Oracle Spatial dagen
Veel animo en waardering voor Oracle Spatial dagen Door T. Tijssen, B. Van der Lely, B. Schiltmans en L. Verhelst De OGh SIM (Spatial Information Management) Commissie organiseerde op 20 en 26 november twee themadagen. Beide dagen waren zeer druk bezet en zijn met veel enthousiasme ontvangen. De eerste dag was samen met Oracle georganiseerd en gaf een overzicht van de laatste Oracle Spatial ontwikkelingen en liet zien hoe dit product zich ook laat inpassen in toepassingen buiten het traditionele Geo-domein. De dag droeg de toepasselijke titel: ‘Beyond Spatial Boundaries’. De tweede dag behandelde een specifiek toepassingsgebied, namelijk point clouds. Deze tweede dag, die als voertaal Engels had, was georganiseerd in samenwerking met de Nederlandse Commissie voor Geodesie en gefaciliteerd door Oracle, en droeg de titel ‘Management of massive point cloud data: wet and dry’. Beyond Spatial Boundaries
doet volop mee met ‘volunteered’ of
met derde partijen. Oracle streeft
De dag was opgezet met in de och-
‘non-authoritative’ data. In plaats
ernaar dit ‘open’ en ‘interoperable’
tend plenaire inleidende sessies, en in
van de aparte positie die GIS vroe-
te doen, gebaseerd op internationale
de middag specifiekere parallelsessies
ger innam, wordt spatial steeds meer
standaards.
met daarna een afsluitende plenaire sessie. De thema’s van de parallelsessies waren ‘SOA en Geo Integratie’, ‘Business Intelligence en Geo’ en ‘Geo Applicatie integratie’. Na een aftrap door Han Wammes van Oracle, dagvoorzitter en initiatiefnemer van deze dag, werd de inleidende sessie in de ochtend gehouden door Xavier Lopez, Director of Product Management Spatial and Semantic technologies van Oracle. Xavier behandelde 5 thema’s in zijn presentatie: data explosion, de verschuiving van GIS analyse naar ‘Location Intelligence’, ‘Location-enabling’ van de software IT-stack, 3D mogelijkheden
Xavier Lopez van Oracle verzorgde de inleidende plenaire sessie tijdens de eerste dag.
en uiteraard de toekomstige ontwikkelingen.
een geïntegreerd onderdeel van de
Met Oracle 11g worden mogelijk-
bedrijfsvoering. Kaarten, al dan niet
heden voor 3D aangeboden: de 3D
Door verbeterde inwinningstechnie-
interactief, worden steeds vaker ge-
uitbreidingen van SDO_GEOMETRY
ken, betere mogelijkheden om gege-
bruikt voor BI analyse en presentatie.
(building models), SDO_TIN (ter-
vens te verwerken en de toegenomen
Op databaseniveau richt Oracle zich
rain) en SDO_PC (point clouds t.b.v.
vraag naar ruimtelijke gegevens door
op het ondersteunen van alle geos-
bijvoorbeeld LiDAR data). Xavier
zowel bedrijven als overheden zien we
patial datatypen (naast 2D vectoren
geeft aan (net als Albert Godfrind
een enorme toename aan beschikba-
ook 3D, Georaster, GeoCoding, Net-
later op de 2e Spatial dag) dat wat er
re ruimtelijke data. Dit stelt ontwik-
works/topology). In de middleware
nu is aan 3D een allereerste stap is
kelaars en gebruikers voor grote uit-
wordt MapViewer aangeboden. Voor
op weg naar volledige ondersteuning
dagingen. Ook de open source kant
de toepassingen werkt men samen
van 3D, en hij nodigt ontwikkelaars
19
Oracle Spatial dagen
en gebruikers uit aan te geven wat
heeft voor (machts)posities. Wat
mogelijkheid biedt om (in 3D) ad-
voor hen belangrijke functionaliteit
netwerk-computing ons precies gaat
vertenties toe te voegen. Het portaal
is m.b.t. 3D.
brengen weten we dus nog steeds
is te vinden op http://www.innova-
niet, maar misschien is dat wel goed,
tion-geo-lbs.com.
