan in Vlaanderen Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
Vaste databronnen Detectie|Patronen|Toepassingen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen
Bronnen: TML (2008, 2011) 19
Structurele congestie in kaart gebracht
Vaste databronnen Detectie|Patronen|Toepassingen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen
● Vb. ochtendspits (Juli 2009)
TODO: • Updaten naar 2015 • Totale congestiekosten berekenen • Files ongevallen
Bron: VKC (2009) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
20
Analyse trajectcontrole E40 Light offenders
Vaste databronnen Detectie|Patronen|Toepassingen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen
Heavy offenders
800000
700000
600000
500000
400000
300000
200000
100000
0
feb
mrt
apr
mei
jun
jul
aug
sep
2012
Bron: TML (2014)
Before implementation
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
okt
nov
dec
jan 2013
apr
mei
jun
jul
aug
sep
okt
nov
2013
dec
jan
feb
mrt
2014
After implementation
21
Visualisaties van metingen: kruispunttellingen
Vaste databronnen Detectie|Patronen|Toepassingen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen
Afslagbewegingen Nummerplaat matching AWV metingen
Lichtenregelingen: V-plannen, handmatig, … D Q E 0
27
47
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
58 60
22
Reistijden op basis van GSM traces
Vaste databronnen Mobiele databronnen GSM|GNSS|XFCD|Rijgedrag Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen
● Tijdens een gesprek worden de overgangen tussen de zeshoekige cellen bijgehouden
BTS
BTS bestemming BTS
herkomst
BTS
reistijd
segmenten BTS
BTS
BTS
BTS
overgang GSM probe
Bron: TML (2007) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
weg
23
Betere methode: Global Navigation Satellite System
Vaste databronnen Mobiele databronnen GSM|GNSS|XFCD|Rijgedrag Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen
● GNSS-probe voertuigen (e.g., transportbedrijven, PNDs, verzekeringsmaatschappijen, ...) ● GPS (US); Galileo (EU); GLONASS (RU); Beidou (CHN)
Bron: TML (2007) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
24
Gebruik van de nieuwe generatie van mobiele data
Vaste databronnen Mobiele databronnen GSM|GNSS|XFCD|Rijgedrag Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen
● Opkomst van ‘klassieke’ floating-car data (FCD) – GSM is redelijk ‘out’, GPS is meer dan in! – Vaak nog problemen met schatting van verkeersvolumes Fusie met beschikbare metingen van bv. Verkeerscentrum
● Verder kijken dan louter (X-)FCD:
Bron: TML (2012)
– Bv. OBD via CAN bus, Bluetooth-scanners, smartphones, … Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
25
Een blik op snelheidsovertredingen
Vaste databronnen Mobiele databronnen GSM|GNSS|XFCD|Rijgedrag Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen
● Gedetailleerde metingen kunnen op bepaalde plaatsen aan snelheidsbeperkingen gekoppeld worden ● Voorrang van rechts, volgafstanden, interacties, …
Bron: TML (2012) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
26
Ongevalsinformatie
Vaste databronnen Mobiele databronnen GSM|GNSS|XFCD|Rijgedrag Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen
● Classificatie van zwarte punten ● Gedetailleerde verwerkte locatie-informatie (wegincidenten)
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
27
Integratie met openbaar vervoer: co-modaliteit
Vaste databronnen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen 200,000
180,000
160,000
140,000
120,000
100,000
80,000
60,000
40,000
20,000
0 0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Working days
11
12
13
Saturdays
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
Sundays
Bron: TML (2013) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
28
Bereikbaarheid van regio’s met het openbaar vervoer
Vaste databronnen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen
● Bv. Ondersteuning Witboek Beleidsplan Ruimte
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
29
Bron: TML (2013) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
30
Verplaatsingspatronen voorbij het klassieke OVG
Vaste databronnen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen
Bron: TML (2012) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
31
Resultaten van een slimme kilometerheffing
Vaste databronnen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen Kmheffing|EV|P|Andere
● Proeftuin (Leuven): – Gebruikers pasten hun gedrag aan – Minder congestie, verhoogde leefbaarheid – Stuurde beleid en vice versa
Bron: TML (2012) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
32
Piekverschuivingen!
