JAARVERSLAG 2013
STEDELIJK MUSEUM COEVORDEN
Inleiding 2013 is met recht een topjaar te noemen voor het Stedelijk Museum Coevorden. Na ongeveer anderhalf jaar gesloten te zijn geweest en een uitgebreide verbouwing beleefde het museum in juni een succesvolle heropening in het Arsenaal. De vele bezoekers spraken hun bewondering en waardering uit voor de nieuwe inrichting en presentatie. In de slechts 6 maanden die het museum vorig jaar geopend is geweest bezochten 4983 mensen het museum. Bijna net zoveel bezoekers als waar het bestuur op gehoopt had voor een heel jaar, een hele prestatie. Een nieuw museum Met de vernieuwde inrichting is het karakter van het museum veranderd van een kleinschalige historische verzamelplaats naar een professioneel ogend museum dat voldoet aan de eisen van de hedendaagse museumbezoeker. Daarnaast heeft het verplaatsen van de ingang en het inpassen van het museum binnen het concept van ‘Het Arsenaal’ geleid tot een meer open en toegankelijk museum dat letterlijk midden in de samenleving staat. Dankzij het open karakter van het gebouw kan het óók de bibliotheekbezoeker niet meer ontgaan dat Coevorden een eigen museum heeft. Verslag 2013 In het hierna volgende verslag wordt een inkijk gegeven in de evenementen, tentoonstellingen en andere activiteiten van het museum in 2013. Uit het verslag is duidelijk te zien welke weg het nieuwe museum is ingeslagen: een eigentijds, professioneel museum dat midden in de samenleving staat. Met bijzondere activiteiten voor en door alle Coevordenaren waarbij zoveel mogelijk aansluiting wordt gezocht bij lokale ontwikkelingen en organisaties.
Naar een nieuw museum Verbouwing Na een sluiting van ongeveer anderhalf jaar is het Arsenaal, met daarin het museum, feestelijk heropend. In het proces voorafgaand aan deze heropening is door vele partijen hard gewerkt aan de realisatie van de verbouwing en ontwikkeling van de nieuwe inrichting van het museum. Het ontwerp van KAW architecten heeft gezorgd voor een mooie basis waarin het nieuwe museum goed tot zijn recht komt. De inrichting van het museum door het bureau van Caspar Conijn geeft het museum een professionele uitstraling die voldoet aan de wensen van de hedendaagse museumbezoeker. De samenwerking tussen gemeente, uitvoerende partijen en de Arsenaalpartners is goed verlopen, iets dat terug is te zien in het eindresultaat. Verzelfstandiging In het verleden maakte het museum onderdeel uit van de gemeente Coevorden. Sinds de heropening in 2013 is de stichting Stedelijk Museum Coevorden een zelfstandig museum. Samen met de nieuwe stichting is ook een nieuw bestuur geïnstalleerd, bestaande uit: -
Joop Mooij (voorzitter) Annemarie Splinter (secretaris) Ger Vos (Penningmeester) Ger Kleis Geke Hooge Jos Wijland
De verzelfstandiging van het museum maakt het mogelijk voor het bestuur, personeel en vrijwilligers om het museum opnieuw te profileren. Aan de hand van het nieuwe bedrijfsplan is in 2013 gekozen voor een nieuwe, professionele koers voor het museum. Daarnaast biedt de stichtingsvorm nieuwe mogelijkheden voor de aanvraag van subsidies.
Bezoekers In het totaal bezochten in 2013 4983 bezoekers het Stedelijk Museum Coevorden. Hierin zitten 1500 bezoekers die tijdens de opening van het museum het nieuwe museum zijn komen bekijken. Dit is een grote vooruitgang ten opzichte van de bezoekersaantallen van het museum voor de verbouwing. Toen ontving het museum zo’n 2500 bezoekers per jaar. Omgerekend naar de bezoekers voor een heel jaar kunnen we spreken van een groei van zo’n 280%.
Aantal bezoekers
1500 190
441
903
873
Aantal bezoekers
Dankzij de gegevens van de museumjaarkaart is de herkomst van de bezoekers goed in beeld te brengen. Hieruit is op te maken dat het museum bezoekers ontvangt uit heel Nederland. De grootste groep bezoekers komt uit de regio zuidoost Drenthe. Daaruit blijkt dat ook de inwoners uit de regio het museum weten te vinden, en geeft een aanwijzing voor de positie van het museum in de lokale samenleving.
