Veldanalyse Contractering ambulante begeleiding, thuisondersteuning en Gesubsidieerde algemene voorzieningen Datum: Tijd: Locatie: Aanwezig:
12 mei 2015 14.00 uur tot 16.00 uur Hanze Plaza Namens de gemeente Groningen: de leden van projectgroepen Namens “het veld”: een aantal kleine, middelgrote en grote zorgaanbieders
Van deze bijeenkomst wordt een verslag gemaakt. Het verslag en de presentatie komen op de website van de gemeente Groningen te staan. Via deze link http://gemeente.groningen.nl/wmo/inkooptraject-zorg-en-ondersteuning-2016-2017 kunt u de informatie vinden.
Presentatie door Frank Welp (projectleider) Projectorganisatie Voor de Contractering 2016 Maatschappelijke Opvang (MO) is een projectorganisatie gestart. Er zijn vier projecten 1. Beschermd Wonen, Maatschappelijke Opvang, Vrouwenopvang en inloop GGZ 2. Ambulante begeleiding, thuiszorgondersteuning 3. Gesubsidieerde algemene voorzieningen 4. WIJ-teams en Jeugd. Convenant Volgend jaar gaat de gemeente verder met de huidige werkwijze Convenant voor de komende twee jaar. Het Convenant is een open samenwerkingsverband. Er kunnen nieuwe partners bij. Marktconsultatie In mei/juni komt een marktconsultatie. Informatie over de marktconsultatie kunt u vinden op de website van de gemeente Groningen. Veldanalyse Voor ieder project wordt een veldanalyse georganiseerd om zo input te krijgen van instellingen en aanbieders voor het verdere traject. Ieder veldanalyse heeft weer andere vragen vanuit een bepaalde invalshoek. Waar moet de gemeente rekening mee houden bij het contracteren van ambulante begeleiding, thuisondersteuning en gesubsidieerde algemene voorzieningen en wat zijn bruikbare vormen van contracteren. Vragen Tijdens de presentatie worden vragen gesteld over het traject en het daarbij behorende tijdspad. Daar de verschillende aanbieders door verschillende gemeenten worden uitgenodigd verzoeken de aanbieders de gemeente Groningen om op korte termijn een definitieve datum voor de marktconsultatie bekend te maken ten behoeve van hun planning. Daarnaast wordt gevraagd wat het verschil is tussen een veldanalyse en een marktconsultatie. In reactie op deze vraag wordt gesteld dat de veldanalyse als doel heeft om informatie op te
halen vanuit de markt, terwijl het doel van een marktconsultatie ligt in het toetsen van de haalbaarheid en uitvoerbaarheid van ideeën en oplossingen. In de inleiding is bovendien met klem benadrukt dat het proces zich in het beginstadium bevindt en dat er nog niets vastligt. De wijze waarop de verschillende voorzieningen worden ingekocht ligt nog niet vast. Bij iedere voorziening zal naar de meest passende vorm gezocht worden.
Korte Pauze Na de inleidende presentatie gaat de groep uiteen. De veldanalyses worden georganiseerd vanuit een tweetal projectgroepen, te weten: - Ambulante begeleiding, thuisondersteuning en dagbesteding (project 2) - Gesubsidieerde algemene voorzieningen (project 3).
