Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners Stadspeiling 2011
Gemeente Amersfoort Sector Concernmiddelen Onderzoek en Statistiek Marc van Acht Dymphna Meijneken
Uitgave en rapportage in opdracht van afdeling economie en wonen: Onderzoek en Statistiek, gemeente Amersfoort. Postbus 4000, 3800 EA Amersfoort. Bezoekadres: Stadhuisplein 1, kamer 2.09 Telefoon (033) 469 4650 E-mail:
[email protected] maart 2012
Inhoudsopgave Inhoudsopgave ........................................................................................................................................ 3 Samenvatting........................................................................................................................................... 5 1.
2.
3.
4.
Inleiding ........................................................................................................................................... 7 1.1
Kader en achtergrond.............................................................................................................. 7
1.2
Opzet van het onderzoek ........................................................................................................ 8
1.3
Leeswijzer ................................................................................................................................ 8
Vitale ouderen ................................................................................................................................. 9 2.1
Inleiding ................................................................................................................................... 9
2.2
Omvang groep vitale ouderen................................................................................................. 9
2.3
Huidige woonsituatie vitale ouderen .................................................................................... 10
2.4
Verhuisbehoefte vitale ouderen ........................................................................................... 12
2.5
Woonwensen vitale ouderen: type woning, huur/koop en prijsklasse ................................ 14
2.6
Woonwensen vitale ouderen: locatie ................................................................................... 16
Scheefwoners ................................................................................................................................ 19 3.1
Inleiding ................................................................................................................................. 19
3.2
Omvang scheefwonen ........................................................................................................... 19
3.3
Huidige woonsituatie scheefwoners ..................................................................................... 20
3.4
Verhuisbehoefte scheefwoners ............................................................................................ 21
3.5
Woonwensen scheefwoners: type woning, huur/koop en prijsklasse ................................. 23
3.6
Woonwensen scheefwoners en niet scheefwoners: locatie ................................................. 25
Verhuiswensen binnen Amersfoort .............................................................................................. 27 4.1
Inleiding ................................................................................................................................. 27
4.2
Verhuiswensen binnen Amersfoort ...................................................................................... 27
Bijlage 1
Vragenlijst met scores in procenten.................................................................................. 29
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
3
4
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
Samenvatting In de Woonvisie 2011-2020 is bouwen om de doorstroming te bevorderen een belangrijk thema. Voor de afdeling Wonen ligt de focus bij doorstroming op twee groepen, namelijk vitale ouderen (bewoners in de leeftijd van 55 tot 75 jaar) en scheefwoners (huishoudens die in een relatief goedkope sociale huurwoning wonen met een volgens het Wonenbeleid te hoog inkomen). Aan Onderzoek & Statistiek is gevraagd de woonsituatie en woonwensen van deze groepen in kaart te brengen. In september, oktober en november 2011 hebben 3100 Amersfoorters van 18 jaar en ouder meegewerkt aan dit onderzoek, dat onderdeel is van de jaarlijkse Stadspeiling. Vitale ouderen gelijkmatig verdeeld over de stad Er zijn ongeveer 16.700 huishoudens in Amersfoort waarvan minimaal één persoon in de leeftijd van 55 tot 75 jaar is. Dat is ruim een kwart van alle huishoudens. Deze vitale ouderen wonen relatief gelijkmatig verdeeld over de stad. Omdat in Amersfoort Noord veel huishoudens wonen, wonen er in absolute zin ook veel vitale ouderen. Een op de acht huishoudens met vitale ouderen woont in een seniorenwoning. Vitale ouderen wonen over het algemeen in dezelfde soort woningen als de gemiddelde Amersfoorter. Ze huren wel vaker dan gemiddeld en ze betalen gemiddeld een wat lagere huur. Vitale ouderen veel minder geneigd te verhuizen Gemiddeld vier op de tien van alle huishoudens in Amersfoort denkt wellicht in de komende 5 jaar te verhuizen. Maar ruim driekwart van de ouderen tussen de 55 en 75 jaar denkt momenteel niet aan verhuizen. Zij zijn veelal tevreden met hun woning en woonomgeving. Bij verhuizing willen vitale ouderen vooral huren Nog ongeveer 3. 800 huishoudens met vitale ouderen willen wél verhuizen. Zij noemen vaak leeftijd of gezondheid en de behoefte om kleiner te wonen als redenen om te verhuizen. Bijna tweederde van hen wil een woning huren. Dit terwijl gemiddeld in Amersfoort totaal meer dan 60% juist wil kopen. Onder huishoudens met vitale ouderen is vooral een seniorenwoning gewild of een andere gelijkvloerse woning zoals een flat of appartement. Vitale ouderen die willen kopen lijken in iets duurdere prijsklasse te zoeken dan de gemiddelde Amersfoorter. En wanneer zij willen huren lijken zij iets meer dan gemiddeld te willen betalen. Meeste scheefwoners in Amersfoort Midden1 Ongeveer 3200 huishoudens in Amersfoort wonen scheef. Dit betekent dat 17% van de sociale huurwoningen bewoond wordt door huishoudens met een te hoog inkomen. Van die 17% heeft 14% een inkomen tussen de € 33.614 en € 43.000 en 3% een inkomen van € 43.000 of hoger. Veel van deze huishoudens wonen in een sociale huur eengezinswoning in Amersfoort Midden. Ze zijn minder tevreden met hun woning dan de gemiddelde Amersfoorter. Scheefwoners willen graag een woning kopen Ruim vier van de tien scheefwoners - ongeveer 1400 huishoudens – wil binnen vijf jaar verhuizen en dit is relatief meer dan gemiddeld in Amersfoort (39% gemiddeld tegen 44% bij scheefwoners). 1
Stadsdeel met de wijken Soesterkwartier, Koppel, Kruiskamp, Liendert, Rustenburg, Schuilenburg en Randenbroek
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
5
Belangrijkste motief van scheefwoners om te verhuizen is dat men een woning wil kopen. Van de scheefwoners die willen verhuizen, wenst meer dan de helft een eengezinswoning. Scheefwoners verhuizen graag binnen Amersfoort Van de huishoudens met verhuisplannen wil 70% in Amersfoort blijven wonen, maar bij scheefwoners wil bijna negen van de tien in Amersfoort blijven. Amersfoort Zuid en centrum populair Amersfoorters zoeken vooral in hun eigen wijk of in de wijken daaromheen of het aangrenzende stadsdeel een woning. Met name de huishoudens in Amersfoort Zuid en centrum hebben een sterke voorkeur om in hun eigen wijk te blijven of anders te verhuizen in of rond het centrum of binnen Amersfoort Zuid. Ook voor huishoudens in Amersfoort Midden is Amersfoort Zuid of het centrum een aantrekkelijke optie. Maar bij huishoudens uit Amersfoort Midden zijn Amersfoort Noord, Vathorst en Hooglanderveen ook in trek. Huishoudens In Amersfoort Midden zijn het minst gehecht aan hun eigen wijk of stadsdeel. Conclusie De doorstroming op de woningmarkt voor de doelgroepen ‘vitale ouderen’ en ‘scheefwoners’ zou bevorderd kunnen worden door in te spelen op hun woonwensen. Dit onderzoek laat zien dat dit voor huishoudens met vitale ouderen lastig is omdat men voor een groot deel naar tevredenheid woont en er niet over denkt te verhuizen. Scheefwoners daarentegen willen vaak wel verhuizen. Als vitale ouderen wel willen verhuizen, zijn ze op zoek naar woningen die geschikt zijn voor ouderen en ze lijken er iets meer dan gemiddeld voor te willen betalen. Scheefwoners zijn vooral op zoek naar eengezinswoningen, willen graag kopen en zoeken een koopwoning waarschijnlijk in een iets goedkoper segment dan gemiddeld.