Zonder zich, zoals gebruikelijk, vast
en moeten we de toekomst gewoon
te leggen op aangekondigde nieuwe
afwachten.
features, geeft Xavier enig inzicht
SOA en Geo Integratie In de SOA en Geo Integratie pre-
waar men aan moet denken bij nieu-
Center for Innovation
sentatie werden door Oracle de ver-
we versies van Oracle: geo-referenced
Linde van de Velde van TeleAtlas
schillende aspecten van SOA aan-
datatypes (zoals 3D-VR modellen, vi-
belichtte het Center for Innovation
gestipt. Er werd begonnen met een
deo en sensor data), Real-time ana-
dat Oracle samen met TeleAtlas een
helikopterview van SOA, waarin de
lyse (bijv. luchtverkeersleiding, ‘com-
aantal jaren geleden is gestart. Dit
verschillende lagen en onderdelen
plex event processing’ CEP), Spatial
initiatief heeft als doel spatial de-
werden uitgelegd. De redenen om
reasoning (integratie met semantic
monstraties van Oracle en TeleAtlas
SOA georiënteerd te gaan ontwikke-
web), voortgaande ‘conformance’
te laten zien, met name op het ge-
len werden niet vergeten. Vervolgens
m.b.t. standaarden, en verbetering
bied van Location Based Services. Er
werden de verschillende benodigde
van performance.
is een portaal waarop geregistreerde
SOA onderdelen ingevuld met Ora-
gebruikers hun LBS pilot solutions
cle producten.
Cloud Computing
kunnen demonstreren. Enkele van
In de lezing over Cloud Computing
deze gebruikers waren aanwezig op
BI en Geo
nam Aad Koppenhol van Sun de
dit event. Zo liet iKnow de seman-
De Business Intelligence en Geo pre-
aanwezigen mee in een reis door de
tische routeplanner routeyou.com
sentatie van Oracle liet zien dat er
tijd waarbij technologie en filosofie
zien. 1Spatial demonstreerde hoe va-
ook in de niet-geo wereld belangstel-
met elkaar in verband werden ge-
lidatie van bedrijfregels en/of stan-
ling is voor visualisaties door middel
bracht. Aan de technologische kant
daarden op een declaratieve manier
van kaarten. Met het BI product van
werd stilgestaan bij de geboorte van
kan worden vastgelegd. Eurotronics
Oracle is het heel snel mogelijk om
computers, om vervolgens in vo-
is bezig met een pilot voor file infor-
een eigen ‘dashboard’ te ontwikke-
gelvlucht mainframes, client-server
matie buiten snelwegen. Door slim
len waarin allerlei overzichten, lijs-
technologie en netwerk computing
combineren van informatie over
ten en grafieken in een scherm ge-
te belichten. Het technologische re-
versperringen uit een veelvoud aan
toond worden. Zo kan bijvoorbeeld
laas werd afgewisseld met behande-
bronnen kan uit het onderliggende
de omzet per regio getoond worden
ling van onderwerpen als privacy,
wegennet betrouwbare navigatie-in-
in een tabel, kunnen ad-hoc ana-
security, economie, crisis, de geest
formatie worden verstekt. Androme
lyses uitgevoerd worden, trends en
en rechtvaardigheid. Natuurlijk ont-
liet een pilot zien van advertenties
vooruitzichten berekenen en kun-
brak er geen aandacht voor open
in 3D. Gebaseerd op OpenX realise-
nen bij bepaalde drempelwaardes
standaarden en de gevolgen die dat
ren zij een in-huis 3D Viewer die de
alerts gegeven worden. Door de combinatie van de standaard BI mogelijkheden met ruimtelijke gegevens wordt een nog beter overzicht getoond en kunnen de resultaten van ruimtelijke analyses in een kaart getoond worden. Vaak is een eenvoudige ruimtelijke dataset al voldoende om interessante kaarten te maken. Er ontstaat zo een nog completer en makkelijk toegankelijk totaalplaatje dat put uit één bron van waarheid (het z.g. C.E.I.M.: het
20
Common
Enterprise
Information
Model). Vanaf Oracle 11g is het mo-
Oracle Spatial dagen
gelijk om eindgebruikers van BI de
Britse academische datacenter van de
en Publisher (een WFS service). Er
mogelijkheid te geven om zelf ruim-
Universiteit van Edinburgh).
