Akademie voor Bureauwetenschappen vzw

NUMMER

133 december 2006

Vaardige Vingers Akademie voor bureauwetenschappen vzw

Driemaandelijks tijdschrift voor leerkrachten burotica en informatica

www.abw.be

Akademie voor Bureauwetenschappen vzw

Het bestuur

Woord vooraf Dag lezer Wanneer u dit woord vooraf leest is 2007 al volop aan het lopen. Namens het bestuur hoop ik dat 2007 vlot en vrolijk is ingezet en wens ik u en de u dierbaren een voorspoedig jaar. De start van een nieuw jaar betekent ook de hernieuwing van uw lidmaatschap. We hopen u ook in 2007 tot onze leden te mogen tellen en meer nog: we hopen dat u nog collega's kan overtuigen lid te worden. De prijzen zijn alvast andermaal onveranderd gebleven t.o.v. vorig jaar: Bedrag Lidmaatschap € 17,00 Lidmaatschap + Vaardige Vingers € 28,00 Lidmaatschap + Vaardige Vingers + floppykrant via het Internet € 34,00 Lidmaatschap + Vaardige Vingers + floppykrant thuisgestuurd op cd-rom U kunt uw bijdrage meteen overmaken op onze rekening nummer 000-0998659-44 met eventuele vermelding van de naam waarop u bij ons reeds geregistreerd bent. Hebt u uw lidnummer bij de hand, vermeld het dan. Meteen doen, waarvoor dank. In dit nummer vindt u alle informatie over onze komende studiedag die op 24 maart 2007 in Gent plaatsgrijpt. We probeerden opnieuw een gevarieerd programma aan te bieden. Ook uw collega's zijn welkom. We stellen in dit nummer ook de vraag of wij als leerkrachten tekstverwerking/toegepaste informatica geliquideerd worden. Wie de nieuwe lessentabel en het leerplan Bedrijfseconomie in de derde graad van het katholieke handelsonderwijs bekijkt, zal vaststellen dat het er zo naar uitziet. Verder bijdragen over Excel, Windows en Fireworks, aandacht voor de stenomask en een uitnodiging voor het 46e INTERSTENO-congres dat van 21-27 juli 2007 in Praag plaatsgrijpt. Test in dit nummer ook uw kennis van het medisch jargon! Hebt u suggesties of bijdragen voor een volgend nummer van ons tijdschrift, dan nemen we die in dank aan. We wensen u een prettige verderzetting van het lopende schooljaar, dat alweer ongeveer halfweg is. Wat vliegt de tijd… Namens het bestuur

Lidgeld 2007 Maak het vandaag nog over op onze rekening 000-0998659-44 Met dank! Danny Devriendt Voorzitter Vaardige Vingers | nummer 133


Op zaterdag 24 maart 2007 organiseren we traditioneel onze jaarlijkse studiedag. Ook nu kozen we opnieuw voor de Arteveldehogeschool, campus Kattenberg in Gent waar we over voldoende computerlokalen kunnen beschikken. Gent is bovendien gemakkelijk met het openbaar vervoer of met de wagen te bereiken.

Z a te rd a g 2 4 ma a rt 2 0 0 7

2 Vaardige Vingers

Het bestuur

ABW-studiedag in Gent ABW-studiedag 2007 in Gent Onze studiedag 2007 grijpt in de Arteveldehogeschool, Kattenberg 9, 9000 Gent plaats op zaterdag 24 maart 2007 van 10.00 tot 16.00 u. De routebeschrijving vindt u op www.abw.be.

Het programma 09.30 u. 10.00 u. 10.10 u. 11.00 u. 13.00 u. 13.45 u. 15.45 u. 16.00 u.

Deuren open. Onthaal en koffie. Verwelkoming Plenair gedeelte Workshops: deel 1 Verzorgde broodjeslunch Workshops: deel 2 Einde workshop 2 Statutaire vergadering

De deelname aan de workshops is afhankelijk van de beschikbare plaatsen. Vandaar dat we vragen om een reservekeuze op te geven. Wie eerst kiest, heeft de grootste zekerheid.

Plenaire sessie In de plenaire sessie worden enkele onderwerpen kort aan iedereen voorgesteld: Pedagogisch adviseur van het gemeenschapsonderwijs Daniël De Vriendt bericht over de nieuwe leerplannen 3e graad en de ICT-leerlijn in het secundair onderwijs. Danny Devriendt behandelt het nieuwe leerplan toegepaste informatica in de 2e graad en geeft een stand van zaken rond het leerplan Bedrijfseconomie in de derde graad van het handelsonderwijs (zie artikel Worden wij geliquideerd? op pagina 5 in dit nummer). Olivier Levrau en Danny Devriendt geven een korte demo van de nieuwste software uit de Microsoft-stal: Windows Vista en Word 2007. Aero en ribbon zijn na deze demo gekende begrippen.

Workshops Zowel in de voormiddag als in de namiddag is er een aanbod van vier workshops waaruit de deelnemers kiezen: Voormiddag: 1 Microsoft Project 2003 (Olivier Levrau) 2 Efficiënt zoeken en vervangen in Word (Els Landuyt) 3 PhotoFiltre: gratis foto's bewerken (F. Chris Van Cauwenberg) 4 Een examensjabloon maken in Word (Danny Devriendt) Namiddag: 5 Camtasia Studio 2004 (Olivier Levrau) 6 Opsommingen in Word (Els Landuyt) 7 PowerPoint (Martine Bodard) 8 Didactische workshop en reflectie (Danny Devriendt)

Vaardige Vingers | nummer 133


1 Microsoft Project 2003 Olivier Levrau In deze praktijkgerichte sessie maak je kennis met MS Project door zelf een klein project in te plannen. MS Project helpt u om een specifiek resultaat te bereiken met een zo efficiënt mogelijk gebruik van beperkte middelen, binnen een vooropgestelde timing. Vervolgens leert u de planning bewaken, aanpassen en optimaliseren. Ideaal om toe te passen bij de Geïntegreerde Proef (GIP), bij Project Algemene Vakken (PAV), bij seminariewerk…

2 Efficiënt zoeken en vervangen in Word Els Landuyt Met zoeken en vervangen kan je heel wat in Word. Deze workshop vertrekt vanuit de basis maar gaat vooral ook in op gevorderde mogelijkheden van zoeken en vervangen: speciale tekens, opmaak, jokertekens… Via het gebruikte oefenmateriaal komen heel wat mogelijkheden van zoeken en vervangen aan bod.

3 PhotoFiltre: gratis foto's bewerken F. Chris Van Cauwenberg PhotoFiltre is een beeldbewerkingsprogramma dat je toelaat eenvoudige en gevorderde bewerkingen op foto's uit te voeren en allerlei filters en effecten op foto's toe te passen. Het is eenvoudig en gebruikersvriendelijk aan te leren. Met enkele toetsdrukken kom je vaak al een heel eind. Je kan het programma voor educatieve doeleinden volledig gratis gebruiken. In de workshop installeren we het programma en leren we ermee werken aan de hand van praktische voorbeelden.

