Veerman gaat werken aan vaart en schwung. Mannenkoor RCM VOX HUMANA Opgericht 17 september feb - mar 2008 jaarg. 31 nr 276

Veerman gaat werken aan vaart en schwung

Mannenkoor RCM “VOX HUMANA” Opgericht 17 september 1970

feb - mar 2008 jaarg. 31 nr 276

VOX MAGAZINE Verenigingsblad van het

Mannenkoor RCM ‘VOX HUMANA’ BESTUUR Voorzitter: Aaldert Onink Acaciapad 10, 2231 XR Rijnsburg 071-4031533 [email protected]

2e Voorzitter: Gerard den Hollander Oude Rijnsburgerweg 31, 2342 BA Oegstgeest 071-5155589 [email protected]

Secretaris: Gé le Nobel Leidseweg 164, 2251 LJ Voorschoten 071-5613550 [email protected]

2e Secretaris: Teus v. Oostenbrugge Pres. Kennedylaan 24, 2343 GR Oegstgeest 071-5153796 [email protected]

Penningmeester: Jan van Egmond Ortolaanstraat 21, 2406 DX Alphen a.d. Rijn 0172-430912 [email protected]

Alg. Adjunct: Jan Franken Aquamarijn 163 2403 DT Alphen a.d. Rijn 0172-420716 [email protected]

DIRIGENTEN 1e dirigent: Susanna Veerman Marnixstraat 120h 1015 WT Amsterdam 020-4236402

2e dirigent: vacature

WEBSITE

www.mannenkoorvoxhumana.nl Jan Luuk van Dijk Bert Nieuwenhuis

REDACTIE

[email protected] [email protected]

0172-588793 071-5321226

Redactieadres Rubenslaan 113, 2391 HE Hazerswoude-dorp [email protected] Kopij s.v.p. aanleveren per e-mail of per USB-key Jan Huijser

Vormgeving: [email protected] Meer gegevens op binnenzijde van achteromslag.

0172-603275

VOX HUMANA

Redactie Babbel

Dit wordt weer de eerste redactiebabbel in de eerste Vox van het nieuwe jaar. Het is natuurlijk een goed gebruik om al onze lezers een voorspoedig en gezond nieuw jaar te wensen. Het is ook gebruikelijk om uiting te geven aan een of meerdere goede voornemens voor het nieuwe jaar. Stoppen met roken en afvallen zijn een paar geheide voornemens. Roken is het probleem niet, maar afvallen wel. Dat willen wij namelijk NIET. De Vox kan om technische redenen niet dikker worden (nou, ja een enkele bladzijde) maar dunner worden is absoluut niet de bedoeling. We hopen dan ook. dat we dit jaar op de ingeslagen goede weg kunnen doorgaan om met behulp van U een leuk en informatief koormagazine kunnen blijven uitgeven. De redactie

De Gaande en Komende Man. In 2007 zijn lid geworden: Ruud Anneese Wim van der Burg Wim Jonkman Karel Martin

2e tenor bas bariton bas

Per 1 januari 2008 zijn lid geworden: René de Jonge 1ste tenor Dirk Tas bariton Afscheid van het koor namen: John Boogaards niet actief lid Kees van Leeuwen niet actief lid Cor Capel 1ste tenor (gegevens van de secretaris)

3

Van de Voorzitter Op 5 januari hadden we onze eerste bijeenkomst van 2008. Het was een goed bezochte en gezellige nieuwjaarsreceptie. De foto’s op onze website geven een goed beeld van die drukte en gezelligheid. Het was een goed begin. Steeds ben ik weer verrast als er een dag na een happening een mailtje komt met de mededeling dat de foto’s op de website zijn gezet. Hierbij wil ik iedereen bedanken die steeds maar weer foto’s van onze activiteiten maakt, maar vooral wil ik ook onze webmaster Jan Luuk van Dijk een pluim op de hoed steken. Het grootste probleem van website is het bijhouden van de actualiteit ervan. Over dat bijhouden hebben we allerminst te klagen. Mensen die onze website bezoeken zijn vol lof over de kwaliteit van de site. Jan Luuk, ook langs deze weg, nog eens onze complimenten voor al je werk aan onze website. Hoewel het begin dus goed was, bleek het vervolg wat minder te zijn. Ton Prins bleek nog steeds erg veel hinder van zijn operatie te ondervinden en op de eerste repetitieavond werden we opgeschrikt met de mededeling dat Maarten Meijer met zeer ernstige klachten was opgenomen in het ziekenhuis. Dergelijke berichten over zieke koorleden maken je stil en verdringen het enthousiasme dat uit zo’n nieuwjaarsreceptie voortkomt. Op het moment waarop dit wordt geschreven is bekend dat beiden wat aan de beterende hand zijn en dat geeft weer hoop op een betere toekomst voor hen. Ik hoop dat ze beiden op het moment waarop deze Vox Magazine uitkomt weer zijn opgeknapt en, samen met hun familie, met vertrouwen naar de toekomst kunnen kijken.

Op die eerste repetitieavond zaten we ook onverwacht zonder dirigent. Extra vroeg van huis weggereden stond ze ook extra vroeg in een file die was ontstaan door een ernstig ongeval. Met hulp van Jan van Keulen en aanpassing van de repetitietijd werd de avond doorgebracht maar wel op een andere wijze dan was voorzien. Tijdens de nieuwjaarsreceptie werd een terugblik op 2007 en een kijkje in de toekomst gegeven. We sloten 2007 met goede gevoelens af. Uiteraard waren er weer de grote verschillen in meningen over de concerten. Waar 4

