VEENKOLONIAAL MUSEUM VEENDAM JAARVERSLAG 2013

VEENKOLONIAAL MUSEUM VEENDAM

JAARVERSLAG 2013

INHOUDSOPGAVE

Jaarverslag 2013 - Veenkoloniaal Museum Veendam

INHOUDSOPGAVE


INHOUD

1

VOORWOORD

2

BELEID Bestuur, Raad van Advies, medewerkers, vrijwilligers, Tentoonstellingsbeleid, Samenwerkingsbeleid, Het Verhaal van Groningen, Collectiebeleid, Digitaliseringsbeleid

3

FINANCIËN

12

BEZOEKCIJFERS Algemeen Museumkaartbezoekers uit de prov. Groningen Musea in de provincie Groningen COLLECTIE Verzamelbeleid, aanwinsten, registratie

14 21 23

24

Bloemstillevens van Dina Belga en Ikebana Jacob Winkler Prins en Edzard Koning To have and to have not, fotografie van Ed Ubels Poppen uit Letland Anne Frank De erfenis van Napoleon

44 45 46 47 48 49

EXTERNE PRESENTATIES Lezingen 50 Museumschip Familietrouw 52 Kapiteinshuis Pekela: Rampen & Reddingen 55 EDUCATIE Algemeen schoolbezoek, lesmateriaal, het bruine goud, schoolmuseumproject, cultuureducatiemarkt

56

PUBLICATIES Veenkoloniale Volksalmanak, Omzien, RederBulletin, Herinneringen aan de Oostzeevaart

59 54

DOCUMENTATIE EN ONDERZOEK Bibliotheek & archief werkgroep prehistorie werkgroep textiel

27 28 30

PUBLIC RELATIONS PR en communicatie

60

PUBLIEKSACTIVITEITEN Keuningprijs Activiteiten

VVV VEENDAM

64

31 34

ADDENDUM GEMEENTE VEENDAM

66

ADDENDUM PROVINCIE GRONINGEN

68

BIJLAGE SCHOOLBEZOEK

72

TENTOONSTELLINGEN Tijdelijke opstellingen: Het staat in de krant 40 Tweeduister Twijduustern 42 De Veenkoloniën, werk van Anne Lamfers 43

VOORWOORD


Er is dit verslagjaar prachtig werk verricht met een gevarieerd aanbod aan tentoonstellingen, waarvan De Erfenis van Napoleon er uitsprong. Samen met de Rijksuniversiteit Groningen werd een internationaal symposium over Napoleon georganiseerd, voorafgaand aan de opening. De expositie en het symposium kregen veel media-aandacht, o.a. TV-Noord, het Dagblad van het Noorden en het Nederlands Dagblad. Onze tentoonstellingen worden grotendeels bekostigd uit fondsen en sponsoring. 2013 was ook het jaar waarin we de Keuningprijs hebben uitgereikt aan Dr. Marijn Molema. Ook de VVV heeft dit verslagjaar goed werk verricht in de promotionele sfeer. De formule, de VVV in het museum onder te brengen werkt aanzienlijk beter dan de formule VVV/ANWB en daar zijn we blij mee. Er kan nu zichtbaar aan promotie van Veendam worden gedaan, zoals de gezamenlijke organisatie van de Letlanddagen. Verder werd de draad weer opgepakt om te komen tot grotere vruchtbare samenwerking in het VanBeresteyncomplex met het oog op de komende bezuinigingen in 2016.

Symposium De Erfenis van Napoleon

De gevolgen van de bezuinigingen waren bij ons in 2012 al merkbaar. De door derden verzorgde schoonmaak kon niet meer worden geconti-nueerd. Vrijwilligers voor de schoonmaak konden niet worden gevonden. Taakverzwaring voor de vaste krachten dus. In 2013 zette de trend van de recessie zich voort, duidelijk merkbaar in een terugloop van inkomsten, zowel in de museumwinkel als de entreegelden. Mensen geven aanzienlijk minder uit. Het onderhoudsgevoelige grasveld op de binnenplaats werd vervangen door vaste beplanting. namens het stichtingsbestuur Petra Maters

Binnenplaats museum

< .. 2 ..

BESTUUR


Bestuur Het Bestuur kwam dit verslagjaar vijf keer in vergadering bijeen, waarvan één was ingelast. De vergadering werd in december gezamenlijk gehouden met de Raad van Advies. Het Bestuur bestond op 31 december 2013 uit de volgende leden: • H. Prins, voorzitter • J. Kraan, penningmeester • M. Inklaar, secretaris • M. Van Delden • B. Buining

Rein de Graaff

Harry Jasken

Raad van Advies De Raad van Advies kwam dit verslagjaar vier keer in vergadering bijeen. De heer Heesterbeek verliet de Raad van Advies vanwege huiselijke omstandigheden. De heer R. de Graaff nam zijn plaats in. De zetel van de heer Jonker werd ingenomen door de heer H. Jasken. De Raad van Advies bestond op 31 december 2013 uit: • H.J.H. Wolrich (voorzitter) • P. Bentum • W.W. Dussel • H.R. Oosterveld • R.H. Smit • J.N. Wilkens • R. de Graaff • H. Jasken Forum Honorum Tot het Forum Honorum behoorden op 31 december 2012 de volgende personen: ▪ R.L. de Graaff • D. Mulder • S.S. Nieborg • H. van der Veen

< .. 3 ..

PERSONEEL


Medewerkers in dienst: Drs. Petra Maters, directeur (36 uur). Hendrik Hachmer, conservator (40 uur). Erik van der Wal, administratief medewerker / systeembeheerder/grafisch vormgever (36 uur). Marleen Strikkers, medewerkster publieksbegeleiding (16 uur) Nathanja Mulder, coördinator VVV (16 uur) Jan Kuiper, registrator, voorheen gedetacheerd via Wedeka, kon in dienst worden genomen dankzij een loonsubsidieregeling (32 uur) Stagiaires: • Annika Platje, Rijksuniversiteit Leiden, Faculteit der Archeologie, museumstage van vijf weken, september, oktober • Yvette Dijkhuis, maatschappelijke stage, begeleiding kinderactiviteiten, jan. febr. • A. Prins liep twee maanden stage bij de VVV in het kader van werken voor je uitkering. Bij het Museum is een drietal mensen op deze basis reeds geruime tijd aan de slag. Vrijwilligers Stichting het Veenkoloniaal Museum mag zich verheugen in een groot aantal vrijwilligers. Er komen nog steeds mensen bij, maar er vallen ook mensen weg. Dit jaar namen we afscheid van Gerard ten Cate, een van de experts van de Werkgroep Prehistorie. Hij had zich bekwaamd archeologische vindplaatsen te registreren via Google Earth. Dit deed hij samen met Gonnie Buisman. Diverse bijeenkomsten werden per werkgroep georganiseerd voor de verbetering van de onderlinge communicatie. Het jaarlijkse uitje ging naar een sigarenfabriekje in Kampen en we maakten een stadswandeling door Sloten met een stadsomroeper. Niet genoeg benadrukt kan worden dat het museum voor vrijwilligers, gedetacheerden, mensen met een maatschappelijke baan e.d. een belangrijke sociale en maatschappelijke functie heeft.

> .. 4 ..

Stadsomroeper in Sloten, tijdens dagje uit.

PERSONEEL


Het museum is daarbij een belangrijke ontmoetingsplek waar men contacten legt en waar men met plezier de tijd op een nuttige manier doorbrengt. Seniorenactiviteiten Een enthousiast team van vrijwilligers verzorgt de seniorenactiviteiten o.a. met een powerpoint-presentatie waarmee ze langs de verzorgingshuizen gaan met o.m. beelden van Oud Veendam. Dit jaar verzorgden ze 3 lezingen. BHV en veiligheid Het museum heeft vijf BHV-ers. Dit jaar hoefden ze niet op herhaling. Volgend verslagjaar staat er een ontruimingsoefening op het programma. Veiligheid en ARBO-zorg staan al jaren als vast onderwerp op de agenda van het werkoverleg. Bij de balie is bovendien een calamiteiten-register te vinden. Gelukkig deden zich het afgelopen jaar in ons gebouw geen incidenten voor. Als extra veiligheidsmaatregel hanteren we een aanwezigheidsregistratie; nu voor het tweede jaar. Ook wordt aan de veiligheid gedacht van werkgroepen die buiten het gebouw actief zijn. Voor alle vrijwilligers binnen het museum is er een vrijwilligers-verzekering afgesloten, nu lopend via de Gemeente. Handicap is wel dat aan deze verzekering een leeftijdsgrens verbonden is van 75 jaar. Enkele vrijwilligers zijn deze leeftijdsgrens al gepasseerd. TENTOONSTELLINGSBELEID Op tentoonstellingsgebied streeft het museum naar een gezonde mix van kunstexposities en historische exposities, hoewel historische exposities heel veel onderzoek vergen, dus tijd. Zo heeft de directeur twee jaar voorbereidend werk verricht voor expositie en symposium ‘de erfenis van Napoleon’. Middels fondswerving en sponsoring proberen we voor de meeste wisselexposities dekking te vinden. Uiteraard horen daar ook de exposities in het buitenland bij, die niet ten koste gaan van het exploitatiebudget. Tevens is ons beleid daar waar mogelijk naar samenwerking te zoeken, om elkaar aan te vullen en te versterken. Zo is reeds samenwerking gezocht met de WP-Scholen-gemeenschap in Veendam en met het IVAK in Delfzijl i.v.m. de reeds genoemde expositie ‘de erfenis van Napoleon’.

< .. 5 ..

BELEID


Het tentoonstellingsbeleid is gericht op onderwerpen die de regio betreffen of raakvlakken daarmee hebben en bij kunnen dragen aan het Verhaal van Groningen. Dat is ook weer gelukt met ‘Napoleon’. Vele Groningse voorbeelden werden hiervoor gebruikt, zoals een schilderij van de Grote Markt te Groningen, voorstellende het oprichten van een vrijheidsboom t.g.v. de komst van de Fransen in 1795. We zijn ervan overtuigd met een goed tentoonstellingsbeleid niet alleen het museum op de kaart te zetten, maar ook Veendam, de provincie Groningen, en soms zelfs Nederland. SAMENWERKINGSBELEID Het museum heeft altijd een spilfunctie ingenomen bij het versterken van de culturele identiteit van Oost-Groningen. Samenwerking met diverse toeristische en culturele instanties staat hoog in het vaandel. Hiervoor wordt door directeur en conservator veel inspanning geleverd, hetgeen veel tijd vergt. De resultaten werken versterkend en beginnen langzaam hun vruchten af te werpen. Streekhistorisch Centrum te Stadskanaal : voorbereiding 250 jaar Stadskanaal in 2015. Toeristische werkgroep Veendam Een aantal toeristische ondernemers komt sinds een paar jaar regelmatig bijeen onder voorzitterschap van de directeur van het museum. Dit verslagjaar heeft zij het voorzitterschap overgedragen aan de VVV-coördinator waar het logischerwijs ook thuishoort. Toeristische werkgroep MenterAroute In Menterwolde functioneert al een groot aantal jaren een toeristische werkgroep, die al diverse producten heeft gerealiseerd. Vaste factor is het bundelen van activiteiten in de MenterAweken in de zomertijd. De directeur van het museum, tevens voorzitter, vormt de verbindende schakel in het gebied. Het bankjesproject ‘social sofa’ heeft Leader-subsidie gekregen om 16 banken in de Veenkoloniën te realiseren. Menterwolde neemt 4 banken af, Veendam 1 en Pekela 1. Heemtuin en Natuurpark tussen de venen, Muntendam Veel energie is door de directeur van het museum als bestuurslid gestoken in het kunnen behouden van de gemeentelijke subsidie voor de Heemtuin. Helaas wordt deze per 2014 definitief stopgezet.

> .. 6 ..

BELEID


Door allerlei oorzaken werd het zelfstandig voortzetten van het beheer van de Heemtuin vooralsnog niet mogelijk bevonden en werden de sleutels op 31 december 2013 bij de gemeente Menterwolde ingeleverd. Cultuurcentrum vanBeresteyn In samenwerking met de participanten van VanBeresteyn was er regelmatig overleg over educatie, de lezingencyclus, de Kinderboekenweek en de Bedrijfshulpverlening. De samenwerking op het gebied van educatie met de Tijdlijn is een succesformule. In het kader van het 100-jarig bestaan van de Openbare Bibliotheek leverden we vrijkaartjes voor het museum als prijs voor de actie Leen het Gouden Boek. Samen organiseerden we ook twee keer Open Huis met een kijkje achter de schermen. In 2012 was er een aantal intensieve besprekingen (high five) om de participanten opnieuw te laten kijken naar betere samenwerking, c.q. bezuinigingsmaatregelen. Halverwege 2013 kreeg extern adviseur Bas van Kampen de opdracht eenheid in verscheidenheid te brengen, aanvankelijk met en later zonder de Stichting Beeldende Kunst, die uit het pand vertrok. Van gemeentewege werd onderzocht of een vergaande managementsamenvoeging tot de mogelijkheden behoorde. Het museum is echter meer gebaat bij het behoud van een eigen directeur en heeft dit ook kenbaar gemaakt. We juichen samenwerking, daar waar het mogelijk is toe, het liefst met gelijkwaardige partners, zonder verlies van onze zelfstandigheid. Eind 2013 waren we nog in afwachting van een definitief plan van aanpak. Kapiteinshuis Nieuwe Pekela Sinds 1999 heeft het museum een samenwerkingsverband met het Kapiteinshuis. Doel van deze samenwerking is dat het Kapiteinshuis voort kan bestaan. Via het Veenkoloniaal Museum bezochten diverse groepen het Kapiteinshuis, soms in combinatie met het voor het museum liggende museumschip De Familietrouw. Ook werken we samen aan het project ’Ons Dorp Pekela’. Door de conservator werd de expositie Rampen en Reddingen opgezet. Voorzitter Gijs Koerts zit in de toeristische werkgroep van Veendam.

> .. 7 ..

BELEID


Grommo Het samenwerkingsverband tussen de maritieme musea in de provincie Groningen werd zeven jaar geleden op initiatief van het Noordelijk Scheepvaartmuseum opgezet. Door ziekte van hun directeur is de coördinatie van dit GROninger Maritiem Museum Overleg (Grommo) door Sieuwke van Slooten van dat museum overgenomen. De maritieme musea kwamen dit jaar één keer bijeen in Zoutkamp. We namen tevens deel aan de Groninger Winter Welvaart. Heimatmuseum Leer Samen met het Heimatmuseum werd in Leer en Veendam aandacht besteed aan de Franse tijd in een gelijktijdige tentoonstelling. Hiervoor werd gezamenlijk EDR-subsidie aangevraagd. Tevens werden plannen geconcretiseerd ter realisering van een tegelexpositie in Riga in 2014 als deze plaats culturele hoofdstad van Europa is. Museum stad Appingedam Dankzij de tegelcollectie in dit museum is samenwerking aangegaan i.v.m. bovengenoemde tegelexpositie in Riga. Gemeente Veendam Met de gemeente Veendam werd gewerkt aan de invulling voor de Open Monumentendag. Al sinds het begin van de jaren tachtig is het museum actief betrokken bij de activiteiten rond Monumentendag. Universiteit Groningen Al jaren is er samenwerking aangaande toekenning van de Keuningprijs en de Veenkoloniaal Museumprijs. Dit jaar werd een gezamenlijk zeer geslaagd Symposium georganiseerd in Veendam m.b.t. Napoleon. Groninger Archieven Invulling Dag van de Groninger Geschiedenis en medewerking aan een lezingencyclus GA enerzijds en volledige medewerking voor de expositie de Erfenis van Napoleon anderzijds.

> .. 8 ..

BELEID


HET VERHAAL VAN GRONINGEN Op de website hetverhaalvangroningen.nl presenteren verschillende Groningse culturele organisaties verhalen, foto’s en films over het erfgoed van de provincie Groningen. De verhalen hebben betrekking op bijvoorbeeld historische objecten, kerken, gebeurtenissen, streektaal, monumenten en het Groninger landschap. Ook het Veenkoloniaal Museum doet daar aan mee. Zo hebben we bijvoorbeeld verhalen geschreven over kiepkerels, scheepsjagers en hun penningen, graf Winkler Prins van Voorburg naar Veendam, e.d., maar hebben we ook onze medewerking verleend aan het redigeren van andere verhalen zoals bewoning in het mesolithicum, het verhaal van schipper Daan de Haan, etc. Op de website kan eveneens informatie gevonden worden over belangrijke historische gebeurtenissen, zoals de Slag bij Heiligerlee, en de ijkpunten en boegbeelden in de Canon van Groningen. Volgend verslagjaar zal de Canon van de Veenkoloniën door ons worden aangeleverd. Verder zijn er persoonlijke herinneringen van mensen uit de stad of de provincie Groningen op de website te vinden, zoals die van Daan de Haan. Hij was jarenlang vrijwillig schipper op ons varende museumschip de Familietrouw. De provincie Groningen heeft nu twee cultuurperiodes van elk vier jaar het Verhaal van Groningen als speerpunt in het beleid staan en heeft daarin ca. € 400.000 per jaar geïnvesteerd. Het beheer is in handen geweest van diverse instanties zoals de Groninger Archieven en St. Oude Groninger Kerken. Sinds heel kort is een stichting opgericht met als voorzitter hoogleraar geschiedenis Doeko Bosscher. De dagelijkse leiding is in handen van hoofdredacteur Jan Auke Brink. Op verzoek van de provincie Groningen richtte kwartiermaker Thomas van Dalen dit verslagjaar op basis van een plan van LAgroup in overleg met (erfgoed)instellingen in de provincie de nieuwe stichting in. De nieuwe organisatie richt zicht op een breed publiek dat niet tot de traditionele bezoekers van culturele instellingen behoort. Daarbij wordt intensief samengewerkt met Marketing Groningen. Het nieuwe Verhaal van Groningen wil verrassen en een laagdrempelige ingang op de cultuur(geschiedenis) van de provincie bieden. Hoofdredacteur Jan Auke Brink verzamelt een grote groep freelance redacteuren en historici om zich heen en stemt zijn activiteiten nauw af met de cultuur(historische) instellingen in de provincie. Daarvoor is ook een speciale Adviesraad ingericht. Het is de bedoeling dat samen met de culturele instellingen in de provincie en met Marketing Groningen ervoor wordt gezorgd dat Groningers en niet-Groningers makkelijk in aanraking komen met de cultuur van Groningen. Zo kan de betrokkenheid bij de woonomgeving worden vergroot, maar wordt ook het imago van Groningen als een interessante toeristische provincie versterkt.

> .. 9 ..

BELEID


Vanwege aanpassingen en overdracht van de website het Verhaal van Groningen naar steeds een andere beheerder lag de aanlevering van materiaal voor het verhaal van Groningen buiten toedoen van het Veenkoloniaal Museum een tijd stil. Gelukkig is in het verslagjaar alles weer op de rails gezet en ziet het er naar uit dat we in het komende jaar kunnen gaan aanleveren. Het Veenkoloniaal Museum kan putten uit diverse bronnen zoals het Rederbulletin en de Volksalmanak en het Omzien. Zo wacht de onthulling van het begrip Veendammer Wind erop om on line gezet te worden evenals een verhaal over piraterij aan het eind van de 19de eeuw. In totaal staan zes verhalen klaar voor Het verhaal van Groningen, waartoe ook de verhalen Sint Franciscus te Veendam, Een andere koers gezet over de coastervaart op Riga, Andreas Sperll, zilversmid en leverancier van Oostzeelepels. Het verhaal van Groningen biedt een uitgelezen mogelijkheid om ook mensen die ver buiten de regio wonen, maar wel hun roots in dit gebied hebben, kennis te laten maken met de verhalen van de regio. Op onze eigen website hebben we dit verslagjaar als educatief project 40 verhalen geplaatst, verteld door kinderen voor kinderen onder de naam Het Bruine Goud. 40 kinderen vertellen over de geschiedenis van de Gemeente Veendam. De verhalen zijn rijk geïllustreerd, vergezeld van een situatiekaartje van de besproken plek. De verhalen werden geschreven door Harm van der Veen, getekend door Josien Buiter en vormgegeven door Erik van der Wal. Volgend verslagjaar zal de canon van de Veenkoloniën de lucht ingaan. De verhalen zijn al geschreven, nu de illustraties nog. Het verhaal van Groningen is samen met de Beeldbank Groningen, met onze eigen website en de website www.zeemansgraven.nl een portaal om naar uit te zien.