Vaste databronnen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen Kmheffing|EV|P|Andere
● Men reed minder tijdens de ochtendspits, meer tijdens de dalperiode en later tijdens de avondspits 11.00% 10.00%
9.00% 8.00% 7.00% 6.00% 5.00% 4.00% 3.00% 2.00% 1.00%
0.00% 00u 01u 02u 03u 04u 05u 06u 07u 08u 09u 10u 11u 12u 13u 14u 15u 16u 17u 18u 19u 20u 21u 22u 23u Fase 1 (nulmeting)
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
Fase 2 (wedstrijd)
Bron: TML (2012) 33
Potentieel van elektrische voertuigen
Vaste databronnen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen Kmheffing|EV|P|Andere
● Welke ritten kunnen door een elektrisch voertuig vervangen worden? – Gebaseerd op het gebruik van het voertuig (patronen) – Ritafstand (~ bereik) vs. tijd tussen ritten (~ opladen) Verschillende invalshoeken: • Marktpotentieel • Voertuigbezit • Omzetting voertuigvloot
Bron: TML (2013) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
34
Een gericht parkeerbeleid en parkeerinformatie
Vaste databronnen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen Kmheffing|EV|P|Andere
Bron: TML (2009+) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
35
Parkeertellingen
Vaste databronnen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen Kmheffing|EV|P|Andere
• • • •
Capaciteiten Parkeerdruk Bezettingsgraden Parkeerduur Bron: TML (2013)
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
36
Autonome voertuigen
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
Vaste databronnen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen Kmheffing|EV|P|Andere
37
Fietsgegevens
Vaste databronnen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen Kmheffing|EV|P|Andere
● Sterke opkomst van fietsvriendelijke initiatieven ● Inspiratie opdoen: – Utrecht – http://www.nationaalfietscongres.nl/
● Expliciete tellingen om beleid op af te stemmen! – – – – –
Bv. Provincie Antwerpen “Provinciale Fietsbarometer” Bovenlokaal functioneel fietsroutenetwerk Kennis fietsgebruik Evaluatie fietsbeleid Actie beleid cijfers
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
38
Andere soorten verkeers- en mobiliteitsgegevens ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ●
Vaste databronnen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen Kmheffing|EV|P|Andere
Verkeersvraag schatten (e.g., HB matrices) Groei van de verkeersvraag Keuze van vervoerswijze (modal choice) Personen- en vrachtvervoer Tijdswaardering (value of time, VOT) Voertuigvloot (+ afschrijvingen en vernieuwingen) (Voorziene) beleidsmaatregelen Brandstofverbruik Inkomensverdeling Welvaart EU PSI Directive 2003/98/EC (RE-USE) Kentallen EU INSPIRE Directive 2007/2/EC EU ITS Directive 2010/40/EU ...
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
Regional/National ITS Action Plans
39
Privacy security: duidelijk verschillende aspecten
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
Vaste databronnen Mobiele databronnen Koppeling met openbaar vervoer Andere metingen Kmheffing|EV|P|Andere
40
Overzicht ● Wie is TML? ● Welke verkeersdata is er beschikbaar? – Straks: De rol van Agentschap Wegen en Verkeer in het beheer en delen van data!
● Welke software kan je gebruiken om mobiliteitsbeleid op lokaal vlak te ondersteunen?
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
41
Hoe ontstaan files?
