v oor h erhaling HERHALING v a t b aar

voor

herhaling

HERHALING herhaling

JAARGANG 33 NUMMER 1 WINTER 2014

vatbaar

COlofon Voor Herhaling Vatbaar is een uitgave van de Nederlandse stottervereniging Demosthenes

Hoofdredacteur

Vormgeving

Sybren Bouwsma Brahmsstraat 58 7557 RV Hengelo 074 - 85 26 672 / 06 - 47 64 31 49

Marie-Thérèse Willemsen De Boeystraat 12 2018 Antwerpen +32 (0)496 - 38 19 98

Eindredacteur

Druk & verzending

Maurice Breugelmans Heideparkseweg 542 6532 TA Nijmegen 024 - 37 39 100

VdR druk & print Nijkerk

Redactie Voor Herhaling Vatbaar [email protected]

Webmaster van demosthenes.nl Richard Bourgondiën [email protected] Internet www.demosthenes.nl

Plaatsingsbeleid Te zien op www.demosthenes.nl Geïnteresseerden die niet in het bezit zijn van een internetaansluiting kunnen het plaatsingsbeleid via het redactieadres aanvragen.

Kopij naar Adres: Voor Herhaling Vatbaar Postbus 80 3860 AB Nijkerk e-mail: [email protected]

Lidmaatschap van Demosthenes Opgave van nieuwe leden of adreswijzigingen: Stotter Informatie Centrum Postadres: Postbus 80 3860 AB Nijkerk [email protected]

Contributie Leden vanaf achttien jaar en ouders van stotterende kinderen: € 22,- per jaar. Leden jonger dan achttien jaar: € 14,50 per jaar. Donateurs: vanaf € 12,- per jaar. Gironummer ten behoeve van donaties: 26.99.938

Stotter Informatie Centrum (SIC): Tel.: 030 - 233 33 36 Internet: www.stotteren.nl

Postadres: Postbus 80 3860 AB Nijkerk e-mail: [email protected]

IN houd Redactioneel 2 Column 3 Van het bestuur 4 Hoe het verder ging ... 5 Groot voorbeeld 6-7 Stotterende deelnemer van Sprakeloos krijgt gastrol in GTST 8-9 Bericht van de wetenschapscommissie 10 Bert Bast toegetreden tot het ISA-bestuur 11 Oefengroep Apeldoorn 12-14 Claim de stem die je hebt 15-16 De hardloopgroep 17 Speak No Evil benefietavond 18-20 Een dagje Groningen 21 Het ondenkbare doen 22-25 Wereldstottercongres 2013 26-27 Stiekeme stotteraar, Zainab Elyoussi 28-29 “Hé, doorzetter!” S-s-stotteren is d-d-doorzetten 30-31 Nieuws van de Belgische Stottervereniging (BSV) 32-34 Activiteitenkalender 35-36

De Nederlandse stottervereniging Demosthenes is een vereniging van en voor stotteraars en ouders van stotterende kinderen. Door uw lidmaatschap ondersteunt u ons op de volgende terreinen:  het organiseren van zelfhulpactiviteiten die toegankelijk zijn voor iedere stotteraar, dus niet gerelateerd aan een specifieke therapie  het behartigen van belangen van stotteraars en ouders van stotterende kinderen activiteiten voor ouders van stotterende kinderen  in samenwerking met het Stotter Informatie Centrum (SIC) en de Nederlandse Federatie Stotteren (NFS) informatie geven over stotteren  de uitgifte van het verenigingsblad Voor Herhaling Vatbaar  internationaal georganiseerde activiteiten 1

RED actioneel

Door Hans van Echtelt

Door Sybren Bouwsma

Beste lezers, U heeft een tijdje moeten wachten op een nieuwe VHV, maar voor u ligt nu een echt kerst- en nieuwjaarsexemplaar! De mooie en inspirerende artikelen lenen zich uitstekend om heerlijk onder de kerstboom of bij een oliebol te lezen. Bijzonder is een artikel over een van de oudste activiteiten van onze vereniging: de oefengroep Apeldoorn. Deze oefengroep is ontstaan als nazorg uit de Doetinchemse methode en bestaat inmiddels al meer dan dertig jaar! Of neem het verhaal van Zainab Elyoussi die jarenlang haar stotteren verborgen wist te houden, maar er nu openlijk voor uit durft te komen. Verder is er een gesprek met Argenis Pieternella, een van de deelnemers aan het KRO-programma ‘Sprakeloos’. Zijn deelname aan dit programma levert hem zelfs een gastrol op in Goede tijden, slechte tijden!

Maar natuurlijk is er in dit nummer vooral veel aandacht voor het Wereldcongres Stotteren dat dit jaar juni in Lunteren plaatsvond. Enkele foto’s van het congres vindt u terug in deze VHV. Voor degenen die er geen genoeg van kunnen krijgen is er een link naar nog meer foto’s en presentaties. Van een aantal sprekers is hun inspirerende verhaal opgenomen. Zo is er een artikel van Hillary Dhillon, de oprichter van de Kings Speakers, een Toastmastersclub in Londen voor mensen die stotteren. Tijdens het wereldcongres verzorgde hij een workshop over spreken in het openbaar. Verder kunt u lezen over Katherine Preston die haar toespraak op het wereldcongres beschrijft. Ze verhaalt prachtig hoe het stotteren ons met anderen kan verbinden, in plaats van ons van anderen te vervreemden. Mensen die stotteren mogen volgens haar trots zijn op de unieke kwaliteiten van onze gesproken woorden, op ons eigenzinnige gevoel voor humor en zeker ook op onze stotters.

Hans van Echtelt beschrijft hoe hij van een beroerte toch nog iets heeft opgestoken. En onze vertrouwde korteverhalenschrijver André Beks ontbreekt ook dit keer niet. En verder is Ineke Jansen na een aantal jaren weer als columnist teruggekeerd. Verder is er een artikel over de zomeractiviteit in Groningen. Voor het jaar 2014 staan er weer een aantal activiteiten gepland, waaronder een Nieuwjaarswandeling in Den Bosch en een Demosthenesweekend in Leusden. De algemene ledenvergadering vindt ook tijdens dit weekend plaats. Meer informatie over activiteiten vindt u bij de agenda.

Deze woorden brengen mij bij een laatste punt. Zowel de redactie van de VHV als het bestuur van de vereniging zijn op zoek naar versterking. En wat is er mooier dan uw unieke kwaliteiten te gebruiken en u in te zetten voor andere mensen die stotteren? U kunt contact opnemen met het bestuur ([email protected]) of de VHV-redactie ([email protected]) over de mogelijkheden. Zo kunt u persoonlijk aan de slag met de slotwoorden van het artikel van Katherine Preston: “wij moeten geloven dat onze stem en ons verhaal de moeite waard zijn om gehoord te worden.” Is dat geen mooi begin voor 2014?

2

Bbb ber oerte Bbbberoerte

Het onheil overkwam me op 6 juli van dit jaar. Ik stond op en voelde me niet lekker. Bovendien ging het praten me nog beroerder af dan anders, ik kon bepaalde woorden niet formuleren. Toen er ook nog spontaan mondvocht aan mijn lippen ontsnapte, begreep ik dat er fysiek iets helemaal mis was. Zeker toen ik ook nog probeerde op de computer een e-mail te tikken en mijn linkerhand alle dienst weigerde. Bij de huisartsenpost was de diagnose snel gemaakt: een lichte beroerte. Daarna werden alle protocollen in werking gesteld, ziekenwagen, vervolgens bloedverdunners, een hersenscan en medicatie tegen te hoge bloeddruk. Er volgde een ziekenhuisopname van vier dagen waarbij allerlei specialisten aan mijn bed verschenen om over het vervolg van deze plotselinge situatie te praten. Natuurlijk was ik erg geschrokken, maar ik besefte tegelijkertijd dat de gevolgen veel ernstiger hadden kunnen zijn. Nu was er sprake van een aantal tamelijk lichte uitvalverschijnselen aan de linkerkant van mijn lichaam die via therapie groten-

deels verholpen zouden kunnen worden. Er werd een schema opgesteld van ergotherapie en fysio waarmee ik de afgelopen drie maanden druk aan de slag ging. Met positief resultaat.

