VELDLEEUWERIK IN BEELD
20 15
Samen halen we meer uit een betere wereld
2
Inhoud Voorwoord............................................................................................................................................................................................................4 Wat is er gebeurd?........................................................................................................................................................................................7 Duurzaamheidsdossier.....................................................................................................................................................7 Duurzaamheidsprofiel......................................................................................................................................................7
Veldleeuwerik tools..............................................................................................................................................................8
Het Veldleeuwerik Certificaat....................................................................................................................................8
Het GLB certificaat.................................................................................................................................................................9
SAI benchmark...........................................................................................................................................................................9
Factsheets.......................................................................................................................................................................................................... 10 Projecten............................................................................................................................................................................................................. 16 Afgeronde projecten............................................................................................................................................................................. 16
Pilot “Veldleeuwerik vliegt uit in Fryslân”................................................................................................ 16
Praktijknetwerk Duurzame aanpak Engerlingen............................................................................ 16
Praktijknetwerk Resttest XL..................................................................................................................................... 16
Nieuwe projecten...................................................................................................................................................................................... 17
Pilot “De Hoeksche Boer maakt het waard”.......................................................................................... 17
Bodemacademie.................................................................................................................................................................. 18
Erfemissies Flevoland..................................................................................................................................................... 18
Veldleeuwerik broedplaats...................................................................................................................................... 19
Samenwerking melkveehouderij en akkerbouw in Flevoland....................................... 19
Telers en Partners...................................................................................................................................................................................... 20 Vooruitblik 2016.......................................................................................................................................................................................... 22 TopBodem................................................................................................................................................................................... 22 AkkerBeraad.............................................................................................................................................................................. 22
Veldleeuwerik meer in beeld................................................................................................................................. 22
Duuzaam inkopen.............................................................................................................................................................. 22
Organisatie........................................................................................................................................................................................................ 23
Hoofdbestuur, Raad van Advies en Kwaliteitsraad....................................................................... 23
Werkorganisatie.................................................................................................................................................................... 23 Slotwoord........................................................................................................................................................................................................... 24
3
Wij zijn trots Het verslagjaar 2015 is voor Veldleeuwerik een heel
Henk Heinhuis
bijzonder jaar. Het was het jaar van het voltooien
Directeur Stichting Veldleeuwerik
van ‘Het Fundament’. Hier hebben wij de laatste jaren met elkaar naar toe gewerkt. Een hoogtepunt dus. De topics waren het ontwikkelen en implemen-
Het fundament staat en ik ben persoonlijk ontzet-
teren van het persoonlijke Duurzaamheidsdossier®
tend blij met mijn opvolger Hedwig Boerrigter. Er
met de duurzaamheidsplannen en het Duurzaam-
ligt een mooie uitdaging om de Marketing en com-
heidsprofiel® waardoor telers nu beschikken over
municatie verder te versterken en de waarde van het
‘Mijn Veldleeuwerik’. Daarnaast de erkenning door
Veldleeuwerik certificaat beter tot uitdrukking te la-
‘Brussel’ van het Veldleeuwerik GLB pakket en het af-
ten komen. Ik heb er alle vertrouwen in dat Hedwig
ronden van een geheel nieuw ontwikkeld specifiek
de juiste persoon is om Veldleeuwerik de volgende
Veldleeuwerik certificeringssysteem. Door externe
fase in te leiden en dat zij samen met de medewer-
verificatie van Control Union beschikken over een
kers, Veldleeuwerik een nog nadrukkelijker rol zal
heus erkend Veldleeuwerik Duurzaamheidscertifi-
geven in de akkerbouwsector. Ik geef het stokje dan
caat®. Dit is uniek en draagt bij aan de verdere credi-
ook heel graag aan haar over.
bility van onze zorgvuldig ontwikkelde systematiek. Veldleeuwerik is een gewaardeerde en unieke sa-
Met dit jaarverslag willen we als stichting transpa-
menwerking van de stakeholders in de akkerbouw-
rant zijn en de voortgang delen. We willen, samen
sector. De onafhankelijke benchmark en erkenning
met al onze telers en partners, uitdragen waarom
op de internationale SAI standaard was de slagroom
Stichting Veldleeuwerik er moet zijn in Nederland.
op de taart.
Maar bovenal willen we, samen met akkerbouwers en partners, werken naar een duurzamere toekomst van de landbouw in Nederland.
4
Een voortdurende zoektocht naar verbetering
5
Dromen zijn werkelijkheid geworden
6
Wat is er gebeurd? 2015 was het jaar van de implementaties. Verschillende dromen waaraan in de voorafgaande periode gewerkt is, zijn werkelijkheid geworden. Belangrijke gebeurtenissen, die Stichting Veldleeuwerik maar vooral de deelnemers verder kunnen helpen met het verduurzamen van het bedrijf, voor teler en partner. De belangrijkste zijn het introduceren van het duurzaamheidsdossier en de certificering.
