Vereniging CultuurProfielScholen

NieuwsBrief Jaargang 2013 - Nr 11

INHOUDSOPGAVE •

NIEUWS

•

VAN DE LEDEN

•

VISITATIE

•

UIT HET BESTUUR

•

NOTEER IN UW AGENDA

•

INFO VAN DERDEN

NIEUWS RECENTE UITGAVES VAN DE VCPS

Merlijn Twaalfhoven tijdens de conferentie CLA

Flyer (formaat A4 en A2) Cultuureducatie, een Manifest

Conferentie Cultuur Leert Anders VI, 04 dec 12, Ede

DVD Cultuureducatie, een Manifest

Vereniging CultuurProfielScholen Secretariaat p/a Postbus 452 _ 3500 AL Utrecht _ T 030 7115100 _ E [email protected] _ www.cultuurprofielscholen.nl

1


LEREN ZONDER KLASLOKAAL In Zweden zijn ze bij de Vittra scholengroep zover. Deze school heeft de drastische maatregel genomen om alle klaslokalen af te schaffen. Is dit de school van toekomst?

http://nl.odemagazine.com/blogs/readers_blog/13634 0/leren_zonder_klaslokaal

Jubileumbundel Vraag er naar bij uw cultuurcoördinator.

VAN DE LEDEN BERICHT VAN LYCEUM SCHÖNDELN

UITNODIGING Het Europees Platform nodigt u van harte uit om op 6 februari 2013 aanwezig te zijn bij de bijeenkomst van het zgn. Profielenberaad. Het Profielenberaad is samengesteld uit verschillende profielverenigingen die allen talentbevordering ten doel hebben. Het Profielenberaad heeft als doel onderling kennis en ervaring uit te wisselen en te laten zien hoe talentbevordering in het voortgezet onderwijs reeds plaatsvindt en zich verder ontwikkelt.

Voor de hoofdthemabijeenkomst VCPS d.d. 27 september 2012 moesten we parels aandragen die tijdens de gesprekken konden dienen om standpunten toe te lichten. Helaas was er te weinig tijd om deze parels te delen met anderen. Wij hadden er 3 meegenomen die vertelden over onze bezigheden bij de uitbouw van de cultuurprofielschool in de Cultuurstroom die we in de brugklas startten in 2010.

Het doel van deze bijeenkomst is het uitwisselen van informatie over en strategie binnen de verschillende ‘profielen’ op het gebied van talentontwikkeling en excellentie. Er zullen medewerkers en leden aanwezig zijn van de VCPS, Begaafdheidsprofielscholen, LEOH/UniqXL, Stichting LOOT, Technasium, Platform Bèta techniek, WON Akademie en Europees Platform (Elos en tto). De volgende vragen zullen aan de orde komen. Hoe hebben de verschillende verenigingen hun kwaliteit geborgd (hierover is een publicatie in de maak) en wat kunnen de verschillende profielen hierin van elkaar leren? Hoe kunnen de verschillende organisaties hun activiteiten op het gebied van talentbevordering (gezamenlijk) uitdragen zodat ze elkaar versterken? Welke vormen van samenwerking zijn mogelijk?

“smaak” in klas 2 zijn we inmiddels aangekomen bij “virtueel in het geel” in klas 3. De ene helft van de

De bijeenkomst zal plaatsvinden in Utrecht op 6 februari 2013 van 13 tot 17 uur. Wij hopen van harte dat u namens de VCPS aanwezig zult willen zijn. Zo ja, dan zouden wij u willen verzoeken ons dat middels het digitale formulier te laten weten. Het programma volgt uiterlijk 10 dagen van tevoren.

Parel 1. Via het thema “de collectie” in klas 1, naar

derdeklassers volgt de lessen Technasium de andere helft heeft voor de Cultuurstroom gekozen en moet daar nu met de ervaringen uit de voorafgaande jaren aan de slag om uiteindelijk een Gesamtkunstwerk te maken. In het wekelijkse bespiegelingsuur kijken ze in de kunstgeschiedenis naar dit fenomeen, in het productiehuisuur verdiepen ze zich in methodieken die ten dienste staan van de 3 atelieruren. Het eerste onderwerp


2


was het verzinnen van een goed idee. Daarvoor

In een tweede klas speelde een ernstig conflict.

onderzochten de leerlingen deviator- en

Tussenkomst door mentor en afdelingsleider was gewenst

creativiteitstechnieken, verzonnen daarmee nieuwe ideeën

maar de leerlingen waren toen zelf al tot een oplossende

en verbaasden zich over alle zeer bijzondere uitwerkingen

aanpak gekomen middels het houdingenformulier: zij

in drama, muziek, beeldende vorming en film.

spraken elkaar aan op de te halen doelen en maakten

Dat deze zware zoektocht resultaat had, bleek ook uit

harde afspraken met elkaar.

verhalen van ouders. Zo vertelde een moeder uiterst enthousiast over haar anders zeer school zwijgzame zoon

Afsluiting

die nu al enige tijd ernstig gebukt leek te gaan onder voor

(cultuurstroom

hem belangrijke levensvragen zoals “Hoe weet je nou of

module)

een idee oorspronkelijk en goed is?” en “Kun je in 2012

belangstelling

Klas 1

Klas 2

Klas 3

Je kunt

Je kunt

Je toont

formeel

belangstel-

belangstel-

belangstel-

ling en

ling voor

Parel 2. Omdat leiderschap, initiatief nemen en

ling tonen

enthousias-

onbekende

opdrachten in gezamenlijkheid uitvoeren in de

voor de

me tonen

zaken en

Cultuurstroom van groot belang zijn, hadden we een

perfor-

voor

kunt

opstartactiviteit verzonnen: “de MobMoves”. Binnen een

mance

onbekende

positieve

zaken

input en

nog wel spreken van nieuwe ideeën”.