4 Een examensjabloon maken in Word Danny Devriendt De tijd van handgeschreven examens is in de meeste scholen wel definitief voorbij. De richtlijnen voor het opmaken van examens verschillen sterk van school tot school. Soms zijn ze volledig afwezig, soms zijn ze zeer gedetailleerd. Om uniforme opmaak van examens zoveel mogelijk te waarborgen, stellen heel wat scholen een examensjabloon ter beschikking van hun leerkrachten. Over die examensjablonen gaat het in deze workshop. We stellen er zelf een eenvoudig examensjabloon samen en breiden dat sjabloon uit om het zo gebruikersvriendelijk als mogelijk te maken voor de ook minder tekstverwerkingsvaardige collega's.

5 Camtasia Studio 2004 Olivier Levrau Voor leerlingen is het heel handig om na de les de uitleg over een bepaald onderwerp nog eens rustig te kunnen nazien. Met Camtasia Studio kun je op een eenvoudige manier opnemen wat je doet op je scherm en de opname van commentaar voorzien. Via de beschikbare tools kun je nadien de verschillende instructiefilmpjes menugestuurd op een cd-rom of website plaatsen. Niets weerhoudt je om je cursus via e-learning aan te bieden. Tijdens deze sessie maken we een aantal instructiefilmpjes en zorgen we ervoor dat deze filmpjes op een gebruikersvriendelijke manier beschikbaar gesteld worden.


3 Vaardige Vingers


6 Opsommingen in Word Els Landuyt Opsommingen worden heel vaak gebruikt in Word, helaas niet altijd technisch even juist. In deze workshop staan eenvoudige opsommingen centraal, vertrekkend vanuit een gevarieerd aanbod aan oefenmateriaal. Alinea-opmaak, tabstops, opmaakprofielen… zijn hier nooit ver weg.

7 PowerPoint Martine Bodard

4 Vaardige Vingers

In het bedrijfsleven wordt er veel gebruik gemaakt van presentaties wanneer er congressen, seminaries en vergaderingen gehouden worden. Door haar jarenlange ervaring als sr. Management Assistant heeft Martine Bodard gaandeweg ondervonden waar men aandacht aan moet besteden. In deze workshop van 2 uur komen enkele 'gouden regels' aan bod van hoe men een presentatie het best opbouwt met voorbeelden van hoe het wel of hoe het beter niet moet. Er wordt gewerkt aan de hand van een concrete toepassing.

8 Didactische workshop en reflectie Danny Devriendt Vertrekkend vanuit mijn eigen visie en praktijk, met hopelijk veel inbreng uit de groep, reflecteren we over werkvormen en doelstellingen in de lessen tekstverwerking/toegepaste informatica en de daaraan verbonden wijze van evalueren. We proberen tot een boeiende en zo concreet mogelijke discussie/dialoog te komen rond aanpak, evaluatie, geïllustreerd met praktisch materiaal.

Samenvattend overzicht workshops 11.00-13.00 u. 1 MS Project 2003

2 Zoeken/vervangen 3 PhotoFiltre

13.45-15.45 u. 5 Camtasia Studio 6 Opsommingen

4 Examensjabloon

7 PowerPoint 8 Didactiek

Prijs De prijs voor deelname aan de studiedag is: voor leden ABW: € 24,00; voor niet-leden ABW: € 41,00 inclusief lidmaatschap 2007. In de prijs is een cd-rom, documentatie, koffie en een verzorgde broodjeslunch inbegrepen.

Statutaire vergadering Om 16.00 u. grijpt de jaarlijkse wettelijk verplichte algemene vergadering plaats. Wie wil deelnemen, kruist dat aan bij de inschrijving.

Inschrijvingen tot 28 februari 2007 Inschrijvingen gebeuren enkel via onze website www.abw.be. Kies de rubriek Studiedag. U kunt er ook de lijst met reeds ingeschreven deelnemers raadplegen en de bezetting van de workshops on-line opvolgen. Hoe vlugger je intekent, hoe meer zekerheid je hebt de workshop van je eerste keuze te kunnen volgen.

Studiedag 24 maart 2007 Gent

Schrijf nu online in: www.abw.be! Vaardige Vingers | nummer 133


A B W re a g e e rt

Danny Devriendt

Katholiek handelsonderwijs 3e graad:

Worden wij geliquideerd? Een nieuwe visie In het verleden werd een studierichting samengesteld uit een aantal vakken die helemaal los van elkaar stonden. De leerplannen werden per vak opgemaakt door autonome en los van elkaar werkende leerplancommissies. In de nieuwe benadering vertrekt men van een studierichtingsprofiel dat alle kennis, vaardigheden en attitudes beschrijft die op het einde van de studierichting moeten verworven zijn. Op basis van die studierichtingsprofielen, gebaseerd op bestaande beroepsopleidingsprofielen die o.a.door de Vlor, Cevora, SERV en andere organisaties zijn opgesteld, wordt dan een pakket samengesteld waarbij de grenzen tussen de vakken niet meer zo duidelijk zichtbaar zijn.

Het leerplan bedrijfseconomie Vanuit deze visie moet het nieuwe leerplan bedrijfseconomie 3e graad handel gesitueerd worden dat met 9 tot 12 lesuren per week de core vormt van de studierichting. De studierichting handel profileert er zich als een commerciële studierichting met naast algemene vorming en talen een bedrijfsgerichte vorming die bestaat uit een commercieel gedeelte, een administratief gedeelte en een bedrijfseconomisch gedeelte. Het nieuwe leerplan haast zich om te stellen dat de informaticacomponent vanzelfsprekend aanwezig is en ondersteunend werkt. Vandaar dat het vak en de uren toegepaste informatica (in de meeste scholen 4 uur per week!) niet meer in de nieuwe lessentabel voorkomen. Tussen de vele topics van het volumineuze nieuwe leerplan vinden we inderdaad één en ander terug binnen een projectmatige aanpak: de BIN-normen toepassen, aandacht hebben voor een verzorgde lay-out, gegevens verwerken in een rekenblad, grafieken maken, resultaten presenteren, organogrammen maken, een database maken inclusief selectie- en actiequery's, formulieren en rapporten. Specifiek voor tekstverwerking moeten de leerlingen een enquête opmaken, foutloos typen, gegevens in tabellen weergeven, een paper kunnen (op)maken, een sjabloon maken, (sollicitatie)brieven schrijven, autovormen gebruiken om een Data Flow Diagram te maken, briefwisseling voeren, mailings maken… Duidelijk dat ze hiervoor nog heel wat kennis en techniek missen, wil dat professioneel gebeuren. Daarnaast komen ook nog het uitwerken van een promotiefolder met een desktoppublishing pakket (76) en het maken van een statische website (115) expliciet aan bod. Ook hier is nog heel wat werk aan de winkel, willen de leerlingen deze uitdagingen deftig aanpakken. Als voorbeeld van de geïntegreerde aanpak luidt het: De opmaak van de bevraging kan met een tekstverwerkingspakket gebeuren (door gebruik te maken van aankruisvakjes). De resultaten van de bevraging kunnen in een rekenblad verwerkt worden met bijvoorbeeld lijndiagram, diverse staafdiagrammen, taartdiagram… De leerlingen kunnen een presentatie voorbereiden en geven in de klas. De leerkracht TV Toegepaste economie die dat allemaal deskundig moet begeleiden, zal zeker een administratieve duizendpoot moeten zijn en moet wellicht nog uitgevonden worden, uitzonderingen niet te na gesproken. Bovendien zijn de meeste leerkrachten TV Toegepaste economie hier zeker geen vragende partij!