Groep contractering Ambulante begeleiding, thuiszorgondersteuning en dagbesteding (gespreksleider Paul Spoelstra) De aanwezige vertegenwoordigers van instellingen/aanbieders stellen zich aan elkaar voor. Wat betekent het voor instellingen/aanbieders wanneer een deel van de ondersteuning zou worden ondergebracht bij het WIJ-team? Het is voor de instellingen/aanbieders nog niet duidelijk hoe het functioneren van het WIJteam straks zal gaan wanneer een deel van de ondersteuning daar wordt ondergebracht. Het tijdig schakelen met het specialistische veld en het op- en afschalen vraagt nog de nodige uitwerking bij het verder vormgeven van het WIJ-team. Ulie Glas (beleidsmedewerker): het WIJ-team bestaat uit generalisten. Zij kunnen gebruik maken van een expertpool. In de verdere uitwerking van het WIJ-team zal dit duidelijker worden. Juridisch Er zijn conflicterende belangen. Het werken met WIJ-teams heeft juridisch nogal wat haken en ogen. Kleine zorgaanbieders Het is erg lastig als kleinschalige zorgverlener een plek te krijgen in het grote geheel. De convenantpartners zijn vooral de grotere instellingen/aanbieders. Hoe kunnen de kleinere zorgaanbieders een plek krijgen in het geheel. Expertise In het begeleidingsteam komen specialisten van de verschillende zorgaanbieders/instellingen. Wat is het kennisniveau van deze specialisten en hoe blijft het niveau op peil. Wat ook belangrijk is expertise en de verbinding met de moederorganisatie. Alles valt en staat met kennis en expertise. Hoe borg je dit in het WIJ-team. Hoe breng je expertise naar de basis. Dit moet nog verder uitgezocht worden.
Financiën De vraag is hoe straks het e.e.a. betaald gaat worden. Voor de zorgaanbieders/instellingen is dit zeer essentieel voor de eigen bedrijfsvoering. Er wordt gepleit voor een logische financiering op basis van inspanning. Transitie Verwezen wordt naar het inkooptraject van het Jeugddomein. De gekozen werkwijze 10% voor transitie heeft heel goed gewerkt. Het voorstel is in dit kader de aanbieders/instellingen ook 10% voor transitie mee te geven. Er is absoluut nog veel winst te behalen. Keuzevrijheid Het is goed voor burgers keuzevrijheid te houden. Het is niet altijd wenselijk of mogelijk in de eigen wijk activiteiten te doen of zorg te krijgen. Er zijn ook mensen die geen zorg willen maar wel nodig hebben. Hoe gaan we hiermee om in de nieuwe situatie. Deze onderwerpen vragen verduidelijking bij de verdere uitwerking van werken in WIJ-teams.. Experiment Proeftuin Harm Brouwer (beleidsmedewerker gemeente Groningen) vertelt over experiment dat binnenkort gaat starten in twee wijken in de stad. De specialisten die daar ingezet gaan worden vanuit de moederorganisatie worden gedetacheerd en draaien mee in het expertteam. Het doel van het experiment is dat burgers meer zelf doen onder begeleiding van het expertteam. Welk inkoopmodel kan de gemeente het beste hanteren? Een aantal aanbieders raad aan om niet voor het Ommelandenmodel (bestuurlijk model) te kiezen Combinatie subsidiëring en contractering Wat goed kan werken is een combinatie maken van subsidiëring en contractering. Verder goed kijken wat naar het voorliggend veld kan. Zoals het nu gaat is niet altijd effectief. Werken met arrangementen begeleidingsteams.
Einde veldanalyse Paul Spoelstra dankt iedereen voor zijn/haar inbreng tijdens deze veldanalyse.