VOX HUMANA

de één opgetogen was over de programmering en de uitvoering, vond de ander het maar niets. Vooral de kilte in de Pieterskerk heeft voor velen de sfeer niet ten goede doen komen. Door allerlei omstandigheden hadden koorleden en bezoekers een heel ander gevoel over het concert in de Maranathakerk. De sfeer was daar totaal anders dan in Leiden. We luisteren goed naar alle meningen en proberen zoveel mogelijk aan te sluiten bij de wensen van onze bezoekers en de koorleden. We moeten daarbij wel oppassen dat het niet leidt tot geen vlees en geen vis, of met andere woorden dat we zo’n vlak programma gaan samenstellen dat niemand meer tevreden is. We werken nu naar de toekomst die in 2010, als we 40 jaar bestaan, tot een hoogtepunt moet leiden, ook op concertgebied. Iedereen kan aan het overzicht van liederen dat is uitgereikt zien in welke richting het ongeveer zal gaan. Er liggen wat concept programma’s maar daar valt nog wel wat aan te sleutelen. Om de wensen van de leden ook in het Jubileumconcert tot hun recht te laten komen zal één van de onderdelen van het concert een blok van ongeveer 20 minuten zijn, dat wordt ingevuld met liederen die de leden kunnen opgeven. Tijdig hoort iedereen van ons op welke wijze die wensen bekend gemaakt kunnen worden. Aan de invulling van de kerstperiode in 2008 wordt door het bestuur hard gewerkt. Er liggen diverse plannen maar het is nog geen afgerond geheel. In de volgende Vox Magazine kan ik ongetwijfeld meer over de plannen aan het einde van het jaar meedelen. Als 2008 weer net zo’n goed jaar wordt als 2007, dan zijn bestuur en dirigent zeer tevreden, want dank zij het harde werken aan het instuderen van al die nieuwe liederen, hebben we een aantal uitstekende prestaties geleverd. Complimenten daarvoor! Tot zover deze eerste bijdrage van 2008. Ik wens u allen in de komende tijd veel plezier met zingen of het ernaar luisteren. Aaldert Onink

5

6

VOX HUMANA

Van het Muziekfront

Ondanks informatie via het VM of rondschrijven hebben we geconstateerd dat er nog zangers zijn die muzieknummers in de map hebben van een oudere uitgave; zelfs tijdens de kerstconcerten. Daarom een aanvulling op het verstrekte overzicht (versie 1 van 2008-1) wat we in de rode repetitiemap moeten hebben. Deze aanvulling bestaat uit een opgave van de 2de of 3de uitgave (versie) hetgeen op de muziekstukken vermeld staat. Kijk dit na en laat ons weten waneer u de juiste uitgave mist!! Niet genoemde nummers uiteraard: 1ste uitgave (versie) no

uitgave no

uitgave

no

uitgave

A 08

3

E 18

2

K 15

3

A 31

2

E 28

3

K 17

2

A 50

2

E 39

2

K 20

2

A 73

2

E 39 Tulpen uit Amsterdam wordt niet vernieuwd. De opmerking NIEUW op het overzicht is niet juist!! Van de op het overzicht met NIEUW aangegeven nummers hebt u er inmiddels al enkele ontvangen; de ontbrekende volgen in de loop van het seizoen en zoals gebruikelijk zullen er ook wel wijzigingen of aanvullingen komen. Houd de informatie hierover goed in de gaten. Het overzicht wordt ook gepubliceerd op onze website: www.mannenkoorvoxhumana.nl onder ‘ledenpagina’. Zorgt u tijdig voor de juiste muziek in uw rode map? Mist u nieuwe muziek? Vraag uw contactman. Mist u oude muziek? Vraag één van de muziekcommissarissen Hans vd Meeberg, Gé Le Large, Jan Huijser PS.Bewaart u voorlopig alle muziek die u heeft. 7

Veerman moet werken aan Vaart en Schwung Recensie concert Vox Humana o.l.v. Susanna Veerman, m.m.v.. Simone Riksman (sopraan), Mirjam Rietberg (harp), Douwe van der Meulen (hobo), Krijn van Arnhem (fagot), Rogier Hendrikx (hoorn), Wim Does (orgel) en Peter Bontje (piano). Gehoord: 19/12, Pieterskerk, Leiden.

Bij Vox Humana, de menselijke stem, mag maar de helft van de mensheid meezingen, alleen maar mannen; ruim tachtig in getal. Ze staan wél onder leiding van een vrouw, de enthousiaste dirigent Susanna Veerman die Sander van Marion opvolgde. Zij heeft nu al haar stempel gedrukt op Vox. De concerten zijn duidelijk ingetogener van aard. Piano, harp, hobo, hoorn en een fagot begeleiden het koor bij toerbeurt, nooit bombastisch of opdringerig. Veerman is met het doseren van dynamiek heel wat minder scheutig dan Van Marion. Ook is ze geen voorstander van hele lange, zoemende tonen, overdreven versnellingen of vertragingen. Bovendien is haar kerstrepertoire niet al te populair gekozen. Natuurlijk zijn er vertrouwde, prettig in het gehoor liggende traditionals, zoals Nu zijt wellekome, Stille nacht, The first Nowell en Mary's boy child. Ze doen het goed, soms versluierd, in een teder pianissimo zoals in Stille nacht, of met gonzende vocalises, in het ritme van stevige hertenpoten voor een glijdende arrenslee bij Mary's boy. Of stralend wanneer de sopraan Simone Riksman boven Vox Humana uitjubelt zoals in Cantique de Noël. Maar in Jules Massenets Noël kiest Veerman voor iets niet zo voor de hand liggends. De piano en fagot suggereren bronzen klokken voordat Vox invalt. Het doet z'n best maar heeft moeite om de verrassende meerstemmigheid transparant te houden. Toch roept Veerman hier met haar koor een bijzondere sfeer op. Ook een uitdaging zijn twee delen uit Mozarts Krönungsmesse in een bewerking van Peter Bontje. Vox Humana is van plan om die hele mis te zijner tijd uit te voeren. Wij krijgen nu een voorproefje met het Agnus Dei, en het Gloria. Bontje vertolkt de pikant flitsende pianopartij, waar hobo en fagot pittig op inspelen. En de fraaie koorzang wordt prachtig verlucht met feestelijke guirlandes die de sopraan met het grootste gemak door de enorme Pieters­kerk laat zwieren. Bovendien waagt Vox Humana zich nogal eens aan unisono zang, wat moeilijker is dan het lijkt. Daar slaat het koor zich dapper doorheen. De tenoren zingen licht en verend in het mooie Franse kerstlied Il est né le divin enfant. In het refrein bloeit de koorzang op. Dan zingen alle mannen 8

