Vallei Nr. 27, juni 2014

Nieuwsbrief Steunpunt Huiselijk Geweld West-Veluwe/Vallei Nr. 27, juni 2014 In deze nieuwsbrief: • Resultaten aanpak huiselijk geweld West-Veluwe/Vallei 2013 • Resultaten Ketenaanpak huiselijk geweld West-Veluwe/Vallei • Doorontwikkeling Veiligheidshuizen Gelderland-Midden • Voorbereiding Advies- en Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling in volle gang • Terugblik Werkconferentie “Als liefde toeslaat” in Scherpenzeel 31 maart 2014 • Voortgang pilot financiële uitbuiting ouderen in de West-Veluwe/Vallei • Hoogleraar als gastspreker op debatavond voor de kerken in Barneveld • Nieuws/ontwikkelingen huiselijk geweld

Resultaten aanpak huiselijk geweld West-Veluwe/Vallei 2013 Aantal meldingen huiselijk geweld bij het Steunpunt Huiselijk Geweld West-Veluwe/Vallei In 2013 zijn er in totaal 660 meldingen/contacten geweest met het Steunpunt Huiselijk Geweld WestVeluwe/Vallei. Het betreft 154 meldingen van burgers en professionals en 506 meldingen van de politie (inclusief de huisverboden). Er is een toename te zien van het aantal meldingen van burgers en professionals wat onder andere komt door; • De landelijke campagne “het houdt niet op”. Dit leidt tot meer bekendheid over het thema en de steunpunten huiselijk geweld. • De komst van de Wet Meldcode per 1 juli 2013. Organisaties zijn sindsdien verplicht te beschikken over een protocol signalering huiselijk geweld en kindermishandeling. In de afgelopen jaren heeft het Steunpunt in de regio bij veel organisaties voorlichting en trainingen gegeven over de Wet Meldcode. Dit geeft grotere bekendheid aan het Steunpunt. Ook in 2014 gaat het Steunpunt door met voorlichtingen geven over de Meldcode. Burgers en professionals kunnen anoniem advies vragen bij het Steunpunt. Melden kan alleen door een burger anoniem. Professionals kunnen niet anoniem een melding doen. Sinds de Wet Meldcode heeft het Steunpunt officieel de bevoegdheid om onderzoek te doen naar het huiselijk geweld (ook zonder toestemming van de betrokkenen waarover gemeld is). Voorlichting/deskundigheidsbevordering door het Steunpunt Ruim 600 burgers en professionals zijn bereikt in 2013 met de voorlichtingen/trainingen over huiselijk geweld in de regio West-Veluwe/Vallei. Het Steunpunt heeft samen met het team Preventie van Moviera de voorlichtingen en trainingen georganiseerd en gegeven aan onder andere huisartsen, maatschappelijk werkers, vrijwilligers, ouderenadviseurs, pastoraal medewerkers, studenten, verzorgenden/verpleegkundigen van de Thuiszorg etc. De trainingen gingen over ouderenmishandeling, kindermishandeling, Meldcode, Loverboys, huiselijk geweld en over het Steunpunt.

Aantal huisverboden 2013 In totaal zijn de casemanagers van het Huisverbod Team 50 keer met een Hulpofficier van Justitie meegegaan voor het afnemen van een RIHG (Risico Inventarisatie Huiselijk Geweld). Van de 50 beoordelingen is 29 keer een huisverbod opgelegd. De andere beoordelingen zijn een complexe zaak geworden. In dat geval maakt de casemanager een eerste analyse en draagt de casus ter bespreking over naar het casusoverleg in het Veiligheidshuis. Huisverboden worden ook altijd besproken in het casusoverleg en 1 jaar lang gemonitord in het Veiligheidshuis. Tijdens een crisis zijn de betrokkenen vaak zeer gemotiveerd voor hulpverlening, maar na enige tijd wordt dit minder. Zeker als er kinderen betrokken zijn is het van belang om het gezin gemotiveerd te houden voor hulpverlening. Mocht men toch voortijdig afhaken bij de hulpverlening, dan wordt altijd opnieuw gekeken naar de veiligheid van de kinderen die getuige zijn van het geweld binnen het gezin.