Groep contractering gesubsidieerde algemene voorzieningen (gespreksleider Frank Welp) Frank Welp start de veldanalyse met de mededeling dat de sessie zal worden opgenomen ten behoeve van de verslaglegging. Daarna worden de aanwezigen erop gewezen dat de zeven thema’s die in de uitnodiging van 1 mei jl. vermeld staan, zijn teruggebracht tot vier gespreksonderwerpen c.q. vragen, te weten: - Wat is een basisvoorzieningen en wat is een algemene voorziening? - Wat zijn de gevolgen van het onderbrengen van activiteiten in het WIJ-team? - Hoe kan de gemeente sturen op outcome die ook daadwerkelijk door u is te realiseren? - Welk inkoopmodel kan de gemeente het beste hanteren in relatie tot partnership? Wat is een basisvoorziening en wat is een algemene voorziening? Definitie van een algemene voorziening Algemene voorziening: geen wachtlijsten, direct terecht kunnen, laagdrempelig (zonder eigen bijdrage), zonder doorverwijzing van huisarts of maatschappelijk werker. Kan zelfs een stap verder gaan: hetgeen nu onder de noemer van individuele ondersteuning valt, zou vrij toegankelijk zonder indicatie in de wijk aangeboden kunnen worden. Leun- en steuncontacten in de wijk aanbieden. Hoe onderscheidt een algemene voorziening zich van een basisvoorziening en een maatwerkvoorziening? Een algemene voorziening is een basisvoorziening “plus”. Het verschil met maatwerkvoorziening is de beschikking. Een basisvoorziening hoeft niks met zorg te maken te hebben en is vrij toegankelijk voor iedereen, zoals bijvoorbeeld school, clubhuis en sportvereniging. Het betreft een dienst die groot publiek bedient. Ook informele zorg kan onder de basisvoorziening vallen; iedereen kan er gebruik van maken. Conclusie: Basisvoorziening
Algemene voorziening
Maatwerk
Vrije toegang Alle wijkbewoners School, kerk Sportvereniging Buurthuis
Lichte toets Groepsaanbod Lichte ondersteuning Eigen netwerk, vrijwilliger Kosteneffectief
Met beschikking Individueel Ernstig probleem Professional Duur
Waarom is het nodig om onderscheid te maken tussen de voorzieningen en wat bereik je daar mee? Inhoudelijke visie is van belang om verschillen aan te brengen op inhoud of juist op financieel vlak. Onderscheid is nodig om te kunnen sturen. Indicatie CIZ draagt bij aan het beantwoorden van de volgende vragen: - Wie heeft er recht op en wie niet? - Hoe voorkom je misbruik? - Hoe zorg je ervoor dat het totale budget niet wordt overschreden? Het indicatieprotocol wordt aangescherpt op het moment dat er bezuinigd moet worden en is daarmee derhalve een sturingsmiddel. Gevaar is dat als de maatwerkvoorzieningen worden teruggebracht de basis- en algemene voorzieningen vol stromen.
De beweging die de gemeente Groningen wenst te maken is om maatwerk onder te brengen in de basisvoorzieningen, zodat we als gemeente niet tegen financiële grenzen aan lopen. Dit wordt mogelijk door aan de andere kant te beginnen: geen maatwerkvoorziening, tenzij… De beheersmatigheid hangt ook af van de keuze tussen PGB en ZIN. De cliënt heeft keuze! Afschalen kan alleen als de basis op orde is. De basis moet geschikt gemaakt worden om “afschaling” plaats te kunnen laten vinden. Combinaties maatwerk met algemene voorzieningen dienen ook gemaakt te kunnen worden. Voorbeeld van afschalen: Utrecht heeft gezegd: 80% onderbrengen in de algemene voorzieningen. Dit is een inhoudelijke visie: zoveel mogelijk in de algemene voorzieningen en dan komt er vanzelf iets bovendrijven, dat gaat dan over dure, specialistische zorg. Een maatwerkvoorziening is een sturingsmechanisme op geld. Dure voorzieningen dienen ingezet te worden daar waar deze echt nodig zijn; hiervoor zijn goede algemene voorzieningen en spelregels nodig. Gevaar is dat er een spanning ontstaan tussen capaciteit (geld) en inhoud. Wat zijn de gevolgen van het onderbrengen van activiteiten in het WIJ-team? Tijdens de veldanalyse is geen antwoord gegeven op deze vraag. Wel is gesproken over de verdere ontwikkeling van het WIJ-team dan wel wijkgericht werken. Er kunnen per wijk verschillende behoeften zijn waarop ingespeeld dient te worden. Aan de hand van goede wijkanalyses kunnen de verschillen per