VOX HUMANA

uit volle borst, zonder ook maar een ogenblik schreeuwerig te worden. Wat dit kerstconcert minder spannend maakt is de trage voortgang van het programma. Regelmatig vallen er saaie stiltes. Dat was onder Van Marion wel even anders. Zijn concerten ver­liepen als een speer, en dat be­ hoedt voor matheid. Veerman moet werken aan vaart en schwung. Lydie van der Spek Leidsch Dagblad

9

Ver-Van-Huis-Verhaal Op verzoek van diverse koorleden zal ik iets schrijven over onze vakantie ervaringen in Nieuw Zeeland. Jaren geleden werd een vakantieverhaal niet in de Vox opgenomen. De tijden veranderen, ook wat de inhoud van de Vox betreft. Nieuw Zeeland bestaat voornamelijk uit twee eilanden. Het Noorder- en het Zuidereiland, die drie uur varen van elkaar verwijderd zijn. Tezamen is Nieuw Zeeland ongeveer zo groot als Engeland of Japan. Wij, mijn vrouw Tini en ik, rijden met een kleine camper door het land. Wij startten de reis op het Noordereiland. Het verkeer is daar links, waar je heel snel aan gewend bent. Dolf de Haas en Jan Bosman hadden ons verteld dat Nieuw zeeland rijk is aan natuur. Die mening hebben wij ook. Dagelijks genieten wij van die schoonheid. Na een kort verblijf op het Noordereiland, waar wij o.m. de vogelkolonie Jan van Gent bezochten, besloten wij zo vlug mogelijk de oversteek te maken naar het Zuidereiland, waar het weer op dat moment veel mooier zou zijn. Maar we kregen eerst nog volop de gelegenheid om de vele schapen te bewonderen. Ze graasden op de vele heuvels die alle overtrokken leken met een groen tapijt.

Het Zuidereiland leek de schoonheid van het Noordereiland nog te overtreffen. Volgens ons heeft de schepper dit eiland een voorkeursbehandeling gegeven. Wij reden heel vaak in bergachtig gebied. De wegen omzoomd door gewone varens en boomvarens. Voor bijna ieder bocht staat de veilige snelheid vermeld: 75, 65, 55, enz. De vele kruisen geven aan dat lang niet iedereen zich aan die raadgeving gehouden heeft. Er zijn eigenlijk alleen maar tweebaanswegen, met inhaalstroken. Het verkeer is lang

10

VOX HUMANA

niet zo intensief als bij ons. Wij konden overal wel even stoppen als we iets moois zagen om te filmen of een fotograferen. Dus wij stopten heel veel. De mensen komen ons heel ontspannen over. Ze staan je heel welwillend te woord en vertellen ons waar iets moois te zien is. Informatie bij toeristenbureaus kun je in voldoende mate krijgen. Ze zijn ruimschoots voorzien van folders e.d. Wij kunnen niet zeggen dat de stadjes en dorpen opvallend mooi zijn. Ze lijken eigenlijk alle op elkaar. Sommige grote steden vonden we wel mooi, zoals Wellington op het Noordereiland en Dunedin op het Zuidereiland. Tini en ik reizen heel veel, zowel in de zomer als in de winter en kunnen daarom vergelijkingen maken hoe het is gesteld met bijv. het verblijf op een camping. Wat dat betreft springt Nieuw Zeeland erboven uit. Iedere gast kan gebruik maken van de keuken op de camping. Al het kookgerei is daar aanwezig en daar kun je dus je eigen eten koken. Je kunt daar ook nog eten en afwassen. Zo’n service hebben we nog nooit meegemaakt. Je kunt in de tv.-kamer gaan zitten en vaak ook nog gebruik maken van Internet. Jammer dat aan dat laatste een behoorlijk prijskaartje hangt. Als regel zo’n 1,40 euro voor1 0 minuten. Dus daar maken we niet zo vaak gebruik van.

Wij zijn zes weken in Nieuw zeeland en maken zo nu en dan gebruik van een attractie, maar we gaan niet naar ieder evenement, want dat kost soms nogal wat. Vaak zoeken we zelf iets bijzonders op. Onlangs zagen we, toen we over een kustweg reden, een bord met daarop vermeld: Pas op voor zeehonden op de weg. Wij stopten gelijk en zagen op de rotsige kust vlak onder de weg honderden zeehonden. Je zag en hoorde direct dat ze niet altijd vriendelijk tegen elkaar waren. Dat hebben die dieren vermoedelijk ook wel eens opgemerkt bij de mensen die dagelijks naar de dieren kijken. VOX

VOX

Gisteren en vandaag hebben we wel gebruik gemaakt van attracties. Die konden we niet overslaan. Zo hebben we kraters gezien, die ze de maankraters hebben genoemd en vandaag hebben we een vulkanische vallei gezien. Ongelooflijk. Het hele gebied hier op het Noordereiland ruikt naar zwavel. Vooral in de stad Roturua.

11

Binnenkort reizen we naar Tasmanie en tenslotte naar Australië, waar we de reis beëindigen in Brisbane. Daar woont Tini’s broer al jaren. Wij voelen ons echt bevoorrecht dat wij deze reis kunnen maken, dat we beiden de gezondheid hebben om het te doen. We genieten beiden heel erg. Groeten van Tini en Henk Schraa.

