2014 Hans Pietersen; onderwijsadviesbureau Diemen, maart/april 2014 Hans Pietersen
VERBETERPLAN VSO HET SCHIP; 0.3 Notitie, geschreven in opdacht van de stichting Attendiz, met aanzetten ter verbetering van de onderwijskwaliteit van vso Het Schip.
1 Inhoud 0
Inleiding ........................................................................................................................................... 2
1
Thema's ........................................................................................................................................... 3 1.1
Opbrengsten ............................................................................................................................ 3
1.2
Leerlingenzorg [en onderwijsondersteuning] ......................................................................... 3
1.3
Onderwijsleerproces ............................................................................................................... 3
1.4
Kwaliteitszorg .......................................................................................................................... 3
1.5
Cultuur ..................................................................................................................................... 3
2
Doelstellingen .................................................................................................................................. 4
3
Wenkend perspectief ...................................................................................................................... 4 3.1
De route................................................................................................................................... 5
3.2
Consequenties ......................................................................................................................... 5
3.2.1
Locatie Chez nous ............................................................................................................ 5
3.2.2
Locatie De Mast ............................................................................................................... 6
3.2.3
Locatie De Sluis ................................................................................................................ 6
3.3
4
5
Locatie overstijgende consequenties ...................................................................................... 7
3.3.1
Leergebied overstijgende thema's; alle locaties ............................................................. 7
3.3.2
Leerlingenzorg [onderwijsondersteuning]; alle locaties ................................................. 7
Een projectmatige aanpak............................................................................................................... 7 4.1
Uitgangspunten ....................................................................................................................... 9
4.2
Ontwikkelinfrastructuur .......................................................................................................... 9
4.3
Fasering ................................................................................................................................. 10
4.4
Koppeling thema's en kwaliteitsaspecten ............................................................................. 11
4.5
Fasering, aanpak en organisatie ............................................................................................ 12
Kwaliteitsaspecten, indicatoren, gobale doelen en activiteiten. .................................................. 15
1
0 Inleiding Dit verbeterplan is opgesteld in opdracht van de Stichting Attendiz naar aanleiding van het rapport van bevindingen kwaliteitsonderzoek1 van de inspectie van het onderwijs [februari 2014] en een rapportage van een interne audit2 die in januari 2014 werd uitgevoerd. Beide rapportages oordelen over het algemeen negatief over de [onderwijs]kwaliteit van Het Schip. Voorliggende notitie stelt, waar mogelijk in samenhang, een reeks aan activiteiten voor met het doel de [onderwijs]kwaliteit van Het Schip weer op een aanvaardbaar niveau te brengen. Aanvaardbaar wil in dit geval zeggen: "beantwoordend aan de kwaliteitseisen die de overheid stelt". Deze kwaliteitseisen zijn vastgelegd in het Toezichtkader 2012 voor speciaal en voortgezet speciaal onderwijs3. Deze kwaliteitseisen zijn mede gebaseerd op datgene wat in de wet Kwaliteit [voortgezet] speciaal onderwijs4 is vastgelegd. Daarnaast stelt de Stichting Attendiz dat, om een kwaliteitslag te realiseren, het noodzakelijk is dat er fundamentele veranderingen in de werk- en omgangscultuur van Het Schip worden ingevoerd. Deze noodzaak is gelegen in de constatering dat de huidige werk- en omgangscultuur niet bijdraagt aan de taak om het onderwijs op Het Schip op een opbrengstgerichte manier in te richten. Met andere woorden: er moet worden gewerkt aan een paradigmashift waarbij het paradigma "leerlingvolgend" plaats zal moeten maken voor het paradigma "onderwijsplannend". Daarbij wordt gesteld dat binnen een "onderwijsplannend" paradigma de kenmerken van een professionele cultuur5 in ieder geval zichtbaar moeten zijn. Dit verbeterplan geeft op hoofdlijnen aan waar Het Schip in de komende weken, maanden wellicht langer dan een schooljaar aan moet werken om weer in aanmerking te komen voor een basisarrangement van de onderwijsinspectie. Het beslissingsmoment hiertoe ligt in maart 2015. Op dat moment moet Het Schip het onderwijs aantoonbaar hebben verbeterd. De onderwijsinspectie zal in het tweede kwartaal 2015 onderzoeken of Het Schip de huidige tekortkomingen op dat moment heeft opgeheven. Leeswijzer Hoofdstuk 1 geeft een globale beschrijving van de thema's die onderwerp van dit verbeterplan zijn. Hoofdstuk 2 gaat in op de doelstellingen van dit verbeterplan anders dan het realiseren van een basisarrangement van de inspectie van het onderwijs. In hoofdstuk 3 wordt het wenkend perspectief voor de Attendiz vso-scholen beschreven en op hoofdlijnen toegespitst op de situatie van de locaties van Het Schip. Daaruit volgt een concrete set van ontwikkelactiviteiten per locatie en locatieoverstijgend. Hoofdstuk 4 doet suggesties voor een projectmatige aanpak om de doelstellingen te realiseren inclusief een tijdaplanning tot het inspectiebezoek in het 2e kwartaal van 2015. Hoofdstuk 5 geeft een beschrijving van de door de inspectie van het onderwijs negatief gewaardeerde kwaliteitsaspecten en indicatoren inclusief een eerste uitwerking en subdoelstellingen en activiteiten voor de komende periode.
1 2 3 4 5
Inspectie van het onderwijs. Concept Rapport van bevindingen kwaliteitsonderzoek Het Schip; Zwolle, 3 maart 2014. Attendiz Audit Team. Rapport Interne Audit Het Schip, 13 maart 2014 Inspectie van het onderwijs. Toezichtkader 2012 Speciaal onderwijs en voortgezet spexiaal onderwijs, Utrecht, augustus 2012'. Ministerie van OCW. Wet kwaliteit [voortgezet] speciaal onderwijs, Den Haag 2012 Emst. Van A. Professionele cultuur in onderwijsorganisaties; Algemeen Pedagogisch Studiecentrum, Utrecht 1996-1999
2
1 Thema's Dit hoofdstuk beschrijft op hoofdlijnen de thema's waar de noodzakelijke verbeteringen en veranderingen moeten worden bewerkstelligd. Door deze thema's, waar mogelijk in samenhang, aan te pakken kan Het Schip én een basisarrangement van de inspectie van het onderwijs verwerven én een werk- en omgangscultuur inrichten die beantwoordt aan de maatstaven van een professioneel opererende organisatie.
