van Open Monumentendag

Open Monumentendag Gemeente Oude IJsselstreek en Anholt 12-13 september 2015 van 10.00 tot 16.00 uur

ptember e s 2 1 g a d r te Za reiking 16.30 uur uit prijs Monumenten

Kunst en Ambacht sieren Open Monumentendag 2015 Met Kunst & Ambacht zal op Open Monumentendag 12 en 13 september 2015 zowel de kunst als het ambacht in en rond het monument centraal staan. Het monument is dé plaats waar kunst en ambacht samenkomen. Daarom aandacht voor de architectuur van het monument zelf en tegelijkertijd wordt ook de ambachtskant in het monument op deze Open Monumentendag belicht. En dan zijn er ook nog ambachten gerelateerd aan de inrichting van monumenten. Bij gebouwen waar representatie een belangrijke rol speelt zijn de toegepaste en vrije kunsten het rijkst vertegenwoordigd en krijgt het – decoratieve – ambachtswerk een bijna exclusieve status; of het nu particuliere woonhuizen, stadspaleizen, religieuze monu-

menten, openbare gebouwen, winkels of kantoren zijn. Maar ook bij meer sobere gebouwen, waar de indeling en inrichting bijna uitsluitend op het gebruik is, zoals industrieel erfgoed als smederijen, werkplaatsen, of boerderijen is de link met ambacht volop aanwezig. Is er een betere plek denkbaar waar zoveel verschillende vormen van ambacht, zowel oude als hedendaagse, samenkomen en te zien zijn, dan bij een monument? Op Open Monumentendag valt het allemaal samen en krijgen kunsten en ambachten ruim baan. Kunstenaars en vaklieden tonen hun kunnen, monumenten in restauratie krijgen speciale aandacht en vertellen hun verhalen aan bezoekers.

In Oude IJsselstreek wordt Open Monumentendag dit jaar op twee dagen gevierd. Op zondag 13 september in Varsseveld e.o.; op zaterdag 12 september in de rest van de gemeente en Anholt. Er kan worden gefietst en gewandeld langs monumenten en er zijn opnieuw veel activiteiten georganiseerd. Ook dit jaar was het niet mogelijk om zonder de hulp van vrijwilligers en enthousiaste monumentliefhebbers dit weekeinde om te toveren tot een landelijk evenement van allure. Dankzij hen is het ook dit jaar weer optimaal georganiseerd. Achter in deze krant leest u in het programma boordevol informatie wat er allemaal te doen is tijdens de Open Monumentendagen. Wij wensen u veel leesplezier.

Monumentenprijs Oude IJsselstreek 2015 voor restauratie Bakhuis op Wilbrinkshof Broodbakken op Open Monumentendag Naast de inzet voor de restauratie was de langdurige medewerking van de familie om op Monumentendag erf en bakhuis open te stellen en als gastheer voor de bezoekers op te treden een belangrijk argument om de Monumentenprijs toe te kennen aan de familie Berendsen. Hierdoor immers kon een bijzonder monument, ook de boerderij zelf is rijksmonument, voortdurend door het publiek beleefd worden. Bovendien staat er een historische wisseling te gebeuren: komende herfst zal Wilbrinkshof overgaan in andere handen; de nieuwe bewoners / eigenaren hechten er grote waarde

aan de traditie van het broodbakken met Monumentendag in ere te houden en willen het openbare karakter zelfs nog uitbreiden. De familie Berendsen zal dan voorlopig nog de honneurs waarnemen. De feestelijke uitreiking van de Monumentenprijs, bestaande uit een fraaie oorkonde met pentekening en een historische beschrijving van het pand, zal plaatsvinden bij het bakhuis, Munsterweg 3, Gendringen om 16.30 uur. Aansluitend worden dan de zaterdag-activiteiten van Open Monumentendag 2015 afgesloten.

(Advertentie)

De Monumentenprijs 2015 is toegekend aan de familie Berendsen voor de uitvoerige restauratie van het rijksmonumentale bakhuis op het erf van hun boerderij Wilbrinkshof op de Wals bij Gendringen. Ieder jaar met Monumentendag reikt het Monumentenplatform van de drie oudheidkundige verenigingen in de gemeente Oude IJsselstreek de monumentenprijs uit aan een persoon / personen die zich bijzonder hebben ingezet voor behoud en restauratie van een monumentwaardig historisch pand in de gemeente.

Geschiedenis De geschiedenis van Wilbrinkshof gaat eeuwen terug. Het bakhuis dateert van ca 1860 en is sindsdien niet echt veranderd. Het huidige voorhuis van de grote driekapsboerderij dateert van enkele decennia later, toen het na een brand werd herbouwd. Het bakhuis, prachtig gelegen op het ruime erf van de boerderijplaats, werd oud. Het dak werd slecht, zakte zelfs door, de schoorsteen helde over, kozijnen waren aan grote reparatie toe enz. Voor Monumentendag was het bakhuis al lang een begrip geworden: al meer dan 25 jaren wordt er op deze dag op historische

manier brood gebakken en verleent de familie Berendsen alle gastvrijheid aan publiek die dat mee wil beleven.

Restauratie Een aantal jaren geleden werden er in overleg tussen de familie Berendsen en de Oudheidkundige. Vereniging. Gemeente Gendringen (OVGG) plannen gemaakt om het bakhuis volledig te restaureren. De familie zette er met grote eigen inzet sterk op in. Er werden fondsen geworven en met een deel sponsoring in natura kon het plan uitgevoerd worden. Een ervaren en deskundige bouwploeg kon onder supervisie van de toezichthouder op monumentengebied aan de slag en in de zomer van 2013 werd het grootste deel van de omvangrijke klus geklaard. Tragisch was dat in december 2013 mevrouw Berendsen-Pardijs, bewoonster en eigenaresse van de Wilbrinkshof, en de heer Willy Aalders overleden. Willy Aalders was als bouwtechnisch leider zeer betrokken bij de restauratie. De familie zette in 2014 met Monumentendag de traditie van het broodbakken voort en in het afgelopen voorjaar werd het laatste deel van de restauratie door meesterschilder Hendrixen uit Gendringen afgerond.

Bouwen met zekerheid Dahlhaus Bouw is bouwen met de zekerheid van vakmanschap. En: met de 7 garanties van Bouwgarant.

Dahlhaus Bouw, Gendringen tel. 0315 - 68 16 55 www.dahlhaus.nl

PAGINA 2

MONUMENTENKRANT 2015

DE ULFTSE KRANT

Bijzondere foto’s van Guido Pelgrim digdheden zijn er. Het kind – of de familie -gaat staan op de door Guido bedachte wijze en kan bij wijze van spreken na 10 seconden alweer weg. Zo kan het spontane dat in al zijn foto’s zit, bewaard blijven.

Prijzen Guido wint de ene na de andere prijs, in totaal al 25 Awards! Zo heeft hij de Bruidsfoto-Award meerdere malen gewonnen en kreeg hij eervolle vermeldingen in nationale en internationale wedstrijden. Sinds eind 2014 is hij Gekwalificeerd Europees Fotograaf, dat wil zeggen dat hij zich kan meten met de beste fotografen van Europa. Ook won hij meerdere wedstrijden met thema’s als ‘ver-

Indi en Nik Ten slotte is Guido gevraagd Nederland te vertegenwoordigen voor de World Photographic Cup 2015. De teamcaptain van WPC heeft daarvoor een foto van zijn dochter Indi uitgekozen. Voor de wedstrijden maakt Guido altijd foto’s van zijn eigen kinderen. Niet van zijn vrouw Birgit…. je eigen partner, dat werkt niet. De kinderen vechten erom wie mag! De foto van Indi op de driewieler is in een paar seconden gemaakt. Alles stond klaar, de (auto)lamp is geprepareerd, Birgit stond ernaast om de sjaal op het laatste moment te laten vallen. Guido klikt en klaar! In de Oude Ettense Kerk is op 12 september van 10.00 tot 16.00 uur een fototentoonstelling van deze Terborgse sterfotograaf ingericht.

En….. We gaan het niet verklappen, maar in Etten kun je nog iets heel bijzonders meemaken. Leuk voor jong en oud! Guido Pelgrim

Indi Pelgrim (5 jaar op de foto) vertegenwoordigt Nederland

Guido’s overgrootvader was voor de helft fotograaf en voor de andere helft trad hij op met handpoppen. De foto’s van zijn overgrootvader triggerden hem. Als kleine jongen fotografeerde Guido al, vooral de natuur. Hij liet zijn foto’s bij Nol Kiefte in de Walstraat in Terborg afdrukken. Nol zag dat hij er kijk op had en liet hem wel eens meegaan. Gaandeweg leerde hij hoe hij mensen kon fotograferen. Zijn beroep als meubelmaker/ ontwerper liet hij zitten en hij ging de Fotovakschool in Apeldoorn doen. Nol gaf hem een baan vooral voor het digitale deel van het vak en leerde hem de ondernemerskant van het vak. Helaas overleed Nol al in 2008. Eind van dat jaar namen Guido en zijn vrouw Birgit de studio over. Birgit doet de pasfoto’s en regelt de financiën. Guido maakt portret-, huwelijks- en reclamefoto’s. Hij werkt graag in de Achterhoek waar hij regelmatig is te vinden in een bos of een korenveld.

Regie Guido ‘ontwerpt’ de foto van tevoren. Hij maakt er een tekening van en precies zo wordt de opstelling. Alle beno-

Vrij ontwerp van Guido leiding’, ‘energie’ en ‘karakter’. Dit jaar èn vorig jaar won hij goud! In 2014 met zijn foto van het thema ‘Black’ en in 2015 met ‘Puur’. Volgens de vakjury had hij uitzonderlijk mooi licht gebruikt en waren de beelden erg sfeervol en passend bij het thema. Bij andere wedstrijden won hij onder meer met een locatieportret, een persoonsportret, ‘coolkids’, een kindergroepsfoto en een Valentijnsportret.

Kunst en ambacht in Etten De molen De Witten is geopend

ambachtelijk gebrouwen speltbier van Hein Sleyster, en imker Stef Terhorst is aanwezig, allen uit Etten. U kunt bij de molen parkeren, er even uitrusten en iets drinken. Ook is er een muziekje voor de sfeer. Verder is in Etten de fundering te zien van de standerdmolen van Willemsen aan de Molenstraat. Deze molen is gebouwd als dwangmolen van kasteel Bergh en was jarenlang eigendom van A.J. Willemsen. In 1932 is de molen gesloopt maar onder een van de appartementen die erop zijn gebouwd, zijn de zogenaamde teerlingen nog zichtbaar. In de tuin van het domineeshuis speelt op gezette tijden de Harmonie van Etten.

Lijstenmakerij Gal De Stichting Dorpsbelang Etten heeft een leuk programma voor u in elkaar gezet. In Etten is de molen De Witten geopend. De molen kan bezichtigd worden onder begeleiding van een molenaar. Bij goede wind wordt er gemalen. Ook is de restauratiefilm van de molen te zien. Er is ambachtelijk ijs van Theo Winters van de IJsboerderij,

Lijstenmakerij en restaurateur Gal nodigt u van harte uit het atelier te bezoeken. De RK Kerk is geopend evenals de NH kerk waar u een expositie kunt zien van foto’s van de Terborgse sterfotograaf Guido Pelgrim, waar de Gaanderense meestergitaarbouwer Bert Kwakkel zijn ambacht toont en waar zijn vrouw, gitariste en zangeres Jacqueline Snel, op gezette tijden

Molen van Willemsen ca. 1925

In en bij de NH-kerk is van alles te doen

muziek zal maken. Dit alles afgewisseld door orgelspel want 12 september is ook Nationale Orgeldag.