Duurzaamheidsdossier Voorheen was het duurzaamheidsplan verwerkt
zaamheidsdossier bestaande uit duurzaamheids-
in een Excel-bestand. Elk jaar diende alles volledig
plan en het duurzaamheidsprofiel. Het duurzaam-
opnieuw ingevuld te worden in een apart bestand.
heidsplan is nu volledig geautomatiseerd wat zorgt
Deze werd een x-aantal keer over en weer gestuurd
voor een flinke tijdsbesparing voor zowel de teler als
tussen adviseur, teler en Veldleeuwerik. Om gewens-
voor Stichting Veldleeuwerik en biedt voor beiden
te informatie te krijgen aangaande de genomen
op een overzichtelijke manier informatie. Informa-
maatregelen moesten al deze losse bestanden aan
tie kan op groeps- en regionaal niveau, maar ook
elkaar gekoppeld worden. Een hele tijdrovende klus.
op indicator of onderwerp, gehaald worden uit het
In 2015 is daar verandering in gekomen door het
systeem. Aan de hand van deze informatie kunnen
geautomatiseerde duurzaamheidsdossier: de ont-
bijvoorbeeld gerichte kennisbijeenkomsten georga-
wikkeling van de online omgeving van “Mijn
niseerd worden.
Veldleeuwerik” met daarin onder ander het duur-
Duurzaamheidsprofiel In 2015 is het duurzaamheidsprofiel ingevoerd. Dit
zet worden om de omgeving te laten zien welke
profiel is samen met Veldleeuwerik telers ontwik-
voortgang er geboekt wordt in het verduurzamen
keld. Het biedt een overzicht van ruim 200 maatre-
van het agrarisch bedrijf. Om als duurzaamheidssys-
gelen, verdeelt over de 10 indicatoren, welke op een
tematiek verder te komen en mogelijke voordelen
agrarisch bedrijf toegepast kunnen worden om het
er uit te kunnen halen is dit noodzakelijk. Door het
bedrijf stap voor stap verder te verduurzamen. Jaar-
op deze wijze te doen, blijven we bij de essentie van
lijks vult elke teler zijn eigen profiel in en krijgt op
Veldleeuwerik. Geen cijfers maar daden.
deze manier inzicht in het aantal maatregelen dat hij/zij genomen heeft op zijn of haar bedrijf (zie het voorbeeld hiernaast van een teler) en de voortgang die hierin wordt geboekt. De maatregelen zoals deze nu in het profiel staan worden jaarlijks bijgewerkt en aangevuld zodat het zoveel mogelijk up-to-date blijft. Voor ons als stichting biedt het duurzaamheidsprofiel ook zeer waardevolle informatie. De database achter het profiel voorziet in informatie op regionaal en landelijk niveau. Deze informatie kan inge-
7
Veldleeuwerik tools “Mijn Veldleeuwerik” bevat naast het eerder genoemde duurzaamheidprofiel ook een aantal tools. Deze specifieke Veldleeuwerik tools zijn ontwikkeld in samenwerking met diverse kennisinstituten. Zo is er een bouwplan module. Deze geeft financieel inzicht over een bepaald bouwplan op de lange termijn. De bodemscan is een praktisch toepasbare tool om extra inzicht te krijgen in de bodemgesteldheid. Handige tools die als hulpmiddel dienen voor de Veldleeuwerik teler. De komende periode zal gewerkt worden aan een uitbreiding van “Mijn Veldleeuwerik” met een soort kennisbank.
Het Veldleeuwerik Certificaat Na jaren van finetunen van de Veldleeuweriksyste-
afzetmarkt voor akkerbouwproducten. Een grote
matiek is dit in 2015 bekroond met een certificaat.
stap richting een duurzamere wereld.
In samenwerking met Control Union en onder begeleiding van het Ministerie van Economische
Het certificaat biedt grote voordelen voor telers.
Zaken heeft Stichting Veldleeuwerik een eigen
Onder andere in het GLB, maar zeker in de toekomst
praktische en unieke certificeringsmethodiek geïm-
zal het certificaat meer voordelen opleveren, denk
plementeerd. De certificering is tweeledig. Stichting
hierbij aan Groenfinanciering. Het certificaat zal in
Veldleeuwerik zelf en de systematiek zijn gecertifi-
de toekomst ook steeds meer inzetbaar zijn als mar-
ceerd onder de ISO 9001 norm. Ten tweede zijn de
ketinginstrument voor de telers. Komend jaar zal
Veldleeuwerik telers die voldaan hebben aan de
hier tijdens kennisbijeenkomsten aandacht aan be-
voorwaarden, Veldleeuwerik gecertificeerd. Voor
steed worden. Vanuit Stichting Veldleeuwerik wordt
telers en stichting een erkenning om ongelooflijk
hard gewerkt om meer voordelen te bewerkstelligen
trots op te zijn, dit hebben we toch maar bereikt
bij verschillende instanties.
met elkaar. Hiermee tonen we aan de wereldwijde
8
markt dat de Veldleeuwerik systematiek extern ge-
Met trots kunnen we mededelen dat 382 telers in
verifieerd is en voldoet aan duurzaamheidseisen die
2015 het Veldleeuwerik certificaat hebben ontvan-
aansluit bij diverse duurzaamheidsinitiatieven in de
gen.