1.1 Opbrengsten Kern van het landelijk onderwijsbeleid is dat het onderwijs gericht moet zijn op het genereren van opbrengsten. Opbrengsten worden geprognosticeerd in het ontwikkelingsperspectief in termen van een uitstroombestemming. Deze uitstroombestemming past bij de ontwikkelingsmogelijkheden van de individuele leerling. Daarbij geldt dat de school in ieder geval de eigen standaarden heeft geformuleerd: "wat willen wij onze leerlingen leren en met welke resultaten zijn wij tevreden?" Het thema 'opbrengsten' kent een Attendiz-brede aanpak en de locaties van Het Schip vormen hierop geen uitzondering.
1.2 Leerlingenzorg [en onderwijsondersteuning] Basis voor leerlingenzorg [en onderwijsondersteuning] wordt vastgelegd in het ontwikkelingsperspectief; een dynamisch document dat jaarlijks wordt geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. Dit vraagt om een planmatige uitvoering van onderwijs en ondersteuning. Daartoe dient een set van instrumenten en procedures te worden ontwikkeld en ingezet naast een gedisciplineerde taakopvatting en -uitvoering.
1.3 Onderwijsleerproces Een hoogwaardig onderwijsleerproces kent enkele kritische factoren: Een passend programma per uitstroomprofiel waarbij passend staat voor "beantwoordend aan de eisen die de overheid daaraan stelt". Deze eisen zijn terug te brengen tot 9 prestatieindicatoren: o Leerdoelen, leerinhouden, leeractiviteiten, leertijd, groeperingsvormen, docentrollen, leeromgeving, leermiddelen, toetsing & beoordeling Competente leerkrachten waarbij competent in ieder geval staat voor het leveren van maatwerk door op een adequate wijze om te gaan met verschillen die er tussen leerlingen bestaan. Een adequate systematiek voor het volgen en beoordelen van de ontwikkeling van leerlingen op didactisch en sociaal-emotioneel gebied en op het gebied van specifieke onderwijsondersteuning.
1.4 Kwaliteitszorg Bij kwaliteitszorg gaat het er om dat de school op systematische wijze de kwaliteit van het onderwijs in kaart brengt en verbetert.
1.5 Cultuur Het succes van schoolontwikkeling valt of staat met enkele contextfactoren:
3
De basiskwaliteit van de school is op orde [hetgeen zich onder meer toont in een basisarrangement van de inspectie van het onderwijs] De school is in staat om veranderingen in te voeren [en te bestendigen] Er is sprake van een [h]echt samenwerkend team Er is sprake van goed teamleiderschap Aan deze contextfactoren zal in ieder geval worden gewerkt omdat zij voorwaardelijk zijn om te komen tot succesvolle schoolontwikkeling. Daarbij zijn zaken als het verwerven van draagvlak, een goede communicatie, competentieontwikkeling en taakopvatting van essentieel belang. Het ontwikkelen en uiteindelijk realiseren van een professionele werk- en omgangscultuur is noodzakelijk om de onderwijskwaliteit op een acceptabel niveau te brengen en uiteindelijk te houden.
2 Doelstellingen Naast de algemene doelstellingen die worden nagestreefd –beantwoorden aan de kwaliteitseisen die door de overheid aan het voortgezet speciaal onderwijs worden gesteld- en de door het bestuur van Attendiz gewenste paradigmaverschuiving in de richting van een meer onderwijsplannende en dus opbrengstgerichte insteek als basishouding van het team van Het Schip, worden in dit plan van aanpak ook enkele nevendoelstellingen geformuleerd, te weten: Alle Attendiz vestigingen hanteren een onderwijsconcept dat recht doet én aan de behoefte van [groepen] leerlingen én aan de eisen die de overheid stelt. Kernthema in deze is "opbrengstgericht werken". Daartoe formuleert de stichting Attendiz-brede standaarden. Het Schip voorziet in een passend programma ten behoeve van specifieke doelgroepen; doelgroepen die niet zonder meer kunnen worden bediend binnen een van de uitstroomprofielen van de school. Indien mogelijk worden deze alternatieve trajecten in nauwe samenwerking met derden ontwikkeld en aangeboden. De programmering van de uitstroomprofielen die Het Schip wil aanbieden komt per defintie in nauwe en constructieve samenwerking met derden tot stand. Ontwikkeling en uitvoering van het onderwijs- en ondersteuningsprogramma van Het Schip geschiedt op budgettair neutrale wijze.