Daarnaast is er een leuke kinderactiviteit en…. nog iets bijzonders… maar dat verklappen we nog niet.

DE ULFTSE KRANT

MONUMENTENKRANT 2015

500 gitaren

Bert met zijn allereerste gitaar op zijn 40-jarig jubileum in 2011. Foto Matthew McAllister Een gazon als een golfbaan, met talloze bijzondere bloeiende planten eromheen en geen onkruidje te bekennen! We zitten in de prachtige tuin van Bert Kwakkel en Jacqueline Snel aan de Steverinkstraat in Gaanderen in de schaduw van een grote berk. Ze wonen er al 22 jaar. De mensen kennen Bert haast nog beter van de uilen dan van de gitaren. In 2014 werd hij uitgeroepen tot steenuilvrijwilliger van het jaar.

Vijf broers Op zijn 17e bouwde hij zijn eerste gitaar (in 1971). En hij zette er al meteen ’Bert Kwakkel gitaarbouwer’ in. Het was een 6-snarige gitaar. Niet dat hij toen al wist dat hij gitaarbouwer zou worden. Hij en zijn vier broers spéélden gitaar. Geen muziekschool maar met de plaat mee. Popmuziek, de akkoorden leerden ze zichzelf aan. Maar Bert zag dat zijn broers in drie weken leerden waar hijzelf drie maanden over deed. Toen moest hij iets anders vinden om hen te overtroeven. Hun vader was vroeg overleden en Bert ging vaak logeren bij een oom die hoofd van een school was.

Geen diploma Zijn oom was ook verdienstelijk restaurateur van meubels en maker van houtsnijwerk. Bert leerde van hem hoe hij met gereedschap moest omgaan en hoe hij het moest slijpen. En hij leerde houtsnijwerk maken. Op zijn 16e maakte hij al een prachtige kast die nu nog bij hem in de hal staat. Hij wilde er wel mee verder gaan en solliciteerde in het beroep. Maar zonder timmermansdiploma maakte hij geen kans.

Het lakken van een gitaar Hij begon voor zichzelf; gitaren bouwen. De klank was vanaf het begin goed. Zijn derde gitaar wilde zijn broer graag hebben en de vierde ging al naar een leerling van het conservatorium. Een collega-luitbouwer ontdekte hem en zag dat er meer

Kunstenaarscollectief Breekijzer, een vereniging van beroepsmatig werkende kunstenaars in de Achterhoek en OostGelderland, organiseert van 3 t/m 11 oktober 2015 The Big Draw op het DRU Industriepark in Ulft.

inzat. In Engeland was John Mills, destijds een van de bekendste gitaristen, lyrisch over Berts gitaren van esdoorn die hij een ‘royal tone’ vond hebben en kocht de ene na de andere gitaar van hem.

Superprecies Voor zijn inkomen werkte Bert jarenlang bij het kadaster als cartograaf bij de binnendienst, grenzen intekenen op kaarten. Achteraf kun je toch wel zeggen dat het superprecieze werken bij het kadaster met een zeer scherp geslepen 9H-potlood hem wel van pas is gekomen bij het gitaarbouwen.

Neef van de keizer van Japan Toen kwam Flairck, de bekende Nederlandse muziekgroep van de jaren 1970/80. Ze speelden op gitaren met staalsnaren die Bert had gemaakt. Flairck trad op in Japan in het keizerlijk paleis. Een prins die ‘cultuur’ in zijn portefeuille had, was aanwezig bij het concert en wilde ook zo’n gitaar met staalsnaren. Toen Bert toch in Japan was, koos hij de beste importeur in Tokyo uit en liet hem een klassieke gitaar zien (van esdoornhout). Er kwam een interview in een Japans vakblad en toen ging het lopen. Bert verkoopt gitaren in de hele wereld. Behalve in Japan ook in Amerika, Rusland, het Verre Oosten, Turkije, Portugal en natuurlijk in Nederland. Hij reist veel, alleen voor zijn gitaren, en geeft lezingen overal zoals op de Indonesische ambassade voor ‘vakidioten’. Pas gaf hij in Engeland een lezing die alléén ging over de hals van zijn gitaar! Hoe dat zo kwam, leest u verderop.

een te koop. Er zijn meer dan 500 gitaren van hem in omloop, dus dan is er wel eens een reparatie. Het dochtertje heeft de gitaar laten vallen, of de kat springt op een schapje waar een fles wijn op staat die dan precies omvalt op de gitaar… Het Groninger Gitaarduo moest optreden in de Arabische woestijn, onder een zeiltje. Ze zaten er gewoon op te wachten dat Berts gitaren zouden barsten, maar ze hebben het gehouden! Bert heeft een klimaatkamer. Als hij een gitaar bouwt voor Noord-Amerika, zet hij de luchtvochtigheid op 30%, als het voor Indonesië is op 70%. Als de gitarist ermee moet optreden in de hele wereld, dan bouwt hij hem een beetje droog. Verzenden gaat met UPS, in een verwarmde ruimte, en in speciale dozen die hij in Eerbeek laat maken.

Respons Vanaf het begin heeft Bert gebouwd voor de verkoop, omdat hij dan respons krijgt die hij gebruikt om de gitaar te perfectioneren. Iemand zei een keer: ‘Deze gitaar is mooi voor oude muziek’ en een ander: ‘Het geluid is erg helder.’ Sommige gitaarbouwers zijn te trots om iets te doen met eventuele kritiek op het instrument. Bert hoort dat juist graag, dan kan hij er iets op bedenken. Zo leerde hij dat een gitarist liever een neutralere grondtoon heeft zodat hij zelf zijn ‘kleur’ kan bepalen. Een luitist heeft altijd een aparte barokluit, een renaissanceluit enz., een gitarist niet. Wat hij óók probeerde te innoveren, was de duur van de toon. Op een viool kun je met je strijkstok de toon zo lang maken als je maar wilt, met een gitaar is de toon gauw weg. Hij werkte in het begin met de traditionele houtsoorten ceder voor de hals en ebben voor de toets, het zogenaamde fingerboard. Toen hij palissander begon te gebruiken voor de krans (zijkant) en het achterblad was dat al een enorme verbetering.

Uit één stuk Toen vond hij African Blackwood, een palissandersoort met een dichte nerf, ofwel grenadille. Hij kocht een hele stam, die 300 kilo woog! Het is nog zwaarder dan ebbenhout. Bert ging erheen om instructies te geven waar ze hem moesten doorzagen;

PAGINA 3 hij moest het wel op zijn zaagblad kunnen krijgen. Drie zagen verspeelden ze erop want er zaten zijtakken in en zand en andere troep. Thuis was hij zelf ook nog weken aan het zagen. Hij maakte er een gitaar van en bracht nog een andere belangrijke innovatie aan. Normaal zijn de hals en de toets twee delen. Dit keer maakte hij ze uit één stuk. Wel moest hij de kop uithollen en weer afdichten met een strook fineer van hetzelfde hout omdat de gitaar anders topzwaar zou worden. Dat had een geweldig effect. De toon bleek 30% langer door te klinken. Ook is de grondtoon dieper en daardoor interessanter voor de gitarist om zijn eigen ‘toon’ te maken. Een derde positief effect is dat dit hout héél glad wordt en niet gelakt hoeft te worden (alleen geolied) en dus niet ‘plakt’ bij zweterige handen. Mahonie of loofceder moet wel gelakt worden. Na enig wennen stapten bijna al zijn klanten over op deze gitaar en zijn er enorm enthousiast over. Dat was zes jaar geleden. Bert gaf er internationaal lezingen over en zou het leuk vinden als collega-bouwers het idee over zouden nemen. Maar bij zijn weten heeft tot op heden nog niemand dat gedaan. Misschien is het te revolutionair ….

Het vijlen van de hiel

Machines Bert laat ons de ‘machinekamer’ zien, een grote vlakvandiktebank, een lintzaag met een héél bijzondere zaag erin die zelfs fineer kan zagen, en een professionele breedbandschuurmachine, die hij steeds minder nodig heeft naarmate hij preciezer kan zagen. Op zolder staan de kleinere machines en is een stofvrije ruimte voor het lakken van de instrumenten. En de al genoemde klimaatkamer. Als enthousiast lid van de uilenwerkgroep in de Achterhoek mogen zijn medewerkgroepleden gebruikmaken van de machines om uilenkasten te maken.

Merel

Te koop De eerste jaren maakte hij wel 20 gitaren per jaar, nu ze complexer zijn 12 per jaar, of veel minder. Ze zijn dan ook duurder geworden, vroeger vroeg hij ƒ 1850,-, tegenwoordig wel €6.000,- – €11.000,-. Gemiddeld zit er 200 uur werk in; hout verzamelen, zagen, gereedschap slijpen enz. niet meegerekend. Momenteel is er

Het kunstenaarscollectief is partner in het innovatiecentrum ICER op het DRU Industriepark.

Monumentendag. In de Commiesruimte (ICER) wordt een Tekententoonstelling van Kunstenaarscollectief Breekijzer geopend. ICER is deze dag gratis toegankelijk. Ook vindt er buiten op het plein voor de Cultuurfabriek (bij het beeld van de IJzergieter) een tekenactiviteit plaats. Daar kan getekend worden door kunstenaars en publiek, jong en oud, op de stelconplaten van het plein. Een bijzondere happening!

Tekenfestival

Wat is The Big Draw?

De start van de Big Draw-activiteiten zal zijn op zaterdag 12 september tijdens de Open

The Big Draw is een jaarlijks evenement van The Campaign for Draw en wordt

Bert in Hamburg bij de stam African Blackwood

gevierd in meer dan 20 landen. Het doel: zo veel mogelijk mensen aan het tekenen krijgen. Wat Breekijzer wil laten zien tijdens deze activiteiten is dat tekenen meer is dan een vorm van beeldende kunst. Tekenen laat mensen beter kijken, zet ze aan het denken, inspireert, verbindt en brengt mensen samen. Wat er gaat gebeuren? Groepstekeningen maken, individueel tekenen, buiten tekenen en binnen tekenen. Tekenen met bijzondere materialen en bijzondere toepassingen. Er

Boven ons hoofd zingt een merel. Het is een turdus merula. Bert vindt het sonore geluid van deze merel het mooiste vogelgeluid dat hij kent. Daarom heeft hij zijn palissandergitaar naar deze merel genoemd, de merula dus. De nieuwste Blackwoodgitaar heet merula special.

wordt gewerkt met o.a. een tekenmachine en een tekenende fles etc. Speciaal voor het (basis) onderwijs worden er activiteiten georganiseerd; ook voor de BSO zal er een aanbod zijn. Het programma is voor de middenbouw (groep 3 t/m 5) en bovenbouw (6 t/m8). Voor meer informatie https://www.icer.nl/nl/actueel/the-big-draw Aanmelden? Dat kan via [email protected]

PAGINA 4

MONUMENTENKRANT 2015

Snel op gitaar

bijzondere serie concerten met fantastische gitaristen en na elk concert een ‘Meet and Greet.’