Stap voor stap verder verduurzamen
Het GLB certificaat
SAI benchmark
Met de nieuwe vergroeningseisen vanuit het Euro-
SAI platform heeft een wereld-
pese landbouw beleid verandert er veel voor telers.
wijd erkende standaard ontwik-
Stichting Veldleeuwerik heeft in samenwerking met
keld als het gaat om duurzame
haar eigen telers een pakket ontwikkeld waarin de
landbouw, Farm Sustainability
eisen verschillen van het basispakket. Het uitgangs-
Assessment 2.0 (FSA). Nederland
punt van het Veldleeuwerik vergroeningspakket is,
is het op één na grootste agrari-
dat Veldleeuwerik gecertificeerde telers aantoon-
sche exportland ter wereld, daarom is het belangrijk
baar intrinsiek gemotiveerde telers zijn die een grote
dat Veldleeuwerik als Nederlandse duurzaamheids-
toewijding tonen voor duurzame landbouw.
systematiek aansluit bij de normen die SAI stelt.
Het uiteindelijke doel van het GLB duurzaamheid
In 2015 is de Veldleeuwerik systematiek getoetst
certificaat is de status ‘Green by definition’ waardoor
door de onafhankelijke instantie CLM. Als uitgangs-
telers, net als de biologische akkerbouwers, voldoen-
punt zijn de eisen genomen die gesteld worden voor
de hebben aan het Veldleeuwerik certificaat om in
het behalen van het Veldleeuwerik Certificaat. Hier-
aanmerking te komen voor hun GLB toeslagen.
bij is de op één na hoogste status behaald. Kijkende naar de individuele duurzaamheidsprofielen van
Met het huidige Veldleeuwerik pakket kan de ver-
Veldleeuwerik telers zal op individueel niveau zelfs
groening op een praktische, meer gericht op de
een groot gedeelte van de telers het hoogste niveau
normale bedrijfsvoering, manier worden ingevuld.
behalen. Deze internationale erkenning is een gro-
Groenbemesters kunnen op kleigronden bijvoor-
te stap voorwaarts. Ook voor onze Veldleeuwerik
beeld na 8 weken i.p.v. 10 weken worden omge-
partners zal deze stap extra kansen creëren in de
ploegd en binnen het pakket kan flexibeler gesta-
afzetmarkt van de door Veldleeuwerik telers gepro-
peld worden om aan de vergroening te voldoen.
duceerde producten.
Terugkijkend op 2015 hebben 229 telers hun vergroening via het Veldleeuwerik pakket geregeld.
9
Stichting Veldleeuwerik
Facts 2015
Gezonde bodem
Gezond ondernemen
Gezond voedsel
Gezond leven
388 63
partners
Actieve deelnemers
38 10
Kennisbijeenkomsten Bezocht door ruim
42 Geaccrediteerde Veldleeuwerik adviseurs
600 deelnemers
Ruim
45.000
gezamenlijke hectares van Veldleeuwerik telers
Het verhaal van Stichting Veldleeuwerik
320
=
Regio- groepsbijeenkomsten
2837
6
Bijeenkomsten per week
= 8,7% van de Nederlandse akkerbouwgrond
40
Regiogroepen waar kennis gedeeld wordt
Duurzaamheidsmaatregelen opgenomen in de persoonlijke plannen 11
80 In totaal worden ruim
gewassen geteeld
92% van de Veldleeuwerik telers zaait groenbemesters na de hoofdteelt
26% 74%
Overige teelten Erwten, rode bieten, bonen, witlof, koolzaad, etc.
