Akademie voor Bureauwetenschappen vzw
NUMMER
138
maart 2008
Vaardige Vingers
1 Vaardige Vingers
Akademie voor bureauwetenschappen vzw
Driemaandelijks tijdschrift voor leerkrachten burotica en informatica
Vaardige Vingers | nummer 138
www.abw.be
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw
nummer 138
Inhoud Inhoud ............................................................................................................................................ 2 Woord vooraf ................................................................................................................................. 3
2 Vaardige Vingers
Helvetica is jarig ............................................................................................................................ 4 Word essentials ............................................................................................................................. 6 ABW-klaviervaardigheid 2008 ook voor u! ................................................................................. 12 Word resetten .............................................................................................................................. 14 Voorwaardelijke opmaak ............................................................................................................ 15 INTERSTENO-Board meets in Belgium ......................................................................................... 17 ABW-nascholing Joomla!.............................................................................................................. 17 Wooorden op –loog (oplossing) .................................................................................................. 18 Curriculum Vitae.......................................................................................................................... 19 Ni Hao .......................................................................................................................................... 22 Woorden op –loog (opgave) ........................................................................................................ 24
VAARDIGE VINGERS is een uitgave van de Akademie voor Bureauwetenschappen vzw 40e jaargang • nr. 138 • maart 2008
Abonnement en lidgeld Tijdschrift ............................................. € 17,00 Tijdschrift + floppykrant op internet .... € 28,00 Tijdschrift + floppykrant op cd-rom..... € 34,00 storten of overschrijven op PRK 000-0998659-44 van de ABW te Hoegaarden.
Redactieleden Agnes Coeckelberghs Danny Devriendt Olivier Levrau
Verleenden hun medewerking Martine Bodard Etienne D‟Haeseleer
Vaardige Vingers | nummer 138
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw Stationsstraat 6 – BE-3320 Hoegaarden e-mail penningmeester Agnes Coeckelberghs:
[email protected] email voorzitter Danny Devriendt:
[email protected] De Akademie voor Bureauwetenschappen vzw werd in 1972 opgericht als pluralistische vereniging voor leerkrachten burotica door wijlen erevoorzitter Jos Jossart. Ieder auteur is verantwoordelijk voor zijn ingezonden artikel. Het opnemen van een artikel in ons tijdschrift sluit niet in dat de redactie of het bestuur zich akkoord verklaart met de inhoud.
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw
Het bestuur
Woord vooraf Dag lezer Aan diegenen die dit nummer uit eerste hand op onze studiedag van 15 maart ontvangen: welkom. Voor het eerst richten we onze studiedag samen met het REN in. Naast onze studiedag richten we in de lente nog enkele nascholingsavonden in. Een nascholing Joomla! kondigen we in dit nummer aan. Daarnaast komen zeker nog enkele specifieke thema‟s rond Word 2007. We beginnen dit nummer met een jarige, al zijn we iets te laat: Helvetica heeft Abraham gezien. Met Word essentials bezinnen we ons verder heel praktisch rond wat essentiële leerstof is in elke Word-opleiding. Naar jaarlijkse traditie loopt ook in 2008 de ABW-klaviervaardigheidtest op het Internet. U kunt gratis klaviervaardigheid trainen en die tegen een bescheiden vergoeding in een certificaat laten vastleggen. Verder nog bijdragen rond Word resetten, voorwaardelijke opmaak in Excel, de Intersteno Board meeting in België, woorden op –loog, beoordeling van een curriculum vitae en Chinees voor beginners. Dit laatste staat zeker in verband met het komende INTERSTENO-congres 2009 in Beijing waar we u nu al voor uitnodigen. Onze penningmeester laat weten dat een aantal leden hun bijdrage voor 2008 nog niet regelden. Een vergetelheid wellicht. We herinneren nog even onze tarieven die we ook dit jaar onveranderd bescheiden houden: Bedrag Lidmaatschap € 17,00 Lidmaatschap + Vaardige Vingers € 28,00 Lidmaatschap + Vaardige Vingers + floppykrant via het Internet € 34,00 Lidmaatschap + Vaardige Vingers + floppykrant thuisgestuurd op cd-rom U kunt uw bijdrage meteen overmaken op onze rekening nummer 000-0998659-44 met eventuele vermelding van de naam waarmee u bij ons reeds geregistreerd bent. Hebt u uw lidnummer bij de hand, vermeld het dan. Meteen doen, waarvoor dank. Nog even herhalen dat medewerkers in het ABW-bestuur nooit vergoed worden voor hun werk. De weinige middelen gebruiken we voor de werking van de ABW en voor financiële steun aan onze deelnemers aan (wereld)kampioenschappen klaviervaardigheid en tekstverwerking. Met vriendelijke groeten namens het bestuur
Lidgeld 2008 nog niet geregeld? Maak het vandaag nog over op onze rekening 000-0998659-44. Met dank!
Danny Devriendt Voorzitter
Vaardige Vingers | nummer 138
3 Vaardige Vingers
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw We komen iets te laat met onze felicitaties, want het lettertype Helvetica vierde in 2007 al haar 50 e verjaardag. Toch is het wel de moeite om even stil te staan bij het zeer succesvolle en vaak gebruikte Helvetica. Een ruim assortiment lettertypes vinden we vanzelfsprekend, maar dat is het niet. We besteden te weinig aandacht aan de functionele keuze van lettertypes en aan het vakmanschap van de letterontwerper.
4 Vaardige Vingers
Op vrijdag 29 februari organiseerde de Arteveldehogeschool haar jaarlijkse character day, een dag waar letters centraal staan. Dit keer kon aandacht voor de jarige Helvetica niet ontbreken! Helvetica is zo populair, dat er zelfs een documentaire film over bestaat. Zie www.helveticafilm.com.
Hi p, hi p, hoer a
Danny Devriendt
Helvetica is jarig! Helvetica werd in 1957 ontworpen door Max Miedinger, geïnspireerd door het lettertype Akzidenz Grotesk. Het kreeg aanvankelijk Neue Haas Grotesk als naam. Niet direct een naam om internationaal mee door te breken, en dat beseften de makers. In 1960 veranderde het lettertype van naam in Helvetica, de Latijnse naam voor Zwitserland. De Haas letterzetterij was in Münchenstein, Zwitserland gevestigd. Later ging Haas over in Linotype.