6
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
1. 1.1
Inleiding
Kader en achtergrond
De woningmarkt zit al enige tijd op slot. In de Woonvisie 2011-2020 is bouwen voor de doorstroming een belangrijk thema. Woningzoekenden in Amersfoort zijn het meest gebaat bij doorstroming waardoor een hele verhuisketen op gang komt. Voor de afdeling Wonen ligt de focus bij doorstroming op twee groepen, namelijk vitale ouderen en scheefwoners. ‘Vitale ouderen’ – ouderen tussen de 55 en 75 jaar – zijn de komende tien jaar de sterkst groeiende bevolkingsgroep in Amersfoort en als deze mensen verhuizen, leidt dat tot veel beweging op de woningmarkt. De verhuisgeneigdheid van deze groep is echter laag. Zij verhuizen alleen als er een zeer aantrekkelijk alternatief is. Maar als ze verhuizen laten zij vooral voor gezinnen een zeer gewilde woning achter die op hun beurt ook weer een woning achterlaten die voor een ander vrijkomt, enz. enz. Het begin van een lange verhuisketen kan bij de vitale ouderen liggen. Daarom wil de gemeente bij de ontwikkeling van woningbouwlocaties rekening houden met de vraag van juist deze huishoudens. Mensen die in een woning wonen die niet bij hun inkomen past wonen ‘scheef’. In de sociale huurwoningmarkt is sprake van stagnatie in de doorstroming. Dit wordt o.a. veroorzaakt doordat mensen met hoge(re) inkomens in goedkope huizen blijven zitten. De vraag is hoeveel mensen in Amersfoort scheefwonen, gebaseerd op de nieuwe inkomensgrenzen in het woonbeleid. En wat moet je bouwen om de scheefwoners te verleiden naar een andere woning te verhuizen? Het doel van het onderzoek is in de toekomst meer aan te kunnen sluiten op de woningbehoefte van Amersfoorters en in het bijzonder van de vitale ouderen en scheefwoners, waardoor doorstroming van deze groep gestimuleerd wordt. Hiervoor is het nodig zicht te krijgen op de verhuis- en woonwensen van de Amersfoorters en vooral van de vitale ouderen en scheefwoners. De onderzoeksvragen die hierbij horen zijn: - Hoe groot zijn de groepen huishoudens met vitale ouderen en scheefwoners? - Hoe wonen deze groepen nu? - Willen deze groepen (misschien) verhuizen en waarom wel of niet? - Naar welk soort woningen willen ze verhuizen? (nieuwbouw of bestaande bouw, woningtype en (sociale) huur of koop)? - In welk deel van de stad willen ze dit soort woningen (eigen buurt of een ander stadsdeel)?
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
7
1.2
Opzet van het onderzoek
Opzet De Stadspeiling is in de maanden september en oktober van 2011 gehouden onder 6.600 Amersfoorters van 18 tot 85 jaar, met uitsluiting van de bevolking in instellingen en tehuizen. Daarvoor is een gestratificeerde steekproef getrokken uit de gemeentelijke basisregistratie persoonsgegevens2. Deze Amersfoorters hebben een brief in de bus ontvangen met een wachtwoord. Met dit wachtwoord kon men de enquête op internet invullen. Degenen die niet gebruik maakten van deze mogelijkheid, kregen na een kleine twee weken een papieren vragenlijst in de bus, die ingevuld in een retourenvelop kon worden teruggestuurd. Respons en weging Deze wijze van enquêteren leverde een respons op van 48% (3143 ingevulde vragenlijsten). De respons bleek enigszins vertekend, in die zin dat gezinnen met kinderen en eigenaar-bewoners en vrouwen iets waren oververtegenwoordigd en dat alleenstaanden, jongeren en allochtonen waren ondervertegenwoordigd. Die scheve verhouding is min of meer rechtgetrokken door de respons te wegen naar bewonerskenmerken (geslacht, leeftijd, huishoudentype en etniciteit) en naar de wijk en buurt waar men woont. De gewogen uitkomsten zijn vervolgens opgehoogd naar populatieaantallen. Daarmee zijn de resultaten representatief voor de populatie, dat wil zeggen dat ze een getrouwe afspiegeling vormen van de kenmerken, gedrag en meningen van de bevolking. De weging is gedaan naar huishoudens, dat wil zeggen dat de uitkomsten betrekking hebben op het totaal van circa 61.000 huishoudens. Representativiteit Er zijn 959 huishoudens met vitale ouderen die aan dit onderzoek meededen. Dat is genoeg respons om betrouwbare uitspraken te doen over deze groep. De groep scheefwoners onder de Amersfoortse huishoudens is klein. Daarom is ook de groep die we met dit onderzoek hebben bereikt veel kleiner; er hebben in totaal 128 scheefwoners aan dit onderzoek meegedaan. Deze respons is nog groot genoeg om betrouwbare uitspraken te doen over deze groep in totaal. Wanneer de uitspraken gaan over een deel van deze groep, bijvoorbeeld het deel dat denkt te verhuizen de komende tijd, zijn de uitspraken minder betrouwbaar. Waar dit voorkomt zal dit in de tekst erbij worden vermeld.
1.3
Leeswijzer
Hoofdstuk 2 gaat over vitale ouderen, de groep huishoudens waarvan minimaal één persoon in de leeftijd is van 55 tot 75 jaar. Omvang, locatie en woonsituatie van deze groep wordt beschreven. Daarna wordt ingegaan op hun verhuisplannen en woonwensen. Hoofdstuk 3 gaat over scheefwoners, huishoudens die met een te hoog inkomen in een sociale huurwoning wonen. Hoe groot is deze groep, waar en hoe wonen ze? Vervolgens worden hun verhuisgeneigdheid en woonwensen besproken. Tot slot gaat hoofdstuk 4 over waar men binnen Amersfoort graag wil wonen. Aan de orde komt in welke stadsdelen men gehecht is aan de eigen wijk of buurt en waar men eventueel anders heen zou willen verhuizen. In bijlage 1 staan de antwoorden op de vragen met antwoorden in percentages. Per vraag staat er ook het percentage huishoudens dat de vraag heeft beantwoord.
2
De steekproeffractie verschilde per wijk en is dus niet aselect. Voor aandachtswijken en kleinere wijken is een grotere steekproef getrokken om voor voldoende betrouwbaarheid te zorgen.
8
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
2.