Jacqueline test de nieuwe gitaren die haar man Bert heeft gemaakt. En ze speelt er altijd zelf op één. Behalve als Bert hem kan verkopen. Dan zit ze een tijdje zonder.

Makkelijk en snel Drie dagen per week geeft ze les, meest kinderen, enkele volwassenen. Ze probeert de kinderen te laten doen wat ze leuk vinden. Ali B, Marco Borsato enz. ”Ik rap niet en ik rock niet,” zegt ze maar verder kan alles. Als meerdere leerlingen iets bepaalds willen, bewerkt ze de muziek speciaal voor hen. Maar eerlijk gezegd is de tendens dat ze het alleen maar makkelijk willen, met snel resultaat, zonder moeite te doen. Ze geven sneller op. En als Jacqueline een nummer van Anouk neemt van twee jaar geleden, beginnen ze te zuchten… dat is hopeloos ouderwets.

Berts gitaren klinken mooi helder zonder scherp te zijn en ze zijn prima in balans, zegt ze.

Muzikaal Jacqueline Snel komt uit een muzikale familie uit Schiedam. Ze ging op haar 17e naar het conservatorium in Den Haag, hoofdinstrument gitaar, bijvakken klassieke zang en klavecimbel. Waarom gitaar? Ze zag een nichtje erop spelen en wist dat ze dat ook wilde. Cello vindt ze ook mooi, maar een gitaar heb je voor jezelf, je kunt in je spel je ei kwijt. Met een cello moet je je bijna altijd aanpassen aan anderen. Ze houdt van klassieke muziek maar ook van de melancholische klanken van ZuidAmerikaanse muziek, van Ierse ballades en lichte muziek.

Staand Ze treedt behoorlijk vaak op, als begeleidster van anderen, of zichzelf begeleidend bij haar eigen zang. Toch goed dat ze dat bijvak destijds deed! Haar optredens zijn heel gevarieerd. Ze speelt graag ZuidAmerikaanse muziek bijvoorbeeld van José Luis Merlin en Heitor Villa-Lobos. Ze zingt Ierse ballads zoals If I Could Be Where You Are en Stars And Midnight Blue van Enya, maar ook lichte muziek als Mag Ik Dan Bij Jou van Claudia de Breij of You Don’t Know van Milow. Ze heeft ook een Spaans programma. Naast concerten in de Oude Ettense Kerk zingt en speelt ze bij trouwceremonies en

Talentje

Met sopraan Irma ten Brinke (rechts) herdenkingsdiensten. Ook verzorgt ze achtergrondmuziek bij diners en recepties. Samen met Irma ten Brinke uit Westendorp nam ze een cd op met muziek van Hans Plug, een onbekende componist uit Noordwijk. Nieuw is ook dat ze stáát in plaats van zit tijdens het optreden, wat klassiek gitaristen bijna nooit doen. Staand is het contact met het publiek veel beter en je bent beweeglijker. Daarvoor heeft ze Bert twee knopjes aan haar gitaar laten zetten zodat er een band aan kan. Ze heeft het Gelderse Gitaristen Podium opgericht onder andere om gitaarconcerten ook aan deze kant van het land te hebben en meer bekendheid te krijgen voor de klassieke gitaar. In 2006 zijn ze gestart en komend seizoen bestaan ze 10 jaar. Vanwege het jubileum komt er een

Koperslagerij Wissink

De koperslager of ketellapper is voor veel mensen een begrip uit een ver verleden. Het handmatig bewerken van koperen plaat tot potten, pannen en gebruiksvoorwerpen komt ook niet zo veel meer voor. Toch bestaat dit ambachtelijke handwerk wel. Wie het wil zien moet beslist de koperslagerij van Dennis Wissink bezoeken op Monumentendag. Komende van de Markt in Silvolde loop je de Marktstraat in. Het kan niet missen. Aan de gevel hangen drie koperen lampen en in gouden letters prijkt de naam Wissink. Hier werkt de koperslager. De deur staat uitnodigend open. Ik word begroet door Dennis, die zijn werk even heeft stil gelegd. In de werkplaats, tevens showroom staan en hangen lantaarns en lampen in glimmend koper. ”Ik laat graag mijn werk zien en wil mensen enthousiast maken voor het ambacht en de producten,” zegt hij.

Metaal zit in de familie Al vroeg kwam hij in aanraking met metaal bewerking. Vader was koperslager, opa was smid en overgrootvader begon als smid in de Kroezenhoek. Dennis is de vierde generatie in het vak. Van jongsaf groeide

hij er mee op. Als kleine jongen liep hij al in de werkplaats rond en maakte zijn eigen speelgoed. Een van de eerste gebruiksvoorwerpen van zijn hand was een asbak voor zijn opa. ”Mijn vader gaf wat aanwijzingen en liet me verder mijn gang gaan. Ik moest het zelf maken, zelf uitproberen en als het lukte gaf het voldoening.” Dat is altijd zo gebleven. Na zijn LTS en MTS werktuigbouw zocht hij de uitdaging en ontwikkelde zich naar een hoger niveau.

Fietscrossen Toch was koperslager niet zijn eerste passie. Dennis was lid van de fietscrossclub in Lichtenvoorde. Op zijn zeventiende werd hij wereldkampioen bij de junioren. Het jaar daarop nam hij deel aan het WK in Amerika. Voor trainingen en wedstrijden verbleef hij vaker in Amerika. In 1996 werd hij Nederlands kampioen bij de ’elite man’. Hij behaalde meerdere kampioenstitels in zijn carrière. Met trots kijkt hij daarop terug. Echter de meeste voldoening beleefde hij toen hij voor zijn verdiensten werd opgenomen in de BMX hall of fame. In 2005 stopte hij met fietscrossen. Dennis ziet wel een relatie tussen zijn sport en zijn ambacht. Het fietscrossen is een leer-

Daarom start zij bij kinderen tegenwoordig met een pakketje van 8 lessen in plaats van een heel jaar. Hoogtepunt is het leerlingenconcert, dat elk jaar plaats vindt in de Hervormde kerk in Etten. Een familie

DE ULFTSE KRANT trad op, en sommige leerlingen begeleidden elkaar. Vorig jaar was er toevallig een groepje van zeven leerlingen ontstaan dat samen een mooi optreden verzorgde. In al die jaren heeft ze één talentje ontdekt, maar die is er helaas niet mee verder gegaan. Gitaar is nog steeds heel populair, veel bands gebruiken gitaarmuziek, ook akoestisch. En ukelele ook. Dus aan leerlingen heeft ze geen gebrek. Componeren of tekst schrijven is ook leuk om te doen. Maar zover heeft ze nog niet veel leerlingen gekregen. Op 3 oktober geeft ze een concert in de Oude Kerk in Etten.

12 september Bert en Jacqueline zijn op Open Monumentendag van 10.00 – 16.00 uur.in de Oude Kerk in Etten aanwezig om te laten zien hoe een gitaar wordt gemaakt (Bert) en voor miniconcertjes (Jacqueline). Ook in/bij de kerk: een foto-expositie van Guido Pelgrim, een speciale muzikale activiteit voor kinderen.

Leerlingenconcert in de NH kerk in Etten 2015

school geweest. ”Doorzettingsvermogen, grenzen ontdekken, frustraties verwerken en weer terugkomen, durven en fantasie hebben zijn eigenschappen, die ik in mijn werk ook nodig heb.”

Op de werktafel ligt een restant van een pinakel of piron, de afsluiting op de nok van het dak. Er zitten gaten in en het zink is totaal verweerd. In delen wordt de piron nagemaakt. Dat is passen en meten.

Ambacht koperslager

Restauratie

Sinds 2006 begon Dennis als zelfstandig koperslager. ”Ik noem me bewust koperslager. Dat omvat het beste het werk dat ik doe. Ik bewerk platen koper, messing en zink tot een bepaalde vorm.” Door de jaren heen heeft hij zich bijzonder bekwaamd tot specialist en wordt gevraagd om zijn expertise; het forceren. In de werkplaats laat hij me zien waar hij mee werkt. De schaar, de rondschaar, de forceerbank en de staken en de hamers. ”De forceerbank heb ik van mijn vader gekregen,” vertelt hij trots. Hij heeft oud gereedschap en voor verschillende toepassingen maakt hij zelf het juiste gereedschap. Bijvoorbeeld de staken, een speciaal gereedschap om het materiaal te vervormen. ”Op een veiling zette ik ooit mijn zinnen op een kistje met staken. Pas na spannend opbieden was ik koper en hing eraan. Ik had echter niet genoeg geld bij me en moest eerst naar de bank voor geld,” vertelt hij nog lachend.

Bekendheid kreeg hij bij de restauratie van monumenten. Zijn vakmanschap wordt gevraagd om de originele vorm of ontbrekende delen na te maken zodat de historische waarde bewaard blijft. ’Koperslagerij, verlichting, reparaties en sierwerk’ staat op het raam van de werkplaats. Naast Oud-Hollandse straatlantaarns ontwerpt Dennis zelf lampen met moderne en meer gestileerde vorm. Graag werkt hij met kunstenaars en architecten die een schets of idee aandragen. Het is de uitdaging om het in metaal vorm te geven. Een bijzonder project is geweest het interieur van de Engelse pub Uffies in Zutphen. De lampen en koperen elementen van de bar heeft hij vorm gegeven. Zijn werk is veelzijdig. ”Het ambacht is niet uitgestorven,” vindt Dennis. Het blijft onze opgave om het oude duurzaam voor later te bewaren. De kunstenaar blijft nieuwe vormen bedenken. ”Het is een prachtig ambacht,” vindt de koperslager Dennis Wissink.

Met routine toont Dennis de verschillende bewerkingen van plaat tot bolvorm. Eerst wordt van een strook een vierkante plaat gesneden. met de rondschaar een ronde en met de forceerbank en de staak wordt een bolvorm geforceerd. Met de staak duwt hij de plaat in de vorm. Dit is handwerk. De bewerking gaat vanzelfsprekend en soepel. Tevreden beoordeelt hij het resultaat.

Meer informatie over koperslager Dennis Wissink leest u op zijn website www.koperslagerijwissink.nl Op zaterdag 12 september staat de deur open en zijn belangstellenden van harte welkom.

DE ULFTSE KRANT

MONUMENTENKRANT 2015

PAGINA 5

NH Pastorie te Gendringen Wat is er in Anholt te zien? In de Kerkstraat, op de wal voor de RK kerk, zijn de Kruiswegstaties van Nadorp te zien. In 1756 werden er drie neergezet, met reliefs aan beide zijden. In WO II werden ze zwaar beschadigd. De familie Zu Salm-Salm heeft de kerk nieuwe stenen geschonken waaruit in 199 nieuwe staties zijn gemaakt.