Er werd heel veel publiciteit voor het lettertype gemaakt en Helvetica kon mee profiteren van het succes van Zwitsers design begin de jaren 60. Helvetica kan als een neutraal lettertype beschouwd worden met duidelijke, natuurlijke vormen. Het is niet onderhevig aan mode en heeft serieux. Het kan voor alles en nog wat gebruikt worden en je kon er weinig fout mee doen. Duizenden grote bedrijven als Zanussi, Orange, Lufthansa, Hoover, Tupperware, Evian, American Airlines, Toyota, BASF, Bayer, BMW… gebruiken Helvetica in hun corporate identity. Maar ook bij de bakker of slager om de hoek vind je Helvetica en zelfs in de metro in New York en vele andere steden is de bewegwijzering in Helvetica. Helvetica is een schreefloos – sans serif – lettertype, zonder schreven: zonder dunne dwarsstreepjes aan het uiteinde van de verticale en horizontale balken.
Vaardige Vingers | nummer 138
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw
Helvetica en Arial Ook nu nog wordt Helvetica vaak gebruikt. In de jaren 80 behoorde Helvetica tot de standaard lettertypes op de Apple Macintosh. Toch vind je het niet terug in de klassieke reeks lettertypes die Microsoft aanbiedt. Microsoft vond Helvetica te duur en heeft in 1992 een eigen variant op Helvetica ontwikkeld: Arial. Op het eerste gezicht lijkt Arial sterk op Helvetica, maar bij nader toezien zijn er heel wat verschillen. De letter a heeft in Helvetica een staart, maar in Arial veel minder. De letter t eindigt in Helvetica bovenaan horizontaal, maar in Arial is de letter t bovenaan schuin afgeboord. Let ook op de verschillen in de letters c en g hieronder. Een geoefend oog maakt dus gemakkelijk het onderscheid tussen Helvetica en Arial.
5 Vaardige Vingers
Welk van beide lettertypes hieronder is Helvetica? Welk is Arial?
Helvetica bestaat in verschillende varianten. Hieronder de naam van onze organisatie in Helvetica Light Condensed en in Helvetica Roman.
Is Helvetica gratis te downloaden? Er zijn veel sites waar je lettertypes gratis kan downloaden. Dat is niet altijd zonder risico. Gebruik van „verkeerde’ lettertypes kan voor een systeemcrash zorgen. Een professioneel lettertype ontwerpen is echt vakmanschap. Het ontwerpen van één lettertype duurt al snel minimum een half jaar tot verschillende jaren en is een zeer arbeidsintensieve bezigheid. De gemiddelde prijs voor het maken van een lettertype is ca. € 36 000. Helvetica kan je aankopen bij linotype (www.linotype.com). De prijs varieert van 83 euro voor 4 varianten tot 593 euro voor 24 varianten. Tot die varianten behoren ook versies voor Grieks, Cyrillisch, Centraal en Oost-Europa…
Hoe populair Helvetica ook is, het is ook voer voor zware discussies onder typografen. Sommigen vinden het lettertype te banaal en hechten weinig culturele gevoelswaarde aan Helvetica.
Vaardige Vingers | nummer 138
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw In ons vorig nummer gingen we uitvoerig in op de beperkte kennis tekstverwerking en ICT waarmee leerlingen in het secundair onderwijs afstuderen. Ze kunnen wel allemaal met de computer werken, maar dat is alles behalve efficiënt. We gaven ook enkele mogelijke oorzaken aan: één ervan is absoluut de veel te beperkte tijd die er voorzien is om deftig en vaardig met tekstverwerking om te gaan.
6 Vaardige Vingers
Een belangrijke vraag is natuurlijk hoe we de schaarse beschikbare tijd invullen: waar moeten we absoluut de klemtoon op leggen? Wat is echt essentieel? Als resultaat vindt u hierna het document Word essentials, een supersynthese van écht essentiële zaken die elke Word-gebruiker zou moeten beheersen. Dit document gebruiken we tijdens onze remediërin gssessies Word om studenten op weg te zetten om alsnog deskundige Word-gebruikers te worden. Het document is zeker niet af en is op zijn minst voer voor discussie. Uw reacties erop zijn dan ook meer dan welkom.