Reizen is naar jezelf kijken tegen een andere achtergrond. Jan Brokken, Nederlands journalist en schrijver, geb. 1949

12

Een goed Koor blijft zich vernieuwen

VOX HUMANA

Een koor ziet leden soms vertrekken, bv. door verhuizing of gevorderde leeftijd. Daarom moet een goed koor ook voortdurend nieuwe leden proberen aan te trekken om de opengevallen plaatsen op te vullen. Nu leert de ervaring dat veel leden van een mannenkoor worden gestimuleerd en aangespoord door hun partner om echt de stap te zetten een keer naar een repetitie te gaan. Dat gaat dan in de trant van: joh, jij hebt al zo vaak gezegd dat je eigenlijk best op een koor wilde, doe het nou eens, want je krijgt daar vast geen spijt van. Dit gegeven is in de p.r.-commissie besproken en heeft geleid tot het idee een heel bijzondere wervingsbrief op te stellen. Die brief is geschreven door onze commissie, maar daarbij zijn wij gekropen in de huid van een vrouw van een van onze koorleden. De brief wordt vervolgens gericht aan een vrouw van wie huidige koorleden denken dat haar man wel eens interesse voor Vox Humana zou kunnen hebben. Een brief van vrouwen onder elkaar dus…. Een voorbeeld: stel dat Koos Favier (wie kent hem niet?) een zwager, achterneef of overbuurman heeft van wie hij denkt dat hij best op ons koor zou passen, dan neemt Koos één van de komende weken na de repetitie een in een enveloppe gestopt exemplaar van die wervingsbrief mee en geeft die aan zijn vrouw. Zijn vrouw zet er boven: Beste Ineke (als de vrouw van die zwager, achterneef of overbuurman tenminste Ineke heet) en ondertekent hem met haar eigen naam in eigen handschrift. In die brief port zij die vrouw op haar man op te porren om bij ons te komen zingen.

De p.r.-commissie realiseert zich dat lang niet iedereen zo maar iemand weet te noemen die voor deze benaderingspoging in aanmerking komt. Maar de commissie hoopt wel dat de leden hier thuis met hun partner eens over praten en hun familieleden en overige kennissen eens de revue laten passeren. Als er dan iemand uitrolt op wie de truc kan worden toegepast, dan neem je volgende week na de repetitie een brief mee die geregeld op de promotietafel in de hal zal liggen. Het is dus niet de bedoeling dit proces te forceren maar om op een wat ludieke, maar misschien best wel effectieve methode, nieuwe leden voor Vox te werven. Voor vragen kun je bij mij terecht. Namens de p.r.-commissie Fien Meiresonne 13

14

EVALUATIE VAN EEN GEPENSIONEERDE

VOX HUMANA

Jarenlang heb ik gewerkt, hard gelijk een paard. Ik verdiende een pensioentje En heb ook nog wat gespaard. Ik woon in een aardig huisje met een tuin als een plantsoen. En nu ga ik heerlijk rusten, daar ik niets meer heb te doen.

Als mijn kleinkinderen zich vervelen doen ze niets dan kattenkwaad. “Ga maar naar opa” zegt hun mammie “die weet met z’n tijd geen raad”. Ma en oma gaan de stad in en verteren mijn pensioen. En ik ? Ik speel Indiaantje, daar ik niets meer heb te doen.

“Ik werk door”, zei toen mijn vrouwtje, “Ik word niet gepensioneerd, daarom is het recht en billijk dat jij mij nu assisteert”. Ik kan nu heel goed koffie zetten, ik was, ik strijk, ik zuig en boen. Ik dek de tafel, ik was de kopjes daar ik niets meer heb te doen.

Ik heb ook een kippenhok getimmerd en fok nu kippen met geduld. Maar de eieren zijn niet lekker en mijn vrouw zegt: “Dat is jouw eigen schuld”. ’s Avonds bestudeer ik nu een boekje “De verzorging van een hoen”. Tot ik doodvermoeid in slaap val, daar ik niets meer heb te doen.

Een groot stuk van mijn mooie siertuin, dat moest worden uitgebuit. “Doe het zelf” zei toen mijn vrouwtje, dat spaart immers een tuinman uit”. Geregeld sta ik nu te spitten, ik zaai erwten, bonen en een enkele pompoen. Ik krijg blaren op mijn handen, daar ik niets meer heb te doen.

Ik ben daghit, tuinman, wasvrouw, werkvrouw, keukenmeid, timmerman en gouvernante, alles voor de aardigheid. Ik loop te zweten en te zwoegen met een hoofd als een pioen. Ik raak vast nog overspannen,

daar ik niets meer heb te doen. Ingezonden door Ton van Gool

15

De volgende bedrijven of pe Aannemingsbedrijf v/h P. van Egmond & Zn. B.V. De Ruytertstraat 8-10 2231 RV Rijnsburg tel.: 071 402 89 50

Apotheek Kok

De Boxspring Specialist Mercuriusweg 15 2741 TB Waddinxveen tel.: 0182 63 43 24

Broomans Leiden

Diamantlaan 5a 2332 KZ Leiden tel.: 071 576 34 39

(Graveerinrichting) Zoeterwoudseweg 21 2311 GM Leiden, tel.: 071 576 92 22

Barning Piano’s-Vleugels en Bladmuziek

Copy Center Boskoop B.V.

Stationsweg 15-17 2313 DJ Leiden tel.: 071 512 59 53

Bouw- en Aannemingsbedrijf Bekooy B.V. Hoge Rijndijk 348 2314 AP Leiden tel.: 071 512 59 53

Bouw- en Aannemersbedrijf Schouten B.V. De Tol 8, Postbus 1175 2260 BD Leidschendam tel.: 070 301 47 00

Bouw- en Aannemingsbedrijf Meerburg B.V. Touwbaan 12 2352 CZ Leiderdorp tel.: 071 589 93 03

R.H. Breedveld Raamsteeg 7 2311 PK Leiden tel.: 071 512 85 97

16

Voorofscheweg 15 2770 MA Boskoop tel.: 0172 21 54 80

Chiropractie Leiden Rooseveltstraat 2u 2321 BM Leiden tel.: 071 512 77 88

Empire Design for Men Van Boetzelaerstraat 7 2406 BC Alphen aan den Rijn tel.: 0172 49 38 87

Formabouw B.V. Produktieweg 56 2382 PD Zoeterwoude tel.: 071 541 04 32

Van Haasteren Motors B.V Touwbaan 22 2352 CZ Leiderdorp tel.: 071 589 92 56

ersonen sponsoren ons koor: Hesseling en Partners,

Stolp Adviseurs en Accountants

uw financiële adviseurs Lemelerberg 15 2402 ZN Alphen aan den Rijn tel.: 0172 46 90 00

Kopperwetering 7 2382 BK Zoeterwoude tel.: 071 541 94 42

Houthandel Van Kempen B.V.

