Verantwoording uitgeoefende toezicht 2013 Inleiding Dit is het verslag van de Raad van Toezicht, waarin de raad verantwoording aflegt over het uitgeoefende toezicht. Dit verslag maakt integraal onderdeel uit van het jaarverslag van CVO Zuid-West Fryslân en wordt tevens gepubliceerd op de website van CVO. Een onderwijsinstelling is primair verantwoordelijk voor de kwaliteit van haar onderwijs. De overheid geeft onderwijsinstellingen beleidsruimte om deze verantwoordelijkheid waar te maken. Governance oftewel goed onderwijsbestuur moet zorgen voor een systeem van “checks and balances” om deze beleidsruimte op verantwoorde wijze in te vullen. Bij goed onderwijsbestuur draait het om besturing, control, verantwoording en toezicht. De branchecode “Goed Onderwijsbestuur”, opgesteld door de vereniging van scholen in het voortgezet onderwijs, de VO-raad, geeft minimale waarborgen op het terrein van horizontale verantwoording, professionaliteit en integriteit, de verhouding tussen toezicht en bestuur, sturing en (risico)beheersing. De Code Goed Onderwijsbestuur dient in beginsel te worden toegepast. Waar van de Code Goed Onderwijsbestuur wordt afgeweken, wordt dit uitgelegd en naar de belanghebbenden toe verantwoord. In de Wet “Goed onderwijs, goed bestuur” heeft deze branchecode een wettelijke verankering gekregen. Het bestuur van CVO wordt gevormd door de heer B. Kamphuis, een eenhoofdig College van Bestuur. Het College van Bestuur treedt op als bevoegd gezag van de instelling en is eindverantwoordelijk voor het reilen en zeilen van de onderwijsorganisatie. De Raad van Toezicht houdt toezicht op (de kwaliteit van) het bestuur om de CVO missie – Onderwijs dat deugt –, met inachtneming van de CVO identiteit, te realiseren. In het kader van het toezicht fungeert de Raad van Toezicht voor het bestuur afwisselend als verantwoordingsorgaan, als goedkeuringsorgaan voor bepaalde bestuursbesluiten, als adviseur en klankbord, als werkgever en als maatschappelijk venster. Samenstelling en nevenfuncties Raad van Toezicht De Raad van Toezicht kent een samenstelling die voldoende spreiding van deskundigheden en maatschappelijke achtergronden waarborgt. De samenstelling van de Raad van Toezicht is in 2013 als volgt: Naam
Functie
Werkzaam als
Denominatie
Dhr. A.C. (Ton) Wallast
Voorzitter Raad van Toezicht Lid remuneratiecommissie Vicevoorzitter Lid auditcommissie Lid Raad van Toezicht Lid remuneratiecommissie Lid Raad van Toezicht Lid onderwijscommissie Lid Raad van Toezicht Lid auditcommissie Lid Raad van Toezicht Lid onderwijscommissie Lid Raad van Toezicht Lid onderwijscommissie Secretaris Raad van Toezicht Lid onderwijscommissie
Organisatieadviseur
Protestant-Christelijk
Benoemd sinds e 2005 3 termijn
v/h bankdirecteur
Rooms-Katholiek
2005 3 termijn
Organisatieadviseur/ organisatiepsycholoog v/h plv. korpschef provincie Friesland Management consultant Directeur-bestuurder VO Bestuurder MBO
Protestant-Christelijk
2005 3 termijn
Protestant-Christelijk
2009 2 termijn
Protestant-Christelijk
2009 2 termijn
Protestant-Christelijk
2013 1 termijn
Protestant-Christelijk
2013 1 termijn
Directeur PO
Rooms-Katholiek
2004 3 termijn
Dhr. C.G.M.M. (Cees) Schellens Mevr. T. (Jolly) van HijumPostma Dhr. L. (Leen) Diepenhorst Dhr. J. (Jan) Olivier Dhr. A. (Albert) Weishaupt* Mevr. J.J. (Coby) Zandbergen* Dhr. D.G.M. (Dominicus) Hooghiemstra**
e
e
e
e
e
e
e
* vanaf 1 september 2013 ** tot 1 augustus 2013
VERSLAG VERANTWOORDING RVT2013 DEFINITIEF3
Pagina 1 van 7
De voor CVO relevante nevenfuncties of nevenwerkzaamheden van de afzonderlijke leden van de Raad van Toezicht in 2013: Naam Dhr. A.C. (Ton) Wallast