Elementaire verkeerskunde Theorie|Macro|Micro Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Andere mogelijke modellen
● “Teveel mensen willen zich op hetzelfde moment via dezelfde weg verplaatsen” ● Of: – De capaciteit van het wegennetwerk is beperkt – De weg kan niet al het verkeer verwerken – Dit veroorzaakt files en leidt tot vertragingen
● Daarenboven: – Ongevallen kunnen files veroorzaken (en vice versa) – In steden ontstaan files door kruispunten en verkeerslichten
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
42
Verband tussen snelheid en aantal voertuigen/kilometer
Elementaire verkeerskunde Theorie|Macro|Micro Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Andere mogelijke modellen
● Dateert van Greenshields (1935):
Het fundamenteel diagram Niet druk (snel)
Wel druk (traag)
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
43
#voertuigen/uur
Theoretische benaderingen versus praktische metingen
Elementaire verkeerskunde Theorie|Macro|Micro Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Andere mogelijke modellen
#voertuigen/kilometer Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
44
Twee verschillende theorieën over het ontstaan van files
Elementaire verkeerskunde Theorie|Macro|Micro Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Andere mogelijke modellen
● De Europese (Duitse) school: – Spookfiles uit het niets (Treiterer en Myers, 1974) – Kerner, Konhäuser en Rehborn (1994) – Helbing (1999)
● De Berkeley school (Universiteit van Californië): – All files ontstaan door flessenhalzen – Er is altijd een geometrische verklaring voor een file – Newell, Daganzo, Bertini, Cassidy, Muñoz, … Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
45
Macro-/mesoscopische stroommodellen
Elementaire verkeerskunde Theorie|Macro|Micro Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Andere mogelijke modellen
● Beschrijven hoe het verkeer zich fysiek op een weg voortbeweegt ● Gebaseerd op partiële differentiaalvergelijkingen (i.e., behoudswetten) ● Veel aggregatie, laag detailniveau Macroscopisch: vloeistof-dynamische modellen die verkeer als een samendrukbare vloeistof beschouwen (Navier-Stokes) Mesoscopisch: gas-kinetische modellen die verkeer als een veel-deeltjessysteem beschouwen: afleiden van macroscopische vergelijkingen uit microscopisch rijdersgedrag Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
46
Microscopische stroommodellen
Elementaire verkeerskunde Theorie|Macro|Micro Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Andere mogelijke modellen
● Beschrijven expliciet de interacties van voertuigen in een verkeersstroom (lijkt realistischer) ● Weinig aggregatie, hoog detailniveau kalibratie! Voertuig-volg model • Stimulus-response • Optimale snelheid • Psycho-fysieke afstand • Cellulaire automaten • Wachtrij-theorie
volger
voorligger(s)
(n)
(n – 1) tussenruimte
● Submicroscopische stroommodellen omvatten fysieke karakteristieken zoals motorperformantie, schakelen, ... en menselijke beslissingen (nietstrategisch) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
47
Microscopische stroommodellen
Elementaire verkeerskunde Theorie|Macro|Micro Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Andere mogelijke modellen
● Beschrijven expliciet de interacties van voertuigen in een verkeersstroom (lijkt realistischer) ● Weinig aggregatie, hoog detailniveau kalibratie! Voertuig-volg model
Rijstrook-keuze model
• Stimulus-response • Optimale snelheid • Psycho-fysieke afstand • Cellulaire automaten • Wachtrij-theorie
• Gap-acceptance • Verplichte versus gewenste verandering van rijstrook
● Submicroscopische stroommodellen omvatten fysieke karakteristieken zoals motorperformantie, schakelen, ... en menselijke beslissingen (nietstrategisch) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
48
Landgebruik & socioeconomisch gedrag
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Landgebruik|4SM|AB|Simulaties Toegepaste verkeersmodellen Andere mogelijke modellen
● De vraag naar verkeer ontstaat door de wens tot deelname aan ruimtelijk gescheiden sociale/culturele/economische/… activiteiten
CBD I L/M/H C
= central business district = industriezone = lage/midden/hoge inkomensklasse = commuter zone
● Tendens naar geosimulatie Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
49
Klassiek 4-staps rittengebaseerd transportmodel
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Landgebruik|4SM|AB|Simulaties Toegepaste verkeersmodellen Andere mogelijke modellen
● Reizigers nemen beslissingen die leiden tot een ritgebaseerd model (+ motief van de verplaatsing) ritgeneratie
(hoeveel ritten?)
ritdistributie
(waar gaan ze naartoe?)
modale split
(met welk vervoersmiddel?)
verkeerstoedeling
Zonering en aggregatie!