Willi Schmeink in 1964

In de ochtend van 19 mei 1830 omstreeks 10.00 uur voltrok zich in Gendringen een grote ramp. Aangewakkerd door een felle wind verspreidde zich razendsnel een brand die was ontstaan in de bakkerij van Boekhorst. In minder dan een uur stonden vele huizen en gebouwen in lichterlaaie. Meer dan veertig huizen, waaronder het huis van de dominee, brandden volledig af en ook de NH Kerk werd niet gespaard. Geld voor herbouw was er nauwelijks en het duurde dan ook vele tientallen jaren voordat iedereen weer was gehuisvest. De herbouw van de Kerk bleef beperkt tot de huidige vorm en de bouw van een pastorie kon ook eerst veel later worden opgepakt. Toen het rond 1890 eindelijk zo ver was, koos men wel voor een representatief gebouw en kosten noch moeite werden gespaard. Daarom is heden anno 2015 een van de markantste gebouwen in het centrum van Gendringen de voormalige NH Pastorie aan het Kerkplein. Het pand zelf staat te midden van een mooie ruime tuin met aan de straatzijde het voormalige Koetshuis. Omdat in de afgelopen jaren de functie van pastorie was vervallen dreigden de gebouwen, gebouwd rond 1890, in verval te raken. Een ontwikkeling die nog werd versterkt omdat het niet meer permanent werd bewoond. Het is daarom goed om te zien dat het geheel nu weer in de oude luister wordt hersteld. De huidige eigenaren, de heer en mevrouw Jonkers, hebben het voornemen het geheel

in de oude staat te herstellen. Dit zal zeker enkele jaren in beslag nemen. In de loop van meer dan honderd jaar is er veel in het pand veranderd en gesloopt en - als zo vaak - is elke verandering helaas geen verbetering. Zo zijn de oorspronkelijke deuren niet meer aanwezig, waren de vloeren verzakt en waren – uniek voor deze streek - de schuifluiken voor de ramen niet meer te gebruiken.

In de Gendringerstrasse 8 is de smederij van Willi Schmeink (*1920 †1990) te bezoeken. Willi nam in 1905 de smederij van zijn vader Johann Schmeink over nadat hij in 1945 uit krijgsgevangenschap terugkeerde. Sedert eeuwen was hier een hoef- en wagensmid, meerdere generaties lang. Paarden beslaan en ijzeren banden op wagenwielen zetten trok steeds de belangstelling van de schoolkinderen. Eind 80er jaren werd Willi’s bedrijf gesloten.

De heer Jonkers is begonnen met het meest noodzakelijke onderhoud uit te voeren om te zorgen dat de bouwconditie niet verder terugloopt. De restauratie van het geheel zal in delen worden uitgevoerd. Hierbij is kennis van de oude ambachtelijke wijze van bouwen noodzakelijk. Als eerste is de restauratie van het Koetshuis opgepakt. Nadat het deels is gestript is er inmiddels een nieuwe vloer gestort en zullen de oude gebinten zo veel als mogelijk worden hersteld. Om extra ruimte te scheppen wordt het pand ook wat vergroot waarbij de oude bouwstijl zal worden gevolgd. De komende maanden zullen ook de nieuwe gebinten worden vervaardigd en geplaatst waarna de afwerking kan starten. Tijdens de Open Monumentendag op zaterdag 12 september 2015 zal de voortgang van de restauratie kunnen worden gevolgd. Naast de heer en mevrouw Jonkers zullen ook andere deskundigen aanwezig zijn om uitleg over de voortgang te geven.

van de Keramiekgroep die hun basiskennis hebben opgedaan in het atelier van keramiste Frouwkje Heering in Ulft. Na haar overlijden in mei 2014 besloot dit kwartet samen verder te gaan. Ceciel Thuijs, Mieke IJkelenstam, Miranda Hoksbergen en Anja Enserink uit Anholt komen eenmaal per twee weken bij elkaar. Naast het handvormen van sculpturen draaien ze gebruiksvoorwerpen. Met glazuren ontdekken ze nieuwe mogelijkheden om het werk te verfraaien. 3 Werk van Isselburg Creativ Dit is een groep van 14 mannen en vrouwen die schilderen. Sinds 1994 komen ze bij elkaar. Hun kunstwerken worden regelmatig in de omgeving tentoongesteld onder andere jaarlijks in het Baumschule Bollwerk, tweejaarlijks in de Verbundschule en in het voormalige Textilgeschäft, alle in Isselburg. Getoond worden iconen over landschappen, dieren, portretten, realistische en abstracten in aquarel, olie en acryl. De exposanten zijn Silvia Bollwerk, Monika Büdding, Iris Hübers, Dieter Knaven, Gabi Lümen, Daniela Mattstedt, Astrid Punessen en Heike Wehren. De werken zijn te koop. 4 Werk van Hermann Spaan Op de bovenverdieping zijn werken te zien uit de nalatenschap van de Anholtse hobbyschilder Hermann Spaan (*1923 †2003). Spaan schilderde overwegend Anholtse onderwerpen evenals kerken en landschappen rond Anholt. Vele tot op heden onbekende schilderijen, tekeningen en drukwerk worden getoond.

In de Hohe Strasse 10 zijn in het Heimathaus vier exposities te zien: 1 Werk van de meesterpottenbakker Wilhelm Rinck 2 Werk van de Keramiekgroep ’Werken met klei is altijd weer spannend, het is genieten en het levert unieke werkstukken op.’ Dat zeggen de vier vrouwen

Smederij Blumer in Gendringen In gesprek met Ans en Jan Robben over ontstaan en geschiedenis van Smederij Blumer Een van de belangrijkste ambachten in het verleden was dat van smid. Ieder dorp, ieder buurtschap had een eigen smederij en smid. Honderden jaren werden hier eenvoudige veelal huishoudelijke gebruiksvoorwerpen gesmeed en uiteraard gereedschappen. Ook messen, zwaarden, grafmonumenten werden in de smederij vervaardigd. Paarden van hoefijzers voorzien was ook een belangrijke taak. Uit deze ambachtelijke bezigheden zijn in latere jaren winkels en ondernemingen ontstaan zoals winkels in huishoudelijke artikelen, kachels en haarden maar ook constructie werkplaatsen, installatiebedrijven en zelfs fabrieken. Van de traditionele smederijen zijn er niet veel meer over. Werkzaamheden zijn vervallen of geïndustrialiseerd, ook al omdat het echte handwerk te duur werd. Er wordt nog wel handmatig siersmeedwerk geproduceerd maar dit is dan ook kostbaar. In Gendringen waren in het verleden meerdere smederijen. Door gebrek aan opvolgers zijn de meeste inmiddels gestopt, zoals bijvoorbeeld smederij Nusselder. Overgebleven, en ook thans nog steeds een familiebedrijf, is Blumer in de Grotestraat. Ontstaan uit een traditionele smederij is het bedrijf getransformeerd tot Installatie- en Electrobedrijf.

Hoelang bestaat jullie bedrijf al ? Onze overgrootvader Gijsbertus Blumer startte in 1860 met zijn hoefsmederij. Het bedrijf bestaat dus inmiddels al 155 jaar en

is nog steeds een springlevend familiebedrijf. Wel is het bedrijf al enige jaren geleden overgenomen door de vijfde generatie in de familie, Sjoerd en Tom Robben.

Is de smederij nog in gebruik en wordt er nog smeedwerk gemaakt ? De oorspronkelijke smederij aan de Koningsstraat bestaat nog in oude luister. Hoewel niet meer dagelijks in gebruik kan het smidsvuur nog steeds worden ontstoken en is het mogelijk om het eeuwenoude ambacht opnieuw te beleven.

Hoe zien jullie de toekomst voor een ambacht als smid ? Het oude ambacht van smid is verworden tot een uitstervend beroep. Het beslaan van de paarden zal noodzakelijk blijven en verder is er plaats voor een enkele siersmid. De toekomst moet dan ook op een andere wijze worden vormgegeven. In de jubileumkrant die in verband met het 150 jarig bestaan in 2010 werd uitgebracht is duidelijk aangegeven dat het bedrijf is uitgegroeid tot een modern Installatie- en Electrobedrijf. Met de waarden service, betrouwbaarheid, bereikbaarheid en continuïteit kan het bedrijf nog vele generaties voort.

(Advertentie)

AANNEMINGSBEDRIJF

JAN VAN DULMEN b.v. Zeddamseweg 24 Tel. 0315-323680 - Fax 0315-323549 www.janvandulmen.nl

Tijdens monumentendag is de smederij nog in oude staat te bezichtigen. Ook zal dan het smidsvuur branden en kunt u getuige zijn van het oude ambacht. U bent welkom aan de Koningsstraat (of in de winkel aan de Grotestraat 47- 49 in Gendringen).

7075 EE ETTEN (GLD.) Het adres voor al uw werkzaamheden in de bouw. 











OLGYDQ Bouwend1HGHUODQG

PAGINA 6

MONUMENTENKRANT 2015

2 x 6 meter. Een vrijmetselaarstas (ook in een vitrine) werd met een ritueel erbij overgedragen. En heel mooi: voor de gemeente mochten we twee schilderijen van Herman Brood inlijsten, van 3 x 8 meter! Die moesten met een vrachtwagen vervoerd worden. In 1978 heeft de toenmalige koningin Juliana in Dinxperlo een schilderij gekregen van de Rietstap dat wij mochten inlijsten. Maar dat zal nu wel achter de rododendrons liggen…”

Van schilderij en lijst Over kunst en ambacht van Willem (*1936) en zijn zoon Frank (*1960) Gal in Etten

Dame

Helemaal ’in’ het schilderij

Een groot ovaal schilderij en een nog veel grotere gouden lijst, ook ovaal, worden binnengebracht. De dekens gaan er voorzichtig af. Prachtige kleuren van een dame in klederdracht komen tevoorschijn. Het schilderij is van 1846 en waardevol. Of Willem en Frank de restauratie en het inlijsten op zich willen nemen, is de vraag. ”Ja graag!” roepen ze beiden. Dit is bijzonder!

In een ladekastje, dat nog van het oude ziekenhuis Antonia in Terborg is geweest, laat hij me de tubes verf zien, goede (dure) merken en prachtige kleuren. Soms begint Willem ’s avonds na het eten met een restauratieklus en zit er dan om half 12 nog. Dan zit hij helemaal ’in’ het schilderij. Hij rolt de speciale (dure) daglichtlamp erbij en het ladekastje, een potje met terpentine bij de hand, want dit is de beste tip: als je een tube openmaakt, gaat het dopje meteen in de terpentine. Aan het eind even schoonmaken met een doekje, de laatste druppel terpentine zorgt ervoor dat je de tubes altijd open kunt krijgen. En zo verspil je geen verf. Kleuren maken is mooi werk.

Gedoubleerd Willem laat me de werkplaats zien. Hij vertelt er met bezieling over en tot in detail, alsof hij me het vak wil leren. Een schilderij van een Amsterdams grachtenpand moet gerestaureerd worden. Het is van de bekende Belgische schilder Charles Leickert (*1816 †1907); Willem zoekt het even op in de encyclopedie. Het is heel donker geworden, niet het schilderij maar de lak is lelijk.

Willem met het bloemschilderij en vooraan het Amsterdamse schilderij van Leickert Het zal een klus worden want er zit een verkeerde laklaag op en het bobbelt. Maar dat gaat goed komen. Schoonmaken, de oude laklaag verwijderen, beschadigingen retoucheren en opnieuw lakken met transparante lak. Hij laat een voorbeeld zien van de reiniging van een schilderij van de voorouders van jonkheer Floris Beelaerts - van Blokland van kasteel de Kelder: de oorspronkelijke situatie, half schoon en helemaal schoon. Wat een verschil. Daar ligt een opgekruld doek met een scheur. Het is geen bijzonder mooi schilderij (een vaas met bloemen) maar het heeft emotionele waarde voor de eigenaar en dat vinden Willem en Frank even belangrijk als een duur schilderij. Het achterdoek van het schilderij moet gedoubleerd worden. Daarvoor wordt de doubleertafel verwarmd, het doek wordt er plat op gelegd tot de was langzaam smelt. Dan kan het oude achterdoek eraf en komt er een nieuw op.