3 Wenkend perspectief Het Schip verzorgt onderwijs op drie locaties. Er bestaan forse onderlinge verschillen tussen deze locaties. Verschillen in aanpak, programma, cultuur en ontwikkeling. De locaties hebben gemeen dat zij zeer kleinschalig zijn. Samenwerking met derden verhoogt de kans op succesvolle schoolleerlplanontwikkeling en daarmee op het realiseren van een kwalitatief hoogwaardig onderwijsaanbod. De ontwikkeling van de locaties van Het Schip moet sporen met het beleid dat Attendiz voor de langere termijn heeft uitgezet. Hierbij geldt dat de door het bestuur van Attendiz geplaatste "stip op de horizon" een wenkend perspectief is waarbij de divisieindeling leidend is: Divisie so Divisie vso Divisie regionaal
4
De stip op de horizon wordt gerepresenteerd door de organisatorische ontwikkeling van: vso Hengelo vso Enschede vso Almelo
3.1 De route Binnen de divisiestructuur en het toekomstig organisatorisch kader is gekozen voor de volgende route die op hoofdlijnen bestaat uit de volgende componenten. De in de afgelopen jaren ontwikkelde expertise op het gebied van specifieke doelgroepen vormt de inhoudelijke basis voor een observatie- en eerste opvangunit ten behoeve van die leerlingen die binnen de regio niet of moeilijk plaatsbaar zijn vanwege de vermeende aard en zwaarte van hun problematiek. Een observatie- en opvangunit maakt deel uit van de regionale divisie. vso Enschede verzorgt onderwijs voor alle uitstroomprofielen. Locatie De Mast maakt deel uit van vso Enschede en ontwikkelt zich in nauwe samenwerking met praktijkschool De Wissel tot een locatie die onderwijs verzorgt voor de onderbouw en de middenbouw van het uitstroomprofiel arbeidsmarkt. vso Hengelo verzorgt onderwijs in alle uitstroomprofielen. Locatie De Sluis maakt deel uit van vso Hengelo en ontwikkelt zich in nauwe samenwerking met Onder de kap/Perspectief/Mozaïek Hengelo tot een locatie die onderwijs verzorgt voor de onderbouw van het uitstroomprofiel vervolgonderwijs. Het programma van de bovenbouw van De Sluis komt in zeer nauwe samenwerking en afstemming met het Twents Carmel College tot stand. Daarbij geldt in ieder geval dat De Sluis dit programma baseert op de programma's van toetsing en afsluiting van het Twents Carmel College. Daarnaast onderzoekt De Sluis in nauwe samenwerking met Onder de kap/Perspectief/Mozaïek Hengelo en De Kapstok of het wenselijk dan wel haalbaar is een onderwijsprogramma te verzorgen voor de onderbouw en de middenbouw van het uitstroomprofiel arbeidsmarkt.
3.2 Consequenties De consequenties van bovenstaande route zijn divers. Daar wordt per locatie op ingegaan. 3.2.1 Locatie Chez nous Chez nous ontwikkelt programma's voor onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die [nog] niet kunnen worden bediend in één van de vso scholen van Attendiz. Doel van deze programma's is meerledig: Onderzoek naar en duiding van de specifieke problematiek van leerlingen; Doorschakelen van leerlingen naar hetzij een van de Attendiz vso-scholen dan wel naar een school voor regulier voortgezet onderwijs; Verzorgen van crisisopvang voor leerlingen die in verband met een urgente sociaal emotionele problematiek [tijdelijk] niet kunnen functioneren in een 'traditionele' onderwijssetting. Om dit doel te kunnen bereiken is samenwerking noodzakelijk met en tussen: de diverse Commissies van Begeleiding binnen de divisies vso en regionaal; vso Hengelo, vso Enschede en vso Almelo;
5
samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs VO; scholen voor VO. 3.2.2 Locatie De Mast De Mast ontwikkelt een programma voor onderwijs in de onderbouw en de middenbouw van het uitstroomprofiel arbeidsmarkt. Deze programma's zijn gebaseerd op de kerndoelen voor het uitstroomprofiel arbeidsmarkt. Doel van dit programma is: Leerlingen voorbereiden op het programma van de bovenbouw van het uitstroomprofiel arbeidsmarkt zoals dat wordt aangeboden door vso De Kapstok; leerwerktrajecten. Om dit doel te bereiken is nauwe samenwerking en afstemming in programmering en middelen noodzakelijk met: Praktijkschool De Wissel in verband met de collectieve behuizing en visie op onderwijs; vso Hengelo [Onder de kap, De Bouwsteen en De Kapstok] in verband met inhoudelijke en terminologische afstemming; vso Enschede [in verband met leerlingen die tussentijds op kunnen stromen naar het uitstroomprofiel vervolgonderwijs en andersom] 3.2.3 Locatie De Sluis De Sluis ontwikkelt een programma voor onderwijs in de onderbouw van het uitstroomprofiel vervolgonderwijs. Dit programma is gebaseerd op de kerndoelen voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Doel van dit programma is leerlingen voor te bereiden op de programma's van toetsing en afsluiting in één van de [nader te bepalen] sectoren binnen het vmbo, alle leerwegen. Om dit doel te bereiken is nauwe samenwerking en afstemming en programmering noodzakelijk met: vso Hengelo, uitstroomprofiel vervolgonderwijs Twents Carmel College [in verband met PTA's en toeleiding van leerlingen] Daarnaast ontwikkelt De Sluis een programma voor onderwijs in de onderbouw en de middenbouw van het uitstroomprofiel arbeidsmarkt. Doel van dit programma is: Leerlingen voorbereiden op het programma van de bovenbouw van het uitstroomprofiel arbeidsmarkt zoals dat wordt aangeboden door vso De Kapstok; leerwerktrajecten. Om dit doel te bereiken is nauwe samenwerking en afstemming in programmering en middelen noodzakelijk met: vso Enschede en vso Hengelo [Onder de kap, De Bouwsteen en De Kapstok] in verband met inhoudelijke en terminologische afstemming; vso Enschede [in verband met leerlingen die tussentijds op kunnen stromen naar het uitstroomprofiel vervolgonderwijs]
6
3.3 Locatie overstijgende consequenties Ingegeven door enerzijds het wenkend perspectief van Attendiz en anderzijds door zowel de rapportage van de inspectie van het onderwijs als door de interne audit moeten enkele zaken op een locatie overstijgend niveau worden aangepakt en ontwikkeld. Het gaat hierbij om de programmering van de leergebied overstijgende thema's en om de leerlingenzorg. Volgende subparagrafen gaan daar op hoofdlijnen op in. 3.3.1 Leergebied overstijgende thema's; alle locaties Vertegenwoordigers van de drie locaties ontwikkelen gezamenlijk een programma voor de vier leergebied overstijgende thema's. Dit programma is gebaseerd op de leergebied overstijgende kerndoelen voor het vso. Doel van dit programma is leerlingen voor te bereiden op zelfstandig functioneren in verder leren, wonen, werken, vrije tijdsbesteding en burgerschapsvorming. Om dit doel te bereiken is nauwe samenwerking en afstemming en programmering noodzakelijk met: vso Hengelo, werkgroep leergebied overstijgende kerndoelen Om concrete voorstellen te kunnen realiseren is het noodzakelijk dat nauw wordt samengewerkt met relevante Attendiz-brede werkgroepen. 3.3.2 Leerlingenzorg [onderwijsondersteuning]; alle locaties Vertegenwoordigers van de drie locaties ontwikkelen op basis van bestaande documenten en "good practices" binnen Attendiz concrete voorstellen die voorzien in een adequaat functionerende zorgen ondersteuningsstructuur waarbij adequaat staat voor: "conform de eisen die de overheid daar aan stelt én goed functionerend". Doel van deze concrete voorstellen is de leerlingenzorg en onderwijsondersteuning op uniforme wijze in te voeren en te verankeren in de organisatie van de locaties van Het Schip. De volgende thema's komen in ieder geval aan de orde: Het ontwikkelinsgperspectief Ondersteuningstoewijzing, -uitvoering, -monitoring, -evaluatie en -afronding Om concrete voorstellen te kunnen realiseren is het noodzakelijk dat nauw wordt samengewerkt met relevante Attendiz-brede werkgroepen.