Ketenaanpak huiselijk geweld West-Veluwe/Vallei Screening huiselijk geweld: dagelijks worden de meldingen huiselijk geweld gezamenlijk besproken en gescreend in het Veiligheidshuis door het Steunpunt huiselijk geweld, BJZ, Politie en het OM. In de screening wordt besproken welke huiselijk geweld zaken met spoed opgepakt moeten worden door een van deze partners. Complexe zaken en huisverboden worden doorgezet naar het wekelijkse casusoverleg in het Veiligheidshuis, waar ze met ketenpartners vanuit de hulpverlening en strafrecht gezamenlijk besproken en gemonitord worden. Een casus kan meerdere keren besproken worden. Als het gaat om een recidive (herhaling melding huiselijk geweld op hetzelfde adres) wordt deze melding gezien als een nieuwe melding/casus. Veiligheidshuis WVV in 2013 2012 Ede Meldingen huiselijk geweld 748* 689 geregistreerd in het Veiligheidshuis en besproken in de screening Screening afgedaan 567 415 Casussen besproken in het 181 274 casusoverleg Veiligheidshuis WestVeluwe/Vallei *Inclusief meldingen uit de gemeente Renkum (valt onder het Veiligheidshuis West-Veluwe/Veluwe)

Procesregie huiselijk geweld: voor de West-Veluwe/Vallei is de procesregie huiselijk geweld belegd bij het Steunpunt. De coördinator van het Steunpunt heeft de regie en is voorzitter bij de screening en het casusoverleg in het Veiligheidshuis. Tevens het signaleren van knelpunten in het netwerk, dan wel de ketenaanpak behoort tot de taken van de coördinator.

Doorontwikkeling Veiligheidshuizen Gelderland-Midden In februari 2013 is er een Landelijk Kader ‘Doorontwikkeling van Veiligheidshuizen’ vastgesteld. Dit is een, voor en door ketenpartners opgesteld visiedocument, waarin het toekomstperspectief voor de Veiligheidshuizen wordt geschetst. De belangrijkste redenen om tot een dergelijk visiedocument te komen, waren: • De overdracht van de regie op de Veiligheidshuizen van het Openbaar Ministerie naar de gemeenten; • Grote reorganisaties en centralisaties bij politie- en justitieorganisaties; • De decentralisatie bij zorg- en welzijnspartners (o.a. Jeugdhulp, AWBZ, WMO);

• De behoefte aan verdere professionalisering van de Veiligheidshuizen. Het landelijk kader heeft daarbij een nieuwe richting aangegeven voor de Veiligheidshuizen. Dit houdt in dat de Veiligheidshuizen de doelgroepbenadering loslaten. In plaats daarvan gaan zij zich richten op de meest complexe casussen, personen of systemen waar een aanpak alleen effectief en succesvol kan zijn als zorg en straf gecombineerd worden in een (maatwerk-) aanpak. Implementatieplan doorontwikkeling Veiligheidshuizen Gelderland-Midden In 2013 is er een projectgroep samengesteld voor de beide Veiligheidshuizen (regio WestVeluwe/Vallei en Arnhem) met de opdracht de landelijke doorontwikkeling te vertalen naar deze regio. Inmiddels is ook het “Implementatieplan Doorontwikkeling Veiligheidshuizen GelderlandMidden” klaar. Streven is om in het najaar een begin te maken met de nieuwe werkwijze. Nieuwe Werkwijze: Multidisciplinair overleg (MDO) in plaats van casusoverleg In de oude werkwijze van het Veiligheidshuis bestonden er verschillende overleggen; per doelgroep was er een apart casusoverleg; de partners die deelnamen aan de verschillende overleggen verschilden. Na de doorontwikkeling bestaat er nog maar 1 overleg, het Multidisciplinair overleg. Zowel in het Veiligheidshuis West-Veluwe/Vallei als in Arnhem zal er na de doorontwikkeling wekelijks 1 keer een MDO plaatsvinden. Bij de agendering van het MDO zal er zoveel mogelijk slim geclusterd worden, waarbij specifiek gekeken wordt naar de gewenste aanwezigheid van de partners. Dit voorkomt dat partners zoals voorheen bij meerdere casusoverleggen verdeeld over de week deel moeten nemen. Het MDO wordt voorgezeten door één van de procesregisseurs en zal worden ondersteund door een informatiecoördinator.

