IDEEEN PRIJSVRAAG 2015
VAN BETONNEN KOLOS NAAR OASE Tijdens de verkiezingstijd in november 2014 was het al een prominent onderwerp: Duurzaamheid, milieu en groen. Om de leefbaarheid te verbeteren en in te spelen op klimatologische veranderingen, deed één van de politieke partijen een opvallend voorstel: Meer groen op de daken van de binnenstad.
De oude binnenstad van ’s-Hertogenbosch heeft
We zoeken naar creatieve, haalbare en groene
weinig ruimte voor groen: op de stadswalzone,
initiatieven met een functioneel programma, die
de bomen op de Parade en parken na, is het cen-
zowel beantwoorden aan het idee van meer groen
trum vooral versteend. Hier vormt de opvang van
in de stad als aan de mogelijkheid tot meer groene
water en het omgaan met het ‘hitte-eiland’ effect
verblijfsplekken in de stad.
een nieuwe uitdaging. Deze ingreep op een bijna verborgen plek (het dak) De gemeente zou hierin een voortrekkersrol kun-
in deze historische stad, kan een groots effect heb-
nen spelen, waarbij haar panden als eerste voorzien
ben op de omgeving. In deze ontwerpopgave staat
worden van groene gevels en daken. Parkeergarage de
oog hebben voor de verbinding van het gebouw in
Wolvenhoek is hier een voorbeeld van, reeds voorzien
de context van zijn omgeving centraal.
van een deels groene gevel, kan nu het dak aangepakt worden. Hiervoor zoeken we een duurzaam, vooruitstrevend en haalbaar plan!
TIJD OM NAAR GEBOUW EN OMGEVING TE KIJKEN!
Deze parkeergarage in het midden van het centrum van ’s-Hertogenbosch, is een vast gegeven in menig routebeschrijving naar een andere eindbestemming in de stad. Een onopvallend gebouw voor de meesten; een detonerend gebouw wanneer je beter kijkt. Dat weerhoudt de vele bezoekers van de binnenstad er niet van, hun auto hier te parkeren: op koopavonden en zaterdagen staan de automobilisten in de rij om naar binnen te mogen! En dat heeft zo zijn redenen. De aanpak van het dak van parkeergarage “De Wolvenhoek” is door het Bosch Architectuur Initiatief (BAI), uitgekozen voor de jaarlijkse ideeënprijsvraag 2015.
BA I I DE E Ë N P R I JSV R A AG 2 01 5
01
TYPERING VAN DE WOLVENHOEK
De entree aan de voorzijde van de parkeergarage
Aan de voet van de Wolvenhoek staat de Hof van
maakt onderdeel uit van een sober kantoorpand.
Zevenbergen en het rustieke (zolang er geen file met
De rechterzijde is gelegen aan de Waterstraat,
auto’s richting parkeergarage staat) Anne Frankplein.
tegenover het gouvernementele griffiegebouw (1898-1908) met haar provinciale statenzaal (1615)
Met dit alles in het achterhoofd is de plek waar de
en het gebouw van het Rijksarchief (1883). Tussen
Wolvenhoek is gesitueerd interessanter, dan je in
de gebouwen is een doorsteek te vinden naar het
eerste instantie wellicht zou denken. De Wolvenhoek,
vernieuwde Noord Brabants Museum / Stedelijk
als één van de entrees naar de binnenstad. Als plek
museum.
waar dagelijks duizenden bezoekers passeren; op weg naar het Stadskantoor, Museumkwartier en bin-
Aan de achterzijde van de parkeergarage stroomt de
nenstad. Die ingrediënten bij elkaar zijn toch food for
Binnendieze. de duizenden toeristen die jaarlijks een
thought, voer voor hoe het ook zou kunnen…?
boottocht op de Binnendieze maken, kijken tegen deze achterkant aan.