525
433
118
Collectie Met de heropening van het museum en de nieuwe presentatie heeft er een aantal grote wijzigingen plaatsgevonden in de vaste collectie. De vaste collectie heeft als doel om de geschiedenis van de vestingperiode van Coevorden te beschrijven en te illustreren. Eerder was een grote maquette, die een centrale plek had in de oude situatie, een belangrijk onderdeel van de vaste collectie. In de huidige opstelling heeft deze maquette echter geen plaats meer gekregen. Dankzij de verschillende opgravingen in en om het centrum van Coevorden is een groot aantal objecten in langdurige bruikleen van het Archeologisch depot in Nuis gekregen. Zo is het skelet dat gevonden is in de stadswal toegevoegd aan de collectie en zijn er diverse nieuwe wapens en onderdelen van militaire uitrustingen in de presentatie opgenomen. Deze nieuwe archeologische vondsten complementeren de originele collectie om het verhaal van Coevorden zo compleet mogelijk te kunnen presenteren. Waar eerder de gemeente Coevorden verantwoordelijk was voor de bruiklenen ten aanzien van de vaste collectie heeft in 2013 het museum deze verantwoordelijkheid over genomen. Daarnaast is in 2013 gestart met het overzetten van de gehele collectie van de oude database naar Adlib, het meest gebruikte systeem binnen de museumwereld. Ook alle nieuwe bruiklenen zijn toegevoegd aan deze nieuwe database. Het voordeel van het nieuwe systeem is dat het uitermate geschikt is voor de registratie van museale objecten en meer mogelijkheden biedt voor het zoeken op specifieke kenmerken en classificaties.
Tentoonstellingen In 2013 waren naast de vaste collectie drie wisseltentoonstellingen te zien in het museum: Heeren van Coevorden, Coevorden Ganzenstad en een presentatie van diverse plattegronden en kaarten uit de collectie Kleis. Bij de ontwikkeling van de tentoonstellingen is gebruik gemaakt van materiaal van diverse instanties en personen uit de directe omgeving van het museum. Meerdere keren hebben bewoners uit de gemeente bijgedragen naar aanleiding van een oproep in de locale media. Heeren van Coevorden / 24 juni – 1 oktober 2013 De eerste heeren van Coevorden waren de burggraven, aangesteld door de bisschop van Utrecht als uitvoerende macht. Als bewoners van het kasteel bewaakten zij de stad en zorgden voor het innen van de tol en de pacht. Helaas waren het ook dezelfde heren die regelmatig voor gerommel in de stad en in Drenthe zorgden Óf omdat ze niet naar de wens van de bisschop handelden en daarom door hem met geweld werden verdreven, óf wanneer zij de stad op hem terug wilden veroveren. Na de eerste heeren zijn er regelmatig mannen geweest die op hun eigen manier een rol hebben gespeeld in de geschiedenis van Coevorden. Of omdat zij een sleutelrol vervulden in een belangrijke gebeurtenis, óf doordat zij onderdeel waren van een groter geheel of juist omdat zij ons een bijzonder kijkje bieden in de rijke geschiedenis van onze stad. In deze tentoonstelling maakten bezoekers kennis met het verhaal van vijf Heeren van Coevorden.
Coevorden Ganzenstad / 15 oktober 2013 – 1 februari 2014 De Ganzenmarkt is een jaarlijks hoogtepunt in Coevorden. Deze markt, met veel folkloristische gebruiken, wordt al eeuwen lang gehouden. De ganzen, die door de boeren in de omgeving van Coevorden waren vetgemest, werden dan verkocht. Terwijl de bezoekers uit wijde omgeving op de markt hun laatste inkopen voor de winter deden vermaakten zowel jong als oud zich op de kermis. Ook nu nog is de Ganzenmarkt een drukbezocht evenement op de tweede maandag in november. De tentoonstelling Coevorden Ganzenstad beschreef de geschiedenis en tradities van de Ganzenmarkt, hierbij werd gebruik gemaakt van veel oude foto’s en filmmateriaal. Daarnaast is bij deze tentoonstelling nauw samengewerkt met de Stichting Ganzenmarkt.
Plattegronden en kaarten / 24 juni – heden Presentatie met diverse kaarten en plattegronden uit de collectie Kleis ter illustratie van de 3d presentatie over de geschiedenis van Coevorden. De getoonde plattegronden maken onderdeel uit van de projectie op de plattegrond. Aan de hand van de originele kaarten kunnen bezoekers de opbouw en ontwikkeling van de vesting nader bestuderen.