Dhr. C.G.M.M. (Cees) Schellens
Mevr. T. (Jolly) van Hijum-Postma Dhr. L. (Leen) Diepenhorst
Dhr. J. (Jan) Olivier
Dhr. A. (Albert) Weishaupt Mevr. J.J. (Coby) Zandbergen Dhr. D.G.M. (Dominicus) Hooghiemstra
Voor CVO relevante nevenfuncties of nevenwerkzaamheden Vicevoorzitter Raad van Toezicht Besturenraad. Lid Raad van Toezicht Europees Platform. Lid Raad van Toezicht Stichting Leerplanontwikkeling Nederland (SLO). Lid Raad van Toezicht DAK Kindercentra Penningmeester Stichting Scholengemeenschap Speciaal Onderwijs Fryslan Voorzitter Lokale WMO Adviesraad gemeente Gaasterland-Sleat Voorzitter samenwerkingsverband De Vier Parochies Zuidwesthoek Voorzitter penningmeesters overleg Zeven Parochies Zuidwesthoek Voorzitter Projectgroep samenvoeging Zeven Parochies Parochievoorganger Voorzitter concertcommissie Karmelkerk Woudsend Bestuurslid projectcommissie Soroptimisten ‘Maatschappelijke Ondersteuning’ Lid van de Raad van Toezicht van de stichting Thuiszorg Het Friese Land Voorzitter van de Raad van Toezicht van de stichting Jeugdhulp Friesland Lid van de Commissie van Toezicht van de Penitentiaire Inrichting Leeuwarden Lid Landelijke Klankbordgroep Commissies van Toezicht Lid Raad van Toezicht Caleidoscoop (welzijnskoepel gemeente Heerenveen e.o.) Voorzitter Stichting Passie voor Zorg Lid Raad van Toezicht ROC Friese Poort Teamleider Quality Assesment Reviews Institute of Internal Auditors en Nederlandse Beroepsorganisatie Accountants Lid themacommissie professionaliseren docenten – VO-Raad Lectoraat professionele onderwijsorganisaties – Stenden Leeuwarden Lid Raad van Toezicht Vivente (PO) Voorzitter stuurgroep passend onderwijs (provinciaal; alle denominaties, primair onderwijs) Voorzitter werkgroep Onderwijs en samenwerkingsverband zorgleerlingen Netwerken bij provincie en diverse gemeenten Bestuurslid Onderwijsbureau Meppel Klankbordgroepen Stenden Regiegroep Friese plaatsingswijzer (po vo verwijzing) Solidair Friesland (provinciaal bestuur katholiek activeringswerk) bestuurslid met als specifieke taak het bestuurlijk toezicht op Support Fryslân (jongeren maatjesproject)
De leden van de Raad van Toezicht worden benoemd voor een periode van drie jaar en kunnen worden herbenoemd voor ten hoogste twee termijnen van drie jaar. De heer Hooghiemstra is per augustus 2013 afgetreden als lid van de Raad van Toezicht. De heer Weishaupt en mevrouw Zandbergen zijn per 1 september 2013 benoemd tot lid van de Raad van Toezicht. Vervulling vacatures Raad van Toezicht en afwijking Code Goed Bestuur Door het vertrek van de heren Kamsma in 2012 en Hooghiemstra in 2013, beiden wegens het bereiken van de daarvoor staande maximale statutaire zittingstermijn, zijn er eind 2012 en medio 2013 twee vacatures in de Raad van Toezicht ontstaan. De heren Kamsma en Hooghiemstra waren, naast lid van de Raad van Toezicht, tevens actief als voorzitter respectievelijk lid van de onderwijscommissie van de Raad van Toezicht en beschikten beiden over een uitgebreide onderwijsexpertise en ervaring. In het eerste half jaar van 2013 heeft, nadat dit voor één van de vacatures al in 2012 was geprobeerd, opnieuw een werving en selectieprocedure plaatsgevonden maar toen voor beide vacatures. Deze procedure is afgerond met de benoeming per 1 september 2013 van mevrouw Zandbergen en de heer Weishaupt tot lid van de Raad van Toezicht. De benoeming van mevrouw Zandbergen heeft plaatsgevonden op bindende voordracht van de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad.