De drie basisgewassen Graan, aardappels en suikerbieten
]
8%
heeft een eigen marktconcept ontwikkeld
12
54%
gebruikt een beslissingsondersteunend systeem voor ziekte- en plaagbestrijding
Veldleeuwerik telers produceren
372.000 ton consumptieaardappelen voldoende voor
4,1 miljoen Nederlanders
500.000 ton suikerbieten voldoende voor
16 miljoen Nederlanders
180.000 ton duurzame uien voldoende voor
30 miljoen Nederlanders
130.000 ton
graan voor jaarbehoefte van
1,5 miljoen Nederlanders
13
Duurzaamheidsmaatregelen Bodemvruchtbaarheid
18,3%
2837 duurzaamheidsmaatregelen
Voedingsstoffen
15,3%
Productwaarde Gewasbescherming
14,3%
14,3%
52%
van de telers past compost toe
44%
Het gemiddelde van Nederland is 19%
Veldleeuwerik telers produceert zonne-energie
Ontplooien van bestuurlijke activiteiten
60%
52% binnen de landbouw
41% buiten de landbouw
mesting to e b
e
t precis ie Pas
van de telers gebruikt dierlijke vaste mest
27%
14
van de telers ontvangt
26% schoolklassen op het bedrijf
59%
Heeft zitpalen voor roofvogels geplaatst
24% 34% Zaait meerjarige akkerranden
64%
Beslist te beregenen aan de hand van een vochtsensor
67% 73%
Maakt regelmatig een beoordeling van het bodemprofiel
Stelt een organische stofbalans op
Steekt regelmatig vrijwillig een aaltjesmonster
15
Projecten In 2015 zijn diverse projecten afgerond en is wederom een aantal nieuwe opgestart. De diverse projecten dragen bij aan verdere verdieping op specifieke thema’s en bevorderen de samenwerking tussen telers, partners en kennisinstanties. De projecten zijn verschillend van aard, maar hebben altijd twee zaken gemeen: verdieping en kennisdeling, waarbij we zowel telers als partners verder helpen in het maken van stappen tot verduurzaming van hun bedrijfsvoering.
Afgeronde projecten Pilot “Veldleeuwerik vliegt uit in Fryslân” Het project “Veldleeuwerik vliegt uit in Fryslân” is samen met de provincie Fryslân gestart om de uitrol van Veldleeuwerik in Friesland te ondersteunen. Het doel was om aan het eind van het project 60 Friese akkerbouwers te laten meedoen aan Veldleeuwerik vliegt uit - Fryslân. Dit project laat goed zien dat kwaliteit boven kwantiteit gaat. Aan het eind van het project namen 23 enthousiaste akkerbouwers deel aan Veldleeuwerik in Friesland. Meer informatie: tegearre djoersaam.
Praktijknetwerk Duurzame aanpak Engerlingen
Praktijknetwerk Resttest XL Wanneer is het inzetten van reststromen op de akker duurzaam? Dat is de centrale vraag in het prak-
Tien akkerbouwers en veehouders zijn in oktober
tijknetwerk Resttest XL geweest. In de Nederlandse
2013 samen met Stichting Veldleeuwerik, ForFarmers
akkerbouw worden veel organische meststoffen in-
Hendrix, Koppert BV, Evers Agro en Praktijkonder-
gezet. Organische stofaanvoer is belangrijk voor het
zoek Plant & Omgeving (WUR-PPO) gestart met het
op peil houden of verbeteren van de bodemvrucht-
praktijknetwerk “Duurzame aanpak Engerlingen”.
baarheid. Veel akkerbouwers hebben echter vragen
In het praktijknetwerk hebben akkerbouwers en
en twijfels over een juiste en betrouwbare inzet op
veehouders diverse demo’s en kleinschalige proe-
het bedrijf. Sluiten we de kringloop of zijn we het
ven in aardappelen (biologische bestrijding met
afvoerputje van de samenleving? In thema- en veld-
nematoden) en grasland (biologische bestrijding
bijeenkomsten is deze vraag uitgewerkt en zijn erva-
en aandrukken) aangelegd. De meest opvallende
ringen gedeeld In het veld is de werking van Betacal,
resultaten kwamen uit de aanrol-demonstraties op
brandkalk en gips getest, en zijn de effecten van een
grasland met dikke meikever-engerlingen. Het werd
specifieke toedieningstechniek van compost onder-
duidelijk dat zelfs 100% doding haalbaar is, wanneer
zocht. Ook de werking van spuiloog en noodzaak
de engerlingen hoog in de bodem zitten en frequent
van een extra fosfaatgift in de aardappelteelt zijn
(viermaal kruislings) worden aangerold.
onder de loep genomen. Het duurzaam gebruik van een reststof zoals compost hangt sterk samen de kwaliteit en de inpasbaarheid van de reststroom. In het project zijn Compost Score kaarten ontwikkeld om de kwaliteit van compost te kunnen beoordelen.
