Veiligheidscultuur. Beleid en gedragsregels in de praktijk Anja Dijkman

Veiligheidscultuur Beleid en gedragsregels in de praktijk Anja Dijkman

1 19 april 2011 Anja Dijkman Veiligheidscultuur

Workshop programma Tijd: 13.30 – 14.15 uur Wat is een organisatiecultuur voor veilig en gezond werken Organisatiecultuur beïnvloeden, kan dat? De dagelijkse praktijk en het bevorderen van een organisatiecultuur

waar veilig en gezond werken vanzelfsprekend is! Vragen?

Stelling: ‘De organisatiecultuur is relevant voor veilig en gezond werken, maar in cultuurveranderingsprocessen gaat het meestal over veiligheid…”


Wat is organisatiecultuur? De cultuur van een organisatie omvat de (doorgaans onzichtbare) waarden, normen, meningen, houdingen, taboes en visies op de werkelijkheid die een belangrijke invloed hebben op de besluitvorming en het gedrag in organisaties.


Begrippen: veiligheidscultuur en gezondheidscultuur Veiligheidscultuur: een begrip sinds 1986 ‘die aspecten van de organisatiecultuur die een impact hebben op de attitude en het gedrag met betrekking tot het verhogen of verlagen van

risico’ (Guldenmund 2010) Gezondheidscultuur: op de agenda vanaf 1996 Sociaal kapitaal in organisaties als link tussen organisatiecultuur en gezondheid Wederkerigheid tussen groei en ontwikkeling van mens en organisatie


Drie lagen in de organisatiecultuur ( Schein, 2002) Dit is de tweede pagina 1= wat je merkt en ziet 2= waarom we het zo doen 3= hoe we het (onbewust) ervaren en ons gedragen


Wat zijn de uitgangspunten en gedeelde waarden voor veilig en gezond werken in mijn bedrijf?


Organisatiecultuur nader bekeken Gedeelde waarden zijn het fundament van de organisatiecultuur en zijn belangrijk voor de identiteit van de organisatie:  Wie zijn wij?

 Wat doen wij wel of juist niet?  Hoe doen wij dat? De bedrijfsorganisatie is een sociale gemeenschap die een aantal kernwaarden deelt:


7-S model McKinsey Gedeelde waarden zijn mede bepalend voor de strategie, structuur en systemen van de organisatie. Maar ook voor het personeel, de vaardigheden en de stijl van werken.


TNO Kernwaarden veilig en gezond werken


Cultuur als aanpak voor het ‘derde tijdperk’ voor het bevorderen van veiligheid (Groeneweg, 1998)


Twee aanpakken 1. Normatieve aanpak ( vaak top down) Van tevoren definiëren wat gewenst en ongewenst gedrag is. Vaak bepaald door deskundigen of hoger management. Door gedrag bespreekbaar te maken, door elkaar aan te spreken op ongewenst gedrag, gewenst gedrag belonen, ongewenst gedrag

bestraffen/ontmoedigen. 2. De open aanpak ( zowel top down als bottum up)  Bewustzijn van alle betrokkenen verhogen

 Om een gedeeld bewustzijn te ontwikkelen Bijvoorbeeld: organiseren van open gesprekken als aangrijpingspunt om cultuuruitingen in de organisatie beter te begrijpen, en geleidelijk te komen tot een gedeelde cultuurverandering.


En nu de dagelijkse praktijk


GENERATIVE Informed and trust at all levels, adaptable to change

Intrinsic Motivation

Extrinsic Motivation

PROACTIVE Although improvements, unexpected events still occur, less top-down

CALCULATIVE Management system in place, main concern collecting data

REACTIVE SHE only taken serious after accidents occur

PATHOLOGICAL SHE neglected, avoid getting caught, problems caused by workers

Increasing Trust Increasingly Informed



Praktische aanpakken 1. Meten van de huidige cultuur ‘understand your culture’ (hearts & minds) 2. Meten basisrisicofactoren met Tripod Delta 3. Versterken communicatie en zichtbaarheid commitment management 4. Improving supervision 5. TNO methode optimale ploeg 6. Training rulebreaking/compliance 7. TNO Game situationeel leiding geven laaggeschoold en risicovol werk 8. TNO Workshop risicobeheersing werkprocessen 9. TNO Workshop versterken aanspreekcultuur 10. Gedragsobservatie programma 11. TNO Training incidentanalyse door leidinggevenden 12. TNO methode Sociale dialoog met world café 13. Tien principes voor een praktische benadering van gezondheids-en veiligheidsbeleid en – cultuur 14. Tuttava-observatie- en feedbackmethode voor ‘good housekeeping’ en professionaliteit


Vragen? Meer informatie: Anja Dijkman Adviseur/onderzoeker Veilig en gezond werken T. 088 866 5274 E. [email protected] Zie ook: www.tno.nl/mensenarbeidsveiligheid Zie ook: SDU AI blad nr. 56 ‘Werken aan veiligheids- en gezondheidscultuur’ Onder redactie van: Gerard Zwetsloot en Anja Dijkman

Veiligheidscultuur. Beleid en gedragsregels in de praktijk Anja Dijkman

Recommend Documents