afnemend tijdsbestek tot 1 minuut moesten figuren gerealiseerd worden. Bij het eindsignaal werd een freeze-

feedback

foto vanaf het dak gemaakt. De evaluatie die aan deze

geven

activiteit gekoppeld was, verliep indrukwekkend.

plannen en

Je kunt

Je neemt

Je stelt

Leerlingen die verrast waren door de activiteit, herkenden

organiseren

meehelpen

zelf

zelfstandig

in het verloop van de MobMoves hun eigen (dis-)kwalitei-

om een

initiatief

een plan

ten en maakten er een aantekening over om het geleerde

plan van

om een

van aanpak

te kunnen gebruiken.

aanpak te

plan van

op

maken

aanpak te

voor de

maken

afsluiting

voor de afsluiting

reflectie

Je kunt

Je kunt

Je kunt je

uitleggen

beargu-

mening

wat je van

menteren

beargu-

het

wat je van

menteren

gebodene

het

en een tip

vond

gebodene

ter verbe-

vond

tering geven

leren Parel 3. Sedert de invoering van de Cultuurstroom hanteren we een houdingenformulier dat als basis dient

Je kunt

Je kunt

Je kunt

feedback

feedback

feedback

geven en

geven en

geven en

nemen

nemen en

nemen en

deze

deze

omzetten

omzetten

in handelen

in handelen

van de beoordeling voor een rapportcijfer. Dat houdingenformulier is nu ook vertaald naar de EVA-tool op een tablet waarmee we tijdens de Cultuurstroomuren individuele leerlingen kunnen beoordelen; een zelfevaluatie en een beoordeling door medeleerlingen is eraan gekoppeld.

Daarin menen wij “die andere leerling” te herkennen die op onze cultuurprofielschool zit. Gerda Eijkelenberg, Lyceum Schöndeln Roermond


3


WERKPLAATS FILMFESTIVAL SEPTEMBER 2012 Net als 2 jaar geleden hebben we op de Werkplaats Kindergemeenschap ons eigen filmfestival georganiseerd met de vertoning van Nederlandse films aan alle klassen in onze grote zaal, met opdrachten en nabespreking. Verder organiseerden we een Q&A met oud-leerlingen van onze school: hoofddocent media en cultuur Jaap Kooijman, documentairemaakster Jascha de Wilde en regisseur Matthijs Geyskes. Daarnaast zijn er filmpjes vertoond die gemaakt zijn door leerlingen tijdens de workshop van oud-leerling Mark van Welzenis. Natuurlijk

Foto van de winnaars van het junior gouden kalf filmpje

werd dit afgesloten met de verkiezing van het beste

CU There en de winnares van de prijs voor beste actrice

filmpje. Ondertussen was de school aangekleed met werk

Julia Bloemberg

gemaakt door de leerlingen tijdens de eerste expressie uren van dit jaar: geschilderde filmposters door de hele

De winnende acteur en actrice mochten op zaterdag 29

school, portretten op de ramen, paspoppen als model in

september auditie doen voor de nieuwe Nederlandse film

de hal, een filmset voor het dramalokaal.

Ola´s Universe! Ze vonden het ontzettend leuk, maar horen pas over een aantal weken of ze zijn uitgekozen.

Als klap op de vuurpeil hebben 3 leerlingen tijdens het Nationaal Scholieren-Filmfestival in Lelystad op 17

Al met al een bruisende start van het culturele schooljaar.

september de 1e prijs gewonnen voor de 1 minuut film;

De winnende filmpjes zijn te vinden op onze website:

zij mogen naar het internationaal filmfestival in Pyrgos (

www.wpkeesboeke.nl

Griekenland ). Twee onderbouwleerlingen wonnen in Lelystad de 2e prijs voor fictie .

Paulina Schulp, cultuur coördinator Werkplaats

De winnaressen van de 1e prijs op het NFFS waren blij

Kindergemeenschap, Bilthoven

verrast, zij hadden tijdens de kunstendag van VWO-5 in juni jl. een filmpje gemaakt en moesten in 2 uur tijd filmen en monteren. Ze moesten aan het werk met een

CALS IS GENOMINEERD VOOR DE PROVINCIALE

aantal vaste gegevens , met b.v. de zin: ‘ Ik ben toch

ONDERWIJSPRIJS

niet gek’. Daarmee zijn ze aan de slag gegaan, ze hebben

Cals is genomineerd voor de provinciale onderwijsprijs,

een intrigerend filmpje gemaakt en dat werd vervolgens

hetgeen een voorronde is van de Nationale Onderwijsprijs.

bekroond.

Zij hebben het vak ‘CKV onderbouw: een nieuw en extra

Bovendien zijn er door onze leerlingen 3 junior gouden kalveren gewonnen op het Nederlands filmfestival vrijdag 28 september: beste acteur, beste actrice en beste film. De winnaars van de gouden kalveren hebben meegedaan aan de workshop van het Nederlands filmfestival, net als 65 andere leerlingen van de WP en honderden leerlingen van andere scholen. De workshops hebben we schoolbreed aangeboden als vrije keuze en op inschrijving. In Utrecht bij het Utrechtse Centrum voor de Kunsten werden ze aan het werk gezet. Een script moest van tevoren worden bedacht zodat ze attributen konden

kunstvak voor alle leerlingen’ ingezonden voor de prijs. Woensdag 16 januari is de uitrekking van deze provinciale prijs. Uit het document van zoals ingezonden. CKV onderbouw is een vak in ontwikkeling. Schooljaar 2012-2013 draait het voor het eerst volledig in klas 1 t/m 3. Afgelopen schooljaar is er een gezamenlijk vakleerplan voor alle disciplines gemaakt, waarin de onderlinge samenhang en de samenhang met de reguliere kunstvakken uitgewerkt is.

meenemen. In een paar uur tijd moest alles af zijn, filmen inclusief monteren in 1 middag.