HISTORIE VAN DE WOLVENHOEK Jarenlang –tot eind jaren zestig- was er op deze plek
DE WOLVENHOEK: ONOPVALLENDE GARAGE IN EEN ZICH EVOLUERENDE OMGEVING
een groot gat in de grond (in de volksmond “de kuil”),
Hoewel de Wolvenhoek-parkeergarage zelf onopval-
vinciehuis. Dit plan stuitte echter op te veel bezwaren
lend is, maakt ze onderdeel uit van een interessante
en werd naar de prullenmand verwezen (en in andere
plek in de binnenstad van Den Bosch. Veel grote
vorm uiteindelijk op de huidige locatie gerealiseerd).
publiekstrekkers omringen de Wolvenhoek en bep-
Uiteindelijk is in 1975 op deze plek de parkeergarage
alen daarmee mede de populariteit van de garage.
gebouwd. De Wolvenhoek heeft een capaciteit van
Zo vinden we tegenover de Wolvenhoek de oude
471 parkeerplaatsen en is gelegen tegenover het
Rijksplanologische Dienst, die nu onderdeel is van
Stadskantoor, op een steenworp afstand van de
het Stadskantoor van de gemeente ’s-Hertogenbosch,
Markt en de Parade.
wachtend op de nieuwbouw van het grote, hoge pro-
voorzien van een contrasterende moderne glazen gevel (geopend in 2003). Een plek die veel inwoners van ’s-Hertogenbosch met enige regelmaat bezoeken. Ten zuiden van de parkeergarage vinden we het Museumkwartier, recent in 2013 geopend en onderdeel van een grotere ontwikkeling in dit deel van de binnenstad, waar we bijvoorbeeld ook muziekcentrum de Toonzaal is gehuisvest en een locatie van KPN die op termijn leeg komt te staan. De KPN-locatie zal op termijn herontwikkeld worden: een gigantisch oppervlak binnen de oude stadsmuren. Iets verder terug, bij
De naam Wolvenhoek is ontstaan in de volksmond.
de entree van de Prins Bernhardstraat, vinden we een
In het midden van de 18e eeuw bouwden Adrianus
locatie van Rijkswaterstaat, welke nog geopperd is in
en Wouter van Wolfsbergen hier een pakhuis. Aan
de heftige discussie, die in ’s-Hertogenbosch gevoerd
deze beide broers heeft de Wolvenhoek haar naam
is rondom de nieuwe locatie van het Theater.
te danken.
BA I I DE E Ë N P R I JSV R A AG 2 01 5
02
VRAAGSTELLING
We hebben je een beetje bijgepraat over het
Er is een start gemaakt met verfraaien van de gevel
gebouw de Wolvenhoek zelf, zijn omgeving en
aan de Waterstraat door toevoeging van gaasmat-
historie. En natuurlijk over de uitdaging: verbeter
ten waar Hedera doorheen kan gaan groeien. Dit
de uitstraling van de garage en creëer een nieuwe
sluit aan bij de groene agenda van de binnenstad.
groene omgeving door een ingreep (of ingrepen) op het dak. Nu zijn we benieuwd naar jouw mening en
Dit is de kans om van een grijze, onopvallende
jouw idee voor de Wolvenhoek!
plek een nieuwe, inspirerende hotspot te maken die gezien mag worden. Welke functie de ingreep
Wie jij bent? Dat maakt ons niets uit: professionals,
moet hebben? Laat je creativiteit spreken!
collectieven, individuen, bezielde beginners Eigenlijk kan iedereen mee doen: de prijsvraag is jouw kans
DOEN!
ideeën voor deze plek met te ons delen. En jouw
Met alle ingezonden ontwerpen wil het BAI, in
kans om iets van je ideeën gerealiseerd te zien!
samenwerking met de gemeente vorm geven aan een ‘ideeëncatalogus’. Bij voldoende kwaliteit, een
De ideeënprijsvraag is inmiddels een traditie
interessante aanvulling op bestaand programma in
geworden. Sinds de eerste editie (1996) hebben de
de stad en een haalbaar plan kan de ontwerp(st)er
plannen geleid tot allerlei kleine en grote project-
van het winnende ontwerp van Gemeente
en in ’s-Hertogenbosch. Een aantal daarvan zijn
’s-Hertogenbosch de opdracht krijgen, het plan
uitgevoerd of in voorbereiding.
verder uit te werken en te realiseren.
