VAN DE REDACTIE Voor het komende seizoen zijn veel nieuwe plannen ontwikkeld. We noemen in het bijzonder het programma voor Zin-Inn Zeist. Daaronder vallen alle activiteiten waarvoor we ook mensen van buiten onze gemeente van harte uitnodigen. Voor Zin-Inn Zeist is een mooie folder ontwikkeld met een eigen logo: de pauw van Pauw van Wieldrechtlaan (zie hieronder). Op zondag 11 oktober van 16.00 – 18.00 uur is de feestelijke opening van Zin-Inn Zeist, in en om ons kerkgebouw (zie pagina 5). Ook hebben we hard gewerkt aan onze nieuwe website, waarmee we zijn aangesloten op de Algemene Doopsgezinde Sociëteit. Het adres van de site is glashelder: www.doopsgezindegemeentezeist.nl. En eerst is er natuurlijk onze Startzondag op zondag 13 september (zie ook pagina 5). Dan luiden we officieel het nieuwe seizoen in en hopen we u allen in groten getale te ontmoeten!
VAN DE PREDIKANT Brood van leven, wijn van vreugde, leer ons loven, geef ons vrede. Lied 399 uit het nieuwe liedboek (vaak herhalen staat er als aanwijzing bij!) In veel kerken is de maaltijd van de Heer, het Avondmaal, geen zeldzaam gebeuren. Het hoort bij de zondag is daarbij de gangbare opvatting. Voor de meesten van ons is twee à drie keer per jaar ‘avondmaal vieren’ voldoende. Maar of je het nu elke zondag viert of enkele keren per jaar, een bijzonder gebeuren is het altijd. Dat de viering vaak nogal beladen is, komt onder meer door de verbinding van Avondmaal met Goede Vrijdag, met de kruisiging en dood van Jezus. Daarmee krijgt het een accent van droefheid en rouw. Dat wij de maaltijd vieren op Witte Donderdag is daarom goed. Al zouden we het wellicht nog beter met Pasen kunnen vieren. Pasen is immers verbonden met het joodse Pesach. Het joodse volk gedenkt dan de uittocht uit het land van de slavernij en onderdrukking, de bevrijding uit de machten van de dood. Zo gedenken christenen met Pasen ook de uittocht uit dood en duisternis, en bovenal het geheim van de Levende. Rondom de tafel van het Avondmaal ontmoeten we elkaar, kijken met verwondering terug en hoopvol vooruit, omdat we de belofte horen van Gods nabijheid, nu en alle dagen. Dat wij de maaltijd vieren op Witte Donderdag verbindt ons met Pasen en het joodse volk. Dat we het op de eerste zondag van Advent vieren met een accent op onze onderlinge verbondenheid als gemeente, als maaltijd van enigheid zoals het ook genoemd wordt, is ook goed. Dat we het gaan vieren op de Broederschapzondag als teken van verbondenheid met alle gelovigen wereldwijd, verruimt ons uitzicht. Nog vaker de maaltijd vieren zou kunnen. Dit in het besef dat brood en wijn ons altijd in de nabijheid brengen van de Levende, die ons oproept samen op weg te gaan in liefde en vrede. Over de wijze waarop wij deze maaltijd vieren een andere keer. Yko van der Goot
1
‘Geroepen om te leven’ is thema van het jaar 'Overal waar we kijken lijkt het leven tegenwoordig bedreigd. Wordt het niet tijd dat christenen en ieder van goede wil zich verenigen om op te komen voor de duurzaamheid van het leven, het te beschermen en te vieren in alle volheid? Wordt het niet tijd om op een heilige reis te gaan, een Pelgrimage van Vrede en Gerechtigheid?' (Introductietekst Pilgrimage of Justice and Peace, Wereldraad van Kerken). Zo werden in 2014, tijdens de slotbijeenkomst van de Wereldraad van Kerken in Busan, Zuid-Korea, christenen en ieder van goede wil uitgenodigd om op reis te gaan, op de weg van Gerechtigheid en Vrede. Spraakverwarring ligt op de loer. Want het gaat niet om een Pelgrimage op de weg naar of voor Gerechtigheid en Vrede, nee, het gaat om een weg van Gerechtigheid en Vrede. De weg is het doel, de enige weg naar gerechtigheid en vrede is een vreedzame weg, van eerlijke verhoudingen en oprechtheid. Met geweld bereik je geen vrede; geweld leidt ook niet tot rechtvaardigheid. Een goede verstaander hoort in dit thema een ouder motto terug: ‘Vrede is de weg’. En dat is meteen de kracht van het thema: het zoeken naar wat vrede en recht dient is niet nieuw, alsof het vreemd is en van buiten wordt opgelegd. Zeker van doopsgezinden mag voorzichtig worden gezegd dat er al oude talenten liggen en dat de tijd rijp is daar een nieuwe impuls aan te geven. De Broederschapvergadering gaf al enige jaren aan te verlangen naar vrede als het grote punt van onze gezamenlijke aandacht. De uitnodiging vanuit de Wereldraad van Kerken komt als geroepen. De komende jaren zal de Pelgrimage van Vrede en Gerechtigheid in onze doopsgezinde geloofsgemeenschap leidend zijn bij het vaststellen van de jaarthema’s. Om de weg van gerechtigheid en vrede te gaan, is bezinning op wat het betekent om mens te zijn op aarde een eerste stap. We doen mee en beginnen de pelgrimage in onze doopsgezinde geloofsgemeenschap