Teeuwen Assurantiën VOF

Steenbakkerstraat 7 2222 AT Katwijk tel.: 071 402 33 21

Martin Ken Studio Breestraat 29 2311 CS Leiden tel.: 071 514 36 89

Gebr.Olieman, Kraan– Handels– en Loonbedrijf

De Sitterlaan 89 2313 TL Leiden tel.: 071 514 99 67

Warring B.V. Zoeterwoudseweg 21c 2321 GM Leiden tel.: 071 576 70 28

Windhorst Transport B.V.

Tempeldijk 40 2811 PJ Reeuwijk tel.: 0182 39 53 99

Belgiëlaan 4 2391 PE Hazerswoude-Dorp tel.: 0172 23 66 66

Randstad Elektrotechniek B.V.

De Wit Mode

Weversbaan 15 2352 BZ Leiderdorp tel.: 071 589 18 88

Restaurant La Cloche Kloksteeg 3 2311 CS Leiden tel.: 071 512 20 53

Rigero Hendrik Andriessenstraat 78 2343 LP Oegstgeest tel.: 071 523 78 09

G.W. Roest B.V.

Vijf-Meiplein 112-114 2321 BS Leiden tel.: 071 576 60 20

Wolter & Dros TBI Techniek Amsterdamseweg 53 3812 RP Amersfoort tel.: 033 - 467 15 11

W.J. Zirkzee Lammenschansweg 138 2321 JX Leiden tel.: 071 532 38 48

Dirk van der Zeeuw & Zoon

Flevoweg 35a Lange Voort 11a 2318 BX Leiden 2343 CA Oegstgeest tel.: 071 5193333 tel.: 071 512 16 44 17

Verjaardagskalender februari 2008 03 Ruud de Brabander

Gerrit Rietveldlaan 71

2343 MB Oegstgeest

08 Gerard den Hollander Oude Rijsburgerweg 31

2342 BA

10 Johan Eendebak

James Cookrede 5

2725 KM Zoetermeer

12 Maarten Meijer

Stellingmolen 59

2406 KR

Alphen a/d Rijn

28 Henk Mattheus

Glenn Millerstraat 43

2324 LN

Leiden

28 Henk van Houten

Graaf Willem II Laan 6

2355 BH Hoogmade

28 Dirk Tas

Mastbos 349

2134 NJ

maart 2008 03 Ed van der Zeeuw 03 Gerrit van Egmond

Nannie van Wehlstraat 1 Violaduin 12

2331 GB Leiden 2318 XG Leiden

04

Kees Arbouw

Oranje Nassaulaan 17

2361 LA

Warmond

09

Koos Favier

Carmeoolstraat 34

2332 KB

Leiden

18

Dolf de Haas

Van de Havelaan 29

2353 WV Leiderdorp

18

Henk van den Burg

Freesiadal 2

2317 HN Leiden

21

Gé de Gunst

Merelstraat 101

2352 VC Leiderdorp

28

Jan Visser

Schansbaan 31

2728 GA Zoetermeer

29

René de Jonge

Dunantstraat 1

2131 RL

30

Wim Jonkman

Munthof 51

2215 VG Voorhout

18

Oegstgeest

Hoofddorp

Hoofddorp

Uit oude VOX-en

VOX HUMANA

Bij het snuffelen door 30 jaargangen oude Vox-en kom je lief en leed, ernst en luim tegen. Opvallend is dat er heel wat jubilea zijn gevierd en ook dat elk lustrum van de Vox zelf werd aangegrepen om er iets aparts van te maken. Toen in 1982 de Vox 5 jaar werd , was deze getooid met een soort medaille met een lintje eraan. Men was trots op de eigen Vox geworden. En hoe boeiend men die vond werd uitgebeeld zoals hieronder weergegeven. Jlvd

19

20

Pilgrimfathers

VOX HUMANA

Leiden heeft het Rembrandtjaar, dat heel veel bezoekers heeft getrokken, afgesloten. Het jaarlijkse Rembrandtfestival, dat een beetje op het Dickensfestival in Deventer moet gaan lijken, gaat gelukkig weer door dit jaar. Het hing aan een klein financieel draadje. We hebben de lakenfeesten en we hadden in januari 2007 een 200-jarige (bescheiden) herdenking van de kruitschipramp. Voor 2009 is weer een nieuw herdenkingsfestival in portefeuille. De herdenking van het verblijf van de Pilgrimfathers in Leiden. Een fenomeen, dat in Amerika nog meer in de aandacht is dan in Nederland, of in het bijzonder in Leiden. Wie waren de Pilgrimfathers? Over dat onderwerp zijn al heel wat wetenschappelijke verhandelingen geschreven. Ik heb niet de intentie in de Vox een geschiedenisboek van enkele afleveringen het daglicht te doen zien. Ik wil uit mijn bescheiden kennis en wat documentatie u op de hoogte brengen, wie of wat die Pilgrimfathers nu eigenlijk waren. Die geschiedenis begint in Engeland, waar Hendrik VIII in het begin van de zeventiende eeuw van zijn vrouw Catharina v.Aragon afwilde. Zij kon geen kinderen krijgen. Hij had zijn oog laten vallen op Anna Boleijn. Hendrik had al meer vrouwen gehad, die eindigden in de Tower aan de galg of bij de beul onder het zwaard. Hij wilde geen ongenoegen met Karel V, en daarom geen beul, maar netjes aan de paus vragen of hij mocht scheiden. Nee, zei de Paus. Hendrik bedacht een list, samen met de bisschop van Canterbury. De kerk in Engeland scheidHendrik VIII de zich af van Rome en Hendrik werd hoofd van de Anglicaanse kerk en gaf zichzelf toestemming tot scheiden. (Sinds die tijd is de koning(in) hoofd van de Anglicaanse kerk in Engeland, tot op de huidige dag). In de kerk in Engeland gaf dit natuurlijk flink wat beroering. Kortom, een inmiddels protestant geworden groep heeft het land verlaten en is naar Amsterdam gevlucht. Na enige tijd ontstonden er onenigheden in dat kerkgenootschap (niets vreemds) en verlieten de calvinistische broeders en zusters Amsterdam en vestigden zich in Leiden. De pilgrimfathers vormden een groep van ongeveer honderd personen. Hun leider was ds. John Robinson, die in Leiden is gestorven en begraven. In de Pieterskerk bevindt zich links naast het or21

