Dit plan met woningen en appar-
opzichte van de rooilijn verleven-
ruimte, sluit naadloos aan bij in de
tementen sluit aan bij de identiteit
digen het beeld.
sfeer van Bergen. Samen met de
van Bergen en versterkt daardoor
Om het plan rationeel te bouwen
bijzondere gerichte natuurontwik-
de kenmerkende structuur van
is gebruik gemaakt van een bouw-
keling, die een zeer diverse flora
het dorp. In het plan staat een
systematiek die voor alle wonin-
en fauna met zich meebrengt,
plezierig woonklimaat voor de
gen, van sociale huur tot dure
zorgt
bewoners voorop met een groene
koop, gelijk is.
unieke woonomgeving.
omgeving waarin volop planten
De woningen in dit plan zijn op
en dieren aanwezig zijn.
zich ‘gewoon’, maar de opzet, zo-
verschillen
van
wel qua stedenbouw, architectuur
elkaar. Kleine verdraaiingen ten
en de inrichting van de openbare
25 1999-59 Van Brederodeveld, Bergen
feekesencolijn.nl, laan van chartroise 174, 3552 EZ Utrecht, T 030 2422722
24
woningen
Van Brederodeveld, Bergen stedenbouw, architectuur, 88 woningen
Alle
dit voor een in Nederland
Stedenbouwkundig plan
plangebied en een architectuur die zich
De oorspronkelijke stedenbouwkundige
voegt naar de kenmerkende wijze waarop
structuur van Bergen vormt een eenheid
de bebouwing door een schijnbaar ach-
die zich uit in het bijzondere profiel der
teloze plaatsing van de woning, kavel na
wegen met hun lichte kromming en
kavel, net iets verschilt. Grote variatie op
gebakken klinkers, de grasbermen, de
het kleine schaalniveau zorgt voor een
laanbeplanting, dijken, lanen en de wijze
typisch Bergense ‘homogene’ stijl, en dit
waarop de woningen aan deze wegen
levert een bijna organische stedenbouw-
staan. Dit vormt, samen met de wijze
kundige opzet op. Kenmerken van die
waarop de bebouwing is vormgegeven,
specifiek Bergense sfeer zijn hedendaags
de sfeer.
vertaald in het ontwerp.
Bepalend voor de sfeer is de wijze waarop de bebouwing is vormgegeven. De hui-
Archeologie
zen verschillen onderling van karakter:
Op het terrein bevond zich een belang-
type, nokrichting, goothoogte en afstand
rijke archeologische vindplaats. Het eerste
tot de weg. Deze terugkerende verschei-
stenen huis van Bergen – een versterkte
denheid op het kleine schaalniveau zorgt
boerderij – had hier op een terp gestaan.
voor een homogeen karakter.
De hele vindplaats hebben we intact gela-
In de naoorlogse wijken is veel bebouwing
ten en als parkje aan de wijk toegevoegd.
te zien die niet typisch Bergens is.
Het oude profiel van de verhoogde woon-
Ons stedenbouwkundige ontwerp voor
plek en de omringende ‘gracht’ is terug-
het Van Brederodeveld past op natuurlijke
gebracht in het ontwerp van het park.
wijze in de oorspronkelijke structuur.
Het water is gesymboliseerd door blauwe
Belangrijkste uitgangspunten zijn het
geglazuurde stenen.
27 1999-59 Van Brederodeveld, Bergen
feekesencolijn.nl, laan van chartroise 174, 3552 EZ Utrecht, T 030 2422722
26
De stedenbouwkundige structuur van het Van Brederodeveld (inzet) volgt die van Bergen als geheel
behoud van het groene karakter in het Het Van Brederodeveld nog onbebouwd
Foto’s van Bergen. De bebouwing is architectonisch slechts bijzonder door de wijze waarop ze met diverse nokrichtingen, hoogtes zonder harde rooilijn is gebouwd
1e schetsen van een architectuur met Bergense signatuur
De Blokkendoos
De kappen met lage dakhelling (30°)
Alle verschillen en opties in dit plan dienen
zijn aan de binnenzijde met een mooie
snel en praktisch gebouwd te worden. We
houtsoort afgewerkt en leveren prachtige
ontwikkelden daarom een systeem waar-
ruimtes. Bewoners kunnen hier, indien
in een beperkt aantal bouwdelen steeds
gewenst, ook bergruimte creëren.