Vergulden van een lijst Willem neemt me mee naar een houten doos, de deksel gaat open, hij haalt er een kartonnen doos uit, deksel eraf, enkele vloeibladen eraf, daar ligt een stapel velletjes bladgoud. Om lijsten mee te vergulden. Na het gebruik gaan de restjes in een glazen pot om in te leveren, dat is geld waard.

Landschap en dame Willem begon de lijstenmakerij in 1985. Van beroep is hij timmerman en hij werkte in Bottrop bij een timmerman, 10 jaar al. De baas had een huis in Spanje. Daar bleken enkele mooie schilderijen (van een landschap en van een mooie dame) op zolder te liggen die hij wilde inlijsten. Zo’n vraag van je baas kun je niet negeren natuurlijk. Van twee freeskoppen maakte Willem er tijdelijk één om twee profielen in het (eiken) hout voor de lijst te kunnen maken. Om de hoeken goed te krijgen, ging hij kijken bij een lijstenmaker. Het leek hem wel wat om hiermee voor zichzelf te beginnen. Hij begon in 1976 twee dagen in de week in het koude schuurtje achter zijn huis in de Korenstraat in Ulft. Als hij begon, moest hij eerst de wasmachine naar buiten doen. Zijn eerste klant was de vrouw van bakker Schol in Ulft, ze wilde haar zelfgemaakte borduurwerk in laten lijsten. Een vertegenwoordiger wees hem op het bestaan van de Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen. Daar is hij drie seizoenen naartoe geweest. Hij bleek er gevoel voor te hebben en het ging steeds beter. In

DE ULFTSE KRANT

Spannend en eenzaam

1985 werd het schuurtje te klein en kocht hij een pand in Etten. Willems vrouw Everdien Heebink uit Silvolde hielp met opspannen en deed het baliewerk. Zoon Frank was toen al gediplomeerd kok. Hij kookt nog steeds goed. Maar hij bleek ook een goed gevoel voor het vak te hebben en kwam vier jaar later in het bedrijf. ”Hij vond het leuk en wilde ook sober en in armoede leven,” lacht zijn vader. Ze adverteerden met ‘Gespecialiseerd in al het voorkomende inlijstwerk’. In 2005 is Everdien al overleden; Willem had zo graag oud met haar willen worden.

Herman Brood Inlijsten komt op de eerste plaats. Soms 15 per week, soms 40, dat kan enorm variëren. De klanten komen uit alle windstreken. Willem en Frank willen het laagdrempelig houden. Ze maken geen onderscheid: of iemand nu een stukje glas van € 5,- wil of van € 2.500,-, beiden vinden ze even belangrijk. Er bestaan geen Nederlandse lijstenfabrieken meer. Ze kopen ze in per ’staaf’ in Frankrijk, Italië en Spanje. Nee, niet in China, die bevielen helemaal niet, vooral omdat ze daar andere houtsoorten gebruiken. In Duitsland en Zweden worden nog wel ornamentlijsten gemaakt. Je kunt het zo gek niet bedenken, of ze hebben het ingelijst. ”You name it, we frame it,” voegt Frank toe, ”Al is het een krant. Een trouwjurk in een zogenaamde vitrine (dat kan natuurlijk niet zo plat als een schilderij), doopjurkjes, borduurwerken, voetbalshirts met het hangertje erbij, de gebiedskaart van het St. Olwaldusgilde van

Inlijsten en restaureren is arbeidsintensief werk. Een restauratie kan een paar dagen duren maar ook wel een maand of meer. De vaste kosten zijn hoog en apparatuur, lampen, tubes verf, pigmenten en bladgoud zijn heel duur. Het staat of valt met vakmanschap en ervaring. Ze hebben goede en slechte jaren gehad; over het algemeen mogen ze niet klagen. Van de vertegenwoordiger hoorden ze dat er de afgelopen jaren in hun werkgebied wel 20 of 30 lijstenmakers gestopt zijn. Ze leren nog altijd bij. Willem heeft geleerd om te luisteren naar zijn klanten. ”Van een domme boer kun je nog iets leren,” zei zijn vader al. Het is een spannend vak, er kan veel fout gaan. En het is eenzaam. De mensen komen met een ziek schilderij en als je het klaar hebt, slaak je een zucht van verlichting.

Etalage van wat kan Ten slotte de kunsthandel. Die vormt als het ware de etalage waarmee ze kunnen laten zien wat kan. Het is geen galerie waarbij de kunstenaar een percentage krijgt. Willem en Frank kopen de kunst zelf in en geven het een goede lijst. Als er een schilderij wordt verkocht, schaffen ze een ander aan. De ’winkeldochters’ (die niet verkocht worden) proberen ze terug te verkopen aan de handel. Willem kocht zijn eerste schilderij van John Ermens uit Utrecht. Vader en zoon gaan soms naar beurzen en hebben gaandeweg oog gekregen voor de kunst die hun klanten graag hebben. Op zaterdag 12 september laten Willem en Frank de bezoekers van Open Monumentendag hun atelier (Dorpsstraat 6 Etten) zien en vertellen er hun verhaal bij.

Monumensjes in de klas

Nationale orgeldag

Ook in 2015 doet een aantal basisscholen in de gemeente Oude IJsselstreek weer mee aan de Open Monumentenklassendag. Op vrijdag 11 september krijgen de groepen 7 en/of 8 van de aangemelde scholen een introductieles. In het lesmateriaal spelen de zogenaamde Monumensjes een belangrijke rol. Bij elk monumenttype hoort een Monumensje, een vroegere bewoner of gebruiker van een monument. Zo is er een molenaar die bij de molen hoort en een non bij een klooster. In de introductieles maken de leerlingen kennis met de verschillende Monumensjes.

Orgels van Naber (Etten) en Nolting (Gendringen)

Na de les op school gaan de leerlingen van de twaalf deelnemende scholen gewapend met een werkblad op pad naar een monument bij hen in de buurt. Monumenten die bezocht gaan worden zijn met name kerken in Etten, Gendringen, Megchelen en Sinderen, molens in Etten, Silvolde, Voorst en Varsseveld, de maalderij in Sinderen, de kruidenierswinkel in Bontebrug, een villa in Varsseveld, kasteel Wisch en een boerderij

Op zaterdag 12 september is het Open Monumentendag maar óók Nationale Orgeldag. Dit is een mooie combinatie: veel kerken zijn open en de organisten demonstreren graag ‘hun’ orgels. in Varsselder. Dit jaar brengen leerlingen ook een bezoekje aan de koperslager in Silvolde. Dit jaar is het thema van Open Monumentendag Kunst en Ambacht en het is fijn dat we daarbij kunnen aansluiten. Bij het monument volgt een korte rondleiding door een gids, waarna de leerlingen aan de slag gaan met hun werkwijzer. Elk monument heeft zijn verhaal. Verhalen vol geschiedenis, over markante personen en gebeurtenissen. Spannende, avontuurlijke of soms droevige verhalen. Leerlingen beleven deze verhalen zelf door het bezoek aan het monument. Ze leren op jonge leeftijd de betekenis en het belang van monumenten in de geschiedenis van onze dorpen kennen.

Het bijzondere is dat elk orgel anders is wat betreft klankkleur, grootte, akoestiek van de kerk en geschiedenis. Het orgel in Etten is in 1844 gebouwd door Carl Friedrich August Naber, een zeer productieve orgelbouwer uit Deventer. Het orgel in Gendringen is in 1840 gebouwd door Johann Daniel Nolting uit Emmerich. Nolting is geboren in 1757 en zijn orgels wortelen in de 18e eeuw, met krachtige heldere klanken. De orgels van Naber ademen meer de sfeer van de 19e eeuw. De afgelopen jaren zijn de orgels in de protestantse kerken van Etten en Gendringen gerestaureerd. Op 12 september zullen de orgels de hele dag worden bespeeld. Het is zeker de

moeite waard om de kerken te bezoeken en de klanken van de orgels te vergelijken.

Het orgel in de Maartenskerk in Etten

DE ULFTSE KRANT

MONUMENTENKRANT 2015

PAGINA 7

Wilhelm Rinck, meesterpotterbakker en schilder In een artikel uit 1937 wordt Wilhelm Rinck (*1856 †1936) ‘Meester Rinck uit Anholt’ genoemd. Hij heeft sporen nagelaten, vooral in Anholt maar niet alleen daar. De voorwerpen die hij als pottenbakker maakte, zijn ook vandaag nog in menig Anholts gezin te vinden.

terhand. Nu draait de grote schijf onder de voeten van de meester. Hij heeft al een homp klei in de hand. We volgen het vormen van de klei. Zijn lange vingers tasten, duwen, strijken en vormen de klei rondom. De schijf draait gelijkmatig. Interessant is de houding van de pottenbakker. Rustig, bijna onbeweeglijk zit hij daar, je ziet de hoogste concentratie. De voeten stappen in de maat, de schijf snort en zoemt. Langzaam komt de pot omhoog, hij is klaar. Met een fijne draad lost de pottenbakker de pot van de schijf‘, zo vertelde Klaus Laas.

Potlood Wilm Rinck werd geboren in Anholt in 1856. Zijn moeder Elisabeth was in 1829 in Megchelen (NL) geboren als oudste dochter van Helene Fels en Peter Weber. Zijn vader was de meester-pottenbakker Dietrich Rinck uit Isselburg. Vader Dietrich had het pottenbakken in Doesburg geleerd en hij werkte later in Isselburg en omgeving bij meerdere pottenbakkers. In 1856 kocht hij het huis aan de Markt 158 van de familie Cussel. Daar begon hij de werkplaats. In 1856 werd Wilm geboren. Al vroeg bleek hij talent voor tekenen te hebben. Vanuit Münster kreeg hij een stipendium voor de vakschool in Düsseldorf. Verbazingwekkend is zijn bijzondere vakmanschap als schilder, of beter nog, als tekenaar. Zijn potloodtekeningen zijn van hoge kwaliteit. Na de opleiding werkte hij samen met zijn vader in de pottenbakkerij in Anholt. Ze maakten overwegend keukengerei voor dagelijks gebruik zoals tabakspotten, inktpotten, drinkbekers, koffie- en melkkannen, kruiken, schalen, oliekannen, bloempotten, wandborden en –tegels met spreuken en voorstellingen van dieren.

Muurreliëfs Wilms bloeitijd was van ca 1880 tot de Eerste Wereldoorlog (1914). Tekenen, schilderen en vormen waren zijn passie. Hierin kwam hij tot buitengewone prestaties, bijvoorbeeld in St Pankratiuskerk in Anholt. De kerk was in 1862 gewijd en werd beschilderd door professor Stummel en de schilder Lamers. Vanaf 1886 leverde Wilm, samen met zijn vader, die 90 jaar werd, de reliëfachtige kleurige muurplaatjes in de beide zijschepen en in de Mariakapel. In de loop van tien jaar hebben Wilm en zijn vader ca 25.000 muurplaatjes ter grootte van 10 x 10 cm met de hand gemaakt en daarmee grote wandreliëfs samengesteld.

blauw linnen werkpak aan. Hij was, gemeten naar de huidige tijd, ongelooflijk sober en bescheiden. Zijn werkplaats leek wel op een gildehuis in de Middeleeuwen. De ramen waren omgeven met spinrag, overal zag je leemsporen, de werkschorten getuigden van jarenlang gebruik.

