Van Buiten naar Binnen: Administratief Toezicht en Forensisch Onderzoek in de asbestverwijderingsketen
Alternatieve mogelijkheden voor (bestuurlijk) onderzoek naar illegaliteit bij het verwijderen van asbest. Jan Westerink, forensisch accountant Team Ketentoezicht Gelderse Omgevingsdiensten
Team Ketentoezicht Gelderse Omgevingsdiensten: Teammanager, projectleider, informatiemakelaar, analist en forensisch accountant
‘Regulier’ toezicht op asbestverwijderingswerken en de gecertificeerde branche. ‘Alternatief’ toezicht in de vorm van Forensisch Onderzoek en Administratief Toezicht
Hoofdlijnen bestuurlijk onderzoek
- Informatie vergaren - Informatie veredelen - Onderzoeksplan - Samenstellen team (met partners) - Uitvoeren (administratieve) controles
Informatie vergaren:
Informatie veredelen Voorbeelden analyses: - ketenanalyse - analyse van digitale gegevens (!) - financiële analyse - (sociale) netwerkanalyse - tijdlijn analyse - scenariogerichte analyse - et cetera Voorwaarde voor succes: KISS -Keep it simple & straightforward
Onderzoeksplan opstellen:
Kort, helder, doelgericht Dus, voorwaarden onderzoeksplan: FOCUS
CONTEXT
Voorbeeld I: onderzoek bij SC-530 gecertificeerd verwijderaar
Informatiefase: - Onderzoek politie: vermoeden vervalsen vrijgavecertificaten - ’Schimmige’ constructie met rechtspersonen (inventarisatie/ verwijderen) - Omgevingsvergunning voor de op- en overslag van afval, maar geen ontvangstmeldingen bij het LMA - Inspecteurs stellen geregeld ‘slordigheden’ vast bij verwijderen van asbest
Voorbeeld I: onderzoek bij SC-530 gecertificeerd verwijderaar
Analysefase: - Politie en justitie kunnen informatie (nog) niet vrijgeven voor bestuurlijk onderzoek - Eén persoon trekt kennelijk aan de touwtjes bij inventarisatiebedrijf en asbestverwijderingsbedrijf. - Grote hoeveelheden asbest worden volgens LMA vanaf de inrichting afgevoerd naar stortplaatsen, feitelijke herkomst niet bekend. - Laatste jaren verlies geleden; bedrijven ‘financieel onder water’.
Voorbeeld I: onderzoek bij SC-530 gecertificeerd verwijderaar
Onderzoeksplan:
Fysieke controle afvalstoffeninrichting / opslag asbest Waarom geen ontvangstmeldingen van afval / asbest bij LMA? Voldoet bedrijf aan verplichtingen als VIHB’er? Kan route van herkomst tot (eind-)bestemming van asbest worden vastgesteld? Kwaliteit asbestverwijderingsdossiers vaststellen? Aansluiting gefactureerde asbestverwijderingswerken versus sloop- en startmeldingen vaststellen.
Voorbeeld I: onderzoek bij SC-530 gecertificeerd verwijderaar Wat? Voorbeelden: - Organogram interne organisatie - Overzicht medewerkers met overzicht persoonscertificaten - Kwaliteitshandboek - Intern en extern beoordelingsprogramma (audits), resultaten en evaluatie en opvolging resultaten - Projectnummers - Projectadministratie, zowel uitvoering als financieel
Voorbeeld I: onderzoek bij SC-530 gecertificeerd verwijderaar Wat? Voorbeelden: - De planning van de logistiek, inzet van personeel en middelen - Rekeningschema grootboekadministratie - Grootboekadministratie - Afvalstoffenboekhouding - Offerteregister - Et cetera
Voorbeeld I: onderzoek bij SC-530 gecertificeerd verwijderaar Resultaten: - Kennelijke doorbreking van eigendom en zeggenschap via constructie met een Stichting Administratiekantoor (certificeren aandelen asbestinventarisatiebedrijf) - Kwaliteit asbestverwijderingsdossiers niet conform - Registratievoorschriften als afvalstoffeninrichting en als VIHB’er worden niet nageleefd - Voldoet niet aan de registratieverplichtingen van par. 7.17 van de SC-530.