Vitale ouderen
Er zijn ongeveer 16.700 huishoudens in Amersfoort waarvan minimaal één persoon in de leeftijd van 55 tot 75 jaar is. Dat is ruim een kwart van alle huishoudens. Deze vitale ouderen wonen relatief gelijkmatig verdeeld over de stad. Omdat in Amersfoort Noord veel huishoudens wonen, wonen er in absolute zin ook veel vitale ouderen. Een op de acht huishoudens met vitale ouderen woont in een seniorenwoning. Vitale ouderen wonen over het algemeen in dezelfde soort woningen als de gemiddelde Amersfoorter. Ze huren wel vaker dan gemiddeld en ze betalen gemiddeld een wat lagere huur. Gemiddeld vier op de tien van alle huishoudens in Amersfoort denkt wellicht in de komende 5 jaar te verhuizen. Maar ruim driekwart van de ouderen tussen de 55 en 75 jaar denkt momenteel niet aan verhuizen. Zij zijn veelal tevreden met hun woning en woonomgeving. De verhuisgeneigdheid in de groep huishoudens met vitale ouderen is dus veel lager dan gemiddeld. Huishoudens met vitale ouderen die wél willen verhuizen - ongeveer 3800 - noemen vaak leeftijd of gezondheid en de behoefte om kleiner te wonen als redenen. Bijna tweederde van hen wil een woning huren. Dit terwijl gemiddeld in Amersfoort totaal meer dan 60% juist wil kopen. Onder huishoudens met vitale ouderen is vooral een seniorenwoning gewild of een andere gelijkvloerse woning zoals een flat of appartement. Vitale ouderen die willen kopen lijken in iets duurdere prijsklasse te zoeken. En wanneer zij willen huren lijken zij iets meer dan gemiddeld te willen betalen. Van de huishoudens die mogelijk gaan verhuizen, wil ongeveer 70% binnen Amersfoort blijven. Dat is voor huishoudens met vitale ouderen niet anders. Ruim een derde van huishoudens met vitale ouderen zou in de eigen wijk een andere woning willen.
2.1
Inleiding
Dit hoofdstuk beschrijft de woonsituatie, de verhuisbehoefte en woonwensen van huishoudens waarvan in ieder geval één persoon in de leeftijdscategorie 55 tot 75 jaar valt. Het gaat om in totaal ruim 16.700 huishoudens. De personen in deze leeftijdscategorie worden aangeduid met de term ‘vitale ouderen’. Deze woonwensen worden afgezet tegen die van alle huishoudens in Amersfoort, in totaal ongeveer 61.000 huishoudens. Het gaat om de woonwensen van de zelfstandig wonenden: bewoners die hebben aangegeven hoofdbewoner of partner van de hoofdbewoner te zijn. De ouderen in de leeftijd 55 tot 75 jaar zijn nagenoeg allemaal hoofdbewoner of vaste partner van de hoofdbewoner. Jongeren die nog thuis wonen of op kamers wonen, blijven in dit hoofdstuk dus buiten beschouwing.
2.2
Omvang groep vitale ouderen
Er zijn ongeveer 16.700 huishoudens waarvan minimaal één persoon in de leeftijd van 55 tot 75 jaar is. Dat is ruim een kwart van alle huishoudens in Amersfoort. Onderstaande tabel geeft weer in welk stadsdeel zij meer of minder vertegenwoordigd zijn.
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
9
Tabel 1
Huishoudens met vitale ouderen, verdeeld naar stadsdeel 1
Amersfoort Centrum 2 Amersfoort Zuid 3 Amersfoort Midden Amersfoort Noord en Vathorst4
Amersfoort totaal 3800 8900 19.400 28.900
Amersfoort totaal 6% 15% 32% 47%
vitale ouderen 1100 2500 5250 7850
totaal 61.000 100% Bron: O&S Stadspeiling 2011 1 Stadskern en Zonnehof 2 Berg-, Leusder- en Vermeerkwartier 3 Soesterkwartier, Koppel, Kruiskamp, Liendert, Rustenburg, Schuilenburg, Randenbroek 4 Schothorst, Zielhorst, Kattenbroek, Nieuwland, Hoogland, Vathorst en Hooglanderveen
vitale ouderen 6% 15% 32% 47%
16.700
100%
Huishoudens met vitale ouderen relatief gelijkmatig verdeeld over de stad De huishoudens met vitale ouderen zijn gelijkmatig verdeeld over de stad. Er zijn geen stadsdelen waar zij in verhouding meer of minder vertegenwoordigd zijn. In absolute zin wonen de meeste vitale ouderen in Amersfoort Noord omdat daar in totaal ook meer huishoudens wonen. Overigens zijn er op wijkniveau wel verschillen qua leeftijd van bewoners3.
2.3
Huidige woonsituatie vitale ouderen
Een op de acht vitale ouderen woont in woning voor senioren De huishoudens waarvan minimaal één bewoner in de leeftijd van 55 tot 75 is, wonen over het algemeen in dezelfde type woningen als gemiddeld. Een op de acht van deze huishoudens bewoont een woning speciaal voor senioren. Nog eens bijna 30% van de vitale ouderen woont in een woning die in veel gevallen geschikt (te maken) is voor bewoning door ouderen, namelijk meergezinswoningen (flats etc.), benedenwoningen met tuin en patiowoningen. De volgende figuur geeft weer in wat voor type woning de huishoudens van ouderen in de leeftijd 55 tot 75 jaar wonen in vergelijking met het totaal van Amersfoortse huishoudens.
3
Cijfers hierover zijn te vinden op www.amersfoort.nl/feitenencijfers
10
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
Figuur 1
Type woning van vitale ouderen
eengezinswoning (rij-, geschakeld of hoekwoning) flat, etagewoning, maisonnette, appartement of bovenwoning 2 onder 1-kap woning flat of appartement speciaal bestemd voor ouderen vrijstaande woning of bungalow laagbouwwoning speciaal bestemd voor ouderen benedenwoning met tuin patiowoning iets anders 0% Amersfoort totaal
10%
20%
30%
40%
50%
60%
ouderen 55 tot 75 jaar
Bron: O&S Stadspeiling 2011
Onderstaande tabel geeft nadere informatie over de woonsituatie. Tabel 2
Woonsituatie vitale ouderen Amersfoortse totaal 58% 42%
ouderen 55 tot 75 jaar 48% 52%
Alliantie, Portaal, Omnia Wonen andere verhuurder
79% 21%
87% 13%
percentage huurders met huurtoeslag gemiddeld bedrag kale huur
32% € 516
29% € 476
20% 11% 16% 47% 5% 1%
19% 9% 21% 39% 11% 1%
koopwoning huurwoning • •
huidig woningtype: 1 meergezins-huur 1 meergezins-koop 2 eengezins-huur 2 eengezins-koop 3 seniorenwoning – huur 3 seniorenwoning- koop
totaal 100% 100% Bron: O&S, Stadspeiling 2011 1 meergezins woning is een flat, etagewoning, maisonnette, appartement, bovenwoning of benedenwoning met tuin 2 eengezins woning is een rij-, geschakeld of hoekwoning, 2 onder 1-kap woning, patiowoning, vrijstaande woning of bungalow 3 seniorenwoning is een flat, appartement of laagbouwwoning speciaal bestemd voor ouderen.
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
11
Vitale ouderen huren vaker dan gemiddeld Huishoudens met ouderen in de leeftijd 55 tot 75 jaar huren vaker dan gemiddeld; 52% in vergelijking met 42% in Amersfoort gemiddeld. Vitale ouderen tevreden met de woning Vitale ouderen zijn net als de gemiddelde Amersfoorter tevreden met hun woning, ze waarderen beide de woning met een rapportcijfer 8.