4


Tweemaal per jaar evalueert het plenaire kunstdocenten team de ontwikkeling van het vak en de lessen. De

VISITATIE

lopende gang van zaken wordt voortdurend gemonitord en bijgestuurd door de coördinator CKV onderbouw, de cultuur coördinator en de schoolleiding. Leerlingen evalueren de lessen aan het eind van elk blok en jaar. De kerngroep cultuur, bestaande uit bovengenoemde beide coördinatoren alsmede de coördinator CKV bovenbouw is verantwoordelijk voor het ontwikkelen van beleid op cultureel en kunstzinnig gebied. We zien dat het vak CKV onderbouw een meerwaarde levert aan de ontwikkeling van onze leerlingen. Bij CKV onderbouw leren kinderen iets wat ze bij andere vakken

Visitaties met positief resultaat 4e kwartaal 2012: •

04 okt: Martinuscollege te Grootebroek.

•

12 okt: Scholengemeenschap Lelystad te Lelystad.

•

01 nov: Wessel Gansfortcollege te Groningen.

•

13 nov: Arte College te Almere.

•

16 nov: Zernike Junior College te Haren.

•

22 nov: Dr. Nassau College, locatie Penta te Assen.

•

29 nov: Dr. Nassau College, locatie Quintus te Assen.

•

18 dec: Montessori Lyceum te Amsterdam.

Op 1 januari 2013 heeft de VCPS 43 leden.

niet leren en dat waardevol is bij hun verdere ontwikkeling als mens (P. Vijverberg, rector). Inhoudelijk heeft CKV onderbouw haar plek op school

UIT HET BESTUUR

verworven. Leerlingen, docenten, ouders en schoolleiding onderkennen de meerwaarde. De afgelopen jaren zijn er grote stappen gezet op zowel inhoudelijk als op

GEWIJZIGDE CONTACTGEGEVENS VCPS

organisatorisch/logistiek gebied. Echter, we streven op

Met ingang van 01 januari 2013 zijn de

deze beide gebieden naar verdere afstemming en

contactgegevens van de Vereniging

optimalisatie. We willen de samenwerking tussen de

CultuurProfielScholen en van het Steunpunt

kunstvakken en hun docenten verder uitbouwen, meer

Cultuurprofielscholen veranderd in:

aandacht geven voor reflectie en beoordeling van het vak

Kromme Nieuwegracht 66, ingang Jeruzalemstraat

en de (grootschalige) organisatie verder stroomlijnen.

Postbus 452, 3500 AL Utrecht Telefoon 030-7115100 Email [email protected] www.cultuurprofielscholen.nl

REACTIE VAN VCPS AAN DE MINISTER EN AAN DE LEDEN VASTE COMMISSIE ONDERWIJS Geachte mevrouw Bussemaker, Het bestuur van de Vereniging CultuurProfielScholen (VCPS) heeft met verbijstering kennis genomen van uw voornemen om het verplichte vak CKV af te schaffen. Dit in het kader van, zo schrijft u, een kwaliteitsimpuls voor het Nederlandse onderwijs. Een dergelijke ingreep NIET VOOR DE SCHOOL, MAAR VOOR HET LEVEN.

veronderstelt dat het huidige vak, waarbij onze leerlingen

In een tijd waarin economisch denken de overhand heeft,

kennis maken met (Nederlandse) kunst en cultuur, geen

en levenslopen niet meer zo vastliggen als voorheen, zijn

bijdrage of zelfs een negatieve bijdrage levert aan hun

kunst en cultuur van grote waarde. Creativiteit verruimt

onderwijskundige vorming. Wij bestrijden dit met klem!

onze blik en onze vaardigheid om te gaan met onzekere

Te meer omdat de scholen van de VCPS – een groeiende

situaties.

vereniging van op dit moment ruim 40 scholen verspreid

Voor de volledige tekst van Henk Visscher, klik hierop.

over heel Nederland – van mening zijn dat het belang van


5


kunst en cultuur uitstijgt boven de specifieke

KWALITEITSIMPULS DOOR AFSCHAFFING VAN CKV

kunstvakken. Wij achten daarom cultuureducatie van wezenlijk belang voor de identiteitsvorming van jonge

Het recente voorstel tot wijziging van de Wet op het

mensen, voor gemeenschapsvorming en sociale veiligheid,

voortgezet onderwijs en de Wet voortgezet onderwijs BES

creatieve denken en innovatief ondernemerschap. Het

begint met het voornemen om 'de vakken culturele

afschaffen van CKV is daarom ook een aanslag op het

kunstzinnige vorming, algemene natuurwetenschappen en

vermogen van jonge mensen om in de toekomst optimaal

klassieke culturele vorming te schrappen als verplichte

bij te dragen aan het welzijn van Nederland.

eindexamenvakken en het vak culturele en kunstzinnige vorming op een andere manier te positioneren.'

Wij verzoeken u daarom dit onzalige voorstel in te trekken.

De Memorie van Toelichting (p.12) verschaft uitleg over hoe de afschaffing van culturele kunstzinnige vorming

Met vriendelijke groet,

(CKV) begrepen moet worden: 'In plaats hiervan wordt een algemene bepaling opgenomen in de wet om culturele

Henk Visscher

vorming aan alle leerlingen aan te bieden.' En even

Voorzitter

verder: 'dat het bevoegd gezag zorg moet dragen voor een zodanige inrichting van het onderwijs in de

Bijlage: Cultuureducatie, een Manifest

bovenbouw dat leerlingen op structurele en herkenbare wijze kennis hebben van en kennismaken met kunst en cultuur.'