Denk hierbij aan: ‘De Moerasbrug’ (2004), ‘De drijvende woning’ (2005), ‘Een verbinding over
REALISATIE
de Zuid-Willemsvaart’ (2008), ‘Reset Het Heet-
DE GEMEENTE ’S-HERTOGENBOSCH HEEFT
manplein’ (2012), ‘Maak jouw theater’ (2013) en
DE TOEZEGGING GEDAAN ZICH STERK TE
‘Laat de Heus Vonken’ (2014).
MAKEN VOOR REALISERING VAN HET WINNENDE ONTWERP, AFHANKELIJK VAN
Voor dit jaar is de titel:
HET IDEE EN DE KOSTEN/BATEN.
‘VAN BETONNEN KOLOS NAAR OASE’
DOELSTELLING “Door één of meerdere ingrepen op het dak van de Wolvenhoek, inspirerend, creatief en innovatief, lever je een bijdrage aan de vergroening van de binnenstad, daarmee het duurzame karakter en mogelijk ook een nieuwe groene verblijfsplek in de binnenstad”.
DE OPGAVE De ideeënprijsvraag, uitgeschreven in samenwerking met de gemeente ’s-Hertogenbosch, vraagt je om een ontwerp te maken voor het dak van parkeergarage “De Wolvenhoek”.
BA I I DE E Ë N P R I JSV R A AG 2 01 5
03
PROGRAMMA VAN EISEN
ALLE ONDERSTAANDE PROGRAMMAPUNTEN ZIJN VERPLICHT
PROCEDURE De project ideeën moeten op vrijdag 12 juni 2015 tussen 9.00 en 16.00 uur ingeleverd worden bij
01 Het dak van de parkeergarage moet veranderen
het Stadskantoor aan de Wolvenhoek, waarna ze
van een grijze muis naar een aantrekkelijk, verras-
worden beoordeeld door een deskundige jury.
send visitekaartje voor de stad.
De prijsuitreiking is op vrijdag 3 juli 2015 tijdens Den Bosch BAI Night in de Verkadefabriek.
02 De opgave omvat alleen het dak van de parkeergarage. De ingreep mag plaatsvinden op de bovenste
DE WEDSTRIJDREGELS
niveaus van de splitlevel garage.
Deze prijsvraag - aangeduid met de naam ‘Van betonnen kolos naar oase’ - wordt uit-
03 Het verlies aan parkeerplaatsen moet beperkt blijven tot < 10.
geschreven door het BAI in samenwerking met de gemeente ’s-Hertogenbosch.
04 De functie van het ontwerp staat in principe vrij.
Namens de uitschrijver treedt als contactpersoon
Het moet wel een verblijfsplek bieden aan ten
op: Elly Brugman (
[email protected])
minste 25 mensen.
SOORT PRIJSVRAAG 05 Het groen wat door de gemeente tegen de gevel is
De prijsvraag is een ideeënprijsvraag.
geplaatst, dient zoveel mogelijk behouden te blijven.
DEELNEMERS 06 De belastbaarheid van het dak is circa 800 KG/m2.
De prijsvraag staat open voor iedereen.
(300KG/m2 permanent voor bijvoorbeeld de dakconstructie en 500KG/m2 voor de variabele belasting. Dit moet rechtstreeks naar de huidige kolommen worden afgevoerd. 07 Het idee moet vergezeld gaan van een passende naam en een motto. 08 Denk na over maakbaarheid, uitvoeringsmogelijkheden en duurzaamheid. 09 Denk na over de context van de plek en de zichtbaarheid van het ontwerp. 10 Het initiatief moet zichzelf zoveel mogelijk terug kunnen verdienen. Dit betekent dat er een plan moet worden toegevoegd waarin bouwkosten en terugverdienmodel worden uitgelegd. De gemeente heeft een beperkt budget
BA I I DE E Ë N P R I JSV R A AG 2 01 5
04
INSCHRIJVEN DEELNEMERS
Voor de expositieruimte is het aantal deelnemers
aantal bezoekers en het openbare karakter van de
van belang, daarom vraagt de organisatie om
tentoonstelling. De organisatie is niet aansprakelijk
jezelf in te schrijven via Elly Brugman.
voor eventuele schade aan de maquettes.