Toegepaste informatica (weg)geïntegreerd? Vanuit de nieuwe visie werd toegepaste informatica als vak dus geschrapt en geïntegreerd in het nieuwe vak bedrijfseconomie. Is een afzonderlijk vak toegepaste informatica nodig? De leerlingen hebben toch al een behoorlijk aantal basisvaardigheden verworven in de tweede graad? Dat laatste is ongetwijfeld zo, maar dan met de nadruk op basisvaardigheden. De klaspraktijk leert echter heel snel dat een afzonderlijk vak toegepaste informatica absoluut noodzakelijk blijft. Vaardige Vingers | nummer 133

5 Vaardige Vingers


Daar wordt de basiskennis uitgebreid en wordt verder geleerd deskundig met toepassingssoftware om te gaan vanuit een probleemoplossende context en door bekwame leerkrachten. Hier kunnen de leerlingen voortdurend technisch bijgestuurd worden en hun basiskennis aanzienlijk uitbreiden zodat ze echte professionele gebruikers worden. Vele voorbeelden van projectmatige benaderingen leren immers dat de informaticacomponent veel te resultaatgericht gebruikt wordt zonder enige aandacht voor efficiency en good practice. Concreet betekent dit dat leerlingen wel bezig zijn met het intypen en opmaken van allerlei documenten maar dat absoluut ondeskundig, ondoordacht en tijdsverkwistend doen.

6 Vaardige Vingers

Zonder afbreuk te doen aan de professionele ICT-capaciteiten van de collega's toegepaste economie, moet er geen tekeningetje bij gemaakt worden over hoe de ondersteunende informaticacomponent binnen het nieuwe leerplan bedrijfseconomie zal begeleid worden. Het broodnodige afzonderlijke vak moet evenwel geen geïsoleerd eiland zijn. De probleemoplossende context kan voor een groot deel door inhouden van bedrijfseconomie gevoed worden. Binnen het vak bedrijfseconomie gebruiken de leerlingen dan hun verworven kennis en vaardigheden onder deskundige begeleiding. Die deskundige begeleider zal/moet in de meeste gevallen de leerkracht toegepaste informatica zijn, maar kan ook een leerkracht met een ander bekwaamheidsbewijs zijn als hij/zij voldoende competent is. Het moet tot de autonomie van de scholen behoren om hier de beste keuze te maken en dus moeten de bekwaamheidsbewijzen voor het nieuwe vak bedrijfseconomie uitgebreid worden om die autonomie te garanderen. Waarom wordt hier overigens enkel toegepaste informatica geviseerd en in het nieuwe leerplan geïntegreerd en waarom niet de talen (Nederlands, Frans, Engels, Duits)? Ook daar zou je ervan uit kunnen gaan dat de leerlingen na al die jaren voldoende (basis)kennis hebben en dat de talencomponent ondersteunend is binnen het studierichtingsprofiel? Toch zijn in de lessentabel nog afzonderlijke uren talen opgenomen (overigens, gelukkig maar als je bekijkt welke eindproducten sommige leerlingen afleveren!). De Akademie voor Bureauwetenschappen pleit dan ook resoluut en gesteund door velen voor het behoud van toegepaste informatica als afzonderlijk vak én voor het toevoegen van de bekwaamheidsbewijzen TV Toegepaste Informatica en TV Dactylografie aan het nieuwe vak Bedrijfseconomie in de derde graad handel. Zo kunnen de scholen autonoom beslissen hoe zij best het nieuwe vak invullen en wie ze ervoor inzetten. De scholen die een vak van 9 tot 12 uur aan één leerkracht toekennen, zullen toch wellicht op één hand te tellen zijn.

Een kaakslag voor de leerkrachten toegepaste informatica Dat de leerkracht toegepaste informatica helemaal uit de basislessentabel van de derde graad handel verdwijnt, is een kaakslag voor vele collega's die met enthousiasme voor de klas staan, zich jaar na jaar bijgeschoold hebben tot professionals en zich vaak meer dan 100 % ingezet hebben om hun leerlingen klaar te stomen voor verdere studies of de arbeidsmarkt. Die mensen worden binnen de nieuwe aanpak volledig aan de kant geschoven. Er is wellicht hier en daar nog een achterpoortje, maar de boodschap is duidelijk. Heeft het VVKSO-beleid hier aan gedacht?

Actie Na overleg op verschillende fronten heeft de Akademie voor Bureauwetenschappen haar ontgoocheling en bezwaren uitgedrukt aan het VVKSO met de vraag om de situatie te herbekijken. Er werden brieven verstuurd aan de heren Chris Smits (secretaris-generaal VVKSO) en Johan Fouquaert (voorzitter sectorcommissie Handel VVKSO) en aan mevrouw Lieve Werbrouck (directeur Dienst Leren en Onderwijzen VVKSO). Afhankelijk van de reactie daarop en het verdere verloop, zal onze Akademie haar verdere reactie bepalen. We houden u op de hoogte.



Op zondag 8 oktober 2006 werden gemeenteraadsverkiezingen gehouden. Dat heeft op zich weinig of niets met de lessen informatica te maken. Toch heb ik van de gelegenheid gebruik gemaakt om in 6 Handel enkele functies van Excel in de verf te zetten. Hoe worden de zetels in de gemeenteraad eigenlijk verdeeld? En hoe kan een partij met minder dan 50 % van de stemmen toch de meerderheid van de zetels in de wacht slepen? Enkele vragen waarop 6 Handel nu zeker een antwoord weet en tegelijk een goede probleemstelling waaruit vertrokken kan worden om nuttige Excel-functies te gebruiken. Op de floppykrant bij dit nummer vind je de nodige hulpbestanden en een uitgewerkte oplossing. Verkiezingen blijven actueel, met straks de federale verkiezingen. Wie maakt een aangepaste versie van deze opdracht?