De basi s van W or d
Danny Devriendt
Word essentials We schuiven volgende essentiële topics naar voren als Word essentials: Bij het intypen: het deskundig intypen van een document is een basisvoorwaarde om het deftig te kunnen opmaken: juist gebruik van spaties, alinea‟s, pagina‟s, secties… en inzicht in de tekstflow in een document moeten sterk benadrukt worden. Navigeren: het navigeren in een document behoort tot de meest gebruikte documenthandelingen. Een efficiënte besturing van de cursor zorgt voor heel veel tijdsbesparing. Hier mogen we niet bang zijn van enkele sneltoetsen, maar anderzijds moeten we ook niet overdrijven. We bieden een pakketje van 8 sneltoetsen bij het navigeren aan. Opmaak: opmaak van een document staat centraal. Er zijn natuurlijk de verschillende concrete procedures om opmaak uit te voeren, maar veel belangrijker is het opmaakconcept: de scheiding van opmaak en inhoud, directe opmaak versus het gebruik van opmaakprofielen en stijlen, de teken-, alinea- en sectie-opmaak, de manier waarop sjablonen, opmaakprofielen en nu ook thema‟s met elkaar samenwerken zijn heel belangrijke topics die in een praktijkgerichte context uitvoerig aan bod moeten komen. Opmaakprofielen/stijlen: opmaakprofielen/stijlen krijgen als centrale opmaakcontainers heel veel aandacht. Daarmee moet niet gewacht worden tot bij meer gevorderd gebruik, in tegendeel reeds van in de eerste lessen kan geleidelijk gestuurd worden in de richting van goed gebruik van stijlen. Overzichtsweergave: de overzichtsweergave is bij veel leerlingen totaal onbekend. Toch biedt deze weergave heel wat mogelijkheden om de structuur van het document goed weer te geven en snel aan te passen. Die weergave mag niet ontbreken bij de essentials. Zoeken en vervangen: zoeken en vervangen is veel meer dan appel door peer vervangen. Zoeken is heel handig om de cursor snel ter plaatse te brengen en met vervangen kan je heel veel kleinere en grotere problemen snel oplossen. Opsommen en nummeren: we plaatsen het opsommen en nummeren afzonderlijk in the spotlight. In dit verhaal past het juist gebruik van tabstops, verkeerd-om inspringen om mooi ogende opsommingen of kopnummering correct toe te passen. Illustraties: een illustratie invoegen op zich is niet zo moeilijk. Het positioneren ervan, inline of zwevend, vergt evenwel heel wat aandacht. Kop- en voetteksten: mét focus op de afzonderlijke lagen waarin kop- en voettekst zich bevinden. Tabellen: tabellen zijn veel meer dan overzichtelijke voorstellingen van (cijfer)gegevens. Ze zijn vaak (on)zichtbare containers om informatie op een pagina te plaatsen. Inhoudsopgave: interessant in het kader van papers, geïntegreerde proef…
Vaardige Vingers | nummer 138
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw
Word Essentials WAT IEDEREEN ÉCHT OVER WORD MOET WETEN
Bij het intypen een document is één lange reeks tekens spaties enkel gebruiken om woorden van elkaar te scheiden, nooit om tekstdelen op te schuiven geen lege alinea's gebruiken om witruimte te creëren tussen tekstdelen Vaste spatie Ctrl+Shift+spatie
°
Vast afbreekstreepje Ctrl+Shift+ –
–
Regeleinde Shift+Return
Als je uitdrukkelijk een nieuwe regel wil zonder nieuwe alinea.
Alinea-einde Return
¶
Als je een nieuwe alinea wil starten.
Pagina-einde Ctrl+Return
Plaats vaste spaties of afbreekstreepjes als je niet wil dat Word op die plaats een nieuwe regel kan nemen, in 5 cm bijvoorbeeld of bij A4-formaat.
__pagina einde___ Als je uitdrukkelijk een nieuwe pagina wil nemen.
5 gewone spaties, één vaste spatie
Navigeren in een document Ctrl+
volgend woord
Ctrl+Home
begin document
Ctrl+
vorig woord
Ctrl+End
einde document
Ctrl+
vorige alinea
Home
begin regel
Ctrl+
volgende alinea
End
einde regel
Opmaak
Vaardige Vingers | nummer 138
7 Vaardige Vingers
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw Tekenopmaak
8 Vaardige Vingers
Alinea-opmaak
Lettertype Lettergrootte (corps) Letterstijl: vet, cursief… Ruimte tussen letters Omranding Achtergrond …
Verwijderen opmaak directe opmaak uit een opmaakprofiel
Uitlijning Regelafstand Afstand tussen alinea's In- en uitspringen Plaats tabulatorstops Omranding Achtergrond Opsommingstekens Samenhouden …
Tekenopmaak
Sectie-opmaak
Papierformaat Afdrukstand Marges Paginarand Regelnummering Verticale uitlijning Kop- en voettekst Paginanummering Kolommen…
Alinea-opmaak
Ctrl+spatie Ctrl+Q Ctrl+Shift+N = terug naar opmaakprofiel Standaard
Bemerkingen Thema speelt enkel in Word 2007 een belangrijke rol, niet in de vorige versies. Vermijd directe opmaak. Gebruik altijd opmaakprofielen (Word 2007: stijlen)
Opmaakprofielen (Word 2007: stijlen) gebruik altijd opmaakprofielen voor de opmaak, de ingebouwde Kop 1 tot Kop 9 voor de verschillende niveaus koppen:
Navigeren tussen standaard tekst en verschillende niveaus koppen:
Alt+Shift+ en Alft+Shift+ Vaardige Vingers | nummer 138
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw
Overzichtsweergave gebruik de overzichtsweergave om de structuur van je document weer te geven en onderdelen te verplaatsen overzichtsweergave is gekoppeld aan overzichtsniveaus die in de kopopmaakprofielen ingebouwd zijn. bepaal in de lijst niveau weergeven tot hoeveel niveaus je wil weergeven.
9 Vaardige Vingers
Zoeken en vervangen met zoeken kan je heel snel de cursor op een welbepaalde plaats positioneren. zoeken naar tekenreeksen, speciale tekens, opmaak, al dan niet gecombineerd. gebruik Alle items markeren om de te zoeken informatie te selecteren en bv. van opmaak te voorzien of te verwijderen (Delete).
Opsommen en koppen nummeren Opsommingen opsommingsbullet tegen de linkermarge tabstop voor de start van de tekst op de eerste regel van het opsommingsitem verkeerd-om inspringen met dezelfde afstand regelt insprong vanaf de tweede regel. Geen ruimte toevoegen tussen alinea's met hetzelfde opmaakprofiel verwijdert witruimte tussen de opsommingsitems. Gebruik een opmaakprofiel voor de opsommingsitems
Koppen nummeren
Via de kopopmaakprofielen, Opmaak > Nummering > Meerdere niveaus Nummer: links uitgelijnd op 0 cm van de linkermarge. Je kunt ook negatief uitlijnen, dan komt het nummer in de linkermarge terecht (eventueel rechts uitgelijnd). Tabspatie bepaalt de insprong van de eerste regel van de titel Inspringen op: bepaalt de insprong vanaf de eventuele tweede regel van de titel.
Vaardige Vingers | nummer 138
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw
Illustraties invoegen
Invoegen
10
Koppelen
Invoegen en koppelen
Inline (in tekstregel) versus zwevende (Om kader, Contour, Achter/Voor tekst) illustraties
Vaardige Vingers
Spelregels 1
Elke afbeelding is aan een alinea verankerd. Standaard is dat de alinea waar je de illustratie invoegt, maar dat hoeft niet zo te blijven. De afbeelding verschijnt altijd op de pagina waar de alinea staat waaraan die afbeelding verankerd is. Verhuist die alinea van pagina, dan verhuist de afbeelding per definitie mee.