VERSLAG VERANTWOORDING RVT2013 DEFINITIEF3
Pagina 2 van 7
Beiden toezichthouders beschikken over een gevarieerde en uitgebreide onderwijsexpertise en bestuurlijke ervaring binnen het MBO respectievelijk het VO en zijn vanaf 1 september 2013 tevens lid van de onderwijscommissie. De benoeming van de heer Weishaupt, die in het dagelijkse leven bestuurder is van een VO onderwijsinstelling (het Roelof van Echten College in Hoogeveen) wijkt af van het bepaalde in artikel 12 lid 2 van de Code Goed Onderwijsbestuur VO. Volgens dit artikel kunnen leden van de Raad van Toezicht niet de functie van eindverantwoordelijk schoolleider vervullen bij een andere onderwijsinstelling binnen de sector Voortgezet Onderwijs. Volgens artikel 2 en 6 van de code moet een afwijking daarvan aan belanghebbenden uitgelegd worden in het jaarverslag (pas toe of leg uit beginsel). Met betrekking tot voormelde afwijking van de code heeft de Raad van Toezicht eerst in algemene zin het volgende overwogen: de preambule van de Code biedt ruimte om, mits gemotiveerd, daarvan af te wijken; de statuten van de stichting CVO Zuid-West Fryslân wijken in artikel 10 lid 5 voor een deel af van artikel 12 lid 2 van de code; het algemene verbod voor bestuurders van een VO-onderwijsinstelling om als toezichthouder actief te zijn bij een VO instelling is in artikel 10 lid 5 van de statuten ingeperkt tot bestuurders van VO instellingen binnen het werkgebied van CVO ZuidWest Fryslân; CVO vindt het essentieel voor de kwaliteit van het interne toezicht, dat er binnen de Raad van Toezicht hoogwaardige (eigen) expertise aanwezig is over het onderwijs binnen de sector, waar CVO actief is (in casu het Voortgezet Onderwijs); uit dien hoofde vindt CVO het ongewenst, om, zoals de code aangeeft, op voorhand alle bestuurders van een VO instelling in Nederland uit te sluiten van het lidmaatschap van de Raad van Toezicht; CVO onderschrijft overigens volledig het belang van onafhankelijke toezichthouders, zoals het opschrift van artikel 12 lid 2 van de code vermeld; om die onafhankelijkheid te borgen (voorkomen van belangentegenstelling en belangenverstrengeling) beperken de statuten, om die reden, het verbod tot bestuurders van VO-scholen binnen het werkgebied van CVO Zuid-West Fryslân; deze opzet van de benoeming van toezichthouders koppelt op een evenwichtige wijze het belang van kwaliteit aan onafhankelijkheid van het toezicht en voldoet daarmee aan de ratio van de Code. Aanvullend op voormelde algemene overwegingen heeft de Raad van Toezicht bovendien in verband met voormelde benoemingen nog het volgende overwogen: een eerdere werving voor deze vacature in het najaar van 2012 is op grond van onder meer kwaliteitsoverwegingen niet succesvol afgerond; het werkgebied van het Roelof van Echten College in Hoogeveen overlapt het werkgebied van CVO Zuidwest Fryslân op geen enkele manier; tijdens het werving- en selectieproces is de onafhankelijkheid overigens van beide kandidaten besproken en getoetst; in een gesprek tussen de kandidaten en de bestuurder is dit ook expliciet onderwerp van gesprek geweest; de selectiecommissie en de Raad van Toezicht hebben naar aanleiding daarvan geconstateerd dat er uit een oogpunt van onafhankelijkheid geen reden was om niet tot benoeming over te gaan; de benoeming beantwoordt aan de door CVO gehanteerde kwaliteitseisen, zoals vastgelegd in de deskundigheidsmatrix van CVO Zuid-West Fryslân; de benoeming heeft rechtsgeldig conform de statuten van CVO Zuid-West Fryslân plaatsgevonden.