7 Vaardige Vingers

V e rd e e l d e z e te ls

Danny Devriendt

Excel en verkiezingen? Hoe open maak je een opdracht? Je kunt een heel open opdracht geven in de zin van: Maak een model om per gemeente te berekenen op hoeveel zetels elke politieke partij recht heeft. Voorzie dat per gemeente de zetels tot over 8 verschillende partijen zouden kunnen verdeeld worden. Test je model met concrete gegevens op enkele gemeentes uit. Bij bovenstaande opdracht krijgen de leerlingen heel weinig informatie en moeten ze zelf op zoek naar de manier waarop de zetels verdeeld worden. Ze moeten ook zelf alle gegevens in Excel binnen brengen en een gebruikersvriendelijke spreadsheet opbouwen. Ik heb ervoor geopteerd om een en ander ter beschikking van de leerlingen te stellen, te beginnen met onderstaande tekst die ook op het Internet te vinden is: Stap 1 – Bepaling van het aantal zetels in de gemeenteraad Het aantal zetels in de gemeenteraad is vastgelegd door het gemeentedecreet en is afhankelijk van het inwonersaantal van de gemeente. Bvb.: 7 leden in een gemeente met minder dan 1 000 inwoners; 21 leden in een gemeente met 10 000 inwoners ; 31 leden in een gemeente van 33 000 inwoners; … tot 55 leden in steden met meer dan 300 000 inwoners. Stap 2 – verdeling van de gemeenteraadszetels tussen de verschillende lijsten Hiervoor berekenen we eerst de uitslag van de verkiezingen per partij - of beter: per lijst. Deze uitslag of stemcijfer van iedere lijst is het totaal van … het aantal stembiljetten waarop een geldige stem is uitgebracht bovenaan deze lijst en op één of meer kandidaten van diezelfde lijst. Het stemcijfer geeft dus het algemeen totaal van de geldige stemmen voor een bepaalde partij of lijst. Dan verdelen we de zetels tussen de lijsten via het “systeem Imperiali”, een relatief evenredig systeem (verhouding tussen stemmen en zetels) dat evenwel de ingebouwde bedoeling heeft om de grote partijen te bevoordelen. Dat moet sneller zorgen voor een duidelijke meerderheid, een stevige coalitie, … kortom: een vlotte bestuurbaarheid (>< een perfecte proportionele verdeling) Volgens de wet deelt men het stemcijfer voor iedere lijst achtereenvolgens door 1, 1 1/2, 2, 2 1/2, 3, 3 1/2, 4, 4 1/2, enz.



Deze berekening levert dan een tabel op met de verschillende resultaten van de opeenvolgende delingen (quotiënten). In deze tabel duiden we de hoogste getallen (=quotiënten) aan; evenveel als er zetels zijn te verdelen. Bvb.: een fictieve gemeente van 1 300 inwoners (= 9 zetels) waar 1 000 geldige stemmen worden uitgebracht.

8 Vaardige Vingers

:1 :1,5 :2 :2,5 :3 :3,5 :4

PARTIJ A 450

PARTIJ B 220

PARTIJ C 330

450 300 225 180 150 129 113

220 147 110 88 73 63 55

330 220 165 132 110 94 83

Tot zover de beschikbare tekst voor de leerlingen. Als tweede gegeven, kregen de leerlingen een voorbeeld van een uitgewerkte lay-out:



Verder volgden nog volgende instructies: Van zodra je een gemeente intypt, moet het aantal inwoners per 1 januari 2006 weergegeven worden. Je beschikt hier over het Excel bestand GEMEENTEN2006.XLS. Breng die gegevens in een afzonderlijk werkblad van je basisrekenblad over en gebruik die gegevens voor de berekening van het aantal inwoners. Op basis van het aantal inwoners, kan je het aantal zetels weergeven. Je beschikt over een Word-document ZETELSPERINWONERS.DOC. Breng deze gegevens in een afzonderlijk tabblad van je rekenblad over en pas ze zo aan dat je ze kan gebruiken om het aantal zetels vlot te berekenen. Op www.vlaanderenkiest.be vind je alle gegevens van de (reeds uitgewerkte) zetelverdeling. Neem het aantal stemmen per lijst over, enkel van die partijen die zetels gehaald hebben. Noteer ook, enkel ter controle, het aantal toegewezen zetels. Voorzie berekening voor maximum 8 partijen die zetels behalen of zouden kunnen behalen. Plaats boven elke lijst het partij-logo, voor zover het een nationale partij betreft. Bestudeer bijgaande tekst en voorbeelden over het gebruikte systeem imperiali voor de verdeling van de zetels. Bereken de stemmentabel door deling van het aantal behaalde stemmen per lijst van 1 tot en met 15. Bereken nu de waarde die in de tabel minimaal moet behaald worden om een zetel te behalen. Tip: hier kan je de functie GROOTSTE gebruiken. Geef per partij de waarden die een zetel vertegenwoordigen in een andere kleur met achtergrond weer. Bereken onderaan de lijst per partij het aantal effectief behaalde zetels. Klopt dit aantal met de gegevens op de website www.vlaanderenkiest.be? Mooi zo! Belangrijk is uiteraard dat je formules zo opgebouwd zijn, dat ze perfect kunnen gekopieerd worden, waar nodig. Werk het voorbeeld hierboven voor Brugge uit. Sla je rekenblad na controle als sjabloon op, maar zorg ervoor dat nog enkel de gegevens aangepast kunnen worden die variabel zijn: de gemeente (je zou hier zelfs een keuzelijst kunnen voorzien!) de partijen en het aantal stemmen dat elke partij behaald heeft. Alle overige berekeningen moeten automatisch gebeuren. Gebruik de sjabloon en test uit voor Zedelgem, Oostkamp, Jabbeke, Blankenberge, Knokke-Heist en je eigen gemeente, mocht die niet tussen de opgesomde gemeenten voorkomen.

Uitgewerkt voorbeeld

De partijen en hun behaalde stemmen moeten natuurlijk in rijen 7 en 8 ingevuld worden, samen met de partijlogo's die de leerlingen op het Internet zeker moeten kunnen vinden. In D3 gebeurt de eerste berekening: het 'opzoeken' van het aantal inwoners op 1 januari 2006. Hiervoor wordt de ingetypte gemeente (B3) gebruikt en wordt het aantal inwoners opgezocht in een lijst die in een ander tabblad beschikbaar is.