wordt royaal gebruik gemaakt van
telijke analyses te laten uitvoeren.
Deze service in de UK maakt het
standaard
Oracle
functionaliteit
mogelijk dat de gebruikers, voor een
voor indexering en partitionering,
De presentatie van Oracle werd aange-
groot deel onderwijsinstellingen, al-
maar teneinde een bevredigende
vuld met een presentatie van een door
lerlei digitale kaartproducten kunnen
‘throughput’ te halen zitten er ook
Scamander ontwikkelde BI misdaad-
downloaden. Een van deze diensten
enkele door Snowflake ontwikkelde
cijfer-applicatie van Gemeente Rot-
is Digimap, waarbij digitaal kaartma-
optimaliseringen in de procedure.
terdam. Afhankelijk van de gemaakte
teriaal op het gebied van topografie,
Om het laadproces zo veel mogelijk
keuze in het BI-dashboard werden ta-
historie, geologie en hydrografie be-
te optimaliseren wordt de data direct
bellen, grafieken en het detailniveau
schikbaar wordt gesteld. Circa 148
uit het gecomprimeerde bronbestand
van de kaart (inzoomfactor) getoond
instituten en 32.000 gebruikers ma-
geladen. Er wordt gebruik gemaakt
over misdaadcijfers. Zo kan informa-
ken gebruik van de EDiNA diensten.
van SAX base processing, waarbij
tie gegeven worden op het gewenste
telkens slechts één feature in het ge-
gemeente-, wijk-, of buurtniveau.
Een van de meest populaire datasets
heugen wordt geladen. Hierdoor is de
(zie afbeeldingen).
is OS MasterMap van Ordnance
memory footprint zeer laag.
Survey. OS Mastermap is een lands-
Geo Applicatie-integratie
dekkend grootschalige topografische
Ook het slim indexeren van de ta-
De ‘Geo Applicatie-integratie’ paral-
dataset en bevat circa 400 miljoen
bellen via de R-Tree methode zorgt
lelsessie bestond uit twee lezingen,
ruimtelijke features. Ordnance Sur-
voor optimalistie van het laadproces.
een van Snowflake en een van het
vey stelt de data beschikbaar als een
Tenslotte is GO Loader in staat om
Havenbedrijf Rotterdam. De presen-
gecomprimeerd GML bestand. De
meerdere laadprocessen parallel uit
tatie van Snowflake ging over EDI-
volledige dataset is zo’n 40GB (ge-
te voeren.
NA Digimap Service. (EDINA is het
comprimeerd). Voor de gebruikers is deze service
De presentatie van het Havenbedrijf
gratis,
hetgeen
begon met het schetsen van de taken
leidt tot een be-
waarvoor het Havenbedrijf zich ge-
hoorlijk
groot
plaatst ziet. Tegenwoordig is dat een
gebruik,
met
balans tussen commerciële en maat-
grote pieken in
schappelijke belangen. Het eindre-
bepaalde onder-
sultaat is dat er heel veel ruimtelijke
wijsperiodes.
informatie vereist is in de bedrijfsprocessen die op een ‘moderne’ manier
Redelijk
ge-
aangeboden en beheerd moet worden:
detailleerd
en
1x opslaan en meervoudig gebruiken,
met de nodige
goed toegankelijk maken voor alle
technische
in-
gebruikers, iedereen laten profiteren
formatie
werd
van informatieanalyses, etc. In de
uitgelegd
op
loop van de tijd was er rond een Ora-
welke wijze de
cle Spatial database een architectuur
OS Mastermap,
gegroeid met allerlei behoorlijk spe-
door de OS aan-
cifieke toepassingen met een menigte
geleverd als ge-
aan datastromen, datasets, koppelin-
zipte
gen, enz. die niet meer voldeed.