MELD JEZELF AAN VIA:
[email protected]
DE INZENDING DIENT VERGEZELD TE GAAN VAN TWEE BRIEVEN:
(o.v.m. aanmelding prijsvraag 2015).
1 — De naambrief
Deelname aan de prijsvraag is gratis.
een gesloten enveloppe met op de buitenzijde het motto en de vermelding ‘naambrief’.
INZENDING De organisatie vraagt je ideeën in de vorm van
De inhoud van de naambrief:
een maquette + toelichting inzichtelijk te maken.
a) naam, eventueel de organisatie, telefoonnummer,
Daarnaast vragen wij om een eenvoudig filmpje van
e-mailadres en postadres van de inzender (in geval
1 minuut waarin je jouw inzending pitched/uitlegt.
van een gezamenlijk ontwerp moet duidelijk aange-
(Wat is de kwaliteit van jouw ontwerp?) Filmpjes
geven worden wie van het team de hoofdverant-
worden tijdens de BAI Night getoond.
woordelijke is);
TOELICHTING
b) een verklaring dat het ontwerp het geestelijk
Een afgesloten envelop met een duidelijk zichtbaar
eigendom is van de ontwerper;
motto, met daarin maximaal 2 A3-tjes toelichting (tekst en/of afbeeldingen) op het ontwerp. Deze
2 — De adresbrief
toelichting zal tevens gebruikt worden voor de ten-
een gesloten enveloppe met op de buitenzijde
toonstelling.
het motto en de vermelding ‘adresbrief’.
Daarnaast vraagt de organisatie je om digitaal (op
De inhoud van de adresbrief
CD-rom of memorystick) twee afbeeldingen op
Binnenin: telefoonnummer en e-mailadres, niet
JPG-formaat en een toelichting van maximaal 150
zijnde het telefoonnummer en e-mailadres van de
woorden aan te leveren. Afbeeldingen en tekst
inzender. De adresbrief dient ertoe om in contact
worden gebruikt voor de website en de (digitale)
te kunnen treden met de inzender, zonder dat de
catalogus. Zorg dus voor een correcte Nederlandse
anonimiteit wordt doorbroken.
spelling en zinsopbouw. CD-rom of memorystick: twee afbeeldingen op JPG
MAQUETTE
formaat en een toelichting van maximaal 150 woor-
De schaal is naar keuze. De maquette moet voorzien
den aan te leveren. Afbeeldingen en tekst worden
zijn van een duidelijk zichtbaar motto. De maquette
gebruikt voor de website en de catalogus.
mag niet groter zijn dan 60x60x100cm (lxbxh) (i.v.m. de beschikbare tentoonstellingsruimte). Het verpak-
Materiaal dat niet is gevraagd, wordt niet bij de
kingsmateriaal dient door de deelnemers direct
beoordeling betrokken. Er mogen geen varianten
weer meegenomen te worden. De maquette zal
worden ingediend. De inzendingen dienen anoniem
direct tentoongesteld worden. Het is aan te raden
te zijn. Alle ontwerpen moeten worden ingezonden
de maquette voldoende stevig te maken, gezien het
onder motto, bestaande uit Latijnse lettervormen
BA I I DE E Ë N P R I JSV R A AG 2 01 5
05
INSCHRIJVEN DEELNEMERS
of Arabische dan wel Romeinse cijfers. Het motto
Vragen zullen niet persoonlijk beantwoord worden:
moet voorkomen op alle bij de inzending behorende
een week na de vragenronde worden alle gestelde
stukken, alsmede de verpakking daarvan.
vragen met de daarbij behorende antwoorden en relevante informatie op schrift gesteld en aan alle
Wordt door een inzender meer dan één ontwerp
deelnemers ter beschikking gesteld via de website:
ingezonden, dan moet voor elk ontwerp een ander
www.bai-prijsvragen.nl/wolvenhoek
motto worden gekozen en elk ontwerp afzonderlijk worden verpakt.