REACTIE VAN STRATEGISCH BERAAD

De vraag is echter hoeveel vrijheid een school gegeven is

KUNSTONDERWIJS (waarin de VCPS participeert)

bij de invulling. Kunnen ('schooleigen') religieuze, politieke of financiële argumenten mede bepalend worden

Geachte mevrouw dr. Jet Bussemaker,

voor de invulling van het vak? Wordt een eenjaarlijkse activiteit ook gezien als 'structureel en herkenbaar'? Hoe

Hierbij ontvangt u de reactie van het Strategisch Beraad

wordt gegarandeerd dat juist leerlingen die niet van huis

Kunstonderwijs op de in september geopende

uit met kunst en cultuur in aanraking komen, hiermee

internetconsultatie over het wijzigingsvoorstel van de Wet

kennis kunnen maken? Kortom: dat er wettelijk wordt

op het voortgezet onderwijs en de Wet voortgezet

vastgelegd dat er 'structureel en herkenbaar' aandacht

onderwijs BES (bovenbouw havo-vwo). Het Strategisch

wordt besteed aan kunst en cultuur garandeert niets.

Beraad Kunstonderwijs bestaat uit de vakinhoudelijke beroepsverenigingen VONKC, VLS, BDD en NBDK en

Met deze wijziging wordt beoogd een kwaliteitsimpuls aan

belanghebbende en belangstellende organisaties die zich

het vak CKV te geven: 'een andere positionering van

bezig houden met kunsten cultuureducatie in het

culturele vorming [biedt] kansen voor

onderwijs.

kwaliteitsverbetering van het aanbod.' Als afschaffing van CKV als examenvak en het wegnemen van algemeen

Zoals u ongetwijfeld weet, zijn de belangrijkste doelen

geldende eisen voor het vak een kwaliteitsimpuls zouden

van het wetsvoorstel om in alle profielen van de tweede

geven, lijkt het ons een logische redenering dat alle

fase van havo en vwo meer ruimte en aandacht te

andere verplichte vakken eveneens afgeschaft kunnen

scheppen voor de kernvakken en voor leerlingen met het

worden. De kwaliteit van het onderwijs wordt daar

profiel Cultuur en Maatschappij (een vorm van) wiskunde

volgens de minister immers beter van.

verplicht te stellen.

We citeren dan ook met instemming Aleid Truijens

In onze reactie geven wij commentaar op de

(Volkskrant 15-10-2012): 'Wie CKV afschaft geeft een

uitgangspunten voor de wetswijziging en schetsen wij

signaal: kunst nemen we niet serieus.' En: 'Veel kinderen

voorts de gevolgen van de voorgenomen afschaffing van

hebben maar één kans om in aanraking te komen met

CKV als verplicht examenvak.

andere manieren van denken, voelen en verzinnen dan ze thuis gewend zijn: op school.'


6


KWALITEIT ZONDER OMSCHRIJVING

die met de ene hand wordt gegeven, met de andere wordt genomen.

Het wetsvoorstel rept niet over kwaliteitseisen voor het onderwijs in kunst en cultuur die voor de scholen zullen

Een ander voorstel is het vak op te nemen in de vrije

gelden, maar spreekt slechts over een 'zorgplicht'. En

ruimte. Voor de kernvakken (wiskunde, Engels en

iedere school kan op een 'schooleigene' manier invulling

Nederlands) zal het aantal studielasturen echter groter

geven aan die zorgplicht (P.12). Het wordt kennelijk niet

worden. De extra uren - die vrijkomen door ANW en CKV

nodig geacht om, zoals in andere vakken, tot een

af te schaffen in het vrije deel – zullen dan deels in ieder

begrenzing van het vak of tot daarvoor geldende eisen en

geval vergeven zijn. Bovendien oppert het wetsvoorstel

eindtermen te komen.

dat ook voor andere (deel)vakken daar een plaats kan

Dit nu staat lijnrecht tegenover het advies van de

zijn: het zal kortom razend druk worden in de vrije

Onderwijsraad en de Raad voor Cultuur Cultuureducatie:

ruimte.

leren, creëren, inspireren!( juni 2012), waarin wordt

Van heel andere zorg is hoe vrij die vrije ruimte dan blijft

geconstateerd dat door een te vrijblijvende omschrijving

voor de leerling.

het vak kunst en cultuur niet of nauwelijks serieus genomen wordt.

DE GEVOLGEN VOOR HETKUNSTVAK IN HET PROFIEL

Het staat ook lijnrecht tegenover het advies van de

CULTUUR &MAATSCHAPPIJ

Verkenningscommissie Kunstvakken (De kunst van het nieuwe, maart 2012). Daarin wordt juist gepleit voor een

Een ander nadelig gevolg voor de kunstvakken komt voort

duidelijke stofomschrijving en een steviger kennisbasis

uit de verplichting in het profiel Cultuur & Maatschappij

om tot kwaliteitsverbetering van het vak CKV te komen (P

(Havo) het vak wiskunde als profielvak op te nemen. De

26).

huidige situatie is dat er twee verplichte profielvakken (geschiedenis en een van de moderne vreemde talen)

Wat is overigens de waarde van de adviezen die deze

zijn, met daarnaast een profielkeuzevak cultuur én een

commissies hebben gegeven? De minister heeft de

profielkeuzevak maatschappij.

commissies ingesteld, maar heeft zelfs (nog) niet op hun adviezen gereageerd. In het wetsvoorstel klinken ze in