koppelbaar is, zodat variatie ontstaat bin-
Qua vorm zijn er 3 kappen mogelijk;
nen een vast kader.
het zadeldak, het lessenaarsdak en het
Dit is onze ‘blokkendoos’, ontworpen
pyramidedak in de al eerder genoemde
analoog aan de vormen, maten en daken
dakhellingen. Alle kappen kunnen in de
die we in Bergen ontdekten.
langs- of dwarsrichting geplaatst wor-
De kracht van het ontwerp zit in de wissel-
den. Om in het spel met de daken een
werking tussen vrijheid en beperking.
mooie en zorgvuldige compositie van
De blokkendoos kent een aantal basisblok-
daken te creëren, is er meer variatie in
ken en daarvan afgeleiden op basis van
de lengte van de daken dan in die van
een maatraster van 5.40 meter en blok-
de verdiepingsblokken. Zo is het mogelijk
ken voor de kap in twee hellingen. Alle
om ‘halve daken’ toe te passen met erin
ontwerpen zijn met deze ‘blokkendoos’
‘uitgesneden’ een dakterras op de eron-
gemaakt en kopers
der gelegen verdieping.
kunnen vervolgens
29 1999-59 Van Brederodeveld, Bergen
feekesencolijn.nl, laan van chartroise 174, 3552 EZ Utrecht, T 030 2422722
28
de blokkendoossystematiek gebruiken om het ontwerp te muteren. Daartoe zijn door partijen spelregels uitgewerkt.
Plattegronden huizen
De woningen
De appartementen
De meeste woningen hebben een grote
De
brede beganegrondlaag en zijbeuken van
scheppen extra dynamiek te midden
steenachtig materiaal.
van de lage bebouwing. De drie com-
De eerste verdieping heeft een kleiner
plexen, huur en koop, staan over het
volume, en heeft een luchtigere vormge-
plan verdeeld. Ook deze zijn op de
ving met veel glas en is vaak afgewerkt
begane grond zwaarder dan in het mid-
met houten delen, passend in de sfeer
dendeel. Enkele daken schieten als de
van Bergen.
top van een boom boven het bladerdak
Binnen een vaste vormentaal, die een
uit. Alle daken passen in het ‘bladerdak-
hoge beeldkwaliteit garandeert, kunnen
niveau’ van de bestaande bomen.
kopers keuzes maken. Er zijn variaties
Met name de aandacht voor de detail-
mogelijk op de gevelindeling, de dakvorm
lering en de eenheid van beeld bepaald
en er is ook de mogelijkheid om meer of
de harmonie van de wijk. Zeer zorg-
minder volume te laten bouwen.
vuldig wordt de gekozen architectuur
De sociale huurwoningen en –apparte-
gevolgd en gebruik gemaakt van duur-
menten en de vrije sectorappartementen
zame materialen, analoog aan die we
zijn in dezelfde vormentaal ontworpen
aantroffen bij onze analyse in Bergen.
maar huurders kunnen geen variaties
Het ontwerp wortelt in de goede zin
laten aan brengen.
van het woord in het traditionalisme,
bijzondere
wooncomplexen
terwijl het een volledig eigen identiteit en karakter bezit. Een hedendaagse architectuur, die een zekere tijdloosheid in zich draagt.