Aan één gesprek in het ziekenhuis moet ik nog vaak terugdenken, het was met de logopediste. Op een bepaald moment legde ze haar arm op mijn schouder en sprak de volgende geruststellende woorden: “Mijnheer Van Echtelt, ik leer u weer helemaal vlot praten, hoor. Maakt u zich maar niet al te veel zorgen.” Mijn spontane antwoord deed haar verbaasd opkijken. “Nou mevrouw, dat zou dan voor het eerst in mijn leven zijn.” Haar prognose is dan ook niet uitgekomen. Ik stotter nog net zoveel als vroeger. Maar er is iets structureels veranderd. Omdat ik vlak na mijn herseninfarct nauwelijks uit mijn woorden kon komen en nu gelukkig weer veel beter, besef ik meer dan ooit dat mijn spraakgebrek eigenlijk wel meevalt. Hoe dan ook, ik kijk ineens anders tegen die handicap aan. Oftewel: hoe ik van een erg nare situatie toch nog veel heb opgestoken.

3

van het BESTUUR

een stotterende

MOEDER

(9)

Door Ineke Jansen - Marsman

Door John Kagie

Beste leden, Het jaar loopt op zijn einde, de kou zit in de lucht en de kerstboom is opgetuigd. Een goed moment om terug te kijken op het bijna afgelopen jaar en plannen te maken voor het volgende. We gingen dit jaar van start met een nieuwjaarswandeling door Delft. Na de wandeling volgde het traditionele en ook dit jaar weer gezellige restaurantbezoek. Vier stottertherapeuten in de omgeving van Nijmegen hebben in samenwerking met cliënten die zijn verbonden aan de Hogeschool Arnhem Nijmegen een website ontwikkeld voor nazorg. Dit initiatief is tijdens het wereldcongres gepresenteerd en het werd met enthousiasme begroet. Afspraken zijn gemaakt om de ontwikkelde functionaliteit via de verenigingswebsite beschikbaar te stellen. Hoogtepunt van het jaar was uiteraard het wereldcongres dat in juni in Lunteren is gehouden. Vooral de twee belangrijkste organisatoren Maartje Borghuis en Richard Bourgondiën kunnen terugkijken op een bijzonder geslaagd evenement, waarvoor de vereniging internationaal veel waardering heeft geoogst. Tijdens de aan het congres voorafgaande ledenvergadering van de internationale stottervereniging werd besloten het volgende congres in 2016 in Californië min of meer samen te organiseren met de internationale vereniging voor stottertherapie. Veel kleiner, maar niet onbelangrijk zijn de algemene 4

ledenvergadering in april en de goed bezochte vrijwilligersbarbecue, die met dank aan de weergoden goed zijn verlopen. Verder zijn de minder spannende, maar noodzakelijke activiteiten uitgevoerd om een vereniging gaande te houden. Denk hierbij aan bijvoorbeeld het jaarplan, een begroting, subsidieaanvraag, subsidieverantwoording, jaarverslag en financieel jaarverslag. Plannen worden gemaakt voor een nieuwjaarswandeling in Den Bosch en een verenigingweekend dat wordt gecombineerd met de algemene ledenvergadering. De locatie is al gereserveerd en meer nieuws volgt spoedig. De continuïteit van het bestuur is helaas reden tot ernstige zorg. Van de huidige vier bestuursleden treden er volgend jaar twee af. Penningmeester Patrick Wetzels heeft een nieuwe baan, woonplaats en levensgezellin gevonden in Engeland. Dat gunnen we hem, maar voor de vereniging komt het slecht uit. Bestuurslid buitenland en webmaster Richard Bourgondiën vindt dat het na ruim tien jaar webmeesteren, zeven jaar bestuurslid en twee tropenjaren als vicepresident van het wereldcongres, welletjes is. Ook dit is uitermate begrijpelijk. Wil je niet dat het komende verenigingsweekend ook het laatste zal zijn en kun je af en toe wat tijd vrijmaken, neem dan contact op met het bestuur. Rest mij nog allen prettige feestdagen en een dynamisch nieuw verenigingsjaar toe te wensen.

Hoe het verder ging ... In 2008 heb ik voor Voor herhaling Vatbaar een aantal stukjes gemaakt over mijn stotterende leven als moeder. In elke fase van je leven speelt het stotteren weer een rol. Tenminste, zo gaat het bij mij. Mijn kinderen waren toen vijf, negen en elf. Echt nog basisschoolkinderen dus. Nu zijn ze onderhand bijna tien, dertien en zestien jaar. Weer een heel andere fase, een gezin met pubers. Maar steeds blijft mijn stotteren mij bezighouden. Op het werk, op ouderavonden op school, op vergaderingen, tijdens het sporten, hobby’s. Ik heb geluk, want mijn hobby is zingen bij een koor en als je zingt stotter je niet! Tot nu toe stotteren mijn kinderen niet (meer). Die ‘zorg’ is nu weg. Hoewel het natuurlijk altijd nog terug kan komen. De jongens (de jongste en de oudste zijn jongens) hebben allebei wel even heftig gestotterd toen ze klein waren. Dit is gelukkig met aandacht en begeleiding van het stottercentrum Zutphen (voor mij als moeder) weer overgegaan. Hier zie je dan ook weer dat jongens toch vaker stotteren dan meisjes. Of de jongens lijken meer op mij en hebben de aanleg misschien van mij meegekregen? Een paar weken geleden had ik een soort reünie / gezellige avond bij het stottercentrum in Zutphen. Op die avond had ik het met de anderen over mijn stotterverleden

en over de Doetinchemse methode. Ik heb de basiscursus in de jaren tachtig in Nieuwkuijk gevolgd. Wat klinkt dat lang geleden, terwijl ik me het nog zo goed herinner. Deze therapie werd gehouden in een soort van klooster waar door de paters voor ons heerlijk werd gekookt. Heel bijzonder. Ik zat in een groep met allemaal meisjes van twaalf tot achttien jaar. Het was voor mij ten eerste al een openbaring dat er zoveel meisjes waren die ook stotterden. En sommige heel heftig ook. Ik kende er in mijn omgeving namelijk geen enkele. We verbleven vijf weken van zondagavond tot vrijdagavond in het ‘stotterinternaat’. We hadden de hele dag therapie, zelfs ’s avonds nog. Ik heb er veel aan gehad. Ik leerde over ontspanning, ademhaling en, heel belangrijk, de ijsberg van het stotteren. In die periode zat ik heel erg met schaamte, spanning, angst en al die onderdelen van de ijsberg. De ijsberg geldt voor mij nog steeds op bepaalde momenten. Ik vond het al met al een hele bijzondere periode en zou eigenlijk best willen weten hoe het daarna met al die meisjes is gegaan. Ik kan me nog een heleboel namen herinneren. Misschien moeten we ooit eens een reünie houden? Iets voor als ik ooit eens meer tijd krijg. Wie weet? ➤ 5

Door André Beks

1 2

“Halfverdiepte parkeergarages zijn goedkoper dan volledig onderkelderde parkeergarages.”

3

Groot voorbeeld Toen ik nog op school zat, was er een politicus naar wie ik graag luisterde. Wat hij vertelde weet ik niet, maar hij heette Harm, droeg een vest en moet van een degelijke partij zijn geweest. Wanneer hij was uitgesproken, tuitte hij zijn lippen en plaatste zijn sigaar weer op de oude plek. Daarna verdween hij achter een wolk en bleef ik verbijsterd achter. Tegenwoordig heb ik dat met Esther Govaert. Ze heeft weliswaar geen Drents accent en rookt ook geen sigaren, maar zodra ik haar hoor praten, kijk ik in haar richting. Ik heb dan het gevoel dat ik een waardevolle ontdekking doe. Toch zegt zij niets bijzonders, zij zegt bijvoorbeeld: “Halfverdiepte parkeergarages zijn goedkoper dan volledig onderkelderde parkeergarages.” Maar de manier waarop ze dat zegt, geeft me het gevoel dat ik het licht zie – ik zou haar op zo’n moment wel kunnen omhelzen.

6

Ons leven is een zoektocht naar verlossing. Gaat het niet om eenzaamheid of pijn, dan is het wel miskenning of geldgebrek waar we graag vanaf komen. Mij heeft vooral het stotteren in de tang. Het tegengestelde – langzaam en duidelijk spreken – brengt me dan ook in een geluksstemming, want zo ziet voor mij de verlossing eruit. Om die te bereiken ben ik al bij Jan en alleman langs geweest, zoals bij een meneer in Rotterdam die aardig wat van stotteren wist. Hij was van Griekse afkomst, en tegen ieder die het horen wilde, riep hij: “Kakkenlos!” Daar bedoelde hij natuurlijk mee dat het verstandig was om je onderkaak losjes te bewegen en de spieren zo min mogelijk aan te spannen. Ik heb ook vaak op leeggeruimde zolderkamers op de grond gelegen, langzaam mompelend: “Mijn adem gaat als een golf.”