Met wiskunde erbij is er in de toekomst sprake van drie

ieder geval niet door, zoals dat wel het geval is bij de

verplichte profielvakken (wiskunde, een van de moderne

voorgestelde wijzigingen voor de vakken Latijnse taal en

vreemde talen en geschiedenis) en een profielkeuzevak

cultuur en Griekse taal en cultuur.

cultuur OF een profielkeuzevak maatschappij. 'Indien deze leerlingen zowel een maatschappelijk, als een cultureel

POSITIONERING VAN CULTURELE VORMING WAAR GEEN

vak willen kiezen, dan kunnen zij dit kiezen als 'keuze-

RUIMTE IS

examenvak' uit het vrije deel' is immers de redenering in de Memorie van Toelichting. De keuze voor een kunstvak

Bij de nieuwe voorstellen die gedaan worden over

zal hierdoor beperkter worden. Leidde een vorige wijziging

positionering van de culturele vorming wordt de nadruk

(2007) in het profiel er al toe dat het kunstvak niet meer

gelegd op de ruimte die voor scholen gecreëerd wordt om

verplicht werd in Cultuur & Maatschappij maar een

op eigen wijze vorm te geven aan dit vak. Onder 'ruimte'

keuzevak, nu wordt het zelfs een keuze van een

wordt dan 'tijd' verstaan. Het vak zou ondergebracht

keuze(vak). Het profiel Cultuur en Maatschappij is dan

kunnen worden bij vakken als Nederlands, moderne

feitelijk alleen nog het profiel Maatschappij! En ook

vreemde talen en/of geschiedenis.

daarmee wordt het signaal gegeven dat het

Met deze suggestie snijdt het wetsvoorstel echter in eigen

kunstonderwijs niet meer serieus genomen wordt

vlees. Immers, het doel van het afschaffen van CKV als

(Truijens 2012).

examenvak was om meer ruimte en aandacht te besteden aan de kernvakken. Nederlands en Engels zijn

RESUMEREND

kernvakken. De andere moderne talen worden bovendien niet in ieder profiel gegeven. Het betekent dat de ruimte

Al met al valt ons in de onderbouwing van het wetsvoorstel tot afschaffing van CKV in havo en vwo als


7


eindexamenvak en de verplichte invoering van wiskunde

Docenten die tijdens of na hun lerarenopleiding voor

in het Cultuur & Maatschappij-profiel het volgende op:

het schoolvak CKV zijn geschoold en zich daarna

•

Het opheffen van het vak CKV en het afzien van

jarenlang hebben ingezet om aan de eindtermen van

duidelijke kwaliteitseisen leidt niet tot

CKV te voldoen ten behoeve van de culturele

kwaliteitsverbetering.

vorming van hun leerlingen.

•

•

De 'schooleigen' invulling van CKV is geen waarborg voor de beoogde kwaliteit en het is niet aannemelijk

U begrijpt dat wij op grond van genoemde argumenten

dat het automatisch leidt tot een doorlopende leerlijn

het schoolvak CKV in de bovenbouw van havo en vwo

kunst en cultuur op alle scholen.

willen behouden. Voorts stellen wij vast dat het per se

Er is in feite geen ruimte voor de vrije keus van de

mogelijk moet blijven in het profieldeel cultuur &

leerling, noch voor kunst en cultuur in het

maatschappij het keuzevak kunst (beeldend, muziek, dans

curriculum, terwijl het wetsvoorstel die ruimte wel

of drama) te kiezen.

verplicht acht. •

De keuze voor een kunstvak en een maatschappelijk

Wij gaan ervan uit dat u onze nadrukkelijke wens

vak zal in het profiel Cultuur & Maatschappij uiterst

ondersteunt.

beperkt worden. Namens de deelnemende organisaties van het Strategisch Maar minstens zo belangrijk vinden wij de inhoudelijke

Beraad Kunstonderwijs,

argumenten om CKV als examenvak te behouden: •

•

•

CKV draagt bij aan de 'opvoeding' tot

Vereniging Onderwijs Kunst en Cultuur (VONKC)

cultuurparticipatie. Het biedt de gelegenheid aan álle

Vereniging Leraren Schoolmuziek (VLS)

leerlingen om kennis te maken met diverse vormen

Nederlandse Beroepsvereniging van Danskunstenaars

van kunst, ook als daar van huis uit geen aandacht

(NBDK)

voor is.

Beroepsvereniging Docenten Drama (BDD)

CKV en kunstvakken dragen bij aan kennis en

HBO-Kunstvakdocentenopleidingen (KVDO)

vaardigheden die in onze tijd gevraagd worden zoals

Cultureel Jongeren Paspoort (CJP)

creativiteit en kritisch en buiten bestaande kaders

Vereniging CultuurProfielScholen (VCPS)

leren denken.

Cultuurnetwerk Nederland

CKV en kunstvakken dragen bij aan het ontdekken

en andere belanghebbenden en belangstellenden

van toekomstig talent in verschillende •

kunstdisciplines.

Piet Hagenaars

CKV en kunstvakken zijn bij uitstek vakken die de

Voorzitter Strategisch Beraad Kunstonderwijs

vaardigheid tot beschouwing en reflectie ontwikkelen en zij bereiden daarmee leerlingen ook voor op een

cc:

samenleving die mede door beeld en nieuwe

Aob (Algemene Onderwijsbond)

communicatie(middelen) wordt bepaald.

BON (Beter Onderwijs Nederland)) CNVO (CNV Onderwijs)

En last but not least:

FvOv (Federatie van Onderwijsvakorganisaties)

•

De kennisbasis kunstvakken is onlangs gevalideerd

HBO-Raad

•

en gepubliceerd. Daar is veel draagvlak voor. Het

Platform VVVO

afschaffen van het schoolvak CKV betekent eveneens

Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

een devaluatie van het bachelor- of masterdiploma

Vaste Kamercommissie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

in de kunstvakken.