2
Binnen de pagina kan je ofwel de illustratie een vaste plaats geven. De anker-alinea mag dan binnen de pagina van plaats veranderen, er gebeurt niets met de illustratie, tenzij de anker-alinea van pagina verandert: zie spelregel 1. De verticale plaats van de afbeelding wordt uitgedrukt t.o.v. de bovenmarge of de bovenrand van de pagina.
3
Ofwel koppel je de positie van de afbeelding aan de anker-alinea. Als de anker-alinea door wijzigingen in inhoud en/of opmaak hoger op de pagina komt, verschuift de afbeelding ook hoger mee. Idem als de anker-alinea lager op de pagina komt. De verticale plaats van de afbeelding is de afstand tussen de bovenrand van de anker-alinea en de bovenrand van de afbeelding.
Kop- en voetteksten Informatie die op elke (even/oneven/eerste) pagina voorkomt. Deze informatie kan zwevend gelijk waar op de pagina voorkomen!
Vaardige Vingers | nummer 138
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw
Tabellen gebruik tabellen om gegevens op een pagina te positioneren! Voorbeeld 1
11 Vaardige Vingers
Voorbeeld 2
Voorbeeld 3
Inhoudsopgave gebaseerd op gebruik van kopopmaakprofielen in de tekst Opmaak: opmaakprofielen Inhopg x met tabstops voor uitlijning paginering
Vaardige Vingers | nummer 138
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw Het begint stilaan traditie te worden: ook in 2008 biedt de Akademie voor Bureauwetenschappen de mogelijkheid om leerlingen een echte test te laten afleggen waarvan het resultaat in een waardevol getuigschrift wordt vastgelegd, mits aan de vooropgestelde normen voldaan wordt.
12 Vaardige Vingers
We maken opnieuw gebruik van Italiaanse software die door collega's Marco Olivo en Gian Paolo Trivulzio ontwikkeld en gecoördineerd wordt. Naast het afleggen van een test, kan je op www.abw.be ook terecht voor gratis training of voor deelname aan een heuse internationale wedstrijd.
Schr i ftel i jke attesten mogel ijk
Danny Devriendt
ABW-klaviervaardigheid 2008 ook voor u! Trainen is gratis Via de homepage van www.abw.be kan je rechtstreeks naar de module Test online je klaviervaardigheid. Bij het klikken op Gratis training NL of op Training Frans, Engels of Duits kan je gratis je klaviervaardigheid oefenen. Elk van de vier menu's opent een Java-module waarin je kunt kiezen tussen een oefening gedurende 1 minuut of gedurende 10 minuten. Van zodra gekozen, verschijnt een countdown van 3 tot 0 en het typen kan beginnen. Het scherm wordt in twee delen gesplitst. In het bovenste deel verschijnt de over te typen tekst die in het vak eronder moet ingetypt worden. De tijd loopt van zodra een eerste toets ingedrukt wordt. Naarmate de tijd vordert, scrollt de originele tekst automatisch omhoog. Opletten dat je je tekst niet kwijt raakt, want dit is even wennen. Onderaan kleurt een oorspronkelijk groene balk geleidelijk aan rood en geeft zo het tijdsverloop aan dat ook in detail kan afgelezen worden. Als de tijd verstreken is, wordt het intypen geblokkeerd en krijg je onmiddellijk het resultaat te zien: aantal aanslagen, aantal fouten, analyse van de fouten…
Testen met certificaat Wil je de prestaties van je leerlingen via een getuigschrift bekrachtigen, dan kan dat opnieuw tussen 15 maart en 15 juni 2008. De test bestaat uit het overtypen van een doorlopende tekst gedurende 10 minuten met minimum 180 aanslagen per minuut en maximum 0,50 % fouten.
Vaardige Vingers | nummer 138
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw Ingeschreven leerlingen kunnen deze test slechts één keer afleggen onder toezicht van een leerkracht van een instelling voor secundair of hoger onderwijs of een organisatie waarmee vooraf een akkoord werd afgesloten. De verantwoordelijkheid voor het eerlijke verloop van de test ligt bij de betrokken leerkracht. Het aanbod richt zich in principe enkel tot Vlaamse onderwijsinstellingen. Voor de deelname aan de test is een inschrijvingsgeld van € 3,00 per leerling verschuldigd dat vooraf via de school aan de Akademie voor Bureauwetenschappen, Stationsstraat 6, 3320 Hoegaarden overgemaakt wordt op rekening nr. 000-0998659-44 met vermelding van de school en ABW klaviervaardigheid 2008. Leerlingen of studenten die aan de hoger vermelde normen voldoen, ontvangen via de betrokken leerkracht een door de Akademie voor Bureauwetenschappen opgesteld attest dat hun prestatie bevestigt. De attesten worden vóór eind juni naar de scholen gestuurd.