2.4
Verhuisbehoefte vitale ouderen
In Amersfoort zegt bijna 40% van de huishoudens wellicht te verhuizen binnen 5 jaar. Van hen denkt 13% binnen 2 jaar te verhuizen. De rest verwacht (misschien) over 2 à 5 jaar te verhuizen. Onderstaande tabel geeft het verschil in verhuisbehoefte weer tussen de groep huishoudens met vitale ouderen en de verhuisbehoefte van Amersfoortse huishoudens in totaal. Tabel 3
Verhuisbehoefte vitale ouderen
ik ga binnen 2 jaar verhuizen ik verwacht binnen 2 jaar te verhuizen ik verwacht over 2 à 5 jaar te verhuizen ik ga misschien binnen 5 jaar verhuizen nee, ik ga (waarschijnlijk) niet verhuizen totaal Bron: O&S, Stadspeiling 2011
Amersfoort totaal ouderen 55 tot 75 jaar 7% 3% 6% 1% 9% 5% 17% 13% 61% 77% 100%
100%
Ouderen 55 tot 75 jaar weinig verhuisbehoefte Ruim driekwart van de ouderen tussen de 55 en 75 jaar denkt momenteel niet aan verhuizen. Dat is aanzienlijk meer dan gemiddeld in Amersfoort. Hogeropgeleide ouderen denken er vaker over te verhuizen dan lager opgeleide ouderen. Wanneer men aangaf voorlopig niet te verhuizen, is gevraagd wat de redenen hiervoor zijn. Onderstaand figuur geeft weer waarom Amersfoorters, en specifiek huishoudens met vitale ouderen niet willen verhuizen.
12
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
Figuur 2
Redenen bij vitale ouderen om niet te verhuizen4* ik ben tevreden met mijn woning
ik ben tevreden met mijn woonomgeving ik wil niet weg uit deze buurt verhuizen kost te veel ik woon hier nog niet zo lang de woningmarkt is momenteel ongunstig ik wil nog thuis blijven wonen ik verbouw liever er is geen geschikte woning te vinden anders, namelijk 0%
10%
Amersfoort totaal
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
ouderen 55 tot 75 jaar
Bron: O&S, Stadspeiling 2011 *Mensen mochten meerdere redenen aankruisen.
Redenen om niet verhuizen: blij met hun woning of woonomgeving De meeste mensen die de komende jaren waarschijnlijk niet verhuizen zijn tevreden met hun woning, hun woningomgeving en willen niet weg uit hun buurt. Dit geldt net zo voor huishoudens met vitale ouderen. Bij de reden ‘anders namelijk’ noemden vitale ouderen als reden om niet te verhuizen onder meer werk, gebonden aan een aangepaste woning en dat men pas verhuist als het tijd wordt voor een bejaardenwoning. De mensen die verwachten binnen 2 jaar te verhuizen, zijn meestal al serieus aan het zoeken of hebben al andere woonruimte gevonden. Dat is zeker het geval bij vitale ouderen. Onderstaande tabel geeft aan in welk stadium men zit wat betreft de concreetheid van verhuizen. Tabel 4
Verhuisplannen vitale ouderen
ja, ik ben al op zoek ik heb al andere woonruimte gevonden nee, het zijn alleen nog maar plannen totaal Bron: O&S, Stadspeiling 2011
Amersfoort totaal 51% 11% 38%
ouderen 55 tot 75 jaar 58% 14% 28%
100%
100%
Wat zijn de redenen van mensen om (misschien) te verhuizen? Deze vraag is gesteld aan alle mensen die aangeven binnen een periode van 5 jaar wellicht te verhuizen (23% van de vitale ouderen, zie tabel 3). Onderstaande figuur geeft hun antwoorden weer.
4
De hier weergegeven antwoorden zijn allemaal van mensen die zelfstandig wonen. Wanneer men aankruist ‘ik wil nog thuis blijven wonen’, bedoelt men waarschijnlijk dat men nog niet naar een bejaardentehuis of verpleegtehuis wil.
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
13
Figuur 3
Redenen bij vitale ouderen om te verhuizen* ik wil groter wonen
ik wil in een andere buurt/woonomgeving wonen ik wil een huis met een tuin in verband met leeftijd of gezondheid ik wil een woning kopen ik wil goedkoper wonen ik wil kleiner wonen ik ga samenwonen in verband met werk of studie ik wil een woning huren andere reden 0%
5%
Amersfoort totaal
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
ouderen 55 tot 75 jaar
Bron: O&S, Stadspeiling 2011 *Mensen mochten maximaal twee redenen aankruisen.
Vitale ouderen verhuizen vanwege leeftijd of gezondheid en willen kleiner wonen De redenen van ouderen om te willen verhuizen zijn heel andere dan voor de gemiddelde Amersfoorter. Veel ouderen willen verhuizen vanwege hun leeftijd of gezondheid. Ook geeft ruim een kwart aan kleiner te willen wonen. Wanneer we kijken naar de redenen van de gemiddelde Amersfoorter dan is juist een grotere woning vaak een reden om te willen verhuizen. Wanneer men ‘anders namelijk’ als reden aangaf, dan noemden de vitale ouderen vooral dat ze een seniorenwoning wilden. Een enkele keer gaf men aan een woning in het buitenland te willen of terug naar de geboorteplaats te gaan.
2.5
Woonwensen vitale ouderen: type woning, huur/koop en prijsklasse
In Amersfoort totaal denken ongeveer 24.500 huishoudens (misschien) te verhuizen in een tijdsbestek van nu tot 5 jaar. Hiervan zijn ongeveer 3800 huishoudens waarvan één of meerdere personen behoren tot de groep vitale ouderen. Onderstaande tabel geeft hun wensen weer aangaande koop of huur, bestaande bouw of nieuwbouw en een meergezins-, eengezinswoning of een woning specifiek voor ouderen.
14
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
50%
Tabel 5 Woonwensen vitale ouderen: type woning, huur/koop wenst bestaande woning wenst nieuwbouwwoning geen voorkeur
Amersfoort totaal 36% 8% 56%
ouderen 55 tot 75 jaar 36% 8% 56%
62% 38%
37% 63%
15% 8% 13% 51% 10% 3%
17% 9% 9% 17% 37% 11%
wenst te kopen wenst te huren 1
meergezins-huur 1 meergezins-koop 2 eengezins-huur 2 eengezins-koop 3 seniorenwoning – huur 3 seniorenwoning- koop
Totaal 100% 100% Bron: O&S, Stadspeiling 2011 1 meergezins woning is een flat, etagewoning, maisonnette, appartement, bovenwoning of benedenwoning met tuin 2 eengezins woning is een rij-, geschakeld of hoekwoning, 2 onder 1-kap woning, patiowoning, vrijstaande woning of bungalow 3 seniorenwoning is een flat, appartement of laagbouwwoning speciaal bestemd voor ouderen.
Vitale ouderen willen vooral huren Bijna tweederde van de huishoudens met vitale ouderen wil een woning huren. Dit terwijl gemiddeld in Amersfoort totaal juist meer dan 60% wil kopen. Onder ouderen in de leeftijd 55 tot 75 jaar is de meeste vraag naar seniorenwoningen: 38% wil er één huren en 11% zou er één willen kopen. De volgende figuur geeft weer naar wat voor een type woning men precies zoekt. Figuur 4
Type woning gewenst door vitale ouderen*
eengezinswoning (rij-, geschakeld of hoekwoning) 2 onder 1-kap woning flat, etagewoning, maisonnette, appartement of bovenwoning vrijstaande woning of bungalow benedenwoning met tuin flat of appartement speciaal bestemd voor ouderen laagbouwwoning speciaal bestemd voor ouderen patiowoning anders geen voorkeur 0% Amersfoort totaal
5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% ouderen 55 tot 75 jaar
Bron: O&S, Stadspeiling 011 *men mocht maximaal twee antwoorden geven, de percentages tellen dus op tot boven de 100%.
