Van afwijkend naar verrijkend? Onderzoek naar genuanceerde en correcte beeldvorming van personen met een beperking in 10 jaar Vlaamse media Tina Goethals • • •
Vakgroep Orthopedagogiek Universiteit Gent Departement Sociologie Universiteit Antwerpen Steunpunt Gelijke Kansenbeleid, Vlaamse Overheid
[email protected]
Context • VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap • media als een cruciale bron van informatie, opvattingen en waarden (Devotta, Wilton & Yiannakoulias, 2013) • onderrepresentatie in televisienieuws (Vissers & Hooghe, 2010) Nulmeting van disability, gender en leeftijd in de beeldvorming van personen met een beperking in de Vlaamse print media Framinganalyse
Complexe relatie tussen media omvang en het publiek – inhoud weerspiegelt dominante discours over disability – geen essentiële, vaste of juiste betekenis van disability omvang kan niet gemeten worden (Hall, 1997) / disability als vloeiende constructies en creativiteit, eerder dan determinatie – media heeft een sterke impact op de manier hoe disability wordt aanschouwd en op het proces van attitudevorming (Auslander & Gold, 1999; Reinhardt, Pennycott & Fellinghauer, 2014) – perceptie van het publiek op de capaciteiten en mogelijkheden van personen met een beperking heeft een belangrijke invloed op de manier waarop het publiek vindt dat deze personen een volwaardige plaats krijgen binnen de samenleving, onderwijs kunnen volgen en kunnen worden tewerkgesteld (Siperstein, 2003)
constructions of disability have no essential, fixed or true meaning against which distortion can be measured (Hall, 1997)
Onderzoek 1 Methode • print media – 7 kranten & 16 magazines – tussen januari 2003 en december 2012 • Inhoudsanalyse / nulmeting mbt disability, gender en leeftijd, doorheen tijd en type medium gender leeftijd bron
beperking tijd type medium
Resultaten / Charles H. Cooley “The Looking Glass Self” (Cooley, 1902) • The individual internalizes the attitudes of others toward him/her and respond or reacts to these attitudes • The self emerges out of social interaction: selves can only exist in definite relationships to other selves • “Generalized other”: we internalize or anticipate how others we don’t know will expect us to behave
Resultaten / jaar van publicatie Year
Percent (%)
2003
12.00
2004
9.52
2005
9.58
2006
9.75
2007
12.68
2008
8.34
2009
10.91
2010
10.27
2011
9.35
2012
7.61
Total
100.00
n= 14.529 artikels (10 jr, 7 kranten & 16 magazines) Europees Jaar van Personen met een Handicap
Adoptie (EU) en ondertekening (B) van de UNCRPD Europees Jaar voor Gelijke Kansen voor Iedereen Belgische ratificatie van de UNCRPD
Tabel 1. Gewogen resultaten van het aantal artikels per jaar
Resultaten / type medium Type of medium
Percent (%)
Popular newspapers
35.01
Lifestyle magazines
27.27
Celebrity
and
gossip 15.95
magazines News
and
opinion 7.79
1. drempels ovv. onderwijs lager geschoolde doelpubliek 2. handicap is niet relevant voor de bredere politieke agenda 3. melodramatisch kader
magazines Age-oriented magazines
6.78
Quality newspapers
4.87
Other
2.32
Tabel 2. Gewogen resultaten van het aantal artikels per type medium voor de periode 2003-2012.
Resultaten / leeftijd
Kinderen • onzichtbaar • specifieke status (verstandelijke beperking, autisme, gedrags- en leerproblemen)
Resultaten / gender • fysieke beperking mannen • chronische ziekte vrouwen • dichotome opvatting van mannelijk/extern/publiek/politiek versus vrouwelijk/intern/privaat/apolitiek
Resultaten / disability (1)
visualisatie
Resultaten / disability (2)
Materie-antimaterie Fysieke schoonheid <> fysieke beperking Lifestyle <> gedragsproblemen • de dis en de able als tegengestelden • het beeld van de ideale persoon zonder beperking wordt belicht en versterkt • disability heeft het ontwrichtende potentieel ons aan te sporen na te denken over normativiteit en wat het betekent om mens te zijn (Goodley & RunswickCole, 2014)
Resultaten / disability (3)
iconografische connotatie
Conclusies eerste onderzoek • media representatie van personen met een beperking weerspiegelt bepaalde bredere ideologieën en socio-politieke processen gevormd door uitsluitingsmechanismen • gebrek aan representatie • speelt momenteel geen potentiële rol om verandering te brengen in publieke percepties en attitudes in lijn met de UNCRPD • de ‘disability-as-deficit’ notie (Gabel, 2005) • ideeën van normaliteit en perfectie, samen met binaire en hegemonische percepties rond disability en gender
Tweede onderzoek: framing • publieke perceptie van beperking als een defect, ziekte, afwijking. Persoon met beperking als slachtoffer of held. • massamedia versterken dit beeld • gebrek aan kennis en taboes Doel: herdefiniëren van beperking op een meer gebalanceerde manier
FRAME ≈ INVALSHOEK, PERSPECTIEF, DENKKADER • naargelang het gekozen frame ziet de werkelijkheid er heel anders uit • Bv. handicap = oorzaak van lijden OF handicap = bron van rijkdom
• Onderzoeksvragen
– (a) Welke dominante frames worden er gebruikt bij de representatie van beperking? – (b) Welke counterframes kunnen daaraan gekoppeld worden?
Male gaze Abled gaze
[email protected]