Voorbereiding Advies- en Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling (AMHK) is in volle gang; najaar starten met proeftuinen Per 1 januari 2015 moeten de huidige Steunpunten Huiselijk Geweld en de Advies- en Meldpunten Kindermishandeling worden samengevoegd tot één organisatie (AMHK). De voorbereidingen in de regio West-Veluwe/Vallei en regio Arnhem hiervoor zijn al getroffen in 2012 en 2013. Medewerkers van het Steunpunt en het AMK werken in casussen al vaak intensief samen. In 2013 is dit geïntensiveerd en heeft uitgebreidere kennismaking op de werkvloer plaatsgevonden. Najaar 2014 wordt gestart met proeftuinen wat betreft de verdere samenwerking. Het toekomstig AMHK zoekt daarbij zoveel mogelijk afstemming met de (sociale) wijkteams van de gemeenten. Professionals die in de wijkteams werken, kunnen signalen van mogelijk huiselijk geweld en kindermishandeling vroegtijdig oppakken en bespreekbaar maken. Het AMHK kan ze daarbij ondersteunen door middel van advies, consultatie, maar ook door het geven van voorlichting en trainingen. Voor de Veiligheidsregio Gelderland-Midden (regio Arnhem en West-Veluwe/Vallei) komt één AMHK. Een AMHK moet minimaal de volgende wettelijke taken uitvoeren: • Geven van advies en ondersteuning aan degene die een vermoeden heeft van huiselijk geweld of kindermishandeling • Fungeren als Meldpunt voor gevallen of vermoedens van huiselijk geweld en kindermishandeling • Naar aanleiding van een melding onderzoeken of daadwerkelijk sprake is van geweld • Het – indien noodzakelijk – inschakelen van passende hulpverlening • Het zonodig in kennis stellen van de politie of de Raad voor de Kinderbescherming. • Het terugrapporteren aan de melder wat met de melding is gebeurd.

Terugblik werkconferentie “Als liefde toeslaat” op 31 maart 2014 in Scherpenzeel Met het persoonlijke verhaal van Marjo, ex-slachtoffer van huiselijk geweld, werd de werkconferentie over relationeel geweld op 31 maart geopend. Haar verhaal maakte veel indruk op de deelnemers van de druk bezochte werkconferentie. Ruim 100 professionals vanuit allerlei organisaties namen deel aan de tweejaarlijkse conferentie die georganiseerd werd door het Steunpunt Huiselijk Geweld WestVeluwe/Vallei en Moviera.

Marjo vertelde over de jaren dat er bij haar thuis geweld plaatsvond. Haar kinderen waren direct betrokken bij dit geweld dat plaatsvond tijdens haar relatie met haar inmiddels ex-partner. Ze beschrijft hoe ze uiteindelijk met hulp van haar begeleidster van Moviera uit de cirkel van geweld is gestapt en voor zichzelf heeft gekozen. Marjo heeft inmiddels een nieuwe partner en het gaat goed met haar.

Vervolgens gaf Téo Visser, systeemtherapeut, een lezing over de positieve kracht van agressie. Téo’s verhaal sloot goed aan bij dat van Marjo. Zij zelf gaf achteraf aan dat ze het knap vond dat Téo begrip op kan brengen voor iemand die zoveel geweld gebruikt, zoals haar ex-partner. Téo Visser

Na de pauze volgden er 2 rondes met vijf verschillende workshops. Iedereen kon de workshops van zijn/haar keuze volgen. Na de laatste workshopronde kwam ieder nog even terug in de plenaire ruimte en werd aan de workshopleiders gevraagd wat hun gouden tip was naar aanleiding van de ervaringen in de workshops. De tips zijn: • Er vanuit gaan dat alle mensen deugen • Stalking is ook passie • Basisboek Huiselijk geweld van H. Janssen • Praten over seksualiteit in de partnerrelatie; geef er als hulpverlener zelf taal aan • Meerzijdige partijdigheid • Kijken achter de klachten van de cliënt • Kleine stappen zetten met de cliënt • Voor een hulpverlener is het van belang om ook te kijken naar je eigen hechtingsstijl • Voor een hulpverlener is het belangrijk om duidelijk te maken wie je bent en wat jouw rol is. Daarna sloot de dagvoorzitter Annette van Delft de werkconferentie af met de conclusie dat het een geslaagde bijeenkomst was geweest. Ze had namelijk van veel aanwezigen te horen gekregen dat ze nog veel meer wilden horen over dit onderwerp. Meer informatie over de werkconferentie is te vinden op; http://www.moviera.nl/steunpunten-huiselijk-geweld/regio-west-veluwevallei/terugblikwerkconferentie-als-liefde-toeslaat/