16
Nieuwe projecten Pilot “De Hoeksche Boer maakt het Waard” Pilot De Hoeksche Boer maakt het waard!: dit project is op 18 juni 2015 officieel afgetrapt. Het project heeft twee belangrijke doelen: enerzijds het verduurzamingsproces op de negen deelnemende bedrijven in de Hoeksche Waard versterken en anderzijds aan diverse doelgroepen laten zien wat er allemaal mogelijk is. Uiteindelijke doel is te laten zien dat Veldleeuwerik het predicaat Green by Definition verdient. In het eerste jaar is op een aantal bedrijven al enkele interessante maatregelen en activiteiten uitgevoerd, zoals een groenbemestersdemo. In 2016 zet de groep in op het optimaal bevorderen van de bodemweerbaarheid, zodat er minder gewasbeschermingsmiddelen of nutriënten nodig zijn en zal de Week van de Akkerbouw benut worden om een seminar te organiseren over de Vergroening/ verduurzaming van de sector. Volg de negen deelnemers op de facebook pagina van De Hoeksche boer maakt het Waard.
17
Bodemacademie
Erfemissies Flevoland
De Bodemacademie is een gezamenlijk initiatief
Erfemissies Flevoland is een projectvoorstel dat sa-
van LTO vakgroep Akkerbouw, Veldleeuwerik en
men met LTO Noord projecten en Agrifirm opgepakt
Louis Bolk Instituut. De bodem vraagt en verdient
wordt. Het project heeft tot doel om agrarische on-
veel aandacht, daar zijn Veldleeuwerik telers zich als
dernemers aan te zetten tot investeringen in opvang
geen ander van bewust. Ook andere akkerbouwers
van restvloeistoffen en spoelplaatsen. De kennis
hebben of krijgen in toenemende mate belangstel-
heeft Veldleeuwerik opgedaan in het praktijknet-
ling voor de bodem en willen hierover meer ken-
werk Restvloeistof: de oplossing uitgefilterd.
nis opdoen. Om deze groep te bedienen wordt de Bodemacademie gestart. De groepen werken net
Het praktijknetwerk is begin 2015 afgerond. Hierin
als Veldleeuwerikgroepen vraag gestuurd en ken-
zijn drie systemen voor opslag en verwerking van
nis-deling staat centraal, specifiek voor bodem-ge-
restvloeistoffen besproken en bekeken. Het systeem
relateerde onderwerpen. De Bodemacademie-groe-
op basis van verdampen van water: de Heliosec van
pen kunnen een mogelijke opstap zijn voor nieuwe
Syngenta en twee systemen op basis van biologi-
groepen in Veldleeuwerik. De eerste Bodemacade-
sche afbraak door micro-organismen: de Phytobac
mie-groep zal starten in Noord Holland. Het uitein-
van Bayer en het biofilter. Het biofilter sprak de deel-
delijke doel is om in meerdere regio’s Bodemacade-
nemers erg aan. Het is een eenvoudig en relatief
mie-groepen op te zetten.
goedkoop systeem, maar wel volledig sluitend. In het praktijknetwerk is samen met PPO en Weevers BV het bestaande biofilter doorontwikkeld. Samen met Stichting Veldleeuwerik is een zelfbouwpakket ontwikkeld voor de verbeterde versie van het biofilter. Alle onderdelen en de handleiding voor het bouwen van een biofilter zijn te bestellen bij firma Weevers in Swifterbant.
18
Veldleeuwerik Broedplaats De spreuk “Zien is geloven” is niet voor niets een veelgebruikte spreuk. Met eigen ogen zien wat de Veldleeuwerik systematiek betekent voor een akkerbouwer, voor zijn bedrijf en de partners in de keten, is de beste manier om het verhaal van een duurzame landbouw in de Veldleeuwerik systematiek over te brengen. Vanuit de Veldleeuwerik Broedplaats willen wij de bewustwording op gang brengen en laten zien dat agrarische ondernemers op hun eigen manier een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan een duurzame landbouw. Dit draagt bij aan een verbetering van de beeldvorming van de landbouw en de veiligheid van voedsel bij burgers en consumenten. De Veldleeuwerik Broedplaatsen hebben een belangrijke educatieve functie. De bedrijven zijn praktische ontmoetingsplekken voor collega-ondernemers, overheden, bedrijfsleven en onderwijsinstellingen. Daarnaast kunnen consumenten met eigen ogen zien en ervaren hoe voedsel op een duurzame wijze, met respect voor natuur en milieu, in een duurzame regio geproduceerd wordt. De Broedplaats-bedrijven worden daarmee een belangrijk visitekaartje voor Veldleeuwerik. De eerste Veldleeuwerik Broedplaats willen we samen met Veldleeuwerik deelnemer Jan Reinier de Jong en de provincie Drenthe in Drenthe opzetten. De gesprekken met de provincie Drenthe zijn in een vergevorderd stadium.