En dan al die kosteloze adviezen niet te vergeten – toch zeker twee keer per jaar overkomt het mij dat iemand zegt: “Haal eerst eens rustig adem.” En ze hebben gelijk. En nog steeds wanneer iemand mij tipt en een adres doorgeeft, spring ik op de fiets, bel aan en zeg: “Ik heb gehoord dat u iets doet wat ook goed is voor stotteraars.” Bijna altijd word ik binnengelaten en terstond ingeschreven voor acupunctuur, haptonomie, of hypnotherapie, yoga, noem maar het op. Ik moet wel bekennen dat het mij bij yoga meer te doen was om de persoon áchter de yoga; ze had lippen waar ik liefst meteen een kus op wilde drukken, en daarna nog een.

verlossing nu vooral wanneer ik een groot voorbeeld tegenkom. Ik bedoel geen Marilyn Monroe, Churchill of hoe die andere beroemde stotteraars ook heten mogen, nee, ik bedoel mensen zoals Esther Govaert die ons langzaam en met rollende r meedelen: “Halfverdiepte parkeergarages zijn goedkoper dan...”, afijn, u weet wel. En dan dat andere grote voorbeeld: die kameel die ik laatst tegenkwam op een marktplein in Den Bosch. Ze lag achter een dranghek en knabbelde op gedroogd gras dat rond haar snuit was uitgestrooid. Iedereen stond in een kring naar haar te kijken, maar wat een zelfverzekerde blik en wat een onverstoorbaarheid. Ik had haar zo kunnen omhelzen.

Toch is mijn overgave aan genezers wel wat getemperd na deze lange tocht. Ik beleef de vreugde van een naderende

7

Bestuursleden en vrijwilligers nodig ! De Nederlandse stottervereniging Demosthenes zet zich al bijna vijftig jaar in voor mensen die stotteren en ouders met stotterende kinderen. Zij doet dit op de gebieden voorlichting, belangenbehartiging en onderlinge contacten. Dit kan echter niet zonder vrijwilligers. We zijn dan ook naarstig op zoek naar mensen die zich als bestuurslid willen inzetten. Zoals het er nu voor staat, komt er binnenkort een grote onderbezetting in het bestuur. Nieuwe bestuursleden zijn dus echt noodzakelijk om de toekomst van de vereniging te waarborgen. Ook de redactie van Voor herhaling vatbaar kan altijd hulp in de vorm van redactieleden en kopij gebruiken.

Stotterende deelnemer

van

Sprakeloos

krijgt gastrol

in GTST

Argenis Pieternella, bron KRO / Robert Aarts

De afgelopen weken was het programma ‘Sprakeloos’ op televisie te zien. In het programma staan zeven mensen die stotteren centraal. Ze worden gefilmd tijdens het volgen van een intensief stotterprogramma. Te zien is hoe ze technieken leren om gecontroleerd te stotteren, hoe ze hun stotteren durven te laten zien door expres niet-vloeiend te spreken en hoe ze werken aan hun zelfvertrouwen. Aan het eind van een driedaagse cursus moeten de kandidaten een speech voor vrienden en familie houden. Een van de deelnemers is Argenis Pieternella. Hij is twintig jaar en is geboren op Curaçao. Hij stottert heel heftig en is daarmee flink gepest. Dat heeft hem onzeker gemaakt. Het liefst zou hij uitgaan en daten met leuke meisjes. Maar die stap durft hij niet te nemen.

8

Begin oktober was Argenis te gast in het televisieprogramma ‘De wereld draait door’. Hij vertelde daar dat hij acteur wil worden en dat het zijn wens is om een rol in een soap te spelen. Maar z’n stotteren belemmerde hem altijd. Toch komt Argenis’ droom nu in vervulling, hij krijgt een gastrol in de soap ‘Goede Tijden Slechte Tijden’ (GTST). Op 2 januari 2014 is de aflevering met Argenis te zien, de episode wordt uitgezonden om 20.00 uur op RTL 4. De redactie van Voor herhaling vatbaar vroeg Argenis naar aanleiding van dit nieuws naar zijn persoonlijke ervaringen over deelname aan het programma ‘Sprakeloos’. “Ik schaamde me er eerst voor om gecontroleerd te stotteren. Waarom zou je expres stotteren om niet te stotteren? Ik weigerde de technieken toe te passen. Dat bleef zo totdat ik een tweede cursus had gedaan.

Toen had ik een doel voor me zelf om uit te voeren. De boost van zelfvertrouwen die ik daarvan kreeg, zorgde ervoor dat ik heel rustig kon blijven op televisie en op de radio. Nu blijf ik aan mijn zelfvertrouwen werken. Om antwoord te geven op de vraag: wat heeft Sprakeloos voor me betekend? Ik durf nu spontaan meiden aan te spreken, ik kan gewoon een babbeltje aangaan met mijn medebewoners, ik stotter nog een beetje, maar nu voelt het niet zo slecht als eerst. Ik ben erachter gekomen dat ik een grappig persoon ben, dat meiden me leuk vinden. En het allerbelangrijkste: ik heb en straal zelfvertrouwen uit!”

Neem contact op met de secretaris Jobbe van de Ven via het e-mailadres [email protected] voor meer informatie over bestuurswerk of vrijwilligerswerk. De website www.demosthenes.nl, en enkele hieraan gekoppelde websites hebben ook aandacht nodig. Onze webmaster, Richard Bourgondiën, wil na vele jaren het stokje overdragen aan iemand die nieuw leven in de verenigingswebsite wil blazen. De huidige website is gebouwd met het systeem Joomla, dus affiniteit hiermee is gewenst, maar niet vereist. Neem contact op met de webmaster Richard Bourgondiën via het e-mailadres [email protected] voor meer informatie over de site.

9

Bericht van de wetenschapscommissie Nieuw te starten onderzoek bij stotteren Door Bert Bast & Marie-Christine Franken “Onderzoekster Marie-Christine Franken voert een gesprek met een jonge deelneemster aan het onderzoek.”

Wellicht bent u op de hoogte van het vergelijkend onderzoek bij zo’n tweehonderd kleuters over de effectiviteit van vroege interventie via het Lidcombe programma, dan wel middels de aanpak Demands and Capacities. De eerste fase van dit programma dat is opgestart door Dr. Marie-Christine Franken, Erasmus Universiteit Rotterdam, is inmiddels afgerond en alle data worden nu uitgewerkt. Ook naar aanleiding van ons verhaal in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde over vroege interventie en genetische factoren (te lezen via de site www.stotteren.nl) hebben we een vervolgproject geschreven: “Neurogenetic aspects of stuttering”.

10

Dit project is inmiddels voor een gedeelte geaccepteerd en we zijn in volle gang met de voorbereidingen daarvan. Over een paar jaar hopen we daar verslag van te kunnen doen. Het is wetenschap, het geeft misschien nog niet directe toepassingen voor therapie, maar het zal zeker bijdragen aan de opheldering van de oorzaken en ontwikkelingen van het stotteren. En zelfs kan het bijdragen aan de diagnose (hoe zit het stotteren bij deze persoon in elkaar?), aan de prognose (hoe zal het stotteren zich wellicht spontaan gaan ontwikkelen?) en aan een inschatting hoe het antwoord op therapie zal zijn. Dus toch wel heel belangrijk, ook voor ons. U hoort ervan.

Bert Bast toegetreden tot het ISA-bestuur

Bert Bast

Door Sybren Bouwsma Bert Bast is tijdens de ISA-vergadering voor het Wereldcongres in Lunteren ook toegetreden tot het ISA-bestuur. Hij is voorzitter van een aantal subcommissies, vooral op het gebied van wetenschap en fondswerving, en onderhoud de contacten met de International Fluency Association (de koepelorganisatie van professionals), en met de World Health Organisation. Bert aan het woord over zijn profiel: “Ondanks dat ik vrijwel mijn leven hele stotter, heeft het me nooit gehinderd in mijn professionele carrière. Na mijn pensionering werd ik voorzitter van de Nederlandse Federatie Stotteren (NFS), nu zo’n drie jaar geleden. Daar zijn verschillende redenen voor. Ik heb een brede ervaring met organiseren, met wetenschap en met gezondheidszorg – eigenlijk ben ik er dol op. Ik dacht dat de combinatie van deze vaardigheden en mijn ervaringen op het gebied van stotteren anderen zou kunnen helpen. Het zou de samenleving als geheel kunnen helpen, volwassen die last hebben van stotteren en (ouders van) kinderen bij wie stotteren zou kunnen voor-

komen door preventie. Mijn persoonlijke interesse op het gebied van stotteren maakte nooit deel uit van mijn argumentatie om voorzitter van de NFS te worden. Vrij recent raakte ik betrokken bij het wereldcongres 2013 van de International Stuttering Association. Het lezen van alle samenvattingen van de congrespapers maakte deel uit van dat werk. Ik was onaangenaam verrast toen ik al die persoonlijke ervaringen las, die ikzelf nooit heb gevoeld. Al deze teksten gaven me nieuwe inzichten in de problemen van andere mensen. Daarna ging ik naar Lunteren. Op grond van eerdere ervaringen ken ik de voordelen van gezamenlijk ontbijten, het snel sluiten van vriendschap op basis van gemeenschappelijke interesses en het borrelen ’s avonds. Maar hier lagen die gemeenschappelijke interesses niet op een professioneel, maar op een persoonlijk vlak. Hierop was ik mentaal niet voorbereid en het verwarde me een beetje, vooral toen ik werd benaderd op een persoonlijk niveau. Maar al gauw bleek het erg vruchtbaar te zijn en ik merkte dat zelfs ik op mijn oude leeftijd kan veranderen, maar lastig blijft het altijd.”