met het jaarthema ‘Geroepen om te leven’. Meer weten? Ga naar: www.jaarthema.doopsgezind.nl Jaarthema ook in onze wijkbijeenkomsten In onze wijkbijeenkomsten zal het thema ‘geroepen om te leven’ dit jaar centraal staan. Natuurlijk kunnen we allemaal op onze eigen manier aan het werk gaan met de thematiek en met het materiaal dat de ADS ons aanbiedt. Wijkbijeenkomsten hebben primair als doel elkaar te ontmoeten als leden van de doopsgezinde gemeente. De bezinning op een thema dat ons allemaal raakt kan aan die ontmoeting verdieping en zin geven. Om aan te geven wat daarbij aan de orde kan komen enkele citaten uit de brief waarin het jaarthema in mei is aangekondigd: ‘Vanuit onze bijbelse traditie worden ons talloze verhalen aangereikt waarin mensen geroepen worden. We verwonderen ons soms over de moed om op die roeping te reageren, we verbazen ons soms over de stelligheid waarmee die roeping wordt afgewezen. Ooit hebben wij gereageerd op die roeping, toen we lid werden van de gemeente, bij ons volle geloof en bij ons volle verstand. Door wie of wat werden en worden wij geroepen? Wat betekenen die oude woorden dat wij geschapen zijn naar het beeld en de gelijkenis van God? Wat verwachten wij van het leven? Wie of wat bezielt ons om het proces van een pelgrimage aan te gaan, dat een hele levenskunst is?’ ‘De oproep voor de pelgrimage kan leiden tot vragen als: ‘waar moeten we heen? Wat moeten we doen? Langs welke weg moeten wij gaan?’ Het zijn zorgen die iedere pelgrim wel eens wakker houden. Maar de Wereldraad beseft dat het geloof in grote programma’s vanuit de wereldkerken voorbij is. De lokale kerken weten zelf het beste wat in hun omgeving nodig is om het leven te bevorderen, wat gerechtigheid en vrede dient. Een pelgrimage verloopt niet ongeorganiseerd, maar laat wel veel ruimte voor het onverwachte (het is immers geen overgeorganiseerde reis). Ook onze ervaring leert dat gemeenten vaak genoeg hebben aan een kleine thematische handreiking, een raamwerk dat naar believen ingevuld kan worden ter plaatse.’
2
Ter ondersteuning wordt het volgende aangeboden: - ADS digitaal werkmateriaal voor kringen en groepen op www.ads.nl - GDB werkmateriaal voor bijbelkringen en bijbelgespreksgroepen. - Een nieuwe uitgave van het jaarboekje met teksten en artikelen ter bezinning voor thuis en in de gemeente. Dit themaboekje zal in september verspreid worden. - Op de doopsgezinde website komen artikelen, materiaal en activiteiten te staan die plaats vinden in het kader van de Vredespelgrimage. Yko van der Goot
VAN DE KERKENRAAD Uit de kerkenraadsvergadering van mei/juni/juli 2015
Er zijn verschillende offertes aangevraagd voor een nieuwe CV ketel. De offerte van de firma Van Echteld kwam als beste uit de bus. De Bouwcie zal de opdracht verstrekken. Er is eindelijk een nieuw kastje aan de weg. Het oude was duidelijk aan vervanging toe. Het kastje is toch het eerste dat mensen zien als ze naar onze kerk op zoek zijn. Het liefst zouden we ook bewegwijzering naar ons kerkgebouw hebben, maar daarvoor moeten we de gemeente Zeist nog mee zien te krijgen. Op de voorjaarsledenledenvergadering was er een vraag van de Raad van Kerken in Zeist om kinderen van het COA de kans te geven een vakantieweek door te brengen bij LOBBUS 2015. De kerkenraad heeft daarop gereageerd door een gift te sturen. Recentelijk hoorden we dat er zo veel geld is opgehaald, dat er een potje voor volgend jaar kan worden gemaakt. Goed nieuws! De Liturgiegroep A/ander uur wordt omgedoopt tot Werkgroep Vieren (zoals aangegeven in het beleidsplan 2013-2016), de diensten heten voortaan Ander uur (omdat niemand meer goed begreep waar die A/a voor stond en omdat het op de nieuwe website tot onduidelijkheid leidde). Er is de afgelopen tijd veel gebeurd op het terrein van de PR. Allereerst hebben we een prachtige nieuwe website. Hiervoor is veel werk verzet door Annelies en Yko. Het is zeker de moeite waard om de vernieuwde site gauw eens te gaan bekijken. Daarnaast is er ook een nieuwe folder met een nieuw logo ontworpen, met, behalve informatie over onze gemeente, ook de activiteiten van Zin-Inn Zeist. De Zin-Inn Zeist cie. heeft hard gewerkt om een mooi jaarprogramma neer te zetten. We bedanken allen voor hun inzet! De secretaris
VAN BINNENUIT Startzondag, 13 september 10.00 uur
We starten op deze zondag officieel het nieuwe seizoen. We beginnen met koffie. Daarna is er een viering over het nieuwe jaarthema Geroepen om te leven. Na nog een kopje koffie lopen we een inspiratiepad in de kerktuin onder het motto: Zonder dwarsliggers kun je geen spoor uitleggen. Voor wie niet goed kan lopen en bij slecht weer is er een alternatief plan in de kerkzaal. We sluiten de ochtend af met een gezamenlijke lunch.