4 Een projectmatige aanpak. Om de taak waar Het Schip voor staat –het realiseren van een inhoudelijke en organisatorische inhaalslag en cultuuromslag- wordt gekozen voor een projectmatige aanpak. De naam die het project draagt luidt: "Op weg naar opbrengstgericht werken". Het project is opgebouwd rond de verschillende thema's zoals beschreven in hoofdstuk 1. Elk thema wordt op eenzelfde wijze uitgewerkt: per thema wordt een projectplan opgesteld waarin globale doelen en beoogde opbrengsten worden beschreven. Doelen worden vertaald naar meerdere SMART-actieplannen die in uitvoering worden genomen. Figuur 1 illustreert de opbouw van het project.
7
"Op weg naar opbrengstgericht werken" Thema 1: Leerlingenzorg
Thema 2; Het onderwijsleerproces
Thema 3: Op weg naar een professionele cultuur
deelproject 1.1: Ontwikkelingsperspectief – alle locaties
deelproject 2.1: programmering van het uitstroomprofiel vervolgonderwijs - De Sluis
deelproject 3.1: van reactief naar proactief
deelproject 2.2: programmering van het uitstroomprofiel arbeidsmarkt - De Mast
deelproject 3.2: competenties van medewerkers
deelproject 1.2: Commissie van begeleiding – alle locaties
deeplroject 1.3: Ondersteuningsstructuur – alle locaties
deelproject 2.3: programmering van de leergebied overstijgende kerndoelen – alle locaties deelproject 2.4: programmering alternatieve doelgroepen – Chez nous
Figuur 1
Thema's 1 en 2 hebben direct betrekking op de rapportage van de inspectie van het onderwijs. Thema 3 heeft betrekking op de opdracht van de stuurgroep Het Schip om een paradigmashift binnen het team van Het Schip te bewerkstelligen. Dit laatste thema zal gedurende het gehele ontwikkelproces verweven zijn met de activiteiten die binnen thema's 1 en 2 worden uitgevoerd. Het thema kwaliteitszorg wordt niet als project benaderd. Het heeft de permanente aandacht van schoolleiding en stuurgroep en zal om die reden in deze notitie niet verder worden uitgediept Figuur 2 toont een voorbeeldmatige uitwerking van Thema 2: Het onderwijsleerproces. Het gaat daarbij op hoofdlijnen om programmering van de uitstroomprofielen en de vertaling daarvan in deelprojecten. Voor elk deelproject worden vervolgens activiteiten benoemd die noodzakelijk zijn om de beoogde doelen te realiseren. "Op weg naar opbrengstgericht werken" Thema: Het onderwijsleerproces Deelproject 2.1: Programmering USP Vervolgonderwijs De Sluis
Deelproject 2.2: Programmering USP Arbeidsmarkt De Mast
Deelproject 2.3: Programmering leergebied overstijgende kerndoelen Alle locaties
Het programma van de onderbouw
Het programma van de onderbouw
Leren leren
Het programma van de bovenbouw [op hoofdlijnen]
Het programma van de middenbouw
Leren taken uitvoeren
De afstemming met De Kapstok LWT
Functioneren in sociale situaties
De afstemming met andere VSO-scholen USP VO van Attendiz Examineren, kwalificeren ism Twents Carmel College
Ontwikkelen van een persoonlijk toekomstperspectief [SUB]WERKGROEP
[SUB]WERKGROEP
[SUB]WERKGROEP
Figuur 2
8
4.1 Uitgangspunten Om het gehele project succesvol te laten zijn hanteren we de volgende uitgangspunten: De leerling staat centraal, het programma is leidend. Het onderwijs op vso Het Schip wordt gekenmerkt door de opbrengstgerichte en daarmee onderwijsplannende insteek ervan. Hoogwaardige onderwijsondersteuning –zorg & begeleiding- begint bij goed onderwijs. De onderwijsondersteuning is verankerd in een adequaat functionerende zorgstructuur. Onderwijsontwikkeling is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van het gehele [deel] team. Waar mogelijk worden ontwikkelactiviteiten door het voltallige team van Het Schip uitgevoerd; waar nodig zal een lokatiespecifieke insteek worden gehanteerd.