11

Vereniging Demosthenes

oefengroep Apeldoorn

Door Marcel Vloedgraven

Het is woensdagavond 20.15 uur, contactpersoon Johan Hofstede heeft bij de receptie van het Lucas ziekenhuis in Apeldoorn het toegangspasje opgehaald en we kunnen naar binnen in de fysiotherapieruimte. Johan en Jaap

De ruimte die we tot onze beschikking hebben is de koffieruimte van het personeel. Eerst wordt de koffie geregeld en wat onderling gepraat. Om ongeveer 20.30 uur starten we met de avond. Eerst een ontspanningsoefening, zoals gebruikelijk bij de Doetinchemse methode, een stottertherapie uit het verleden. Wie wil vanavond de ontspanningsoefening leiden? Harry steekt zijn vinger op. Na vijftien minuten is de oefening afgelopen, dan is iedereen verlost van de stress van de dag en heeft iedereen zijn voornemen voor die avond kenbaar gemaakt. Het volgende onderdeel is het ‘rondje’, iedereen vertelt wat hij vertellen wil, hetzij op stottergebied of over andere zaken die je hebt meegemaakt in de afgelopen periode en die invloed hebben op je welbevinden. Zaken waar je misschien thuis niet over kunt praten, kun je hier wel kwijt, met altijd een aantal luisterende oren. Intussen wordt er nog een kopje koffie of thee gedronken en een grapje gemaakt. Inmiddels is het alweer 21.15 uur, tijd voor een oefening. Eén van deelnemers heeft binnenkort een sollicitatiegesprek en hij heeft vooraf aangegeven hier graag mee te willen oefenen. De vacaturebeschrijving heeft hij meegebracht. De rollen worden verdeeld en de ‘sollicitatiecommissie’ bereidt het gesprek voor. De sollicitant is naar de gang gestuurd met het advies zich aan zijn voornemen te houden. Na vijf minuten kan het gesprek beginnen. De sollicitant stelt zich voor en vertelt dat hij stottert, maar dat dit verder geen belemmeringen geeft in het dagelijks functioneren. De sollicitatiecommissie stelt enkele kritische vragen. Na afloop wordt het rollenspel doorgesproken en komen ook de waarnemers aan bod. De sollicitant wordt aangenomen.

Om 21.45 uur is er nog net tijd om iedereen een stukje te laten lezen op het gekozen voornemen. Om 21.55 uur wordt de avond kort geëvalueerd en om 22.00 uur is de oefenavond afgelopen. Enkele leden vertrekken naar huis, de rest gaat nog even wat drinken bij een cafeetje in de buurt, goed om de opgedane ervaringen te oefenen in een praktijksituatie. Na een biertje en een paar bitterballen is het inmiddels 22.45 uur, tijd om naar huis te gaan. Het bovenstaande geeft een gemiddelde oefenavond weer. We komen één keer per drie weken samen in een ruimte van het Lucas ziekenhuis in Apeldoorn, die we gratis kunnen gebruiken. Alleen voor de koffie geven we een kleine bijdrage. De oorsprong gaat waarschijnlijk een kleine veertig jaar terug, enkele van de huidige leden zijn al meer dan dertig jaar lid. De oefengroep is ontstaan als nazorg voor stotteraars die de Doetinchemse methode hebben gevolgd. Enkele elementen passen we nog steeds toe, zoals de ontspanningsoefening aan het begin. De huidige leden hebben verschillende therapieachtergronden, van Hausdörfer tot McGuire, soms doen we oefeningen uit één van deze therapieën. Op dit moment hebben we ongeveer acht actieve leden, allemaal mannen in de leeftijd van 30 tot 62 jaar. Eén is single, de rest heeft een relatie. We zijn niet echt actief aan het werven, maar nieuwe leden, ook dames, zijn natuurlijk welkom, zolang het karakter van de groep in stand blijft. In 2011 waren we aanwezig bij de Stotterbeurs; hiervoor is een filmpje gemaakt zie http://tinyurl.com/oefengroepApeldoorn. Op de volgende pagina zijn twee verhalen opgenomen van leden, met wat de oefengroep voor hen betekent.

komen uit Apeldoorn; Bas, Frank en Marcel uit Deventer, Joost en Harry uit Epse en Sybren uit Hengelo. 12

13

Jaap van Winkoop: “De bijeenkomsten van de oefengroep Apeldoorn betekenen voor mij eens in de drie weken een rustpuntje. Even weer stilstaan bij het spreken, een ontspanningsoefening doen, praten over hoe het de afgelopen tijd is gegaan, met het spreken en met andere zaken in het leven. Onder ‘lotgenoten’ praat je gemakkelijker dan met anderen over het stotteren, we zitten met elkaar in hetzelfde schuitje. En vreemd genoeg gaan de gesprekken meestal al snel niet meer over het spreken of stotteren, maar over heel andere, diepgaande onderwerpen. Op deze bijeenkomsten is daar aandacht voor en met elkaar probeer je je vrienden te steunen en mee te leven ‘in goede en slechte tijden’. Wie zin en tijd heeft, gaat mee om nog wat na te praten in ons stamcafé. Dit is een formule waar bij de deelnemers behoefte aan is en die bij onze oefengroep al jaren succesvol is.” Wil je meer informatie of een keer een bijeenkomst bijwonen? Neem dan contact op met één van de volgende personen. Johan Hofstede; tel: 055 - 54 20 960/ 06 23 01 00 13 e-mail: [email protected] Marcel Vloedgraven; 0570 - 63 49 98/ 06 33 04 25 54 e-mail: [email protected]

Joost Schoonderbeek: “Van m’n 25ste tot m’n 35ste heb ik eigenlijk niks aan m’n stotteren gedaan. Dat wil zeggen dat ik het zelfs heb genegeerd of in ieder geval minimale aandacht gegeven, terwijl het me wel degelijk beperkte in werksituaties en bij het aangaan van sociale contacten. Dus na die tien jaar ‘spontaan stotteren’ heb ik toch maar weer geprobeerd of er nog wat bij te schaven viel met behulp van logopedie of iets dergelijks. Na een aantal sessies bij een reguliere logopediste werd ik doorverwezen naar stottercentrum Zutphen. Daar werden me enkele technieken aangeleerd en aangereikt, waarvan ik op dit moment overtuigd ben dat met het consequent toepassen ervan in bepaalde situaties best nog wel winst te halen valt. Daarnaast heb ik al die tien jaar niet over stotteren gepraat. Niet op het werk, niet met vrienden of bekenden, niet met familie. Het leek me wel goed om daar verandering in aan te brengen. Toen ik op een vorige stotterbeurs in Velp met Jaap van Winkoop in gesprek raakte, besloot ik om in ieder geval een paar bijeenkomsten mee te maken. Vanaf de eerste bijeenkomst viel mij de openheid op en de met betrekking tot het stotteren totale taboeloosheid. En dat is erg prettig als je het tien jaar hebt doodgezwegen. Ik wil niet zeggen dat ik nu in alle situaties ‘beter’ praat, maar ik kan er in ieder geval beter mee omgaan. En het positieve is, is dat ik nog ruimte voor groei zie.”

Claim de stem die je hebt Over de betekenis van een krachtig spraakvermogen Katherine Preston is een Britse schrijfster die stottert. Tijdens een reis door de Verenigde Staten heeft ze veel mensen gesproken die stotteren, wat uitmondde in het boek ‘Out With It’. Katherine Preston was een van de hoofdsprekers tijdens het Wereldcongres 2013. Deze tekst gaat over de toespraak die ze daar heeft gegeven.