VERSLAG VERANTWOORDING RVT2013 DEFINITIEF3
Pagina 3 van 7
Werkwijze van de Raad van Toezicht Commissiestructuur Raad van Toezicht De Raad van Toezicht werkt met een commissiestructuur. Er is een remuneratiecommissie, een onderwijscommissie en een auditcommissie. Voor de commissies is een werkwijze vastgesteld. De remuneratiecommissie, bestaande uit de heer Wallast en mevrouw Van Hijum-Postma, houdt zicht bezig met de werving- en selectie van de bestuurder en de leden van de Raad van Toezicht, het voeren van de functionerings- en beoordelingsgesprekken met de bestuurder en met de bezoldiging van de bestuurder en de leden van de Raad van Toezicht. De onderwijscommissie, bestaande uit de heren Hooghiemstra ( tot 1 augustus 2013), Diepenhorst en Weishaupt (vanaf 1 september 2013) en mevrouw Zandbergen (vanaf 1 september 2013), houdt zich bezig met de kwaliteit van het onderwijs en de wijze waarop de bestuurder zich bezig houdt met de verbetering van deze kwaliteit van het onderwijs. De onderwijscommissie vergadert in aanwezigheid van het College van Bestuur. De auditcommissie bestaat uit de heren Schellens en Olivier en wordt bijgestaan door de controller van CVO Zuid-West Fryslân, mevrouw Van den Berg. De auditcommissie heeft tot taak het voorbereiden van de besluitvorming van de Raad van Toezicht op het terrein van de externe financiële rapportage en het jaarverslag, het doen van een benoemingsvoordracht voor de externe accountant en het beoordelen van diens functioneren en het beoordelen van de kwaliteit en effectiviteit van interne financiële en managementrapportages en overige systemen voor interne beheersing. De auditcommissie vergadert in aanwezigheid van het College van Bestuur. Deskundigheidsbevordering Raad van Toezicht In het kader van de deskundigheidsbevordering van de Raad van Toezicht zijn twee themavergaderingen belegd. De thema’s die aan de orde zijn geweest zijn: “Strategische positionering CVO” en “Autonomie verplicht”. In deze laatste themabijeenkomst is nader ingegaan op de rapporten die zijn verschenen over de versterking van de bestuurskracht naar aanleiding van de kwestie Amarantis. De Raad van Toezicht is lid van de Vereniging van Toezichthouders in Onderwijsinstellingen (VTOI). Deze vereniging heeft tot doel het bevorderen van deskundigheid op gebied van besturen en toezicht door het organiseren van symposia, het geven van voorlichting, het innemen van standpunten en het behartigen van belangen. Zelfevaluatie Raad van Toezicht In 2013 heeft de jaarlijkse zelfevaluatie van de Raad van Toezicht plaatsgevonden. Naar aanleiding van deze zelfevaluatie heeft de Raad van Toezicht de accenten van toezicht voor 2013 vastgesteld. Voor 2013 liggen de accenten bij risicomanagement, onderwijskwaliteit, financiën, de kwaliteit van de interne organisatie, de afwikkeling van het nieuwe strategisch plan, HRM en externe oriëntatie. De eerste vier punten – risicomanagement, onderwijskwaliteit, financiën en de kwaliteit van de interne organisatie – komen overeen met de accenten van toezicht in 2012. Dit betekent echter niet dat in 2012 op deze punten geen voortgang is geboekt. Integendeel, er is een positieve lijn ingezet, maar het blijft van belang om ook in 2013 accent te leggen op deze punten en de verbeteringen verder uit te bouwen en te borgen. Bezoldiging bestuurder en Raad van Toezicht Bezoldiging bestuurder Op grond van de Beloningsleidraad voor bestuurders in het Voortgezet Onderwijs geeft de Raad van Toezicht inzicht in de arbeidsvoorwaarden. De totale bezoldiging van het College van Bestuur bestaat in 2013 uit: een vaste bezoldiging van € 127.227,54 per jaar, bestaande uit salaris en 8% vakantietoeslag; deelname aan de pensioenregeling van het ABP bestaande uit het ouderdomspensioen en het arbeidsongeschiktheidspensioen; een leaseauto die aan de bestuurder ter beschikking wordt gesteld, waarbij de kosten van de fiscale bijtelling wegens privégebruik voor rekening van bestuurder zijn.