Dit document geldt vanaf dat moment als aanhangsel van het wedstrijdprogramma en heeft
Op geen der stukken van de inzending of de
dezelfde binding. Overleg buiten deze procedure
verpakking mag het handschrift van de ontwerp-
om is niet toegestaan.
er voorkomen, noch enig teken of lakstempel of vergelijkbare aanduiding waaruit de herkomst van het ontwerp zou kunnen worden afgeleid. De jury heeft de bevoegdheid alle naambrieven na de uitspraak te openen en de namen van de inzenders bekend te maken.
TIJDSCHEMA VAN DE PRIJSVRAAG De genoemde inzendingen dienen los van elkaar op vrijdag 12 juni 2015 ingeleverd te worden, tussen 9.00 uur en 16.00 uur. Locatie: Stadskantoor, Wolvenhoek 1 te Den Bosch. Na het inleveren van de inzendingen worden deze getoetst door de jury. In deze week vindt tevens de beoordeling plaats. Op vrijdag 3 juli 2015 wordt tijdens de ‘Nacht van de Architectuur’ (Den Bosch BAI Night) de juryuitspraak bekendgemaakt en verzoeken wij alle deelnemers aanwezig te zijn. Over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd.
TUSSENTIJDSE INFORMATIE Tot woensdag 20 mei 2015 heb je de gelegenheid tot het stellen van vragen via:
[email protected]
BA I I DE E Ë N P R I JSV R A AG 2 01 5
06
JURY EN PRIJZEN
JURY
JURYRAPPORT
Een gemêleerde jury, bestaande uit een aantal
Op vrijdag 3 juli 2015 is het juryrapport beschik-
deskundigen, ziet jullie originele inzendingen graag
baar. Het rapport is schriftelijk en openbaar. Het
tegemoet. De jury is onafhankelijk en doet een auto-
juryrapport bevat een algemene interpretatie van de
nome uitspraak.
gehanteerde beoordelingscriteria, het verloop van de beoordeling en het geeft eventueel aan in welke
BEOORDELINGSCRITERIA
ronde de niet bekroonde ontwerpen zijn afgevallen.
De jury zal de ontwerpen in deze categorie beoordelen aan de hand van de volgende aspecten:
Bovendien bevat het rapport een evaluatie van de
1 De kracht van het concept/idee
resultaten van de prijsvraag en aanbevelingen aan
2 Uiterlijke verschijningsvorm
de uitschrijver. Het juryrapport wordt uitgereikt
3 Contextuele en programmatische
tijdens de prijsuitreiking in de Verkadefabriek aan
inpassing in de stad
alle aanwezigen.
4 Flexibiliteit 5 Haalbaarheid (een (creatief) financieringsmodel)
DE PRIJZEN
6 Maakbaarheid, onderhoud en duurzaamheid het
De organisatie zal de winnende ontwerpen aanbie-
uitzicht en oriëntatie op belangrijke landmarks
den aan de gemeente ‘s-Hertogenbosch. De win-
van de stad
nende ontwerpen worden beloond met een geldprijs.
BEOORDELINGSPROCEDURE
Eerste prijs: € 2.000,- en de opdracht tot verdere
De beoordelingsprocedure verloopt als volgt:
uitwerking om te komen tot realisatie. Tweede prijs: € 2.000,-
a) Toetsingsfase
Twee eervolle vermeldingen: elk € 500,-
De inzendingen worden getoetst aan de randvoorwaarden en wedstrijdregels zoals die genoemd zijn in dit wedstrijdprogramma. Inzendingen die niet aan de inzendvoorwaarden voldoen, worden niet in de beoordeling betrokken. De beslissing hierover wordt genomen door de organisatie. b) Beoordelingsfase De jury beoordeelt de wijze waarop de inzendingen voldoen aan de opgave, randvoorwaarden en programma van eisen en analyseert de inzendingen op de afzonderlijke beoordelingscriteria. Vervolgens geeft de jury op basis van een integrale beoordeling aan welke inzendingen voor bekroning in aanmerking komen en geeft een rangorde aan. Uitschrijver en deelnemers zullen zich onvoorwaardelijk aan de uitspraak van de jury onderwerpen.
