Verder studeren voor master orthopedagogiek KUL na bachelor orthopedagogie! In het najaar 2012 sloten de Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, Onderzoekseenheid Gezins- en Orthopedagogiek van de KULeuven een overeenkomst met de opleidingen Bachelor Orthopedagogie van de Katholieke Hogeschool Limburg (KHLIM), de toenmalige Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen Kortrijk (KATHO) – nu Vives, en de HogeschoolUniversiteit Brussel (HUB) inzake een zgn. inbeddingstraject in het schakelprogramma Master of Science in de pedagogische wetenschappen of educatieve studies. Deze regeling wordt opgenomen in het faculteitsspecifieke OER (Onderwijs- en Examenreglement) vanaf het academiejaar 2013-2014. Het inbeddingstraject houdt in dat studenten bachelor orthopedagogie van de genoemde hogescholen in hun laatste opleidingsfase voor een aantal studiepunten reeds opleidingsonderdelen uit het schakelprogramma naar de betrokken master kunnen opnemen, zonder dat zij hiervoor een aparte inschrijving aan de KULeuven dienen te nemen. Deze overeenkomst was mogelijk door het Associatieverband waarin de universiteit en hogescholen opereren. In de betrokken opleidingen bachelor orthopedagogie wordt hiervoor ruimte gemaakt in het curriculum van de laatste opleidingsfase, zodat studenten geen extra studiepunten dienen op te nemen. Op die manier kunnen studenten die van plan zijn door te stromen naar de master (na het behalen van hun bachelordiploma) reeds EVK’s (of zgn. “vrijstellingen”) verwerven waardoor hun schakelprogramma lichter wordt. Dit schakelprogramma telt immers 65 studiepunten, een behoorlijke kluif. Voor studenten is dit een unieke kans om reeds te proeven van universitaire vakken naar inhoud, moeilijkheidsgraad, wijzen van lesgeven en evalueren. Tevens kunnen zij zo ook beter inschatten of de masteropleiding een kolfje naar hun hand is, of zij datgene biedt wat zij ervan verwachten. Omdat de studenten de lessen volgen in Leuven, kunnen zij ook de sfeer opsnuiven van de studentenstad, wat mooi meegenomen is. Derdejaarsstudenten bachelor orthopedagogie van KHLim kunnen bijgevolg vanaf academiejaar 2013-2014 zonder bijkomende inschrijvingskosten kiezen voor 15 studiepunten uit een pakket van opleidingsonderdelen van het universitaire schakeljaar. Dit inbeddingstraject wordt een bijkomend traject naast 8 verschillende keuzetrajecten binnen de opleiding zelf. De studenten dienen hiervoor geen aparte inschrijving aan de KULeuven te nemen. Zij nemen dit gewoon op in hun studieprogramma van de laatste opleidingsfase van 60 studiepunten aan de KHLim. De studenten volgen de vakken uit het inbeddingstraject aan de KUL en leggen aan KUL ook hun examens hierover af. De punten van de betrokken vakken worden mee opgenomen in het rapport van de bacheloropleiding. Als de student voor deze opleidingsonderdelen slaagt en hij nadien wenst in te schrijven in het schakelprogramma naar de Master of Science in de pedagogische wetenschappen of educatieve studies, dan krijgt hij voor deze opleidingsonderdelen een vrijstelling.
Is verder studeren na een professionele bachelor haalbaar en zinvol? We vroegen naar de ervaringen van 4 alumni bachelor orthopedagogie KHLim die een schakel en mastertraject succesvol aflegden of hier nog mee bezig zijn. Hanne Van Gemert is 25 jaar. Ze woont in Hasselt en studeerde als bachelor orthopedagogie af in juni 2008. Na de studies in de KHLim deed ze één schakeljaar en daarna twee masterjaren Orthopedagogiek. Momenteel werkt ze voor het CKG ’t Hummelhuis in Hasselt als pedagogisch verantwoordelijke van het dagcentrum de Puzzel en de mobiele pedagogische thuisbegeleiding.
Tom Vandries is 27 jaar. Hij woont in Gent en haalde zijn bachelordiploma orthopedagogie KHLim in 2007. Hij deed een schakeljaar aan KULeuven en daarna twee masterjaren orthopedagogiek. Hij is momenteel als onderzoeker/lector verbonden aan KHLim dept SAW.
Sigrid Eynikel is 27 jaar. Ze woont in Diest en studeerde als bachelor orthopedagogie af in 2007. Ze behaalde haar schakeljaardiploma psychologie en volgde daarna de master seksuologie aan KULeuven. Ze werkt momenteel als begeleidster in CKG De schommel.
