De Vlaamse woonmarkt in Europees perspectief Sien Winters Coördinator Steunpunt Wonen Onderzoeksleider HIVA – KU Leuven
www.steunpuntwonen.be
Inhoud
1. 2. 3. 4.
Erg verschillende woningmarkten Woningkwaliteit Betaalbaarheid Beleid
Voornaamste bron:
Winters S. & Elsinga M. (2011), Wonen in Vlaanderen in internationaal perspectief. Noppe J., Vanderleyden L. & Callens M., De sociale staat van Vlaanderen 2011, Studiedienst Vlaamse Regering, Brussel, p. 216-256. 15-6-2012
3
1. Erg verschillende woningmarkten
100 90 80 70
in %
60
50 40 30
20 10 0
Afbetalende eigenaar
Eigenaar zonder afbetaling
Private huur
Huur beneden huurprijs
1. Erg verschillende woningmarkten Financiële instrumenten ter ondersteuning van de koopsector in 16 EU-landen, 2004 Aftrek rente van belastin g
Forfaitaire bijtelling voor belasting
Vrijstelling vermogens -belasting
Spaarsubsidi e
Objectsubsidi e
Intrestsubsidi e
Subjectsubsidi e
Verbeter -subsidie
●
●
●
●
●
●
●
●
Oostenrijk
●
België
●
●
●
Tsjechië
◙
○
●
Denemarke n
●
●
Finland
●
●
Frankrijk
○
Duitsland
●
●
●
●
●
●
●
◙
◙
●
●
●
●
●
●
●
◙
●
●
Hongarije
●
●
●
Italië
●
●
○
Luxemburg
◙
Nederland
●
Portugal
●
●
Slovenië
◙
●
●
Zweden
●
●
○
VK
○
●
●
● ●
◙ ●
●
◙ ◙ ●
●
●
●
●
○
●
●
●
○
●
◙
◙
●
○ Afgeschaft. ● Aanwezig. ◙ Sinds kort aanwezig (situatie in 2004). Bron: Scanlon & Whitehead, 2004.
◙
●
Griekenland
Garanti e op lening
◙
●
●
●
●
●
●
1. Erg verschillende woningmarkten Financiële instrumenten ter ondersteuning van de huursector in 14 EU-landen, 2004 Objectsubsidie Objectsubsidie Garantie op de voor beheer
Subjectsubsidie
voor bouw
leningfinanciering
Oostenrijk
●
●
●
België
●*
●**
●
Tsjechië
◙
●
Denemarken
●
◙
●
●
●
●
●
●
●
●
Finland
●
Frankrijk Duitsland
●
Griekenland Hongarije
● ◙
●
Italië
●
Nederland
●
Slovenië
●
●
Zweden
●
●
VK
●
* Voor sociale verhuurkantoren. ** Inkomensafhankelijke huurprijzen in de sociale huursector. Bron: Scanlon & Whitehead, 2004.
◙
○
% bevolking in een woning met lekkend dak, vochtige muur of vloer (schimmel, huiszwam) of rottend raamwerk, 2009 35
30
25
in %
20
15
10
5
0
Bron: EU-SILC, Eurostat en ADSEI
% met vervuiling of andere hinder in de buurt veroorzaakt door verkeer of industrie, 2009 45 40 35 30
in %
25
20 15 10 5 0
Bron: EU-SILC, Eurostat en ADSEI
2. Woningkwaliteit % bevolking in woning met vochtprobleem 30
25
in %
20
15
10
5
0 Vlaams Gewest
Waals Gewest Eigenaars
Bron: EU-SILC, Eurostat en ADSEI
Brussels Gewest Huurders
België Totaal
2. Woningkwaliteit % bevolking in woning met vochtprobleem, naar quintielen van equivalent inkomen 25
20
15
10
5
0 quintiel 1
quintiel 2
Bron: EU-SILC, Eurostat en ADSEI
quintiel 3
quintiel 4
quintiel 5
2. Woningkwaliteit
Verklaringen: • Relatie eigen woningbezit en woningkeuze • Algemeen welvaartsniveau • Ouderdom van de woningvoorraad • Beleid: – Regulering – Subsidiëring – Actoren
3. Betaalbaarheid Evolutie woningprijzen 1996-2010 450,0
400,0 België
350,0
Denemarken Frankrijk
300,0
Duitsland Griekenland
250,0
Ierland Luxemburg
200,0
Nederland Portugal
150,0
Spanje
Zweden
100,0
Verenigd Koninkrijk 50,0
0,0 1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Bron: European Mortgage Federation, eigen bewerking
2006
2007
2008
2009
2010
Mediaan woonquote, 2009 (= aandeel totale woonuitgaven* / besteedbaar inkomen**) *: inclusief bijkomende lasten, exclusief tegemoetkomingen voor wonen **: exclusief tegemoetkomingen voor wonen 35
30
25
in %
20
15
10
5
0
Bron: EU-SILC, Eurostat en ADSEI
3. Betaalbaarheid % bevolking met woonquote > 40%, 2009 30
25
in %
20
15
10
5
0
Bron: EU-SILC, Eurostat en ADSEI
3. Betaalbaarheid % bevolking met woonquote > 40% 40 35 30
in %
25 20 15 10 5 0 Vlaams Gewest Eigenaars
Waals Gewest Huurders Totaal
Bron: EU-SILC, Eurostat en ADSEI
Brussels Gewest
België
3. Betaalbaarheid % bevolking met woonquote > 40% 30
25
20
15
10
5
0 quintiel 1
quintiel 2
Bron: EU-SILC, Eurostat en ADSEI
quintiel 3
quintiel 4
quintiel 5
3. Betaalbaarheid
Verklaringen: • Bijkomende woonuitgaven laag • 1 op 3 woont in afbetaalde woning • Voor wie nog afbetaalt: – Gunstige woningprijzen – Redelijk strenge hypotheekwetgeving – Relatief hoog inkomen
• Subsidies
4. Beleid
• Eigendomsbeleid al lang een hoeksteen van de Belgische welvaartsstaat • Echter niet zoals in andere landen aangevuld met beleid gericht op huursector
4. Beleid
Naar meer gelijke behandeling van huur en eigendom: - Meer sociale huisvesting - Private huur inschakelen in sociaal huurbeleid, bv. huursubsidies gekoppeld aan verhuring via intermediairen - Instrumenten gericht op eigendomsmarkt meer doelgericht inzetten - Overheveling woonbonus aanwenden voor heroriëntering Vlaamse beleid