VSNU

Met de voorgestelde wetswijziging wordt ernstig aan de werkgelegenheid getornd. Een globale rekensom laat zien dat het om zo'n duizend tot vijftienhonderd gekwalificeerde en professionele CKV-docenten gaat, die door deze wijziging hun CKV-baan verliezen.


8


VERSLAG CONFERENTIE CULTUUR LEERT ANDERS VI

programma dat werd gevolgd. Het welbekende ‘balboekje’ leidde vervolgens de deelnemers door de dag. Tijdens het

‘Inspirerend’ en ‘boeiend’ zijn de kernwoorden die eerdere

opwarmen met een kop koffie of thee werden de eerste

conferenties Cultuur Leert Anders omschrijven en ook dit

dansjes al gemaakt, dat beloofde veel goeds voor de rest

jaar was geen uitzondering. Op dinsdag 4 december 2012

van de dag.

werd alweer voor de zesde keer de conferentie

Voor de ‘blauwe’ deelnemers begon de dag met plenaire

georganiseerd, ditmaal door het Steunpunt

presentaties, Astrid Rass en Antoine Gerrits openden met

Cultuurprofielscholen en Cultuurnetwerk Nederland.

een hartelijk welkom. De sfeer werd gelijk gezet, de

Glibberend en glijdend begaven ruim 330 deelnemers zich

meeste deelnemers waren vaste gasten van de

op deze koude winterse dag naar de Reehorst in Ede.

conferentie, enkelen van hen hadden zelfs aan alle zes conferenties deelgenomen. Dit maakte het reüniegehalte van de conferentie hoog, wat direct zorgde voor een gemoedelijke, informele sfeer. Robert-Jan Simons brak vervolgens het resterende stukje ijs met een voor iedereen herkenbaar verhaal van zijn hectische ochtend. Vervolgens sprak hij over hoe de aard en hoeveelheid van nieuwsgierigheid door de jaren heen is veranderd en over de taak van het onderwijs om de nieuwsgierigheid van leerlingen te behouden of weer terug te vinden. Hij pleit daarbij voor het gebruik van passieve nieuwsgierigheid (‘Met de blackberry altijd bij de hand brandt de nieuwsgierigheid letterlijk in hun zak’) om te komen tot meer actieve nieuwsgierigheid.

Robert Jan Simons tijdens CLA

Merlijn Twaalfhoven hield een betoog over het bestaan van afgesproken regels met betrekking tot de kunsten,

De Reehorst is inmiddels de vaste ontmoetingsplaats voor

zodat het de rest van de wereld niet kan verstoren. Maar

docenten, cultuurcoördinatoren en schoolleiders uit het

‘kunst is juist een palet van veel kleuren, waar woorden

voortgezet onderwijs en docenten en studenten van de

erg zwart-wit zijn. Waarom laten we de kunsten dan

lerarenopleidingen, en zelfs een enkele culturele

alleen aan de professionals over?’. Merlijn maakte zijn

aanbieder, om aan de hand van presentaties en

verhaal levendig en herkenbaar, niet alleen door de vele

workshops met elkaar in gesprek te gaan over het hoe,

visuele voorbeelden, maar vooral door zijn aanstekelijke

wat en waarom van cultuuronderwijs.

enthousiasme. Regelmatig gelach uit de zaal benadrukte precies het punt dat Merlijn probeerde te maken, de absurditeit van het ordenen van de kunsten, omdat dat juist aan de ervaring voorbij schiet. Aansluitend zette hij, in muzikaal opzicht, de zaal in beweging.

Eenmaal binnen in de warmte werd de groep gesplitst, het omhangen van gekleurde keycords markeerde de ‘oranje’ of ‘blauwe’ deelnemer, corresponderend met het


9


CultuurProfielScholen) reikte aan vier nieuwe leden het beroemde blauwe gevelbord uit, waarmee het aantal leden op 43 komt, en feliciteerde drie leden die hun periodieke visitatie onlangs met goed gevolg hadden doorstaan. Vervolgens reikte hij hen ook het Manifest uit, waarin de vereniging dit jaar haar kernwaarden voor cultuuronderwijs heeft vastgelegd. Hierbij werd benadrukt dat dit een groeidocument is, alle deelnemers worden vooral verzocht mee te denken. Tevens kreeg iedereen de Jubileumbundel Vereniging CultuurProfielScholen, een beschrijving van alle leden en overzicht van alles wat de vereniging de afgelopen jaren heeft ontwikkeld. Na deze overweldigende ochtend begaven de ‘blauwe’ deelnemers zich naar de foyer voor de lunch, waar niet alleen heerlijk belegde broodjes, maar ook zoetige lekkernijen op hen wachtten. Halverwege de lunch konden ze ook in gesprek met de ‘oranje’ deelnemers om kennis en ervaring uit te wisselen. Vervolgens begaven ze zich naar de verschillende zalen voor de workshops.