Procedure
13 Vaardige Vingers
Wilt u met uw school deelnemen aan de ABW-test klaviervaardigheid 2008, dan moet u strikt volgende procedure volgen. 1 School of instelling registreren Via het menu School inschrijven registreert een leerkracht-schoolverantwoordelijke zijn of haar instelling die wil gebruik maken van de mogelijkheid tot certifiëren van de klaviervaardigheid. Geef bij E-mail school uw eigen e-mailadres op, want op dat adres wordt een gebruikersnaam en wachtwoord gemaild dat u nodig heeft om in te loggen op www.intersteno.it/members. 2 Leerlingen en collega's registreren De leerkracht-schoolverantwoordelijke kan zichzelf en andere leerkrachten registreren die op hun e-mailadres een gebruikersnaam met wachtwoord ontvangen. Met die gebruikersnaam kunnen leerlingen geregistreerd worden. Van elke leerling moet naam, voornaam en geboortejaar ingetypt worden. Elke leerling wordt individueel geregistreerd en krijgt een individuele gebruikersnaam met wachtwoord. Deze gegevens worden evenwel altijd naar de leerkracht gemaild. 3 Test afleggen De leerkracht bepaalt het tijdstip van de test (tussen 15 maart en 15 juni 2008). Bij het begin van de test krijgen de leerlingen hun gebruikersnaam met wachtwoord van de leerkracht waarmee ze inloggen op de website van de test: www.intersteno.it/members. Uit de lijst met talen kiezen de leerlingen voor Nederlands (België). Enkel daar kan de test afgelegd worden. Onder supervisie van de leerkracht leggen de leerlingen de 10 minuten test af, net zoals een training van 10 minuten. Let op: de eigenlijke test kan maar één keer afgelegd worden! De resultaten worden op de webserver geregistreerd en komen onmiddellijk in de resultatenlijsten op de website terecht, onder meer te raadplegen via www.abw.be. Via het menu Resultaten krijg je de resultaten te zien. 4 Certificaat Na controle van de betaling van het inschrijvingsgeld maakt de Akademie voor Bureauwetenschappen een attest op dat de geleverde prestatie bevestigt, voor zover het resultaat minimum bruto 180 apm met maximum 0,50 % fouten bedraagt. De attesten van de geslaagde deelnemers worden vóór eind juni 2008 via de betrokken instelling t.a.v. de opgegeven leerkracht-schoolverantwoordelijke geleverd.
Internationale wedstrijd Uw beste leerlingen kunnen opnieuw aan een heuse internationale Internetwedstrijd klaviervaardigheid deelnemen die van 21 april tot 10 mei 2008 loopt via de officiële website www.intersteno.org.
Vaardige Vingers | nummer 138
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw Om te slagen moet je minimum 200 aanslagen per minuut behalen gedurende 10 minuten met maximum 1 % fouten. Per fout worden 50 strafpunten afgetrokken. Je kunt kiezen tussen deelname in de moedertaal (kostprijs: € 5) of deelname in verschillende talen (kostprijs: € 7, ongeacht het aantal talen). Er is keuze uit 16 talen! Deelnemen kan in 4 leeftijdscategorieën:
14 Vaardige Vingers
• Tot 13 jaar • 14 tot 16 jaar • 17 tot 20 jaar • meer dan 20 jaar. Ook leerkrachten kunnen in de laatste categorie dus hun kans wagen! De registratie van de deelnemers moet tussen 24 maart en 19 april 2008 gebeuren via het formulier op www.intersteno.org. Betaling van het inschrijvingsgeld verloopt via onze ABW. Ook aan deze internationale wedstrijd zijn certificaten verbonden, uitgegeven door de International Federation for Informationprocessing INTERSTENO.
Back to basi cs
Danny Devriendt
Word resetten Zowel vanuit praktische als vanuit didactische doeleinden kan je je wel een situatie bedenken waarbij je Word echt terug zou willen brengen naar haar basistoestand bij een standaard installatie. Een eerste actie die je hierbij kunt ondernemen, is op zoek gaan naar de standaardsjabloon NORMAL.DOT en die sjabloon verwijderen. Als je daarna Word start, wordt automatisch een nieuwe standaardsjabloon NORMAL.DOT gemaakt en ben je alvast verlost van mogelijke macro‟s, werkbalken, opmaakprofielen… die er bij een standaardinstallatie niet zijn. Een meer drastische ingreep zou het desinstalleren van Word kunnen zijn om het daarna volledig opnieuw te installeren. Maar ook dat is nog geen echte totaaloplossing omdat bij het installeren heel wat instellingen in het Windows-register opgeslagen worden en bij het desinstalleren worden deze instellingen niet allemaal verwijderd. De niet-vewijderde instellingen worden bij een herinstallatie opnieuw gebruikt. Als je echt naar de basisinstallatie van Word wilt, kan je volgend stappenplan gebruiken. Neem zeker eerst een backup van uw Windows-register. 1 Hernoem NORMAL.DOT naar een andere naam. 2 Verwijder eventuele bestanden uit de STARTUP-map binnen je Office-versie. Je vindt die map via Program Files > Microsoft > Office… 3 Voer via Start > Uitvoeren REGEDIT uit om de registereditor te starten. Met de registereditor kan je wijzigingen in het register aanbrengen. Dat is niet zonder gevaar, neem dus zeker vooraf een reservekopie van het register. 4 Als je Word 2003 gebruikt, navigeer naar HKEY_CURRENT_USER/Software/Microsoft/Office/ 11.0/Word. Voor Word 2007 is de versie 12.0. 5 Druk op Delete om de Word ingang te verwijderen en bevestig het verwijderen. 6 Sluit de registereditor en start Word opnieuw op. Om echt alle sporen weg te halen zou je eigenlijk nog een nieuwe installatie moeten uitvoeren en nog wat bestanden verwijderen, zoals ACL-bestanden die uw autocorrectiefragmenten bevatten.
Vaardige Vingers | nummer 138
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw
Excel 2007
Martine Bodard
Voorwaardelijke opmaak Wanneer je achtergronden van cellen of cijfers en/of getallen in een andere kleur wilt weergeven naargelang de situatie, dan kan je dit aantonen door voorwaardelijke opmaak in te stellen. Hoe breng je voorwaardelijke opmaak aan?
15
Selecteer de cel(len). Klik in Start, Stijlen, op Voorwaardelijke opmaak. Klik op de knop Markeringsregels voor cellen. Kies de gewenste regel. Voer de argumenten in en kies de bijbehorende opmaak. Herhaal dit indien nodig.
Vaardige Vingers
Hoe breng je een voorgedefinieerde opmaak aan?
Selecteer de cel(len). Klik in Start, Stijlen op Voorwaardelijke opmaak. Klik op Kleurenschalen. Maak een keuze.
Hoe kun je de regels bekijken? Klik in Start, Stijlen op Voorwaardelijke opmaak. Klik op de knop Regels beheren. Hieronder vind je een afbeelding van het menu “Voorwaardelijke opmaak” alsook het submenu van “Markeringsregels voor cellen”.
Zoals je in de afbeelding zult opmerken, kan je op verschillende wijzen de voorwaardelijke opmaak instellen. Dit kan via gegevensbalken, kleurenschalen en pictogramsecties. Hierna vind je het menu met weergave in Gegevensbalken.