31 1999-59 Van Brederodeveld, Bergen
feekesencolijn.nl, laan van chartroise 174, 3552 EZ Utrecht, T 030 2422722
30
Planten en vogels
Het Van Brederodeveld ligt in de bebouw-
Het Van Brederodeveld kent veel hoge
de kom op de rand van een strandwal.
waardevolle bomen. Ons stedenbouw-
Het ligt dichtbij het buitengebied met
kundig plan is hier omheen ontworpen.
veel water en wat verder weg van het
Ecologisch minder belangrijke bomen
duingebied en vormt een obstakel in
hebben we vervangen voor bomen met
diverse ketens. Vanuit het duingebied
een hogere waarde met streekeigen ele-
zijn veel grote bomenformaties, zodat we
menten. We voegen toe:
dit kunnen doorzetten. Water vanuit het
-Benedenbegroeiing
veenweidegebied kunnen we tot vlakbij
hagen als liguster, sleedoorn, meidoorn,
het centrum brengen en aansluiten op
zuurbes en hulst;
reeds bestaand water. Het is daarom
-Middenbegroeiing als
geschikt voor gerichte natuurontwikkeling
doorn, sporkehout, meidoorn, Gelderse
waardoor de natuur in de bebouwde kom
roos, hondsroos, egelantier, zuurbes,
versterkt wordt.
notenbomen en kardinaalmuts. Er komt
We hebben een inventarisatie gemaakt
een houtwal in het N.O deel.
van planten, bomen en insecten en
- Hoge begroeiing als eik, zwarte els,
wat minder naar zoogdieren en vogels.
esdoorn, haagbeuk, berk, linde, beuk
Voorop stond de samenhang tussen flora
en appel.
van
heggen
en
lijsterbes, slee-
en fauna binnen het gebied en naar de aangrenzende gebieden.
Veel vogels maken al gebruik van de
In het ecologisch raamwerk hebben we de
bestaande boomstructuur, zoals tuinflui-
volgende maatregelen geformuleerd.
ter, groenling, roodborst, merel en winter-
Insecten, zoogdieren en amfibieën
koning evenals grotere vogelsoorten zoals Vlaamse gaaien, houtduiven en eksters. Door de nieuwe aanplant is het mogelijk
Vanaf het westen brengen we middels
dat ook de spechten en bosransuilen van-
bermen en water een verbinding aan met
uit het nabijgelegen duingebied zich meer
het veenweidegebied. De sloot wordt
laten zien.
verbreed en enigszins uitgediept met kleine inhammen en een flauw talud. Er
Iedere bewoner van het gebied krijgt een
ontstaan zo gradiënten die geschikt zijn
nestkast cadeau, een zaaimengsel van
voor b.v. de bruine kikker, de gewone pad
natuurlijke planten en een boek waarin de
en de variabele waterjuffer.
samenhang van verschillende ecologische
In de sloot kunnen zich kikkerbeet, grof
onderdelen wordt uitgelegd.
hoornblad, pijlkruid, gele plomp, zwanebloem e.d. ontwikkelen wat goed is voor waterinsecten.
Projectinformatie ontwerp:
stedenbouwkundig en
De weg dwars door het gebied krijgt een
ecologisch plan
brede berm met veel zonlicht, omdat er
12 huurwoningen eensgezins, 110 m2
geen bomen geplant worden. Voor een
10 huurwoningen meergezins, 80 m2
bloemrijke berm met weinig onderhoud
8 huurwoningen jongeren, 60 m2
zaaien we in met o.a. margriet, wilde
21 koopwoningen eensgezins, 158 m2
peen en pastinaak, soorten die in de
12 koopwoningen 2-onder-1-kap,162 m2
omgeving voorkomen.
5 koopwoningen vrijstaand, 171 m2
Hier vinden vele insecten hun weg met
13 koopwoningen meergezins, 244 m2,
vlinders, zweefvliegen en hommels als
7 koopwoningen vrijstaand, 100 m2
voortrekkers. Parkeren in de berm wordt tegengegaan middels veldkeien. De berm en de aan te houtwal zijn tevens een mooie route
oplevering: opdrachtgever:
1999
Moes bouwbedrijf bv, Almere
architecten:
Ernst Feekes en Anke Colijn
33 1999-59 Van Brederodeveld, Bergen
feekesencolijn.nl, laan van chartroise 174, 3552 EZ Utrecht, T 030 2422722
32
Ecologisch raamwerk