(welke routes nemen ze?)
“Het vier-stapsmodel” Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
50
Klassiek 4-staps rittengebaseerd transportmodel
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Landgebruik|4SM|AB|Simulaties Toegepaste verkeersmodellen Andere mogelijke modellen
● Reizigers nemen beslissingen die leiden tot een ritgebaseerd model (+ motief van de verplaatsing) ritgeneratie
ritdistributie
modale split
verkeerstoedeling
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
Routekeuze wordt bepaald door Wardrop/Nash criteria: (1952) Gebruikersevenwicht (W1)
Systeemoptimum (W2)
51
Activiteiten-gebaseerd transportmodel
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Landgebruik|4SM|AB|Simulaties Toegepaste verkeersmodellen Andere mogelijke modellen
● Genereren van een synthetische bevolking ● Genereren en plannen van activiteiten ● Uitvoeren van deze activiteiten = fysieke beweging van agents activiteitenpatroon
multi-agent systemen
(NB: het Verkeerscentrum experimenteert momenteel met dit soort model) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
52
Oog voor detail
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Landgebruik|4SM|AB|Simulaties Toegepaste verkeersmodellen Andere mogelijke modellen
53
Overtuigende visualisaties
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Landgebruik|4SM|AB|Simulaties Toegepaste verkeersmodellen Andere mogelijke modellen
54
Computersimulaties van verkeer
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Landgebruik|4SM|AB|Simulaties Toegepaste verkeersmodellen Andere mogelijke modellen
● Wat je ook doet of zegt... ... het zijn maar modellen van de realiteit – “Reality is just another model”
– Elk heeft zijn beperkingen en reproduceert wat we hen voeden – Opletten bij interpretatie door beleidsmakers
● De beschikbare commerciële pakketten zijn transportplanningsmodellen, door de overheid gebruikt als strategische multimodale modellen ● Schaalgrootte: lokaal, netwerk, landelijk, grootschalig Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
55
Verkeersmodellen kunnen scenario’s doorrekenen
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Algemeen|ITS|M|m|Goederen Andere mogelijke modellen
● Huidige toestand: – Vervolledigen van andere kennisbronnen (vb. tellingen) – Inzicht in functionering, achterliggende fenomenen, …
● Toekomstige situatie: – “Do nothing / Business as usual (BAU)” scenario – Toepassen van prognoses op modelinstrument laat toe om toekomst in te schatten – Objectieve en onderbouwde vergelijking van maatregelen – Cijfermatige vergelijking helpt (politieke) discussie €/100 vkm
● Maken vaak deel uit van een MKBA kader (impact assessment!) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
56
Bepalende factoren
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Algemeen|ITS|M|m|Goederen Andere mogelijke modellen
● Gebiedsgrootte detailniveau ● Personen- en/of goederenvervoer ● Vervoerswijze (modale keuze): – Unimodaal multimodaal – Personenwagen (bestuurder/passagier), openbaar vervoer, fiets, te voet – Vrachtwagen, spoor, binnenvaart en luchtvaart – Al dan niet met overstap/overslag
● Tijdsschaal (statische dynamische congestie) ● Welke invoergegevens zijn er beschikbaar? – Socio-demografisch, economisch, aanbod, tellingen, keuzes, …
● Wat is het budget? Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
57
Toepassingsgebonden
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Algemeen|ITS|M|m|Goederen Andere mogelijke modellen
● “Wat is de vraag?” Wat zijn de doelstellingen? ● Specifieke lokale situaties (bv. individuele kruispunten) ● Strategisch ondersteunend (om besluitvorming te faciliteren) ● Beoordelingscriteria (enkel verkeersafwikkeling of ook economisch, milieu, …?)