9 Vaardige Vingers


We maken hiervoor gebruik van de functie VERT.ZOEKEN: =VERT.ZOEKEN(B3;Verkiezingen2006_opl.xls! gemeenten;2). Gemeenten is hier een bereik dat in het tabblad met de gemeenten loopt van de cel B2 tot C309. De tweede kolom bevat het aantal inwoners. Op basis van het aantal inwoners, zoeken we op hoeveel zetels de gemeente te verdelen heeft. Ook deze lijst is als afzonderlijk tabblad aanwezig en aangepast om opnieuw de functie VERT.ZOEKEN te gebruiken: =VERT.ZOEKEN(D3;Verkiezingen2006_opl.xls!zetels;2)

10 Vaardige Vingers

In de formule hierboven verwijst zetels naar een vooraf ingesteld bereik met alle gegevens waarin opgezocht wordt (A2:B26). In een volgende stap vul je het schema in met de berekening Imperiali. In de cel B9 komt volgende formule: =B$8/$A9 die over de hele tabel gekopieerd wordt. In B8 staat het aantal stemmen van de partij en in A9 het getal waardoor dat aantal moet gedeeld worden. Om de kolom A met waarden tussen 1 en 15 in te voeren met tussenstappen van 0,5, kan je gebruik maken van de vulgreep op de twee eerste getallen (1 en 1,5). In H3 berekenen we wanneer een zetel verworven is. Uit de berekeningstabel Imperiali halen we de waarde waarmee net nog een zetel bereikt wordt: =GROOTSTE(B9:I37;F3). De functie grootste gebruikt het aantal zetels als parameter en haalt, als er bv. 47 zetels zijn de 47e waarde (van groot naar klein) uit de getallenmatrix. Alles wat lager is, krijgt geen zetel. Alles wat gelijk of hoger is, is goed voor een zetel. In rij 39 tellen we nu het aantal zetels per partij: =AANTAL.ALS(B9:B36;">="&$H$3) voor kolom B. Alle getallen die groter of gelijk zijn aan het getal dat in H3 berekend werd, staan voor een zetel. (Deze redenering klopt, behalve als er voor de laatste zetel ex aequo's zouden zijn). Tot slot gebruiken we nog Voorwaardelijke opmaak om de getallen die een zetel vertegenwoordigen te visualiseren.

Nu volgt nog enige afwerking. De gebruikers moeten enkel de gemeente en de partijgegevens kunnen intypen. Alle andere cellen maak je ontoegankelijk. Via Extra > Beveiliging > Blad beveiligen kan je het werkblad beveiligen met een wachtwoord. Dan zijn nog enkel de cellen toegankelijk waar je vooraf via Opmaak > Celeigenschappen, tabblad Bescherming, de standaard actieve optie Geblokkeerd hebt afgevinkt. Samengevat: mooie oefening waarin een aantal Excel-functies probleemoplossend gebruikt kunnen worden. Vertrekken vanuit een concrete probleemsituatie is trouwens nog altijd een ideale manier om functies praktijkgericht aan te brengen. Meteen doe je ook nog een beetje aan 'opvoeden tot burgerzin', leer je informatie op het Internet opzoeken…



Op de volgende pagina's volgen enkele bijdrages van collega F.Chris Van Cauwenberg. Met dank!

F.Chris Van Cauwenberg

Windows-viewer voor afbeeldingen en faxen

11 Vaardige Vingers

In principe is het zo, als je dubbelklikt op een afbeelding in een map van het type Foto-album of Afbeeldingen, de Windows-viewer voor afbeeldingen en faxen wordt opgestart.

Waarom principieel? Bij het installeren verbindt Windows elke afbeelding aan dit programma. Na het installeren van een nieuw beeldbewerkingsprogramma (zoals Photoshop, Paintshop Pro, de Gimp, …) probeert dat programma de afbeeldingsbestanden te koppelen aan zich. Bij elke dubbelklik op dat bestand zal nu die afbeelding automatisch in het gekoppelde programma geopend worden Zo zien in Windows Verkenner, wanneer je Irfanview geïnstalleerd hebt, alle afbeeldingen er uit. Heb jij al een beeldbewerkingsprogramma geïnstalleerd, dan zal dit waarschijnlijk die koppeling al uitgevoerd hebben. Dit koppelen vind je terug in De Verkenner. Klik een afbeeldingsbestand aan! Bv hier ABW.JPG. Kies Bestand > Eigenschappen. Je raakt hier ook door met de rechtermuisknop abw.jpg aan te klikken en voor Eigenschappen te kiezen. In het tabblad Algemeen kies je ! Je krijgt nu een lijst met Aanbevolen programma’s die afhankelijk is van de geïnstalleerde beeldbewerkingsprogramma’s.

Klik nu aan. Klik op OK en nogmaals. Vanaf nu worden alle JPG-bestanden aangeduid met dit icoontje:


Akademie voor Bureauwetenschappen vzw Opmerking Wil je een ander programma dat niet in de lijst staat … bv. Photofiltre als standaardbewerkingsprogramma? Dan moet je bladeren kiezen en vervolgens naar Program Files / Photofiltre/ Photofiltre.exe gaan: Dubbelklikken op dit bestand zal nu de Windows-viewer openen! Windows Viewer voor Afbeeldingen en faxen is een heel eenvoudig beeldbewerkingsprogramma. Je kunt een afbeelding bekijken (ook als diashow), roteren en opslaan!

12 Vaardige Vingers

Hiervoor heb je de volgende knoppen ter beschikking:

Met deze knoppen kan je: Door de afbeeldingen in de map terugbladeren. Door de afbeeldingen in de map vooruitbladeren. De afbeelding in ware grootte weergeven. De afbeelding passend in het venster weergeven. Een diavoorstelling weergeven met alle afbeeldingen. Het formaat van de afbeelding in het voorbeeldvenster vergroten of verkleinen. Afbeeldingen links- of rechtsom draaien in een hoek van 90°. De afbeelding verwijderen. De Wizard Afbeeldingen afdrukken starten. De gewijzigde afbeelding opslaan. De afbeelding, indien gewenst, openen in een bewerkingsprogramma. Houd er rekening mee dat Windows-viewer voor afbeeldingen en faxen hierdoor kan gesloten worden. De helpfunctie over dit programma aanroepen!



F.Chris Van Cauwenberg

Wizard afbeeldingen afdrukken (Windows XP) In het besturingssysteem van Windows XP zit eigenlijk een handig afdrukprogramma namelijk de Wizard Afbeeldingen afdrukken.

13 Vaardige Vingers

Je kunt op verschillende manieren de wizard Afbeeldingen afdrukken starten. De meest voor de handliggende is vanuit de map Afbeeldingen. Dan kies je voor Je kunt deze ook starten vanuit de Viewer Afbeeldingen en Faxen met de knop!

In het volgende scherm kun je de afbeeldingen selecteren die je wilt afdrukken door deze aan te vinken. Door selecteren.

kun je ineens alle foto’s

Klik op

!

Hier kun je kiezen met welke printer je wilt afdrukken. Misschien heb je een kleurenprinter en een laserprinter op je computer aangesloten. Door de keuzelijst uit te klikken kun je dit aanpassen. Klik op

!



Nu kun je de afmetingen bepalen van je afdruk.

14 Vaardige Vingers

Je kunt kiezen uit de volgende mogelijkheden:

. Kies je gewenste formaat en klik op

Klaar!

. Windows geeft je de melding dat je even geduld moet hebben omdat de afdrukopdracht verwerkt wordt.