Samenwerking melkveehouderij en akkerbouw in Flevoland Samenwerking melkveehouderij en akkerbouw is geen nieuw onderwerp. De laatste jaren staat het bij de ondernemers, landbouworganisaties en overheden steeds vaker op de agenda. Ook Veldleeuwerik ziet vanuit duurzaamheid veel perspectief in een intensieve samenwerking tussen de dierlijke sector en plantaardige sector. Toch blijft het lastig om een samenwerking op te zetten of langjarig vol te houden. De menselijke factor is zeer belangrijk bij een succesvolle samenwerking: de ondernemers moeten oog willen hebben voor de ander en de ander iets willen gunnen. Als beiden dat doen, dan ontstaat er een win-win situatie die verder gaat dan de enkele uitruil van gronden en mest, die dan ook meer voordelen oplevert voor beide partijen. De menselijke factor blijft vaak onderbelicht bij samenwerkingen en zal in dit project veel aandacht krijgen. Veldleeuwerik verkent samen met CAH Vilentum en enkele marktpartijen de mogelijkheden om dit project op te zetten in Flevoland.
19
Telers en partners De kern van de Veldleeuwerik systematiek vormen de regiogroepen waarin 10 tot 12 ondernemers hun visie en ervaringen met elkaar delen. Iedere regiogroep organiseert samen met een regiocoördinator minimaal acht bijeenkomsten per jaar. Vraag gestuurde kennisontwikkeling en kennisdeling staan centraal in de regiogroep. Boeren leren vooral van boeren. Elke ondernemer komt kennis halen en kennis brengen in zijn of haar regiogroep. Kennis en kennisuitwisseling zijn essentieel voor het sneeuwbaleffect van verduurzaming. Het delen van successen, maar ook het met elkaar doorpraten over nieuwe uitdagingen, tegenvallers of lastige kwesties, draagt bij aan saamhorigheid en collegialiteit. De partners van Veldleeuwerik hebben een belangrijke rol in het verduurzamingsproces bij de telers. De ketenpartijen dragen niet alleen financieel bij aan de Stichting maar ze helpen de ondernemers te verduurzamen door kennisontwikkeling en kennisverspreiding.
]
20
] In 2015 is de kennisdeling verder geïntensiveerd door de organisatie van de kennisbijeenkomsten. Deze bijeenkomsten zijn tot stand gekomen, door behoeftes vanuit de regiogroepen te matchen met de specifieke kennis bij de verschillende partners. Dit resulteerde in 2015 in 38 kennisbijeenkomsten, die door ruim 600 Veldleeuwerik deelnemers bezocht zijn. Een groot succes! De aard van de bijeenkomsten was al net zo gevarieerd als de onderwerpen. Van een lezing over de aanpak van aardappelmoeheid tot aan een rondgang bij proefvelden en diverse demonstraties. Verslagen van de kennisbijeenkomsten zijn terug te lezen op de website en zijn in een verkorte versie te lezen in de maandelijkse nieuwsbrieven van Veldleeuwerik. Ketenpartners en telers leren elkaar ook steeds beter in de keten te vinden. Een mooi voorbeeld hiervan is de brouwgerst keten van Agrifirm Plant, Holland Malt en Heineken. In 2015 is de brouwgerstinname van Agrifirm Plant bij Veldleeuwerik telers gegroeid van 7.600 ton naar 10.600 ton. De ketenpartners hebben het project met drie jaar verlengd en streven ernaar door te groeien naar 15.000 ton. Het project heeft ook laten zien dat de Nederlandse akkerbouw wel degelijk instaat is om hoogwaardige brouwgerst te telen. Heineken verwerkt, mede dankzij dit project, nu ook Nederlandse brouwgerst in haar bier. De discussies veranderen. En dat is nu net de essentie van Stichting Veldleeuwerik: we proberen het samen voor elke schakel een stukje beter te maken.
21
Vooruitblik 2016 Ook in 2016 staan er verschillende activiteiten op stapel.
TopBodem
AkkerBeraad
Een initiatief van Agrico en enkele andere partners.
Rabobank Nederland, Vogelbescherming Neder-
Het idee is om in de komende jaren een vijftal be-
land, Cosun, Agrifirm, De Grauwe Kiekendief, Louis
drijven te volgen met een specifiek bodemvraagstuk
Bolk Instituut en Stichting Veldleeuwerik hebben ge-
en aanpak. De begeleiding ligt bij een onafhanke-
zamenlijk AkkerBeraad opgericht. Doelstelling van
lijke coach. Stichting Veldleeuwerik is één van de
AkkerBeraad is verbetering van de situatie rondom
partners en de bedrijven die gevolgd worden zijn
biodiversiteit en landbouw. Hiervoor is het concept
Veldleeuwerik deelnemer. Dit project zal een mooi
‘natuur inclusieve landbouw’ ontwikkeld. De basis
uithangbord worden voor Veldleeuwerik.
van dit concept is het Veldleeuwerik Certificaat. De opzet is om Veldleeuwerik telers die bereid zijn om additionele maatregelen nemen op het gebied van Biodiversiteit, in aanmerking te laten komen voor de zogenaamde Groenfinanciering. Telers kunnen hiermee in aanmerking komen voor de officiële groenregeling welke hen een aanzienlijke korting kan verschaffen op hun financiering. Momenteel worden gesprekken gevoerd met het Ministerie van EZ om een aantal pilots in te richten.