De samenstellers van het Bruine Goud

> .. 10 ..

BELEID


COLLECTIEBELEID Het Veenkoloniaal Museum bezit een aantal kerncollecties, te weten de maritieme collectie en de collectie landbouwindustrie, die speerpunten vormen binnen het verzamelbeleid van het Veenkoloniaal Museum. Tezamen met de prehistorische collectie kan het museum zich met deze thema’s duidelijk onderscheiden van andere musea in Nederland. Door gerichte aankoop en acceptatie van schenkingen worden deze collecties verder uitgebreid en versterkt. DIGITALISERINGSBELEID Het museum heeft een digitaliseringsbeleidsplan waarin stapsgewijs de verschillende fasen worden beschreven. I.s.m. de Gemeente Veendam is er een overeenkomst met de Groninger Archieven voor deelname aan de Beeldbank Groningen. Een groep vrijwilligers scant, beschrijft, nummert en plaatst de enorme fotocollectie nu op internet. Het digitaal maken van de voorwerpencollectie gebeurt door registrator Jan Kuiper. De handgeschreven kaarten worden in het programma AdLib gebracht. Twee vrijwillige fotografen zijn bezig de gehele collectie voorwerpen te fotograferen. Beschrijving en voorwerpfoto komen uiteindelijk op de nieuwe website van het museum te staan. Dit verslagjaar is een koppelprogramma tussen AdLib en website gemaakt, maar functioneert helaas nog niet. Een deel van onze maritieme collectie bevindt zich op de beeldbank van Maritiem Digitaal. Dit verslagjaar werd de krantencollectie geïnventariseerd en door vrijwillligers gereed gemaakt om gescand te kunnen worden. De grootste scheuren werden zorgvuldig geplakt. Deelname aan het project Metamorfose van de Koninklijke Bibliotheek zorgde ervoor dat ze in het najaar konden worden opgehaald. Volgend jaar zijn ze digitaal toegankelijk.

De krantenleggers op weg naar De Koninklijke Bibliotheek

< .. 11 ..

FINANCIËN


Entree De entreegelden vertoonden dit jaar een daling van € 6.239 t.o.v. het vorige jaar. De recessie treft nu ook de museumwereld. Uit vergelijkende cijfers kunnen we de conclusie trekken dat de expositie met werken van Henk Helmantel in 2011 voor hogere inkomsten dan normaal heeft gezorgd en dat we het bedrag van € 30.000 in de begroting moeten bijstellen. De lat is in 2011 hoog gelegd. Hopelijk is dat de komende jaren weer te evenaren. Bezuinigingen Dit verslagjaar werd de Cultuurnota 2013-2016 van de Provincie van toepassing. Dat betekent ca. € 5.000 minder subsidie. Gemeente Veendam had al eerder een bezuiniging toegepast en gemeente Hoogezand draagt ook niet meer bij (ca. € 4.000). Als instelling krijg je bovendien te maken met prijsverhogingen van leveranciers en stijgende huur van het pand, stijgende loonkosten en verhoging van de BTW. Dat is te merken aan het exploitatieresultaat. Nagedacht wordt over mogelijkheden de inkomstenkant te verhogen zonder bezoekers of donateurs weg te jagen met sterk verhoogde prijzen. De creatieve kwaliteiten van bestuur en directie worden weer aangesproken. Schenkingen en sponsoring De Stichting Veenkoloniaal Museum is een goed doel instelling. Dat betekent dat het Museum geen successierechten hoeft te betalen bij het aanvaarden van een legaat, schenking of erfenis. Met enige regelmaat kan het Veenkoloniaal Museum zich dan ook verheugen in het verkrijgen van een erfenis, legaat of schenking. Nog steeds zijn bij de notaris vastgelegde schenkingen aftrekbaar van de belastingen. Begin dit jaar ontving het museum een legaat dat werd bestemd voor renovatie van de kartonzaal volgend verslagjaar. In juli ontvingen we een gift van € 2.000 van de heer en mevrouw M.P. Smit uit Haren. Ze waren 50 jaar getrouwd en wilden geen cadeaus, maar een donatie voor het Veenkoloniaal Museum. Het echtpaar groeide op in Veendam en dragen het Museum een warm hart toe. Ze vinden het belangrijk dat de rijke geschiedenis van de Veenkoloniën blijvend onder de aandacht wordt gebracht. Om duidelijk te maken waar de donatie naar toe zou gaan, had de familie een informatiebundel samengesteld over de Veenkoloniën en het Museum, die op het feest meegenomen kon worden. Ze kregen een sympathiek bedrag bij elkaar en ze verdubbelden dit bedrag nog eens zelf.

> .. 12 ..

Familie Smit uit Haren

FINANCIËN


Het verzamelde bedrag werd persoonlijk naar het museum gebracht en groot was de vreugde toen de familie vernam dat het Veenkoloniaal Museum een goed doel instelling is en geen last heeft van belastingaftrek. De vreugde werd nog eens verhoogd toen directeur Petra Maters meedeelde dat het geld besteed zou worden aan het opknappen van de kartonzaal. De familie Smit bleek vroeger leverancier van stro te zijn geweest voor de kartonfabriek de Vrijheid en stemde verheugd in met de bestemming van het geschonken bedrag. De middelen van het Jan Kok Fonds bestonden eind 2013 uit € 4.640 en staan op rendementsrekening nr. 36.50.123.053 bij de Rabobank. Voortzetting van de samenwerking met het Kapiteinshuis te Nieuwe Pekela in de vorm van gedeeltelijke detachering van conservator Hachmer gaf € 6.807 aan inkomsten. De financiële steun van de St. Vrienden zorgt voor een sluitende exploitatiebegroting. De St. Vrienden schonk het museum in totaal € 67.278 plus nog eens de aflossing ad € 11.722 van de lening t.b.v. de gepleegde verbouw in 2004. Dit verslagjaar toont het exploitatiesaldo een negatief bedrijfsresultaat van € 14.052,-. Het negatieve exploitatieresultaat komt ten laste van de algemene reserve. De bestemmingsreserve bedraagt totaal € 80.293, waarvan een bedrag van € 51.000 is bestemd voor renovatie van de kartonzaal. De huidige opstelling staat er sinds 2002 en is toe aan vernieuwing.

> .. 13 ..

FINANCIËN


Exploitatieoverzicht

Lasten

Baten

Entrees Subsidies begunstigers sponsoring giften en donaties Museumwinkel Dienstverlening Catering VVV activiteiten bruto marge

totaal baten

27.348 242.447 22.963 3.500 81.948 5.816 3.962 1.412 1.189

€ 390.585

Personeel Afschrijving Huisvesting PR Kantoor Fin. Administratie Alg. Kosten Activiteiten Publicaties Tentoonstellingen Catering Collectie

totaal lasten

€ 395.567

subtotaal fin.baten en lasten bijzondere b & lasten Toevoeging best.reserve exploitatieresultaat

251.907 14.922 76.893 8.323 8.925 7.719 8.992 7.872 6.124 -1.993 2.995 2.885

-

< .. 14 ..

-4.979 -824 -1.069 7.180 -€ 14.052

BEZOEKCIJFERS


Bezoekcijfers 2013 Het Veenkoloniaal Museum trok het afgelopen jaar met haar activiteiten in totaal 20.198 bezoekers, waarvan 5.133 buitenmuseale bezoekers zijn geweest. Het buitenmuseale bezoek bestaat uit toehoorders bij lezingen, bezoekers aan het schip de Familietrouw en bezoekers aan activiteiten en exposities buiten het museum die door het museum zijn georganiseerd. Het aantal individuele bezoekers is gedaald met circa 800. Het onderdeel activiteiten trok circa 500 bezoekers meer en bezoek in groepsverband steeg met circa 100. De grafieken van 2011, 2012 en 2013 met de verdeling per categorie laten duidelijk zien waar de verschuivingen in de soort bezoekers hebben plaatsgevonden. 2011 en 2013 hebben het meest met elkaar gemeen. In 2012 vormen de buitenmuseale bezoeken aan onze exposities in Riga het hoogste aantal. Hiermee creëren we veel naamsbekendheid, maar genereren we geen inkomsten. De onderstaande bezoekerstabel laat zien hoe de diverse onderdelen stijgen en dalen in de laatste 5 jaar:

jaar

totaal

groep

activiteiten

buitenmuseaal

2009

27.321

8.243

4.243

2.058

12.777

2010

27.003

8.924

4.179

1.770

12.130

2011

22.576

13.631

5.249

1.548

2.148

2012

44.307

9.846

3.589

1.778

29.094

2013

20.198

9.078

3.703

2.284

5.133

> .. 15 ..

BEZOEKCIJFERS


We zien een daling bij de individuele bezoekers: 2.181 volwassenen (24 %), ten opzichte van 2012 (2.538). Kinderen (6,3 %) gestegen: kind gratis 70 (was 59) en kind 4-16 503 (was 481). Verder een daling bij de categorie vrienden (5,5 %): 496 (in 2012 nog 568). Bibliotheekbezoek (0,6 %) blijft dalen (115 in 2012) nu: 50. Het winkelbezoek (34,3 %) blijft stijgen: 3.114 (was 2.688). Dit houdt verband met verkoop VVV-bonnen. Ook kwamen er minder bezoekers met een Museumkaart, vergeleken met het vorige verslagjaar. In 2013 bezochten 2.320 Museumkaart-houders het museum (2.214 MK volwassenen en 106 MK junior); in 2012 waren dit er nog 3.125 (3.017 MK volwassenen en 108 MK junior). Het kwartaalblad van de Museumkaart hield helaas op te bestaan. Speciale aanbiedingen zijn nu alleen op de website te zien. Voor de tentoonstelling De Erfenis van Napoleon hadden we weer een aanbieding voor Museumkaarthouders, maar dat resulteerde niet in extra bezoek; het ontbreken van een papieren versie is duidelijk merkbaar.

Aanbieding voor Museum(jaar)kaarthouders (750.000 houders)

> .. 16 ..

BEZOEKCIJFERS

Verdeling per kwartaal


Met ingang van 2010 is het in ons museum mogelijk om ook in groepsverband de museumkaart te gebruiken. Deze aantallen (184 MK volwassenen) zijn bij de groepen meegeteld. In het Addendum vinden we een overzicht van de herkomst en het gedrag van de bezoekers met museumkaart. Inkomsten-kolommengrafiek: betalend, MK-korting, gratis (per kwartaal) 15.065 bezoekers in 2013: verdeeld over 6.405 betalend (was 6.624 in 2012); 2.320 betaling via MK (was 3.125 in 2012); 6.340 gratis toegang (was 5.464 in 2012). Buitenmuseaal (niet opgenomen in een kolom) 5.133 (was 29.094 in 2012). Het grootste aantal individuele bezoekers werd ook dit jaar weer gehaald in de vakantieperiodes in het voorjaar, zomer, najaar en met de kerst. Dit jaar veel bezoek in week 8 (277 tegenover 472) (voorjaars-vakantie) en week 32 en 33 (286 en 277) (zomervakantie) en week 52 (427 tegenover 297) (Kerstvakantie). Ook in 2013 is het museum het hele jaar door op de maandagmiddag open geweest. De activiteiten trekken het hele jaar door de nodige bezoekers, maar het hoogste aantal werd weer gehaald in oktober: de jaarlijkse RABO-dag: met 272 bezoekers (340 in 2012). Direct gevolgd door ‘t Museumweekend in de tweede week van april met 271 bezoekers. Het Museum-weekend trok meer bezoekers dan vorig jaar (236); ook dit jaar niet gratis maar voor € 1,00 entree. De Open Monumentendag in september trok dit jaar weer meer bezoekers: 150 tegenover 51 in 2012. Openingen: tot slot kwamen er ook veel genodigden naar de diverse openingen: Beweging en Poëzie 97, De Veenkoloniën 104, Bloemen en Jacob Winkler Prins 135, Napoleon 150. Het symposium in het kader van de expositie de erfenis van Napoleon telde 144 deelnemers. De Thema-avond oorlog (i.s.m. Herinneringscentrum Westerbork) in het kader van de Anne Frank expositie trok 149 bezoekers. Gegevens buitenmuseale activiteiten: De Familietrouw zorgde dit jaar voor 1.751 bezoekers, waaronder 516 in Meppel, 264 bij de opening van het nieuwe Willem Alexander Kanaal, 153 in het Veenpark, 531 in Leer, 161 Open Monumentendag in Annerveenschekanaal, en 2 scholen (98 leerlingen in totaal).

> .. 17 ..

BEZOEKCIJFERS


Het aantal toehoorders bij de diverse lezingen kwam dit jaar op 658. De Letlanddagen in Veendam zorgden voor meer dan 2500 bezoekers. Groepsbezoek Bij het groepsbezoek valt op dat er meer groepen waren dan in 2012 en dat in 2013 de gemiddelde groepsgrootte nagenoeg gelijk blijft. In 2013 bezochten 132 groepen het museum (was 127 in 2012). Binnen deze 132 groepen is het aandeel School/cursus het grootst: 43 groepen (was 35). Exposities die door scholen bezocht werden waren Noorderlicht (Ed Ubels) 4 groepen van de Winkler Prins. Voor de reizende Anne Frank expositie kwamen 7 schoolgroepen naar het museum. Slechts 1 schoolgroep (Winkler Prins) bezocht in 2013 de tentoonstelling van Napoleon. Deze loopt nog t/m april 2014 dus hopelijk komen er nog meer schoolgroepen. Daarna volgt de categorie Vereniging/stichting met 31 groepen (was 16). De categorie Familie/vrienden volgt dan met 22 groepen (was 31). Categorie Bedrijf/beroep kwam met 15 groepen (was 17). Tot slot de categorie Ouderen met 8 groepen (was 5). Er is niet veel verandering in de herkomst van de groepen: het grootste deel komt nog steeds uit de provincie Groningen zelf (103), daarna volgt Drenthe (11). Uit Zuid-Holland 2 groepen, Overijssel 1 groep. Verder uit Duitsland en Estland 1 groep. Ook in 2013 waren er gemengde groepen, dat wil zeggen Nederlandse en buitenlandse bezoekers in één groep (o.a. groepen leerlingen van de Winkler Prins met uitwisselingsstudenten uit diverse Europese landen); leerlingen van de Mgr. Bekkerschool kwamen samen met Duitse scholieren. Ook de Braskorf kwam met Duitse leerlingen. De Lions kwamen ook met buitenlandse jongeren. De gemiddelde groepsgrootte is 28,1 personen (was 28,3 in 2012). De categorieën in volgorde van groepsgrootte: School/cursus met 41,2 personen per groep; Bedrijf/ beroep met 30,3 personen per groep; Ouderen met 29,9 personen per groep; Vereniging/stichting met 22,6 personen per groep en tot slot Familie/vrienden met 16,2 personen per groep.

Groep aan de balie van het museum

> .. 18 ..

BEZOEKCIJFERS


De geboekte arrangementen zijn als volgt verdeeld: Programma

Aantal groepen

Percentage

Aantal personen

Percentage

Alleen entree

30 ( 36)

22,7

586 ( 601)

15,8

Huisarrangement

19 ( 13)

14,4

889 ( 399)

24,0

Maatwerk

75 ( 66)

56,8

2.117 (2.232)

57,2

8 ( 12)

6,1

111 ( 357)

3,0

132 (127)

100,0

3.703 (3.589)

100,0

Partnerarrangement TOTAAL

Binnen de huisarrangementen zijn favoriet: speurtocht 10 (was 27) groepen en kinderfeestje 3 (was 6 groepen. De overige arrangementen werden niet geboekt. De kiepkerel werd bij 1 groep geboekt. Binnen de geboekte arrangementen is ook dit jaar ‘maatwerk’ het meest geboekt: 75 groepen, waarvan 57 met een rondleiding (ook 1x in het Engels). Verder werd door een aantal groepen de sluiskade gehuurd voor een buffet na afloop van het bezoek. Daarna volgt ‘alleen entree’ met 30 groepen en als laatste ‘huisarrangement’ met 19 groepen. 4 schoolgroepen (132 leerlingen) kwamen speciaal voor Noorderlicht; 1 schoolgroep voor Napoleon (13 leerlingen) en tot slot 7 schoolgroepen voor Anne Frank (190 leerlingen). Voor de catering van groepen zijn opnieuw afspraken gemaakt met het Grand Café (in de foyer van het cultuurcentrum). Zo kan de sluiskade + sluiscafé gehuurd worden voor buffetten/koffietafels. Ook zijn er in 2013 nog afspraken met Parkzicht. Met het Cultuurcentrum zijn er verder afspraken over het gebruik van onze zalen beneden (filmzaal, op te splitsen in 3 aparte zaaldelen) en de Veenlust bioscoop op de 1e verdieping bij grote symposia, workshops en evenementen. Het partnerarrangement met de STAR, Veenkoloniën Expres genoemd, bestaande uit een rit met de trein en toegang tot het museum, leverde 8 groepen op (was 9), voornamelijk in de meivakantie, zomervakantie en herfstvakantie.

> .. 19 ..

BEZOEKCIJFERS


De STAR was verder tussenpersoon voor 1 groep RABO gepensioneerden die als extra service al vanaf het station een begeleide wandeling kregen naar het museum. Andere tussenpersonen waren dit jaar Lanting reizen en Dekker Blijham. Verder was er in samenwerking met de muziekschool begin november weer een ochtend met workshops voor 2e jaars leerlingen van de Winkler Prins (muziek maken, rondleiding op het kerkhof, sterke verhalen in het museum en tegeltje schilderen). 155 leerlingen deden hier aan mee. De kinderfeestjes zijn gedaald: 1 groep (was 3 in 2012). Het nieuwe aanbod (met een professionele begeleidster) heeft een hoger prijskaartje en is voor veel ouders te duur. Naast de kinderfeestjes waren er in 2013 kinderactiviteiten in de voorjaarsvakantie, 31 kinderen kwamen tegeltje schilderen. In zomervakantie was er schilderen in het kader van de Bloemen/Ikebana tentoonstelling, hier kwamen 37 kinderen op af. De kinderactiviteit tijdens de Letlanddagen (Letse handschoenen maken) trok helaas slechts 2 kinderen. In totaal kwamen er 503 kinderen in de leeftijdscategorie 4-16 (was 481 in 2012). Ook kwamen er kinderen in groepsverband mee; daarnaast 106 kinderen met MK junior. Op de RABO dag kwamen 48 kinderen mee met hun ouders.

> .. 20 ..