gel een kleine herdenkingskapel. William Brewster was ook een belangrijke figuur. Hij leidde een drukkerij waar geschriften werden gedrukt, die vaak niet vleiend waren voor de Engelse koning, deze verzocht de regering in Holland, die drukkerij te sluiten. Toen al bestond er in Nederland vrijheid van meningsuiting, dus dat verzoek werd afgewezen. In de Pieterskerkkoorsteeg, tegenover het Chinese restaurant is een smalle steeg, de Arend Roelandsteeg en boven het ingangspoortje bevindt zich een gedenkplaat. Dat was ook de plaats waar de drukkerij gevestigd was. De pilgrimfathers waren separatisten en hadden het moeilijk kerkelijk onderdak te vinden in Leiden. Ze hielden diensten bij ds. Robinson thuis en later ook in de Vrouwenkerk, (de resten daarvan zijn te vinden bij de Vrouwensteeg achter de Haarlemmerstraat). In 1611 werd de drukkerij van de groep toch gesloten, maar nu onder druk van de gereformeerde kerk na de bekende synode van Dordrecht. Deze plaats leent zich niet voor een verhandeling over alle perikelen in Leiden, daarom vermeld ik hier het vertrek uit Leiden in 1620. De plaats van vertrek was de Vliet, waar nu het gemeentearchief is gevestigd. Men voer naar Delfshaven en vandaar naar Plymouth. Het schip de Speedwell bleek niet The Mayflower in goede conditie, daarom werd in Engeland overgegaan op de Mayflower. Omdat er ook allerlei vreemdelingen meevoeren, vreesde men bij aankomst in New England, het huidige Amerika, chaotische toestanden. Er werd een pact gesloten, het zgn. Mayflower-pact. Dit pact beschouwen de Amerikanen nog als de eerste grondwet van de Verenigde Staten. Amerikanen, die in een betrekkelijk jong land leven en daarom weinig historie hebben, koesteren de Pilgrimfathers als zeer belangrijke historische figuren, eigenlijk de stichters van het glorieuze Amerika. Bush senior en ook Clinton beweren af te stammen van de pilgrimfathers en hebben om die reden Leiden bezocht. Het is ook daarom, dat de ruïne achter de Haarlemmerstraat niet is afgebroken. Voor Amerikanen is het een soort heilige plek. Er is natuurlijk veel meer te vertellen, er zijn boeken vol geschreven, ook over het verblijf in Leiden en de geloofsperikelen tussen separatisten, remonstranten en contraremonstranten. 22

VOX HUMANA

Op grond van dit alles worden in 2009 veel Amerikaanse bezoekers verwacht. Wie meer wil weten: In de Beschuitsteeg (naast de Hooglandse kerk), is een pilgrimfathers museum, gerund door Jeremy Banks, een Amerikaan. Het gemeentearchief op de Boisotkade heeft een permanente expositie gewijd aan deze groep. Voor wie dus wil is er nog genoeg stof voor handen om de kennis van dit deel van de Leidse geschiedenis uit te breiden. Voor wie geen zin heeft overal in te gaan grasduinen, is misschien deze bijdrage in de Vox ook wel aardig om iets meer te weten te komen. Uiteraard is dit artikel geen verhaal van een beroepshistoricus of een wetenschappelijk verantwoord onderzoek, maar een poging tot kennis overbrenging van een goedwillende amateur. Bert Nieuwenhuis

De Pieterskerk zoals de Pilgrims deze moeten hebben gezien in de 17e eeuw. 23

De Notenbar, deel 9 Het was best een pittig onderwerp Kees, ik ben thuis flink aan het oefenen gegaan maar ik moet zeggen dat het niet echt eenvoudig is om de Do te vinden met meer mollen of kruisen aan de sleutel. Je moet heel goed bij de les blijven en gewoon veel doen denk ik. Hoe vond je trouwens ons Kerstconcert Kees? Eerlijk gezegd Jan, ik was helemaal onder de indruk. Ik vond het prachtig. Zo’n tachtig man aan het werk en dan die muziekanten erbij, gewoon schitterend. Ik heb ook een poosje kritisch geluisterd en met name gelet op al die punten die wij in deze rubriek besproken hebben. Het viel mij op dat heel veel mannen absoluut niet tellen. Dat kun je zowel zien als horen. Het beste merk je het bij inzetten na een paar tellen of maten rust. Ze wachten op elkaar en dat is jammer. Want als je de rusten uittelt ben je altijd op tijd met je inzet. Tijdens een concert is het niet altijd mogelijk voor een dirigent om alles aan te geven, dan moet je zelf goed opletten. Volgens mij heeft het publiek er niets of nauwelijks iets van gemerkt en dat komt doordat jullie behoorlijk veel routine hebben en bij onzekerheid de zaak een beetje camoufleren door zachtjes in te zetten. Wat mij ook is opgevallen dat jullie soms gaan jagen. Volgens mij is dit ook te wijten aan het tellen. Met name als je noten van twee of drie tellen niet volledig uitzingt, dus niet uittelt, maar er iets van afknabbelt dan begin je automatisch te snel aan de volgende noot. En dan is het jagen begonnen. Jullie dirigent had dat zeer snel in de gaten en had jullie dan ook zo weer onder controle. Petje af. Jullie mogen best trots zijn op zo’n dirigent. Als ik het bij jullie voor het zeggen had zou ik een dikke ketting kopen en haar daar aan vast leggen. Zie maar dat jullie je allemaal voor 100% inzet dan heeft ze ook geen rede om ooit weg te willen gaan. Al met al was het een mooie avond. Ik heb genoten.