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
58
Gebruik van traditionele vierstapsmodellen
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Algemeen|ITS|M|m|Goederen Andere mogelijke modellen
● Macroscopisch: – Intensiteiten en dichtheden op wegvakken (I/C verhouding) – Voertuigen worden niet afzonderlijk gemodelleerd (ritten)
● Statisch: – Verkeerscondities niet tijdsafhankelijk – Gemiddelden bv. tijdens spitsperiode
● Onderzoeksvragen: Grote infrastructuurprojecten / verkeersmaatregelen / beleid Situeren zich voornamelijk op strategisch niveau Toekomstvisies / lange termijn planning (2020, 2030, …) Provinciale strategische multimodale modellen (Verkeerscentrum) – Tendens naar stedelijke modellen (incl. parkeren, fietsen, …) – – – –
Typische pakketten: Cube Voyager (Citilabs) / Visum (PTV) / OmniTRANS (Goudappel Coffeng) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
59
Doorrekenen van ITS maatregelen
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Algemeen|ITS|M|m|Goederen Andere mogelijke modellen
● Bv. dynamische snelheidsbeperkingen 90
70
50
70
100
Stroomopwaarts bewegende schokgolf en filestaartbeveiliging
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
60
Macroscopische effecten met OmniTRANS
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Algemeen|ITS|M|m|Goederen Andere mogelijke modellen
● Relocatie ISVAG verbrandingsoven (Antwerpen)
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
61
Macroscopische effecten met OmniTRANS
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Algemeen|ITS|M|m|Goederen Andere mogelijke modellen
● Sluiting van de R1 ring rond Antwerpen (Meccano BAM tracé) Referentie
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
Scenario
62
Spitsverkeer op de E40 LeuvenBrussel (dynamisch!) Referentiescenario
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Algemeen|ITS|M|m|Goederen Andere mogelijke modellen
6u40 9u30 6u50 7u00 7u10 7u20 7u30 7u40 7u50 8u00 8u10 8u20 8u30 8u40 8u50 9u00 9u10 9u20
Brussel
Scenario 10%10% modal shift shift Scenario modal
Brussel
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
Leuven
6u50 7u00 7u10 7u20 7u30 7u40 7u50 8u00 8u10 8u20 8u30 8u40 8u50 9u00 9u10 9u20 9u30 6u40
6u50 7u00 7u10 7u20 7u30 7u40 7u50 8u00 8u10 8u20 8u30 8u40 8u50 9u00 9u10 9u20 9u30 6u40
Leuven
63
Strategische modellen van de Vlaamse Overheid
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Algemeen|ITS|M|m|Goederen Andere mogelijke modellen
● Modelstructuur 3.6.1 (Juni 2014); v4 (prototype 2015) – Standaard raamwerk voor multimodale modellen – Standaard fijnmazige en consistente data voor samenstelling van afgeleide modellen – Gamma aan basis-doorrekeningen, met alle opties rond ophoging, export, rapportering, … – Nieuwe aanbestedingen net gelanceerd!
● Kenmerken: – – – – –
Geaggregeerd naar ritten Opdeling naar leeftijd, geslacht, autobezit, werk, … Motieven: werk, zakelijk, school, recreatief, winkelen, … Privé en openbaar vervoer Modellering van individuele uren
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
64
Gebruik van microscopische verkeersmodellen
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Algemeen|ITS|M|m|Goederen Andere mogelijke modellen
● Benodigdheden: – Gedetailleerde aanwezige infrastructuur – Gedetailleerde verkeersvraag (multimodaal incl. zachte modi, afslagbewegingen, …) – Kalibratie informatie: wachtrijlengtes, snelheden/reistijden, … Nood aan meetcampagnes
● Toepassingen: – – – – – –
Kruispunten en/of verkeerslichtenregelingen Kleine infrastructuurprojecten Corridors, stadsringen, circulaties, … Toegankelijkheid parkeerterreinen Fietsvoorzieningen, fietspotentieel, … Openbaar vervoer
Typische pakketten: Vissim (PTV) / Aimsun (TSS) / Paramics (Quadstone) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
65
Microscopische effecten met Paramics
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Algemeen|ITS|M|m|Goederen Andere mogelijke modellen
● Tunnel aan Waterloolaan Brussel ● Masterplan Antwerpen (Moerelei)
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
66
Ontsluiting Carrefour Korbeek-Lo + Herstal
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Algemeen|ITS|M|m|Goederen Andere mogelijke modellen
Optimalisatie verkeerslichten!