BEZOEKCIJFERS


Herkomst bezoekers uit de provincie Groningen met Museumkaart Woonplaats Zuidwolde Bedum Veelerveen Blijham Ten Boer Ten Post Delfzijl Middelbert Roodehaan Engelbert Hoogkerk Oldekerk Noordlaren Onnen Glimmen Hoogezand Westerbroek Sappemeer Middelstum Marum Musselkanaal Onstwedde Alteveer Slochteren Schildwolde Siddeburen Veendam

Bezoekers 2 3 1 8 5 2 14 5 5 5 6 2 4 3 1 41 1 20 1 1 2 6 5 5 1 1 129

Wildervank Vlagtwedde Bourtange Sellingen Ter Apel Winschoten Sauwerd Adorp Baflo Zuidhorn Noordhorn Aduard Nieuwe Pekela Oude Pekela Uithuizen Uithuizermeeden Warffum Kantens Warfhuizen Wehe-den Hoorn Eenrum Pieterburen Kloosterburen Hornhuizen Noordbroek Muntendam Meeden Stadskanaal Haren

47 2 2 9 11 22 3 1 10 7 4 1 11 22 7 5 6 2 1 2 4 2 4 0 19 23 12 52 50

> .. 21 ..

BEZOEKCIJFERS


Herkomst bezoekers uit Groningen Stad met Museumkaart Woonplaats Bezoekers Binnenstad & Hortusbuurt 12 Oosterparkwijk 14 Korrewegwijk 9 De Hoogte 3 Oranjewijk 10 Schildersbuurt & Kostverloren 16 De Wijert & Helpman-West 15 Helpman-Oost, Villabuurt & Coendersborg Bezoekers 6 Oosterpoortwijk 4 Herewegwijk & Rivierenbuurt 6 Zeeheldenwijk & Stationsweg 8 Stadsparkwijk, Grunobuurt & Laanhuizen 5 Corpus den Hoorn & Hoornsemeer 18 Oosterhoogebrug, Ulgersmaborg, De Hunze 5 Lewenborg 3 Drielanden 4 Kardinge 1 Beijum Bezoekers 9 Selwerd & Concordiabuurt 3 Paddepoel 6 Vinkhuizen 3 De Held 1 Euvelgunne 5

Totaal 944 bezoekers uit de provincie Groningen met Museumkaart.

> .. 22 ..

BEZOEKCIJFERS


BEZOEKCIJFERS MUSEA IN GRONINGEN Naam instelling Boerderij Museum Duurswold Fraeylemaborg - museum Fraeylemaborg - bospark Groninger Museum Het Behouden Blik Hortus Haren Kapiteinshuis Pekela Klokkengieterijmuseum Klooster Ter Apel Kunstlievend Gen. Pictura Landgoed Verhildersum Menkemaborg Muzeeaquarium Delfzijl Museum De Oude Wolden Museum Mesdag Museum Nienoord Museum Slag bij Heiligerlee Museum Stad Appingedam Museum Wierdenland Museumspoorlijn STAR Nederlands Stripmuseum Nationaal Bus Museum -incl. busritten Noordelijk Scheepvaartmuseum Openluchtmuseum Het Hoogeland

Plaats 2013 Slochteren 579 Slochteren 29.106 Slochteren 52.063 Groningen 197.517 Uithuizerm. 945 Haren 22.710 Nwe-Pekela 605 Heiligerlee 2.119 Ter Apel 32.656 Groningen 2.918 Leens 23.536 Uithuizen 24.433 Delfzijl 17.774 Bellingwolde 4.800 Groningen 120 Leek 12.583 Heiligerlee 1.154 Appingedam 8.159 Ezinge 6.752 Stadskanaal 25.000 Groningen 34.000

2012 1.050 33.191 58.104 180.000 900 21.830 1.195 3.026 32.442 3.500 25.876 21.176 18.375 1.798 11.000 1.855 10.051 6.840 26.167 40.318

Hoogezand

18.812

20.383

Groningen

26.334

28.066

Warffum

11.862

15.725

Naam instelling Oudheidkamer Sint Bernardushof Stoomgemaal Winschoten Streekhistorisch Centrum t Rieuw t Steenhuus Universiteitsmuseum Veenkol. Museum Vesting Bourtange Vestingmuseum Nieuweschans Vestingmuseum Oudeschans Visserijmuseum Totaal

Plaats Uithuizerm. Aduard Winschoten Stadskanaal Nuis Niebert Groningen Veendam Bourtange B. Nieuwesch. Oudeschans Zoutkamp

2013 1.446 6.350 1.248 3.300 4.072 2.729 15.300 20.676 74.394

2012 6.850 1.250 3.600 3.086 2.564 15.500 23.771 76.760

320

245

1.100 4.112

800 3.937

691.584

701.231

< .. 23 ..

COLLECTIE


Verzamelbeleid Het Veenkoloniaal Museum heeft al jaren een gericht verzamelbeleid waarbij objecten m.b.t. de vervening, de landbouwindustrie en de Veenkoloniale zeevaart tot de zogenaamde totems behoren. Geheel volgens de richtlijnen van de Nederlandse Museum Vereniging hebben wij ervoor gezorgd met dit verzamelbeleid uniek te zijn in de museumwereld. Dat heeft alles te maken met bestaansrecht waardoor het ook weinig zin heeft op allerlei andere plekken in het land hetzelfde te tonen of te verzamelen. Je kunt immers altijd een beroep doen op collega-instellingen om voorwerpen in bruikleen aan te vragen. We zijn van mening dat onze collectie een onderdeel is van de collectie Groningen, die op zijn beurt weer onderdeel uitmaakt van de collectie Nederland. Wij zijn voor een vrij bruikleenverkeer tussen de musea, waardoor wisselexposities mogelijk worden gemaakt. Schenkingen aan ons museum kan men dus ook zien als een schenking aan de collectie Nederland c.q. Groningen. We verlenen daarom ook altijd medewerking aan bruikleenverzoeken van andere musea. We zijn daarin heel flexibel in tegenstelling tot het Groninger Museum waar een bruikleenverzoek minimaal zes maanden van te voren moet zijn ingediend. We houden in ons verzamelbeleid rekening met wat zich al in andere collecties bevindt. Openbaarheid van de collectie onder andere door digitalisering is een van onze doelstellingen. Er is een nieuwe website ingericht en we zijn bezig met een koppelprogramma tussen Adlib en de website, zodat een groot deel van de collectie straks op onze website te zien is. Aanwinsten Het aantal voorwerpen groeide met de volgende schenkingen: Textiel : 12 Foto´s : 112 Boeken : 201 Documenten : 586 Voorwerpen : 163

Aankoop: brandewijnkom vervaardigd door Peerlkamp

> .. 24 ..

COLLECTIE


Een bijzondere schenking Op 13 februari 2013 kreeg het Veenkoloniaal Museum via de heer Wiert Noorda een handgeschept document in een rechthoekige houten lijst van 41,5 cm x 69,8 cm, het papier zelf was 21 x 29,2 cm, met daarop de tekst: Département de l’Ems Occidental Liste des cent plus imposés de la Commune de Veendam prefect H.L.Wichers. Het was een officiële ranglijst van de honderd hoogst aangeslagenen van het departement Westereems, gedateerd 5 februari 1812, zo’n 200 jaar geleden opgesteld door de burgemeester van Veendam, Hendrik Ludolf Wichers. De heer Noorda had ooit een boek gekocht op een rommelmarkt, en dit papier zat hier binnen in. Het document ging vervolgens achter glas in een grote lijst. Toen Napoleon de baas was in Nederland liet hij lijsten opstellen van de vermogendste inwoners, om zo niet alleen te weten te komen wie vermogend was, wat je bezittingen en inkomsten waren, -handig voor de belastingheffing-, maar ook om te weten hoeveel kinderen men had, hoe ze heetten, etc. Dat was weer handig om jongemannen te kunnen recruteren als garde d’honneur. Een garde d’honneur moest immers zijn eigen paard meenemen en zijn eigen uniform bekostigen. De lijsten waren bedoeld als groslijsten om hieruit kandidaten te kiezen voor de departementale kiescolleges voor die plaatsen, die open kwamen in de gemeenteraden van communes boven de 5000 zielen. Gelukkig werden de Fransen anderhalf jaar later verdreven door de Kozakken en de Pruisen. Registratie Tot en met 31 december werden er door registrator Jan Kuiper weer diverse voorwerpen beschreven en kwam het totaal op 24.427 voorwerpen ingevoerd in het Ad-lib registratiesysteem. Ook voerde hij de schenkingen aan het Kapiteinshuis te Nieuwe Pekela in het Ad-lib systeem in. Collectiebehoud Sjoerd Nipperus is het team van vrijwilligers komen versterken. Hij is bezig kleine schilderijen zodanig in dozen te verpakken dat schuifschade niet mogelijk is. Hij is tevens bezig het zolderdepot te reorganiseren. Jan Kuiper en Sjoerd Nipperus volgden een cursus onderhoud collectie bij het Museumhuis Groningen.

> .. 25 ..

COLLECTIE


Bruikleenverkeer Aan het Stedelijk Museum in Zutphen werd een kiep (of mars) uitgeleend met volledige inhoud voor hun tentoonstelling Handel aan de wandel, straatverkopers in beeld. De kiepkerel is nog altijd niet weg te denken uit ons museum. Minimaal tien keer in het jaar wordt deze “gastarbeider” uit Westfalen gevraagd zijn koopwaar aan te prijzen, her en der in Groningen en Drenthe. Dit jaar is een begin gemaakt met de inrichting van een meer prominente plaats van de kiep in ons museum. Samen met de openbare bibliotheek wordt gewerkt aan een presentatie voor het basisonderwijs.

< .. 26 ..

DOCUMENTATIE & ONDERZOEK


Archief en bibliotheek Archief Nog steeds komen er schenkingen binnen in de vorm van documenten en foto’s. Soms zit er een leuk verhaal aan vast en komt het in onze Veenkoloniale Volksalmanak vast te liggen. Fotocollectie Een grote groep vrijwilligers houdt zich sinds jaar en dag bezig met het ordenen en beschrijven van de foto’s. De collectie bestaat uit meer dan 25.000 oude foto’s en diverse prentbriefkaarten. Meer dan 10% is nu gedigitaliseerd en toegankelijk via de Beeldbank Groningen. Beeldbank Groningen Door de scangroep werd gestaag gewerkt aan het verder scannen van de collectie. Inmiddels zijn een kleine 11.000 foto’s on line gezet. Er deden zich bij de scangroep wel enige problemen voor met betrekking tot de coderingen van foto’s. Ook kwam naar voren dat tijdens het bewerken van de foto’s de bestanden een lagere resolutie kregen, waardoor ze niet meer geschikt waren voor drukwerk. Dit probleem dachten we te hebben opgelost, maar is weer teruggekeerd. De diacollectie was eind 2012 ingescand en werd in 2013 on line gezet. Verder werken we aan verbetering van het fotobestelsysteem en moet de manier waarop het publiek op de foto’s kan reageren worden verbeterd. We krijgen soms ook verzoeken foto’s te leveren die niet uit onze collectie komen, hetgeen soms tot irritaties leidt bij het publiek. Toch zijn de laatste jaren de meeste kinderziektes uit de Beeldbank Groningen gehaald en begint alles steeds beter te functioneren. In de klus zit nog voor jaren werk. Het museum bezit een kleine 50.000 foto’s. Het werk zal vooral in het vinden van goede fotobijschriften zitten. De ordening van onze zee- en binnenvaartfoto’s werd wederom door oud varenslieden Duiker, Schothorst en Gibcus ter hand genomen.

> .. 27 ..



Bibliotheek Het aantal mensen dat de moeite neemt om in onze uitgebreide bibliotheek te zoeken, loopt terug door de toenemende digitalisering. Ondanks de gratis entree tot de museumbibliotheek moeten we concluderen dat de trend die zich voordoet in de bibliotheek-wereld, ook het museum niet ongemoeid laat. In 2012 mochten we 115 bezoekers verwelkomen tegenover slechts 50 in 2013. Een daling van 65 bezoekers t.o.v. 2012. Terwijl in 2012 ook al een daling van 40 bezoekers werd geconstateerd. Werkgroep prehistorie Hoewel in het jaarverslag van 2012 is vermeld dat de beoordeling en de beschrijving van de vondsten afkomstig van de vindplaats NP-3 eind 2013 zouden zijn afgerond, is dit helaas niet gelukt. Bij een nadere inspectie in het depot van het Museum is gebleken dat hier nog een grote zak met enkele honderden zakjes met NP-3-vondsten uit 1992 aanwezig was. Er wordt naar gestreefd alle vondsten vóór eind 2014 of begin 2015 beoordeeld te hebben, zodat de verkregen resultaten kunnen worden verwerkt in een door de provinciaal archeoloog op te stellen eindverslag betreffende het gehele archeologisch onderzoek bij de vindplaats NP-3 te Wildervanksterdallen. Mede door het Verdrag van Malta en de huidige recessie is het veldwerk voor de Werkgroep praktisch volledig op de achtergrond geraakt. Een uitzondering hierop was een archeologische begeleiding door twee leden van de Werkgroep op verzoek van een aannemer (BAM-Infra). Het betrof de aanleg van een weg in de richting van de Aardgasbuffer Zuidwending vanaf de Tonckelweg te Ommelanderwijk. Na verwijdering van de bouwvoor tot de bruingele B3/C-horizont werd het tracé onder-zocht op de aanwezigheid van mesolithische resten in de vorm van vuursteenartefacten of restanten van haardkuilen. Hoewel de directe omgeving wel enig reliëf vertoonde werden geen archeologische resten aangetroffen. Na de zomervakantie heeft de beoordelingsgroep, bestaande uit Henk op de Dijk, Gerrit Stuut en Mannus van de Werfhorst, een tijdelijke versterking ondergaan door de aanwezigheid van archeologiestudente Annika Plattje. Zij heeft zich tevens beziggehouden met het herzien van de tekst op de museumwebsite. De halfjaarlijkse bijeenkomsten van de Werkgroep Prehistorie met de provinciaal archeoloog Prof. Dr. H.A. Groenendijk, hebben plaatsgevonden op 20 maart en 23 oktober 2013. Op 27 november 2013 is een negental dozen met archeologische vondsten vanuit het depot van het Museum overgedragen aan het Noordelijk Archeologisch Depot te Nuis. De inhoud bestond voor een deel uit vuursteenartefacten afkomstig van de vindplaats NP-3 en voor de rest uit een gedeelte van de collectie van Ties Hazenberg (Winschoten).

> .. 28 ..



De door Gonnie Buisman en Gerard ten Cate verzorgde invulling op de digitale kaart (op Google Earth) van de archeologische vindplaatsen, voorkomend in het Veenkoloniale gebied, is nu voltooid. Het overlijden van Gerard heeft opnieuw een lege plek in de werkgroep achtergelaten. Nota Archeologiebeleid en Cultuurhistorie Gemeente Veendam De gemeente heeft in 2009 een nota archeologie opgesteld. Deze is toentertijd door de werkgroep getoetst. De nota werd in 2013 geactualiseerd. Het concept bevat een inventarisatie en beschrijving van archeologische verwachtingswaarden en cultuurhistorische waarden binnen de gemeente. Voor het onderdeel archeologie gaat het vooral om een actualisering van de in 2009 vastgestelde beleidskaart. Over de totstandkoming en de toepasbaarheid van de conceptnota heeft de gemeentelijke Erfgoedcommissie advies uitgebracht na raadpleging van de werkgroep Prehistorie. Met de nota en het advies van de Erfgoedcommissie beschikt de gemeente na vaststelling over een beleidskader voor de omgang met archeologische verwachtingen en cultuurhistorische waarden in ruimtelijke plannen, zoals bestemmingsplannen. Het informatiebord in de Wildervanksterdallen over een van de grootste prehistorische pleisterplaatsen voor jagers en voedselverzamelaars van Noordwest Europa werd vorig verslagjaar bevestigd aan de schuur van J. Kuiper. Dit verslagjaar werd het lelijk geworden bord vervangen. Jan Visscher en Ria Alberts zijn bezig met de bundeling van artikelen uit de Nieuwsbrieven van de Werkgroep Prehistorie. Volgend verslagjaar zal dit gereed komen.

Archeologische vindplaatsen in de Veenkoloniën

> .. 29 ..



Werkgroep Textiel De textielwerkgroep bestond ook dit jaar uit Ina op ’t Holt, Elly Kok en Martha Veenstra. De diversiteit van de 12 schenkingen, die we in 2013 mochten ontvangen, was wederom zeer groot. Gelukkig betreft het regelmatig kleding en accessoires die in het dagelijkse leven zijn gebruikt en voor ons museum het meest van belang zijn. Enkele voorbeelden: - de schipperspet, gedragen door Jan Prins die woonde aan de Beneden Verlaat in Veendam - een aantal kleerhangers met opdruk van Doornbosch & Co, Modehuis Boiten, Fa Weyer in Wildervank en C.J. De Vrieze in Winschoten - een werkschort voor boerenwerk, gedragen door Hillechien Lemain op 17 jarige leeftijd in Muntendam - een madde - een leren documentenmap, in de 50er-60er jaren gebruikt door Albert Sprik, caféhouder van café De Harmonie in Zuidwending. Een kort overzicht van de overige schenkingen: kleedjes, zakdoeken, zakdoekendoosje, gebreide kruikenzak, kinderhemdjes uit 1938, breirol en proefstukjes (naaldlap, maaslap, stoplap), rode merklap gedateerd 1922, zwart mannenfrontje, zijden damesfront met kanten kraag, satijnen en gestreepte wollen onderrokken, nachtzak, rabat (bedsteegordijnen), handdoek met opdruk Veendam, dameshoedje, jurk, metalen breipennen en handschoenen. De meest curieuze schenking is een portemonnee die op de heide bij Beilen is gevonden door de schenker tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het werk bestaat uit registreren, beschrijven en verantwoord opbergen van de objecten, die zeer gevarieerd van aard zijn. In juli kregen we het verzoek van een weefclub uit Groningen of wij voorlichting zouden kunnen geven over vijfschaft, een oude specifieke weeftechniek. Omdat wij een aantal jakken en rokken van dit materiaal in diverse kleuren in depot hebben, vonden wij het heel leuk om deze groep te ontvangen en hen niet alleen deze speciale techniek te laten zien maar nog meer interessante oude weeftechnieken en specifieke informatie (ook op schrift) te kunnen meegeven.

< .. 30 ..

PUBLIEKSACTIVITEITEN


Keuningprijs 2013 Het Veenkoloniaal Museum is de initiatiefnemer van de Keuningprijs die iedere twee jaar wordt uitgereikt op de jaarlijks te houden Winkler Prinsdag. Ruim vijfentwintig jaar geleden stelde het Veenkoloniaal Museum de H.J. Keuningprijs in. De doelstelling kwam overeen met die van het museum zelf: belangstelling wekken voor het verleden van de Groninger Veenkoloniën. Al spoedig diende zich een probleem aan. De toenmalige jury vond het moeilijk om de prestaties van personen en groepen die met succes een breed publiek voor de Veenkoloniale geschiedenis wisten te enthousiasmeren, te vergelijken met het belang van auteurs die als wetenschappelijke onderzoekers het historische beeld bijstelden of aanvulden. Besloten werd om de H.J. Keuningprijs voortaan uitsluitend te bestemmen voor degenen die op basis van fundamenteel onderzoek aspecten van het veenkoloniale verleden hadden uitgediept en verbeeld. De jury meende daarmee het best te handelen in de geest van het boegbeeld van de Veenkoloniale geschiedschrijving, H.J. Keuning. De prijs werd vanaf midden jaren negentig nog steeds iedere twee jaar uitgereikt, maar ….. Om evenzeer recht te doen aan degenen die met succes anderen voor de geschiedenis van de Veenkoloniën wisten te enthousiasmeren werd een andere, tweejaarlijkse, prijs ingesteld: de Veenkoloniaal Museumprijs. Dit jaar reikten we de H.J. Keuning prijs uit voor wetenschappelijk onderzoek naar aspecten uit het verleden van de Veenkoloniën. De Jury bestond uit: Martin Hillenga, Petra Maters, José Martin, Harm van Veen en Maarten Duijvendak. Bij Keunings dissertatie ‘De Groninger Veenkoloniën’ was er niet alleen sprake van een grensverleggende studie, het boek bereikte ook een brede lezerskring. Dat was het gevolg van het heldere taalgebruik, en Marijn Molema en Maarten Duijvendak plaatste. Dat alles droeg er toe bij dat Keunings visie tot op de dag van vandaag de kijk op de Groninger Veenkoloniën van de brede samenhang waarin de auteur zijn onderzoeksresultaten beïnvloedt. Het verheugde de jury dat eigenschappen die bij Keuning zo opvallend aanwezig zijn, zoals de toegankelijke stijl en het vermogen om tot een samenhangend beeld te komen, ook heel nadrukkelijk in het werk van de winnaar van 2013 herkenbaar zijn. Het boek Regionale Kracht. Economisch beleid in Noord-Nederland en Noordwest-Duitsland van

> .. 31 ..