3
Feestelijke opening Zin-Inn Zeist, 11 oktober 16.00 uur
Een feestelijke middag met muziek, stands, hapjes, drankjes en alle gelegenheid om elkaar te ontmoeten. Burgemeester Koos Janssen komt de officiële opening verrichten. Zin-Inn Zeist: een programma voor ieder die op zoek is naar inspiratie en zingeving. Iedereen is van harte uitgenodigd. Neem uw familie en vrienden mee! Tijd: 16.00 – 18.00 uur Plaats:: in en rond ons kerkgebouw. Ander uur 16 augustus, 10.00 uur De Ander uur-dienst van augustus gaat over het thema Dienstweigeren. Er zullen enkele leden uit onze gemeente aan het woord komen die, toen ze er de leeftijd voor hadden, werden geconfronteerd met de vraag of ze zouden dienstweigeren. Meer dan eens werd de motivatie voor het antwoord van deze leden een soort tweede geloofsbelijdenis, juist omdat het geloof invloed had op de gemaakte keuze. De vraag aan hen is terug te kijken naar die periode in hun leven, ongeveer zoals in andere diensten leden aan het woord kwamen die het jubileumjaar van hun geloofsbelijdenis vierden. Net als in die diensten is de vraag hoe deze leden nu aankijken tegen het standpunt dat ze destijds ingenomen hebben, in dit geval toegespitst op dienstweigeren. Hoewel dienstweigeren een mannenzaak was, komt ook een vrouwelijk lid aan het woord. zij zal uitleggen wat haar standpunt was en is ten aanzien van vrede en oorlog. Deze dienst wordt voorbereid door Anton Bussemaker, André Droogers en Frits Stuurman. 27 september, 10.00 uur De Ander uur-dienst op de laatste zondag van de vredesweek wordt een interreligieuze ontmoeting, voorbereid door het Platform Levensbeschouwing en Religies. Hierbij zijn aangesloten de Antroposofische Vereniging, Bahá’i-geloof, het Humanistisch Verbond, de Hindoegemeenschap ‘Shakti’, de Marokkaanse Moslimgemeenschap en de Raad van Kerken Zeist. De doelstelling is de verbinding tussen de verschillende levensbeschouwingen en religies te versterken. Het thema van de vredesweek 2015 is immers: Vrede verbindt. Viering voor klein en groot, zondag 4 oktober, 10.00 uur
Thema: dierendag. Voorbereid door Corry en Peter Gerrits en Hannach Splinter. Alle kinderen en hun knuffeldieren zijn van harte uitgenodigd. Workshop meditatief schilderen, 26 augustus 10.00 uur
De workshop begint met een korte geleide meditatie en het lezen van een tekst over het thema Schepping. Daarna gaan we schilderen: met goed weer in de kerktuin, anders in de Mennorie. Er zijn nog plaatsen vrij. U kunt zich nog opgeven.
4
Begeleiding: Itie Postma (meditatie) en Annelies Soomers (schilderen). Tijd: 10.00 – 12.00 uur Kosten: € 10,- voor materialen en koffie/thee. Info/opgave: Corry Gerrits-van Dijk, 030-691 86 05,
[email protected] De eetgroep
In de eetgroep wordt in twee groepen eens in de zes weken op maandagavond bij toerbeurt gekookt. De tafelgesprekken zijn minstens zo belangrijk als de maaltijd zelf. Nieuwe mensen zijn van harte welkom! Plaats: De Mennorie van de Doopsgezinde Gemeente Tijd: 18.00 – 19.30 uur Data: maandag 14 en 21 september, 2 en 9 november en 7 en 14 december 2015. Inlichtingen en opgave: Marcel van de Weerd, 0343-75 98 19,
[email protected] Oecumenische gesprekskring ‘Geloven in deze tijd’
We komen eenmaal in de zes à zeven weken bij elkaar en praten aan de hand van een thema dat een paar leden van de groep hebben voorbereid. In de bijeenkomsten komen zowel bijbels-theologische als maatschappelijke thema’s aan de orde, afhankelijk van de keuze van de deelnemers. De groep staat open voor iedereen, gelovig of niet-gelovig. U kunt een keer komen kijken om de sfeer te proeven. Vorig seizoen was het thema Godsbeelden. In het nieuwe seizoen willen we starten met een serie: Wie is Jezus? Wie was hij werkelijk en wat is zijn betekenis voor onze tijd? Data: donderdag 17 september, 22 oktober, 26 november, 14 januari, 3 maart en 21 april Tijd: 20.00 – 22.00 uur Plaats: de Mennorie, Doopsgezinde Gemeente Zeist Kosten: vrijwillige bijdrage voor koffie/thee en evt. kopieën Info/opgave: Annelies Soomers, 030-657 03 02,
[email protected] Lectio divina Lectio divina is voor mensen van vandaag een inspirerende manier om in stilte en met aandacht bijbelse of spirituele teksten te lezen. Er wordt gebruik gemaakt van meditatietechnieken die in het teken staan van een aan onze geloofsgemeenschap gerelateerd doel: religieuze teksten lezen die ons ondersteunen op onze weg. Na afloop drinken we thee en wisselen we onze ervaringen uit. In de komende serie van Lectio divina gaan we uit van een bijbeltekst. Leiding: ds. Jeannette den Ouden Data: donderdag 24 september, 15 oktober, 12 november en 3 december. Tijd: 19.30 – 21.00 uur Plaats: kerkzaal Doopsgezinde Gemeente Zeist Kosten: voor kopieën e.d.: € 20,- totaal Opgave: Corry Gerrits-van Dijk, 030-691 86 05,