Activiteiten Met de opening van het nieuwe museum heeft de organisatie ingezet op een groot aantal publieksevenementen. Hiermee wil het museum haar positie binnen de samenleving van Coevorden sterker maken en verder uitbouwen. Samenwerking met lokale partners bij de organisatie van deze activiteiten is van groot belang. In 2013 heeft het museum onder anderen samengewerkt met: Stichting Ganzenmarkt, Coevorder Handelsvereniging, Theater Hofpoort, CQ Kunsteducatie, Bibliotheek Coevorden, Historische vereniging Coevorden, ToReCo, Welzijn 2000, diverse amateurkunstverenigingen, Casa Delicias, Artekino, Fontys Hogeschool voor de Kunsten en Heeren van Coevorden. Opening / 22 juni Zaterdag 22 juni opende het Arsenaal haar deuren voor bezoekers. Tijdens deze dag werden diverse gratis activiteiten aangeboden aan de bezoekers. Zo waren er middeleeuwse taferelen rondom het Arsenaal, was er voor kinderen een speurtocht in en rondom het Arsenaal, werden er diverse lezingen en (kinder)rondleidingen aangeboden en speelde er een barokensemble. Daarnaast was het museum gratis geopend. Ter ere van de opening van het Stedelijk Museum Coevorden konden alle kinderen tot 12 jaar meedoen aan een kleurwedstrijd. De mooiste kleurplaat werd beloond met een pakket met leuke spulletjes uit de museumwinkel. Tijdens de opening heeft het Arsenaal 1500 bezoekers mogen ontvangen. Coevorden heeft smaak! / 7 september Op 7 september stond Coevorden in het teken van kunst, erfgoed, cultuur, culinair en beleven. Op de markt, bij het Arsenaal, in het kasteel en daartussen bruiste het de hele middag van activiteiten. Muziek, dans, een kunstmarkt, straattheater, een kinderplein, verhalenvertellers, een markt met streekproducten en andere culturele activiteiten werden tussen 13.00 en 17.00 uur gratis aangeboden aan bewoners en bezoekers tussen Onder de noemer ‘ Coevorden heeft smaak!’ werd het culturele seizoen van Theater Hofpoort, CQ, de Bibliotheek, de Historische Vereniging, ToReCo en het museum geopend. Daarnaast waren er diverse straattheatergroepen, schmink, kinderactiviteiten in het Arsenaal (Stedelijk Museum, Bibliotheek), poëziebootjes (Taalwerkplaats Drenthe i.s.m. Havenvereniging Coevorden), gratis stadswandelingen (Tourist Info), kunstmarkt, cultuurmarkt, culinaire markt , middeleeuwse taferelen,
dansdemonstraties (TVC Coevorden) en de hele dag gratis toegang tot het museum. In totaal bezochten 5000 mensen het evenement. Open Monumentenweekend / 14 en 15 september Het Open Monumentenweekend vond plaats in het weekend van 14 en 15 september en had als thema Macht & Pracht. Bij Macht & Pracht was aandacht voor verschillende soorten macht, en de pracht die daar in Nederland uit voortkwam, en ons nog steeds omringt. Te denken valt bijvoorbeeld aan politieke macht, economische macht, rechterlijke macht of kerkelijke macht. Tijdens het Open Monumentenweekend werden gratis rondleidingen aangeboden aan bezoekers rond dit thema. In totaal bezochten 382 mensen het museum tijdens het Open Monumentenweekend. Oktobermaand Kindermaand / 1 tot en met 30 oktober Tijdens de Oktobermaand Kindermaand werden gedurende de hele maand oktober diverse activiteiten voor kinderen aangeboden in het museum. Daarnaast lanceerde het museum die maand het kinderboek, geschreven door Martine Letterie, bij de vaste collectie, tijdens de kinderboekenweek in de bibliotheek en vond de opening van het ArcheoLAB (zie verderop) plaats. Ganzenbord Bij de tentoonstelling ‘Coevorden Ganzenstad’ konden kinderen in het kader van Oktobermaand Kindermaand een levensgroot ganzenbordspel spelen. Kinderrondleidingen In oktober waren er in het weekend speciale kinderrondleidingen. Op zaterdag twee ( 11.00 uur en 14.00 uur) en op zondag één (14.00 uur). Fotowedstrijd Ganzenmarkt / 9 tot en met 16 november In 2013 is het museum op zoek gegaan naar de meest originele, mooie, verrassende en bijzondere foto van de Ganzenmarkt 2013. De fotograaf die op de meest originele en creatieve manier de Ganzenmarkt in beeld wist te brengen is Ruud Holscher uit Coevorden. De jury, bestaande uit Harrie Oude Hampsink (fotograaf), Rinie Schuldink (st. Ganzenmarkt) en Sandra Muller (Stedelijk Museum Coevorden) was unaniem over de winnende foto. Op de foto van Ruud Holscher is een jonge ganzenhoedster te zien die op een mobiele telefoon aan het kijken is. Volgens de jury brengt de foto door het mobieltje het tijdloze evenement Ganzenmarkt in een klap in het heden. De foto is scherp met een mooie onscherpe achtergrond en goed uitgebalanceerd licht. De glimlach van het meisje maakt dat je meegezogen wordt in het moment. De winnende foto is opgenomen in de expositie
‘Coevorden Ganzenstad’ in het museum. Diner in het museum / 23 november In de sfeervolle omgeving van het Stedelijk Museum Coevorden genoten 25 bezoekers van een exclusief 7 gangendiner: 4 culturele gangen en 3 heerlijke culinaire gerechten. Een bijzondere setting waarbij het museum op eigentijdse wijze aan wist te sluiten bij het thema ganzenmarkt. Bezoekers maakten kennis met de geschiedenis van het evenement en met de traditie van het eten van gans. Kookworkshop Gans / 25 november en 2 december In aanvulling op het diner werden ook twee kookworkshops met gans georganiseerd. Ook hier weer stond de achterliggende historie van de ganzenmarkt centraal. 15 personen kookten mee tijdens de kookworkshops.