Dr Marijn Molema is voor veel mensen een eye-opener. Het neemt de lezer mee van de industrialisatiepolitiek van de na-oorlogse wederopbouw periode tot de moderne regionale economische politiek, die niet meer gebaseerd is op het één-dimensionale denken in fabrieken en industrieterreinen, maar naar een economische politiek die aansluit bij de aanwezige mogelijkheden van de regio’s zelf: de regionale kracht wordt aangesproken. Marijn Molema beschrijft en analyseert in zijn boek op welke manier deze nieuwe economische benadering is ontstaan in de jaren 1970-1980 en het mooie is dat veel van die gedachtevorming hier vlakbij, in de Veenkoloniën, in het naburige Emsland is ontkiemd. Het vernieuwende aan het boek Regionale Kracht is dat Molema laat zien hoe organisaties en personen betrokken raakten bij het debat over regionale ontwikkeling in Noord-Nederland en NoordwestDuitsland. Hij toont de ontwikkeling in het ‘denken’ en ‘praten’ over regionaal beleid in het grensgebied van Nederland en Duitsland. Het gaat daarbij niet om de abstracte economische theorie, maar hoe mensen aan beide zijden van de grens met problemen omgingen. Hij vergelijkt in zijn boek de motieven en keerpunten in het debat over mogelijke oplossingen voor wat vaak werd beschouwd als ‘achtergebleven’ gebieden. Molema onderzoekt hoe aan beide zijden van de grens oplossingen werden gevonden en daarover onderlinge grensoverschrijdende contacten en discussies ontstonden. Zo geeft Molema een analyse van de werkzaamheden van de Nederlandse en Duitse Kamers van Koophandel, hoe door hen en een aantal gemeentebesturen een samenwerkingsproces op gang kwam dat onder meer resulteerde in het ontstaan van de Eems-Dollard-Regio. Door dit streven van lokale politici werden de belangen van de streek op een hoger niveau verwoord. Het boek laat zien hoe regionale actoren invloed hebben op Europese Regionale Economische politiek.

Frank de Vries Tijdens deze Winkler Prins Dag gaf Frank de Vries, oud wethouder van de gemeente Groningen en voormalig vertegenwoordiger van Nederland in het EU Comité van de Regio, een lezing over de wijze waarop Europa kijkt naar regionaal-economisch beleid en wat de betekenis van dit beleid is en was voor de Groninger en Drentse Veenkoloniën.

> .. 32 ..

Marijn Molema en Maarten Duijvendak

Frank de Vries



Het boek van Molema is een wetenschappelijke historische studie, met gebruikmaking van recente inzichten uit de wetenschap en gebaseerd op bronnenonderzoek in Nederlandse en Duitse archieven en interviews met mensen aan beide zijden van de grens. Maar het is bovenal een uitstekend leesbaar boek. Analytische passages worden afgewisseld met rake portretten van bekende en minder bekende regionale persoonlijkheden en boeiende schetsen van spannende kwesties uit het heel recente verleden. Marijn Molema (1982) studeerde geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen, hij werkte nadien korte tijd bij de Wiardi Beckman Stichting, het wetenschappelijk bureau van de PvdA te Amsterdam. Hij schreef daar aan een sociaal-democratische visie op regionaal-economisch beleid. Hij promoveerde op 22 november 2010 aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Het boek Regionale Kracht is de handelseditie van dat proefschrift. Inmiddels is er ook een Duitse vertaling van dit boek verschenen met als titel: Regionale Stärke. Wirtschaftspolitik im Norden der Niederlande und in Nordwestdeutschland. (Sögel 2013) De vakpers was zeer lovend over deze vergelijkende studie, die voor het eerst de situatie aan beide zijden van de grens evenwichtig belicht en de mensen en hun debat over regionale economische groei zelf centraal stelt. Molema is werkzaam bij de Hogeschool Windesheim te Zwolle, als onderzoeker Regionale Economie bij het lectoraat Area Development. Daar adviseert hij over de economische ontwikkeling van NoordoostNederland en Noordwest-Duitsland. Daarnaast is hij werkzaam te Leiden bij het N.W. Posthumus Instituut, de Vlaams-Nederlandse school voor promovendi in de Economische en Sociale Geschiedenis. Wie de levensloop van H.J. Keuning een beetje kent, ziet de parallellen. Keuning verdedigde zijn baanbrekende proefschrift over de Veenkoloniën net als Molema in de Randstad. Ook Keuning was geruime tijd in die streek werkzaam, o.a. bij de Handelshogeschool in Rotterdam en het Centraal Bureau voor Statistiek in Den Haag. Vervolgens werd hij in 1948 Hoogleraar aan de Universiteit Groningen. Daar stopt de vergelijking met Marijn Molema, in elk geval voorlopig. Molema heeft gedegen en uitgebreid onderzoek gedaan naar het verleden van de Veenkoloniën en heeft dit in een wijder verband geplaatst door zijn vergelijkingen met Drenthe, Emsland en Ost-Friesland. Molema weet daarbij de resultaten op een bijzonder heldere manier te presenteren. Naar het unanieme oordeel van de Jury is hij de verdiende winnaar van de H.J. Keuningprijs 2013. Harpiste Christa Emmerink verzorgde de muziek

> .. 33 ..



Zondag 6 januari Nieuwjaarsreceptie met een terugblik op het afgelopen jaar en een vooruitblik op het komende jaar. Zondag 24 maart Opening expositie de Veenkoloniën met werk van Anne Lamfers door Roel Nijhof. Onder begeleiding van pianomuziek gespeeld door zoon Jacco Lamfers, zong Lamfers toepasselijke liederen. Maandag 1 april Het was weer Paasmaandag en dat betekende traditioneel Neuten Schaiten. Het vooral typisch Groningse behendigheidsspel werd niet alleen in huiskamers gespeeld. En dan ging het uiteraard om dik en dun. Het Neutenschaiten is van alle leeftijden. Zaterdag 6 en zondag 7 april Alweer het 32ste Museumweekend Al meer dan dertig jaar lang kun je gedurende een heel weekend meer dan 500 musea in heel Nederland gratis of voor het symbolische bedrag van € 1,- bezoeken. Het Veenkoloniaal Museum deed natuurlijk weer mee. Ieder jaar maken duizenden bezoekers tijdens het Museumweekend kennis met nieuwe musea. Het thema was dit jaar ‘Doe een museum’. Zaterdag 18 mei Nationaal Kampioenschap Kaaibakken Wederom organiseerden we op camping ‘Wel Wait’ van de familie Hoiting te Nieuwe Pekela het Nationaal Kampioenschap kaaibakken. We verzamelden om 13.00 uur achter de boerderij van de familie Hoiting. Het terrein van deze camping bleek de laatste jaren uitermate geschikt voor deze traditionele volkssport. Ook mochten we ons verheugen op jonge deelnemers. Donderdag 20 juni Openstelling Tuin en Kunst 10-Daagse In het kader van de derde Tuin- en Kunst 10-daagse in Groningen werd de expositie Bloemen! met schilderijen van Dina Belga opengesteld. Opening expositie De Veenkoloniën

> .. 34 ..



Zondag 23 juni Opening expositie Bloemen! en Ikebana. Marga Wooning hield deze middag een workshop Ikebana, Japanse bloemschikkunst. De werkjes pasten mooi bij de verfijnde bloemschilderijen van Dina Belga, die weer waren gekomen van particulieren uit het hele land. De opening werd verricht door Jasper Helmantel. Zondag 23 juni Opening expositie Jacob Winkler Prins, dichter en Edzard Koning, schilder Twee openingen op dezelfde dag. Sprekers waren Klaartje Winkler Prins en Elisabeth Yates. Zondag 7 juli Workshop Ikebana Marga Wooning gaf deze middag weer een workshop Japans bloemschikken, waarvoor zij zelf het materiaal meebracht. Kosten deelname € 15.

Ikebana

Zondag 11 augustus Workshop Ikebana Marga Wooning gaf deze middag weer een workshop Japans bloemschikken, waarvoor zij zelf het materiaal meebracht. Kosten deelname € 15. Zaterdag 7 september en zondag 8 september Open Monumentendag - Uitmarkt Twee dagen lang gezamenlijke presentatie van de bewoners van het Cultuurcentrum van Beresteyn. Alvast een voorproefje van het nieuwe culturele seizoen. Met straatmuzikanten, straattheater en heel veel kramen met lekkere hapjes en drankjes. De Suikerbus vond ook een plekje bij ons. Met De Suikerbus wil Noorderlicht de betekenis van de suikerindustrie voor de regio vastleggen. Ze waren op zoek naar herinneringen, verhalen, foto’s en filmpjes over de suikerindustrie en de fabriek ‘Groningen’. Maar ook zochten zij het verhaal over de steeds grotere impact van de buitenwereld op de regio. Ziet u globalisering als een kans? Of als bedreiging? De mobiele tentoonstelling toonde het heden, verleden en de toekomst van de suikerindustrie in verschillende landen in de wereld. Wat het project bijzonder maakte is dat niet alleen verhalen werden gebracht, maar ook werden gehaald.

> .. 35 ..

Uitmarkt



Zondag 8 september Opening foto expositie Ed Ubels, Arm en Rijk In het kader van de 20ste editie van de Fotomanifestatie Noorderlicht in Groningen toonden we foto’s van Ed Ubels aan de hand van het thema To Have And To Have Not. Noorderlicht wilde de politieke, financiële en economische macht van de zogenaamde “1%” blootleggen, een macht die ten koste gaat van de resterende “99%”. Ed Ubels gaf antwoord op de vraag of fotografie de wortels van onze huidige economische en financiële crisis tastbaar kan maken. Dit deed hij aan de hand van gemanipuleerde foto’s (photoshoppen noemen we dit). Hij gaf tijdens de opening zelf een rondleiding met uitleg bij zijn foto’s die arm en rijk uitbeeldden in Groningen en Ierland. Zaterdag 26 oktober Rabodag Museumdag

Arm en Rijk

Zondagmiddag 3 november 14de Regionaal Historische Boekenmarkt Al weer voor de 14de keer organiseerden we de Regionaal Historische Boekenmarkt. De markt vond in het museum plaats en diverse standhouders gaven acte de présence. De toegangsprijs bedroeg € 2,50. Aanvang 13.00 uur. Zaterdag 16 november Intocht St. Nicolaas met de Familietrouw Zondag 17 november Winkler Prinsdag Tijdens de jaarlijkse Winkler Prinsdag werd dit jaar de tweejaarlijkse Keuningprijs uitgereikt aan Marijn Molema. Deze middag boden we een bont programma aan met harpspel van Christa Emmerink en een lezing van Frank de Vries.

Intocht Sint Nicolaas

> .. 36 ..



Letlandddagen De aftrap voor de Letlanddagen werd op 18 november door het Filmhuis Veendam gegeven met de vertoning van de Letse Basketbalfilm „Sapņu komanda“ Dream Team 1935, aanvang: 20.00 uur De film vertelt over het Letse basketbalteam dat als een kansloos gezien team in 1935 op verrassende wijze in Zwitserland Europees Kampioen werd. Een wonder want het team werd op allerlei wijze, ook in Letland zelf, tegengewerkt. Een krap budget, eigengemaakte sportkleding en een tegenwerkende Sportraad ten spijt wisten ze iedereen te verslaan. De euforie van de overwinning was echter van korte duur. Een deel van het team verloor tijdens de Tweede Wereldoorlog op tragische wijze het leven en Letland haar onafhankelijkheid. Voor Nederland is dit een première van de film die in 2012 in Letland werd uitgebracht en al verschillende prijzen won. Lets gesproken met Nederlandse ondertitels. Groundhopper Tom Bodde vertelde een ander verhaal, het verhaal van Voetbal op verre velden. Op zondag 24 november verzorgde hij een PowerPoint presentatie in het Veenkoloniaal Museum over zijn nieuwe boek ‘Van Letland tot de Langeleegte’. De presentatie begon om 13.30 uur. Wars van commerciële topclubs, galmende arena’s en geregisseerde sfeer zwerft romanticus Tom Bodde al twintig jaar door Europa op zoek naar authentieke stadioncultuur: antieke tribunes, supporters in de hekken, onvoorwaardelijke clubliefde en diep gewortelde rivaliteit. Natuurlijk bezocht hij ook de bekende voetbalclubs in Letland en bespreekt hij het tragische einde van onze mooie club uit Veendam. Na afloop zal Bodde zijn nieuwe boek signeren. Op woensdagmiddag 27 november kon er vanaf 13.30 uur onder de naam ‘Tegeltjes voor Riga’, in De Turfcentrale aan de Molenstreek te Veendam worden geschilderd door kinderen. Tegels werden vroeger in schepen als ballast meegenomen naar havens langs de Oostzee. Een schip beladen met tegels vaart namelijk beter dan een leeg schip. Het mes sneed aan twee kanten want de Nederlandse tegels uit Makkum en Harlingen waren erg geliefd. Kinderen mogen op deze middag zelf tegeltjes beschilderen en die mogen na afloop mee naar huis worden genomen. Op woensdagavond 27 november verzorgde Frederik Erens in de Openbare Bibliotheek van Veendam om 20.00 uur een lezing over de roerige geschiedenis van Letland. De geschiedenis van Letland bestaat uit een bonte lappendeken van oorlogen en bezetters. Duitse Ridderorden, Zweden, Polen, Rusland en Duitsland hielden keer op keer het land in de greep.

> .. 37 ..



Na een heftige onafhankelijkheidsstrijd werd op 18 november 1918 de Republiek Letland uitgeroepen, maar het zou nog tot 1920 duren voordat alle gevechten voorbij waren en de Letse Republiek haar onafhankelijkheid kon vieren. In 1940 werd het land overlopen door de Russen en in 1941 door de Duitsers. Na 1945 tot en met 1991 maakte het deel uit van de Sovjet Unie. Op 21 augustus 1991 riep het land weer de onafhankelijkheid uit. De lezing werd verzorgd door Frederik Erens, bestuurslid van de Nederlands Baltische Vereniging. Op woensdagmiddag 11 december konden kinderen vanaf 13.30 uur in de knutselruimte van het Veenkoloniaal Museum zelf spanen kistjes beschilderen in de kleur van de bekende Riganappen. De spanen kistjes waren vroeger als butjes bekend bij de zeevarenden. Ze konden daar hun correspondentie en kleine spulletjes in bewaren. Op woensdagavond 11 december gaf conservator Hendrik Hachmer vanaf 20.00 uur in het Veenkoloniaal Museum in op het belang van de Groninger Oostzeevaart en de nu nog bewaarde documenten en voorwerpen die aan deze periode herinneren. Het Veenkoloniaal Museum bezit een grote verzameling souvenirs die in de 19de eeuw door zeelieden mee naar huis werden genomen zoals de zogenaamde Riganappen, toejassen, porselein uit Riga en zilveren Oostzeelepels. Ook kan men op deze avond zelf zeemanssouvenirs of documenten uit Oost Europa mee nemen ter beoordeling. Op zondagochtend 15 december organiseerde het Veenkoloniaal Museum om 10.00 uur in samenwerking met de Muziekschool Veendam een zondagochtendconcert met muziek van de Letse componist Pēteris Vasks. Het Arcobaleno Kwartet zal dan in de grote zaal van het museum onder andere Strijkkwartet nr. 4 van Pēteris Vasks ten gehore brengen. Het Arcobaleno Kwartet bestaat uit: Hanneke van Ulsen - viool, Heleen Pol - viool, Maaike ten Wolde - altviool, Michelle van de Braak – cello Donderdagavond 19 december vond in Cultuurcentrum vanBeresteyn het bekende Koopavondconcert plaats. Een bont programma met de Scheepsjagers uit Muntendam en de Latvian Voices uit Riga. Het concert begon om 19.30 uur. De entree was een vrije gift. De scheepsjagers brachten met shanty’s het publiek weer terug in de tijd dat er aan boord van grote schepen werd gezongen om het werk te verlichten. Misschien reisden ze wel naar Letland. Zang en muziek staan hoog in het vaandel bij de Letten. Latvian Voices is een wereldberoemd

> .. 38 ..



a-capella koor bestaande uit zeven Letse dames die moderne en traditionele muziek combineren. Het optreden van de Latvian Voices, samen met shantykoor de Scheepsjagers vond plaats in informele sfeer tijdens het Jubileum van de door Bert Kraan georganiseerde Koopavondconcerten. De Letlanddagen sluiten af met een tweedaagse Kerstmarkt op zaterdag 21 december en (koop)zondag 22 december. De nostalgische tram Wildervank zal op beide dagen het oude stadstramtraject van Stadstram E.G.T.M Veendam rijden. Men kan in- en uitstappen bij het station, het museum, Prins Hendrik Plein en bij de Kerstmarkt op het Raadhuisplein De markt begint zaterdag om 10.00 uur en wordt vervolgd op de koopzondag om 13.00 uur. Naast de traditionele Kerstmarktaanbiedingen kan men op de markt ook terecht voor Letse zeep, Laima chocolade, traditioneel gebreide sokken, moderne Letse cosmetica, modieuze Letse handschoenen, basalt tuinmeubelen, modern Lets glaswerk en traditionele pannenkoekjes met warme bessensap. Woensdag 27 november Lezing Frederik Erens in kader Letlanddagen, bezoek Letse ambassadeur Donderdag 28 november Symposium De erfenis van Napoleon (10-17 uur) Internationaal symposium in het kader van de gelijknamige tentoonstelling in het Veenkoloniaal Museum. Georganiseerd door het Veenkoloniaal Museum in samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen. Locatie was de theaterzaal in vanBeresteyn. De lunch werd verzorgd door het Grand Cafe in de foyer. De sprekers zorgden voor een beter begrip van het toenmalige Franse rijk in zijn totaliteit en vormden een waardevolle aanvulling op de exposities in Veendam en Leer (Heimatmuseum). Bekeken vanuit Frans, Duits, Engels en Nederlands perspectief kwam een aantal aspecten van wat wij Napoleons erfenis noemen, aan de orde tijdens het symposium. De volgende sprekers gaven een inleiding: Jacques Touret (em. Hoogleraar ertskunde, mineralogie en petrologie VUn.A): - Napoleon en de Mijnwet van 1810 en zijn gevolgen Jan Lokin (em. hoogleraar Romeins Recht aan de RUG en hoogleraar Rechtsgesch. Univ. Utrecht) - De Franse invloed op het Nederlands recht; verfrissend of verwoestend? Helmut Stubbe da Luz (Priv.-Doz. Dr. phil. (historicus Universität der Bundeswehr Hamburg) - Ems occidental, Ems oriental, Ems supérieur, Die Ems-Departements in Napoleons Empire Mark Hay (postgraduate at King’s College London)

> .. 39 ..