4.2 Ontwikkelinfrastructuur Omdat onderwijsontwikkeling een gezamenlijke verantwoordelijkheid is van het voltallige team van Het Schip is er voor gekozen om een werkstructuur in te richten waarbij alle betrokken medewerkers een taak krijgen toebedeeld in een van de werkgroepen. Werkgroepen werken systematisch aan één van de deelprojecten. Medewerkers worden ingezet op basis van competentie en/of affiniteit met een bepaald onderwerp. Deelname aan een werkgroep kent een verplichtend karakter. Om die reden worden de werkzaamheden vastgelegd in de normjaartaak van medewerkers waarbij geldt dat 80 uur op jaarbasis wordt bestemd voor school- en organisatieontwikkeling en valt onder de noemer deskundigheidsbevordering. Elke werkgroep wordt aangestuurd door een 'kartrekker'. Deze is verantwoordelijk voor de voortgang van de activiteiten van de werkgroep zoals vastgelegd in SMART-actieplannen. Werkgroepen kunnen een beroep doen op inhoudelijke of procesmatige ondersteuning van hun direct leidinggevende of, indien dat noodzakelijk is, van de projectleider. Onderstaand schema toont de wijze waarop een en ander functioneert. Stuurgroep Het Schip
Projectoverleg projectleider + leidinggevenden
Deelproject 1 Werkgroep USP Vervolgonderwijs
Deelproject 2 Werkgroep USP Arbeidsmarkt
Deelproject 3 Werkgroep LGO-doelen
Deelproject 4 Werkgroep
Deelproject 5 Werkgroep
leerlingenzorg CvB
Alternatieve Trajecten
Verantwoordelijk leidinggevenden Kartrekkerer 1 Medewerkers
Kartrekker 2 medewerkers
Kartrekker 3 medewerkers
Kartrekkerer 4 medewerkers
Figuur 3
9
Kartrekker 5 medewerkers
De volgende rolverdeling is van toepassing: Project- organisatieonderdeel
Taken
bijeenkomst
Stuurgroep
De stuurgroep initiëert en stelt vast
eens per 2 weken
Projectgroep Projectleider Verantwoordelijk leidinggevenden
De projectgroep bewaakt de voortgang van de activiteiten in de deelprojecten; rapporteert aan de stuurgroep intervenieert op deelprojectniveau als daartoe aanleiding is
eens per 2 weken
Werkgroep Kartrekker medewerkers
De kartrekker stuurt de werkgroepactiviteiten aan houdt controle over de voortgang en planning rappporteert aan de direct leidinggevende
wekelijks
De medewerkers voeren de activiteiten op basis van SMARTactieplanning uit
Figuur 4
4.3 Fasering De verschillende thema's die in het project worden uitgewerkt starten weliswaar tegelijkertijd maar het tempo waarin zij tot een eindresultaat worden gebracht verschilt per thema. Onderstaand schema, figuur 4, laat dat zien. Fase
Leerlingenzorg CvB
Voorbereiding
mei 2014
onderwijsleerproces
competenties
cultuur
STUDIEDAGDEEL TEAM HET SCHIP De wet kwaliteit en opbrengstgericht werken [alle thema's] Informeren, verkennen, draagvlak creëren Deelprojecten inrichten mei 2014 STUDIEDAGDEEL TEAM HET SCHIP "Kick-off" ontwikkelinfrastructuur
Planning
mei 2014 Screenen kwaliteit indicatoren Prioritering
mei – dec 2014 Visieontwikkeling Programmeren Leerbronnen Volgen beoordelen
dec 2014 – mei 15 Oriëntatie op aanwezige en benodigde comtpenties Position paper [na]scholinsgplan competentie ontwikkeling
Uitvoering
juni 2014 Ontwikkelen protocollen Aanvullen instrumenten Ontwerpen [zorg] overlegstructuur Evaluatieontwerp
jan 15 – mei 15 Experimenteren Evaluatie ontwerp
sept 15 – juni 16 Uitvoering [na]scholingsplan "competentie ontwikkeling".
Evaluatie
juli 2014 Evalueren o Proces o Product Verantwoorden
mei 15 – juni 15 Evalueren Bijstellen implementatieplan
mei 16 Evaluatie ontwerp Evalueren
gehele periode adhv nader te bepalen strategie
10
Verankering
september 2014 Invoering nieuwe werkwijze
sept 15 Invoeren programmering USP en LGO doelen
Figuur 5
4.4 Koppeling thema's en kwaliteitsaspecten De verbeterthema's zoals die door de inspectie van het onderwijs worden eengedragen zijn: Opbrengsten Leerlingenzorg Onderwijsleerproces Kwaliteitszorg Onderstaand schema geeft aan welke kwaliteitsindicatoren van de inspectie van het onderwijs betrekking hebben op de verschiillende thema's. Opbrengsten
Leerlingenzorg
Onderwijsleerproces
Kwaliteitszorg
1.1 – 1.2 – 1.3 – 1.4
2.1 – 2.3 – 2.4
3.4 4.1 – 4.2 6.1 7.1 – 7.2 – 7.3 – 7.4
8.2 – 8.3 – 8.4 – 8.5 – 8.7
Figuur 6
De thema's opbrengsten en kwaliteitszorg worden niet door middel van een projectmatige aanpak uitgewerkt. Zij maken deel uit van de werkzaamheden van de directie en zullen op het moment dat dit noodzakelijk is zijn uitgewerkt.
11
4.5 Fasering, aanpak en organisatie Het project wordt in fasen uitgevoerd. Onderstaand schema illustreert de fasering op hoofdlijnen. Periode
Activiteit
april 2014 – juli 2014
Project Opbrengsten Aanzoeken projectleider Opstellen van een projectplan o Overlegstructuur o Formatieve inzet per project [via NJT] o Communicatieplanning o Periodiek overleg stuurgroep Het Schip – projectleider
STUURGROEP EN DIRECTIE
Vaststellen werkplanning 2014 – 2015 Vaststellen Rapportage "onderwijsondersteuning" Vaststelling "implementatieplan Onderwijsondersteuning" WERKGROEPEN
Deelprojecten Opstellen van deelprojectplannen6 o Onderwijsondersteuning [CvB] o USP Vervolgonderwijs o USP Arbeidsmarkt o Leergebied overstiigende thema's Studiedag "wet kwaliteit/opbrengstgericht werken" (informeren en oriënteren, ]
Wie
Opbrengst
Voltooid / frequentie
Stuurgroep Het Schip Projectleider
Eenduidige projectopdracht Er ligt een goedgekeurd projectplan
Medio april Eind april
Stuurgroep Het Schip – projectleider
Twee-wekelijks
Stuurgroep Het Schip
Monitoren van de voortgang Vaststellen van deelprojectplannen Globale planning van de voortgang Werkplanning 2014 – 2015
Stuurgroep Het Schip
"Onderwijsondersteuning [CvB]
Begin juli
Stuurgroep Het Schip
Implementatieplan "Onderwijsondersteuning"
Begin juli
Projectleider en directieleden
Helderheid omtrent de algemene doelen van de deeprojecten: o Beoogde opbrengsten o Organisatie, inzet en tijdplanning
Me1 2014
Team Het Schip / projectleider
Team is geïnformeerd over o Wet kwaliteit o Opbrengstgericht werken o Ambities van Attendiz
Mei 2014
6
Begin juli
De projectopdrachten en de daaraan gekoppelde doelen en activiteiten worden mede ontleend aan de in het volgende hoofdstuk beschreven doelen en activiteiten gekoppeld aan het kwaliteitsonderzoek van de inspectie.