Door Katherine Preston

Eerder deze maand bracht ik vier dagen door op het Wereldcongres voor mensen die stotteren, een veelomvattende en goed georganiseerde conferentie. De dagen waren een aaneenschakeling van uren waarin ik aan de lippen van mensen hing. Een week waarin de tijd eindeloos leek te duren en een plaats waar blokkades en herhalingen niet alleen werden aanvaard, maar ook doodnormaal waren.

VHV) die een of twee keer stotterde toen hij openhartig vertelde dat stotteren hem na aan het hart lag. Het was een zorgvuldige en prachtige toespraak over de schoonheid en de moeilijkheden van stotteren.

De conferentie werd geopend met een toespraak van een vloeiend sprekende onderzoeker (Marie-Christine Franken, VHV). De volgende bijdrage was van een gewaardeerde auteur (David Mitchell,

De volgende paar dagen volgden hetzelfde patroon. Er waren verschillende workshops en twee toespraken werden gegeven door authentieke sprekers die met passie over stotteren spraken. Alle sprekers stotterden een beetje, maar niet genoeg om hun vloeiende spraak in de weg te zitten. Nooit genoeg gestotter om hun rappe tongen te doen stoppen. lees verder op pag. 16

14

15

Terwijl ik naar hun toespraken luisterde, voelde ik dat mijn knieën begonnen te knikken en dat mijn gedachten afdwaalden. Hoe kon ik het met mijn speech opnemen tegen deze sprekers? Ik wist dat ik niet zo kon spreken als zij. En ondanks het feit dat ik me op een conferentie bevond voor mensen die stotteren en ik zou spreken voor een publiek van stotteraars van over de hele wereld, wilde een deel van mezelf zo vloeiend als de andere sprekers zijn. Een stem in mezelf vertelde me dat ik mijn best moest doen om zo weinig mogelijk te stotteren als ik kon. Toen ik eindelijk op het podium stond om mijn speech te geven, had ik uren besteed aan het schrijven en oefenen ervan. Op het moment dat ik mijn bril opzette en naar het publiek keek, voelde ik me enorm trots om in de ogen te kijken van een aantal van de vriendelijkste mensen die ik ooit heb ontmoet. Toen begon ik te spreken. Het is niet overdreven als ik zeg dat ik op bijna elk woord stotterde. Mijn stotteren was op zijn ergst. Secondelang perste ik op lettergrepen. Ik had zo veel spanning in mijn handen dat het papier dat ik vasthield verkreukelde. Toen ik verstrikte in het woord ‘ik’, moest ik lachen. De stotterklank leek eindeloos te blijven echoën in de grote conferentiezaal. En toch bleven alle ogen in het publiek op mij gericht toen ik uitvoerig vertelde over de zoektocht naar het accepteren van mijn stotteren. Gezichten glimlachten bij elke grappige anekdote die ik vertelde en een overweldigend applaus brak uit toen ik buiten adem aan het eind van mijn toespraak kwam. Daarna voelde ik me euforisch en kwetsbaar. Het is één ding om een boek over stotteren te schrijven, maar om dat verhaal ook fysiek te vertellen is heel andere koek. Katherine Preston over haar boek:“‘Out with it: How Stuttering Helped Me Find My Voice’ vertelt over de zoektocht die ik heb ondernomen om mijn stotteren te accepteren. Na jaren van mijn leven gevochten te hebben tegen mijn stotteren vanuit de wens om normaal te willen zijn, reisde ik een jaar door Amerika rond. Ik heb gesproken met honderden stotteraars, onderzoekers en logopedisten om antwoorden te vinden. Ik was van plan om daar een journalistiek onderzoek over te schrijven, me te verschuilen achter de rol van verteller, een veilig

16

Stotteren is niet gemakkelijk. Het ontneemt je de controle over je taal en de manier waarop je wilt overkomen. Maar na mijn toespraak besefte ik dat het ook een ongelooflijk krachtig instrument is. Stotteren heeft een eigen dynamiek die je niet uit moet vlakken. Het kan je verbinden met mensen, in plaats van dat het je van hen vervreemdt. Er zijn momenten waarop ik merk dat ik met meer aandacht luister naar mensen die stotteren, dan naar vloeiende sprekers. Ik hunker naar hun woorden en heb diep respect voor de onvolmaaktheid van hun spreken die stotteraars juist menselijk maakt. Helaas zien we weinig mensen die stotteren in de openbaarheid, ik hoop dat dit eens verandert. Het zou goed zijn als er rolmodellen waren die hun stotteren lijken te hebben bedwongen en die geleidelijk aan vloeiender zijn gaan spreken; beroemdheden en politici die graag hun naam verbinden aan stotteren, maar die je zelden of nooit over hun woorden hoort struikelen. We moeten stotteren echt onder de aandacht brengen, als we verandering tot stand willen brengen. We hebben openhartige, zich niet verontschuldigende mensen nodig die welbespraakt over stotteren praten, als we ooit het nieuwe verhaal over ons leven gaan schrijven. We moeten trots zijn op onze spreekvaardigheid, in welke staat dan ook, hoe paradoxaal dat ook klinkt. We hoeven ons niet te conformeren aan een opdringerige, motiverende manier van spreken, integendeel, we kunnen spreken op de manier die we zelf willen. We mogen trots zijn op de unieke kwaliteiten van ons gesproken woord, op ons eigenzinnige gevoel voor humor en ook op onze stotters. We moeten geloven dat onze stem en ons verhaal de moeite waard zijn om te worden gehoord. boek met ‘oral histories’. En toch, in het proces van het schrijven van het boek realiseerde ik me dat mijn boek dan geen recht zou doen aan de mensen die mij zo moedig hun verhaal hadden verteld en ook geen recht zou doen aan de manier van schrijven die ik kon bereiken. Dus ik heb het boek radicaal veranderd en herschreven als een autobiografie, met mijn leven als rode draad die alle verhalen met elkaar verbindt.” Het boek is ook in Nederland in boekhandels of online verkrijgbaar. (Vertaling: redactie vhv)

Loop mee met de

HardLoopGroep

Bent u iets interessants in de media tegengekomen over stotteren?

Door Sybren Bouwsma

Heeft u zelf een persoonlijk

De hardloopgroep van Demosthenes bestaat uit een aantal enthousiaste lopers die allemaal lid zijn van onze vereniging. Tijdens de wedstrijden staat niet alleen het sportieve aspect centraal, want na een loop sluiten we meestal samen gezellig af in een cafeetje of restaurant.

verhaal over stotteren

In eerdere jaren hebben we meegedaan aan de City Pier Cityloop in Den Haag en aan de Singelloop in Utrecht. In oktober 2012 hebben we deelgenomen aan het Rondje om de Koepel in Lunteren. Voor het jaar 2014 staat er waarschijnlijk voor de zomer of het najaar weer een loop van de hardloopgroep op het programma. Houd daarvoor vooral de website van de vereniging in de gaten: www.demosthenes.nl. Ben je enthousiast en wil je nu al meer weten over de hardloopgroep, neem dan contact met ons op via: [email protected].

Of doet u iets bijzonders

dat u met anderen zou willen delen?

wat raakt aan stotteren? Laat het vooral ook aan de VHV-redactie weten door een e-mail te sturen aan: [email protected]. 17

Sentenced for life?

Speak No Evil Benefietavond 28 januari 2014 Door Julia Strijland, MoMo Productions

Eén op de honderd mensen stottert. In Nederland tussen de 175.000 en de 200.000 mensen. Ondanks het feit dat stotteren zo oud is als de mensheid, weet de wetenschap niet precies wat de oorzaak ervan is. Het multimediaproject SpeakNoEvil vestigt op een positieve manier de aandacht op stotteren en organiseert een benefietavond met leuke gasten, heerlijk eten en natuurlijk veel ervaringsdeskundigen. Inschrijven kan via: www.speaknoevil.nl/benefiet Michael Palin (Monty Python; Michael Palin Centre for Stammering Children): “Stuttering, as I know from my father’s experience, can blight a life. Anything that can be done to understand stuttering and to share experiences amongst those who stutter is an enormous help.”