In de vorige aflevering hebben we steeds gesproken over een toonladder in F of in G. Maar in de muziek wereld wordt gesproken over een toonsoort. Een muziekstuk staat in C groot of in a klein. Groot staat voor Majeur en Klein staat voor Mineur. In beide gevallen is de grondtoon de Do. In de volgende afbeelding van de kwintencirkel, die overigens ook op de laatste pagina van jullie boekje Do-Re-Mi staat afgebeeld, kun je heel 24

VOX HUMANA

goed zien wat de grondtoon is in zowel grote of kleine terts. De grote terts staat boven met een hoofdletter en vanzelf de kleine terts onder met een kleine letter.

De Kwintencirkel Kees als er midden in een maat ineens een mol of een kruis staat. Z.g.n. een plaatselijke verhoging of verlaging. Wat doe je dan ? Of hoe schrijf je dat erboven? Heel eenvoudig Jan. Bij een verhoging zet je een streepje rechts van de noot schuin omhoog. Bij een verlaging zet je een streepje links van de

Figuur 1 25

26

VOX HUMANA

noot schuin omlaag. In geval van een herstellingsteken zet je een horizontaal streepje. Zo je kunt zien heb ik in figuur 1 willekeurig een paar noten neer gezet, toevallig zie ik dat alle noten van Do tot Ti zijn genoemd. Ze staan in de toonsoort D groot. Die wijsheid halen we voortaan uit de kwintencirkel. Zo langzamerhand beginnen jullie behoorlijk ingevoerd te raken met de muziek theorie. Nou Kees voor mij gaat dat zeker op, ik vind het steeds leuker worden. Ik vind het alleen jammer dat ik het niet eerder heb opgepakt. Dat geldt voor jou natuurlijk ook. Maar met die muziekschool ga je vanzelf veel sneller. De meeste leden van ons koor zijn al behoorlijk op leeftijd, ik denk dat als ze alles oppakken wat we in deze 9 afleveringen behandeld hebben wij onze handjes mogen dicht knijpen.

Hoe lang denk je nog door te gaan Kees? Ik denk dat we met nog één aflevering aardig op de rit zitten. Veel meer theorie hebben jullie niet nodig. Om lekker te kunnen zingen kunnen jullie hiermee aardig volstaan. Nou Kees voorlopig weer bedankt voor je wijze les en je commentaar op ons Kerstconcert. Graag tot de volgende keer. Kees bedankt en tot ziens maar weer.

27

BASJE Het nieuwe jaar, Hoewel bij het verschijnen van deze Vox het nieuwe jaar alweer een eindje is gevorderd, waag ik me nog maar even aan een terugblik. In de eerste plaats ontvangt U van Basje de beste wensen en ik hoop dat U ook in het nieuwe jaar mijn verhaaltjes wilt blijven lezen en als het even kan de inhoud waarderen. Dan nu de terugblik. Dan kijk ik natuurlijk naar de concerten. Het was in Voorhout wonderlijk te zien, hoe Susanna niet alleen de baas over ons was maar, staande voor de Harmonie, ook al die toeters in de hand had. Zelfs die heel grote blaasinstrumenten, die uiteindelijk een grotere mond hebben dan iemand maar ook bij Vox Humana (en ik verzeker U, daar zijn er een paar bij die je niet licht over het hoofd ziet) maar al die grote monden en toeters hadden niets in te brengen. Met een sierlijke handbeweging werd alles actief of zweeg men op uitdrukkelijk bevel van Susanna. Ook Wim kreeg bevelen. Hij zat rustig in een hoekje achter zijn piano, Vrienden, dat maar nee, hij werd uit zijn veilige schuilplaats naar zullen wij nooit een prominente plaats verwezen. Zou dat thuis ook zo weten gaan, of misschien andersom? Vrienden, dat zullen wij nooit weten . Toen kwam Leiden. Alles verliep routineus, maar na de pauze kwam de grote truc. Daar verschenen wij met groene strik en pochet. Ik zag daar iets politieks in. We begonnen ooit met een zwarte strik, we waren toen zeer behoudend, daarna de wat linksere rode strik. Ook zijn wij in het bezit van een blauwe CDA strik. Dan nu met de milieuhype, de groene strik, we hebben tenslotte allerlei groene producten. Na de groene yoghurt en de milieuvriendelijke worteltjes dan nu een groene strik. Zou Femke Halsema hier achterzitten? Het is een echte groen-linkse strik.

De grootste verrassing vrienden kwam na ons plaatsnemen op het podium. Daar verscheen op het dirigentenbankje een witte engel, met witte bloem in het haar. Iedereen was even sprakeloos. Ik dacht, dat ook de herders zouden verschijnen, maar die bleven kennelijk bij de kudde in het veld, ondanks het koude weer. Ik heb mij afgevraagd of de uitgebreide podiuminstructies van vorig jaar 28

VOX HUMANA

nog geldig waren; we hebben geen nieuwe ontvangen, dus ik dacht van wel. Herinnert U zich die instructies, over applaus, over de manier van staan en opkomen, ook de kleding kwam aan bod en de raad om voor het concert niet veel te eten. Vooral dat laatste is belangrijk. Neemt U teveel in van de bekende winterkost, dan krijg je toch een heleboel valse lucht, uit een verkeerde uitgang en buiten de stembanden om. Bovendien bevordert dat niet het milieu, en daar staan we met die groene strik toch pal voor!