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
67
Goederenvervoer op grote schaal
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Algemeen|ITS|M|m|Goederen Andere mogelijke modellen
● Goederencategorieën in plaats van motieven: – Bulk / cargo / per stuk
● ● ● ●
Veel spelers in de keuzeprocessen Langere verplaatsingen en langere periodes (bv. 1 dag) Groter gebied Vervoerwijzekeuze afhankelijk van goederentype: – Vrachtwagens / binnenvaart / spoor / …
● Logistieke factor: – Rekening houden met overslag op logistieke knooppunten – Bundeling en optimalisatie Typische pakketten: TRANS-TOOLS (EC) ADA & Strat. Vrachtmodel Vlaanderen WCM Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
68
Parkeermodellen
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Andere mogelijke modellen P|Economisch|Voetganger|Apps
● Nieuwe infrastructuur, herinrichting, … – Investeringen, afschrijvingen en operationele kosten versus – Parkeergebruik en geschatte inkomsten
● Bv. ondersteuning parkeerbeleidsplan Antwerpen
Bezetting voormiddag Privaat
Openbaar Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
Typische pakketten: parkeermodel per studiebureau 69
SUSTAPARK: duurzaam parkeren in Leuven
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Andere mogelijke modellen P|Economisch|Voetganger|Apps
● Doelstelling: simuleer de effecten van veranderingen in de parkeersituatie en het parkeerbeleid van een stad (Verander het aantal parkeerplaatsen, de prijs en duurtijd van openbaar parkeren, bovengronds en ondergronds parkeren, …)
● Hoofdonderdelen: – Modelleren van de parkeervraag – Modelleren van het zoekgedrag – Modelleren van een economisch evenwicht
Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
70
Economische transportmodellen
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Andere mogelijke modellen P|Economisch|Voetganger|Apps
● Achtergrond: – Niet zozeer netwerk-gericht – Alle actoren en relaties tussen actoren, diverse bevolkingsgroepen, tewerkstellingssectoren – Transport is onderdeel van het grote geheel
● Toepassingen: – Invloed van prijsmaatregelen, taksen, investeringen in ITS, vrijmaking van het spoor, … – Effecten van kilometerheffing (vrachtverkeer) op welvaart – Evaluatie van nieuwe standaarden voor emissies voertuigen – Evaluatie CO2 beleid voor transport – Haalbaarheid verbinding Sint-Truiden met E40 Typische pakketten: TREMOVE / ISEEM (TML) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
71
Niet te vergeten: de zachte modi (voetgangersmodellen)
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Andere mogelijke modellen P|Economisch|Voetganger|Apps
● Achtergrond: – Gelijkaardige complexiteit van microsimulaties
● Toepassingen: – Toegankelijkheid, ruimtelijke planning, evacuaties (gebouwen en evenementen), … – Kruispuntontwerp met een groot aandeel voetgangers – Spoor en transit sector
Typische pakketten: Viswalk (PTV) / Legion (Legion) / NOMAD (TU Delft) Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
72
Opkomst van dienstenapps (routes, parkeren, …)
Elementaire verkeerskunde Transportplanningsmodellen Toegepaste verkeersmodellen Andere mogelijke modellen P|Economisch|Voetganger|Apps
● Europese projecten zoeken naar kandidaatsteden – Subsidies via vroegere kaderprogramma’s (cf. FP7) – Nu: Horizon 2020 (pilootsteden!)
(ook op de lokale markt)
Typische pakketten: MODUM / MOBiNET / eCOMPASS / SIMPLI-CITY / SUPERHUB / MobiS/HopE Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
73
Meer informatie? ● Transport & Mobility Leuven – http://www.tmleuven.be/ –
[email protected] – 016/31.77.33
● Data Enrichment Group – http://www.tmleuven.be/expertise/deg/
● Modelling Traffic on Motorways – http://traffic.maerivoet.org/ Opleidingsdag VSV: Verkeersdata en –software
74