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
15
Seniorenwoningen in trek bij huishoudens met vitale ouderen Behalve woningen bestemd voor senioren zijn ook gewone flats en appartementen in trek bij huishoudens met vitale ouderen. Ze hebben kennelijk een voorkeur voor gelijkvloerse woningen. De volgende tabel geeft weer in welke prijsklasse mensen een woning zoeken. Tabel 6
Woonwensen vitale ouderen: prijsklasse van woning Amersfoort totaal
ouderen 55 tot 75 jaar
huurders wensen hoogstens het volgende huurbedrag te willen betalen: < 418 euro 418 - 554 euro 555-652 euro > 652 euro Totaal
21% 39% 19% 21% 100%
16% 45% 18% 21% 100%
Gemiddeld
€551
€568
kopers zoeken in de volgende prijsklassen: minder dan 150.000 euro 150.000 – 250.000 euro 250.000 – 350.000 euro 350.000 – 450.000 euro 450.000 – 550.000 euro 550.000 euro of meer Totaal Bron: O&S, Stadspeiling 2011
2% 41% 32% 14% 5% 6% 100%
3% 34% 30% 19% 6% 8% 100%
Prijsklasse gezochte woning Doordat de aantallen respondenten bij de vragen over gewenste koopprijs of huurprijs klein zijn, moeten we voorzichtig zijn met het trekken van conclusies. Huishoudens met vitale ouderen lijken gemiddeld in een iets duurdere prijsklasse te zoeken. Een derde van deze groep zoekt een huis in de prijsklasse €350.000 of meer. Van alle Amersfoortse huishoudens zoekt een kwart in deze prijsklasse. Ook wat betreft huur zouden huishoudens met vitale ouderen iets meer willen betalen dan de gemiddelde Amersfoorter. Gemiddeld zouden zij maximaal €568 willen betalen, terwijl de gemiddelde Amersfoorter maximaal €551 wenst te betalen. Een mogelijke verklaring voor het feit dat de huishoudens met vitale ouderen gemiddeld meer geld over hebben voor hun woning, is dat een deel van de ouderen in bezit is van een huis dat in de loop der jaren aanzienlijk in waarde is gestegen.
2.6
Woonwensen vitale ouderen: locatie
De meeste huishoudens die denken te gaan verhuizen willen binnen Amersfoort blijven, 70%. Ook nog eens 12% wil ergens in de regio blijven. Onderstaande tabel geeft de locatiewensen weer voor het totaal aan huishoudens in Amersfoort en specifiek voor de groep huishoudens met vitale ouderen. Tabel 7
Woonwensen vitale ouderen: locatie Amersfoort totaal
binnen Amersfoort (incl. Hoogland, Hooglanderveen) 1 ergens in de regio 1 naar een andere plaats buiten de regio
70% 12% 18%
ouderen 55 tot 75 jaar 68% 9% 23%
totaal 100% 100% Bron: O&S, Stadspeiling 2011 1 onder regio wordt verstaan de gemeenten Baarn, Bunschoten-Spakenburg, Eemnes, Hoevelaken, Nijkerk, Leusden, Soest en Woudenberg
16
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
Ouderen kijken iets vaker buiten Amersfoort en de regio Net als de gemiddelde Amersfoorter wil ongeveer zeven op de tien in Amersfoort blijven wonen. Iets vaker kijken de vitale ouderen naar een woning buiten de regio (23% in vergelijking met 18% gemiddeld). Een mogelijke verklaring kan zijn dat huishoudens met vitale ouderen minder vaak gebonden zijn aan de regio door werk of kinderen. Vitale ouderen die in Amersfoort zelf willen blijven wonen, zoeken net als de gemiddelde Amersfoorter vooral in hun eigen wijk of in de wijken daaromheen of het aangrenzende stadsdeel een woning. Meer informatie over locatievoorkeur binnen Amersfoort is te vinden in hoofdstuk 4, ‘Verhuiswensen binnen Amersfoort’.
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
17
18
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
3.
Scheefwoners
Scheefwoners zijn huishoudens die in een relatief goedkope sociale huurwoning wonen met een volgens het Wonenbeleid te hoog inkomen. Ongeveer 3200 huishoudens in Amersfoort wonen scheef. Dit betekent dat 17% van de sociale huurwoningen bewoond wordt door huishoudens met een te hoog inkomen. Van die 17% heeft 14% een inkomen tussen de € 33.614 en € 43.000 en 3% een inkomen van € 43.000 of hoger. Veel van deze huishoudens wonen in een sociale huur eengezinswoning in Amersfoort Midden. Ze zijn minder tevreden met hun woning dan de gemiddelde Amersfoorter. Ruim vier van de tien scheefwoners - ongeveer 1400 huishoudens – wil binnen vijf jaar verhuizen en dit is relatief meer dan het gemiddelde Amersfoortse huishouden (39% gemiddeld tegen 44% bij de scheefwoners) . Belangrijkste motief van scheefwoners om te verhuizen is dat men een woning wil kopen. Van de scheefwoners die willen verhuizen, wenst meer dan de helft een eengezinswoning. Van de huishoudens met verhuisplannen wil 70% in Amersfoort blijven wonen, maar bij scheefwoners wil bijna negen van de tien in Amersfoort blijven.
3.1
Inleiding
Mensen die een woning huren, die niet bij hun inkomen past wonen ‘scheef’. Het gaat dan om huishoudens die meer verdienen dan € 33.6145 maar toch in een sociale huurwoning6 wonen. Scheefwoners zijn dus huishoudens met een te hoog inkomen in een te goedkope huurwoning. In dit hoofdstuk beschrijven we de woonsituatie en verhuiswensen van scheefwoners afgezet tegen alle huishoudens in Amersfoort en tegen de ‘niet scheefwoners’. Bij de laatste groep gaat het om huishoudens die ook in een sociale huurwoning wonen maar met een inkomen dat past bij de huur van de woning. Deze huishoudens behoren dus wel tot de primaire doelgroep van het Wonenbeleid. Ook in dit hoofdstuk gaat het om de woonwensen van de zelfstandig wonenden (die hebben aangegeven hoofdbewoner of partner van de hoofdbewoner te zijn). Jongeren die nog thuis wonen of op kamers wonen, blijven in dit hoofdstuk dus buiten beschouwing.
3.2
Omvang scheefwonen
Ongeveer 3200 huishoudens in Amersfoort wonen scheef. Dit betekent dat ze in een sociale huurwoning wonen maar daar gezien hun inkomen niet zouden moeten wonen. Scheefwonen neemt af Welk deel van de sociale huurwoningvoorraad (de kernvoorraad) wordt nu bewoond door de doelgroep? In 83% van de sociale huurwoningen wonen huishoudens met een passend inkomen en in 17% met een te hoog inkomen. Van die 17% heeft 14% een inkomen tussen de € 33.614 en €43.000 en 3% een inkomen van € 43.000 of hoger. 5 6
Huishoudens met een bruto jaarinkomen tot € 33.614 behoren tot de primaire doelgroep van het Wonenbeleid. Huurwoning van woningcorporaties met kale huur tot € 652,52
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
19
In 2008 werd scheefwonen op een andere manier gedefinieerd en werd nog bijna 40% van de sociale huurwoningen bewoond door huishoudens met een te hoog inkomen. Het aantal mensen dat scheefwoont is vooral afgenomen door wijziging van de huurgrens van een sociale huurwoning en inkomensgrens van de doelgroep van het Wonenbeleid. Beide zijn een stuk hoger geworden7.