Verzameling Tekenen en schilderen bleven tot op hoge leeftijd zijn lievelingsbezigheid. Op 30 december 1936 stierf Wilm Rinck op 80-jarige leeftijd. Zijn graf wordt nog altijd verzorgd door het Heimatverein Anholt dat intussen een omvangrijke verzameling van Rincks werken heeft.

Spinrag Slechts enkele meters van het historische raadhuis in Anholt stond het smalle bakstenen huis van Rinck. De foto toont de achterkant van het huis met de schoorsteen die voor de oven gebruikt werd. De werkplaats lag aan het Rosentalstraatje bij de Markt. Rinck leefde samen met zijn Wilhelm Rinck achter zijn pottenbakkersschijf twee jongere zussen die net Voor de plaatjes kregen ze 15 Rijkspenning als hij ongetrouwd waren; zijn jongste per stuk, een groot bedrag, dat echter nau- broer Karl verhuisde naar elders. Rinck welijks de maakkosten oversteeg. Rinck stond bekend als een stijfkop. Bezoekers maakte een beperkt aantal 1 meter hoge werden terughoudend ontvangen, als ze vazen met deksel in de geest van Delfts al ontvangen werden. Hij had altijd een porselein, die hij niet graag weggaf. Ze waren versierd met het wapen van Anholt of zelfs met het wapen van het vorstenhaus Zu Salm-Salm. Ze waren zo gemaakt dat ze wel uit de baroktijd leken te stammen.

Wilhelms grote Deckelvase [vaas met deksel] met het grote wapen van Salm-Salm. 62 cm hoog, onder 16,5 cm, gesigneerd 1896, Museum Wasserburg Anholt

Het Heimathaus aan de Hohe Strasse 10 in Anholt is op zaterdag 12 en zondag 13 september geopend van 10.00 tot 16.00 uur. De bestaande verzameling is dan nog uitgebreid met geleend werk.

Emmerich In vakkringen baarden de versieringen van Anholt overal opzien. De destijds bekende kunstkenner en –verzamelaar van christelijke kunst Dr Schnütgen uit Keulen zorgde ervoor dat Rinck ook voor de St. Aldegundiskerk in Emmerich vergelijkbare plaatjesreliëfs maakte. ‘Het echte werk, de vormgeving op de pottenbakkersschijf, vereist een mees-

Achterkant van Rincks huis met de schoorsteen

Expositie en concert in de Steenhouwerij Expositie cursisten Henk Welling Zaterdag 12 en zondag 13 september bent u van harte welkom in de werkplaats van beeldend kunstenaar Henk Welling. Op beide dagen is er beeldhouwwerk te zien van de cursisten die daar beeldhouwen. Er is een grote diversiteit aan werk, ruimtelijke beelden, reliëfs en ook teksten in steen. De materialen die gebruikt zijn voor de werken zijn heel divers o.a. marmer, harde kalksteensoorten, zachte kalkstenen, serpentijn, speksteen, albast en zandsteen.

De werkplaats is op beide dagen geopend van 12.00 tot 17.00 uur. De meeste cursisten zijn zelf aanwezig.

Concert binnen de expositie van vocaal ensemble ‘Garden Rumours’ i.s.m. ’Let Us Wander’ In dat weekend zal op zaterdag 12 september in de sfeervolle entourage van de werkplaats van 15.00 tot 16.00 uur een concert plaatsvinden van Garden Rumours en Let Us Wander. Garden Rumours is een vocaal ensemble met een breed repertoire (klassiek,

religieus, drankliederen). Het is een koor dat graag deelneemt aan allerlei creatieve activiteiten. Let Us Wander is een klassiek vocaal kwartet en bestaat uit drie zangeressen en een pianiste. Let Us Wander zingt o.a. liederen van Richard Strauss, Henry Purcell, Rossini en Dvorák. Naast het zingen van liederen uit hun eigen repertoire tijdens dit concert zullen de beide koren ook gezamenlijk wat ten gehore brengen. Locatie Ketelhuis op DRU-industriepark (aan de kant van de Oude IJssel) U bent van Harte Welkom en de toegang is gratis.

Na de start van het concert (om 15.00 uur) zal de werkplaats tot 16.00 uur gesloten zijn i.v.m. de rust. Kom op tijd wanneer je het concert mee wilt maken.

PAGINA 8

MONUMENTENKRANT 2015

DE ULFTSE KRANT

Zonder vrijwilligers geen Hofshuus In gesprek met Bennie Wisselink Hofshuus en Gesinkschure danken hun bestaan aan de vele vrijwilligers die bergen werk hebben verzet om boerderij en erf te maken tot wat het nu is. En nog steeds draait alles om de belangeloze inzet van heel veel mensen met hart voor de zaak. Zo’n vijfentwintig jaar geleden begon het met het stichtingsbestuur van Museum Kerspel Varsefelt dat een geschikte locatie zocht voor hun museumcollectie. Het Hofshuus, dat al jaren niet meer bewoond werd, kwam in beeld. Nadat een storm in januari 1990 een enorme ravage had aangericht, verkochten de eigenaren de boerderij aan de stichting. Om alles te kunnen bekostigen werd door dhr. Kramp financiële steun toegezegd. Het dak dicht krijgen, was de eerste stap. Door de bouwcommissie werden ruim veertig vrijwilligers bereid gevonden hun handen uit de mouwen te steken. Onder hen

ook metselaar Johan Lieftink en timmerman Bennie Wisselink. Hij ging in 1990 met de VUT. Dat kwam goed uit want bij het Hofshuus hadden ze vaklui nodig en Bennie was daarmee ’mooi van de straote’. ”We konden aan de slag,” vertelt Wisselink. ”Alle pannen gingen er af en de panlatten werden vernieuwd. Wat nog goed was, werd weer gebruikt.” Omdat er niet genoeg geld was, werd hout bij de ’sloop’ gehaald, waar de nog goede delen van afgebroken boerderijen naar toe gingen. Het dak werd gedekt met de overgebleven pannen en met de voorraad die was opgeslagen na de sloop van boerderij ’Gesink’. Nadat het dak er weer op zat, werd mondjesmaat geld binnengehaald en kon de binnenkant stapsgewijs aangepakt worden. Gelukkig waren de gebinten nog goed en konden ze blijven staan. Wel werden ze met een staalborstel schoongemaakt. Een hele arbeid. ”De zolders waren niet al te best”, vertelt Wisselink, ”Dat wist ik eigenlijk wel.

Er lag nog hooi en stro op. Maar ja, even niet opgelet en daar ging ik. Gelukkig kwam ik goed terecht.” De bedoeling was om het oude in ere te herstellen. Omdat het Hofshuus al sinds de jaren zestig een rijksmonument was, moest het bestuur daar rekening mee houden toen ze het functioneel wilde maken. Het voorhuis werd intact gelaten, maar er moest veel aan gedaan worden. Er werd advies gevraagd aan de laatste eigenaar en zijn vrouw: Willem Raterink en Naatje Buevink. De bedsteden waren gebruikt als kast en moesten opnieuw ingericht worden. Later moesten er nog hekjes voor komen. Blijkbaar was een bedstee erg aanlokkelijk voor bezoekers. Ook de wieg in het voorhuis is door Wisselink van een onderstel voorzien: “Oma moest de wieg kunnen laten schommelen als ze aan het breien was.”

Al snel kon men buiten de bakoven opbouwen die van Woltershuus afkomstig was. Verder werd de waterput weer opgemetseld die buiten onder het zand verscholen bleek te zitten. De loden leiding die de waterput met de waskamer binnen verbond, lag er nog. Van de karloods, het kippenhok en de hooiberg was niet veel meer over. Ze werden weer in ere hersteld. Verder timmerde Wisselink nog aan het ’sikkenhok’ en de paardenschuur. Bennie Wisselink kijkt met veel plezier terug op de vele uren die hij samen met ’een heel leger aan vrijwilligers’ al werkend aan en bij het Hofshuus doorbracht. Door alle betrokken vrijwilligers die hun vakkennis op welk gebied dan ook inbrachten, zijn Hofshuus, Gesinkschure en het prachtige erf, geworden tot wat er nu staat. Daar kan Varsseveld trots op zijn.

Schilderijen en beelden Bijen en monumenten? op Nieuw Stubbelder Meer dan welkom zijn we op Nieuw Stubbelder, de boerderij van Gerard Velthuis en Henk Bulsink aan de Westelijke Noorderbroekweg in Westendorp. Beiden komen ze uit het interieursvak en dat is goed te zien in hun woonboerderij, die mooi gestoffeerd is met in de woonkamer een handgeweven tapijt. Maar bovenal is in de boerderij het werk van Gerard te bewonderen. Hij maakt schilderijen, decoratief, kleurrijk en op groot formaat. Ze nemen je mee in de stilte van de natuur. Daarnaast boetseert hij en bij binnenkomst kun je dan ook niet om de beelden heen van mensen die voor Gerard een diepere betekenis hebben. Personen met karakter. Verrassend zijn ook de ingenieuze tafel-

stoeltjes in ’Rietveld-stijl’, gemaakt uit één plank. ”Een beetje knutselen,” aldus Gerard. De inrichting van de boerderij en de tuin is in harmonie qua kleur, stijl en vorm. Hier wonen kunstminnaars die hun oude boerderij transformeerden tot een waar kunstpaleisje. We komen ogen en oren tekort om al het moois te bewonderen en de vele anekdotes te beluisteren.

Nieuwsgierig geworden? Boerderij Nieuw Stubbelder aan de Westelijke Noorderbroekweg 1 in Westendorp is inclusief tuin en atelier vrij toegankelijk op zondag 13 september van 11-17 uur. Nieuw Stubbelder is opgenomen in de fietsroute die start vanaf het Hofshuus.

Wat is de link tussen bijen en monumenten en hoe passen bijen in het thema ‘Kunst en Ambacht’ van Open-Monumenten-Dag. Dat waren vragen die bij ons opkwamen toen het Hoenderbos met de bijenschuur in de Varsseveldse fietsroute werd opgenomen.

Nu blijkt bijenhouden niet zo eenvoudig te zijn en kun je het gerust een ambacht noemen. Bijen waren er al eerder dan de mens. Maar goed ook, want suiker is pas aan het eind van de Middeleeuwen uitgevonden. Honing is het belangrijkste product dat de imkers uit de bijenvolken halen en was lang de voornaamste zoetstof voor de mensen. De imkers hadden een eigen gilde en wee degene, die honing stal. Die werd flink gestraft.

waarbij kleuren worden ingebrand, worden pigmenten vermengd met hete bijenwas en hars. Het levert goed houdbare schilderingen op met een transparante kwaliteit. Verder wordt bijenwas gebruikt om mee te boetseren of om wasafgietsels te vormen voor het gieten van bronzen beelden. Ook het aanbrengen van glans op houten sculpturen gebeurt met bijenwas. Zo ziet u dat bijen daadwerkelijk met monumenten, kunst en ambacht te maken hebben. Wilt u er meer van weten? Bezoek dan de schuur in de nieuwe natuur van het Hoenderbos aan de Spaanselaan. Zowel de imkers als eigenaar Bert Bruil vertellen er graag over.