[email protected]
5
Poëziemiddagen
Net als afgelopen jaar komen er ook nu weer vier poëziemiddagen, die toegankelijk zijn voor een breed publiek. Het thema van komend seizoen is: Tot jezelf komen: Gedichten over de levensfasen. Leiding: André Droogers Data: dinsdag 6 oktober - Kind 24 november - Adolescent 26 januari - Volwassen 5 april - Bejaard Tijd: 14.00 – 16.00 uur Plaats: de Mennorie, Doopsgezinde Gemeente Zeist Kosten: voor kopieën e.d.: € 5,- per keer Opgave: Trijntje Boonstra, 030-691 44 51,
[email protected] N.B. Zondag 17 april 2016 is er een Ander uur-dienst n.a.v. de vier poëziemiddagen. Najaarslezing op dinsdag 27 oktober 2015 om 20.00 uur: Leven met Thomas Merton, door dr. Kick Bras Dit jaar is het honderd jaar geleden dat de beroemde monnik, schrijver en vredesactivist Thomas Merton werd geboren. Hij staat bekend als spiritueel zoeker en hedendaags mysticus. Zo is zijn leven voor velen vruchtbaar geworden. Kick Bras schreef Leven met Thomas Merton. Wegwijzer naar vrijheid. Dit boek is in 2015 opnieuw uitgegeven. Kick Bras is emeritus predikant en schreef diverse boeken over meditatie, spiritualiteit en mystiek. Als onderzoeker is hij verbonden aan het Titus Brandsma Instituut in Nijmegen en hij verdiept zich nu vooral in protestantse mystiek. In 1993 promoveerde hij op een proefschrift getiteld ‘Mint de minne, eros en agape bij Jan van Ruusbroec’. Een citaat van Merton: “Mag ik wel zeggen dat ik een antwoord heb gevonden op de vragen die de mensen van onze tijd kwellen? Ik weet niet of ik wel antwoorden heb gevonden. Toen ik pas monnik was, was ik veel zekerder van ‘antwoorden’. Maar naarmate ik ouder word in het monastieke leven en verder doordring in de eenzaamheid, word ik er mij van bewust dat ik pas begonnen ben met het zoeken naar de vragen.” (21 augustus 1967) Plaats: Kerkzaal van de Doopsgezinde Gemeente Toegang: 5 euro inclusief koffie/thee. Info en opgave: Corry Gerrits-van Dijk, 030-691 86 05,
[email protected] Onze tuin
Als ik 's zondags naar de kerk fiets en via de beschaduwde Pauw van Wieldrechtlaan en het Menno Simonslaantje de tuin binnenrijd, klinkt er vaak spontaan een loflied op de schepping in mij op zoals bijvoorbeeld lied 978:
6
Gij hebt de bloemen op de velden met koninklijke macht bekleed De zorgeloze vogels melden dat Gij uw schepping niet vergeet 't Is alles een gelijkenis van meer dan aards geheimenis. Een mooie opmaat voor de kerkdienst. Wat geeft de tuin ons veel. Dinsdagmorgens fiets ik via dezelfde weg de tuin binnen. Die ligt er dan net zo stralend bij, maar vraagt nu iets van mij; er moet gewerkt worden. En gewerkt hebben we het afgelopen half jaar. Het begon in februari al. We begonnen dode stengels af te knippen, te wieden, mest te strooien en te snoeien. Helaas kon Susan wegens gezondheidsproblemen dit seizoen niet meedoen. Ze werd gemist, maar we zijn heel blij dat Anton Bussemaker zich bij ons tuingroepje heeft aangesloten. Samen met Pieter, Gerrit (de broer van Peter), af en toe Marcel van de Weerd wordt er heel veel achterstallig snoeiwerk gedaan. Dat is hard nodig. Na het mest strooien hebben Corry en ik gezaaid, verplant, geplant en weer gewied. Want ondanks het droge weer groeit het onkruid, zodat er steeds weer gewied moet worden. Ook is er een lading grint gekomen die door de mannen netjes verspreid is. Na Anton heeft ook Bianca van Duin zich bij ons aangesloten. Zij heeft zich ontfermd over ons kleine vijvertje, dat er zo treurig bij lag voor haar komst. Het ziet er nu fris en vrolijk uit. Er is ook een begin gemaakt met het aanpakken van een verwaarloosde hoek, links in de tuin als je de kerk uitkomt. Gerrit maakt daar een fantasie-muurtje waar we muurplantjes in willen zetten. Het plan is daar nog een terrasje te maken en een rollatorvriendelijk paadje erheen, maar dat is nog toekomstmuziek. Zo is en blijft er heel veel werk te doen. We kunnen daarom nog best wat hulp gebruiken. De tuin geeft nog meer wanneer je er niet alleen naar kijkt maar er ook in meewerkt. Ook als je af en toe of maar een uurtje komt, zijn we er blij mee. Wij zijn er als regel op dinsdagmorgen, een andere dag kan ook, bel dan even met mij (030 6918180). Het is heerlijk om onze mooie, inspirerende tuin in stand te houden. Als je niet in staat bent om te helpen, loop dan toch de tuin wat vaker in en geniet van de bloemen in de perken en de border achter in de tuin, waar de Menistenzusjes op hun bescheiden wijze de tuin opsieren. Er zijn zoveel mooie hoekjes, misschien ervaar je, als er zo rondloopt dan ook dat het "alles een gelijkenis is van meer dan aards geheimenis".