12
Inrichting werkgroepen Opstellen SMART-actieplannen per deelproject Studiedagdeel "Kick-off" deelprojecten o Reikwijdte van de opdracht o Werkplanning en samenwerkingsafspraken Uitvoering van de deelprojecten [Tussen]evaluatie deelprojecten
Planning schooljaar 2014 – 2015 o Deelproject vervolgonderwijs o Deelproject arbeidsmarkt' o Deelproject LGO-doelen o Deelproject "implementatie onderwijsondersteuning" september 2014 – december 2014 STUURGROEP EN DIRECTIE
Project Opbrengsten Werkplanning 2014 – 2015 stuurgroep Het Schip Opstellen positionpaper "competenties" [meningsvormend] [na]scholingsplan "competentie ontwikkeling". [besluitvormend] Opstellen position paper "Alternatieve educatieve trajecten" [meningsvormend] Samenwerkende Attendiz-scholen o Intern o Extern Locatie specifieke
Directieleden – projectleider – kartrekkers Directieleden – kartrekkers
medio mei 2014
Directie en projectleider
Er bestaat een ontwikkel infrastructuur SMART-actieplannen gereed voor uitvoering Team is geïnformeerd over o Projectorganisatie o Deelprojecten o Participatie o Deelprojectopdracht Werken aan en binnen een professionele cultuur Verantwoording en tussenopbrengsten deelprojecten "onderwijsleerproces" Concept Eindrapportage werkgroep "Onderwijsondersteuning" [CvB] Concept werkplanning 2014 - 2015
Stuurgroep
Planning 2014 - 2015
September 2014
Directie en projectleider
Discussienota m.b.t. competentieontwikkeling Concept nacholingsplan "competentieontwikkeling" Discussienota m.b.t. Alternatieve educatieve trajecten
Oktober 2014
Team Het Schip / projectleider
Werkgroepen Werkgroepen
Directie en projectleider Directie en projectleider
Directie en projectleider en anderen
Scenario's m.b.t. ontwikkelrichtingen
13
medio mei 2014 eind mei 2014
medio mei – eind juni eind juni
eind juni begin juli
December 2014 Maart 2015
ontwikkelrichtingen [meningsvormend] Voorbereiding kwaliteitsonderzoek
WERKGROEPEN
Deelprojecten Start 2e tranche werkgroepen conform SMART-actieplanning Ondersteuning bij de uitvoering per werkgroep Onderwijsconcept Het Schip Studiedag (1) Tussentijdse evaluatie werkgroepen
Directie en projectleider o Rapportage aan stuurgroep
Draaiboek
Maart 2015
Werkgroepen
Gehele periode
Projectleider
Gehele periode
Directie en projectleider Werkgroepen
Ingrediënten voor een realistisch onderwijsconcept Beknopte rapportage
14
Oktober 2014 December 2014
5 Kwaliteitsaspecten, indicatoren, gobale doelen en activiteiten. Kwaliteitsaspect 2
De school begeleidt de leerlingen aan de hand van hun ontwikkelingsperspectief, zodat zij zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen
Indicator
2.1
Doelen en activiteiten
Indicator
2.3
Doelen en activiteiten
Indicator Doelen en activiteiten
2.4
De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling binnen zes weken een ontwikkelingsperspectief vast De doelen en activiteiten die voortvloeien uit indicator 2.1 hebben hoge prioriteit.
wie
gereed
1. Er is een adequaat format om het OPP op te stellen 2. De school hanteert een het juiste instrumentarium om het OPP op te stellen [zie 2.2] 3. De school heeft de toeleiding van leerlingen in een systematiek vastgelegd
1. CvB 2. CvB 3. CvB
1. 01 05 14 2. 15 06 14 3. 15 06 14
De school stelt vast of de leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperspectief en maakt naar aanleding hiervan beredeneerde keuzes Einde schooljaar 2013 – 2014 kunnen op basis van de jaarlijkse evaluatie van het ontwikkelingsperspectief [tussen]opbrengsten worden geformuleerd. Doelen en activiteiten onder indicator 2.3 hebben hoge prioriteit.
wie
gereed
1. De school heeft het volgen van de ontwikkeling in een systematiek vastgelegd 2. De school heeft criteria vastgelegd op basis waarvan het OPP kan worden bijgesteld
1. CvB 2. CvB
1. 01 06 14 2. 01 06 14
wie 1. Directie werkgroep 2. Directie 3. CvB
gereed 1. 15 06 14
De school voert het onderwijs en de ondersteuning planmatig uit Doelen en activiteiten die voortvloeien uit indicator 2.4 hebben hoge prioriteit.