Hieronder vind je deel met de Kleurenschalen.
Vaardige Vingers | nummer 138
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw Hierna het onderdeel met Pictogram-secties.
16 Vaardige Vingers
Zoals je merkt, hebben we in deze versie meer mogelijkheden om “Voorwaardelijke opmaak” weer te geven. Hierna een voorbeeld van Voorwaardelijke opmaak met markeringsregels voor cellen. Gebruik de volgende stappen: Selecteer het werkblad Voorwaardelijke opmaak. Breng de volgende gegevens in:
Typ in A12 Voorwaarden Typ in A13 > Typ in A14 < Typ in B13 7,5 Typ in B14 5 Typ in C12 Achtergrond Typ in D12 Letterkleur Typ in C13 Lichtrood Typ in D13 Donkerrood Typ in C14 Groen Typ in D14 Donkergroen Typ in C15 Lichtblauw Typ in D15 Donkerblauw Selecteer A2:C7 Klik in Start, Stijlen op naast Voorwaardelijke opmaak Klik op Markeringsregels voor cellen in het menu.
Hierna vind je een voorbeeld van hoe de toepassing kan verwerkt worden.
Vaardige Vingers | nummer 138
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw
Hoo g bez oek i n Spr i mont
Danny Devriendt
Intersteno board meets in Belgium Van 25 tot 28 januari 2008 had de jaarlijkse Board-meeting van de internationale federatie voor informatieverwerking INTERSTENO in het Belgische Sprimont plaats, thuishaven van onze collega Georgette Sante die ons heel gastvrij ontving. Uniek is dat in het 7-koppig bestuur twee Belgen zetelen: Georgette Sante als jurypresident en ikzelf als secretaris-penningmeester. Daarnaast zakten ook Gian Paolo Trivulzio (Italië), Mark Golden (USA), Prof. Dr. Boris Neubauer (Duitsland) en Cees van Beurden (Nederland) naar Sprimont af. Het zevende Board-lid, Jaroslav Zaviačič (Tsjechië) was er in Sprimont niet bij. In een zeer open atmosfeer werd een drukke agenda afgehandeld. Tijdens een videoconferentie werd live met Liao Qing in Beijing overlegd rond de organisatie van het komende congres in 2009 in China. Ook de komende council-meeting in Tychy (Polen) werd voorbereid. ‟s Avonds vonden we gelukkig tijd om van de lokale gastronomie te genieten.
De INTERSTENO-Board, samen met enkele ABW en APSB bestuursleden (foto: Georgette Sante)
ABW school t na i n de l ente !
Het bestuur
ABW-nascholing Joomla! Na de succesvolle nascholingsreeks in mei-juni 2007, wil het ABW-bestuur ook in de komende lente enkele nascholingen aanbieden in samenwerking met het REN. Volg het concrete aanbod op onze website! Suggesties zijn overigens zeer welkom. Op 8 en 15 mei 2008 zal bestuurslid Olivier Levrau twee sessies rond Joomla! verzorgen, telkens van 18.30 tot 21.30 u. in de Arteveldehogschool, campus Kattenberg, in Gent.
Vaardige Vingers | nummer 138
17 Vaardige Vingers
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw Joomla! is een gratis en open source content management systeem (CMS) waarmee je snel een website kan bouwen (bv. een schoolwebsite, website mini-onderneming met online webwinkel). Het is ondertussen waanzinnig populair, ondermeer door de steeds groeiende lijst van uiterst makkelijk te installeren plug-ins voor o.a. e-commerce, RSS, fotoalbum... Na de basisinstallatie maken we gebruikers aan en bepalen we wat die gebruikers binnen het systeem wel en niet kunnen. Daarna volgt de menustructuur en de basisinhoud. Nu nog uitbreiden met kant-en-klaar modules, bv. een nieuwsmodule, e-mailmodule, enquêtemodule… en de opmaak opsmukken met behulp van beschikbare templates. In heel korte tijd hebben we een bruikbare, mooi ogende website klaar!
18 Vaardige Vingers
Opl ossi ng van pag. 24
Etienne D’Haeseleer
Woorden op -loog 1 … spreekwoorden?
Paremioloog
2 … fossiele overblijfselen?
Paleontoloog
3 … longziekten?
Pulmonoloog
4 … de klieren met inwendige afscheiding?
Endocrinoloog
5 … de levensverrichtingen (stofwisseling…)?
Fysioloog
6 … de lichaamsbouw van voorhistorische mensen?
Paleoantropoloog
7 … de vergelijkende en verklarende volkenkunde?
Etnoloog
8 … vogeleieren?
Oöloog
9 … edelstenen waarin letters/figuren gesneden zijn?
Gemmoloog
10 … het weefsel dat de tanden omgeeft?
Parodontoloog
11 … vogels?
Ornitoloog
12 … insecten?
Entomoloog
13 … vissen?
Ichtyoloog
14 … paddestoelen en zwammen?
Mycoloog
15 … spinnen?
Arachnoloog
16 … vlinders?
Lepidopteroloog
17 … de Spaanse taal en letterkunde?
Hispanoloog
18 … het Chinees?
Sinoloog
19 … kinderen met emotionele en gedragsstoornissen?
Pedoloog
20 … muggen?
Myioloog
21 … de godsdienstwetenschappen?
Theoloog
22 … slangen?
Ofioloog
23 … weekdieren?
Malacoloog
24 … honden?
Kynoloog
25 … klokkenspellen?
Campanoloog
26 … mieren?
Myrmicoloog
27 … paarden?
Hippoloog
28 … korstmossen?
Lichenoloog
29 … leverziekten?
Hepatoloog
30 … maagziekten?
Gastroloog
Vaardige Vingers | nummer 138
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw Eén van de opdrachten die de leerlingen 6 Handel in het kader van hun GIP krijgen, is het opstellen van een sollicitatiebrief met curriculum vitae. De leerkracht tekstverwerking-informatica – die er nu nog is – moet dan de documenten op lay-out en technische aanpak beoordelen. Hoe pak je dat aan? Aan de hand van een concreet voorbeeld volgen hier enkele gedachten.