Vervolgens namen vele bossen bloemen en cadeaus plaats op het podium, tijd voor enkele feestelijke presentaties! Ans Buys (directeur van de lerarenopleidingen van Fontys Hogeschool in Tilburg) presenteerde de bundel Cultuureducatie op Lerarenopleidingen VO aan de jongste leraar in opleiding in de zaal. In de bundel staan projecten beschreven van twaalf lerarenopleidingen die in cultuurwerkplaatsen gewerkt hebben aan innovatie van het cultuuronderwijs. Henk Visscher (Voorzitter Vereniging


10


kijken. Deelnemers stelden terecht vraagtekens bij het feit hoe deze lessen te passen zijn in het normale onderwijsprogramma. Het organiseren van projectweken zou wellicht een mooie tussenvorm kunnen zijn. Hoewel zeer grootschalig, met een uitgebreid plenair gedeelte en 24 workshops, werd de conferentie gekenmerkt door een gemoedelijke en inspirerende sfeer. De motivatie om van elkaar te leren was duidelijk voelbaar en de lofzangen boden een mooie melodie om op te dansen. Typerend was vooral de informaliteit, mensen raakten met elkaar in gesprek en regelmatig werden er direct mailadressen of telefoonnummers uitgewisseld om met elkaar in contact te blijven. Aan het einde van de dag De workshops liepen uiteen van presentaties van good

gingen de deelnemers gevoed door vraagstukken, rozig

practices tot praktische tips over het schrijven van een

van alle praktische tips, de kou weer in. Boordevol

cultuurprofielplan, van actieve workshops waarin creatieve

inspiratie waar ongetwijfeld de volgende dag op school

vaardigheden werden getraind tot presentaties van

verder over gepraat zal worden!

ontwikkeld lesmateriaal. In de workshop Technasium in een cultuurprofielschool kwam concreet aan bod waarom cultuur anders leert. Het inzetten van opdrachten die het proces van waarnemen, verbeelden, conceptualiseren en analyseren doorlopen probeert de kloof tussen alfa en bèta te dichten. Er ontstond een wij-sfeer in de workshop toen alle deelnemers de bewondering uitspraken voor de manier waarop er tussen alfa en bèta docenten wordt samengewerkt op het technasium. De workshop Van generator naar cultuurprofielplan gaf vooral praktische tips om een visie op cultuur op papier te zetten. De workshopleidster begon met een welbekend sprookje van een schoolleider die boven op zolder in zijn eentje aan het zwoegen is op een plan. De belangrijkste tips: organiseer een schrijfgroep die een aantal keer bijeen komt, wijs een

OP BEZOEK BIJ EDUCATION SCOTLAND

aparte notulist aan in die gesprekken en houdt de tekst kort (voeg eventuele aanvullende informatie toe als

De Vereniging van CultuurProfielScholen bestaat 5 jaar.

bijlage). De workshop Digitaal Cultuurportfolio gaf de

We hebben inmiddels nationaal een interessant netwerk

zoektocht van het Penta CSG Jacob van Liesveldt in

weten neer te zetten, maar wat gebeurt er eigenlijk buiten

Hellevoetsluis weer. Portfolio’s zijn interessant voor

onze landsgrenzen? Bestaan er in andere Europese landen

reflectie, zelfstandigheid, samenhang, etc. maar welke

ook cultuurprofielscholen? En wat gebeurt daar überhaupt

digitale mogelijkheden zijn er? Voor enkele deelnemers

op het gebied van kunsten cultuureducatie waar wij ons

ging een wereld open toen ze te zien kregen wat

voordeel mee kunnen doen? Jaap Bakkelo (schoolleider

leerlingen kunnen maken als er goede mogelijkheden

Zernike, locatie Montessori in Groningen) en Astrid Rass

worden geboden. De hand-out met een stappenplan voor

(Steunpunt Cultuurprofielscholen, SLO) zijn op onderzoek

het opzetten van een cultuurportfolio leverde concrete en

uitgegaan en kwamen terecht bij Education Scotland in

nuttige informatie op voor deelnemers om op school mee

Glasgow. Via deze nieuwsbrief berichten zij over hun

aan de slag te kunnen. Bij Er zit muziek in het atelier

bevindingen.

werden de resultaten van multidisciplinaire lessenseries met muziek gepresenteerd. Leerlingen ervoeren het als

Behalve dat we letterlijk twee warme dagen hebben

zeer leuk om op een andere manier naar een vak te

gehad (28 graden is daar uitzonderlijk), was ook het


11


onthaal meer dan vriendelijk en warm. De Schotse

lesgevende docent, of door het geven van inzicht bij het

collega's hebben zich voor ons uitgesloofd en een

opzetten van een kunstproject. Op deze manier wordt

inspirerend programma neergezet met veel gesprekken,

voorkomen dat de input van een kunstenaar een

een schoolbezoek en een bezoek aan de conferentie

geïsoleerd ingehuurde activiteit blijft, zonder enige

‘Creativity across the curriculum’. Dit alles stond garant

borging.

voor een stoomcursus Schots onderwijsbeleid. Wat zij van ons kunnen leren Schots onderwijsbeleid

Via beelden van het Zernike College, locatie Montessori in

Bijzonder aan het Schotse onderwijsbeleid is dat ze een

Groningen, hebben wij de Schotten een beeld geven van

aantal overstijgende vaardigheden hebben benoemd die

het Nederlandse onderwijssysteem en specifiek van een

gelden voor alle vakken in het onderwijs (zie

cultuurprofielschool. De inhoud van het curriculum en de

www.educationscotland.gov.uk/). Eén daarvan is

opzet van de ateliers binnen het Montessori vond men

creativiteit. Samen met onderwijsontwikkelaar,

zeer inspirerend. Zo ook het ontbreken van een

theatermakers, inspectie en websitebouwers hebben we

schooluniform en het gegeven dat de leerlingen de

verkend wat je kunt definiëren als creativiteit, hoe je dit in

docenten bij hun voornaam mogen noemen.