Educatie In het verleden mocht het museum regelmatig schoolklassen uit zowel het basis als het voortgezet onderwijs ontvangen. Ook in het ‘nieuwe museum’ zijn kinderen, al dan niet in schoolverband, meer dan welkom. In 2013 is het museum daarom gestart met de ontwikkeling van een aantal producten die specifiek gericht zijn op kinderen. Kinderboek Martine Letterie schreef voor het museum drie verhalen over personen uit de geschiedenis van Coevorden. De verhalen zijn gebaseerd op gebeurtenissen die werkelijk in Coevorden hebben plaatsgevonden, maar zijn op zo’n manier beschreven dat ze ook geschikt zijn voor de jongere kinderen. Naast de verhalen bevat het boek ook een aantal opdrachten en spelletjes waarmee de kinderen spelenderwijs de collectie ontdekken. Kinderen kunnen het boek lenen bij de balie en aan de hand van de verhalen het museum ontdekken. ArcheoLAB In samenwerking met de ArtEZ uit Zwolle en Artekino (educatief advies) heeft het museum gewerkt aan het Archeolab. Dé plek in het museum waar kinderen samen met ouders, opa en oma of in schoolverband op onderzoek kunnen gaan als een echte archeoloog. Spelenderwijs ontdekken ze het verhaal achter één van de archeologische objecten uit het museum. Wat is het? Waar werd het voor gebruikt? En door wie? Hoe oud is het eigenlijk en hoe kan je dat zien?
Communicatie Website en social media In 2013 is de website van het museum volledig vernieuwd. De vernieuwde website is op 1 mei in gebruik genomen. De nieuwe website biedt het museum meer mogelijkheden en flexibiliteit ten aanzien van het plaatsen van informatie en koppeling met social media. De bezoekcijfers van de website van het museum zijn bijgehouden vanaf juli. In de periode juli tot en met december zijn 4.196 bezoeken aan de website gebracht. Daarnaast is het museum vertegenwoordigd op zowel facebook als twitter met respectievelijk 144 likes en 247 volgers.
Pers Het museum heeft in 2013 8 persberichten verstuurd met betrekking tot activiteiten en tentoonstellingen. De persberichten worden actief geplaatst door lokale media in zowel de papieren als de digitale versie. Zowel RTV Drenthe, Dagblad van het Noorden, Coevorden Huis aan huis, De Toren, De Zuidoosthoeker en De Krant van Coevorden hebben in 2013 regelmatig aandacht besteed aan activiteiten van het museum.
Personele situatie op 31 december 2013 Vrijwilligers Alexander Moes Frits Lobbes Lambert Hans Diny Oost Marinus Oost Bianca Hamelink Ger Kleis Nieuwe vrijwilligers in 2013 Dineke Nijzink, 24 juni 2013 Rein Nijzink, 24 juni 2013 Ria Oosterlaar, 24 juni 2013 Henk Gies, 24 juni 2013 Ellen van der Scheer , 24 juni 2013 Aaf Voorstok, 24 juni 2013 Meta Rozenboom, 24 juni 2013 Jan Schatens, 24 juni 2013 Judith Hein , 24 juni 2013 Dieneke Nagtegaal, 24 juni 2013 Elly van ‘t Hul, 1 september 2013 Janny Zijlstra, 1 oktober 2013 Dominique Benning , 1 oktober 2013 In dienst in 2013 Sandra Muller, 1 februari 2013