Het eindresultaat kun je verbeteren door gebruik te maken van fotopapier en je printerinstellingen aan te passen aan de beste kwaliteit!

Hiernaast zie je een voorbeeld van de instellingen van een kleurenprinter! Door het keuzerondje van kwaliteit op Beste te plaatsen en bij Papiersoort Fotopapier aan te stippen, zal je printresultaat er nog op vooruitgaan. Het afdrukken zal ook merkelijk langer duren!



Eind september 2006 had in Antalya (Turkije) de jaarlijkse bijeenkomst plaats van alle landen die deel uitmaken van het INTERSTENO Comité Central, ter voorbereiding van het 46 e INTERSTENO-congres met wereldkampioenschappen in juli 2007, in het prachtige Praag. Voor België waren onze ABW-voorzitter Danny Devriendt (secretaris-penningmeester en jury president van Intersteno), ons bestuurslid Thérèse Librecht (nationaal afgevaardigde) en Georgette Sante (onze collega uit Wallonië) er aanwezig. Een druk gevulde agenda, met een uitgebreid programma stond ons te wachten, met in de marge een demo van de STENOMASK.

15 Vaardige Vingers

N ie u ws v a n u it A n ta ly a

Thérèse Librecht

De stenomask

Thérèse Librecht als vlijtige stenomask-leerlinge bij Dave Rogala (USA) (foto: Georgette Sante) De stenomask is een mondmasker met ingebouwde microfoon. Hierdoor is het mogelijk in de microfoon te spreken zonder dat je iemand stoort en zo ook te voorkomen dat achtergrond mee geregistreerd wordt in de microfoon. De stenomask is een handig hulpmiddel bij spraakherkenning die spraakomzetting toelaat in een lawaaierige omgeving. De stenomask zorgt er bovendien voor dat de eigen stem zo getemperd wordt dat zij niet stoort voor de omgeving, zoals bvb. in een klaslokaal of in een rechtszaal. Een stenomask-gebruiker kan zo getraind worden dat hij alles inspreekt gelijktijdig terwijl hij luistert. Hij zorgt voor een degelijke uitspraak zodat alles correct opgenomen wordt en door het spraakherkenningsysteem correct omgezet wordt.



Een goed geoefend gebruiker kan een snelheid van 180 woorden per minuut halen of zelfs meer met een accuraatheid van 95 %. Het systeem heeft zijn efficiëntie al bewezen in de rechtspraak, simultane vertalingen, het weergeven van het gesproken woord op een display of computerscherm (ondertiteling). Zo kunnen bv. niet- of slechthorenden toch een gesproken boodschap of conversatie meevolgen. De Amerikaanse ingenieur Dave Rogala gaf in Antalya een uitvoerige demonstratie. Persoonlijk kreeg ik de kans, onder zijn deskundige begeleiding, even met dit toestel te werken. Je beschikt best over een PC met AMD-processor (geen Intel) en 2 GB werkgeheugen. Voor de software heb je 170 MB schijfruimte nodig.

16

Speech recognition groeit jaarlijks en wordt de toekomst. Daarbij is de stenomask een bijzonder handig hulpmiddel. PC keyboarding en de stenomachine zijn de fax tussen het gesproken woord en het schrift.

Vaardige Vingers

46e INTERSTENO-congres 21-27 juli 2007 in Praag www.intersteno.cz Van 21 tot 27 juli 2007 organiseert INTERSTENO haar 46e internationale congres in de prachtige Tsjechische hoofdstad Praag. In ons volgend nummer komen we uitgebreid terug op de inhoud van het congres en de verschillende voordrachten, workshops en lezingen die er gehouden worden. Blikvangers zijn alvast de wereldkampioenschappen in o.a. klaviervaardigheid, auteurscorrecties, tekstverwerking, speech captioning, real time reporting die er gehouden worden. Place to be is de moderne landbouwuniversiteit even buiten het stadscentrum van Praag. Deelnemers kunnen op de campus zelf overnachten vanaf ca. 22 euro/nacht (op basis van tweepersoonskamer, inclusief ontbijt). Alle praktische informatie verschijnt (binnenkort) op de congreswebsite www.intersteno.cz. Heb je zeer klaviervaardige leerlingen in de klas die eventueel geïnteresseerd zijn om in Praag deel te nemen, laat dat dan even weten ([email protected]). De Akademie voor Bureauwetenschappen voorziet in begeleiding ter plaatse en in een tussenkomst tot 300 euro voor deelnemende jongeren die nog studeren. Deelnemers met een inkomen kunnen op een tussenkomst tot 200 euro rekenen. Ook voor uzelf is deelname aan zo'n congres zeker de moeite waard. Deze professionele activiteit, die als beroepskost fiscaal aftrekbaar is, kan u uiteraard combineren met een leuke vakantie. Uiteraard zijn in het congresprogramma zelf ook ontspannende activiteiten voorzien. Meer in ons volgend nummer van Vaardige Vingers.



F ire wo rk s

Olivier Levrau

Foto's retoucheren Retoucheren Je kunt foto’s retoucheren door er effecten op toe te passen. Verkleuren, wazig maken, helderder maken, kleuren vervagen, bijwerken, …Je kunt het allemaal.

17

Als u een filter uit het menu Filters toepast, worden de pixels binnen het object aangepast. U kunt de eigenschappen van de filter later niet meer wijzigen. Een Live filter (in het Properties panel) zal de totale foto (een bitmapobject) beïnvloeden, zonder de pixels daadwerkelijk aan te passen. Via het menu kan u echter wel een filter toepassen op een selectie – zie onderstaand voorbeeld. Via Live filter is dit niet mogelijk. Hieronder bespreken we enkele effecten gemaakt via Live filter. (Vindt u terug in de properties)

Filters (via Live Filter) Hue/Saturation (Adjust Color) Hiermee past u de kleurverzadiging (Saturation) en de helderheid (Lightness) van het beeld aan. Met Hue gaat u alle kleuren verschuiven. Op een foto geeft dit vaak een onvoorspelbaar resultaat. Gekleurde spiegeleieren

Open de foto van de pan Importeer het spiegelei Selecteer de witte ruimte rond het ei en verwijder dit Kopieer het ei en transformeer beide foto’s Selecteer de dooier en pas de filter Hue/Saturation toe


Vaardige Vingers


Origineel

18 Vaardige Vingers

Eindresultaat

Blur Blur maakt het beeld onscherp. Er bestaan verschillende soorten: Gaussian, Motion, Radial en Zoom blur.