1. De school heeft per uitstroomprofiel of alternatief educatief traject een éénduidige lessentabel en lesrooster opgesteld [zie 4.1] 2. De school heeft haar ondersteuningsprofiel opgesteld 3. De school hanteert een systematiek voor de toewijzing, uitvoering, beoogde opbrengst, evaluatie en afronding van onderwijsondersteuning toegespitst op a. Inzet b. Tijd c. Intensiteit d. Middelen
15
2. 01 05 14 3. 15 06 14
Kwaliteitsaspect 3
De aangeboden leerstofinhouden bereiden leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving
Indicator
3.4
Doelen en activiteiten
De leerinhouden voorzien in een doorgaande lijn Activiteiten starten mei 2014. Juni 2014 wordt een eerste tussenstand opgemaakt. Voorwaarde is dat het team de programmering van de uitstroomprofielen en de alternatieve educatieve trajecten ter hand heeft genomen.
wie
gereed
1. De leerinhouden zijn afgestemd op toeleverend en vervolgonderwijs 2. De leerinhouden zijn afgestemd op intrede op de arbeidsmarkt 3. De leerinhouden zijn afgestemd op optimale [Attendiz] interne doorstroom
1. Werkgr. 2. Werkgr. 3. Werkgr.
1. 15 06 14 2. 15 06 14 3. 15 06 14
Kwaliteitsaspect 4
De leraren geven de leerlingen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken
Indicator
4.1
Doelen en activiteiten
De school maakt per leerroute een beredeneerde keuze voor de inzet van de beschikbare onderwijstijd Lessentabellen worden met ingang van schooljaar 2014 – 2015 ingevoerd.
wie
gereed
1. 2. 3. 4.
1. Directie
1. 15 06 14
2. Directie
2. 15 06 14
wie 1. Directie 2. Directie
gereed 1. 15 06 14 2. 01 09 14
De school heeft het uitstroomrprofiel vervolgonderwijs geprogrammeerd De school heeft het uitstroomprofiel arbeidsmarkt geprogrammeerd De school heeft alternatieve educatieve trajecten geprogrammeerd De school heeft een lessentabel ten behoeve van de uitstroomprofielen vervolgonderwijs en arbeidsmarkt vastgesteld [zie 2.4] a. De lessentabellen zijn uitgewerkt in lesroosters per leerjaar 5. De school heeft een lessentabel ten behoeve van alternatieve educatieve trajecten vastgesteld Indicator Doelen en activiteiten
4.2
De leraren zetten de geplande onderwijstijd doelgericht in Richtlijnen zijn gereed einde schooljaar 2013 – 2014. Handhaving start m.i.v. 01 09 2014
1. De school heeft richtijnen vastgesteld met betrekking tot de effectieve lestijd 2. De school controleert de naleving van de effectieve lestijd
16
Kwaliteitsaspect 6
De leraren leggen duidelijk uit, organiseren de onderwijsactiviteiten efficiënt en houden de leerlingen taakbetrokken
Indicator
6.1
Doelen en activiteiten
De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof Ontwikkelwerkzaamheden vinden plaats vóór de zomervakantie 20014. Ondersteuning en handhaving met ingang van schooljaar 2014 – 2015
wie
gereed
1. Lessen worden aangeboden aan de hand van een lesvoorbereiding a. De school ontwikkelt een handzaam model waarin lesvoorbereiding worden vastgelegd b. De leraren worden ondersteund bij/geschoold in het maken van lesvoorbereidingen 2. Lessen worden aangeboden volgens een gezamenlijk vastgesteld didactisch principe a. De school stelt vast volgens welk didactisch principe lessen worden aangeboden b. De school controleert op de uitvoering van het gekozen didactische principe 3. De school organiseert nascholing op het gebied van eenduidige instructie
1. Werkgr. Werkgr.
1. 01 09 14 15 06 14
17
CvB 2. Werkgr. Directie
01 09 14 2. 01 01 15 01 01 15
IB-er
01 01 15
3. Directie
01 01 15
Kwaliteitsaspect 7
De leraren stemmen aanbod, instructie, verwerking, onderwijstijd en aanpak af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen
Indicator
7.1
Doelen en activiteiten
Indicator
7.2
De leraren stemmen binnen de leerroute de aangeboden leerinhouden af op de onderwijsbehoefte van de leerlingen Indicator 7.1 veronderstelt dat er een uitgewerkt programma is per uitstroomprofiel en ten behoeve van altgernatieve educatieve trajecten. Start van dit traject per heden. In de loop van 2015: zichtbare competenties
wie
1. Leraren bieden de leerinhouden op een gedifferentieerde wijze aan: basis, verrijkt en intensief a. Leraren hebben zicht op de individuele onderwijsbehoefte van de leerlingen b. De leerinhouden zijn opgesplitst in een basisaanbod, een verrijkt aanbod en een geïntensiveerd aanbod c. Leraren zijn in staat de lesstof op gedifferentieerde wijze aan te bieden d. De school controleert op de uitvoering van gedifferentieerd lesgeven e. De school organiseert nascholing op het gebied van gedifferentieerd lesgeven
1. CvB
1. Leraren bieden instructie op een gedifferentieerde wijze aan: basis, verrijkt en intensief a. De leraren hebben zicht op de instructiebehoefte van de leerlingen b. Groepen leerlingen zijn opgesplitst naar instructiebehoefte: basis, verrijkt en intensief c. Leraren zijn in staat om op gedifferentieerde wijze instructies te geven d. De school controleert op de uitvoering van gedifferentieerde instructie e. De school organiseert nascholing op het gebied van gedifferentieerde instructie 7.3
Team Team Team Ib-er directie
De leraren stemmen de instructie af op verschillen in instructiebehoefte van leerlingen
Doelen en activiteiten
Indicator
gereed
wie 1. CvB Team CvB
gereed
Team IB-er Directie
De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op de verschillen in verwerkingsbehoeften van leerlingen
Doelen en activiteiten 1. Leraren bieden verwerkingsactiviteiten op een gedifferentieerde wijze aan: basis, verrijkt en intensief – praktisch - theoretisch a. De leraren hebben zicht op de verwerkingbehoefte van de leerlingen b. Groepen leerlingen zijn opgesplitst naar verwerkingsbehoefte: basis,
18
wie 1. CvB Team CvB
gereed
Indicator
7.4
verrijkt en intensief c. Leraren zijn in staat om op gedifferentieerde wijze verwerkingsactiviteiten Team aan te bieden d. De school controleert op de uitvoering van gedifferentieerde verwerking IB-er e. De school organiseert nascholing op het gebied van gedifferentieerde Directie verwerking De leraren stemmen de onderwijstijd af op de verschillen in behoefte aan leertijd van leerlingen
Doelen en activiteiten 1. Leraren hanteren een flexibele insteek [binnen gegeven kaders] om te voorzien in de individuele behoefte aan leertijd van leerlingen a. De leraren hebben zicht op de behoefte aan leertijd van de leerlingen b. Groepen leerlingen zijn opgesplitst naar behoefte aan leertijd: basis, verrijkt en intensief c. Leraren zijn in staat om op gedifferentieerde wijze in te spelen op de behoefte aan leertijd van leerlingen d. De school controleert op de uitvoering van gedifferentieerde leertijd
wie 1. team
Kwaliteitsaspect 8
De school zorgt systematisch en planmatig voor behoud en verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs
Indicator
8.2
Doelen en activiteiten
De school evalueert jaarlijks de leerresultaten van de leerlingen Bij deze indicator is het essentieel dat een ontwikkelingstraject wordt ingezet door de schoolleiding waarbij het team van Het Schip op systematische wijze zorg draagt voor de onderwijskundige programmering.