GML-be-
standen, in een
Voor vernieuwing van de architec-
Oracle database
tuur zijn een aantal uitgangspunten
wordt
geladen.
vastgelegd: aanbieden van informa-
gebeurt
tie m.b.v. webservices, SOA, SAAS
Snow-
en aansluiten bij de beleving van de
flake producten
gebruikers. Dit heeft geleid tot een
als Go Loader
prototype dat binnen het Havenbe-
Dit m.b.v.
2121
Oracle Spatial dagen
In de laatste presentatie van de dag gaf Peter van Oosterom (TU Delft) een kijkje achter de schermen van de information models, ISO- en CEN-standaarden, op basis van het Land Administration Domain Model (LADM). Hiermee wordt niet alleen veel informatie verstrekt rondom LADM en de bijbehorende ISO en CEN certificering, maar wordt ook inzicht gegeven in de processen rondom zo’n certificering. Zoeken naar een naald in een hooiberg.
Point Clouds
drijf is ontwikkeld en getest. Aan-
service bus) toegelicht. Daarnaast
De tweede Oracle Spatial dag had als
gezien SAP voor de administratieve
passeerden diverse technieken als
onderwerp ‘Management of massive
gegevens in gebruik is, is er gekozen
tiling en sensorwebs kort de revue.
point cloud data: wet and dry’. Deze
voor SAP XI (een webservice) voor
Het bleef niet alleen bij de theorie, er
dag stond onder het voorzitterschap
de ontsluiting daarvan. Voor ontslui-
werd ook stil gestaan bij de test-beds.
van initiatiefnemer, de Nederlandse
ting van de ruimtelijke gegevens (uit
Hier wordt onder andere gekeken of/
Commissie voor Geodesie en was
het geo-RIV systeem) wordt ERDAS
hoe het transport van geografische
in samenwerking met Oracle en de
Apollo gebruikt. Alles komt bij elkaar
informatie over de OSB kan plaats-
OGh SIM Commissie georganiseerd.
in een SharePoint portal, voor de
vinden. De test-beds maken duidelijk
Op deze internationale dag stonden
presentatie van ruimtelijke gegevens
dat er tussen theorie en praktijk nog
point cloud datasets centraal. Een
wordt Bing Maps (via een SilverLight
wel een gat te vullen is. Zo is het bij
point cloud data set, in het Neder-
toepassing) gebruikt. De keuze voor
de OSB nog steeds de vraag of de bus
lands ‘puntenwolk’, is een dataset
Bing Maps is voornamelijk gebaseerd
enkel een transportmiddel is, en dus
wat bestaat uit een grote hoeveelheid
op het feit dat het Havenbedrijf door
alleen de envelop aflevert, of dat ook
punten (x,y,z). Deze datasets zijn ty-
het gebruik van SharePoint portals
de inhoud ‘bekend’ moet zijn, zodat
pisch het resultaat van een meting
reeds op Microsoft georiënteerd is.
er vertaald/gestandaardiseerd kan
met LIDAR (Laser Imaging Detection
Hoewel niet geheel probleemloos
worden.
And Ranging) op land of een MBES
(bijvoorbeeld beveiliging is nog niet optimaal) zijn de ervaringen met het prototype voornamelijk positief. Met de gekozen componenten is een goede integratie bereikt. Het bleek mogelijk met relatief weinig inspanning gebruikersfunctionaliteit te ontwikkelen die met de oude architectuur niet mogelijk was.