Michael Palin en vele andere ervaringsdeskundigen weten hoe het stotteren een nare hardnekkige handicap kan zijn. Het echte invoelen van wat het betekent als je stottert is echter vaak lastig. Want mensen moeten snel lachen om een stottersituatie of diegene die stottert verbergt zich door gewoon niets te zeggen of niet die woorden te gebruiken, waarop hij vast kan lopen. Sanne Hans, bekend van tv en haar prachtige hits als Miss Montreal vertelt er openhartig over tijdens het afgelopen wereldcongres Stotteren, dat voor de tiende keer plaatsvond, dit keer georganiseerd door Nederland. Zij vertelt onder meer dat zij een jaar lang op de middelbare school niet praatte en dat met name één jongen haar leven zuur maakte, door grappen te lees verder op pag. 20

18

Eén op de honderd mensen stottert. Sommigen komen er overheen, anderen leren ermee leven. Stotteraars kunnen beschadigd raken door pestgedrag of discriminatie. Help mee en steun Speak No Evil. Dit spraakmakende multimediaproject over stotteren (www.speaknoevil.nl) is een initiatief van MoMo Productions. Meer informatie: E [email protected] T 06 22 92 05 74

www.speaknoevil.nl

maken over haar stotteren. Ook geeft zij aan dat zij graag de stottergemeenschap een hart onder de riem steekt, door zelf lekker te blijven stotteren en te laten zien dat je ook met een stotter prima kunt functioneren. Dit sluit naadloos aan bij de leus van de lotgenotenvereniging Demosthenes: “I Stutter, so what?” Therapie Niet dat het zomaar een keus is of je via therapie ervan afkomt of niet. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat stotteren een neurologische oorzaak kan hebben en dat je dat niet altijd met ademhalingstechnieken of andere psychologische hulpmiddelen kunt oplossen. Wel blijkt dat vroegtijdige interventie, dus vanaf een jonge leeftijd hulp zoeken bij stottertherapeuten en logopedisten, de kans vermindert dat je ook op latere leeftijd zult stotteren. SpeakNoEvil Maartje Borghuis, de organisator van het wereldcongres Stotteren, heeft zelf meegespeeld in een documentaire van Janica Draisma, “Over mijn Lippen”, een korte creatieve film die een goed beeld schetst van de ongemakken rondom het hebben van een stotter. Maar toen Julia Strijland, regisseur en producer van MoMo Productions haar benaderde voor een multimediaproject werd zij weer enthousiast. De samenwerking was snel gelegd. De titel van het congres werd ook de titel van het multimediaproject: SpeakNoEvil. Het is een onafhankelijk multimediaproject over stotteren, waar een groep van achttien mensen zich presenteert en zich aanbiedt voor een rol in commercials, virals of korte films. Door mensen die stotteren op zoveel mogelijk plekken te casten, wordt de zichtbaarheid van het stotteren vergroot.

20

Out in the open, laten zien wat een leven met een stotter inhoudt. Dat is wat deze groep mensen wil bereiken. Commercial met mensen die stotteren De eerste commercial is een feit. Voor Fun Forest speelde Jette Koelemeijer de hoofdrol, samen met Julian Lookman, de parkmanager in Almere, die ook stottert. Het zekeren, wat natuurlijk belangrijk is voor de veiligheid, komt er nogal zzzzzoemerig uit, en als Jette uiteindelijk roept dat het Zzzzzeker fun is in Funforest is ons doel geslaagd. Het park ziet er geweldig uit. Echt een aantrekkelijk uitje in eigen land en iedereen die de commercial ziet, begrijpt hoe vervelend stotteren kan zijn, maar dat het niet het einde van de wereld is. Want je kunt ook als je stottert meespelen in een commercial en parkmanager zijn van zo’n leuk park. Met deze positieve campagne en hopelijk nog meer commercials in het komende jaar, hoopt MoMo Productions, in samenwerking met de NFS (Nederlandse Federatie Stotteren) en de vereniging Demosthenes meer begrip te creëren rondom stotteren. Naast de commercials spelen vijf mensen uit de cast ook een rol in de creatieve documentaire (vijftig minuten) behorend bij dit project. Zij bevinden zich in verschillende levensfases en delen met het publiek hun ervaringen met de soms lastige eigenschap die stotteren kan zijn. Help mee In deze tijden van teruglopende kunstsubsidies en een roep om participatie wordt het grote publiek opgeroepen een kleine donatie te doen, zodat de documentaire ook financieel haalbaar is. Kijk op: www.speaknoevil.nl voor informatie rondom dit spraakmakende multimediaproject over stotteren.

een dagje GRONINGEN Door Martin Laninga & Bas Schulte Midden in de zomer, op 20 juli 2013 was er een Demosthenes-uitje in Groningen. Iedereen kwam met de trein en we werden bij prima weer verwelkomd op het station van Groningen. In de schitterende oude stationsrestauratie waar nu een Starbucks koffiezaak is gevestigd, dronken we ‘kleine’ kopjes koffie of thee. Echt Amerikaanse afmetingen; we waren blij dat we het kleinste kopje hadden genomen.

Na terugkeer werden we door een heel deskundige en vriendelijke stadsgids opgewacht voor uitleg over de historie van het Groninger centrum. Ook bezochten we een aantal zeer fraaie hofjes; deze worden nog grotendeels bewoond. Halverwege was er een koffiepauze in het historische Schimmelpennickhuys. Het was nog steeds warm genoeg, zodat we op het binnenplein gingen zitten. Nabij de Martinitoren bekeken we de Prinsentuin.

We kochten kaartjes voor een éénuurstocht op een rondvaartboot in de grachten van deze mooie Hanzestad. Het bleef schitterend weer en het viertalig informatiebandje in de boot had tijd te kort voor alle uitleg over de historische panden die we onderweg tegenkwamen.

Na deze wandeling aten we ons op de kade voor het pannenkoekschip vol met scheepspannenkoeken. Tegen kwart voor acht ’s avonds namen we afscheid en enkelen zijn nog even de gezellige binnenstad ingegaan. Een geslaagde dag en zeker voor herhaling vatbaar!

21

Door Harry Dhillon Voor iemand die stottert kan een eenvoudig gesprek al een moedige daad zijn. Op een podium staan en spreken voor publiek vereist moed. Enorme moed. En de beloning is in dezelfde mate enorm. Het mooie is dat spreken in het openbaar een van de beste manieren is voor mensen die stotteren om hun stotteren te accepteren. Ze kunnen zo hun enorme capaciteiten de vrije loop laten die vaak vlak onder de oppervlakte verborgen blijven.

Van de Franse schrijfster Anaïs Nin is de uitspraak: “De kwaliteit van leven krimpt en zet uit in verhouding tot iemands moed.”

Het ondenkbare doen 22

Over mijn eigen persoonlijke ervaringen en ervaringen met spreken in het openbaar heb ik al eens geschreven voor de Wereldstotterdag 2010. Mijn leven is en blijft veranderd door de Toastmasters (een organisatie met als doel spreken voor publiek, VHV). Dus ik wil dit doorgeven en de voordelen ervan met anderen delen. Met dit in mijn achterhoofd heb ik de Kings Speakers Toastmastersclub in Londen opgericht – een club voor spreken in het openbaar voor mensen die stotteren. Het is een bijzondere gelegenheid. Mensen die er voor het eerst komen, lopen er aarzelend en nerveus binnen, onzeker of ze wel de juiste stap hebben gezet. Maar na het bijwonen van een aantal bijeenkomsten hebben veel deelnemers positieve veranderingen ervaren die hen verbazen. Binnen drie maanden zijn velen gegrepen en na zes maanden zijn sommigen niet meer van het podium te slaan. Er is geen magische formule die dit resultaat produceert. Een tuinman weet dat je om prachtige bloemen te kweken simpelweg voor de juiste kweekgrond moet zor-

gen, de juiste hoeveelheid zon en regelmatig een scheutje Pokon. De natuur doet de rest. Ieder van ons heeft het vermogen om tot bloei te komen. Het is simpelweg een kwestie van de juiste voorwaarden scheppen – een gelegenheid waar mensen worden gesteund en verstaan, waar ze worden geholpen en begeleid, waar ze kunnen lachen, lol trappen en op hetzelfde moment groeien in hun eigen tempo en op hun eigen unieke manier. De menselijke geest doet de rest. Kings Speakers biedt zo’n omgeving. Als mensen mij vragen hoeveel werk het kostte om deze vereniging op te richten, antwoord ik met de volgende vergelijking. Beeld je eens in dat je een nieuwe winkel moet openen in een drukke winkelstraat. Dit is al lastig genoeg. Beeld je nu eens in dat je winkel enkel toegang biedt aan één procent van de voorbijgangers in die winkelstraat. Een uitdaging? Zeker. Vooral als je weet dat jouw eigenlijke doelgroep van één procent niet eens van winkelen houdt. Zo’n winkel openen zou pas een lastige klus zijn. Waarom zou iemand bij zijn volle verstand een vereniging oprichten voor spreken in het openbaar voor mensen die er helemaal niet van houden om te praten? Was het de absurditeit van dat karwei die me aantrok? Was het een kwestie van: ik zal wel eens even bewijzen dat ik het kan? Zag ik de enorme voordelen die het zou hebben voor andere mensen die stotteren? Achteraf gezien denk ik dat alle drie de factoren meespeelden. lees verder op pag. 24