VERSLAG VERANTWOORDING RVT2013 DEFINITIEF3
Pagina 4 van 7
De Raad van Toezicht stelt vast dat haar beleid past binnen de kaders die zijn aangegeven in de hiervoor genoemde Beloningsleidraad. Ook constateert de Raad van Toezicht dat de totale bruto bezoldiging van de Bestuurder past binnen de zogenaamde “Balkenendenorm’. De voorzitter College van Bestuur is tevens lid van de Onderwijsraad. De vergoeding van € 12.000,- die de bestuurder voor deze nevenwerkzaamheden ontvangt, komen ten goede aan CVO Zuid-West fryslân. Bezoldiging leden Raad van Toezicht De leden van de Raad van Toezicht ontvangen een honorering voor hun werkzaamheden. Deze honorering is per 1 januari 2013 gewijzigd en bestaat uit een basisvergoeding en een vergoeding voor het lidmaatschap van een commissie van de Raad van Toezicht. Bij de bezoldiging van de leden van de Raad van Toezicht is de VTOI-regeling gevolgd. De basisvergoeding bedraagt € 6175,- voor de voorzitter en € 3075,- voor de leden. De vergoeding voor het lidmaatschap van een commissie bedraagt € 1025,-, waarbij is vastgesteld dat maximaal twee commissie worden vergoed. In afwijking van deze regeling geldt voor de huidige vicevoorzitter – tot het moment van aftreden medio 2014 – nog een basisvergoeding van € 4000,-. Op basis van de regeling ontving de voorzitter, de heer Wallast, € 7000,-, de vicevoorzitter, de heer Schellens, € 5000,- en de leden, de heren Diepenhorst, Olivier en mevrouw Van HijumPostma ontvingen € 4100,-. De leden – die slechts een deel van het jaar lid zijn geweest van de Raad van Toezicht – de heren Hooghiemstra, Weishaupt en mevrouw Zandbergen ontvingen € 2050,- bruto per jaar. Inhoudelijk toezicht in 2013 Vergaderingen Raad van Toezicht De Raad van Toezicht heeft in 2013 zes keer regulier met het College van Bestuur vergaderd en twee keer aparte themavergaderingen belegd met het College van Bestuur. De Raad van Toezicht heeft één keer vergaderd buiten de aanwezigheid van het College van Bestuur. In deze vergadering is de zelfevaluatie, de eigen deskundigheidsbevordering en de voorbereiding van het beoordelingsgesprek met de bestuurder aan de orde geweest. Ook heeft de Raad van Toezicht een gezamenlijke vergadering gehad met het College van Bestuur en het Centraal Managementteam met als thema “kwaliteit en kwaliteitszorg”. Goedkeuring bestuursbesluiten Aan de hand van de jaarcyclus zijn de begroting, de jaarrekening en het sociaal jaarverslag besproken. De bespreking van de jaarrekening was voorbereid door de auditcommissie in aanwezigheid van de accountant. De Raad van Toezicht heeft in 2013 de volgende bestuursbesluiten goedgekeurd: Begroting 2013 Strategisch plan Bestuursformatieplan Sociaal Jaarverslag 2012 Gewijzigde samenwerkingsovereenkomst scholen voor praktijkonderwijs Voorstel besteding niet begrote extra gelden (inclusief BTW teruggave) Jaarverslag 2012 Statuten nieuw samenwerkingsverband Fultura (Passen onderwijs) Wijziging statuten CVO Zuid-West Fryslân i.v.m. benoeming leden Raad van Toezicht Begroting 2014 Informatie en Verantwoording De bestuurder informeert de Raad van Toezicht en legt verantwoording af onder andere aan de hand van de besluitenlijsten College van Bestuur en de kwartaalrapportages. De Raad van
VERSLAG VERANTWOORDING RVT2013 DEFINITIEF3
Pagina 5 van 7