Namens de tuiniers, Agnieta Meester
TER INSPIRATIE Op adem komen Hopelijk heeft u deze zomer vakantie kunnen vieren en bent u weer wat op adem gekomen. Voor de kerkenraad was het goed dat de stoom even van de ketel ging na het drukke afgelopen jaar. We hebben die rusttijd nodig om daarna de draad van het gemeenteleven weer op te kunnen pakken. Dat geldt trouwens voor iedereen. Midden in het jachtige bestaan moet de tijd genomen worden om afstand te nemen van het dagelijks bestaan. We spreken niet voor niets over ‘vakantie vieren’. Het is blijkbaar een feest en dat wordt gezien als een bevrijding, letterlijk en figuurlijk.
7
Iedereen kan vakantie vieren, op elk moment. Daarvoor hoef je niet ver weg en je hoeft ook niet over de nodige middelen te beschikken. Je moet alleen een tijdje afstand proberen te nemen van het alledaagse en de dagelijkse gang van zaken eens wat proberen te doorbreken. Dat klinkt misschien eenvoudiger dan het is, maar mensen hebben rusttijd nodig om weer energie op te doen en het leven van alledag weer aan te gaan. Dat geldt trouwens niet alleen voor de vakantie maar ook voor de werkweek. In de Tien Woorden, de aanwijzingen die God mensen meegeeft om op aarde te kunnen (over)leven, horen we dat het ritme van de werkweek na zes dagen onderbroken wordt door een rustdag. Daarbij wordt verwezen naar het verhaal over het ontstaan van hemel en aarde. God neemt daarin – na een periode van scheppen – rust om op adem te komen en te genieten van al het goede. Daarover gaat ook het volgende gedicht van Han Marsman. Midden in de tijd heeft God de tijd genomen om te rusten. Midden in de tijd mogen mensen de tijd nemen om op adem te komen. Midden in de tijd vinden mensen tijd en ruimte om aan herschepping te werken.
Mensen gevraagd Op 21 juni was de dienst voorbereid door de werkgroep Vieren, met Ellen Leutbecher en Anton Bussemaker. Het thema was: ‘Over de kracht van vergeving, de mogelijkheid van verzoening en de toezegging geweld te overwinnen.’ De overdenking ging uit van Mattheüs 18: 15-22, over de vraag wat het betekent om Vredeskerk te zijn in deze tijd. Ellen las het gedicht ‘Mensen gevraagd’ van Coen Poort (1922-2004). Het roept ons op een bijdrage te leveren en te laten zien dat we een tegengeluid willen laten horen tegen al het geweld in de wereld. Om samen met onze zusters en broeders uit andere kerken een teken van hoop te vormen, een teken dat de meeste mensen vrede willen. Mensen gevraagd om de vrede te leren waar geweld door de eeuwen model heeft gestaan, mensen gevraagd die de wegen markeren waarop alles wat leven heet verder kan gaan. Mensen gevraagd om de noodklok te luiden en om tegen de waanzin de straat op te gaan, mensen gevraagd om de tekens te duiden die alleen nog moedwillig zijn mis te verstaan.
8
Mensen gevraagd om hun nek uit te steken voor een andere tijd en een nieuwe moraal, mensen om ijzer met handen te breken ook al lijkt het ondoenlijk en paradoxaal. Mensen gevraagd die in naam van de vrede voor behoud van de aarde en al wat leeft, wapens het liefst tot een ploeg willen smeden voor de oogst die aan allen weer overvloed geeft. Mensen gevraagd, er worden mensen gevraagd, dringend mensen gevraagd, mensen te midden van mensen gevraagd. Uit: Coen Poort, ‘Geef ons heden ons dagelijks brood. Bidden met de armen.’