de verschillende vakken zou kunnen terugzien en waar

De opzet van ons VCPS-netwerk en de invulling ervan

het toe kan leiden. De Schotten richten zich bij creativiteit

sprak de Schotten aan. Met name ons 'gebonden'

op de vindingrijkheid, oplossingsgerichtheid en

netwerk, gericht op discussie en kwaliteit, waar je door

inventiviteit van leerlingen. Zij vinden dit een

middel van een visitatie toegang toe krijgt en dat van de

e

overkoepelende 21 -eeuwse vaardigheid die van

leden een bepaalde verplichting vereist. Dit gaf hen stof

maatschappelijk belang is en dus in alle vakken thuis zou

tot nadenken in relatie tot hun eigen netwerken. Eveneens

moeten horen.

waren ze zeer gecharmeerd van ons zelfevaluatie

Ook onder de Schotten wordt creativiteit vaak alleen

systeem. Ze gaven aan dit graag over te willen nemen,

geassocieerd met de kunstvakken. Daarom doen zij hun

maar helaas beschikken wij (nog) niet over een Engelse

uiterste best om waar mogelijk ook de andere

versie hiervan.

vakgebieden te betrekken bij de verschillende 'creativiteits'-netwerken en -projecten. Opvallend is dat

Wordt vervolgd

bij al deze netwerken en projecten de inspectie een

Wij zijn na onze kennismaking met de Schotten zeer

betrokken en ontwikkelende rol speelt. Zij vormen hierbij

geïnspireerd teruggekomen en zouden graag het gesprek

een vast team.

over cultuureducatie en creativiteit willen voortzetten. Om deze reden zijn wij nu samen met Education Scotland en

Opleidingsniveau en deskundigheid van de docent

SLO aan het verkennen of het haalbaar is om via CIDREE

Het opleidingsniveau alsmede de regels voor

(zie www.cidree.org) een vervolg te geven aan deze

deskundigheidsbevordering van docenten zijn bijzonder.

eerste ontmoeting, maar dan wel met twee of drie landen

Alle Schotse docenten, zowel primair als voortgezet

meer. We houden u op de hoogte.

onderwijs, zijn universitair geschoold en hebben de verplichting zich elke vijf jaar te laten herregistreren. Het streven is hierbij vaste modules over creativiteit aan te gaan bieden.

NOTEER IN UW AGENDA

De borging van kunstenaarsexpertise in scholen is ook een mooie Schotse vondst. De overheid aldaar ondersteunt de samenwerking tussen kunstenaars en scholen, maar heeft daarbij de voorwaarde ingebouwd dat de ingehuurde expert (kunstenaar) niet zo maar zijn 'kunstje' mag doen. Als een expert een project op een school uitvoert, heeft hij de verplichting iets van zijn kennis in de school achter te laten. Hij kan dit doen door het aanleren van een bepaalde techniek aan de

Tijdens de ledenbijeenkomst d.d. 27 september 2012 is ons plan om samen met jonge creatieve ondernemers projecten te starten besproken en hebben de aanwezigen hier heel positief op gereageerd. De afgelopen maanden zijn de verdere voorbereidingen voortvarend ter hand genomen en kunnen we de volgende regionale bijeenkomsten aanbieden.


12


I look forward to your response.

DCR-leden

Plaats

Mogelijke datum

BINK36

Den Haag

Wo 06 maart

Creatieve Fabriek

Hengelo

?

Sam

Creative Factory

Rotterdam

?

[email protected]

Het Paleis

Groningen

?

NDSM

Amsterdam

Wo 20 februari

VenturaLab Stijp

Eindhoven

Do 07 maart e

Naar verwachting zijn alle data de 25 januari definitief en volgt nadere informatie.

NFF PRESENTEERT FILMCANON.NL Het Nederland Film Festival heeft in samenwerking met Bekijk ’t en EYE, een nieuwe site gelanceerd: Filmcanon.nl. Op Filmcanon.nl vindt u een overzicht van zestien belangrijke, gezichtsbepalende films die de veelzijdigheid van de Nederlandse filmgeschiedenis weerspiegelen. Deze educatieve tool is primair gericht op

INFO VAN DERDEN

middelbare scholieren met als doel de Nederlandse cinema onder de aandacht te brengen bij een jonge

Het Steunpunt ontving onderstaande verzoek. Wie heeft interesse?

doelgroep. Filmcanon.nl bevat (audiovisuele) achtergrondinformatie en opdrachten die op de vakken CKV, Nederlands, geschiedenis in de bovenbouw van HAVO/VWO aansluiten. Voor meer informatie en voor het aanvragen van de gratis folder kunt u contact opnemen met Marlou Rutten en Annique Deneer [email protected] of via 030-2303800. Kijk op www.filmfestival.nl voor het complete educatieprogramma en voor meer informatie over het festival.

Dear Sir, Thank you so much for your helpful telephone call earlier. As I mentioned, I am a research assistant at Brighton College - England's Independent School of the Year 201112. Our Head Master (England's Headmaster of the Year 2012) is seeking to make contact with a particularly excellent school in Netherlands, that we might work together to develop a partnership.

HEEFT U VRAGEN NAAR AANLEIDING VAN BOVENSTAANDE OF HEEFT U EEN BIJDRAGE VOOR DE VOLGENDE NIEUWSBRIEF: [email protected] DE VOLGENDE DIGITALE NIEUWSBRIEF VERSCHIJNT MEDIO MRT 2013. Redactieadres: Steunpunt Cultuurprofielscholen,

I am really looking for the comprehensive schools which

Antoine Gerrits, Postbus 452, 3500 AL te Utrecht.

start at around age 7 and end at around the age of 15/16. I believe that the arts are a key part of the curriculum in the Netherlands; is this correct? If so, we are looking to make contact with an excellent school that is renowned for teaching both Arts and Foreign Languages particularly well. Could you please help direct me to some schools that fit this description? Many thanks for your help here. It is very much appreciated.


13

Vereniging CultuurProfielScholen

Recommend Documents