Een ander product dat de bijen leveren, is bijenwas. Al eeuwenlang gebruikt de mens dit voor meerdere doeleinden. Om kaarsen van te maken bijvoorbeeld, in boenwas of als poetsmiddel voor onbewerkte houten vloeren. Ook wordt bijenwas gebruikt bij het restaureren en reinigen van gevels van monumenten met zachte ondergronden, zoals panden met kalkgebonden metselwerk, zandsteen, natuursteen en hout. Bijenwas wordt in de schilderkunst gebruikt als bindmiddel. In de wasschilderkunst

Wildbeheereenheid Varsseveld De wildbeheereenheid is een organisatie die staat voor het in stand houden van de natuur in ons land. Het hele land telt 300 van dergelijke eenheden die veelal lid zijn van de Koninklijke Jagersvereniging. Vroeger waren er in de Achterhoek heel veel kleine boerenbedrijven, gemengde bedrijven. Dit hield in dat een ieder zich op bijna elk gebied van landbouw bezig hield met het verzorgen van het vee, melkkoeien, varkens, kippen en een paard.

Om te voorkomen dat de gewassen werden opgepeuzeld door het wild, had bijna iedere boer een vuurwapen in huis. In de wintermaanden werd dan gejaagd, omdat het wild anders de nakomelingen niet groot kon brengen als zij afgeschoten werden. In latere jaren kwamen allerlei wetten, die het één en ander moesten reguleren. Uit deze boeren- jagers is de Wildbeheereenheid ontstaan.

Daarnaast verbouwde men voor het vee en voor het gezin allerlei gewassen, die nodig waren, zodat zo min mogelijk gekocht hoefde te worden, want veel geld was er niet. In de winter hield men zich dan ook nog bezig met het ontginnen van gronden, zodat er meer verbouwd kon worden.

In 2006 heeft het bestuur voor de bosarbeiders een onderkomens in Tandem gekocht, gerestaureerd en in gebruik genomen als verenigingsgebouw en informatieruimte voor de jeugd en ouderen. Op het moment dat het pand bijna geheel klaar was verwoestte een brand van 29 op 30 januari

2011 ons dierbare bezit. Slechts enkele half verbrande stukken hout waren nog aanwezig, al het andere was in rook opgegaan. Na de tranen en overleg is er weer een nieuw pand gebouwd. Waar wij vroeger van een Jachthut spraken, mogen wij het nu wel een Jachtpaleis noemen. Met een aannemer uit Wisch en veel vrijwilligers van de vereniging staat dit pronkstuk nu in Tandem. Scholieren van basisscholen kunnen er voorlichting krijgen over Natuur, Wildbeheer en Jacht, maar ook de oudere garde is van harte welkom. Als u tijdens de Monumentendag op 13 september aankomt hebben wij nog enkele verrassingen in petto. Mocht u dan ook nog met dringende vragen zitten dan kunt u die ook op ons afvuren. Als wij het antwoord weten, laten wij het weten en anders zoeken wij het uit en krijgt u op een later tijdstip antwoord.

DE ULFTSE KRANT

MONUMENTENKRANT 2015

PAGINA 9

Acryl- en olieverfKunst en ambacht schilderijen in Hofshuus op Sinderen Op Sinderen zijn kunst en ambacht goed vertegenwoordigd tijdens Open Monumentendag op zondag 13 september.

De Varsseveldse Alice Huitink-Becking gaf na haar lerarenopleiding jarenlang les in gezondheidskunde en handvaardigheid. Al heel lang koesterde ze de wens om te gaan schilderen. Haar man wist dat en gaf de aanzet tot het verwezenlijken van de schilderdroom. Hij schoof een kleine advertentie uit de krant onder haar neus met de woorden: ”Je wilde toch zo graag schilderen, neem contact op en ga aan de slag”. Eind december 2000 begon haar eerste schilderles. Vanaf dat moment had ze les bij verschillende kunstenaars. De laatste jaren bij Vera van Loon. Mede daardoor bleef ze zich ontwikkelen en bleek haar passie voor schilderen steeds groter te worden. ”Ik word geïnspireerd door mijn intuïtie, emotie, wat ik beleef en zie. Dat vertaal

ik met behulp van acrylverf, olieverf, pastelkrijt, penselen, paletmessen en vaak ook met mijn vingers, in kleur, vorm, compositie. Vaak gebruik ik ook allerlei materialen die ik in het dagelijks leven tegenkom. Tijdens die vertaling probeer ik het gevoel dat ik had, vast te houden. Zo ontstaan vormen, kleuren en composities die meer uitdrukken dan de beredeneerde werkelijkheid. Meestal start ik met veel expressie en ga met een schilderij door tot elk vlakje, elke streek precies op de juiste plaats en in de juiste tint staat zodat er balans en harmonie in het werk is.”

De uitgezette fietstocht leidt u langs de Keurhorsterkerk, waar patchwork te zien is van Rikie Weening. De kerk uit 1887 staat evenals de ernaast gelegen voormalige pastorie op de gemeentelijke monumentenlijst. Aan de voorkant heeft de pastorie, gebouwd in 1921, een bijzondere ingangsportiek met terrazzovloer en wandtegels. De kerk staat ’in het vrije veld’ en niet in het dorp. Dat heeft te maken met het feit dat de kerk een gereformeerde kerk was. In Varsseveld voltrok de afscheidingsbeweging van de Nederlands Hervormde Kerk zich in de jaren 18351837. Eerst werd er gekerkt in particuliere huizen. Sinds 1842 kwamen de gelovigen bijeen in een kerkje op een stuk grond van A. Colenbrander van de boerderij De Keurhorst. Jaren later werd deze kerk vervangen door de huidige kerk. Achter het ’Ottenhuus’ aan de Sinderenseweg 68 heeft Ineke Bruil haar atelier, dat open is. Het werk dat daar te zien is, heeft als thema ‘toegepaste kunst’ met gebruikmaking van (oude) vrouwe-

lijke ambachten. Ineke laat die dag werk zien van vooral hergebruikte materialen. Daarnaast heeft ze een aantal vrouwen uitgenodigd. Zoals Ineke Stiphout, die een viltatelier heeft in Azewijn. Haar werk bestaat uit zijde en wol waarvan zij grote omslagdoeken, tassen, wandkleden e.d. maakt. Verder is er werk van weefster Lia Rath. Zij weeft in haar atelier in Aalten op verschillende weefgetouwen prachtige veelkleurige stoffen voor kleding en accessoires. En er is nog meer ‘toegepaste kunst” te bewonderen: Jo Weening uit Varsseveld exposeert haar naaldwerkschilderijen en Willemien Lammers laat zien hoe knipmutsen gemaakt worden en andere onderdelen van de Achterhoekse klederdracht. Van de ambachtelijke kunst naar de ambachtelijke molen aan de Keurhorsterweg, een rijksmonument. Sinds 1937 is ‘De Nieuwe Molen’ vrijwel ongewijzigd gebleven. Voor Gelderland is dit een uniek maalderijcomplex: een maalderij met machinekamer en roggebroodbakkerij. De molenaar laat u graag zien hoe de maalderij werkt. Keurhorsterkerk, Sinderenseweg 61; Ineke Bruil, atelier ’het Ottenhuus’, Sinderenseweg 68; De Nieuwe Molen, Keurhorsterweg 5

Het werk van Alice is vaak abstract en heeft een heel eigen toets. Het is te zien op zaterdag 12 en zondag 13 september in het Hofshuus. Alice is er zelf ook en wil u dan graag meer vertellen over haar schilderijen. www.webgalerie-alicehb.nl

NatuurlijkBUITEN doet mee aan Open Monumentendag Open Monumentendag 12-13 september 2015 (Advertentie)

^UddUbTU^ ?6EE6C56?K2?56?8C:?53G

Op zondag 13 september is de theeschenkerij van NatuurlijkBUITEN een van de opstappunten voor de ‘Open Monumentendag’ fietstocht. De fietsroutes liggen klaar vanaf 11.00 uur. U hoeft niet direct te vertrekken want bij NatuurlijkBUITEN laat Aart Stans zien hoe de wol van eigen Reylandschapen (die met de handschaar geknipt zijn) wordt gekaard, gesponnen en getwijnd. Als u wilt kunt u ook zelf even achter het spinnenwiel kruipen en ervaren hoe leuk het is om ermee aan de slag te gaan. Ook het kaarden: het kammen van het ruwe scha-

penvacht en het in elkaar draaien (twijnen) van twee draden wol komt aan bod. Anna Kemp zal laten zien hoe de witte wol op een natuurlijke manier gekleurd kan worden met bijvoorbeeld uienschillen maar ook met bloemen van de goudsbloem, boerenwormkruid of de bladeren van de vlier, liguster of walnootboom. Uiteraard kunnen bezoekers even rondkijken in de prachtige natuurtuin en genieten van een lekker glas thee of kopje romige cappuccino met een puntje van de ‘Taart van Aart’ in de theeschenkerij. U bent van harte welkom aan de Toldijk 11 in Sinderen!

PAGINA 10

MONUMENTENKRANT 2015

DE ULFTSE KRANT

Programma Open Monumentendag 2015 in Oude IJsselstreek en Anholt De monumenten zijn geopend op zondag 13 september van 11.00-17.00 uur in Varsseveld, Sinderen en Westendorp. Op zaterdag 12 september van 10.00-16.00 uur in overige kernen in de gemeente Oude IJsselstreek. Indien een andere tijd geldt, leest u dat in dit programma.

ZATERDAG 12 SEPTEMBER ULFT DRU Industriepark DRU Industriepark is dit jaar het centraal informatiepunt op zaterdag 12 september. In de serre van de oude Afbramerij (ICER) is dit informatiepunt ingericht. Om 10.00 uur vindt daar de opening van het weekeinde plaats door wethouder Peter van de Wardt. Daarnaast wordt rond die tijd de tentoonstelling Big Draw geopend.

ICER Het innovatiecentrum is deze dag gratis toegankelijk (!). In de inrichting van ICER zijn veel raakvlakken kunst en ambacht te zien (industrieel design)

Giethal in ICER Tentoonstelling van tekenwerk van kunstenaarscollectief Breekijzer. Deze expo is de voorbereiding op The Big Draw, een wereldwijde manifestatie om het tekenen onder de aandacht te brengen.

Commiesruimte in ICER Flestekenen; tekenactiviteit (door Breekijzer / publiek / kinderen) o.l.v. Breekijzer, in het kader van de voorbereiding op The Big Draw

Ketelhuis, nieuwe machinekamer Demonstraties door drie kunstenaars / ambachtslieden: Zilversmidatelier Rian, Gendringen (Rieks Erinkveld + collega). Kleine expo en demo’s o.a. zilvergieten, eventueel als workshop. Glas-in-loodatelier Berendsen, Ulft (Joop Berendsen). Kleine expo en demo’s glas-in-loodwerk en gebrandschilderd glas. Restauratieatelier KRAS, Varsselder (Kim Hoogeveen). Kleine expo en demo’s restaureren, m.n. van schilderijen en keramiek.