Boekbespreking Canon De laatste jaren is het woord 'canon' in gebruik geraakt voor een kort overzicht van een bepaald werkterrein, zoals dat van de geschiedenis, met een lijst van onderwerpen die iedereen zou moeten kennen. Begin 2015 is er zo’n canon uitgekomen van de geschiedenis van Joden in Nederland. De bedoeling: kort en bondig de centrale punten van 700 jaar Joodse geschiedenis in een kralenketting van verhalen weergeven. Daarbij komt van alles aan de orde: mensen als Spinoza, A.C. Wertheim, Jacob Soetendorp, plaatsen als de Snoge (Portugese Synagoge) en Westerbork, organisaties als het NIK, het Centraal Joods Overleg, de Joodse Raad; onderwerpen als onderwijs en Jiddisch, uitgeverij en sport, integratie en politiek, marskramers en slagers. Het is het spannende, soms ook pijnlijke verhaal van de Joden in Nederland. Hoe een sterk in beweging zijnde Joodse minderheid wist te leven en soms te overleven in een niet minder snel veranderende Nederlandse samenleving. De Canon van 700 jaar Joods Nederland is uitgegeven als boek, met fraaie illustraties, en kost € 16,95. Het is er ook digitaal: http://joodsecanon.nl . (Wybrand Ganzevoort in Kerk en Israël)
IN DE WERELD Vermaningspad 2015 – een verslag Het weer was op 14 mei, Hemelvaartsdag, donker, maar dit weerhield dopers uit het hele land niet om zich in de morgen in de vermaning van IJlst te melden, om vandaar uit per auto of met de fiets het Vermaningspad 2015 af te leggen. Toen wij ons inschreven in de hal, vertelde een IJlster broeder met grote voldoening hoeveel routebeschrijvingen er al waren uitgegeven. De conclusie was, dat er al enkele honderden deelnemers op pad waren. Met ons routeboekje, de speciale badge en de consumptiebonnen gingen we de IJlster vermaning binnen voor een kop koffie met een plakje cake en voor een gesprek met andere deelnemers. Een gezellig begin.
9
Toen we weer buiten waren, lazen we het opschrift boven de ingang van de vermaning: Eenheid in ’t nodige – Vrijheid in ’t onzekere. In alles de liefde. Op weg naar onze auto kwamen we al een ons bekend echtpaar uit Den Burg (Texel) tegen en een zuster uit Hilversum. Leuk zulke ontmoetingen. De routebeschrijving voerde ons van IJlst om Sneek heen en daarna via binnenwegen langs dorpen als Goënga, Gauw, Sibrandabuorren en Tersoal. In het dorpje Poppenwier stopten we om een korte wandeling te maken naar de voormalige ‘minivermaning’. Voormalig geeft aan dat gebouwtje inmiddels een andere bestemming heeft. Er worden daar nu enkele tientallen antieke schrijf- en rekenmachines tentoongesteld. De ‘exploitant’ van deze leuke expositie vertelde ons dat hij al die machines in werkende staat had gebracht. De route voerde ons verder via leuke lokale wegen (af en toe passeerden wij fietsende ‘vermaningspadgangers’) naar Terherne, voor ons de plaats voor de lunch. Nog meer leuke weggetjes en dorpjes bracht ons naar Joure voor een bezoek aan de vermaning. Ook daar stond de koffie, thee en de soep voor ons klaar. Het is een bloeiende gemeente met meer dan 100 leden en meer dan 50 vrienden. Elke zondag is er dienst en samen met Sneek en Bolsward deelt men 3 predikanten, elk met een eigen ‘specialiteit’ (algemeen, jongeren, ouderen). Het jongerenwerk gaat goed, ook door een erfenis van een boer die zijn boerderij naliet met de opdracht het voor het jeugdwerk te gebruiken. Daarna was het niet ver meer naar Sneek, de eindbestemming, waar de vermaning zich in het centrum bevindt. Dit is het geestelijk tehuis voor 70 leden en 20 vrienden. De zondagse diensten vinden om en om in Bolsward en in Sneek plaats. Toen om half vier de vesper begon, was de grote vermaning tot de nok gevuld. Ds. Cor Nijkamp en de jonge enthousiaste predikant ds. Simon van der Linden sloten met deze versper het vermaningspad van 2015 af. Wij hebben een heel fijne dag gehad. Het bleef gelukkig de hele dag droog! En we zijn al weer nieuwsgierig waar het pad ons in 2016 zal brengen. Ook iets voor u? Henk en Cathrien van der Vegt Steun vluchtelingen bij hun komst naar Zeist Het afgelopen jaar zijn veel mensen, onder wie veel Syriërs, naar Nederland gevlucht. Zij zijn in AZC’s opgevangen en kunnen nu een woning betrekken. De Werkgroep Kerkelijke Ondersteuning Vluchtelingenwerk van de Raad van Kerken Zeist (een van de organisatoren van de wake bij het Detentiecentrum Zeist) steunt Vluchtelingenwerk Midden-Nederland (VWMN) bij de volgende oproep: Elke maand verhuist een aantal vluchtelingen vanuit een AZC naar een eigen woning in Zeist. Het sociale netwerk hier is zeer beperkt. Het is dan ook een grote uitdaging voor hen wegwijs te raken in Zeist en om aan huisraad te komen. Er zijn (beperkt) financiële middelen beschikbaar om spullen aan te schaffen. Daarom wil VWMN een poule vormen van een grote groep Zeistenaren die in koppels gedurende een periode van drie weken vluchtelingen ondersteunen bij de inrichting van hun woning. Doet u mee? Dan wordt ongeveer eenmaal per vier maanden een beroep op u gedaan. Ook zoeken wij iemand die een bestelbus beschikbaar wil stellen voor het vervoer van spullen. Informatie en contact: Lindsey van der Laan, tel. 06 46201298, e-mail:
[email protected] Quilts maken voor vluchtelingen: Geef troost en warmte. ‘A handmade blanket provides not only warmth but also a message to people in places like Syria that their needs are not forgotten.’ (overgenomen van de Canadese MCC website)
10
Als je de ellende van vluchtelingen uit Syrië ziet, kan het zijn dat je een machteloos gevoel krijgt. Geld geven aan een hulporganisatie is altijd goed, maar vaak wil je ook wat doen. Zo kunnen wij aanhaken bij een hulptransport met goederen voor vluchtelingenkampen. Er wordt door Mennonite Central Committee (MCC) en Wereldwerk op dit moment gewerkt aan het maken van comforters. Comforters zijn functionele quilts (lappendekens) die bruikbaar zijn als deken, matras en tentisolatie. Er worden comforters in twee maten gemaakt: 1.50 x 2.10 m en 2.10 x 2.25 m, opgebouwd uit blokken van 10 x 10 of 15 x 15 cm. In Nederland kunnen wij hieraan meedoen. Wij hoeven zelf niets te doen om deze dekens naar Libanon te verschepen en bij de juiste gezinnen te krijgen. Dat is allemaal geregeld. In het najaar staat er een scheepscontainer klaar die wij kunnen aanvullen met hulpgoederen. Informatie en instructies voor het maken van de comforters kun je vinden op de website www.vluchtelingenquilt.nl bij ‘Specificaties Comforter’. Er is ook een Facebookpagina: Vluchtelingenquilt. Via die website en Facebook kun je je opgeven als je een ‘vluchtelingenquiltgroepje’ wilt beginnen of als je je wilt aansluiten bij een bestaand groepje. Een aantal doopsgezinde gemeenten in Nederland, maar ook in een paar andere Europese landen, zijn al aan de slag gegaan. De comforters die klaar zijn kunnen worden afgegeven bij: Inloophuis De Ruimte, Hengelostraat 39, 1324 GR Almere, tel. 036-533 9464 of bij: De heer en mevrouw Kat, De Hovenlaan 76, 7325 VG Apeldoorn, tel. 055-506 20 69 of 06 16118766. Quilts van de Amish in Museum De Pont in Tilburg
Het lijkt een wonderlijke combinatie. Op de tentoonstelling ‘Kleur in het kwadraat’ in museum De Pont worden de lichtinstallaties van de Amerikaanse kunstenaar James Turrell (1943) getoond naast historische quilts van de strenge Amish geloofsgemeenschap. Maar door de term quilts wordt je wat op het verkeerde been gezet. Dan denk je aan kleurrijke dekens die zijn samengesteld uit heel veel kleurige lapjes stof met verschillende motieven. De quilts van de Amish hebben daar echter niets van weg. Ze ogen sober en opvallend modern met hun grote geometrische vlakken. Het lijken wel voorlopers van de minimale kunst. Een paar motieven keren telkens terug in de ruim dertig exemplaren die er hangen: een diamantvorm in een vierkant, een raster van verticale banen en een omkaderde rechthoek. Op afstand zien ze er streng en symmetrisch uit. Van dichtbij vallen pas de sierlijke patronen van bloemen, planten en druiventrossen op waarmee de dunne lagen wol en katoen aan elkaar zijn gestikt. De quilts hangen heel toepasselijk in de ‘wolhokken’, kleine kabinetjes van de voormalige textielfabriek waarin De Pont is gevestigd. Rond 1880 begonnen de vrouwen van de Amish, die bekend staan om hun sobere, van de wereld afgezonderde leefwijze, quilts te maken. Volgens de traditie van de Amish, die vooral in Pennsylvania in Noord-Amerika leven, moest een vrouw er dertien gemaakt hebben voor haar huwelijksdag. Turrell werkt niet met stof maar met licht, dat bij hem zichtbaar wordt in de vorm van een bijna tastbare kubus, balk of piramide van felroze, groen of wit licht. Met zijn installaties wil Turrell de kijker een sublieme ervaring bezorgen, die het puur zinnelijke overstijgt.
11
Deze spirituele dimensie in zijn werk komt voort uit zijn achtergrond: hij is een Quaker. Quakers geloven dat er in de mens iets van God schuilt. Ze noemen dat ook wel ‘het innerlijke licht’. Die spirituele impact hebben ook de religieuze symbolen die zijn verwerkt in de quilts. Met hun tijdloze en pure schoonheid kunnen ze kijkers die daarvoor openstaan een sublieme ervaring bieden. Zo blijken er toch meer parallellen te zijn tussen de lichtkunst van Turrell en de huisvlijt van de Amish dan alleen strakke geometrische vormen. Kleur in het kwadraat. Lichtprojecties van James Turrell en Amish Quilts, t/m 4 oktober in De Pont in Tilburg.