De appeal i ng factor
Danny Devriendt
Curriculum vitae
19 Vaardige Vingers
Hieronder vindt u het voorbeeld – met haar toestemming – van leerlinge Goedele uit 6 handel 1, een doorsnee CV.
Elementen die ik bij de beoordeling in rekening breng (op een totaalschaal van 10). Externe elementen: stiptheid bij het indienen en juiste plaats van indienen. Wie niet stipt indient verliest 1 tot 3 punten, afhankelijk van het aantal aanmaningen tot indienen. Die punten worden op het einde afgetrokken. Technische correctheid en structuur. Dit is de core van de beoordeling. Als hier manifest fouten tegen gemaakt worden, tuimelen de punten naar omlaag. Hier gaat het over het functioneel gebruik van spaties, alinea‟s, tabellen… Typefouten: geven aanleiding tot aftrek van punten. De opmaak: verantwoord gebruik van witruimte, niet te veel denkbeeldige verticale lijnen in de lay-out, uniformiteit, hiërarchie, pertinente fouten tegen de NBN-normen…. De appealing factor: dit is het onderscheid, de originaliteit, de creativiteit, de aantrekkelijkheid van het ontwerp. Het totaalcijfer is niet de optelsom van een aantal deelcijfers. Meestal vertrek ik vanuit het technisch ontwerp en levert een goed technisch ontwerp/structuur een basisscore van 7 op 10 op.
Vaardige Vingers | nummer 138
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw Bij tekortkomingen in het technisch ontwerp gaan er van die basisscore punten af, afhankelijk van de zwaarte en de frequentie van die fouten. In een tweede stap wordt de opmaak bekeken, gaande van uniforme opmaak voor gelijkwaardige gegevens, juist en consequent gebruik van witruimte, verantwoorde positionering van de elementen op de pagina tot consequent gebruik van leestekens en hoofdletters. Een goede opmaak beïnvloedt de basisscore niet of nauwelijks. Binnen een vork van 0 tot 3 punten worden punten van de basisscore afgetrokken bij kleine tot zware lay-outfouten.
20 Vaardige Vingers
De derde stap is misschien de meest subjectieve stap: het beoordelen van de appealing factor. Dit is de slagroom op de taart en bepaalt normaal het puntenbereik tussen 7 en 10 op 10. Een werkstuk dat technisch, structureel en qua opmaak op zich correct is, krijgt dus 7 op 10. Deze score wordt verhoogd met de eventuele meerwaarde door die appealing factor. Aan het einde van de rit wordt de behaalde score nog verminderd met punten voor typefouten en punten voor attitudes (hier vooral de stiptheid van indienen) Als ik deze theorie nu toepas op het voorbeeld op de vorige pagina dat u op de floppykrant bij dit nummer vindt, dan is het technisch ontwerp goed qua structuur door tabellengebruik. Er werd evenwel maar één opmaakprofiel gebruikt. Dat is technisch heel wat minder, maar anderzijds moeten we soms niet heiliger zijn dan de Paus: het document is een losstaand document en functioneel is het gebruik van opmaakprofielen hier iets minder belangrijk. De opsommingen zijn geen echte opsommingen. Qua structuur hoort de „B‟ van rijbewijs eigenlijk in de tweede kolom. Alle elementen hierboven in acht genomen lijkt een score van 6 à 6,5 op 10 mij een verantwoorde score te zijn. Een echte appealing factor ontbreekt zodat mijn eindbeoordeling op 6 à 6,5 op 10 behoudend blijft. Nogmaals, dit is geen exacte wetenschap en uw bedenkingen zijn welkom. Hieronder als voorbeeld drie uitwerkingen van hetzelfde CV mét appealing factor. Je vindt de uitwerkingen op de floppykrant en je kunt er wellicht een oefening uit halen. Mijn conclusie op een ander vlak: andermaal is duidelijk dat het schrappen van de leerkracht tekstverwerking-informatica in het basisprogramma derde graad handel een bijzonder zware vergissing is!
Vaardige Vingers | nummer 138
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw
21 Vaardige Vingers
Vaardige Vingers | nummer 138
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw
22 Vaardige Vingers
Zomer 2008, Olympische Zomerspelen in China. Zomer 2009 is China gastland om het 47e Interstenocongres te organiseren. China telt in totaal 1 321 851 888 (2007) inwoners en is daarmee de natie met de grootste bevolking van de wereld. Ongeveer 20 % van de wereldbevolking komt dan ook uit China. Om ons voor te bereiden op dit eerste congres buiten Europa sinds de tweede wereldoorlog, leren we alvast onze eerste woorden Chinees. Ahoewel Chinees?
Ga je mee naar Bei ji ng?
Olivier Levrau
Ni Hao De Chinese talen zijn een verzamelnaam voor een groep talen die behoren tot de Sino-Tibetaanse taalfamilie. Meestal bedoelt men met Chinees het Mandarijn (vereenvoudigd Chinees), de officiële taal van China, die gebaseerd is op het dialect van Peking (traditioneel Chinees). Het Mandarijn is de grootste van de Chinese talen. Deze talen worden gesproken door ongeveer 1 220 000 000 (één miljard tweehonderdtwintig miljoen) mensen in China, Taiwan en vele andere landen van het Verre Oosten. Ook wordt de taal gesproken door vele overzeese Chinezen. De Chinese talen bestaan al heel lang, er zijn al geschriften teruggevonden van meer dan 2500 jaar geleden en Chinese karakters op orakelbotten die nog ouder zijn.
Karakters Er zijn ongeveer 12 000 moderne Chinese karakters (Hanzi). In het verleden zijn er veel meer geweest. Veel karakters kunnen op zich meerdere betekenissen hebben, maar meestal bestaat een woord uit twee of meer karakters, of kan uit de context worden opgemaakt welke betekenis wordt bedoeld. De gemiddelde Chinees kent ongeveer 4 000 karakters, 6 000 karakters wordt gezien als het minimum om je aan te kunnen melden voor een universitaire opleiding, hoog opgeleide Chinezen kennen er ongeveer 7 000 tot 10 000. De complexe werking van dit schrift zorgt ervoor dat veel mensen in China en daar waar de Chinese talen worden gesproken niet of onvoldoende kunnen lezen of schrijven. Volgens de CIA-The World Factbook kan 14 % van de Chinezen niet lezen of schrijven.