Voortgang pilot financiële uitbuiting van ouderen in de West-Veluwe/Vallei Bij financiële uitbuiting komt niet direct de gedachte op dat er sprake is van ouderenmishandeling. Toch is dit wel zo, want geregeld is daarbij ook sprake van het onthouden van verzorging, bedreiging, beperken van sociale contacten en misbruik maken van de afhankelijke positie van de oudere. Op verzoek van het Ministerie van VWS gaan zeven regiogemeenten de problematiek beter in beeld brengen. De landelijke pilot financiële uitbuiting van ouderen is in 2013 van start gegaan. De regio West-Veluwe/Vallei is een van de 7 regio’s. De trekker van deze pilot is de centrumgemeente Ede. Daarnaast nemen Stichting Mentorschap Veluwe, notariskantoren Van Putten Van Apeldoorn Notarissen uit Ede en Veldhuizen Beens Van de Castel uit Nijkerk, politie en het Steunpunt Huiselijk Geweld deel aan de projectgroep die in het leven is geroepen voor deze pilot. Meedenkbijeenkomst In januari is er een bijeenkomst geweest met professionals die met ouderen werken en dus in aanraking kunnen komen met signalen van financiële uitbuiting. Samen met organisaties zoals SWO (Sector Welzijn Ouderen), politie (financiële recherche), Rabobank, bewindvoering Bilancio Budget, stichting Mentorschap Oost Veluwe, Sigma Nijkerk, Opella, Humanitas, ANBO, ProPersona en casemamagers dementie, hebben we nagedacht over wat er nodig is ten aanzien van de preventie Notarissen en politie met elkaar in gesprek en aanpak van deze problematiek. Daarvoor werden een zestal doelstellingen opgesteld waar we verder mee aan de slag gaan. Bij de uitwerking van deze activiteiten zijn verschillende organisaties en instanties betrokken. Plan van aanpak • Grotere bekendheid bij ouderen van producten zoals levenstestament en bancaire producten om de regie te versterken over de financiële situatie. • Professionals in de Thuiszorg en aandachtsfunctionarissen herkennen signalen van financiële uitbuiting door middel van voorlichting • Ontwikkelen van tools en informatiepunt voor professionals; -Stappenplan Meldcode vertalen naar niet verplichte groepen zoals bankmedewerkers en notarissen en uitwisselen van kennis en ervaringen -Bekendheid over het Steunpunt Huiselijk Geweld als advies- en meldpunt bij signalen van financiële uitbuiting door middel van gerichte voorlichting/pr in de regio. • Organiseren van trainingen voor professionals in gespreksvoering over bespreekbaar maken van signalen met betrokkenen. • Casuïstiekbespreking om dilemma’s te bespreken en grenzen te verkennen voor professionals. • Verstevigen rol van politie in de aanpak financiële uitbuiting. Wat is er al gebeurd? -Er is een eerste casuïstiekbespreking geweest in april waarin 2 casussen zijn besproken. Ieder gaf vanuit zijn eigen professie aan wat men zou kunnen betekenen in een dergelijke situatie of hoe men zou handelen. Enkele conclusies zijn dat het lastig is om je eigen mening en opvattingen los te laten, niet makkelijk is om zonder oordeel vragen te stellen over wat je ziet en dat het soms moeilijk is om het positief te blijven benaderen. Ook bleek dat ouderenadviseurs laagdrempelig werken en daardoor makkelijker achter de voordeur kunnen komen dan andere professionals. En dat een pinpas een persoonlijk eigendom is en dus niet ‘uitleenbaar’, wat nogal eens blijkt te gebeuren in de praktijk. En dat een notaris ook de stappen van de meldcode kan volgen. -In mei heeft het Steunpunt op uitnodiging van Ketenzorg Dementie Barneveld, voorlichting gegeven over ouderenmishandeling en financiële uitbuiting van ouderen. Dit gebeurde op een netwerkbijeenkomst van thuiszorgmedewerkers, wijkverpleegkundigen, diaconaal platform en casemanagers dementie in de gemeente Barneveld. Ook hier werd gesproken over de dilemma’s die signalen van ouderenmishandeling met zich mee kunnen brengen. Als Steunpunt Huiselijk Geweld willen we graag laagdrempelig zijn voor welzijns- en zorginstanties en onze adviestaak en expertise op dit gebied onder de aandacht brengen.

Wat gaan we nog doen? -Het Steunpunt gaat alle thuiszorginstanties benaderen die werkzaam zijn in de West-Veluwe/Vallei voor een nadere kennismaking, uitleg over de werkwijze van het Steunpunt en de Meldcode. Daarnaast geven we voorlichting over ouderenmishandeling en financiële uitbuiting. -Er volgt een tweede casuïstiekbespreking op 26 juni. Indien u hierin geïnteresseerd bent, kunt u contact opnemen met een van de coördinatoren, zie de contactgegevens in de colofon. -Het Steunpunt gaat een training gespreksvoering organiseren voor professionals over het bespreekbaar maken van signalen. -Op 11 juni vindt in Kootwijkerbroek een informatiebijeenkomst plaats over het levenstestament. Meer informatie is te vinden op; www.kulturhuskwb.nl.