28 NOVEMBER

2013

SYMPOSIUM �� r��i� v��

NAPOLEON Cultuurcentrum vanBeresteyn Veenkoloniaal Museum Veendam



- Incorporatie,Destructie, Reorganisatie. De Nederlandse Krijgsmacht tussen Annexatie en Restauratie. Thomas von der Dunk (cultuurhistoricus) - Het Nederlandse koningschap als revolutionaire erfenis van Napoleon Franz Lenselink (economisch-sociaal historicus) - Delfzijl en het blijvende Franse garnizoen na 1813 Mart van Lieburg (hoogleraar medische geschiedenis Erasmus Universiteit Rotterdam en Rijksuniversiteit Groningen) - Lancet en scalpel als wapentuig. Over de militaire chirurgie van de Napoleontische oorlogen. Dagvoorzitter: José Martin (journalist en tekstschrijver) De inschrijving verliep via een formulier op de website www.veenkoloniaalmuseum.nl. Ter plekke kregen de deelnemers een programmaboekje en een polsbandje. Twee fuseliers flankeerden Napoleon die de inschrijving in de gaten hield. De fuseliers waren de gehele dag aanwezig. Ze zorgden voor de nodige afwisseling in het programma. Donderdag 28 november Opening De Erfenis van Napoleon door Jacques Touret om 16.30 uur. Zondag 1 december Opening Napoleon in Heimatmuseum Leer. Woensdag 11 december Lezing Hendrik Hachmer: Groeten uit Riga in VM in kader Letlanddagen Dinsdag 17 december Lezing over Letland bij de Gemeenteraad door H. Hachmer met Letse muziek in kader Letlanddagen. Donderdag 19 december Optreden Latvian Voices tijdens koopavondconcert in de foyer van vBeresteyn in het kader van de Letlanddagen. Zaterdag 21 en zondag 22 december Presentatie op de Kerstmarkt < .. 40 ..

TENTOONSTELLINGEN


‘Het staat in de krant!’, van 7 oktober 2012 tot en met 10 maart 2013

een palet aan oude Veen kolo niale kran ten (1832 -1930 )

Het Veenkoloniaal Museum bezit een uitgebreide krantencollectie. Deze verzameling werd dit verslagjaar in samenwerking met de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag, gedigitaliseerd. Hieraan voorafgaand lieten we de bezoekers nog kennis maken met onze unieke krantencollectie. In de expositie waren al lang verdwenen kranten en advertentiebladen te zien en we gingen in op de ontstaansgeschiedenis. De kranten zijn van grote betekenis omdat ze getuigen van de boeiende maritieme en industriële ontwikkelingen in de regio. Qua aantal exemplaren is de verzameling van de Veendammer Courant, De Nieuwe Veendammer Courant en De Noord-Ooster het grootst, maar tevens zeer zeldzaam en kwetsbaar. We bezitten ook losse exemplaren van kranten zoals De Veenbode, De Oldambtster, en het Veenkoloniale Advertentieblad. Daarnaast bezitten we een vrij omvangrijke collectie landelijke kranten als Parool, NRC, De Telegraaf en De Volkskrant. Deze landelijke kranten komen uit het archief van de voormalige Sociëteit Veenlust. De Veendammer Courant en Nieuwe Veendammer Courant geven zoals gezegd een goed beeld van de ontwikkelingen in de Groninger Veenkoloniën in de 19de eeuw. We signaleren de opkomst van de Veenkoloniale zeevaart, de neergang van de zeevaart na 1880, de successen en problemen in de landbouw en de opkomst van de aardappelzetmeel- en strokartonindustrie die in de 20ste eeuw een zwaar stempel op de geschiedenis zouden gaan drukken. De kranten geven ook een goed beeld van het dagelijkse leven dat in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, in de Groninger Veenkoloniën niet bestond uit bittere armoede en plaggenhutjes, maar uit een bloeiende gemeenschap waar de ontwikkelingen niet stil stonden en waar men een behoorlijk rijk cultureel leven kende. In de tentoonstelling stonden we stil bij de ontstaansgeschiedenis van de kranten, en werkten we tevens diverse onderwerpen uit aan de hand van krantenberichten.

> .. 41 ..

TENTOONSTELLINGEN


Tweeduister Twijduustern 23 september 2012 tot en met 6 januari 2013 Tweeduister Twijduustern is een Gronings begrip voor het tijdstip dat de dag overgaat in de avond, de schemering. Een bijzonder, geheimzinnig tijdstip met lange schaduwen, vervaagde vormen, de overgang van de ene wereld in de andere. ‘Twijduustern’ is een begrip dat thuishoort bij de wereld van turf, vocht, mist, damp, de weidse ontginningen in de Veenkoloniën, die daardoor een geheel eigen beelden verhalenschat in zich herbergen. Vier kunstenaressen en vier dichters hebben zich gewaagd op de grens van licht en donker in het ‘Tweeduister’. Hun bevindingen vormden de expositie ‘TweeduisterTwijduustern’ De deelnemende kunstenaars waren Rieneke Gollnau, Petra van Kalker, Marchien Cordes en Willy van der Duin. De deelnemende dichters waren Paul Borggreven, Foleor van Steenbergen, Koos van der Goot en Chris van Boetzelaer. De expositie werd geopend door de vier dichters middels een literair programma.

> .. 42 ..

TENTOONSTELLINGEN


De Veenkoloniën, werk van Anne Lamfers 24 maart tot en met 16 juni Anne Lamfers (1937) groeide samen met zijn tweelingzus Fokje op in Emmercompascuum. De belangstelling voor tekenen en schilderen werd al vroeg bij Anne gewekt. Thuis mocht hij werken met ecoline en plakkaatverf, die vader Jaap gebruikte bij een cursus reclametekenen. Als kind observeerde hij graag de boerenerven, de sloten, de velden, kortom alle flora en fauna. Als beeldend kunstenaar liet Anne Lamfers zich al in de jaren zeventig inspireren door het Veenkoloniale landschap. Toen stond hij vooral stil bij de omgeving van Barger- en Emmer Compascuum. Lamfers vindt blijvende inspiratie in onze regio en het aangrenzende Westerwolde. Dit alles leidde tot een serie van zeer indrukwekkende landschapsportretten waarin Lamfers de kracht van de Veenkoloniën en het veenkoloniale landschap op passende wijze op het doek wist vast te leggen. In de tentoonstelling ‘De Veenkoloniën’ combineerden we zowel het vroege als het latere, op de Veenkoloniën geïnspireerde werk van Lamfers, waarbij totaal verschillende technieken zijn gebruikt. Roel Nijhof, een oud-collega van de kunstenaar, tevens vrijwilliger bij het Museum, opende de tentoonstelling met o.a. eigen, sfeerbepalende poëzie over deze streek.

> .. 43 ..

TENTOONSTELLINGEN


Op 23 juni werden er maar liefst twee nieuwe exposities geopend. Een kunstexpositie onder de titel Bloemen!, en een poëzie en kunstexpositie met als titel Jacob Winkler Prins, dichter en zoon van… geïllustreerd met werk van Edzard Koning. Bloemen! 23 juni - 1 september 2013 Onder de kort maar krachtige titel ‘Bloemen!’ toonde het Veenkoloniaal Museum te Veendam werk van kunstschilder Dina Belga. De in Roder-wolde geboren en in Wagenborgen wonende Dina Belga volgde van 1976 tot 1981aan de vrije afdeling van Academie voor Beeldende Kunsten “Minerva”, te Groningen de vakken tekenen, schilderen en grafiek . Al eerder toonde het Veenkoloniaal Museum werk van Dina Belga. Was het zo’n 10 jaar geleden een overzicht van haar ‘aardappelwerk’, nu waren de bloemen aan de beurt. De derde Tuin en Kunst 10-Daagse, een initiatief van St. Erven de Jager, vormde de aanleiding een vijftigtal bloemwerken uit haar oeuvre te tonen. Het overgrote deel kwam uit particulier bezit. Dina Belga wordt ook wel gerekend tot de “Noordelijke Realisten”. Tot de thema’s van haar schilderijen (olieverf en aquarel) behoren o.a.: aardappels, rozen, tuinen, natuur, bloemen, planten, katten, kippen en duiven. Daarnaast toonden we diverse op sokkels geplaatste composities van Ikebana, de kunstzinnige Japanse bloemschikkunst, verzorgd door Marga Wooning uit Groningen. De driedimensionale werken vormen een perfecte combinatie met de schilderijen en aquarellen. Marga Wooning verzorgde in het museum gedurende de zomer diverse workshops ikebana voor volwassenen en kinderen. Deelname: € 15 voor volwassenen en € 10 voor kinderen. Inschrijven kon via de website. De tentoonstelling werd geopend door Jasper Helmantel

> .. 44 ..

TENTOONSTELLINGEN


Jacob Winkler Prins (1849-1904), dichter en zoon van ... geïllustreerd met werk van Edzard Koning (1869-1954) 23 juni tot en met 3 november 2013 Jacob Winkler Prins (1849-1904), dichter en zoon van ...

&

geïllustreerd met werk van Edzard Koning (1869-1954)

Jacob Winkler Prins (1849-1904), was de oudste zoon van de bekende encyclopedist Anthony Winkler Prins. De tentoonstelling combineerde zijn poëzie, gedichten en sonnetten met schilderijen gemaakt door kunstschilder Edzard Koning (1869-1954). Initiatiefneemster voor deze tentoonstelling was Klaartje Winkler Prins, zelf ook een enthousiast kunstschilderes. Haar werk was reeds eerder in ons museum te zien, eveneens naast gedichten van Jacob Winkler Prins onder de titel 2x WP. Jacob Winkler Prins bracht een groot deel van zijn jeugd in Veendam door en was naast verdienstelijk dichter, ook kunstschilder. Helaas is veel van zijn schilderwerk verloren gegaan of niet als dusdanig te herkennen omdat hij nooit signeerde. Jacob Winkler Prins, dichter en schilder blijft voor ons gevoel in de schaduw van zijn vader staan, maar dat wil niet zeggen dat tijdgenoten hem niet waardeerden. Sterker nog, hij werd gezien als een gerespecteerd dichter. Niemand minder dan dichter Willem Kloos (1859-1938) prees hem omdat zijn gedichten hem aan aquarellen deden denken. 100 van zijn mooiste gedichten presenteren we in het museum. Jacob was ook schrijver. Onder het pseudoniem Kaspar Brandt schreef hij enkele romans: De ondermeester van Aewerd (1871) en De armband uit Japan (1876). Onder zijn eigen naam verschenen de verhalen Ouders en kinderen. 2 dln. (1877) en Het Koningskind. 2 dln.(1878). De te Wedde geboren Edzard Koning (1869-1954) ging na een inspirerende jeugd in de provincie Groningen naar de Haagse kunstacademie. De overgang naar de grote stad en het studentenleven aan de academie bevalt hem goed. In hun vrije tijd trekken de studenten de stad uit om te tekenen en te schilderen. Ten oosten van Den Haag trekken ze de weilanden en de polders in en bij Scheveningen laten ze zich inspireren door het strandleven. Soms wordt ook de stoomtrein naar de Veluwe gepakt. Vooral Nunspeet was een geliefd oord voor jonge kunstenaars. Evenals Jacob Winkler Prins vestigde hij zich later op de Veluwe. Beiden werden geïnspireerd door het landschap en de natuur. De tentoonstelling combineert de gedichten van Jacob met het werk van Edzard. Vaak vonden beiden inspiratie in dezelfde onderwerpen.

> .. 45 ..

TENTOONSTELLINGEN


To have and to have not, arm en rijk, fotografie van Ed Ubels 8 september t/m 27 oktober 2013 In het kader van de 20ste editie van de Noorderlicht Internationale Fotomanifestatie in Groningen toonden we foto’s van Ed Ubels aan de hand van het thema To Have And To Have Not. Noorder-licht wilde de politieke, financiële en economische macht van de zogenaamde “1%” blootleggen, een macht die ten koste gaat van de resterende “99%”. Ed Ubels gaf antwoord op de vraag of fotografie de wortels van onze huidige econo-mische en financiële crisis tastbaar kan maken. Ed Ubels (Haarlem 1944) woont en werkt in Wagenborgen. Hij kan zich een veelzijdig kunstenaar noemen. Hij studeerde fotografie aan de Vrije Academie te Den Haag en volgde de richting schilderen en grafiek aan de Academie voor Beeldende Kunst Minerva te Groningen. Daarnaast deed hij een studie computeranimatie. Hij doceerde ook in deze drie disciplines aan Minerva, het Frank Mohr Instituut en de klassieke Academie. Sinds 2002 doet hij ieder jaar mee aan de Onafhankelijke Realisten Tentoonstelling bij Museum Möhlmann te Appingedam. Met zijn verrassende schilderijen neemt hij tevens deel aan groepsexposities bij talrijke galeries. Ed verzorgde de uitgave van een tiental kunstpublicaties. Op foto-grafiegebied kreeg hij opdrachten uit het hele land, waaronder panorama fotografie. De opdracht van het Veenkoloniaal Museum in te spelen op het thema arm en rijk vond de kunstenaar een uitdaging. Hij gaf tijdens de opening een rondleiding langs zijn werken voor de gasten waarmee meer inzicht werd gegeven in de gebruikte techniek en de toegepaste symboliek.

> .. 46 ..

TENTOONSTELLINGEN


Reizende expositie ‘De poppen van Riga’ 29 september tot en met 15 maart 2014 In 2012 werd het Poppenmuseum van Riga opgeheven, maar de medewerkers gaven de moed niet op en maakten er een reizende expositie van. De poppen van Riga zijn inmiddels al in Rusland, Estland en Duitsland geweest en reizen na Veendam door naar Oostenrijk. Veendam en Riga lijkt op het eerste gezicht een vreemde combinatie, maar niets is minder waar. De verbindende factor tussen Veendam en Riga is de Oostzeevaart. In het midden van de 19de eeuw woonden in Wildervank en Veendam meer dan 400 zeekapiteins. Vaak werd koers gezet op Riga om hout te halen voor de zagerijen zoals die van K. & J. Wilkens, Van Linge en Meihuizen. Het belang van de zeevaart richting de Baltische Staten nam aan het begin van de 20ste eeuw sterk af, maar het is wel symbolisch dat op 22 augustus 1939, de dag van de geheime ondertekening van het Molotov-Ribbentrop Pact, de in 1928 door J. Smit te Foxhol gebouwde Romeja, varende onder kapitein Nieboer, de haven van Riga verlaat, beladen met leer op weg naar Delfzijl. Het Pact betekende het einde van het vrije Letland. De Romeja had cement in Riga gelost. Ināra Liepa, de uit Riga afkomstige samenstelster van deze tentoonstelling, begon tijdens de perestrojka met het ontwerpen en vervaardigen van handgemaakte poppen. Daarnaast kreeg ze steeds meer oude poppen aangeboden. Deze poppen hebben voor Ināra Liepa grote emotionele waarde. Ze zijn vaak van generatie op generatie overgegaan en herinnerden haar aan het vrije Letland van voor de Tweede Wereldoorlog. In enkele poppen zaten zelfs geheime briefjes of plukjes met haar van een overledene. Ze kreeg ook poppen die in deportatiekampen in Rusland en Duitsland waren gemaakt. In 2008 bracht ze de poppen in een museum onder, maar de huur bleek te duur. In 2012 besloot ze daarom een klein deel in koffers onder te brengen om ze met hun verhaal aan anderen te laten zien. Inmiddels is haar verzameling in musea in Rusland en Duitsland te zien geweest en nu dus aangekomen in Veendam.

Oorlogskoffer

> .. 47 ..

TENTOONSTELLINGEN


Anne Frank - een geschiedenis voor vandaag 3 november tot en met 12 januari 2014 De tentoonstelling Anne Frank op de website van de Museum(jaar)kaart De reizende expositie over het leven van Anne Frank, werd samengesteld door het Anne Frank Huis met begeleidend educatief programma, interessant voor jong en oud. Het Joodse meisje Anne Frank wordt op 12 juni 1929 geboren in Frankfurt am Main. Ze is de dochter van Otto en Edith Frank. Haar zus Margot is drie jaar ouder. In 1933 komen de nationaal-socialisten in Duitsland aan de macht. De joden worden stap voor stap uitgesloten van de samenleving. Net als veel andere Duitse Joden vlucht het gezin Frank naar Nederland. In mei 1940 wordt Nederland door de nazi’s bezet en al gauw worden ook hier anti-Joodse maatregelen van kracht. Op het moment dat in juli 1942 grootschalige deportaties beginnen, duikt de familie Frank samen met vier anderen onder in het achterhuis van het kantoorpand van Otto Frank aan de Prinsengracht in Amsterdam. In de onderduikperiode schrijft Anne Frank een dagboek. In augustus 1944 wordt de onderduik-plek verraden en de acht onderduikers worden naar concentratiekampen afgevoerd. Anne Frank sterft in 1945 in het kamp Bergen-Belsen. Uiteindelijk overleeft alleen Otto Frank de oorlog. In 1946 wordt het dagboek uitgegeven onder de titel ‘Het Achterhuis’. De tentoonstelling wil informeren over wat er tijdens de Holocaust gebeurde en moedigt mensen aan om na te denken over de consequenties die het verhaal van Anne Frank heeft voor het heden. De tentoonstelling richt zich ook op jongeren tussen 10 en 18 jaar. Medewerkers van het museum werden opgeleid om rondleidingen te geven. Tijdens deze rondleidingen gaven de gidsen achtergrondinformatie bij de foto’s en stelden ze vragen om de scholieren actief erbij te betrekken. De rondleidingen vonden plaats op aanvraag. Voor scholen was er een speciaal aanvraagformulier voor groepsbezoek te vinden op de website.

Anne Frank op de website van de Museum(jaar)kaart

> .. 48 ..

TENTOONSTELLINGEN


De erfenis van Napoleon De betekenis van de Bataafs-Franse Tijd (1795-1813) voor de geboorte van het moderne Nederland 28 november 2013 t/m 27 april 2014 In 2013 was het tweehonderd jaar geleden dat er een einde kwam aan de Bataafs-Franse Tijd en vierden we 200 jaar koninkrijk. De jubilea volgen elkaar in rap tempo op: 200 jaar rechtspraak, 200 jaar wetgeving, 200 jaar landmacht. In deze relatief korte periode van achttien jaar werden de grondslagen gelegd voor het Koninkrijk der Nederlanden. Maar wat heeft Napoleon daarmee te maken? Aan de hand van vele Groningse voorbeelden laten we zien wat we aan Napoleon te danken hebben. In de tentoonstelling wordt de betekenis van de Bataafs-Franse Tijd voor de geboorte van het moderne Nederland duidelijk gemaakt aan de hand van de thema’s in het leger, bestuur, rechtspraak, continentaal stelsel, koningschap, standaardiseren. Voorbeelden hiervan zijn de militaire diensplicht, invoering van het bevolkingsregister, het kadaster, het notariaat, de guillotine, smokkelpraktijken, 200 jaar Oranje en het metrieke stelsel. Verrassend veel voorwerpen komen uit particulier bezit, die nu voor het eerst te zien zijn. Het Heimatmuseum in Leer behandelt dezelfde thema’s, bezien vanuit Duits perspectief in de gelijktijdige expositie: Ostfriesland unter Napoleon 1806-1813. Dit grensoverschrijdende samenwerkingsverband geschiedt dankzij ondersteuning van de EDR.

�� r��i� v��

NAPOLEON 28-11-13 27-04-14

Op 28 november werd in samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen en het Heimatmuseum een symposium georganiseerd rondom Napoleon en de onderwerpen van de expositie. Deelnemers aan het Symposium woonden na afloop van het symposium de opening van de tentoonstelling door Jacques Touret bij en hadden vrije toegang tot De Erfenis van Napoleon. Kijk voor meer informatie over het symposium bij hoofdstuk activiteiten. Een lesbrief voor de bovenbouw lager onderwijs en onderbouw middelbaar onderwijs werd samengesteld.