Normaal

Gaussian Blur

Zoom Blur

Sharpen Met Sharpen kan u een vaag beeld terug opscherpen. Sharpen en Sharpen More hebben invloed op het volledige beeld. Met Unsharp Mask bepaalt u welke pixels worden opgescherpt en welke niet. In feite gaat u enkel de randen binnen een afbeelding opscherpen. Randen zijn gebieden met een hoog contrast. Sharpen Amount: een waarde tussen 1 % en 500 %. Hoe hoger de waarde, hoe sterker het opscherpingseffect. Pixel Radius: een waarde tussen 0,1 en 250. Deze waarde bepaalt in principe de straal waarbinnen het opscherpen plaatsvindt. Lage waardes zorgen voor scherpe randen. Hogere waardes geven een zachter effect, maar met een hoger contrast. Treshold: waardes van 0 tot 255. Dit is de drempelwaarde waarbinnen Fireworks de overgang als rand moet herkennen ofwel welke verschillen in helderheid moet zitten tussen twee aan elkaar grenzende pixels voordat het opscherpen wordt uitgevoerd. Bij een lage waarde worden veel pixels opgescherpt. Bij een hoge waarden worden er minder pixels opgescherpt. Origineel


Eindresultaat

Akademie voor Bureauwetenschappen vzw Edges (Other, Find Edges) Met deze filter krijgen de plaatsen binnen de afbeelding waar het contrast tussen twee aan elkaar grenzende pixels hoger is, een lichtere kleur. Origineel

Eindresultaat

19 Vaardige Vingers

Tools De tools die hier aan bod komen zijn vooral bedoeld om plaatselijke foutjes in het beeld weg te werken of om bepaalde delen binnen de afbeelding te accentueren. Blur en Sharpen tool Beide zijn als filter en Live filter beschikbaar en werken op het volledige beeld, of op een selectie binnen het beeld. Met deze tools kan u met de cursor over de afbeelding slepen en wordt het effect dus plaatselijk toegepast. Hoe meer u over hetzelfde gebied “wrijft”, hoe sterker het effect wordt. In het Properties palet bepaalt u de intensiteit waarmee u de actie uitvoert. Dodge en Burn tool Dodge maakt het gebied waarover u wrijft lichter. Burn is het tegenovergestelde. Smudge tool Veegt met een natte vinger over de afbeelding. Origineel

Eindresultaat

Rubber Stamp tool Met deze tool kun je delen van een afbeelding klonen naar een andere plaats binnen de afbeelding. Deze tool wordt dikwijls gebruikt om foutjes weg te werken. Op onderstaande foto is een schoonheidsvlek naast de mond weggewerkt. Dit wordt gedaan door een stukje huid dat wel ongeschonden is, over de schoonheidsvlek te plakken.



Origineel

Eindresultaat

20 Vaardige Vingers

Werkwijze Zoom in op de plek die je wilt bijwerken. Selecteer rubber stamptool. Klik met een ingedrukte ALT-toets op een gebied dat net naast de bij te werken plek ligt. De positie waar je de eerste maal klikt, bepaalt de plaats van waaraf de pixels gekloond zullen worden. Klik nu op de plek die je wil bijwerken. Doe dit meerdere keren. Herhaal steeds stap 2 en 3. Replace color tool Dit is een erg handige tool om kleuren te vervangen in een afbeelding. In onderstaand voorbeeld veranderen we de ballon van kleur. Werkwijze Selecteer de replace color tool Stel in het eigenschappenvenster de 2 kleuren in. Enerzijds de kleur die in de afbeelding vervangen moet worden (change) en anderzijds de kleur waarin de afbeelding gewijzigd moet worden (to). Wijzig ook eventueel de tolerantie, grootte en vorm. Sleep over de foto. Indien niet alles wijzigt (of juist teveel), dien je de tolerantie aan te passen. Origineel


Eindresultaat

Akademie voor Bureauwetenschappen vzw Red Eye removal tool Wanneer u bij weinig licht flitsopnamen maakt, worden de ogen van een persoon rood op de foto. Dit komt doordat het flitslicht door de ogen wordt gereflecteerd. Met de Red Eye Removal tool kan u deze rode ogen wegwerken. Werkwijze Stel de eigenschappen van deze tool in. (zowel Tolerance als Strength op 50) Maak een selectie rond beide ogen. Sluit het document. Origineel

Eindresultaat

21 Vaardige Vingers

Creative (via Commands, creative) Greyscale Met deze mogelijkheid kan je een volledige figuur of stuk ervan in grijswaarden omzetten.

Greyscale

Sepia

Sepia Met deze mogelijkheid kan je een volledige figuur of een stuk ervan in sepia omzetten waardoor je de indruk krijgt dat het een erg oude foto is. Oefening Verkleur de hoed links, tot je de resultaten rechts bekomt.



De reeks ‘Test je algemene kennis’ gaat opnieuw de medische toer op. Niet eenvoudig! Om het je enigszins gemakkelijker te maken, staan de woorden bovenaan de opgave. Oplossing op volgende pagina.

Op g a v e

Etienne D’Haeseleer

Medisch jargon 22

ADHD - Adrenaline - AIDS - Atalectase - Coronary bypass - Cryptorchisme - EPO - Gerontofilie Helsinki-syndroom - Hypochondrie – Hypogonadisme - Obsessive Compulsive Disorder Parodontose - Pygmalionisme - Repetitive Strain Injury - sick-buildingsyndroom - syndroom van Proteus of neurofibromatose - Tracheotomie - ziekte van Lyme - Zygote

Vaardige Vingers

Hoe noemt men 1

de dodelijke infectieziekte veroorzaakt door het HI-virus?

................................

2

impotentie door onderontwikkelde eierstokken of teelballen?

................................

3

het hormoon dat in het bijniermerg wordt geproduceerd en een belangrijke rol speelt bij stress-situaties?

................................

4

de afwijking waarbij seksuele bevrediging verkregen wordt door het betasten of vereren van standbeelden of beeltenissen?

................................

5

de seksuele afwijking waarbij de patiënt een voorkeur heeft voor heel oude partners?

................................

6

de chirurgische ingreep waarbij in de luchtpijp een buisje wordt aangebracht onder het strottenhoofd om de ademhaling te vergemakkelijken?

................................

7

het niet indalen van één of van beide testikels in het scrotum?

................................

8

een veel voorkomende toestand waarbij het tandvlees krimpt en het kraakbeen resorbeert?

................................

9

de stimulerende stof die de aanmaak van rode bloedlichaampjes bevordert en die (soms) gebruikt wordt door sporters om de spierkracht te bevorderen?

................................

10

de reuzengroei die gepaard gaat met misvormingen van het lichaam?

................................

11

de ziekte veroorzaakt door het borreliavirus, overgebracht door een tekenbeet?

................................

12

de chirurgische ingreep waarbij een nieuwe route voor de bloedtoevoer naar het hartspierweefsel wordt aangelegd?

................................

13

het syndroom waarbij een aanzienlijk deel van het kantoorpersoneel regelmatig ziek is?

................................

14

de aandoening waarbij in de borstholte lucht buiten de longen geraakt?

................................

15

de affectie die na verloop van tijd eventueel kan ontstaan tussen een gegijzelde en een gijzelaar?

................................

16

de aandoening bij sommige kinderen, gekenmerkt door concentratiestoornissen en hyperactiviteit?