20 september 2015, 13:00 uur Walk of Peace Start: Station Hollands Spoor In het kader van de Pelgrimage van Gerechtigheid en Vrede wordt een vredeswandeling georganiseerd door de stad van recht en vrede Den Haag op zondag 20 september – in de Vredesweek. De wandeling gaat langs plekken van vrede van diverse religies, om zo verbondenheid met elkaar te ervaren. Dat is het uitgangspunt van de vredeswandeling die het begin van de Vredesweek markeert. De televisie toont bijna dagelijks aanslagen, geweld door IS of ander oorlogsgeweld en brengt het geweld daarmee dicht bij huis, zidat vrede ook in Nederland niet vanzelfsprekend is. Vredesorganisatie PAX, Kerk en Vrede en de Raad van Kerken in Nederland organiseren in samenwerking met de Haagse Gemeenschap van Kerken een wandeling voor de vrede op 20 september, waar honderden deelnemers worden verwacht. De organisaties roepen mensen op om gezicht te geven aan het verlangen naar vrede. Het motto is: Vrede verbindt. De organisatie kiest voor een wandeltocht, een pelgrimage. Tijdens een tocht van zes kilometer is er volop gelegenheid andere mensen te spreken, zich te laten inspireren bij interessante ontdekkingen op de route en zich onder te dompelen in een weekend dat zal bruisen van activiteiten voor recht en vrede. De Walk of Peace is onderdeel van de Vredesweek, het Just Peace Festival en de wereldwijde Pelgrimage van Gerechtigheid en Vrede van de Wereldraad van Kerken. Er zijn korte toespraken van Freek Landmeter (vredesbeweging PAX) en Hielke Wolters (Wereldraad van Kerken) en het Mamaverhalenkoor zal, samen met de rappers van het Stagehuis uit de Schilderwijk aan het einde van de wandeling optreden. Met het initiatief richten de organisaties zich allereerst op de toegenomen onveiligheid in de wereld, zoals die naar voren komt in de beelden uit het Midden-Oosten en Oekraïne. Steeds meer mensen ontlenen er argumenten aan om meer geld aan defensie uit te willen geven. De initiatiefnemers willen dat automatisme in het denken doorbreken. Ze realiseren zich dat het daarbij niet alleen over de landen ver weg moet gaan, maar ook over de afgenomen tolerantie in Nederland zelf. Onderzoek wijst uit dat antisemitisme, islamofobie en homodiscriminatie in Nederland toenemen. Ervaar hoe vrede verbindt. Zo krijgt iedere wandelaar een roos uit de handen van de Aksa moskee om deze naar het Joodse kindermonument op het Rabbijn Maarsenplein te brengen. Ontmoet anderen die zich voor vrede inzetten, bezoek verwachte en onverwachte plekken in de stad. Laat je inspireren.
12
Op de route zijn er meerdere momenten waar je letterlijk en figuurlijk stil staat bij vrede. Op betekenisvolle plekken kun je meedoen aan activiteiten om zelf bij te dragen aan vrede. Aan het einde van de middag is er een picknick en een muzikale afsluiting. Lengte: 6 km. Starten op eigen gelegenheid tussen 13.00 – 15.00 uur. Start: Station Hollands Spoor. Eindpunt: Vredespaleis. Opgave: www.walkofpeace.net. Kosten: 5 euro (kinderen tot 12 jaar gratis) incl. picknick en informatiemagazine.
KERKDIENSTEN (aanvang 10.00 uur, tenzij anders vermeld) 9 aug. Ds. Y.H. van der Goot 16 aug. Ander uur (zie pagina 6) 23 aug. Mw.ds. J.A.J. den Ouden 30 aug. Leerhuisdienst, mw.ds. A. Maas-Smilde, Utrecht 6 sept. Eerste zondag, Gert Jaap Kardol, Anton Bussemaker 13 sept. Startzondag, ds. Y.H. van der Goot 20 sept. Oec. vredesdienst, Kerkelijk Centrum Zeist-West 27 sept. Interreligieuze vredesontmoeting 4 okt. Eerste zondag, viering voor klein en groot 11 okt. Ds. Y.H. van der Goot
collectes: Dg Gemeenteopbouw Christian Peacemaker Teams St. Doopsgezind Wereldwerk Pastoraal Diaconaal Fonds DG Zeist Christian Peacemaker Teams Werkv. Geweldloos Samenleven DG Zeist Projecten Doopsgezinde Zending
Kerkenraadsverg.
24 sept 15 okt.
10.00 u. 10.00 u.
Mennorie Mennorie
Lectio divina:
24 sept. 15 okt.
19.30 u. 19.30 u.
Kerk Kerk
Gesprekskring ‘Geloven in deze tijd’
17 sept.
20.00 u.
Mennorie
6 okt.
14.00 u.
Mennorie
8 okt. 12 okt.
20.00 u. 19.45 u.
mw. v. Noppen fam. Droogers
Poëziemiddag Wijkbijeenkomsten Den Dolder/Bilthoven Driebergen Zeist/Odijk en Doorn/Maarn: nog niet bekend
Wake bij Kamp van Zeist Elke eerste zondag van de maand wordt gewaakt bij het Detentie Centrum Zeist. De volgende wake is op 6 september om 16.30 uur. Breng bloemen mee, breng mensen mee, breng licht. De mensen binnen weten dat we er zijn en hen niet vergeten. Plaats: Detentiecentrum Kamp van Zeist, Richelleweg 13, Soesterberg. Zie ook: www.wakezeist.nl Redactie: Het volgende nummer van Mennowel verschijnt ± 2 oktober. Kopij graag vóór 20 sept. inleveren bij Annelies Soomers, e-mail (s.v.p. als bijlage):
[email protected] Data inleveren kopij en verschijning Mennowel 2015 Nummer 5. Herfst 6. Kerst
Inleverdatum kopij 20 september 8 november
Verschijningsdatum 2 oktober 20 november
13
14