Tonen De Chinese talen zijn zogenaamde tonale talen, waarbij de verandering van de toon van een woord de betekenis van dat woord geheel kan veranderen. Deze tonen worden in het pinyin aangegeven met een diakritisch teken op de klinkers; de 5e toon echter krijgt geen diakritisch teken. Deze tonen kunnen ertoe leiden dat één lettergreep vijf verschillende betekenissen kan hebben al naargelang de toon waarop hij uitgesproken wordt. Hieruit mag men niet afleiden dat één toon ook maar één betekenis kan hebben, wel integendeel. Zo heeft ma3 (zie hieronder) naast de
Vaardige Vingers | nummer 138
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw betekenis "paard" nog minstens 7 andere courante betekenissen. Chinezen maken uit de toonhoogte EN uit de context op over welke "ma" het precies gaat.
ma1 betekent moeder ma2 betekent hennep ma3 betekent paard ma4 betekent uitschelden ma5 aan het einde van een zin functioneert als een vraag.
Enkele eerste woordjes Chinees: Ni hao
Welkom
Zaijian
Hallo
Xiexie
Tot ziens
Ganbei!
Bedankt
Yi bei kafei. Yibei cha.
Een kop koffie. Een kop thee.
Yi bei pijiu. Yi ping pijiu.
Een glas bier. Een fles bier.
Huanying nin!
Santé
Yi, er, san, si, wu, liu, qi, ba, jiu, shi.
1,2,3,4,5,6,7,8,9, 10
23
Wil je graag weten hoe je deze woorden moet uitspreken? Neem dan eens een kijkje op onderstaande websites: www.teleac.nl/chinees/index.jsp www.geledraak.nl/html/page332.asp#zelf personal.kenyon.edu/bai/vcsc.htm
TIP Het is raadzaam om een visitekaartje met naam en adresgegevens in het Chinees van het hotel te vragen, zodat de taxichauffeur u weer thuis kan brengen. Deze spreekt namelijk zeer waarschijnlijk geen Engels. Geen kaartje bij de hand? Neem een taxi vanaf een groter hotel. De portier ofwel het baliepersoneel kan de chauffeur instrueren.
ABW zoekt talent voor INTERSTENO-congres in Beijing Op dit moment is nog niet zoveel praktische informatie over het congres in Beijing beschikbaar. Heel waarschijnlijk zal het ca. midden augustus 2009 plaatsgrijpen in de Chinese hoofdstad. We hopen daar in ons juni-nummer meer duidelijkheid over te kunnen geven. In Beijing grijpt het wereldkampioenschap klaviervaardigheid plaats en ook een wereldwedstrijd professionele tekstverwerking. De Akademie voor Bureauwetenschappen wil extra inspanningen doen om enkele deelnemers voor deze wedstrijden financieel te ondersteunen. Hebt u in de klas zeer klaviervaardige leerlingen die een uitdaging in Beijing wel zien zitten of leerlingen die heel vlot met tekstverwerking kunnen omgaan, laat het ons weten. Of gaat u zelf de uitdaging aan voor de wedstrijd professionele tekstverwerking. Laat u daarbij zeker niet afschrikken, want de opdrachten zijn niet zo super moeilijk. U vindt in vroegere nummers van Vaardige Vingers de opdrachten van de vorige jaren of u kunt ze gewoon per mail aanvragen. De algemene leiding van de wereldkampioenschappen is trouwens in Belgische handen met Georgette Sante als jurypresident. Alle opdrachten van de vorige wereldkampioenschappen tekstverwerking zijn van Belgische makelij en dragen de stempel Sante-Levrau-Devriendt. Hebt u belangstelling voor Beijing 2009, laat het ons weten. We zijn volop bezig om interessante reisformules naar China uit te zoeken en berichten daar in een volgend nummer van Vaardige Vingers graag over.
Vaardige Vingers | nummer 138
Vaardige Vingers
Akademie voor Bureauwetenschappen vzw
Ver r i jk je woor denschat !
Etienne D’Haeseleer
Woorden op -loog De woorden archeoloog, bacterioloog, bioloog, criminoloog, dermatoloog, socioloog… zijn genoegzaam gekend. Maar hoe noemt men iemand die zich bezig houdt met de studie van…
24 Vaardige Vingers
1 … spreekwoorden? 2 … fossiele overblijfselen? 3 … longziekten? 4 … de klieren met inwendige afscheiding? 5 … de levensverrichtingen (stofwisseling…)? 6 … de lichaamsbouw van voorhistorische mensen? 7 … de vergelijkende en verklarende volkenkunde? 8 … vogeleieren? 9 … edelstenen waarin letters/figuren gesneden zijn? 10 … het weefsel dat de tanden omgeeft? 11 … vogels? 12 … insecten? 13 … vissen? 14 … paddestoelen en zwammen? 15 … spinnen? 16 … vlinders? 17 … de Spaanse taal en letterkunde? 18 … het Chinees? 19 … kinderen met emotionele en gedragsstoornissen? 20 … muggen? 21 … de godsdienstwetenschappen? 22 … slangen? 23 … weekdieren? 24 … honden? 25 … klokkenspellen? 26 … mieren? 27 … paarden? 28 … korstmossen? 29 … leverziekten? 30 … maagziekten? Arachnoloog – campanoloog – endocrinoloog – entomoloog – etnoloog – fysioloog – gastroloog – gemmoloog – hepatoloog – hippoloog – hispanoloog – ichtyoloog – kynoloog – lepidopteroloog – lichenoloog – malacoloog – mycoloog – myioloog – myrmicoloog – ofioloog- oöloog – ornitoloog – paleoantropoloog – paleontoloog – paremioloog – parodontoloog – pedoloog – pulmonoloog – sinoloog - theoloog
Vaardige Vingers | nummer 138