Melody Van Geele is 23 jaar. Ze studeerde af als bachelor orthopedagogie in 2011 en studeert momenteel nog in de laatste fase van haar schakelmodule om daarna een master Klinische psychologie te beginnen aan VUBrussel.
Waarom heb je beslist om nog te gaan verder studeren? Hanne : Ik heb beslist om nog te gaan verder studeren omdat ik nog erg leergierig was, me nog niet rijp genoeg voelde voor de arbeidsmarkt, veel interesse had in de masteropleiding (aangezien ik na het middelbaar reeds twijfelde tussen de masteropleiding of de bachelor), nog veel motivatie had om me meer te verdiepen in de theoretische velden van de pedagogische wetenschappen en het studentenleventje nog niet achter me wilde laten. Tom : Ik zocht intellectueel nog uitdagingen. Een professionele bachelor bereidt je ideaal voor op het werkveld, maar ik had nog zin om de theorie in te duiken! Je leert in drie jaar hogeschool veel, maar ik was nog niet uitgeleerd. Ik had het gevoel dat ik net iets begon te begrijpen van orthopedagogie(k) en dat ik dan moest stoppen. Het is alsof je net leert koken, maar er zijn nog zoveel gerechten of keukens die je kunt ontdekken. Sigrid : Omdat ik voelde dat er meer in me zat dan de bachelor orthopedagogie me kon bieden en omdat ik me niet klaar voelde om te gaan werken ben ik gaan verder studeren. Ik wilde oorspronkelijk graag de master psychologie halen maar ik ben uiteindelijk veranderd naar seksuologie. Op dat moment was dat nodig omdat ik afwisseling wilde om nog de moed te vinden om er mee door te gaan. Melody : In mijn stages aan de KHlim kwam ik steeds in aanraking met mensen die naast een mentale beperking ook vaak psychologische problemen hadden. Hier werd mijn interesse geprikkeld voor Psychologie. Extrinsiek werd ik ook gemotiveerd door het feit dat je met een diploma van de universiteit vaak meer verschillende richtingen uit kan gaan. Wat waren de grootste moeilijkheden bij de overgang van professionele bachelor orthopedagogie aan een hogeschool naar de academische opleiding? Welk verschil bestaat er tussen studeren aan een hogeschool en studeren aan een universiteit? Hanne: Er is zeker de groepsgrootte en de grotere aula’s zodat je minder gemakkelijk contact maakt met andere studenten aan de unief. Dit komt ook omdat je tijdens je schakelprogramma les volgt in de drie eerste jaren van de masteropleiding en de andere studenten elkaar reeds meerdere jaren kennen. Er was aan de universiteit minder interactie , er was een minder warme gezellige sfeer tussen studenten en lesgevers en weinig direct contact met de professoren. De lessen werden veel sneller gegeven en de moeilijkheidsgraad was toch behoorlijk hoger. Het studeren aan de universiteit is meer gericht op zelfstudie : je hebt minder les, meer vrijheid, meer vrije momenten, maar deze momenten zijn noodzakelijk om de leerstof te verwerken op je eigen tempo. De hogeschool kende meer opdrachten en groepswerkjes en een minder grote hoeveelheid leerstof per vak. Tom : Ik heb geen grote moeilijkheden ervaren bij de overgang van bachelor ortho naar een academische opleiding. Mijn gevoel is dat er een groot percentage van de schakelstudenten hierin slagen. Er zijn wel enkele collega-studenten die enkele vakken in tweede zit moeten meenemen, maar dit is niet onoverkomelijk. Ik denk dat drie factoren een grote invloed hebben nl: intelligentie, ‘goesting/passie voor het vak’ en last but not least voldoende zelfdiscipline voor het studeren. Aan de universiteit heb je zelf een grotere verantwoordelijkheid om tijdig te beginnen lezen en studeren. Er zijn minder tussentijdse evaluatiemomenten of werkcolleges. Het grootste verschil? Dat bestaat voornamelijk in de ‘grootte’ van de vakken. Op de hogeschool hadden we verschillende kleine