23

Het verhaal begint in februari 2011 toen de afdeling publieke relaties van het hoofdkantoor van de Toastmasters in Californië, die een interview op internet van de BBC met mij zag, me e-mailde. Ze wilde weten hoe de Toastmasters me konden helpen. Dit laat zien hoe deze organisatie mensen steunt. Het resultaat was dat toen de internationaal voorzitter, Pat Johnson, in Londen was, hij mij ontmoette om ideeën uit te wisselen. Die middag werd het fundament voor de Kings Speakers in mijn geest gelegd. Een paar maanden later ging het balletje rollen. Maar ik wist dat het niet eenvoudig zou zijn. Er moesten veel problemen worden overwonnen. Hoe zou ik personen die stotteren vinden en ze over de vereniging vertellen? Hoe zou ik ze kunnen overhalen om bijeenkomsten bij te wonen en juist dat ene ding te doen waar ze het meest bang voor zijn? Op een regelmatige basis? En welke locatie? Hoe zou ik gegeven het feit dat de vereniging in het begin geen leden zou hebben, bij elke bijeenkomst een agenda voor twintig mensen kunnen samenstellen? (In tegenstelling tot een steungroep die al bijeen kan komen als er drie of zelfs dertig mensen zijn, heeft een bijeenkomst van een Toastmastersgroep een formele agenda. Er moeten minimaal twaalf mensen aanwezig zijn, de voorkeur is zo rond de twintig mensen, die ermee instemmen voor publiek te spreken.) Waar zou het geld van de oprichting vandaan moeten komen? Zo veel dingen aan te pakken. Zo veel vragen. Maar als het verlangen sterk genoeg is, neemt vooruitgang de plaats in van de problemen. Langzaam maar zeker kwamen de dingen samen. De Britse stottervereniging was zo vriendelijk om mijn idee op haar website en Facebookpagina onder de aandacht te brengen. Ik zette oproepen op Meetup.com (een site om met mensen in de buurt af te spreken, VHV). Ik gebruikte elk contact bij de Toastmasters

24

om mijn plannen onder de aandacht te brengen. Zes maanden lang betaalde ik de zaalhuur en lopende kosten uit eigen zak. Ik beantwoordde tientallen e-mailtjes en telefoontjes per week. De eerste paar maanden besteedde ik tot vijftien uur per week aan dit project. Het werd allesverterend. Mijn stress steeg merkbaar. Mensen om me heen vertelden me dat ik niet meer gezellig was. Ik beschouwde dit als een compliment, want het betekende dat ik vroeger wel gezellig was om mee om te gaan. En op sommige momenten speelde de gedachte om er maar de brui aan te geven. Maar als de nood het hoogst is, is de redding nabij, zo luidt het spreekwoord. Na veel ups-and-downs bereikten we een mijlpaal, we kregen een officieel erkende status van de internationale Toastmastersvereniging. Hoera! Al het harde werk betaalde zich uit. Deze vereniging opzetten was een van de zwaarste dingen die ik ooit had gedaan. Maar ook, zoals later bleek, een van de beste dingen. In Londen werd ik voor mijn inspanningen voorgedragen voor de prijs van Toastmaster van het jaar. Ik voelde me vereerd en had een brok in mijn keel toen ik mijn dankwoord voor een groot publiek uitsprak. Maar een veel grotere beloning voor mij zijn onze bijeenkomsten. Het zien van de blos op de wangen van de mensen die naar het podium toegaan, de groei die ze hebben bereikt binnen een paar maanden is hartverwarmend. Kijken naar mensen die lachen, die juichen en die andere mensen aanmoedigen die voor een uitdaging staan, is dankbaar. En te zien dat levens letterlijk zijn veranderd, is de grootse beloning. Maar laat ik het niet alleen hebben over spreken in het openbaar. De vereniging heeft ook een sterk sociaal aspect. Na elke bijeenkomst gaan we naar een aangename bar en nemen er een paar wel-

verdiende drankjes. Veel vriendschappen zijn er binnen de vereniging gemaakt, er zijn veel gelukkige, maar ook veel ontroerende momenten gedeeld. Er is binnen onze groep een sterke familieband en het gevoel van kameraadschap is duidelijk. Kings Speakers is nu een bekende club in Londen. We nemen deel aan officiële wedstrijden spreken in het openbaar en we concurreren met mensen van andere verenigingen die niet stotteren. En dat doen we vrij goed! We nodigen beroemde Toastmasters uit als gastsprekers. Er zijn workshops waarin we leren hoe te spreken met meer zelfvertrouwen, hoe te denken vanuit de basis, en hoe op een diplomatieke en ondersteunende manier commentaar te geven. Dit zijn allemaal essentiële sociale vaardigheden die hun vruchten afwerpen in realistische situaties, zoals werkoverleg, sollicitatiegesprekken, of in persoonlijke relaties. Ik word nog altijd geraakt als een van onze leden terloops vertelt dat hij in een werkoverleg meer te berde brengt of dat hij de moed had om over een loonsverhoging te beginnen, of dat hij assertiever is geworden. Ik zag een van onze leden spreken voor honderdtwintig mensen en na afloop vertelde hij dat hij zich drie maanden geleden hier geen voorstelling van zou kunnen maken. Een ander lid, Usman Chaudry, heeft door communicatie- en leiderschapstrainingen te geven een duizelingwekkende hoeveelheid van € 54.000 voor onze nationale stottervereniging opgehaald. Als er ooit een goede daad van betekenis door onze groep is gedaan, is het deze zeker! Onze leden maken op allerlei gebieden vorderingen en verkennen voor hen nog onbegaande paden. Hun zelfvertrouwen is gegroeid, hun gevoel van eigenwaarde is toegenomen en hun overtuigingen veranderen. Ze bezien spreeksituaties in een nieuw licht. En ze zien dat hun bewonderenswaardige persoonlijkheden aan de oppervlakte komen. Dit alles door het ondenkbare te doen.

Wat is er nog te doen voor de Kings Speakers? De volgende zomer willen we de beste Toastmastersclub in onze regio worden. Dit wordt beoordeeld door vooraf gedefinieerde doelstellingen, die elke club probeert te bereiken. En we hebben die doelstellingen al ruimschoots behaald. Maar is er nog een ander doel. Een veel groter doel. Iemand zei ooit eens: “Als je aan mensen je dromen vertelt, en ze lachen je niet uit, dan zijn je dromen niet groot genoeg.” Het grotere doel is dit: er is geen enkele reden waarom elke grote stad in de wereld, van Londen tot Los Angeles, van Singapore tot Seoul, van New York tot Nairobi niet een club als de Kings Speakers zou kunnen beginnen. Al wat nodig is, is een mens die op lokaal niveau een beslissing neemt. Een besluit om een stap voorwaarts te doen en de leiding te nemen. En wij als Kings Speakers zouden het maar wat fijn vinden om te helpen dit mogelijk te maken. Wij kunnen fungeren als mentoren en via e-mail, telefoon of Skype anderen leiden en ondersteunen. Dus, als er mensen zijn die stotteren die dit lezen en die ook ervaren Toastmasters zijn en gepassioneerd raken door dit verhaal om in hun eigen stad ook een vereniging als de Kings Speakers op te zetten, doe het gewoon. • Vertaling: redactie vhv. Harry Dhillon gaf op het Wereldcongres stotteren 2013 in Lunteren een presentatie over spreken in het openbaar. Harry Dhillon woont in Londen en is een vader, een echtgenoot, een IT-professional en een vastgoedbelegger. Hij stottert, maar hij noemt zichzelf liever spreker voor publiek dan stotteraar. Hij is oprichter en voorzitter van de Kings Speakers, een officiële Toastmastersclub voor mensen die stotteren. Deze tekst is oorspronkelijk geschreven voor de ISAD-conferentie, een internationale online conferentie die wordt georganiseerd rondom de jaarlijkse Wereldstotterdag van 22 oktober. Andere bijdragen zijn nog te zien op www.stutteringhomepage.com.

25

WERELDSTOTTER CONGRES 2013 Een interactieve workshop van Harry Dhillon.

Een internationaal gezelschap tijdens de lunch.

De schrijver David Mitchell tijdens zijn toespraak.

Sanne Hans (beter bekend als Miss Montreal) wordt geinterviewd door 3FM DJ Timur Perlin.

Fietsen op de Veluwe.