Veldleeuwerik meer in beeld Dat Veldleeuwerik en haar deelnemers een verhaal te vertellen hebben was al een feit. Nu kan door de output van het duurzaamheidsdossier en de cer-
Duurzaam inkopen
tificering het verhaal beter onderbouwd worden.
22
Dit zal in 2016 zeker gebeuren. Er zal veel aandacht
Door de overheid worden richtlijnen uitgegeven
besteed worden aan marketing en communicatie.
aangaande het inkoopbeleid van overheid en se-
Veldleeuwerik zal meer de publiciteit opzoeken bin-
mi-overheidsinstellingen. Deze richtlijnen worden
nen de sector, maar zal ook meer zichtbaar worden
op aandringen van de Tweede Kamer herzien. Een
voor de consument. Dit zal onder andere tot uiting
Kamermeerderheid is van mening dat beloftevolle
komen door aanwezigheid en informatieverstrek-
initiatieven dienen te worden toegevoegd aan deze
king op consumentegerichte evenementen, zoals
inkoopvoorwaarden. Als Veldleeuwerik zijn wij van
de Week van de akkerbouw, Tour langs de boer etc.
mening dat wij een plaats moeten hebben in deze
Het beoogde doel is om meer bekendheid en waar-
hernieuwde richtlijnen. Inmiddels zijn er verschillen-
dering te genereren voor Veldleeuwerik, haar syste-
de gesprekken gevoerd met het ministerie van Eco-
matiek en haar deelnemers.
nomische Zaken en maken we vorderingen.
Organisatie Hoofdbestuur
Raad van Advies
Het bestuur is verantwoordelijk voor de strategie-
Stichting Veldleeuwerik hecht grote waarde aan
vorming van de stichting. De samenstelling is zo dat
het creëren van maatschappelijk draagvalk voor
het een goede afspiegeling is van de verschillende
haar activiteiten, welke zij wenst te toetsen aan
deelnemers. In 2015 heeft het bestuur met name
maatschappelijk verantwoorde kaders. Zij wil zich
aandacht besteedt aan de koers die Veldleeuwerik
hiervoor laten adviseren door een Raad van Advies.
moet varen de komende jaren nu het fundament
De Raad van Advies is samengesteld uit een brede
klaar is.
maatschappelijke vertegenwoordiging, vanuit onder andere NGO’s , onderwijs & wetenschap, wa-
Agnes van Ardenne (Voorzitter)
terschappen, financieel economische organisaties
Piet van Liere - Gebr. Van Liere
en belangenbehartiging van telers. De Raad van
Gert-Jan van Dongen - Akkerbouwer
Advies geeft het bestuur gevraagd en ongevraagd
Ger Evenhuis - Akkerbouwer
advies. Het advies strekt zich uit over het doel van de
Jan Kempers - Heineken
stichting alsmede de bevordering, ontwikkeling en
Vincent Roelofs - Agrifirm Plant
implementatie van de Veldleeuwerik systematiek, in
Martin Vrij - Farm Frites
de ruimste zin van het woord. De Raad van Advies
Geert Kuipers - Countus
functioneert tevens als klankbord voor het bestuur
Richard Schouten - ZLTO
van de stichting. Riek van der Harst - Rabobank (Voorzitter) Sijas Akkerman - Natuur & Milieu Gert van de Bijl - Solidaridad Pieter de Wolf - Wageningen University & Research Martin Duijkers - CAH Vilentum
Werkorganisatie
Keimpe van der Heide - NAV Doeko van ’t Westeinde - NAJK Rien Klippel - Waterschap Scheldestromen
De werkorganisatie is onder leiding van de directeur verantwoordelijk voor de uitvoerende taken binnen Stichting Veldleeuwerik. Het jaar 2015 heeft
Kwaliteitsraad
naast de dagelijkse werkzaamheden voornamelijk in het teken gestaan van het verder verstevigen en
De kwaliteitsraad is een raad die het bestuur advi-
voltooien van het fundament van de Veldleeuwerik
seert omtrent de kwalitatief inhoudelijke kant van
systematiek. Binnen de werkorganisatie komen de
de Veldleeuwerik systematiek. Belangrijke aan-
verschillende disciplines samen en werkt het team
dachtsgebieden zijn het certificatie schema en advi-
van in totaal 3,7 FTE goed samen om de missie te
sering rondom de correcte afhandeling van geschil-
doen slagen.
