Verkeersaansprakelijkheid Vergoeding van personenschade in Europees perspectief
Mr S.P. de Haas Prof.mr T. Hartlief
Kluwer - Deventer Stichting Personenschade Instituut van Verzekeraars (PIV) Den Haag 1998
Inhoudsopgave
1.
OVERZICHT VERSCHILLENDE (VERKEERS) AANSPRAKELIJKHEIDS- EN VERGOEDINGSSYSTEMEN
2. VERENIGD KONINKRUK (ENGELAND EN WALES) 2.1. Algemene grondslag aansprakelijkheid 2.2. Aansprakelijkheid in het verkeer 2.3. Vergoeding personenschade in het algemeen 2.4. Vergoeding letselschade 2.4.1. Verlies van arbeidsvermogen 2.4.2. Immateriele schadevergoeding 2.5. Overlijdensschade 2.5.1. Verlies van vermogensrechtelijke bijdragen 2.5.2. Immateriele schadevergoeding nabestaanden 2.6. Actiegerechtigde derden 2.6.1. Overgang vordering 2.6.2. Shock-schade 2.7. Bijzonderheden met betrekking tot schadeloosstelling 2.7.1. Het lump sum-systeem 2.7.2. Het regresrecht van sociale verzekeraars 2.8. Voorstellen tot wijziging van het verkeersaansprakelijkheidsrecht
1 5 5 6 8 10 10 12 13 13 14 16 16 16 18 18 19 21
VII
INHOUDSOPGAVE
3. 3.1. 3.2. 3.3. 3.3.1. 3.3.2. 3.3.3. 3.4. 3.4.1. 3.5. 3.5.1 3.5.2. 3.5.3. 3.6. 3.6.1. 3.7. 3.7.1. 3.7.2. 3.8. 3.8.1. 3.8.2. 3.9. 3.9.1. 3.9.2. 3.9.3. 3.9.4.
4. 4.1. 4.2. 4.2.1. 4.2.2. 4.3. 4.4. 4.4.1.
FRANKRIJK Algemene grondslag aansprakelijkheid Risicoaansprakelijkheid in het verkeer De aansprakelijkheid voor motorrijtuigen en de Wet Badinter Implication Overmacht Eigen schuld Vergoeding personenschade in het algemeen Causaal verband met betrekking tot de schade Vergoeding letselschade Incapacity Temporaire Partielle ou Totale Incapacite Permanente Partielle Prejudice personnel Overlijdensschade Immateriele schadevergoeding nabestaanden Actiegerechtigde derden Overgang vordering Shock-schade Bijzonderheden met betrekking tot schadeloosstelling Wijze van schadeloosstelling Het regresrecht van sociale verzekeraars Maatregelen ter bespoediging van de schadeloosstelling Uoffre d'indemnite Convention d'indemnisationpour compte d'autrui Assurance Securite du conducteur Publikatieplicht vonnissen en schikkingen op grond van de Wet Badinter
25 25 27
BELGIE Algemene grondslag aansprakelijkheid De nieuwe vergoedingsregel ten voordele van zwakkere verkeersdeelnemers Het toepassingsgebied van de vergoedingsregel Overmacht of eigen schuld: de onverschoonbare fout Vergoeding personenschade in het algemeen Vergoeding letselschade Tijdelijke ongeschiktheid
63 63
28 30 31 31 35 36 37 38 39 46 49 49 51 51 52 52 52 53 55 55 56 58 60
66 68 72 74 77 78
vni
INHOUDSOPGAVE
4.4.2. Blijvende ongeschiktheid 4.4.3. Immateriele schadevergoeding 4.5. Overlijdensschade 4.5.1. Morele schadevergoeding nabestaanden 4.6. Actiegerechtigde derden 4.6.1. Overgang vordering immateriele schade 4.6.2. Shock- en repercutieschade 4.7. Bijzonderheden met betrekking tot schadeloosstelling 4.7.1. Wijze van schadeloosstelling 4.7.2. Het regresrecht van sociale verzekeraars 4.8. Maatregelen ter bespoediging van de schadeloosstelling 4.8.1. V VLL-Conventie 4.8.2. Interesten
78 83 85 85 86 86 87 87 87 88 89 89 90
5. DUITSLAND 5.1. Algemene grondslag aansprakelijkheid 5.1.1. Eigen schuld 5.2. Aansprakelijkheid in het verkeer 5.2.1. Aansprakelijkheid van de houder 5.2.2. Aansprakelijkheid van de bestuurder 5.2.2.1. Overmacht 5.2.2.2. Eigen schuld 5.2.3. Limitering van aansprakelijkheid 5.3. Vergoeding personenschade in het algemeen 5.4. Vergoeding letselschade 5.5. Overlijdensschade 5.5.1. Verlies van vermogensrechtelijke bijdragen 5.5.2. Immateriele schadevergoeding nabestaanden 5.6. Actiegerechtigde derden 5.6.1. Overgang vordering 5.7. Bijzonderheden met betrekking tot schadeloosstelling 5.7.1. Periodieke uitkering 5.7.2. Het regresrecht van sociale verzekeraars 5.8. Recente ontwikkelingen
91 91 92 92 93 93 94 95 96 97 97 100 100 101 102 102 103 103 103 105
6. 6.1. 6.1.1. 6.2.
107 107 108 108
SPANJE Algemene grondslag aansprakelijkheid Het Spaanse tweesporen-stelsel Aansprakelijkheid in het verkeer
IX
INHOUDSOPGAVE
6.3. 6.4. 6.4. 1. 6.4. 2. 6.5. 6.6. 6.7. 6.8.