................................

17

de werkziekte als gevolg van repetitieve bewegingen?

................................

18

de mentale ziekte die zich uit in obsessioneel handelen?

................................

19

de eerste cel van een nieuw individu?

................................

20

de persoonlijkheidsstoornis met een obsessie voor het lichamelijk welzijn, die ................................ leidt tot de overtuiging dat men ziek is?



Op lo s s in g

Etienne D’Haeseleer

Medisch jargon 1 AIDS AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome) HIV (Humane Immonodeficiency Virus 2 Hypogonadisme 3 Adrenaline Naast adrenaline komen er nog andere hormonen vrij, zoals noradrenaline en dopamine. Het lichaam maakt zich op deze manier klaar voor fight (vlucht), fright (angst) of flight (vlucht). 4 Pygmalionisme 5 Gerontofilie Bij pedofilie heeft de patiënt een voorkeur voor heel jonge partners. Bij heterochromofilie is er voorkeur voor een andere huidskleur. 6 Tracheotomie 7 Cryptorchisme (letterlijk: “verborgen testikels”) Cryptorchisme is een ontwikkelingsstoornis waarbij de testikel(s) in het lieskanaal is/zijn blijven steken. Door een eenvoudige ingreep, die vóór de puberteit moet gebeuren, wordt dit defect hersteld. 8 Parodontose Een parodontoloog is een specialist die zich bezighoudt met tandvleesproblemen. 9 EPO (= erytropoëtine) EPO is een in de sport verboden hormoon. 10 Het syndroom van Proteus of neurofibromatose Proteus (Griekse mythologie) is de zeegod die zich in velerlei gedaanten kon veranderen. John Merrick (The Elephant Man) leed aan die ziekte. Het leven van John Merrick is verfilmd door David Lynch met Antony Hopkins in de hoofdrol. John Merrick werd in 1862 geboren in Leicester (Engeland). Zijn hoofd was zo vreselijk misvormd dat hij gedoemd was om als kermisattractie door het leven te gaan. 11 De ziekte van Lyme Zo genoemd omdat de ziekte (in 1975) voor het eerst werd ontdekt in Old Lyme (een dorpje in Connecticut, aan de oostkust van de VS. De symptomen van Lyme-borreliose zijn spierpijn, gewrichtspijn, hartklachten, chronische artritis. 12 Coronary bypass. (Engels: omleiding) Het aanbrengen van een coronary bypass kan soms worden voorkomen door de kransslagader te dotteren. Dotteren is het openmaken

van vernauwde bloedvaten door er een opgeblazen ballonnetje doorheen te trekken. De dotterbehandeling is genoemd naar de Amerikaanse röntgenoloog C.T. Dotter (1920-1985). 13 Het sick-buildingsyndroom De ziektesymptomen (hoofdpijn, misselijkheid, concentratiestoornissen, enz.) worden waarschijnlijk veroorzaakt door bacteriën en schimmels in de airco. 14 Atalectase of klaplong De oorzaak is dikwijls een infectie van de luchtwegen, bijv. door te roken. In vele gevallen kan klaplong thuis met een eenvoudige ingreep genezen worden. Onder lokale verdoving wordt een kleine katheder in de borstholte gebracht om de ongewenste lucht te laten ontsnappen. 15 Het Helsinki-syndroom Zo genoemd omdat het fenomeen voor het eerst werd vastgesteld, beschreven en bestudeerd in de Finse hoofdstad. 16 ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) ADHD-kinderen wordt soms rilatine voorgeschreven. Er zijn niet alleen ADHD-kinderen. Ook sommige volwassenen lijden eraan. www.adhd.nl en www.adhd-volwassenen.be 17 Repetitive Strain Injury (= RSI) RSI komt vaak voor uit een combinatie van slechte werkhouding, stress en eentonig werk. Zie “RSI, een pijnlijk geval”, Liliane Rosseels, Vaardige Vingers nr. 110, maart 2001. 18 Obsessive Compulsive Disorder (= OCD) Obsessief compulsief gedrag is, na depressie, de meest voorkomende mentale ziekte. Voorbeelden van dwangneuroses zijn smetvrees, verzamelwoede, kuisfobie. 19 Zygote Bij de conceptie versmelt een mannelijke zaadcel (spermatozoön of spermatocyt) met een vrouwelijke eicel (ovum of oöcyt). Een zygote is dus een eicel waarin een zaadcel is binnengedrongen (= een bevruchte eicel). Uit de zygote ontwikkelt zich het embryo en vervolgens de foetus. Monozygoten zijn eeneiige tweelingen. Een dizygotische tweeling is een twee-eiige tweeling. 20 Hypochondrie De hypochonder is meestal niet ontvankelijk voor psychotherapie.


23 Vaardige Vingers


nummer 133

Inhoud Woord vooraf .............................................................................................................................. 1 ABW-studiedag in Gent............................................................................................................... 2

24 Vaardige Vingers

Katholiek handelsonderwijs 3e graad: Worden wij geliquideerd? ............................................... 5 Excel en verkiezingen? ............................................................................................................... 7 Windows-viewer voor afbeeldingen en faxen ........................................................................... 11 Wizard afbeeldingen afdrukken................................................................................................ 13 De stenomask............................................................................................................................ 15 46e INTERSTENO-congres van 21-27 juli 2007 in Praag.............................................................. 16 Foto's retoucheren..................................................................................................................... 17 Medisch jargon - opgave........................................................................................................... 22 Medisch jargon – oplossing ...................................................................................................... 23 Inhoud....................................................................................................................................... 24

VAARDIGE VINGERS is een uitgave van de Akademie voor Bureauwetenschappen vzw 38e jaargang • nr. 133 • december 2006

Abonnement en lidgeld Tijdschrift ............................................€ 17,00 Tijdschrift + floppykrant op internet....€ 28,00 Tijdschrift + floppykrant op cd-rom.....€ 34,00 storten of overschrijven op PRK 000-0998659-44 van de ABW te Hoegaarden.

Redactieleden Agnes Coeckelberghs Danny Devriendt Olivier Levrau

Akademie voor Bureauwetenschappen vzw Stationsstraat 6 – 3320 Hoegaarden e-mail penningmeester Agnes Coeckelberghs: [email protected] email voorzitter Danny Devriendt: [email protected] De Akademie voor Bureauwetenschappen vzw werd in 1972 opgericht als pluralistische vereniging voor leerkrachten burotica door wijlen erevoorzitter Jos Jossart.

Verleenden hun medewerking

Ieder auteur is verantwoordelijk voor zijn ingezonden artikel.

Etienne D'Haeseleer Thérèse Librecht F.Chris Van Cauwenberg

Het opnemen van een artikel in ons tijdschrift sluit niet in dat de redactie of het bestuur zich akkoord verklaart met de inhoud.


Akademie voor Bureauwetenschappen vzw

Recommend Documents