Huidige woonsituatie scheefwoners
3.3
Onderstaande figuur geeft weer in wat voor type woning scheefwoners wonen in vergelijking met het totaal van Amersfoortse huishoudens en niet scheefwoners. Figuur 5
Woonsituatie scheefwoners en niet-scheefwoners
eengezinswoning (rij-, geschakeld of hoekwoning) flat, etagewoning, maisonnette, appartement of bovenwoning 2 onder 1-kap woning flat of appartement speciaal bestemd voor ouderen vrijstaande woning of bungalow benedenwoning met tuin laagbouwwoning speciaal bestemd voor ouderen patiowoning iets anders 0% Amersfoort totaal
10%
scheefwoner
20%
30%
40%
50%
60%
niet scheefwoner
Bron: O&S, Stadspeiling 2011
Scheefwoners wonen vooral in eengezinswoningen Scheefwoners wonen in vergelijking met niet scheefwoners relatief meer in eengezinswoningen en relatief minder in meergezinswoningen. De volgende tabel geeft weer waar de scheefwoners wonen. Tabel 8
Scheefwoners en niet-scheefwoners, verdeeld naar stadsdeel 1
Amersfoort Centrum 2 Amersfoort Zuid 3 Amersfoort Midden 4 Amersfoort Noord en Vathorst
Amersfoort totaal 6% 15% 32% 47%
scheefwoners 6% 13% 43% 38%
niet scheefwoners 8% 14% 45% 33%
totaal 100% 100% 100% Bron: O&S, Stadspeiling 2011 1 Stadskern en Zonnehof 2 Berg-, Leusder- en Vermeerkwartier 3 Soesterkwartier, Koppel, Kruiskamp, Liendert, Rustenburg, Schuilenburg, Randenbroek 4 Schothorst, Zielhorst, Kattenbroek, Nieuwland, Hoogland, Vathorst en Hooglanderveen
7
De sociale huurgrens lag in 2008 op € 491,64 en de inkomensgrens voor de doelgroep afhankelijk van type huishouden tussen de € 18.525 en € 27.950.
20
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
De scheefwoners en niet scheefwoners wonen vooral in Amersfoort Midden (de aandachtswijken) en relatief weinig in Amersfoort Noord en Vathorst. In Amersfoort Midden vinden we ook de meeste sociale huurwoningen. Minder tevreden met de woning Huishoudens in sociale huurwoningen (scheefwoners en niet scheefwoners) geven hun woning het rapportcijfer 7 terwijl de Amersfoorters gemiddeld hun woning beoordelen met een 8.
3.4
Verhuisbehoefte scheefwoners
Onderstaande figuur laat het verschil zien in verhuisbehoefte tussen scheefwoners, niet scheefwoners en de Amersfoortse huishoudens in totaal. Figuur 6
Verhuisbehoefte scheefwoners en niet-scheefwoners
nee, ik ga (waarschijnlijk) niet verhuizen ik ga misschien binnen 5 jaar verhuizen ik verwacht over 2 à 5 jaar te verhuizen ik verwacht binnen 2 jaar te verhuizen ik ga binnen 2 jaar verhuizen 0% Amersfoort totaal
10%
20%
scheefwoners
30%
40%
50%
60%
70%
niet scheefwoners
Bron: O&S, stadspeiling 2011
Scheefwoners zijn iets meer geneigd te verhuizen Ruim vier van de tien scheefwoners denkt er op dit moment aan binnen 5 jaar te verhuizen. Dat is iets meer dan de gemiddelde Amersfoorter. Van de scheefwoners denkt 17% binnen twee jaar verhuizen, bij het gemiddelde Amersfoortse huishouden is dat 13%. Kleine groep respondenten De rest van dit hoofdstuk splitsen we de groep scheefwoners verder op. Dat betekent echter wel dat het aantal respondenten waarop we de uitspraken baseren aan de lage kant is. Daarom moeten de resultaten met de nodige voorzichtigheid geïnterpreteerd worden. Ze geven hooguit een indicatie voor de woonwensen van scheefwoners8. De huishoudens die aangeven voorlopig niet te verhuizen, is gevraagd wat de redenen zijn hiervoor. Onderstaand figuur geeft weer waarom het gemiddelde Amersfoortse huishouden, scheefwoners en niet scheefwoners niet willen verhuizen.
8
De respons van niet scheefwoners en Amersfoort totaal zijn overigens wel voldoende groot
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
21
Figuur 7
Redenen om niet te verhuizen van (niet-)scheefwoners* ik ben tevreden met mijn woning
ik ben tevreden met mijn woonomgeving ik wil niet weg uit deze buurt verhuizen kost te veel Ik woon hier nog niet zo lang de woningmarkt is momenteel ongunstig ik verbouw liever ik wil nog thuis blijven wonen er is geen geschikte woning te vinden anders, namelijk 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Amersfoort totaal
scheefwoners
niet scheefwoners
Bron: O&S, Stadspeiling 2011 *Mensen mochten meerdere antwoorden aankruisen.
Als mensen niet verhuizen: ze zijn tevreden met hun woning en buurt De meeste mensen die aangeven waarschijnlijk niet te verhuizen de komende jaren zijn tevreden met hun woning, hun woonomgeving en willen niet weg uit hun buurt. Ook voor scheefwoners zijn dat de belangrijkste redenen om niet te verhuizen. De vierde reden is dat verhuizen te veel geld kost. Voor de niet scheefwoners is dat nog iets vaker een probleem dan voor de scheefwoners. De mensen die verwachten binnen 2 jaar te verhuizen, zijn meestal al serieus op zoek of hebben al andere woonruimte gevonden. Onderstaande tabel geeft aan in welk stadium men zit wat betreft de concreetheid van verhuizen. Tabel 9
Verhuisplannen scheefwoners en niet-scheefwoners
ja, ik ben al op zoek ik heb al andere woonruimte gevonden nee, het zijn alleen nog maar plannen Totaal Bron: O&S, Stadspeiling 2011
Amersfoort totaal 51% 11% 38%
scheefwoners 56% 14% 30%
niet scheefwoners 62% 4% 34%
100%
100%
100%
Scheefwoners hebben concretere plannen om te verhuizen dan de gemiddelde Amersfoorter. In onderstaande figuur zien we de belangrijkste redenen om wel te verhuizen. Dit is gevraagd aan alle mensen die aangeven binnen vijf jaar te verhuizen.
22
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
Figuur 8
Redenen om te verhuizen van (niet-) scheefwoners* ik wil groter wonen
ik wil in een andere buurt/omgeving wonen ik wil een huis met een tuin in verband met leeftijd of gezondheid ik wil een woning kopen ik wil goedkoper wonen ik wil kleiner wonen ik wil zelfstandig wonen / ga samenwonen in verband met werk of studie ik wil een woning huren andere reden 0% Amersfoort totaal
5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%
scheefwoners
niet scheefwoners
Bron: O&S, Stadspeiling 2011 *Mensen mochten maximaal twee redenen aankruisen.
Scheefwoners verhuizen omdat ze een woning willen kopen Voor scheefwoners is verreweg de belangrijkste reden om te verhuizen dat men een huis wil kopen. Bijna vier van de tien scheefwoners noemt dit als reden terwijl het voor slechts 7% van de niet scheefwoners een motief is. Het belangrijkste verhuismotief van alle huishoudens die van plan zijn te verhuizen is dat men groter wil wonen. Bijna een derde noemt dit als verhuisreden. Voor scheefwoners is dit ook een belangrijk motief. Verder wijken de redenen van scheefwoners om te willen verhuizen niet heel veel af van de gemiddelde Amersfoorter.
3.5
Woonwensen scheefwoners: type woning, huur/koop en prijsklasse
Minder dan de helft van de scheefwoners - ongeveer 1400 huishoudens - hebben meer of minder concrete verhuisplannen. Onderstaand figuur geeft weer in welk type woning de Amersfoorter en specifiek scheefwoners en niet scheefwoners graag willen gaan wonen.