< .. 49 ..

EXTERNE PRESENTATIES


Lezingen Lezingen gehouden door de werkgroep seniorenactiviteiten: Verspreid over het jaar werden 3 lezingen gegeven voor verzorgingshuizen en ouderen in: Veendam A.G. Wildervanckhuis Wildervank Concordia Geref. kerk Froombosch Hist. Ver. Slochteren Subtotaal

35 22 38 95

personen personen personen personen (3 lezingen)

Lezingen gehouden door Hendrik Hachmer, op onderwerp: Groeten uit Riga Middelstum Vorden Boekzetlerfehn Vries Subtotaal Kapiteinsvrouwen aan boord Veendam Glimmen Zuidbroek Subtotaal Geschiedenis van de Veenkoloniën Veendam Oude Pekela Muntendam Subtotaal

20 14 33 19 86

personen personen personen personen personen (4 lezingen)

40 personen 30 personen 110 personen 180 personen (3 lezingen)

24 34 19 77

personen personen personen personen (3 lezingen)

> .. 50 ..



Winkler Prins Veendam (Anthony WP) Zuidlaren (Jacob WP) Subtotaal

5 personen 34 personen 39 personen (2 lezingen)

Veenkoloniale Zeevaart Sappemeer Subtotaal

40 personen 40 personen (1 lezing)

Strokarton Oude Pekela Subtotaal

22 personen 22 personen (1 lezing)

Herinneringen aan de Oostzeevaart Veendam Veendam Subtotaal

36 personen 25 personen 61 personen (2 lezingen)

Verder verzorgde directeur Petra Maters nog een lezing over Mansholt voor 32 personen en gaf de heer Frederik Erens van de Baltische Vereniging in het kader van de Letlanddagen een lezing over de Oostzeevaart en de geschiedenis van Letland voor 26 personen. Lezingen werkgroep seniorenactiviteiten: Lezingen Hendrik Hachmer: Lezingen Petra Maters/Frederik Erens

95 personen 505 personen 58 personen

TOTAAL

658 personen

21 lezingen voor

3 lezingen 16 lezingen 2 lezingen

> .. 51 ..



Letse poppenmuseum in Gemeentehuis In het kader van de Letlanddagen kwam eind dit jaar een twintigtal vitrines, waarin koffers met poppen en ander speelgoed, richting Veendam. Een deel kwam in het museum te staan en een ander deel in de hal van het Gemeentehuis. Er waren oorlogspoppen evenals rijkeluis’poppen, elk met een eigen verhaal in een koffertje. Familietrouw en werkgroep Familietrouw De spitse praam Familietrouw is sinds 1994 in het bezit van het Veenkoloniaal Museum en het oudste nog in originele staat verkerende binnenschip van de provincie Groningen. De Familietrouw is niet voor niets sinds 2005 opgenomen in het Nationaal Register Varende Monumenten. Het schip wordt sinds 1994 in de vaart gehouden door een actieve groep vrijwilligers. De werkgroep Familietrouw bestaat momenteel uit 14 leden, waarvan 8 in het bezit van een vaarbewijs zijn. Ook het klein onderhoud wordt door deze werkgroep verzorgd. Het jaar 2013 was weer een vaarzaam jaar. Naast de evenementen die we in het verleden wel vaker bezochten, was er dit jaar ook een bijzonder evenement. Samen met andere oude schepen voeren we als één van de eersten door het nieuwe, in Zuidoost-Drenthe gelegen Koning Willem-Alexanderkanaal. Overigens hadden we al voor de officiële opening de primeur. Zowel bij de heen- als de terugvaart zijn we door het Veenpark gekomen. De jachthaven in Ter Apel heeft in 2013 dankzij dit nieuwe kanaal een topjaar gedraaid. Nog nooit lagen er zoveel schepen in de jachthaven. Snel ging het varen daarom niet. Bij elke sluis moesten we soms behoorlijk lang wachten. De vaarrecreanten waren duidelijk nieuwsgierig naar de nieuwe vaarverbinding. Meppel Eind mei ging de Familietrouw naar Meppel, om daar weer deel te nemen aan de manifestatie ‘Meppel vol Vaart’ (7, 8 en 9 juni). Andere jaren voeren we noodgedwongen via de stad Groningen. Meppel heeft een speciale plaats in ons hart veroverd. Hier kwam steevast altijd de laatste nog levende zoon van oudschipper Schonewille aan boord. Schonewille was geboren aan boord van de Familietrouw en vertelde altijd honderduit. Hij posteerde zich altijd in een stoel naast de loopplank, en voor elke bezoekers was het ‘zijn’ schip. Voor de vrijwilligers nam hij altijd een flesje bier mee in de fietstas, maar het flesje was niet voor alle vrijwilligers weggelegd. Stiekem keek hij altijd wie aan boord was.

> .. 52 ..

schipper Schonewille



En als er iemand was die hij het flesje niet gunde omdat die voor zijn gevoel te veel praatjesmaker was, dan fluisterde hij de anderen toe: “Hier, stop maar gauw in een tas en drink hem vanavond maar op. Die andere daar hou ik geen rekening mee.” Na ‘Meppel vol Vaart’ ging het samen met andere oude schepen via het Koning Willem-Alexanderkanaal op naar het Veenpark te Bargercompascuüm. in het Veenpark vormden we samen met tientallen oude schepen een bijzonder en voor dit veenmuseum niet alledaags decor. Omdat we in juli verder moesten naar Leer, besloten we om praktische redenen het schip in het Veenpark te laten liggen en het daar op de zondagen voor het publiek open te stellen. Leer Via Haren (am Ems), de Ems en het Küstenkanal voeren we uiteindelijk door het lommerrijke Elisabethfehnkanal naar Leer. Het schip heeft op de heenweg een week in het veendorp Elisabethfehn gelegen. Daarna ging het via de Leda naar Leer. Andere jaren voeren we via Delfzijl en werden we door Wagenborgen gratis gesleept. Dit keer ging het weer zeer gastvrij onthaald in Leer. Het Skippersklottje zorgt al jaren voor een gastvrij onthaal. Toch maakt men zich zorgen over het voortbestaan van het evenement. De oudjes vinden maar moeilijk opvolgers die de kar ook eens zouden willen trekken. Ook was het aantal bezoekers aan boord van de Familietrouw dit jaar lager dan in voorgaande jaren. Het valt ons trouwens elke keer weer op dat men in Duitsland zeer bescheiden op de kade staat te wachten en je de mensen aan boord moet praten, terwijl men in Nederland spontaan aan boord stapt. Blijkbaar is men het in Nederland meer gewend dat men op maritieme evenementen vaak welkom aan boord is. Elisabethfehn De terugvaart via de Leda verliep niet zonder kleerscheuren. In konvooi gingen meerdere oude schepen op weg naar Elisabethfehn. Bij de brug bij Potshausen ging het mis. Het schip dat voor ons voer, De Halve Maen, raakte door de stroming die er stond de brug en een betonnen paal en kwam dwars op de Leda te liggen. De Familietrouw moest daarom naar bakboord uitwijken en het schip raakte de bodem. Door de onverwachtse manoeuvre viel onze vrijwilliger Flip van Hoorn overboord. Gelukkig liep alles goed af, maar Flip had vanwege de blubber en manshoge berenklauw wel grote moeite om goed aan wal te komen. Ook bleek aan de wal zijn telefoon niet meer te werken. Deze werd gelukkig

> .. 53 ..

Familietrouw



door de verzekering vergoed. Al met al was het toch nog redelijk goed afgelopen. We moeten er niet aan denken dat iemand met het hoofd tegen de beschoeiing zou zijn gekomen. Met het schip voor ons liep het minder goed af. De aanvaring met de betonpaal had een fiks gat in de kop van het schip tot gevolg. Omdat er geen fatsoenlijk remmingswerk bij de brug was te vinden, adviseerden we de schipper om de beheerder van dit vaarwater aansprakelijk te stellen. Het weekend van 17 op 18 augustus in Elisabethfehn verliep trouwens vlekkeloos. Het weer was prachtig en de komst van de oude schepen was een protest tegen de voorgenomen sluiting van het Elisabethfehn-kanal, het langste nog bevaarbare veenkanaal in Duitsland. Als protest tegen de voorgenomen sluiting liepen alle inwoners van Elisabethfehn op zaterdag 17 augustus naar de oude sluis en vormden daar een menselijke keten rond het sluiscomplex. Omdat we tijdens Open Monumentendag niet in Pekela zouden liggen, besloten we om in Elisabethfehn te blijven en met goed weer terug te varen. Anner- of Eexterveenschekanaal? Tijdens de Open Monumentendag op zaterdag 14 september zouden we in Eexterveenschekanaal liggen. Maar bij het varen van Elisabethfehn naar Bareveld ontstond verwarring waar we moesten liggen en voeren we enkele bruggen te ver. Daardoor kwamen we in Annerveensche-kanaal bij het Grevelinghuis te liggen, terwijl we in Eexterveensche-kanaal zouden moeten liggen. Na een extra rondje van de zaak keerden we terug naar de juiste ligplaats. Ondanks de regen werd het schip toch nog redelijk bezocht. Ook andere schepen, waaronder de Dankbaarheid van Han Visser, waren van de partij, evenals scheepsjager Auke Winters. Boven- of Nieuwe Pekela? Na Open Monumentendag zouden we terugkeren naar Nieuwe Pekela, maar de brugwachters waarschuwden ons dat de sluizen er uit zouden worden gehaald. Normaal gesproken is september zo’n beetje het einde van het vaarseizoen, maar nu waren we nog ingehuurd door de gemeente Veendam. Bij navraag bij het waterschap bleek dit te kloppen en daarom besloten we om voorlopig in Boven Pekela te blijven liggen, om niet opgesloten te raken tussen in reparatie zijnde sluizen. De Theo Thijssenschool profiteerde daarvan. Op woensdagmorgen 16 oktober bezochten, onder een stralende zon, alle leerlingen van deze school ons schip. Daarna was het liggen blijven geblazen, want pas eind november zouden we weer in actie komen. Hier werden de zeilen ook van het schip gehaald

> .. 54 ..



en vervolgens naar molen Windlust in het Friese Noordwolde gebracht om te drogen. Daar kunnen ze goed uithangen en dat was dit jaar wel nodig, want in het najaar waren de zeilen door een paar onverwachtse buien flink nat geworden. We varen nog altijd met oude katoenen zeilen uit Spakenburg en daar wil veel vocht, lees ook gewicht in komen. En we willen natuurlijk niet het weer in onze mooie zeilen hebben, en goed drogen voor de winter is daarom altijd het devies! Veendam Op zaterdag 16 november voeren we samen met het tjalkschip De Jonge Jan, beladen met Pieten en natuurlijk Sint naar Veendam. Er was echter één kink in de kabel. De brugwachter kwam niet opdagen. Het duurde meer dan drie kwartier voordat eindelijk de Vrijheidsbrug haar naam waar kon maken en open draaide voor Sint en zijn Pieten. De Pieten en de bemanning van de schepen hadden het inmiddels behoorlijk koud gekregen, maar de intocht in Veendam was hartverwarmend en de kinderen waren razend enthousiast. Na de intocht maakte de Familietrouw zich vast bij het appartementencomplex op de hoek van de Molenstreek en het Oosterdiep. Het is een bijzondere locatie, want begin jaren tachtig had men deze locatie als bouwlocatie voor een nieuw Veenkoloniaal Museum in gedachten. Gedurende de Letlanddagen, die van 18 november tot 22 december door het museum in samenwerking met de gemeente en de VVV Veenkoloniën waren georganiseerd, lag het schip prachtig verlicht in het Oosterdiep. Reders en fondsen Om de kosten van het schip te kunnen dekken zijn we een aantal jaren geleden begonnen met het uitschrijven van zogenaamde Redercedullen. Inmiddels dragen 32 reders elk jaar € 25,- of meer bij om de vaste kosten zoals verzekeringen, te kunnen dragen. Kapiteinshuis Pekela Met het berstuur van de Stichting Kapiteinshuis Pekela is afgesproken om elk jaar in het achterhuis een wisseltentoonstelling met een aan de zeevaart verwant onderwerp in te richten. In 2013 stonden onder gelijknamige titel Rampen en Reddingen centraal. Voor deze expositie werden ook bruiklenen bij het Deutsches Sielhafenmuseum te Carolinensiel aangevraagd en verkregen. Daarnaast kregen de vrijwilligers een instructie bij de tentoonstelling en werd er in samenwerking met het Museumhuis Groningen gewerkt aan een stappenplan ter verbetering van het depot.

< .. 55 ..

Zwarte Pieten aan boord

EDUCATIE


Algemeen In totaal bezochten 43 schoolgroepen met 1.770 leerlingen het museum. Hierbij zaten 7 scholen die nog niet eerder in het museum waren geweest. Ook dit jaar weer verspreid over het jaar, maar met een piek in januari/februari/maart, juni/juli en september/oktober. In 2013 kwamen er weer meer scholen dan in 2012. Er waren in 2013 drie exposities die door scholen bezocht werden. 4 groepen met 132 leerlingen van de Winkler Prins brachten een bezoek aan de tentoonstelling Noorderlicht (Ed Ubels). De reizende Anne Frank tentoonstelling werd bezocht door 7 groepen met 190 leerlingen (M. Hardenbergschool Veendam, Viermaster Veendam, W. Monnereauschool (2x) Veendam, De Flint Winschoten, Europaschool Muntendam en Ubbo Emmius Stadskanaal). Voor de tentoonstelling ‘De erfenis van Napoleon’ kwam in 2013 alleen 1 groep van de Winkler Prins. Deze expositie duurt nog t/m eind april 2014, zodat er nog meer groepen kunnen komen. Ook het aantal groepen voor Anne Frank viel een beetje tegen, eind november en december zijn geen goede maanden voor een bezoek. Ook zijn er nog steeds scholen die het museum bezoeken in het kader van een project. Omdat we niet voor iedere school de speurtocht kunnen aanpassen, passen onze schoolbegeleiders het inleidende verhaal dan zoveel mogelijk aan het projectthema aan. Het Aletta Jacobscollege uit Hoogezand kwam (voor het tiende jaar) in juni op bezoek in het kader van het project ‘Verken je omgeving’. Op drie achtereenvolgende dagen kwamen in totaal 259 leerlingen op de fiets naar het museum. Begin november kwamen 155 leerlingen van de Winkler Prins (2e jaars VMBO, HAVO en VWO) voor een 4-tal workshops die het museum samen met de muziekschool organiseerde. Op één ochtend in een rouleerschema maakten ze muziek, bezochten ze het kerkhof, hoorden ze sterke verhalen en schilderden ze een tegeltje. Deze tegels zijn later door school opgehaald om af te bakken in de oven. Tegeltjes schilderen

> .. 56 ..

EDUCATIE


Andere scholen bezochten niet het museum zelf, maar het museumschip de Familietrouw. In september kwam De Springplank (Eexterveen) met 19 leerlingen. Het schip lag toen in Annerveenschekanaal in het kader van Open Monumentendag. In oktober kwam de Theo Thijssenschool uit Boven Pekela aan boord met 77 leerlingen, toen het schip vlakbij gedwongen stil lag in het kanaal. Het programma ‘een halve speurtocht en onder leiding van een museumgids een bezoek brengen aan het kerkhof in Veendam’ is ook in 2013 wederom geboekt, maar dan alleen voor leerlingen van groep 8 en voor leerlingen van de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Er zijn nog steeds twee speurtochten voor het basisonderwijs, één voor de allerkleinsten en één voor de bovenbouw. De voor 2008! geplande speurtocht voor de middenbouw is er nog niet. Voor de bovenbouw is er inmiddels wel een nieuwe speurtocht. De oude bovenbouw speurtocht is vertaald in het Duits en beschikbaar voor Duitse leerlingen die apart of samen met Nederlandse leerlingen het museum bezoeken. 2 scholen uit Veendam maakten hier gebruik van, de Mgr. Bekkerschool en de Braskörf. Voor de hogere klassen van het voortgezet onderwijs (4 HAVO en 4 en 5 VWO) moet wellicht nog een kleine speurtocht/vragenlijst gemaakt worden. Voor deze groepen is er niet echt geschikt lesmateriaal om het bezoek te begeleiden. Voor de Winkler Prins uit Veendam is er een speciale speurtocht ontwikkeld voor de groepen uitwisselingsscholieren. Dit is een aangepaste speurtocht in het Engels. De Nederlandse leerlingen fungeren dan als gids (zij hebben vooraf een instructierondleiding gekregen). Het bezoek wordt gezamenlijk gestart in de filmzaal met een inleidend praatje over de geschiedenis van de Veenkoloniën (ook in het Engels). In 2013 is deze speurtocht niet meer gebruikt, hij was toch te moeilijk voor veel buitenlandse leerlingen (slechte kennis van het Engels).

> .. 57 ..

EDUCATIE


Lesmateriaal Nog steeds worden de Tiemo Tijdloos Ontdekdozen met historische voorwerpen geleend. Er is inmiddels een derde leskist klaar voor uitleen. Er is nog steeds veel vraag naar. Ook werden een aantal keren verkleedkleren uitgeleend (Ot en Sien stijl). Scholen kunnen daarnaast op verzoek specifieke voorwerpen lenen in het kader van een speciaal project op school. Voor leerkrachten zijn er materialen te leen in onze bibliotheek. De informatie op de website van het museum kan ook uitstekend gebruikt worden als voorbereiding op een museumbezoek. In 2013 is ook de digitale geschiedenisgids over Veendam van Harm van der Veen op onze website gezet, Bruin Goud, geschikt voor leerlingen van het basisonderwijs. Begin 2010 was er een speciale uitgave van Tiemo Tijdloos: SMS taal op grafstenen. Ook de scholen die in 2013 het kerkhof bezochten kregen na afloop een exemplaar mee. Verder was er nog een speciaal speurtochtboekje bij de tentoonstelling Van Kofschip tot Winkelparadijs. Dit boekje werd vanaf eind mei 2011 uitgedeeld aan alle kinderen die individueel of met school het museum bezochten. Ook in 2013 lagen deze boekjes nog bij de balie om uit te delen. De bedoeling is om een nieuwe versie te maken, waarbij de volgorde van de vragen beter klopt met de looproute door het museum. Schoolmuseumproject Dit jaar waren er geen scholen die het museum bezochten via het Schoolmuseumproject. Studenten van een PABO maken dan een eigen speurtocht en begeleiden de schoolgroep. Cultuureducatiemarkt die jaarlijks georganiseerd wordt door KunststationC voor leerkrachten uit het basisonderwijs, hebben we dit jaar niet meegedaan. Ostfriesische Landschaft Wel deelname Regionales Pädagogisches Zentrumaan Beurs Buitenschoolse leerplekken te Aurich op 5 september. Antwort bitte bis zum Aan deze beurs, 31. Mai 2013 an

Fischteichweg 16 26603 Aurich Telefon: 04941 - 179964 Fax: 04941 - 179974 [email protected]

<

Abfragebogen: „Außerschulische Lernorte“ am 5. September 2013, 14:00 – 18:00 Uhr, Stadthalle Aurich

.. 58 ..