vakken, terwijl we op de universiteit enkel grote vakken hadden. Een ander verschil is dat de docenten in het dept SAW aanspreekbaarder waren dan de professoren. Een laatste verschil is de insteek die je meekrijgt. Gedurende een hogeschoolopleiding is de voornaamste insteek het werkveld en de praktijk. Hierrond zijn de verschillende vakken opgebouwd. Er komt hier ook wetenschappelijk onderzoek ‘bij kijken’ maar dat is toch in een andere mate dan dit is op een universiteit. Op een universiteit is de hoofdinsteek eerder wetenschappelijk onderzoek. Sigrid : De grootste moeilijkheid was het niveauverschil in leerstof en in cursusmateriaal. De cursussen in de universiteit zijn minder voorgekauwd en moet je zelf nog tot een studeerbaar iets herleiden. Zo bestaan de cursussen ook vaak uit bronteksten in het Engels. Verder merkte ik ook al snel op dat er op de universiteit veel meer naar details gevraagd werd op examens terwijl er op de hogeschool meer naar de algemene lijnen gepeild werd. Details waren bij bachelor ortho eerder iets voor “extra punten”. Op unief heb je de details nodig om te slagen. Melody : Ten eerste is een groot verschil het contact tussen student en lesgever. Waar je bij de KHlim vragen kunt stellen wanneer je maar wil en de lector bij wijze van spreken in de gang kunt aanklampen, is er bij een academische opleiding meer afstand en wordt er een professioneler contact verwacht via mail en dergelijke. Ten tweede heb je op de hogeschool veel meer praktijkgerichte lessen en meer stages. Bij een academische opleiding is alles erg theoriegericht en zijn er hoogstens een paar werkcolleges waar er oefeningen worden gemaakt. Er wordt ook veel meer zelfstandig werk verwacht, wat wel minder lesuren inhoudt, maar wel meer motivatie en zelfstandigheid. Wat waren de extra troeven dat je eerst professionele bachelor en daarna schakelmodule hebt gedaan t.o.v. mensen die onmiddellijk academische bachelor deden? Hanne : Belangrijke toef is dat je in het werkveld via de stages en verschillende opdrachten reeds heel wat praktische ervaringen hebt opgedaan. Niet alles was ook nieuw in de vakken die we aan de unief aangeboden kregen. Ik had ook altijd een veel groter realistisch beeld over doelgroepen en werkvelden als men daar in de theorie over bezig was. Tom : Iets wat me opviel bij veel studenten die enkel een academische bachelor deden was dat ze weinig praktijkvoeling hadden. Je moet jezelf voorstellen, dit zijn mensen die vaak vele jaren met de neus –hoofdzakelijk- in de boeken zitten. Dit zorgde ervoor dat het voor hen moeilijker was om een praktijkgerichte link te maken met de theorie. Door de stages van mijn professionele bachelor had ik een praktijkgericht kader waar ik mijn theorieën aan kon ophangen. Verder waren theorieën niet enkel theorieën maar ik kon deze koppelen aan personen, waardoor dit minder abstract was. Theorieën werden hierdoor praktijkgerichter. Om het met een boutade te zeggen: “ Er is niets zo praktisch als een goede theorie”. Verder is de opbouw in de opleiding professionele bachelor orthopedagogie zeer gradueel. In het eerste jaar krijg je veel ondersteuning en dit wordt afgebouwd naar meer en meer zelfstandigheid. Na het laatste jaar is de aansluiting met de universiteit een veel minder ‘grote’ sprong dan van het middelbaar naar de universiteit. Ik denk dat het voor mij – en verschillende andere studenten- een veel ‘gemakkelijkere’ stap was dan moest ik deze vroeger gezet hebben. Ik voelde me na mijn hogeschool studie klaar voor de universiteit, indien ik deze voor het middelbaar genomen zou hebben zou ik hier nog niet zo zeker van zijn. Een laatste voordeel is naar werk toe: je hebt twee diploma’s voor een jaar extra in vergelijking met een academische bachelor en master. Dit geeft je het voordeel dat je altijd kan stoppen na je professionele bachelor. Met een