Geo Standaarden De dag werd afgesloten met twee lezingen over Geo Standaarden door Thijs Brentjes (Geonovum) en Peter van Oosterom (TU Delft). Hierin werden de standaarden Inspire (Europese geo standaard), StUF (standaard voor berichtenverkeer), de NORA
22
(Nederlandse Overheid Referentie Architectuur) en de OSB (overheid
Virtual Reality
Oracle Spatial dagen
(Multibeam Echo Sounder Systems)
oneel systeem (SIS) dat in real-time
grote datasets in serious gaming en
of bathymeter op zee. Het was een
een 3D analyse en presentatie kan
3D animaties.
goede zet van de organisatie om de
maken. De Geological Survey of Ire-
Kortom, we kijken terug op twee zeer
beide groepen (land en zee) bij elkaar
land presenteerde de website van IN-
geslaagde dagen die, gezien de zeer
te brengen. Zij hebben vaak te maken
FOMAR. Deze website bevat de data
positieve evaluaties, absoluut voor
met dezelfde uitdagingen die gepaard
van een grote (430.000 km) onder
herhaling vatbaar zijn. Wij houden u
gaan met het omgaan met deze zeer
water survey die tussen 1999 en 2005
op de hoogte.
grote datasets. Deze uitdagingen zijn:
is uitgevoerd. Als gevolg van Europese
opslag en opvragen van grote data-
richtlijnen is deze data voor iedereen
De hand-outs van de beide dagen zijn
sets, het genereren van informatie
te benaderen. Hugo Ledoux van de
te vinden op de OGh website: http://
uit deze datasets en de visualisatie.
TUDelft presenteerde zijn ideeën om
www.ogh.nl/handouts.aspx. De Ne-
De problematiek rond het opslaan
uit een puntenwolk TIN’s te genere-
derlandse Commissie voor Geodesie zal
en verwerken van grote datasets werd
ren. Deze ideeën zijn nog niet uitge-
van de Point Cloud dag een aparte pu-
belicht door Oracle, Sun, Fugro-In-
voerd, maar enkele mensen in de zaal
blicatie uitgeven.
park, ATLIS en CARIS. Wat betreft
toonden interesse in het concept.
de ontwikkelingen in computerhard-
Het onderwerp visualisatie werd be-
ware (Sun) kunnen we concluderen
licht door Gerwin de Haan van de
dat de bottlenecks voorlopig zitten in
TU Delft en Rens van den Bergh van
het geheugen en de I/O verwerking.
Deltares. Zij lieten resultaten zien
De software om punten wolken op
van hun studie naar het gebruik van
te slaan en te analyseren is aanwezig in Oracle 11g (Oracle PointCloud,
Advertentie
TIN) en zal worden uitgebreid in volgende versies. ATLIS heeft een slimme manier bedacht om om te gaan met versiebeheer van puntenwolken. Het ATLIS SENS Bathymetry product slaat de data slechts een keer op en kan hierop versiebeheer uitvoeren
Vitalizing your organisation with knowledge
door gebruik te maken van virtual continuous digital terrain models. CARIS toonde een operationeel systeem om puntenwolken op te slaan en te beheren. De praktijk van het genereren van informatie uit deze datasets werd belicht door de AHN projectgroep, Kongsberg, de Geological Survey of
PeopleSoft-experts Oracle-experts
Ireland, TU Delft. De AHN (Actueel Hoogtebestand Nederland) projectgroep lichtte toe dat de inwinning van het zeer nauwkeurige AHN2 de gebruikers van AHN1 voor dermate grote uitdagingen stelt, dat velen het daardoor niet gebruiken. De spreker gaf aan dat er nog vele nieuwe toepassingen te ontdekken zijn waarvoor AHN2 zeer geschikt is. Een voorbeeld is het gebruik bij archeologische opgravingen. Kongsberg presenteerde een operati-
www.sennac.com
T 00 31 (0)10 477 76 95
23