Hoogleraar Dr. Ruard Ganzevoort op debatavond over “Schuld en Vergeving” bij Huiselijk Geweld op 28 november in Barneveld; De werkgroep huiselijk geweld en de kerk organiseerde in het najaar 2013 een debatavond over Schuld en Vergeving. Gastsprekers waren Prof. Dr. Ruard Ganzevoort, hoogleraar praktische theologie en gespecialiseerd in de problematiek rond trauma en geloof en Lisette Pouls, stafmedewerker bij Moviera (aanpak huiselijk geweld) en docente minor huiselijk geweld bij de HAN (Hogeschool Arnhem en Nijmegen). De avond werd druk bezocht en zowel pastoraal medewerkers, vrijwilligers en professionals vanuit diverse kerken en organisaties waren aanwezig. Eén van de vragen uit het publiek was, wat de kerk zelf kan doen om het onderwerp meer bespreekbaar te maken. Genoemd werd onder andere dat het kan helpen als pastoraal medewerkers weet hebben van de signalen en deze bespreekbaar durven maken of de mensen die het betreft weten te verwijzen voor hulp. Ook kan de kerk gebruik maken van een protocol meldcode waarin de stappen staan beschreven hoe te handelen bij signalen en vermoedens van huiselijk geweld en kindermishandeling. Daarnaast kan de kerk zelf een voorlichting of training organiseren over huiselijk geweld zodat er dieper op het onderwerp in gegaan kan worden. Een dergelijke bijeenkomst kan door de leden van de werkgroep gegeven worden. Diverse kerken in Ede, Barneveld en Nijkerk hebben hier al eerder gebruik van gemaakt. Ook in 2014 gaat de werkgroep weer diverse bijeenkomsten over onder andere ouderenmishandeling en relationeel geweld organiseren. Deze zijn bedoeld voor ambtsdragers, pastoraal medewerkers, jeugdwerkers in de kerk. Voor meer informatie kunt u terecht bij de coördinatoren van het Steunpunt (zie colofon).

Gastspreker Lisette Pouls, Margreet Kingma van de werkgroep huiselijk geweld en Ruard Ganzevoort

Nieuws/ontwikkelingen huiselijk geweld Nieuwsbrief Regio Aanpak Veilig Thuis; Naar een samenhangende aanpak van geweld in huiselijke kring. Het betreft een digitale nieuwsbrief van Regio Aanpak Veilig Thuis. Binnen dit programma werken gemeenten en instellingen aan een verbeterd, toekomstbestendig stelsel van huiselijk geweld en kindermishandeling. De nieuwsbrief staat vol met de laatste nieuwtjes en ontwikkelingen en is een initiatief van VWS, VNG en Federatie Opvang. Meer weten? www.regioaanpakveiligthuis.nl Bijeenkomst “Lege stoelen, signaleren van huwelijksdwang”; op 12 juni 2014 vindt in Arnhem de bijeenkomst “Lege stoelen” plaats. Deze is bedoeld voor professionals die met en voor jongeren uit niet westerse culturen werken. Jaarlijks wordt een aantal jongeren gedwongen om in het land van herkomst van de ouders een gedwongen huwelijk aan te gaan. Ze komen niet terug naar Nederland of zij komen, tegen hun wil in, getrouwd terug. Hoe kunnen we dit voorkomen? Het begint met het herkennen en signaleren van signalen. Een volgende stap is het bespreekbaar maken van deze signalen. Deelname aan de bijeenkomst is kosteloos. Voor meer informatie en opgave; [email protected] Voorlichtingen/trainingen door het Steunpunt; voor vragen over voorlichting, trainingen, deskundigheidsbevordering kunt u terecht bij de coördinatoren van het Steunpunt. Zij verzorgen graag een training op maat voor u. Ze werken daarbij samen met de afdeling Preventie van Moviera.

Annette Rijsemus, coördinator steunpunt

Rineke van Hunen, coördinator Steunpunt

Colofon Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Steunpunt Huiselijk Geweld West-Veluwe/Vallei. De nieuwsbrief verschijnt periodiek en wordt verspreid onder de aangesloten gemeenten en de professionals die te maken hebben met huiselijk geweld. Deze nieuwsbrief mag zonder toestemming verspreid worden naar overige geïnteresseerden en betrokkenen. Redactie: Annette Rijsemus en Rineke van Hunen, coördinatoren Steunpunt Huiselijk Geweld West-Veluwe/Vallei. Voor reacties en opgave voor toezending kunt u contact opnemen met Annette Rijsemus, [email protected],, 0318-672 675 en/of Rineke van Hunen, [email protected]. 0318 – 672672.