Nou moet het toch niet gekker worden

Dan moet ik nog een ernstig probleem aansnijden. In het programma van het adventsconcert in het Academisch Ziekenhuis, staat vermeld “Vox Humana uit Rijnsburg”. Nou moet het toch niet gekker worden. Eerst de strijd met Leiderdorp, daar zijn we uiteindelijk gaan repeteren, maar de eerste verschijnselen van een gemeentelijke herindeling zijn er al. Binnen afzienbare tijd zal er op de borden staan Leiderdop, gem. Leiden. Dat is dus opgelost op een politieke manier d.w.z als je een probleem lang genoeg voor je uitschuift lost het zich vanzelf op. We hebben nu nog het probleem van de Alphense dreiging, maar met de teloorgang van het groene hart, waarvan Alphen nu zegt het middelpunt te zijn, lost ook dit probleem zich op. Alphen, gem. Leiden. Maar dan nu ineens Rijnsburg, inmiddels gefuseerd met Katwijk. Nu krijgt de dreiging een ander gezicht. In Katwijk opereert het mannenkoor Jubilate, eens een broederkoor. Tijdens familiaire twisten is die, toch al niet sterke familieband, verloren gegaan. Mannen laten we waakzaam blijven. Zo beginnen we dit jaar, ondanks de engel die ons leidt, toch nog met problemen. Maar als we flink schuiven, dan lossen alle problemen vanzelf op, nietwaar?

Basje

29

Berlijners redden Symbolische Kerk

Terug naar Berlijn?

Berlijners zijn op de bres gesprongen voor een van de belangrijkste vredessymbolen van hun stad: de Herdenkingskerk (Gedächtniskirche) in het westen van de ooit verdeelde Duitse metropool. Dat bleek uit een reportage in het NOS-journaal van 12 januari jl. De torenruïne is het enige restant van de in de Tweede Wereldoorlog verwoeste neoromaanse kerk uit het einde van de 19e eeuw. Volgens de dominee staat de toren op instorten. Het stadsbestuur stelde al 1,5 miljoen euro beschikbaar voor de opknapbeurt, die naar schatting 3,5 miljoen euro gaat kosten.

De architect Egon Eiermann wilde eind jaren vijftig de ruïne laten afbreken en vervangen door nieuwbouw. Berlijners reageerden verbolgen. Als compromis bouwde Eiermann bij het restant van de Herdenkingskerk onder meer een zeshoekige toren en een achthoekige gebedsruimte, die in 1961 werden ingewijd. Sommige Berlijners noemen de oude toren, waarvan de spits ontbreekt, Holle Kies. De moderne toren en kerkgebouw kregen de bijnamen Lippenstift en Poederdoos. Met een benefietconcert hopen de inwoners van de hoofdstad geld bijeen te brengen voor de restauratie van de oude kerktoren, meldden Duitse media. Onze reiscommissie heeft ingezet op Praag, maar het lijkt me een goed idee, om terug te gaan naar Berlijn en daar mee te helpen deze oude kerk te redden. Tenslotte hebben wij ervaring in het zingen daar en kunnen we zo opnieuw optreden. Ik zie de krantenkoppen al voor me: VOX HUMANA REDT GEDÄCHTNISKIRCHE………………. Jlvd

30

VOX MAGAZINE Verenigingsblad van het

Mannenkoor RCM ‘VOX HUMANA’ Vervolg gegevens van binnenzijde van vooromslag.

CONTACTPERSONEN 1e tenoren: Henk Schraa 071-5801244 2e tenoren: Jan Luuk van Dijk 0172-588793 Baritons: Wim Kaapaan 071-5314876 Bassen: Jan Verkerk 0172-421584

Plv. 1e tenoren: Jan Franken 0172-420716 Plv. 2e tenoren: Bram de la Rie 071-5312423 Plv. baritons: Piet Kooreman 071-5769959 Plv. bassen: Bert Holwerda 071-5215429

PODIUMMANAGERS Henk van Houten 071- 5018854

Teunis Buursema 0252-216468

MUZIEKUITGIFTE Hans v.d. Meeberg 071-8888266

Gé Le Large 071 3412851 Jan Huijser 0172 603275

REPETITIES

Iedere woensdagavond van 20.00 tot 22.00 uur in de Scheppingskerk, Van Poelgeestlaan 2, 2352TD Leiderdorp, tel 071-5890259

MEER INFORMATIE

Via de website: www.mannenkoorvoxhumana.nl Of per e-mail: [email protected]

OUD PAPIER

Container oude parkeerterrein LUMC, Ingang Wassenaarseweg 62, Leiden. Let op! Na 5 meter direct naar rechts, doorrijden tot einde weg (pleintje). Voor niet Leidenaars: inleveren op laatste repetitie van de maand, vanaf 19:30 bij repetitie locatie. Zie voor data de Agenda op achterzijde.

GIRONUMMERS Algemeen: 2503179 t.n.v. RCM Vox Humana te Alphen aan den Rijn. De Reiskas: 227572 t.n.v. RCM Vox Humana te Alphen aan den Rijn. Voor uitgebreidere informatie en voorwaarden over de Reiskas, zie Vox Magazine 258 (juni/juli 2004).

AGENDA

FEBRUARI 2008 06 10 13 15 20 27

-

-

gewone repetitieavond

Medewerking Dienst aan Zee in Scheveningen

gewone repetitieavond Vriendschapsconcert in Alphen aan den Rijn gewone repetitieavond gewone repetitieavond + OUD PAPIER

MAART 2008 05 12 19 24 26

-

gewone repetitieavond gewone repetitieavond gewone repetitieavond Medewerking dienst in Woubrugge (2de paasdag) gewone repetitieavond + OUD PAPIER

Kopij volgende Vox Magazine inleveren vóór 15 maart a.s. BELANGRIJKE DATA IN 2008 05 mei 13 december 24 december

-

Concertmedewerking in de Petruskerk in Leiden Adventsconcert in Schoonhoven Medewerking kerstnachtdiensten in de Pieterskerk