Toezicht heeft ook de beschikking over de verslagen van de vergaderingen van de bestuurder met de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad, de rapportage van de accountant en de rapportages van de Inspectie van het Onderwijs. Daarnaast heeft de Raad van Toezicht bij alle scholen schoolbezoeken afgelegd. Naast de reguliere informatie zijn de volgende onderwerpen in 2013 expliciet aan de orde geweest in het overleg tussen de bestuurder en de Raad van Toezicht: Voortgang reorganisatie bedrijfsvoering en ondersteuning Strategische profilering Bogerman Organisatieontwikkeling Marne College Strategisch huisvestingsbeleid Systematiek leerlingenprognoses Meerjaren begroting Voortgang ontwikkeling risicomanagementsysteem Passend Onderwijs Kaderbrief 2014 Onderwijskwaliteit Veiligheidsbeleid en integriteitsbeleid Consultatie De Raad van Toezicht is het afgelopen jaar als adviseur en klankbord van de bestuurder betrokken geweest bij: de organisatieontwikkeling Marne College ontwikkeling risicomanagementsysteem. Overleg (voorzitter) Raad van Toezicht en College van Bestuur Maandelijks is er overleg geweest tussen de voorzitter van de Raad van Toezicht en het College van Bestuur. Daarnaast heeft de remuneratiecommissie het jaarlijkse functioneringsgesprek en beoordelingsgesprek met de bestuurder gevoerd. Op basis van deze gesprekken heeft de Raad van Toezicht vastgesteld dat de bestuurder tot volle tevredenheid functioneert. Afvaardiging Raad van Toezicht bij CVO-adviesraad Binnen CVO Zuid-West Fryslân is een CVO-adviesraad. De CVO-adviesraad fungeert als maatschappelijk venster voor het College van Bestuur. De CVO-adviesraad heeft in 2013 twee keer vergaderd. De onderwerpen voor deze vergaderingen waren: “Krimp en de consequenties voor CVO Zuid-West Fryslân”, het WRR-rapport “Naar een lerende economie” en toekomstbestendige huisvesting. Een afvaardiging van de Raad van Toezicht is aanwezig geweest bij de vergaderingen met de CVO-adviesraad. Tot slot CVO Zuid-West Fryslân zal met het oog op de krimp van het aantal leerlingen het komend jaar na moeten denken over het onderwijs dat door de scholen wordt aangeboden. Vragen die hierbij een rol spelen zijn: wat bieden we aan, waar bieden we dit aan en hoe bieden we dit aan? Bovendien vraagt de overheid de scholen om onderwijs te bieden dat meer uitdaagt, waarin bijzondere prestaties worden beloond en waarbij leraren beter worden toegerust om dit maatwerk te leveren. Maatwerk niet alleen voor leerlingen met achterstanden, maar ook voor leerlingen die bovengemiddeld presteren. Ook dit stelt eisen aan de wijze waarop het onderwijs wordt aangeboden. De afgelopen jaren is er hard gewerkt aan de organisatorische randvoorwaarden voor het bieden van kwalitatief goed onderwijs. De financiën zijn op orde gebracht, de P&C-cyclus is nadrukkelijk ingebed in de organisatie en er zijn twee reorganisaties – de reorganisatie managementstructuur en de reorganisatie bedrijfsvoering en ondersteuning – doorgevoerd. Ook zijn er de afgelopen jaren belangrijke stappen gezet op het terrein van de kwaliteit van het onderwijs en het werken aan de professionele ontwikkeling van medewerkers.. De
VERSLAG VERANTWOORDING RVT2013 DEFINITIEF3
Pagina 6 van 7
examenopbrengsten lijken zich positief te ontwikkelen, maar de kwaliteit van het onderwijsleerproces is nog niet overal op orde. Wat er achter de deur in de les gebeurt moet onderwerp van gesprek zijn tussen collega’s. Collega’s moeten benoemen wat goed gaat en wat niet goed gaat, elkaar daarop bevragen en aanspreken. Alleen dan is het mogelijk om in gezamenlijkheid antwoorden te formuleren op de uitdagingen die op CVO Zuid-West Fryslân afkomen. De Raad van Toezicht is erkentelijk voor wat er in het afgelopen jaar door bestuur en medewerkers aan betrokkenheid is getoond en aan doelstellingen is verwezenlijkt en spreekt het vertrouwen uit dat deze lijn het komende jaar wordt voortgezet.
VERSLAG VERANTWOORDING RVT2013 DEFINITIEF3
Pagina 7 van 7