Voorbeeld I: onderzoek bij SC-530 gecertificeerd verwijderaar Resultaten: - Neemt asbest in van en haalt asbest op bij niet-gecertificeerde bedrijven als agrarische loonbedrijven en (sloop-)aannemers. - Asbestopslag voldoet niet aan regels Asbestverwijderingsbesluit - Accepteert zonder vergunning teerhoudend asfalt - Breekt illegaal bouw- en sloopafval op de inrichting - Et cetera
Voorbeeld 2: onderzoek bij afvalstoffeninrichting Betreft: Middelgroot, regionaal afvalstoffenbedrijf met meerdere afvalinzamelpunten. Bedrijven en particulieren leveren bij vestiging E. asbest aan de poort aan. Ook plaatst het bedrijf afzetcontainers bij asbestverwijderingswerken. Aanleiding: Tijdens onderzoek bij asbestverwijderaar geconstateerd dat afvalstoffenbedrijf onjuiste afvalstroomnummers afgeeft / Herkomstlocaties niet of onjuist registreert.
Voorbeeld 2: onderzoek bij afvalstoffeninrichting Informatiefase: - LMA gegevens opvragen - Toezicht- en handhavingsinformatie
Voorbeeld 2: onderzoek bij afvalstoffeninrichting Analysefase: - Grote hoeveelheden asbest met afvalstroomnummer ‘kas’, herkomst asbest = adres afvalstoffeninrichting - In-uit overzicht asbest uit LMA: meer gemelde afvoer dan aanvoer
Voorbeeld 2: onderzoek bij afvalstoffeninrichting Onderzoeksplan, na overleg met toezichthouder bedrijf: -Toetsen naleven acceptatie- en bewerkingsbeleid en administratieve organisatie / maatregelen interne controle (AV-beleid en AO/IC) - Toetsen naleven registratievoorschriften in vergunning en registratieverplichtingen uit hoofdstuk 10 Wet milieubeheer (art. 10.40 / 10.40a)
Voorbeeld 2: onderzoek bij afvalstoffeninrichting Opgevraagde gegevens bedrijf:
- Auditresultaten - Massabalansen + verschillenanalyses asbest - Weegbrugbestanden 2013/2014 aanvoer asbest op inrichting - Bestand afzetcontainers asbest 2013/2014
Voorbeeld 2: onderzoek bij afvalstoffeninrichting Resultaten: - Acceptatieprocedures worden niet nageleefd en zijn bovendien ontoereikend: in asbestcontainers gescheurde zakken aangetroffen, evenals asbest verpakt in afdekfolie. - Bedrijf verklaard dat medewerkers op de inrichting asbest ‘ompakken’, wat de oorzaak van het scheuren van de zakken zou zijn (!?). - Verklaard werd dat uitsluitend particulieren aan de poort aanleveren: uit weegbrugbestand vastgesteld dat hier ook bedrijven tussen zaten.
Voorbeeld 2: onderzoek bij afvalstoffeninrichting Resultaten: - In strijd met vergunning geen NAW-gegevens en herkomstlocaties asbestafval geregistreerd van leveringen aan de poort. - ‘Gerommel’ in de massabalansen: grote verschillen in aanen afvoer konden niet worden verklaard. - Afzetcontainers mee naar inrichting, niet in ontvangstregistratie.
Voorbeeld 2: onderzoek bij afvalstoffeninrichting Resultaten: - Tientallen fouten in het doen van ontvangstmeldingen. - Niet corrigeren van meldingen die door het LMA als foutief zijn geretourneerd. - Onjuist toepassen inzamelaarsregeling (kan niet voor de gevaarlijke afvalstof asbest). - Et cetera
Voorbeeld 2: onderzoek bij afvalstoffeninrichting ‘Bijvangst’: In 2013 en 2014 (tot september) circa 450 afzetcontainers voor asbest in opdracht van particulieren en bedrijven geplaatst en opgehaald. Dit bestand is, samen met het startmeldingenbestand van de Inspectie SZW, geanalyseerd met behulp van MS Access.
Voorbeeld 2: onderzoek bij afvalstoffeninrichting Resultaat: Op circa 90 adressen waar asbest is afgevoerd, is geen sloop- en/of startmelding bekend. -Een flink aantal containers geplaatst en opgehaald in opdracht van loonbedrijven en aannemers. -Vaak bij vakantieparken, campings op de Veluwe. -Asbest opgehaald in opdracht van gecertificeerde bedrijven, maar geen startmelding op de locatie bekend. -Asbest maandelijks opgehaald bij loonbedrijven en een composteringsinrichting, waar derden kennelijk hun asbest kunnen aanleveren.