PUBLICATIES


Veenkoloniale Volksalmanak 25 De Veenkoloniale Volksalmanak verscheen begin 2013 al weer voor de 25ste keer, een jubileumnummer, geheel in full colour. De redactie van de Veenkoloniale Volksalmanak bestond uit Harm van der Veen, Frens Jonker, Hendrik Hachmer, Martin Hillenga en Petra Maters. Dankzij de inbreng van diverse schrijvers ontstond er weer een gevarieerd nummer van 200 pagina’s. De almanak is ook in onze museumwinkel verkrijgbaar en bij diverse boekhandels in de regio. Omzien naar het museum Jaarlijks verschijnen twee afleveringen van het Omzien naar het museum met daarin de Museumkalender. Het nieuwsblad is bestemd voor vrienden en donateurs. Omzien naar het museum en de museumkalender verschijnen sinds 2008 in kleur. In dit verslagjaar verscheen 1 Omzien. In het kader van intensievere samenwerking publiceerde het museum in Theatergids vanBeresteyn de komende tentoonstellingen. Ondanks de bijgesloten brief naar onze donateurs, bleek dit niet aan te slaan en is dus niet voor herhaling vatbaar. Rederbulletin Sinds 2003 worden voor het varende museumschip Familietrouw redercedullen, groot € 25,- uitgereikt. De redercedullehouders betalen dit ieder jaar hetgeen ten goede komt aan het onderhoud van het schip. Om redercedullehouders op de hoogte te houden van het wel en wee van het schip verschijnt het rederbulletin met een overzicht van het komende vaarseizoen. Verder proberen ze zoveel mogelijk in contact te komen met plaatsgenoten die bij voorbeeld met hun schip in een haven liggen. Herinneringen aan de Oostzeevaart Onder een nieuwe titel vertelt conservator Hendrik Hachmer in deze derde aangevulde druk van Groeten uit Riga de boeiende historie van de Groningse scheepvaart op de Oostzee, die in de 19de eeuw floreerde. Hout, graan, bakstenen, lijnolie, kortom van alles werd er vervoerd op deze Groningse schepen, die niet zelden door hele families werden bemand. Het drietalige boek (Nederlands, Lets, Duits) is een veelzijdige collage van anekdotes, familiefoto’s, persoonlijke documenten als brieven en dagboekfragmenten en een overzicht van de vele souvenirs uit dit gebied (zoals Riganappen, Oostzeelepels, porselein en toejassen).

< .. 59 ..

PUBLIC RELATIONS


Om de aandacht op het Veenkoloniaal Museum en haar activiteiten te vestigen maken we gebruik van verschillende middelen. Persberichten in landelijke en lokale media Afgelopen jaar stond het museum regelmatig in de belangstelling bij de TV. Zo werden er door de NTR opnamen gemaakt voor een aflevering van ‘Andere Tijden’. Centraal stonden de meisjes van de sigarenfabriek Champ Clark uit Nieuwe Pekela, die als eersten in Nederland staakten voor gelijke betaling van mannen en vrouwen voor hetzelfde werk. Daarnaast werd door de medewerkers van de NTR al voorwerk in het museum verricht voor een in 2014 te realiseren uitzending m.b.t. de 19de eeuw in Nederland. TV Noord stond in Noord Nieuws stil bij de expositie en het symposium over Napoleon en het bezoek van de Letse ambassadeur aan Veendam. De Letlanddagen sloegen trouwens goed aan bij de pers. We kregen zelfs media aandacht bij de Letse radio en via Streaming werden de vijf uitzendingen die Radio Parkstad in samenwerking met het museum verzorgde over Letland, de Letse cultuur en Letse muziek ook in Letland zelf gevolgd. De tentoonstelling over het leven van dichter en kunstenaar Jacob Winkler Prins, de zoon van de beroemde encyclopedieschrijver Anthony Winkler Prins, trok de aandacht van enkele literaire bladen. Nieuws met betrekking tot het Kapiteinshuis, Kaaibakken en ons museumschip Familietrouw werd ook op de website van PrachtigPekela gezet. Websites en digitale media Het Veenkoloniaal Museum onderhield naarst haar eigen pagina www.veenkoloniaalmuseum.nl ook de pagina’s www.zeemansgraven.nl, www.familietrouw.nl , www.mesolithicum.nl en voor de gezamenlijke maritieme musea in Groningen de website www.grommo.nl. Daarnaast werd ondersteuning verleend bij het realiseren van een website voor de Nederlands Baltische Vereniging. Facebook Sinds 2010 zijn we ook actief op Facebook. Het aantal volgers groeide van 190 vrienden op 1 januari 2011 naar 693 een jaar later tot 1003 eind 2012 en 1401 in 2013. Op Facebook plaatsen we nieuwtjes en vestigen we de aandacht op onze museumwinkel en tentoonstellingen. Ook wordt onze Nieuwsbrief op dit sociale medium geplaatst. Soms nemen we ook nieuwsbrieven van derden op als ze aan ons

> .. 60 ..

PUBLIC RELATIONS


gerelateerd zijn. Daarnaast gebruiken we dit medium om af en toe oude foto’s aan het publiek te laten zien. Dit levert veel reacties op. Ook deelden we items m.b.t. tentoon-stellingen zoals Napoleon en Jacob Winkler Prins op de pagina van Het verhaal van Groningen en op literatuur en Napoleon pagina’s. Twitter Sinds 2012 is het museum ook actief op Twitter. Het museum heeft eind 2013 inmiddels 183 volgers. DE HEEMTUIN

VEENKOLONIËN

In de Heemtuin en het aangrenzende natuurpark Tussen de Venen ontwikkelen zich door verschraling van de bodem landschappen zoals vanaf de laatste ijstijd tot heden. Kinderen kunnen genieten in de natuurspeelplaats of spannend met de ontdektas er op uit. Wandelen, indien gewenst met gids of GPS route en na afloop nagenieten in het Paviljoen. Streekproducten in de winkel. ??

DE HEEMTUIN Nieuweweg 127 9649 AD Muntendam [email protected] www.heemtuin.com > Entree tuin: gratis

Gevarieerd programma Van een tentoonstelling over ‘kunst en natuur in de breedste zin’ tot de voorstelling ‘Dat is lachen’ van de talentenklas van de theaterschool Oost Groningen. En van koffieconcerten, open tuinpodium en knutselmiddagen tot kookworkshops. Er is ontzettend veel te doen in de Heemtuin tijdens de Tuin & Kunst Tiendaagse. Kijk op de website!

VEENKOLONIAAL MUSEUM De permanente opstelling van dit cultuurhistorisch museum vertelt het verhaal van de Veenkoloniën van de prehistorie tot nu. Daarnaast heeft het museum een veentuin. ??

VEENKOLONIAAL MUSEUM Museumplein 5 9641 AD Veendam [email protected] www.veenkoloniaalmuseum.nl > Let op! Openingstijden: di, woe, do van 11.00 - 17.00 uur en vr, za, zo, ma van 13.00 - 17.00 uur | Entree: volwassenen € 5,00 kinderen € 1,00

BLOEMEN! en Ikebana Op de begane grond wordt de vrolijkmakende expositie BLOEMEN! van de Groningse kunstenares Dina Belga getoond. De expositie met aquarellen en olieverfschilderijen bestaat uit 5 series met steeds een ander thema rond het onderwerp bloemen. Een kunstzinnige verrijking vormen de ikebana-werken van Marga Wooning. Zij geeft een workshop Japanse bloemsierkunst. > Voor informatie en inschrijving workshop: www.veenkoloniaalmuseum.nl

HUIS VOOR DE KUNST ‘Huis voor de Kunst’ is ontmoetingsplaats voor belangstellenden, liefhebbers en verzamelaars om te kijken naar en te praten over kunst, met kunst als intermediair tussen mensen. ??

HUIS VOOR DE KUNST Stationsstraat 10, 9641 KE Veendam [email protected] | www.huisvoordekunst.com > Kijk voor agenda op: www.huisvoordekunst.com | Entree: gratis

Expositie Tuinen in de kunst Naast de vaste expositie is er een thema-expositie ‘Tuinen in de Kunst’. Beide zijn vrij te bezichtigen. Meerdere rondleidingen door conservator Jaap Nijstad op 22 en 28 juni. > Opgeven via [email protected]

Openingstijden locaties: 21 t/m 30 juni van 10.00 tot 17.00 uur, tenzij anders vermeld.

Affiches en folders Alhoewel we nog steeds affiches drukken hebben we de oplagen sterk verminderd. Dit omdat heel veel collega musea geen posters meer ophangen en we ook bij horecagelegenheden steeds minder ‘plak’ mogelijkheden zien. Wel worden elk jaar folders in de drie noordelijke provincies verspreid. Deels doen we dit via verspreidingsbureau De Groninger Klei en deels in eigen beheer. Deelname aan de Tuin- en Kunst 10-Daagse Door deel te nemen aan een provinciewijd evenement kunnen we in de promotie van het geheel meeliften. Dit initiatief werd voor de derde keer georganiseerd door de St. Erven de Jager, waarvoor Petra Maters de coördinator was voor het Veenkoloniale gebied. De promotie was in handen van Marketing Groningen. De hoofdattractie waren beelden van Kees Verkade in de Menkemaborg in Uithuizermeeden. Ons museum deed mee met ‘Bloemen’ en Ikebana van respectievelijk Dina Belga en Marga Wooning. Adverteren Met adverteren in regionale bladen zijn we gestopt omdat de spin-off zeer beperkt is. Wel hebben we met succes tijdens de Letlanddagen een paginagrote advertorial geplaatst in het blad Groot Groningen en Oldambt Nieuws. Het effect was duidelijk meetbaar door een grotere toeloop naar het museum in de maand november. Omdat de opmaak er uitziet als de rest van de krant heeft dit veel voordelen. Uit de reacties blijkt dat adverteren op deze wijze zeker zinvol is. Daarnaast adverteren we één maal per kwartaal in de Museumladder van de Volkskrant, NRC en Parool. De laatstgenoemde vermeldingen hebben veel effect omdat dan de juiste doelgroep wordt bereikt. Verder hebben we gebruik gemaakt van zogenaamde driehoeksborden in de stad Groningen. Het plaatsen van deze reclameborden is in de stad vreemd genoeg goedkoper dan in de gemeente Veendam.

>

16

.. 61 ..

PUBLIC RELATIONS


Infoborden Eemshotel In samenwerking met de Grommo, het Groninger Maritiem Overleg van de maritieme musea in Groningen, waar het Veenkoloniaal Museum zich bij heeft aangesloten, werden in 2010 infoborden geplaatst in de overdekte gang. In 2013 waren deze nog aanwezig. Matrixborden De tentoonstellingen en activiteiten van het museum stonden regelmatig op de zogenaamde matrixborden in het centrum, maar ook vaak op de borden bij de invalswegen van de gemeente Veendam. Dit werd ook door bezoekers zeer op prijs gesteld.

Een etalageruite in het winkelcentrum van Veendam

ANWB In oktober/ november heeft ons museum meegedaan met de ANWB Museumcheck, waarbij 10 x 2 ANWB-vrijwilligers ons museum gratis bezochten en een kopje koffie aangeboden kregen. Zij beoordeelden ons museum op toegankelijkheid en gastvrijheid voor minder mobiele bezoekers aan de hand van een groot aantal vragen. Om een adviesrapport te krijgen lag de ondergrens op 15 x 2 ANWB-vrijwilligers. Niet getreurd, want ons museum was al onlangs bezocht door minder mobiele test-bezoekers vanuit de provincie Groningen. Gebruik van de Sluiskade, een perfecte plek om een videoclip op te nemen van het Hollandse lied.

Gebruik van de Sluiskade, een perfecte plek om een videoclip op te nemen van het Hollandse lied

Museummagazine en Theatermagazine Het Veenkoloniaal Museum geeft 2x per jaar het Omzien naar het Museum uit en één keer per jaar de Veenkoloniale almanak. Is de laatste voor historisch nieuws, de eerste is juist voor actueel museumnieuws voor onze vrienden en donateurs. Zowel het door het Museumhuis uitgegeven Museummagazine en de door Cultuurcentrum vanBeresteyn uitgegeven theatergids zijn vanwege hun brede verspreiding goede promotiemiddelen. Afgelopen jaar hebben we besloten om als proef 1x ons magazine Omzien naar het Museum te laten vallen en onze vrienden het theatermagazine toe te sturen met daarin opgenomen ons programma. Dit met op het oog op het aanboren van een nieuwe doelgroep. Het bleek achteraf geen geslaagde operatie want onze vrienden reageerden massaal op het uitblijven van het Omzien. Ook werd het toesturen van het Theatermagazine niet door iedereen, ondanks de begeleidende brief, begrepen als zijnde van het museum. Voor ons reden om in 2014 weer op het

> .. 62 ..

PUBLIC RELATIONS


oude stramien verder te gaan. Wel meewerken en adverteren in het magazine, maar geen verzending aan vrienden van… Bezoek Letse ambassadeur Op 27 november bezocht de Letse Ambassadeur Maris Klissans Veendam. Hij werd ontvangen op het gemeentehuis samen met Veendammer ondernemers en kreeg het eerste exemplaar van het boek Herinneringen aan de Oostzeevaart uitgereikt uit handen van de auteur, Hendrik Hachmer. Hij bracht tevens een bezoek aan het museum om de Letse Poppententoonstelling te bewonderen. Hij wilde alles weten over ons initiatief in het kader van Riga Culturele Hoofdstad 2014 twee exposities naar Riga te brengen. Beurzen en markten Deelname dag van de Geschiedenis in de Groninger Archieven. Door vrijwilligers en de directeur van het museum werd op 5 oktober deelgenomen aan de Dag van de Groninger geschiedenis in het gebouw van de Groninger Archieven. Het thema Vorst en Volk speelde goed in op onze komende expositie over de Erfenis van Napoleon. Er werden daarover folders uitgedeeld en een prijsvraag voor gratis toegang van het Symposium. Uitmarkt – pruiverij Museumplein Veendam Zaterdag 7 en zondag 8 september deden zowel het Museum als de VVV mee aan de culturele en toeristische presentatie van het nieuwe seizoen. Er werd ook een plek voor de Suikerbus ingeruimd. De VW-bus herbergde een voorproefje van de mobiele expo van Noorderlicht over de suikerindustrie wereldwijd. Feestweek Oude Pekela Vrijdag 6 september presenteerde het Kapiteinshuis zich in het kader van activiteiten rondom de OPAjaarmarkt.

< .. 63 ..

VVV AGENTSCHAP VEENDAM


Lancering toeristische Campagne Veenkoloniën Begin 2013 werd VVV coördinator Nathanja Mulder betrokken bij een overleg van de gemeente Veendam met Promotie Westerwolde en Marketing Oldambt waarin zij de mogelijkheden bespraken een gezamenlijk projectplan in te dienen bij Leader. Het doel was een promotiecampagne te starten voor de drie regio’s waarin ieder zijn eigen ‘gezicht’ zou hebben. De regio’s haken aan bij het concept Er gaat niets boven Groningen en profiteren van de samenwerking met Marketing Groningen en omliggende regio’s. Bij het ontbreken van een promotiestichting of marketingbedrijf in het Veenkoloniale gebied werd VVV Veendam aangesteld als contactpersoon voor de Veenkoloniën. Dit alles heeft ertoe geleid dat donderdag 19 december, in het bijzijn van VVV-leden en leden van Projectgroep Promotie Veenkoloniën, het toeristisch merk de Veenkoloniën en de daarbij behorende website www.veenkolonien.groningen.nl en beeldmerk werden gelanceerd. De lancering was tevens de start van de toeristische regiocampagne voor de Veenkoloniën. Deze campagne richt zich op de toeristische highlights van de Veenkoloniën, zoals cultuurhistorie, maritiem en industrieel erfgoed, natuur, architectuur en actieve beleving. De campagne en het gekozen beeldmerk zijn het resultaat van samenwerking tussen de gemeenten Veendam en Pekela, VVV en toeristische ondernemers. Veendam wordt Veenkoloniën Gezien het feit dat de 25 leden van de VVV uit de gemeente Veendam, Pekela en Menterwolde komen heeft de VVV in overleg met de toeristisch ambtenaar van Veendam besloten niet meer (alleen) te spreken over VVV Veendam, maar over VVV Veenkoloniën. Dit zodat alle leden zich beter gepresenteerd voelen. Verder nam de coördinator in januari 2013 het voorzitterschap van Projectgroep Promotie Veenkoloniën (Voorheen Toeristisch Overleg Veenkoloniën) over van Petra Maters. Gezien de reikwijdte van de toeristische campagne is besloten de naam als zodanig aan te passen. Promotieacties Het betreft hier acties die door de VVV of haar leden namens promotie Veenkoloniën zijn ondernomen: Februari: Rad & Reise beurs in Lingen (samenwerking met Oldambt en Westerwolde). Met veel trots kon ook de pas gerealiseerde Fietsknooppuntenkaart voor de Veenkoloniën worden uitgedeeld tijdens deze beurs.

> .. 64 ..

VVV AGENTSCHAP VEENDAM


April: Promotie tijdens de ANWB kampeerdag April: Voorlichting over het fietsknooppuntennetwerk tijdens de Nationale Sportweek in Pekela en Veendam. Mei: Medewerking aan gratis fietsknooppuntenkaart Marketing Groningen, de Vlinderijroute. Juni: deelname aan Radbeurs in Leer Juni-september: 1000 promotietassen uitgedeeld aan (vaar)recreanten in de Veenkoloniën September: nieuwe route ‘Handel en Welvaart’ samengesteld voor een gratis app van Marketing Groningen. Excursies in de Veenkoloniën Begin dit jaar is een concept vastgesteld van ‘rondleidingen door de Veenkoloniën’, uit te voeren door een groep gidsen van Landschapsbeheer Groningen. Zowel op aanvraag als op gezette tijden kan men deelnemen aan deze rondleidingen. In juli en augustus hebben de eerste fietsexcursies in de Veenkoloniën plaatsgevonden. Zowel de gidsen als de deelnemers waren zeer enthousiast. Letlanddagen In samenwerking met de VVV, plaatselijke ondernemers en culturele instellingen heeft het Veenkoloniaal Museum in 2013 voor de eerste maal de Letlanddagen georganiseerd. Dit evenement bestond uit een reeks van activiteiten, waaronder een kerstmarkt. De werkgroep kijkt terug op een geslaagd project.

Kerstmarkt tijdens de Letlanddagen

< .. 65 ..

ADDENDUM 2013 Overeenkomst te leveren producten (gemeente Veendam)

10. 11. 12. 13.

Vorming en beheer van collecties: depots 890 m2; 20.000 objecten Vorming en beheer collecties: permanente opstelling 960 m2, waarin 7500 objecten. Twee wisseltentoonstellingen (expositieruimtes 200 m2) Publieksactiviteiten 8x per jaar Groepsbezoek/arrangementen: 100 groepen, totaal 4000 bezoekers Educatieve producties: (diverse lespakketten, speurtochten, kleurplaten) Museumwinkel met souvenirs en publicaties (w.o. Veenkoloniale Volksalmanak, oplage 1000 ex. ) Uitgave Museumnieuws ‘Omzien’ 2x p.jr. Prijstoekenning: tweejaarlijks H.J. Keuningprijs en tweejaarlijks Veenkol.Museumprijs Externe lezingen: 10x p.jr. Externe presentaties: minimaal 1x p.jr. Externe educatieve activiteiten: werkgroep Familietrouw Documentatie en onderzoek: in stand houden en uitbreiden bibliotheek en doc.centrum (70 m2 waarin 16000 foto’s, 3000 dia’s, 71 strekkende meter publicaties en 6 strekkende meter archieven). Ondersteuning Werkgroep prehistorie.

14. 15. 16.

Dienstverlening op het gebied van digitale fotografie Dienstverlening op het gebied van educatie (via Kunststation C) Instandhouden Kapiteinshuis i.s.m. de Stichting Westers

17.

Instandhouden oudste varende turfschip in de provincie Groningen: de Familietrouw

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.