academische bachelor ben je –zo goed als- niets. Verder is het hebben van twee diploma’s ook zeer lucratief naar werk toe. Sigrid : Voor mij persoonlijk heeft deze piste me geholpen omdat ik veel moeilijkheden heb gehad in het middelbaar en de hogeschool was een moment waarop ik het zelf moest doen. Ik werd nog voldoende begeleid en daardoor lukte de opleiding me ook goed. Van daaruit heb ik zelfvertrouwen opgebouwd en ben ik een stuk volwassener aan mijn opleiding aan de universiteit begonnen. Ik ben er nog steeds van overtuigd dat de academische bachelor psychologie me niet was gelukt moest ik er onmiddellijk aan begonnen zijn op 18 jarige leeftijd. Daarenboven is er ook nog veel praktijk op de hogeschool, iets wat ik heel erg gemist heb in mijn verdere opleidingen. Hierdoor leer je echt voor de job waarvoor je studeert. Ik ben blij dat ik mijn stages van orthopedagogie op mijn cv kan schrijven want voor de rest heb ik geen noemenswaardige praktijkervaring opgedaan aan de universiteit. Melody : Op de universiteit heb je eerst 4 jaren van theoretische invalshoeken en dan een laatste jaar waar je 6 maanden stage doet. Door de praktijkgerichte vakken en de stages bij de professionele bachelor heb je al een goed zicht op het latere werkveld waar je in wil werken. Dit is een groot voordeel, omdat je al voeling hebt met bepaalde onderwerpen. Bij de academische opleiding heb je in het eerste bachelor jaar vaak algemene vakken die misschien minder interessant zijn en gigantisch in hoeveelheid om te blokken. Door het schakeljaar te volgen, heb je hier véél vrijstellingen voor en kan je meteen beginnen aan vakken die al meer gespecialiseerd zijn. Wat was het moeilijkste in de schakel die je gevolgd hebt en hoe heb je dat aangepakt ? Was de studie succesvol of herexamens gehad? Hanne : De moeilijkste vakken waren de algemene vakken zoals filosofie en statistiek. Vooral in de schakel kreeg je terug de m.i. meer algemene en daardoor ook saaiere vakken. Daar moet je je echt doorbijten maar daarna in de master werd het terug heel interessant. Je moet je door de schakel heen bijten en volhouden. Ik was altijd in eerste zit door en had geen herexamens. De voorbereiding in de professionele bachelor heeft zijn vruchten afgeworpen. Tom : Het moeilijkste vak was –hoe kan het ook anders- statistiek. De andere vakken hadden voornamelijk een pedagogische/psychologische insteek wat het ook ‘interessant’ maakte. Hetgeen wat ik moeilijk vond aan statistiek was voornamelijk de droge manier waarop dit onderwezen werd. Ik heb dit vak uiteindelijk toch succesvol in eerste zit afgelegd. Sigrid : Het moeilijkste voor mij was de verkorte bachelor psychologie. Tijdens deze opleiding had ik telkens herexamens voor de natuurwetenschappelijke en wiskundige vakken zoals statistiek en erfelijkheidsleer. De menswetenschappelijke, ethische, sociale vakken slaagde ik wel. Melody : Wat moeilijker was, was de grote zelfstandigheid. Ik had de grootste moeilijkheden met het wiskundige vak: statistiek. Door veel inzet en tijd, ben ik hier toch op geslaagd. Ik heb in deze 2 jaar nog maar één herexamen gehad. Het is dus zeker haalbaar met de nodige motivatie! Wat is de meerwaarde van het volgen van een master t.o.v. je bacheloropleiding orthopedagogie? Wat is de extra troef na het volgen van de master, wat doe je er mee? Hanne : Ik kreeg meer diepgang in theoretische achtergronden en in de masterjaren kon ik me verdiepen in domeinen die meer aansloten bij mijn persoonlijke voorkeur. In de masterproef heb ik geleerd een onderzoek op te starten en dit onderzoek te vergelijken met reeds bestaande gegevens
en resultaten. Ik oefen momenteel een job uit op masterniveau. Deze staffunctie had nooit gekund zonder verder te studeren. Tom : Ik zie het volgen van een master na een professionele bachelor als ‘the best of both worlds’. Je hebt meer praktijkervaring en vaardigheden dan je collega’s met enkel een master. Hierbij denk ik bijvoorbeeld aan de gespreks- en gezinsgerichte vaardigheden die in een professionele bachelor uitgebreid ingeoefend worden. Dit is zeker een voordeel als je werk zoekt. Als je vertelt dat je ook een professionele bachelor hebt, begrijpen mensen dat je ook meer het klappen van de zweep kent. Sigrid : Ik voel me nu gespecialiseerd en merk ook in het werkveld dat het een meerwaarde is om net dat beetje meer kennis te hebben over seksualiteit. Los van de inhoud merk ik ook dat ik meer getraind ben in analytisch denken en het maken van verslagen vanwege mijn masterproef. Melody : Na de meer praktijkgerichte bacheloropleiding orthopedagogie heb je een vollediger theoretisch beeld door de master zodat je inhouden