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
23
Figuur 9
Gewenst type woning bij scheefwoners en niet-scheefwoners*
eengezinswoning (rij-, geschakeld of hoekwoning) 2 onder 1-kap woning flat, etagewoning, maisonnette, appartement of bovenwoning vrijstaande woning of bungalow benedenwoning met tuin flat of appartement speciaal bestemd voor ouderen laagbouwwoning speciaal bestemd voor ouderen patiowoning anders, namelijk geen voorkeur 0% Amersfoort totaal
10%
20%
scheefwoners
30%
40%
50%
60%
70%
niet scheefwoners
Bron: O&S, Stadspeiling 2011 *Mensen mochten maximaal twee antwoorden aankruisen.
De scheefwoners die willen verhuizen hebben een voorkeur voor een ‘gewone’ eengezinswoning (rijgeschakeld of hoekwoning). Onderstaande tabel geeft de woonwensen weer aangaande bestaande bouw of nieuwbouw en koop of huur. Tabel 10
Woonwensen scheefwoners en niet-scheefwoners: bestaand of nieuw, huur/koop
wenst bestaande woning wenst nieuwbouwwoning geen voorkeur wenst te kopen wenst te huren totaal Bron: O&S, Stadspeiling 2011
Amersfoort totaal 36% 8% 56%
scheefwoners 30% 10% 60%
niet scheefwoners 36% 9% 55%
62% 38%
65% 35%
19% 81%
100%
100%
100%
Scheefwoner zoekt eengezins koopwoning Bij scheefwoners is juist een voorkeur om te gaan kopen terwijl niet scheefwoners vooral op zoek zijn naar een huurwoning. Opmerkelijk is dat een minstens even groot deel van de scheefwoners als de gemiddelde Amersfoorter wil kopen. Ruim de helft van de scheefwoners die willen verhuizen zijn op zoek naar een eengezins koopwoning.
24
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
Huurprijs Het gemiddeld Amersfoorts huishouden wil maximaal € 551 huur betalen. De scheefwoners die willen verhuizen naar een andere huurwoning lijken bereid een iets hogere prijs te betalen dan het gemiddelde Amersfoortse huishouden. Prijs koopwoning Driekwart van de Amersfoortse huishoudens zoekt een koopwoning in de prijsklasse tussen de €150.000 en € 350.000. Scheefwoners lijken vooral in het goedkopere deel van dit segment een woning te willen kopen, dus tot € 250.000. Dit is logisch omdat ze geen woning te verkopen hebben en geen overwaarde hebben. Het zijn in feite starters op de koopwoningmarkt.
3.6
Woonwensen scheefwoners en niet scheefwoners: locatie
Waar willen de huishoudens met verhuisplannen naartoe? De meeste huishoudens willen in Amersfoort blijven wonen en dat is nog sterker het geval bij bewoners van sociale huurwoningen (scheefwoners en niet scheefwoners). Onderstaande tabel geeft weer waarheen de scheefwoners en niet scheefwoners willen verhuizen. Tabel 11
Woonwensen scheefwoners en niet-scheefwoners: locatie
binnen Amersfoort 1 ergens in de regio 1 naar een andere plaats buiten de regio
Amersfoort totaal 70% 12% 18%
scheefwoners 88% 6% 5%
niet scheefwoners 85% 4% 11%
Bron: O&S, Stadspeiling 2011 1 onder regio wordt verstaan de gemeenten Baarn, Bunschoten-Spakenburg, Eemnes, Hoevelaken, Nijkerk, Leusden, Soest en Woudenberg
Scheefwoners die in Amersfoort zelf willen blijven wonen, zoeken net als de gemiddelde Amersfoorter vooral in hun eigen wijk of in de wijken daaromheen of het aangrenzende stadsdeel een woning. In het volgende hoofdstuk wordt verder ingegaan op de locatievoorkeur binnen Amersfoort.
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
25
26
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
4.
Verhuiswensen binnen Amersfoort
Amersfoorters zoeken vooral in hun eigen wijk of in de wijken daaromheen of het aangrenzende stadsdeel een woning.Met name de huishoudens in Amersfoort Zuid en centrum hebben een sterke voorkeur om in hun eigen wijk te blijven of anders te verhuizen in of rond het centrum of binnen Amersfoort Zuid. Ook voor huishoudens in Amersfoort Midden is Amersfoort Zuid of het centrum een aantrekkelijke optie.Maar bij huishoudens uit Amersfoort Midden zijn Amersfoort Noord, Vathorst en Hooglanderveen ook in trek. Huishoudens In Amersfoort Midden zijn het minst gehecht aan hun eigen wijk of stadsdeel.
4.1
Inleiding
Om aan te sluiten op de woningbehoefte van Amersfoorters en in het bijzonder van de vitale ouderen en scheefwoners, is het interessant om te kijken welke wijken populair zijn om te wonen. De wensen verschillen al naar gelang de wijk waarin men nu woont. Omdat het aantal respondenten per wijk te klein is om betrouwbare uitspraken te doen, geeft dit hoofdstuk de resultaten weer per stadsdeel. Voor verdere uitsplitsing naar doelgroepen zijn de aantallen te klein. Wel kunnen we een indicatie geven van de woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners.
4.2
Verhuiswensen binnen Amersfoort
Gehechtheid aan wonen in Amersfoort Zuid en centrum Vooral de huishoudens in Amersfoort Zuid en centrum hebben een sterke voorkeur voor hun eigen wijk of anders te verhuizen in of rond het centrum of Amersfoort Zuid. Maar ook huishoudens die nu in Amersfoort Midden wonen vinden woningen in of rond het centrum (27%) en Amersfoort Zuid (19%) een aantrekkelijke optie. Maar van de huishoudens uit Amersfoort Midden wil nog bijna een op de drie naar Amersfoort Noord, Vathorst of Hooglanderveen. De mensen die nu in Amersfoort Noord en Vathorst wonen zijn iets minder georiënteerd op het centrum (16%) of Amersfoort Zuid (15%). In het algemeen is de trend te zien dat mensen woningen zoeken in hun eigen wijk of in de wijken daaromheen of het aangrenzende stadsdeel. Dit beeld wordt ook ondersteund door resultaten uit het onderzoek ‘Doorstroming Amersfoort 2000-2010’. Verder bevestigt dit laatste onderzoek ook het beeld dat relatief weinig huishoudens uit Amersfoort Noord en Vathorst/Hooglanderveen verhuizen naar Amersfoort Zuid en het centrum. Omgekeerd verhuizen ook relatief weinig huishoudens uit het centrum en Amersfoort Zuid naar Amersfoort Noord en Vathorst/Hooglanderveen. Deze woonmilieus zijn kennelijk erg verschillend.