wijk in kaart gebracht worden en kan op deze verschillen ingespeeld worden. De overgangscliënten zijn 31 december aanstaande hun indicatie kwijt. De uitdaging tot de kanteling zit in de vraag hoe het anders aangepakt kan worden dan de afgelopen decennia. Binnen het WIJteam geldt het motto: Wat informeel kan en beroepsmatig moet. Er is meer mogelijk en er is ruimte voor innovatie. Hoe gaan we dat doen? - apart (WIJ-)budget om innovatie te financieren; - de wijk/instellingen dient ruimte te krijgen om zaken uit te proberen; - de wijk/instellingen dient vertrouwen te krijgen en gesteund te worden als er onverhoopt iets misgaat; - basis op orde hebben met duidelijke afspraken, eisen en verwachtingen om rust te creëren; - gemeente schept voorwaarden voor gelijkwaardigheid van de deelnemende partijen; - naast WIJ-teams zijn er nog andere partijen zoals scholen, kinderdagverblijven, buurthuizen en kerken; - het bedrijfsleven en ondernemers van “buitenaf” betrekken kan prikkelen tot innovatie; - gemeente zou platform moeten creëren om elkaar te informeren; - innovatie ligt in de wijk: van onderaf laten ontstaan; - ook wijk- en gebiedsoverstijgend te werk gaan: gebeurt al, maar is van groot belang. Hoe kan de gemeente sturen op outcome die ook daadwerkelijk door aanbieders is te realiseren? Om de bovenstaande vraag te kunnen beantwoorden, zal de term “outcome” nader gedefinieerd moeten worden. De definitie van outcome is: het maatschappelijke effect dat er met alle activiteiten gesorteerd wordt. Met andere woorden: outcome is hetgeen we terugzien in de samenleving als resultaat van alle inspanningen.
Om e.e.a. inzichtelijk te maken, kunnen zouden burgers bevraagd worden. Hierbij zal wel duidelijk onderscheid gemaakt moeten worden tussen cliënt en klant. De zorgbehoevende kan een andere outcome vragen/wensen dan de outcome die de gemeente voor ogen heeft. Outcome zou daarnaast gemeten kunnen worden aan de hand van indicatoren die van tevoren zijn vast te stellen. Voorbeelden van dergelijke indicatoren zijn overlast en criminaliteit. Ter beantwoording van de “hoe-vraag” zou het ook in dit kader een mogelijkheid zijn om de instellingen het vertrouwen te geven om hier zelf mee aan de slag te gaan. Daarbij zou dan een doelstelling geformuleerd moeten worden, waarna de instellingen de vrije hand krijgen om invulling te geven aan het bereiken van deze doelstelling. Gevaar van de vraag is dat als er alleen naar de volumekant gekeken wordt er op de lange termijn elders een probleem ontstaat. Op korte termijn wordt er een succes (beoogde outcome) geboekt, terwijl dit op de lange termijn een groter probleem tot gevolg heeft. Om iedere cliënt zelf aan te laten geven wat wel werkt en wat niet werkt, zou hiertoe een onafhankelijk iemand aangesteld moeten worden die de cliënt volgt om de cliënt een “mond” te geven c.q. assertief te zijn en de zorg kritisch te bekijken. De zorg wordt hierdoor transparant, waarmee mogelijk een bezuiniging kan worden bewerkstelligd. Omdat elke zorgaanbieder een belang heeft, dient deze persoon “achter” de cliënt volledig onafhankelijk te zijn. Het belang van de zorgaanbieder is overigens niet altijd om iedere cliënt binnen de eigen instelling onder te brengen, dus enige nuance is hierbij op zijn plaats. Een aanbieder kan zowel een belang hebben bij opschalen als bij afschalen. Welk inkoopmodel kan de gemeente het beste hanteren in relatie tot partnership? Partnership binnen de WIJ-teams heeft het gevaar in zich dat instellingen naar elkaar doorverwijzen en dat er onderlinge afspraken gemaakt worden. In den lande gebeurt dit wel degelijk. Bij aanbestedingsrondes gaat het vaak om prijs-/kwaliteitsverhoudingen, hetgeen ten koste kan gaan van de kwaliteit. Als je algemene voorzieningen creëert als “accent”, dan zou dit het beste in de vorm van subsidie- of een inkoopmodel dienen te geschieden. Duidelijke doelstellingen formuleren in PvE’s én uitvraag doen bij de instellingen wat ze willen gaan leveren. Niet eenzijdig opleggen, maar juist andersom. Hierdoor kun je sturen op zowel het budget als de outcome.
Aan dit verslag kunnen geen rechten ontleend worden.