BA I I DE E Ë N P R I JSV R A AG 2 01 5
07
VERVOLG
Alle ontwerpen en ideeën worden gebundeld in een
publicatie of tentoonstelling op andere wijze, is
(digitale) catalogus en aangeboden aan de gemeen-
toestemming van de ontwerper vereist.
te ’s-Hertogenbosch. Alle deelnemers worden geacht medio augustus, Het is deelnemers, juryleden of anderen niet
tijdens openingstijden van het stadskantoor, hun
toegestaan vóór de prijsuitreiking in de publiciteit te
inzending weer op te komen halen. Niet opgehaalde
treden over zaken, die inhoudelijk samenhangen met
maquettes of andere presentatiemiddelen zullen
de inzendingen of de prijsvraag als zodanig.
vernietigd worden, met uitzondering van de ingezonden onderdelen van de winnende ontwerpen.
Alle inzendingen worden na de inname datum tentoongesteld. Ook wordt er een publicatie uitgegeven
GESCHILLEN
waarin alle inzendingen met foto’s en jurycom-
Voorkomende geschillen – ook die welke slechts door
mentaar terug te vinden zijn. De publicatie van de
één der partijen als zodanig worden beschouwd –
prijsvraag zal bestaan uit 3 delen:
die tussen uitschrijver, deelnemers en juryleden
1 (digitale) Catalogus met juryrapport
mochten ontstaan naar aanleiding van de prijsvraag,
2 Internetpagina
worden beslecht door Arbitrage.
www.bai-prijsvragen.nl/wolvenhoek 3 Tentoonstelling (vanaf vrijdag 12 juni 2015 tot
Arbitrage geschiedt overeenkomstig het Arbitrage-
en met medio augustus 2015 in het Stadskantoor
reglement van de Stichting Arbitrage Instituut Bouw-
te ‘s-Hertogenbosch). Medio augustus kunnen
kunst, zoals dat luidt drie maanden voor de dag waar-
de maquettes opgehaald worden. De overge-
op de inzendingen moeten worden ingeleverd.
bleven maquettes worden vernietigd.
SLOT AUTEURSRECHTEN
Voor deze ideeënprijsvraag gelden de voorwaarden
De inzendingen blijven het geestelijk eigendom van
zoals vermeld in het prijsvraagprogramma.
de deelnemers.
GEBRUIK, VERZEKERING, EIGENDOM EN TERUGZENDING VAN DE INGEZONDEN STUKKEN.
DE IDEEENPRIJSVRAAG IS MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR:
Alle voor de wedstrijd ingezonden stukken betref-
Stimuleringsfonds creatieve industrie
fende de ontwerpen blijven tot de einddatum van de
Gemeente ’s-Hertogenbosch
tentoonstelling ter beschikking van de organisatie. Gedurende deze termijn zijn de ingezonden stukken
Namens de werkgroep,
niet verzekerd.
Wendy van Rosmalen, Robbert de Mug, Kees Bechtold, Sander Penners
Gedurende de termijn dat de ingezonden stukken ter beschikking staan van de opdrachtgever, heeft de opdrachtgever het recht de inzendingen te publiceren of te exposeren op de wijze zoals vermeld in dit wedstrijdprogramma, zonder daarvoor de ontwerper enige vergoeding schuldig te zijn. Voor afbeelding,
BA I I DE E Ë N P R I JSV R A AG 2 01 5
GRAFISCH ONTWERP: STUDIO TURBO
08