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
27
Verhuiswensen vitale ouderen en scheefwoners De verhuiswensen binnen Amersfoort zijn niet apart weer te geven voor de groep huishoudens met vitale ouderen en scheefwoners omdat het aantal respondenten binnen deze groep per stadsdeel te klein is om een betrouwbaar beeld te geven. We hebben uit de gevonden aantallen in ieder geval geen indicatie dat de verhuiswensen voor deze doelgroepen anders is dan wat de gemiddelde Amersfoorter wenst. De volgende tabel geeft weer per stadsdeel wat de wensen zijn van de Amersfoortse huishoudens. Tabel 12
Waar wil men binnen Amersfoort wonen?* 1
2
Centrum en Amersfoort Zuid
Amersfoort Midden
3
in de wijk waar ik nu woon 47% 33% in of rond het centrum 38% 27% 2 in Amersfoort Zuid 47% 19% 3 in Amersfoort Midden 5% 26% 4 in Amersfoort Noord 11% 24% in Vathorst of Hooglanderveen 7% 7% in een andere wijk 4% 4% geen voorkeur 2% 9% Bron: O&S, Stadspeiling 2011 *Respondenten mochten maximaal twee antwoorden aankruisen. De percentages tellen daarom op tot meer dan 100% 1 Stadscentrum, Zonnehof, 2 Berg-, Leusder- en Vermeerkwartier 3 Soesterkwartier, Koppel, Kruiskamp, Liendert, Rustenburg, Schuilenburg, Randenbroek 4 Schothorst, Zielhorst, Kattenbroek, Nieuwland, Hoogland
28
4
Amersfoort Noord , Vathorst en Hooglanderveen 38% 16% 15% 4% 41% 14% 1% 13%
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
Bijlage 1 Vragenlijst met scores in procenten Tussen haakjes staat achter iedere vraag het percentage van de huishoudens dat de vraag heeft beantwoord.
D. WONEN EN WOONWENSEN
D1 Beschikt u op dit moment over zelfstandige woonruimte? (99%) (dus met eigen voordeur en eigen keuken) 85% ja, ik ben hoofdbewoner of vaste partner van de hoofdbewoner 12% nee, ik woon bij mijn ouders → ga naar vraag D7 1% nee, ik woon bij familie, vrienden of kennissen → ga naar vraag D7 2% nee, ik woon op kamers → ga naar vraag D7 De percentages genoemd bij de volgende vragen hebben betrekking op alleen de hoofdbewoners of vaste partner van de hoofdbewoner (doorstromers) omdat de andere categorieën (potentiële starters) niet relevant zijn voor dit onderzoek. D2 In wat voor type woning woont u nu? (99%) 29% flat, etagewoning, maisonnette, appartement of bovenwoning 4% flat of appartement speciaal bestemd voor ouderen 2% laagbouwwoning speciaal bestemd voor ouderen 50% eengezinswoning (rij-, geschakeld of hoekwoning) 2% benedenwoning met tuin 8% 2 onder 1-kap woning 4% vrijstaande woning of bungalow 0% patiowoning 1% iets anders
D3 Is dit een huurwoning of koopwoning? (99%) 42% huurwoning 58% koopwoning
→ ga naar vraag D7
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
29
D4 Van wie huurt u de woning? (40%) 79% de Alliantie, Portaal of Omnia Wonen 21% andere verhuurder
D5 Hoeveel betaalt u per maand aan kale huur voor uw woning (38%) (noem het bedrag afgerond op hele euro's, waarbij u gas, water, elektriciteit, servicekosten en eventuele huurtoeslag niet meetelt).((38%)
D6 Ontvangt u huurtoeslag? (41%) 32% ja 68% nee
D7 Hoe waarschijnlijk is het dat u gaat verhuizen? (99%) 7% 6% 9% 17% 61%
ik ga binnen 2 jaar verhuizen ik verwacht binnen 2 jaar te verhuizen ik verwacht over 2 à 5 jaar te verhuizen ik ga misschien binnen 5 jaar verhuizen nee, ik ga (waarschijnlijk) niet verhuizen
→ ga naar vraag D9 → ga naar vraag D9 → ga naar vraag D10 → ga naar vraag D10
D8 Wat is de reden dat u (waarschijnlijk) niet gaat verhuizen? (61%) Meerdere antwoorden mogelijk. 79% 52% 29% 5% 15% 14% 3% 14% 4% 6%
ik ben tevreden met mijn woning ik ben tevreden met mijn woonomgeving ik wil niet weg uit deze buurt ik verbouw liever verhuizen kost te veel de woningmarkt is momenteel ongunstig ik kan (waarschijnlijk) geen geschikte woning vinden Ik woon hier nog niet zo lang ik wil nog thuis blijven wonen(ouderen die niet naar instelling willen) andere reden
na vraag D8 kunt u doorgaan met vragenblok E op pagina 13. Let op: de vragen D9 tot en met D17 hoeft u alleen in te vullen als u (misschien) gaat verhuizen. D9 Bent u al op zoek naar andere woonruimte? (14%) 51% ja, ik ben al op zoek 11% ik heb al andere woonruimte gevonden 38% nee, het zijn alleen nog maar plannen
30
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
D10 Wat is de belangrijkste reden voor uw verhuisplannen? (40%) Geef maximaal 2 antwoorden. 32% 8% 9% 3% 8% 16% 22% 4% 12% 7% 19%
ik wil groter wonen ik wil kleiner wonen ik wil een woning kopen ik wil een woning huren ik wil goedkoper wonen ik wil een huis met een tuin ik wil in een andere buurt / woonomgeving wonen in verband met werk of studie in verband met leeftijd of gezondheid ik wil zelfstandig wonen / ga samenwonen andere reden
D11 Zoekt u een bestaande of nieuwe woning? (38%) 36% bestaand 8% nieuwbouw 56% geen voorkeur
D12 Wat voor type woning zoekt u? (40%) Geef maximaal twee antwoorden. 17% flat, etagewoning, maisonnette, appartement of bovenwoning 8% flat of appartement speciaal bestemd voor ouderen 5% laagbouwwoning speciaal bestemd voor ouderen 39% eengezinswoning (rij-, geschakeld of hoekwoning) 11% benedenwoning met tuin 18% 2 onder 1-kap woning 17% vrijstaande woning of bungalow 2% patiowoning 7% ander woningtype 8% geen voorkeur
D13 Wilt u de woning huren of kopen? (38%) Bij twijfel het meest gewenste noemen. 38% huren 62% kopen
→ ga naar vraag D15
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011
31
D14 Stel dat u de geschikte woning vindt. Hoeveel huur per maand wilt u daarvoor dan hoogstens zelf betalen? (14%) (afgerond op hele euro's; kosten voor gas, water, elektriciteit en eventuele huurtoeslag niet meetellen)
→ ga naar vraag D16 D15 In welke prijsklasse zoekt u een woning? (23%) 2% 41% 32% 14% 5% 6%
minder dan 150.000 euro van 150.000 tot 250.000 euro van 250.000 tot 350.000 euro van 350.000 tot 450.000 euro van 450.000 tot 550.000 euro 550.000 euro of meer
D16 Waarheen wilt u bij voorkeur verhuizen? (37%) 70% binnen Amersfoort (inclusief Hoogland en Hooglanderveen) ergens in de regio (Baarn, Bunschoten-Spakenburg, Eemnes, 12% Hoevelaken, Nijkerk, Leusden, Soest, Woudenberg) 18% naar een andere plaats buiten de regio
→ ga naar vraag E1 → ga naar vraag E1
D17 Waar wilt u het liefst wonen? In uw huidige wijk of in een ander deel van Amersfoort? (28%) Geef maximaal twee antwoorden. 37% 24% 23% 13%
in de wijk waar ik nu woon in of rond het centrum (Stadskern, Zonnehof) in Amersfoort Zuid (Bergkwartier, Leusderkwartier, Vermeerkwartier) in Amersfoort Midden (Soesterkwartier, Koppel, Kruiskamp, Liendert, Rustenburg, Schuilenburg, Randenbroek) 26% in Amersfoort Noord (Schothorst, Zielhorst, Kattenbroek, Nieuwland, Hoogland) 10% in Vathorst of Hooglanderveen 2% in een andere wijk 9% geen voorkeur
32
Verhuis- en woonwensen van vitale ouderen en scheefwoners, Stadspeiling 2011