Vergoeding personenschade in het algemeen Schadevergoeding bij letselschade Blijvende invaliditeit Tijdelijke invaliditeit Overlijdensschade Maatregelen ter bespoediging van de schadeloosstelling Actiegerechtigde derden Bijzonderheden met betrekking tot de schadeloosstelling
111 113 113 116 116 118 118 119
7.
DENEMARKEN Algemene grondslag aansprakelijkheid Aansprakelijkheid in het verkeer Voorwaarde voor aansprakelijkheid op grond van de Deense verkeerswet Overmacht Eigen schuld Vergoeding personenschade in het algemeen Vergoeding letselschade Materiele schade tijdelijke invaliditeit Immateriele schade tijdelijke invaliditeit Blijvende invaliditeit Blijvende arbeidsongeschiktheid/Verlies van verdiencapaciteit Overlijdensschade Verlies van vermogensrechtelijke bijdragen Actiegerechtigde derden Bijzonderheden met betrekking tot de schadeloosstelling Wijze van schadeloosstelling Het regresrecht van sociale verzekeraars
121 121 123
ZWEDEN Algemene grondslag aansprakelijkheid De Verkeersongevallenwet Toepasingsgebied Verkeersongevallenwet Vergoedingsplicht personenschade Eigen schuld Eigen schuld en inkomensschade: de 90%-regeling Vergoedingsplicht zaakschade
139 139 141 142 143 145 146 147
7.1. 7.2. 7.2. 1. 7.2.2. 7.2.,3. 7.3. 7.4. 7.4..1. 7.4..2. 7.4..3. 7.4.4. 7.5 7.5 .1. 7.6 7.7 7.7 .1. 7.7 .2. 8. 8.1 8.2 8.2 .1. 8.2 .2.
8.2.3. 8.2.4. 8.2 .5.
125 125 126 128 129 130 130 130 131 134 134 135 135 136 136
X
INHOUDSOPGAVE
8.2.6. 8.3. 8.4. 8.4.1. 8.4.2. 8.4.3. 8.4.4. 8.5. 8.6. 8.7.
Regres tussen verkeersverzekeraars Vergoeding personenschade in het algemeen Vergoeding letselschade Materiele schade tijdelijke invaliditeit Immateriele schade tijdelijke invaliditeit Toekomstig inkomensverlies Immateriele schade blijvende invaliditeit Vergoeding overlijdensschade Actiegerechtigde derden Bijzonderheden met betrekking tot de schadeloosstelling
9. NEDERLAND 9.1. Inleiding en plan van behandeling 9.2. Algemene grondslag aansprakelijkheid 9.3. Verkeersaansprakelijkheid in het algemeen 9.4. Positie ongemotoriseerden 9.4.1. Positie voetganger/fietser < 14 jaar: de 100%-regel 9.4.2. Positie voetganger/fietser > 14 jaar 9.4.3. De 50%-regel in het kader van eigen schuld 9.4.3.1. Causale verdeling 9.4.3.2. Extra billijkheidscorrectie 9.5. Positie regresnemer 9.5.1. In regres geldt zoveel mogelijk het normale regime 9.6. Positie bestuurder en inzittende 9.7. Herziening stelsel verkeersaansprakelijkheid 9.8. Wetsvoorstel verkeersongevallen 9.8.1. Hoofdlijnen 9.8.2. Positie ongemotoriseerden 9.8.3. Positie passagier 9.8.4. Positie bestuurder 9.8.5. Positie regresnemer 9.9. Schadevergoedingsrecht 9.9.1. Beginsel van volledige vergoeding 9.9.2. Wijze van begroting 9.9.3. Letselschade 9.9.3.1. Smartegeld 9.9.3.2. Actiegerechtigde derden 9.9.4. Overlijdensschade 9.9.5. Schrik- en affectieschade
148 149 150 150 151 151 153 154 154 155 159 159 159 160 161 162 163 164 165 166 167 169 171 172 173 173 174 176 177 180 180 180 181 182 182 183 185 185 XI
INHOUDSOPGAVE
9.10. Regresrechten 9.10.1. Welke regresrechten zijn er? 9.10.2. Institutionalisering en collectivering 10. 10.1. 10.2. 10.2.1. 10.2.2. 10.2.3. 10.2.4. 10.2.5. 10.2.6. 10.2.7. 10.2.8. 10.3. 10.3.1. 10.3.2. 10.3.3. 10.3.4. 10.4. 10.4.1. 10.4.2. 10.4.3. 10.4.4. 10.4.5. 10.4.6. 10.4.7. 10.5. 10.5.1. 10.5.2. 10.5.3. 10.5.4. 10.5.5.
186 186 188 191 191
VERGELUKENDE OPMERKINGEN Inleiding Aansprakelijkheid in het verkeer. De belangrijkste elementen Engeland Nederland Frankrijk Belgie Duitsland Spanje Denemarken Zweden Wat valt op? Beschermingsbereik Toepassingsvoorwaarden en ontsnappingsmogelijkheden Eigen schuld-verweer Beperking tot personenschade Risicoaansprakelijkheid of verkeersverzekering Risicoaansprakelijkheid: kwestie van reikwijdte Verkeersverzekering: verval van aansprakelijkheidsrecht Verschil blijkt vooral bij de positie van bestuurders Enkele voordelen van verkeersverzekering Enkele nadelen van verkeersverzekering Vergoedingsniveau Tussenoplossingen Schadevergoedingsrecht en regres Uitsluiting en limitering Normering Kring van gerechtigden Bijzonderheden met betrekking tot schadeloosstelling Regres
191 191 192 192 193 194 195 196 197 199 199 201 202 204 205 205 206 206 206 207 208 208 209 209 210 210 210 210
LITERATUURLUST
213
MEDEWERKING VERLEEND HEBBENDE BEDRUVEN EN INSTANTIES
217 XII