Ketelhuis, timmerkamer Op zaterdag 12 en zondag 13 september bent u tussen 12.00-17.00 uur bij Steenhouwerij Henk Welling welkom in zijn werkplaats in het

Ketelhuis (rivierzijde). Op beide dagen is er werk te zien van cursisten die daar beeldhouwen. Op zaterdag tussen 15.00-16.00 uur is er bovendien een concert van vocaal ensemble Garden Rumours en vocaal kwartet Let Us Wander.

Voorplein bij Cultuurfabriek Tekenactiviteit (door Breekijzer / publiek / kinderen) o.l.v. Breekijzer op de stelconplaten van het plein

DRU Cultuurfabriek “IJzer in de etalage” is een kleine expositie in het trappenhuis met o.a. emaille-schilderwerk gemaakt door emailleschilders bij DRU.

Havezathe Wesenthorst Tuin en erf van de havezathe zijn geopend. In het bijgebouw is een expositie over de geschiedenis van de Wesenthorst ingericht. In de tuin kunstwerken van Piet Sluiter en zijn cursist(en) die er ook aan het werk zijn.

SILVOLDE Koperslagerij Dennis Wissink De koperslagerij aan Marktstraat 2 is geopend en u wordt welkom geheten door koperslager Dennis Wissink. Het koperslaan en smeden zit al lang in de familie. Hij laat graag zijn werk zien en wil mensen enthousiast maken voor het ambacht en de producten.

VARSSEVELD Molen De Engel De molen in Varsseveld aan de Hiddinkdijk 4 is geopend op zaterdag 12 september.

ETTEN St. Maartenskerk De kerk is rond 1440 gebouwd. De bouw van de kerk werd geïnitieerd door ’Willem II van den Bergh’. In de oude kerk aan de Oudekerkstraat 2a is een expositie van bijzondere foto’s van fotograaf Guido Pelgrim te bekijken. Gitaarbouwer Bert Kwakkel laat u zien hoe een gitaar

ZONDAG 13 SEPTEMBER VARSSEVELD Museumboerderij Hofshuus Het Hofshuus aan de Leemscherweg 24 in Varsseveld is op zondag 13 september het start- en informatiepunt waar de dag om 11.00 uur begint. Het is mogelijk om een kijkje te nemen in de Gesinkschure waar diverse kunstenaars exposeren; in het Hofshuus worden verschillende ambachten getoond; muziek; fotopresentatie ambachten door Gerard Bruil.

Laurentiuskerk In de grote kerk in het centrum van Varsseveld is uitleg over glas-in-lood ramen; orgelconcerten; presentatie geschiedenis en kunstexposities.

wordt gemaakt en Jacqueline Snel verzorgt kleine gitaarconcertjes. Daarnaast is er een verrassende activiteit voor jong en oud. Naast de St. Maartenskerk kunnen kinderen onder begeleiding fluitjes maken van de stengels van de Duizendknoop.

R.K. Kerk De R.K. Kerk is geopend, waar een oude film is te zien over steenbakkerij Den Daas.

Molen De Witten De molen kan bezichtigd worden o.l.v. de molenaar. Er is ambachtelijk ijs van IJsboerderij ‘t Kempke, ambachtelijk gebrouwen speltbier, muziek en er is een imker aanwezig.

Standerdmolen Willemsen De fundering van de standerdmolen van Willemsen aan de Molenstraat is te zien. In 1932 is de molen gesloopt. Onder een van de appartementen zijn de zgn. teerlingen nog zichtbaar.

WESTENDORP Jachthut Tandem De jachthut is het verenigingsgebouw van de Wildbeheereenheid en is na een brand in 2011 opnieuw opgebouwd met behulp van o.a. veel vrijwilligers. U kunt hier terecht voor informatie over de omgeving en een proeverij van duivensoep en gerookte ganzenborst.

Bijenschuur Hoenderbos In de Bijenschuur aan de Spaanselaan ziet u foto’s over vogels en bijen;

Koetshuis NH pastorie Het koetshuis is het eerste gedeelte bij de oude pastorie dat hersteld wordt. U kunt op deze dag de voortgang van de restauratie volgen. Naast de eigenaren zullen ook andere deskundigen aanwezig zijn om uitleg te geven.

NH St.Maartenkerk Naast Open Monumentendag is het op 12 september Nationale Orgeldag. Dit is een mooie combinatie: veel kerken zijn geopend en de organisten demonstreren graag ’hun’ orgels.

NETTERDEN Walburgiskerk De monumentenprijs ging vorig jaar naar deze kerk. Het rijksmonument, ontworpen door Pierre Cuypers, is in 2013/ 2014 volledig gerenoveerd en in oude luister hersteld.

Lijstenmakerij Gal Vader Willem en zoon Frank Gal laten op deze dag hun atelier aan de Dorpsstraat 6 zien en vertellen hun verhaal over de lijstenmakerij.

Acacialaan 9 De woning van mevrouw Carien Penders is geopend. Zij exposeert met beschilderde oude tegels.

GENDRINGEN

ANHOLT

Monumentenprijs Bakhuisje Het bakhuisje bij boerderij

Wasserburg Anholt

Wilbrinkshof aan de Munsterweg 3 in Gendringen is vandaag geopend, zoals altijd op Open Monumentendag. Bakkers bakken hier op ambachtelijke wijze hun broden in het bakhuisje uit 1850. Het bakhuisje is gerestaureerd en door eigenaar en vrijwilligers opgeknapt tot wat het nu is. Zeker de moeite waard om een bezoekje te brengen. Er is muziek door de Strangzangers en een accordeongroep; demonstratie midwinterhoorn bouwen en om 16.30 uur wordt de monumentenprijs uitgereikt.

Smederij Blumer Smeden is al eeuwen lang een belangrijk ambacht. Smederij Blumer in Gendringen bestaat inmiddels al 155 jaar, maar wordt niet meer als zodanig gebruikt. Op Open Monukrijgt u uitleg over Hoenderbos door de eigenaar en uitleg over imkerij door de Bijenvereniging.

Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB Ook de witte kerk aan de Doetinchemseweg in Varsseveld is geopend.

mentendag kunt u hier toch terecht om een kijkje te nemen en getuige te zijn van het oude ambacht.

Boerderij Nieuw Stubbelder Het atelier van Gerard Velthuis, de tuin en boerderij aan de Westelijk Noorderbroekweg 1 zijn geopend en u ziet schilderijen en beelden van Gerard Velthuis.

SINDEREN Werkplaats Ottenhuus In deze werkplaats aan de Sinderenseweg 68 kunt u een expositie bekijken met vilt, naaldwerkschilderijen, knipmutsen, geweven objecten en hergebruik van oude materialen.

Nieuwe Molen Maalderij De Nieuwe Molen is een in 1926 gebouwde maalinrichting

De Wasserburg Anholt, een van de grootste waterburchten in Nordrhein Westfalen, stamt uit de 12e eeuw. Van de 14e tot de 16e eeuw werd de verdediging verder uitgebreid door allerlei aanpassingen en verbouwingen. Rond 1700 werd de hoofdburcht volledig tot een barok kasteel omgebouwd. De Wasserburg is vandaag niet gratis toegankelijk.

Heimathaus Anholt In het Heimathaus is een tentoonstelling met stukken van pottenbakker Wilhelm Rinck. Verder werk van de keramiekgroep, Hermann Spaan en Isselburg Creativ. Het Heimathaus is op 12 en 13 september geopend.

Schmiede Willi Schmeink Smederij aan de Gendringer Strasse in Anholt is geopend. voor het malen van vooral rogge. De maalderij werd tot 1981 bedrijfsmatig gebruikt en staat aan de Keurhorsterweg 5 te Sinderen. De molen is in werking.

Keurhorsterkerk Deze oude gereformeerde kerk, Sinderenseweg 61, is te bezichtigen. Er is een expositie over patchwork door Rikie Weening. De voormalige pastorie naast de kerk is ook geopend. Hier is een portiek met artdeco te bekijken.

Natuurlijk Buiten Deze natuurtuin en theeschenkerij aan de Toldijk 11 is tevens een startpunt voor de fietsroute. Ook worden hier verschillende ambachten getoond en kunt u zelf even achter het spinnewiel kruipen.

DE ULFTSE KRANT

MONUMENTENKRANT 2015

PAGINA 11

Fietsroutes 0 

Route 1: DRU Ulft - Etten - Terborg - Silvolde - DRU Ulft M1

DRU portiersgebouw

M2

Herv. kerk Etten

M3

RK kerk Etten

M4

Domineeshuis

M5

Molen Willemsen

M6

Molen De Witte

M7

Herv. kerk Terborg

M8

RK kerk Terborg

M9

Koperslagerij Silvolde

M10

Herv. kerk Silvolde

M1

DRU portiersgebouw

0 

0 

0 

0 

0 

0 

0 

0 

0 

Route 2: DRU Ulft - Voorst - Anholt - Netterden Gendringen - DRU Ulft M2

Stakenborg

M3

Korenmolen Van Hal

M4

Rathaus Anholt

M5

Smederij Schmeink

M6

Wasserburg Anholt

M7

Landfort

M8

Zwanenburg

M9

NH kerk Gendringen

M10

Smederij Blumer

M11

Bakhuisje boerderij Wilbrinkshof

M12

Walburgiskerk

M13

Wesenthorst

M1

DRU portiersgebouw

Route 3 Varsseveld - Sinderen - Westendorp - Varsseveld M1

Atelier/boerderij Gerard Velthuis

M2

Jachthut Tandem

M3

Bijenschuur Hoenderbos

M4

Natuurlijk Buiten

M5

Werkplaats Ottenhuus, Atelier Ineke Bruil

M6

De Nieuwe Molen

M7

Keurhorsterkerk en voormalige pastorie

M8

Witte kerkje - Vrijzinnige Geloofsgemeenschap

M9

Laurentiuskerk

M10

Boerderij/Museum Hofshuus – Gesinkschure

Voor een uitgebreide routebeschrijving kunt u op zaterdag en zondag terecht bij de startpunten.

¨ 0 

0  0 

0 

0 

¨

DRU portiersgebouw

¨

M1

0 

0 

0 

0 

0 

0 

0  0 

PAGINA 12

MONUMENTENKRANT 2015

DE ULFTSE KRANT


       

Gebr. Lubbers


     

   

            


         
           !"#" $%&!'(#) *+),+-"  (#+ , "-.-,!  /             

B O U W B E D R I J F sinds 1885

Beethovenlaan 32 7075 BE Etten (0315) 34 01 54

lid van Bouwend Nederland

Schoolstraat 5 7255 CD Hengelo (G) (0575) 46 38 60

www.gebr-lubbers.nl

Zaterdag 26 september 2015

Herfst Event Dit weekend volop herfst-ideeën • Demonstraties • Herfstbloemwerk • Herfstboeketten Loop even binnen om de sfeer te proeven!

Bloembinderij Ad ten Have F.B. Deurvorststraat 25, 7071 BE Ulft Tel. 0315 - 631415 bloembinderijadtenhave.nl

Als het om plaatbewerking gaat:

Oerseweg 6, 7071 PP Ulft Tel. 0315 64 08 77 Fax 0315 63 22 23

www.verheijmetaal.nl