wie
1. De school heeft zicht op de leeresultaten van leerlingen op alle vak- vormingsgebieden a. De school heeft een onderwijsconcept geformuleerd
1. Directie Directie + Team Team
b. De school heeft de leerroutes passend passend geprogrammeerd c. Leraren registreren de leerresultaten van hun leerlingen in een digitaal leerlingvolgsysteem d. Leraren [en specifieke deskundigen] peilen periodiek de ontwikkeling van de leerresultaten van individuele leerlingen en groepen leerlingen Indicator
8.3
gereed
gereed
Team + CvB
De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen op de leergebied overstijgende ontwikkelingsgebieden
19
Bij deze indicator is het essentieel dat een ontwikkelingstraject wordt ingezet door de schoolleiding waarbij het team van Het Schip op systematische wijze zorg draagt voor de onderwijskundige programmering.
Doelen en activiteiten
wie
gereed
1. De school heeft zich op de resultaten van leerlingen m.b.t. de leergebiedoverstijgende 1. Directie thema's a. De school heeft de leergebied overstijgende thema's geprogrammeerd Team + b. Leraren registreren de ontwikkeling van de leerlingen op het gebied van de CvB leergebied overstijgende thema's c. Der school heeft een systematiek ontwikkeld ten behoeve van het volgen en beoordelen van leerlingen op het gebied van de leergebied overstijgende thema's d. Leraren [en specifieke] deskundigen peilen periodiek de ontwikkeling van individuele leerlingen en groepen leerlingen op het gebied van de leergebied overstijgende thema's Indicator
8.4
De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces
8.5
1. De school formuleert kwaliteitsstandaarden ten behoeve van het onderwijsleerproces 2. De school ontwerpt een systematiek om de kwaliteit van het onderwijsleerproces in kaart te brengen a. Door middel van tevredenheidspeilingen b. Door middel van klassenbezoeken c. Door middel van resultaatsoverzichten 3. De school ontwikkelt beleid op het gebied van deskundigheidsbevordering met het doel de kwaliteit van het onderwijsleerproces te verbeteren De school evalueert regelmatig de onderwijsondersteuning
Doelen en activiteiten
Indicator Doelen en activiteiten
1. De school formuleert kwaliteitsstandaarden ten behoeve van de onderwijsondersteuning 2. De school heeft de door haar geboden onderwijsondersteuning in het ondersteuningsplan vastgelegd 3. De school ontwerpt een systematiek om de kwaliteit van de onderwijsondersteuning in kaart te brengen en te verbeteren a. Door middel van tevredenheidspeilingen
20
wie 1. Directie 2. Directie
gereed
3. Directie
wie 1. Directie + CvB 2. Directie 3. Directie
gereed
Indicator
8.7
b. Door middel van resultaatsoverzichten De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces
Doelen en activiteiten 1. De school heeft zicht op inhoudelijke, personele en financiële aspecten als ook op aspecten in de middelensfeer en die van de huisvesting om een kwalitatief hoogwaardig onderwijsleerproces te kunnen garanderen. a. De school heeft zicht op de benodigde bevoegdheden en bekwaamheden om de kwaliteit van het onderwijsleerproces te kunnen garanderen op basis van het voorgestane onderwijsconcept. b. De school heeft het voorgestane onderwijsconcept vastgelegd c. De school hanteert een –in principe- sluitende begroting d. De school ontwikkelt [onderwijsleer]middelenbeleid [gerelateerd aan het onderwijsconcept] e. De school ontwikkelt huisvestingsbeleid [gerelateerd aan het onderwijsconcept]
21
wie 1. Directie
gereed
Thema
Wat
Wie Projectoverleg
Doel
Datum
H. Pietersen
Realiseren van een werk- en overlegstructuur
medio april
1–2–3-4
Collectieve studiemiddag: wet "kwaliteit" en opbrengstgericht werken plan van aanpak Het Schip
Teams Mast, Chez nous en Sluis
Informeren, verkennen en draagvlak creëren
medio april
1–2–3-4
Collectieve studiemiddag Herijking missie en visie Aanpassing onderwijsconcept Affiniteiten/deskundigheids peiling
Teams Mast, Chez nous en Sluis
Aangepaste onderwijsvisie Het Schip
eind april
eind april – begin mei
1–2–3-4
Inrichting werkgroepenstructuur inclusief planning t/m einde schooljaar 2013 – 2014 Communicatieplan maken
Teamleiders, ondersteuner
Verantwoordelijkheden benoemen en SMARTactieplannen formuleren o.b.v. indicatiren van de inspectie
1–2–3-4
Start ontwikkeltraject
Alle medewerkers
Uitvoeren van SMARTactieplannen.
1
Afronding ontwikkeltraject
Projectgroep leerlingenzorg
Opleveren voorstellen met betrekking tot procedures, instrumenten t.b.v. CvB en ontwikkelingsperspectief
22
eind juni