len. De kwaliteitsraad bestaat uit een onafhankelijke voorzitter met veel inhoudelijke kennis en bestuurlijke ervaring. Daarnaast zitten twee specialisten in de raad; iemand uit een adviesorganisatie en een ketenpartner en twee telers, bij voorkeur uit twee verschillende regio’s. Jan Willem Erisman (Voorzitter) Janny Peltjes - HLB Group Aard Robaard - Akkerbouwer, fruitteler René Vernooij - Agrico Hans Akkermans - Akkerbouwer 23
Slotwoord Met de afsluiting van het jaar 2015 sluiten we met Veldleeuwerik een mooie periode af. Het was wel een heel bijzondere periode. Vanaf 2011 is in een aantal jaren van bouwen planmatig toegewerkt naar de afronding van de bouwfase en is de organisatie nu ook toe aan nieuw management. Veldleeuwerik is een niet meer weg te denken organisatie geworden voor het stap voor stap verder verduurzamen van de akkerbouw. De Veldleeuwerik duurzaamheidscertificaten zijn inmiddels voor de eerste keer uitgereikt en in het voorjaar van 2016 worden ook voor de eerste keer de Veldleeuwerik GLB certificaten uitgereikt. Twee bijzondere gebeurtenissen. De wijze waarop wij de Veldleeuwerik systematiek gecertificeerd hebben is uniek te noemen. Het Veldleeuwerik certificaat zal zijn waarde voor de buitenwereld nog verder moeten bewijzen. Naast de waardering van het ministerie van Economische Zaken en de Europese Commissie zal een mogelijke toegang tot groenfinanciering en of impactlening de aantrekkelijkheid van het certificaat nog verder versterken. Hopelijk gaan de Ketenpartners binnen Veldleeuwerik ook het Veldleeuwerik certificaat be-
waarbij ondernemerschap en doorzettingsvermo-
ter dan tot nu toe waarderen en benutten. Dit zal
gen de sector zowel nationaal als internationaal, op
een extra impuls geven aan de verdere uitbouw van
een hoog niveau gebracht heeft. Het was een hele
Veldleeuwerik.
mooie periode en ik ben dankbaar dat ik dit heb mogen meemaken.
De organisatie is klaar voor een volgende stap en dat is het systematisch werven van nieuwe deelnemers.
Met dit slotwoord wil ik ook heel graag de mede-
In 2016 zal hier extra aandacht aan besteed gaan
werkers, alle Veldleeuwerik partners, de leden van
worden. Met het laten zien wat we doen kunnen
het bestuur, de raad van advies en de kwaliteitsraad
we Veldleeuwerik beter over de bühne brengen en
danken voor hun inzet en vertrouwen want zonder
meer deelnemers werven. Hiervoor zijn inmiddels
jullie aller inzet was Veldleeuwerik nooit zover geko-
diverse trajecten opgestart.
men dan dat het nu is. Nogmaals dank hiervoor.
Met dit slotwoord in het jaarverslag sluit ik ook
Ik wens een ieder een gezonde en goede toekomst
voor mijzelf een bijzondere periode af. Ik ben vanaf
en zal de verdere ontwikkeling van Veldleeuwerik
1973 werkzaam geweest in de agrarische sector en
uiteraard op afstand met interesse blijven volgen.
heb deze boeiende sector zowel hoogtepunten als
24
dieptepunten zien trotseren. De akkerbouwsector
Met vriendelijk groet,
is een ontzettend krachtige en innovatieve sector
Henk Heinhuis
Op deze bijzondere plek mag ik mijzelf presenteren als
We zijn Henk veel dank verschuldigd voor wat hij
opvolger van vertrekkend directeur Henk Heinhuis.
samen met u allen heeft opgezet en bereikt. Aan mij
Geen slotwoord dus, maar een beginwoord!
de schone opdracht om Veldleeuwerik uit te bouwen én te bestendigen, in de regio, nationaal en interna-
Dit prachtig vormgegeven jaarverslag laat zien
tionaal.
wat alle deelnemers, partners en medewerkers van Veldleeuwerik de afgelopen jaren hebben neergezet
U allen bent ambassadeur van Veldleeuwerik. Samen
en gepresteerd. Een organisatie om trots op te zijn!
met u trek ik graag de kar op weg naar een toe-
Trots om mee samen te werken, of u nu deelnemer,
komstbestendige landbouw en voedselproductie.
partner, adviseur of medewerker bent en trots op de
Tot ziens!
betekenis en positie die Veldleeuwerik heeft verworven voor het toekomstbestendig maken van onze
Hartelijke groet,
landbouw.
Hedwig Boerrigter
25
veldleeuwerik.nl