beter kunt kaderen. Na de master wordt linken leggen makkelijker. Je leert bovendien zelf onderzoek verrichten, leiding geven en je kan een hogere functie uitvoeren. Vanaf academiejaar 2013-2014 kunnen derdejaarsstudenten i.p.v. het volgen van een aantal keuzevakken in SAW reeds kiezen om opleidingsonderdelen van de schakel te volgen bij master orthopedagogiek in Leuven voorbereidend op verder studeren. Denk je dat dit realistisch is ? Hanne : Of dit al dan niet realistisch is, lijkt me afhankelijk van de discipline en inzet van elke individuele student. Het lijkt me niet gemakkelijk om deze twee te combineren. Keuzevakken in de bachelor SAW kunnen ook zinvol en nuttig zijn. Maar langs de andere kant is het wel een unieke kans om je schakelprogramma aan de unief wat te verlichten en reeds in je laatste jaar bachelor kennis te maken met de universiteit. Je kunt er rustiger in komen en aftasten of verder studeren aan de unief wel iets voor jou is zonder een jaar te verliezen. Tom : Ik denk zeker dat dit realistisch is. Het is natuurlijk wel belangrijk om jezelf goed te kunnen inschatten. Als je het gevoel hebt dat je op de hogeschool ‘zeer veel inspanning moet doen’ om ‘door’ te raken, dan is het natuurlijk niet zo’n goed idee. Het is een mogelijkheid om het universitaire wereldje wat te leren kennen en een beeld te vormen hoe het er ongeveer aan toe gaat. Sigrid : Zeker en vast een goed idee! Het schakelprogramma van pedagogie is erg zwaar en het zou interessant zijn als deze studenten dan wat vrijstellingen zouden hebben op voorhand. Ik heb de verkorte bachelor psychologie gevolgd en die is verspreid over 2 jaar maar het schakelprogramma pedagogie was in mijn tijd op 1 jaar en dat is toch wel erg zwaar. Melody : Ik vind het een goed initiatief, maar ik stel mij toch enkele vragen. Het zal niet zo makkelijk zijn om het uurrooster KHLim met unief te combineren. Lessen missen aan de unief is echt niet aan te raden. Ook de verplaatsing naar Leuven is misschien voor sommigen moeilijker? Wat zou je toekomstige studenten die willen verder studeren aan de universiteit adviseren om goed voorbereid en met succes aan de opleiding te beginnen? Hanne : De lessen goed bijhouden. De moeilijkheidsgraad niet onderschatten en indien iets niet duidelijk is daar zeker niet mee blijven zitten tot aan de examens! Op regelmatige basis leerstof
samenvatten zodat je dit tijdens blok niet moet doen. Naar de les gaan lijkt nutteloos en saai maar ik heb zelf ondervonden dat je er altijd wel iets van opsteekt. Tom : In de eerste plaats denk ik dat je stil moet staan bij jezelf en goed nadenken, waarom wil ik dit doen? Welke capaciteiten en mogelijkheden heb ik? Verder is het belangrijkste dat je nog ‘zin’ hebt in een extra drie jaar. Ik moet toegeven dat voor mij de jaren voorbijvlogen. Het belang van zin/goesting om je verder te verdiepen in de pedagogie(k) of een ander domein is dan ook een must. Ik heb van mijn verder studeren nog geen seconde spijt gehad. Sigrid : De opleiding aan de universiteit is niet te onderschatten. Het is heel belangrijk om op tijd mee te zijn met alles. Als je ergens niet mee kan volgen, moet je op tijd hulp inschakelen, vooral voor vakken als statistiek. Verder zal je er op de universiteit veel meer alleen voor staan dan op de hogeschool, een goede leermethode en een goede motivatie is dan belangrijk. Je moet van moeilijk te doorworstelen teksten zélf een goede samenvatting maken en nogmaals, ook details zijn belangrijk. Verder ook goed nadenken waarom je verder studeert, en waarom je voor een bepaalde richting kiest. Want verder studeren duurt lang, dus je kan er maar best helemaal achter staan! Melody : Het meest belangrijke is motivatie! Ik heb zelf in het middelbaar maar 3 uur wiskunde gehad, maar ben met de nodige motivatie en inzet toch geslaagd op de statistische vakken! Verder zou ik willen aanraden om zeker naar de lessen te gaan, en ondanks de (nog grotere) vrijheid, voldoende tijd per dag te besteden aan het nakijken van de lessen en een goede planning is ook strikt noodzakelijk. Gerard Gielen Dept SAW