Uitkomst 1. 2.

Kwalitatief op hetzelfde niveau. Circa 100 beschrijvingen per maand. Kwalitatief op hetzelfde niveau;

3. 4. 5. 6.

9 wisseltentoonstellingen 25 publieksactiviteiten 132 groepen, totaal 3703 bezoekers Kwalitatief op hetzelfde niveau;

7.

Uitgave Veenkoloniale Volksalmanak 25 (1000 ex.)

8. 9.

1x Omzien, 1x Agenda in theatergids vBeresteyn Keuningprijs toegekend aan Dr. Marijn Molema in de vorm van een geldprijs en een oorkonde. 21 lezingen voornamelijk door de conservator. Expositie in Kapiteinshuis: rampen en reddingen Boot Familietrouw ontving diverse scholen. Uniforme rubricering van knipsels, boeken en foto’s gehand-haafd. Documentatie bibliotheek aangevuld en kwalitatief op niveau gehou den. Uitputtende bron van onderzoek o.m. van fotomateriaal voor publicaties over de Veenkoloniën. Diverse rapporten bodemonder zoek. Vervolg digitaliseren fotocollectie voor beeldbank Groningen. Diverse foto’s voor derden gemaakt via Beeldbank Groningen. Diverse scholen in VM, ook deelname totaalaanbod vBeresteyn Expo ingericht en overige diensten door de conservator. Voorwerpenregistratie door museummedewerker. Aan boord bezoek diverse schoolklassen in kader Pekela Ons Dorp; onderhoud gepleegd, deelname o.m. aan Meppel vol Vaart, Elisabethfehn, Leer, Annerveenschekanaal, Veendam Sinterklaas en Letlanddagen.

10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17.

> .. 66 ..

ADDENDUM 2013 Doelstellingen 2009-2013 1. 20.000 Bezoekers 2. 1000 Donateurs 3. achterstand in collectiebeheer inlopen 4. 5.

2 tijdelijke tentoonstellingen per jaar stimuleren educatie in het algemeen en de erfgoededucatie in het bijzonder.


Uitkomst 1. 20.198 bezoekers waarvan 5.133 buitenmuseaal 2. Aantal verminderd door afzeggingen i.v.m. recessie: 865 3. Er zijn nu 24.427 voorwerpen ingevoerd in de computer 4. 5.

8 wisseltentoonstellingen gerealiseerd Goede samenwerking met Kunststation C en cultuurcentrum met project Tijdlijn. Pekela: Ons Dorp, bezoek kerkhof in kader Memento Mori.

Kwaliteitseisen 1. Kwaliteit geleverde producten toetsen via periodiek onderzoek onder bezoekers. 2. Uitgeven van publicaties.

Uitkomst 1. Doorlopende toetsing via enquêteformulieren. Gastenboek bij wisselexpo’s. 2. -Veenkoloniale Volksalmanak 25 (200 pag) -Derde druk Groeten uit Riga -symposiumbrochure Napoleon

Nadere afspraken/ verbeteringen 1. Inhalen achterstand registratie, documentatie en conservering 2. Ontwikkelen educatief project om kerntaak meer inhoud te geven 3. Relaties met subsidiegevers verstevigen en nieuwe relaties met andere gemeenten in werkgebied vergroten 4. Groepsbezoek bevorderen door arrangementen met partners e.a.

Uitkomst 1. Gestage voortgang in langdurig project, ca. 100 per maand. 2. Totaalproject vBeresteyn gezamenlijk ontwikkeld: tijdlijn. 3. Via uitnodigingen, gesprekken (prima relaties), toeristische werkgroepen en via VVV-Veenkoloniën. 4. Gezamenlijke activiteiten o.m. met de VVV, STAR, Heemtuin en Marketing Groningen. Educatiebeurs in Aurich. 5. Speciale acties ter verkleining boekenvoorraad. Wegens gebrek aan belangstelling gestopt met deelname en acties voor shoppingroute Veendamse Vrouwen. 6. overname VVV: Huisoverleg, high five overleg gevolgd door besprekingen met Bas van Kampen 7. Nettolast p/inwoner gem. Veendam € 4,06 en p/bezoeker (uitgaand van 20.000) € 5,87

5.

Omzet museumwinkel vergroten

6.

Samenwerken met partners Cultuurcentrum.

7.

Kerngetallen Veenkoloniaal Museum

< .. 67 ..

ADDENDUM 2013


Uitkomst

Inhoudelijke subsidieverplichtingen Provincie Groningen 1.

2. 3.

4. 5.

Conservering, beheer en onderhoud collecties: depots 890 m2; 20.000 objecten Vorming en beheer collecties: permanente opstelling 960 m2, waarin 7500 objecten. Instandhouden oudste varende turfschip in de provincie Groningen: de Familietrouw

1. 2. 3.

Vorming, beheer en onderhoud collecties: documentatie in bibliotheek/doc.centrum (70 m2 waarin 16000 foto’s, 3000 dia’s, 71 strekkende meter publicaties en 6 strekkende meter archieven). Digitaliseren van de collectie

6.

Presentatie van de museale collectie d.m.v. vaste en wisseltentoonstellingen

7.

Presentatie van de museale collectie d.m.v. publicaties en manifestaties (bijv. debatten, lezingen, excursies, Open Dag)

Kwalitatief op hetzelfde niveau. Circa 100 beschrijvingen per maand. Kwalitatief op hetzelfde niveau; regelmatige wisseling objecten

4. 5.

Inkomsten komen uit deelname aan activiteiten in de provincie en daarbuiten, zoals deelname opening Koning Willem Alexander Kanaal in Z.O. Drenthe, deelname aan Meppel vol Vaart, deelname aan Traditionsschifftreffen Leer (D), deelname aan manifestatie Rettet das Elisabethfehnkanal tijdens lente en zomer; bezoek van diverse schoolklassen aan boord; donaties via redercedulsysteem waarmee onderhoud wordt bekostigd. Uniforme rubricering van knipsels, boeken en foto’s gehandhaafd. Documentatie bibliotheek aangevuld en kwalitatief op niveau gehouden. Uitputtende bron van onderzoek o.m. van fotomateriaal voor publicaties over de Veenkoloniën. Voortdurend proces van fotograferen van de collectie; er wordt gewerkt aan de koppeling met de website. Krantencollectie d.m.v. project Metamorfose van Kon.Bibl. ter digitalisering aangeboden en geaccepteerd.

6. 7.

Vaste collectie vertelt het verhaal van de Groninger Veenkolonien. Collectieonderdelen in wisselexposities gebruikt: o.a. Jacob Winkler Prins, Napoleon, Boer en Beat Veenkoloniale Volksalmanak, bespreking schilderij t.b.v. Dag Groninger Geschiedenis plus deelname, derde verbeterde druk van Groeten uit Riga, 10 lezingen, Symposium Napoleon, excursie naar Letland, deelname Open Monumentendag, Rabo Museumdag, Museumweekend, open dagen Cultuurcentrum.

> .. 68 ..

ADDENDUM 2013 8.

Actieve bijdrage aan digitale en fysieke integrale projecten in de regio

9. 10. 11. 12.

Ondersteuning Werkgroep Prehistorie Prijstoekenning: tweejaarlijks H.J. Keuningprijs en tweejaarlijks Veenkoloniaal Museumprijs Nadrukkelijk uitdragen van het bovenregionale / landelijke belang van de collectie en de prominente rol van het VM hierin, o.m. via de website het verhaal van Groningen Netwerken: het aantoonbaar (structureel) projectmatig samenwerken met erfgoedorganisaties en met andere instellingen, op regionaal en nationaal niveau.


8. 9. 10. 11. 12.

Vervolg digitaliseren fotocollectie voor beeldbank Groningen. Deelname Memento Mori project Museumhuis Groningen; Organisatie Letlanddagen ism VVV Veenkoloniën, Muziek school en gemeente Veendam; Bijdragen aan de Faceboekpagina Het verhaal van Groningen; Bijhouden Faceboekpagina Veenko- loniaal Museum en Kapiteinshuis Pekela; Aanleveren van foto’s en materialen voor de Faceboekpagina Oud Veendam; medewerking aan digitalisering van onze krantencollectie Veendammer Courant en Nieuwe Veendammer Courant en Dagblad de NoordOoster periode 1823-1945 in het kader van het project Metamorfose van de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag Den Haag. Diverse rapporten bodemonderzoek. Keuningprijs uitgereikt aan Dr. Marijn Molema in de vorm van een geldprijs en een oorkonde. Externe lezingen voornamelijk door de conservator. Voorbereiding verhalen t.b.v. het verhaal van Groningen. Bestuursfunctie Ned. Museumvereniging. Instandhouden Kapiteinshuis i.s.m. de Stichting Westers. Verdere samenwerking met Groninger Archieven, Cultuurcentrum van Beresteyn, Kunststation C, Museumhuis

Doelstellingen 2013-2016

Uitkomst

1.

Stimuleren van actieve participatie van inwoners van de provincie Groningen

2. 3.

Stimuleren van (integrale) presentaties en instandhouding van de collectie Groningen Versterken van de economie, de PR, de marketing en het vestigingsklimaat via het ondersteunen van de kunsten

1. 2.

Participatie d.m.v. museumbezoek, aanleveren van voorwerpen uit privebezit t.b.v. tijdelijke exposities; schenkingen; uitschrijven wedstrijden. Is altijd al een aandachtspunt geweest.

3.

Doen we ook al jaren. Staat in ons beleidsplan.

> .. 69 ..

ADDENDUM 2013


Overige gewenste rapportage

Uitkomst

1.

Aantal en herkomst actieve deelnemers (postcode vrijwilligers)

1.

1x9401; 1x9601; 2x9635; 2x9651; 2x9698;

2.

Aantal en herkomst bezoekers uit de provincie Groningen (postcode)

3.

Inzicht in verbindingen die zijn aangegaan met andere instellingen/sectoren waarbij aandacht is voor de verbindingen die kunnen worden gelegd met andere collecties in de provincie.

2. 3.

Totaal 944 bezoekers met Museum(Jaar)Kaart Herkomst bezoekers uit de provincie Groningen met een Museum(jaar)kaart, zie einde van hoofdstuk Bezoekcijfers. Museum Möhlmann in Appingedam; collectie van Diepen, Freylemaborg Slochteren; Huis voor de Kunst, Veendam; Antiquair Grijpma, Groningen; Groninger Archieven; Museum voor Naaldkunst, Winschoten; St. Oud Winschoten; Gemeentearchief Veendam; Gemeentearchief Pekela; Gemeentearchief Winschoten. Vele particulieren. Groninger Museum: bruikleenverzoek afgewezen, want termijn is half jaar!

4.

Het gebruik van de digitale omgeving van onszelf in relatie tot andere partijen, sectoren c.q. digitale omgevingen bij het vergroten van het publieksbereik, de participatie en (integrale) presentaties (waaronder bijdragen aan de kennissite hetverhaalvangroningen.nl)

4.

Veelvuldig gebruik van zoekmachines en raadpleging websites van collegae. Website van Verhaal van Groningen is niet zo gebruiksvriendelijk.

1x 9408; 2x9471; 1x9501; 1x9502; 1x9511; 1x9585; 1x9602; 3x9603; 2x9605; 2x9611; 2x9615; 1x9626; 7x9636; 22x9641; 10x9642; 9x9645; 3x9646; 18x9648; 1x9661; 2x9663; 3x9665; 2x9675; 2x9679; 2x9681; 1x9700; 2x9717; 1x9721; 1x9742; 1x9746 = 129

< .. 70 ..

ADDENDUM 2013


Herkomst bezoekers met Museumkaart aan het Veenkoloniaal Museum in 2013. Van de 2320 bezoekers met Museumkaart kwamen er 944 uit de Provincie Groningen. De uitsplitsing per woonplaats in de provincie Groningen is te vinden aan het eind van het hoofdstuk Bezoekcijfers. We hebben geen ander sluitend registratiesysteem dan die van de Museumjaarkaart. Vragen naar de postcode van de overige bezoekers is onbetrouwbaar.

< .. 71 ..

SCHOOLBEZOEK


Overzicht scholen die vanaf 2008 t/m 2012 het Veenkoloniaal Museum bezochten, opgedeeld in basisscholen, scholen voor voortgezet onderwijs en anders/overig. Onder de jaartallen staan een aantal codes: smp: deelname aan schoolmuseumproject, ma: museumactie, F.T.: aan boord Familietrouw, H: expo Helmantel, G: expo Gasbuffer, TL: Tijdlijn op Museumplein, WG: Wintergein, V: expo Hendrik en Willem Valk.

Veendam

2009

2010

2011

Basisschool

Veendam

De Braskorf

Veendam

De Butte

Borgercie

1x TL + 1x WG

’t Haimstee

Veendam

2x TL + 1x WG

De Kern

Veendam

Noorderbreedte

Veendam

1x WG

Ommewending

Veendam

2x G

De Sleutel

Wildervank

1x TL + 1xWG

Mgr. Bekker

Veendam

Viermaster

Veendam

Westerschool

Wildervank

W. Monnereau

Veendam

H. Hardenberg

Veendam

In de Manne

Veendam

Hoi Pipeloi (buitensch. opv.) Veendam

2x

2012

1x + 1x TL + 2x WG

1x ma

2013 1x

2x G + 2x TL + 3x WG

FT 1x 1x + 1x ma 2x

1x + 1x WG

1x

1x

2x WG

1x TL

1x + 1xAF

2x + 4x TL

1x

1x

3x WG

2xAF 1xAF

1x WG 1x

> .. 72 ..

SCHOOLBEZOEK Hoogez.-Sappemeer


2009

2010

2011

2012

2013

2x ma

1x

1x

1x

Basisschool ‘t Heidemeer

Sappemeer

1x

Het Ruimteschip

Hoogezand

1x

Albrondaschool

Kielwindeweer

De Mare

Hoogezand

Maranathaschool

Hoogezand

W.A. Scholtenschool

Foxhol

De Zwaaikom

Hoogezand

De Lichtbron

Hoogezand

1x

Nico Bulderschool

Hoogezand

1x

1x

1x

1x

1x

2009

2010

2011

2012

2013

Stadskanaal

1x + FT 1x 2x

Basisschool Oranje Nassau

Stadskanaal

2x

prof. Langeveldschool

Onstwedde

Willibrordus

Stadskanaal

Hagenhofschool

Stadskanaal

De Verbindingsweg

Musselkanaal

Anne de Vriesschool

Stadskanaal

St Jozefschool

Zandberg

De Ark

Stadskanaal

1x

De Catamaran

Stadskanaal

1x

SBO De Baldakijn

Stadskanaal

1x smp 1x 1x ma 1x

1x

1x 2x

> .. 73 ..

SCHOOLBEZOEK Borger / Odoorn


2009

2010

2011

2012

2013

2013

Basisschool Nw Buinen 24

Nieuw Buinen

De Mondenhoek

1e Exloermond

De Kruiplank

Drouwenermond

Pekela

1x ma 1x ma 1x 2009

2010

2011

2012

FT

FT

1x G

1x + F.T.

Basisschool Gr.v Prinstererschool

Nieuwe Pekela

H. Westerschool

Oude Pekela

Theo Thijssen

Nieuwe Pekela

Feiko Clockschool

Oude Pekela

De Zevensprong

Oude Pekela

De Linde

Nieuwe Pekela

Willibrordus

Oude Pekela

Vlagtwedde

1x G + 2x L

1x + F.T.

2x

F.T.

1x + 1xFT

F.T. FT

FT

1x G

F.T.

FT + 2x TL

F.T. F.T.

2009

2010

2011

2012

2013

Basisschool Het Gebint

Sellingen

De Plaggenborg

Sellingen

1 x ma

Gerardus

Ter Apel

1x ma

De Hoeksteen

Ter Apel

Slochteren

1x smp

FT

1x

2009

2010

2011

2009

2010

2011

2012

2013

2012

2013

Basisschool De Driespan

Harkstede

Scheemda

1x

Basisschool OBS Heiligerlee

Heiligerlee

> .. 74 ..

SCHOOLBEZOEK Bellingwedde


2009

2010

2011

2012

2013

2012

2013

Basisschool Westerschool

Bellingwolde

De Bron

Bellingwolde

Winschoten

1x H

2009

2010

2011

Basisschool De Flint

Winschoten

1xAF

OBS Beukenlaan

Winschoten

2x

De Leilinde

Winschoten

De Waterlelie

Winschoten

OBS Houwingaham

Bad Nw-schans

Aa en Hunze

1x ma

1x H 1x 1x

2009

2010

2011

2012

2013

Basisschool De Eschhoek

Annen

De Badde

A’veenschekan.

De Springplank

Eexterveen

1xAF

Pr. W.A. School

Eext

1x

Schuilingsoord

Zuidlaren

Menterwolde

1x 1x G

1x

2009

2010

2011

2012

2013

Basisschool De Mieden

Meeden

De Parel

Muntendam

Europaschool

Muntendam

1x

Burg. Verkruisen

Muntendam

1x

De Wegwijzer

Zuidbroek

1x

1x T.L. 2x + FT

1x

1x + 1xAF 1x

> .. 75 ..

SCHOOLBEZOEK Overige plaatsen


2009

2010

2011

2012

2013

Basisschool Brinkschool

Haren

Catamaran

Groningen

1x

OBS Tasveld

Delfzijl

1x

De Lantschene

Oldetrijne (Frl)

Rengersborg

Farmsum

Voortgez. onderwijs

1x

1x 1x

2009

2010

2011

2012

5x

6x

1x H + 1x G + 2x

4x + 3x V + 1x ma 8x + 1xN

1x

1x

3x

2013

Winkler Prins

Veendam

Praktijkschool WP

Veendam

Ubbo Emmius

Veendam

3x

Ubbo Emmius

Stadskanaal

1x

1x

1x

1x

1xAF

A. Jacobscollege

Hoogezand

1x

1x

1x

1x

1x

Rehoboth

Hoogezand

Dollardcollege

Winschoten

1x

Dollardcollege

Oude Pekela

1x

Dollardcollege

Woldendorp

RSG Ter Apel

Ter Apel

Gomarius College

Groningen

Volw. onderwijs

3x

1x

FT 1x

2009

2010

2011

2012

2013

4x

1x

1x

1x

Noorderpoortcollege

4 vestigingen

Hanzehogeschool

Groningen

RUG

Groningen

1x

1x

2x

PABO Stenden

Groningen

1x

1x

1x G

PABO Emmen

Emmen

Zeevaartschool

Delfzijl

AOC Terra

Groningen

1x 1x 1x

1x 1x 1x

> .. 76 ..

SCHOOLBEZOEK (BIJLAGE)


Buitenl. onderwijs

2009

2010

2011

Volkshogeschool

Aurich

Calvin College

Ver. Staten

School

Riga (Letand)

1x

Volkshogeschool

Meppen

1x

School

Weener

2012

2013

1x

1x

1x 1x

1x

Overzicht bezoekersaantallen / groepen scholen 2008 t/m 2012 totaal aantal

totaal aantal

school aantal

school aantal

Jaar

groepen

personen

groepen

personen

2009

173

4.243

40

1.723

2010

159

4.179

33

1.597

2011

194

5.249

80

2.966

2012

127

3.589

35

1.831

2013

132

3.703

43

1.770

Opsplitsing basisonderwijs-voortgezetonderwijs-overig onderwijs 2009

2010

2011

2012

2013

B.O.

613

479

1759

509

775

V.O.

765

843

894

1.004

905

Overig

315

275

313

318

90

Totaal

1.723

1.597

2.966

1.831

1.70

< .. 77 ..

VEENKOLONIAAL MUSEUM VEENDAM JAARVERSLAG 2013

Recommend Documents