Van 10 t/m 13 juni 2013 vond in Lunteren het Wereldstottercongres plaats. Op het programma stonden diverse presentaties van mensen die stotteren en therapeuten, een bezoek aan de Hoge Veluwe, een interview met stotterende zangeres Miss Montreal en een gala in een prachtig kasteel. Maar bovenal ging het tijdens de conferentie om de ontmoetingen tussen stotteraars van over de hele wereld. Omdat beelden soms meer zeggen dan woorden, volgen op deze pagina’s een aantal foto’s van het congres. Wil je meer foto’s zien, kijk dan op: http://wc2013.richardb.nl. Wil je meer informatie over de inhoud van het congres, filmpjes van de hoofdsprekers en vele andere presentaties tijdens de conferentie, kijk op: www.stuttering2013.com.

De organisatoren Maartje Borghuis en Richard Bourgondiën

Obim Okungwu (Canada) en Adeyemi Akintunde (Nigeria) op de fiets.

Als je zelf eens een Wereldstottercongres wilt meemaken, dan kun je nu alvast sparen voor het volgende Wereldcongres dat in 2016 in Californië zal plaatsvinden! Anita Blom spreekt een volle zaal toe.

26

Enkele gasten voor het Gala....

27

Bestuursleden

Stiekeme stotteraar

Demosthenes

Zainab Elyoussi Door Jessica Sindelka Zainab Elyoussi (23) is een vrolijke Leidse studente psychologie. Ze stottert al zo lang zij zich kan herinneren en heeft zich hier vroeger erg voor geschaamd. Jarenlang probeerde ze haar spraakgebrek verborgen te houden, maar op haar achttiende barstte de bom en besloot zij er openlijk voor uit te komen. Ter gelegenheid van Wereldstotterdag doet Zainab haar verhaal.

Nam je de mensen in je directe omgeving wel in vertrouwen? Eigenlijk niet. Ik heb in die tijd twee jaar een vriend gehad en zelfs voor hem verborg ik het. Het kan best dat hij wel eens iets heeft opgemerkt, maar we hebben het er nooit echt over gehad. Ik koos goed uit hoe ik mijn zin moest uitspreken en voelde het aan wanneer ik bijna ging stotteren. Ik wist het heel goed te verbergen.

Is het niet ontzettend moeilijk om te verbergen dat je stottert? In de klas was het stotteren soms niet tegen te houden, bijvoorbeeld wanneer ik iets moest voorlezen. Toch wist ik het daarbuiten goed te vermijden. Ik kon daardoor vaak niet zeggen wat ik echt wilde en moest mezelf continu inhouden. Als ik echt iets moest vragen of uitleggen, koos ik daarvoor de woorden die ik goed kon zeggen. Zo was cola bestellen geen optie als ik uit eten ging. Ik koos liever het eten dat ik kon uitspreken dan het eten waar ik zin in had. Het stotteren had een enorme invloed op mijn leven.

Wanneer had je het er het moeilijkst mee? Ik heb op de middelbare school een periode gehad dat ik helemaal niet meer naar school durfde te gaan vanwege mijn spreekangst. Vooral als ik een presentatie moest houden, was ik als de dood. Ik meldde mij dan ziek om de confrontatie te vermijden.

28

Hadden je ouders dat niet door? Zij waren niet op de hoogte van wat er speelde. Ik kom uit een Marokkaanse familie waar gesprekken over gevoelens en gedachtes zoveel mogelijk worden vermeden. Daarom sprak ik er niet over.

Wanneer was de maat vol? Op mijn achttiende besefte ik dat het zo niet langer door kon gaan en besloot ik hulp te zoeken. Ik ben toen naar een logopediste gegaan die mij heeft geholpen om ermee uit de kast te komen. Sindsdien houd ik het niet langer verborgen en heb ik het min of meer geaccepteerd. Heb je verder nog cursussen of therapie gevolgd? Sinds een jaar volg ik stottertherapie aan de Erasmus Universiteit. Daarbij oefen ik onder andere om de confrontatie met mijn angsten aan te gaan, bijvoorbeeld door op straat mensen aan te spreken. In het begin vond ik dat eng, maar nu gaat het een stuk makkelijker. Ik maak mij er niet meer druk om. Heb je veel verbetering ervaren? Ja, ik praat nu heel anders dan vroeger. Doordat ik angstig was en het stotteren probeerde te vermijden, had ik veel last van lichamelijke stottersymptomen. Het leek soms alsof mijn lichaam mij probeerde te blokkeren. Zo ging mijn hoofd mee bewegen en knipperden mijn ogen heel erg wanneer ik ging stotteren. Tegenwoordig heb ik dat helemaal niet meer. Ik leer tijdens stottertherapie spreektechnieken die mij helpen om beter te praten en zo gaat het steeds iets beter. Denk je dat het stotteren ooit overgaat? Ik geloof niet dat het ooit helemaal verdwijnt en eerlijk gezegd hoeft dat van mij ook niet. Zolang ik ermee kan participeren en functioneren in de maatschappij is het voor mij goed. • Eerder verscheen dit interview in Metro op Wereldstotterdag (22 oktober 2013).

gezocht ! (zie ook pag. 9)

o.a. : Bestuurslid Buitenland • Penningmeester • Webmaster meer info webmaster: [email protected]

Bij interesse of voor meer info:

Jobbe van de Ven [email protected]

29

• campagneposter van de NFS

“Hé, doorzetter!”

S-s-stotteren is d-d-doorzetten

Onder de naam “Hé doorzetter! S-s-stotteren is d-d-doorzetten” is op 22 oktober de landelijke actie stotteren op de basisschool gestart. Kinderen kunnen op de site www.stotteren.nl aangeven wat ze graag zouden willen doorzetten, maar waardoor ze zich geremd voelen.

De Nederlandse Federatie Stotteren (NFS) wil kinderen die stotteren tussen de acht en twaalf jaar proberen te helpen. “Als iemand bijvoorbeeld verkoper wil worden, maar denkt dit niet te kunnen, kijken we of we een stotterende verkoper kunnen vinden waar hij/zij eens mee kan praten.” De actie is gericht op kinderen die stotteren tussen de acht en twaalf jaar, maar ook op de ouders, leerkrachten en anderen die bij het onderwijs zijn betrokken. NFS: “We willen voorkomen dat zich ernstige vormen van stotteren ontwikkelen in de groep van acht- tot twaalfjarigen. Kinderen zijn enorm gemotiveerd. Ze krijgen dan meer last van hun stotteren: als je stottert kunnen sommige dingen best lastig zijn. Een verhaal voorlezen aan je oma of

30

in de klas iets vertellen over het weekend. Je doet misschien niet alles wat je zou willen doen. Op het voetbalveld iets zeggen tegen een teamgenoot. Of je vriendinnetje uitleggen hoe een rekensom moet. Door het stotteren heb je het idee dat het niet zo goed zal lukken. Dus doe je het niet. Vermijding houdt het stotteren in stand.” Een logopedist of gespecialiseerde stottertherapeut kan voorkomen dat licht stotteren zich niet ontwikkelt tot ernstig stotteren. Kijk naar een kort filmpje over logopedie en stotteren op: http://vimeo.com/57866246. De NFS is een samenwerkingsverband tussen de stottervereniging Demosthenes en de Nederlandse Vereniging voor Stottertherapie NVST.

31

NIEUWS

van de

Door Erik Lamens

Belgische Stottervereniging BSV, de Belgische Stottervereniging, werd opgericht in december 2011 door allemaal mensen die erg met stotteren begaan zijn. Wij zijn onafhankelijk en objectief en we willen de samenwerking bevorderen tussen iedereen die met stotteren bezig is. BSV is de voortzetting van Stotterforum (2004-2011). Ter informatie:





stotteren treft 1% van de bevolking, ofwel 110.000 mensen in België 5% van de jonge kinderen stottert; 80% hiervan komt hier spontaan doorheen stotteren is in volle evolutie: men weet nu dat het een hersenfout is, dat het erfelijk is en dat het voor 80% mannen treft stotteren is een als ijsberg: wat je ziet, is maar 10%. Wat je allemaal niet ziet, is veel groter: angst, schaamtegevoelens, complexen, remmingen... De gevolgen kunnen verwoestend zijn. Toen ik kind was, stonden mijn ouders voor een zeer groot probleem. In de jaren ’70 was het veel moeilijker om aan informatie over stotteren te komen. Ik was een zeer zware stotteraar, het kon minuten duren

32

voor ik erin slaagde een woord eruit te persen. Mijn leraren stonden ook machteloos, zij wisten niet wat te doen met een stotterende jongen in hun klas. Sommigen lieten mij aan het woord, anderen sloegen mij bij het beantwoorden van vragen gewoon over. Soms negeerden ze simpelweg mijn opgestoken vinger als ik iets wou zeggen. Ik stel mij nu altijd in de plaats van een ouder of een leraar die met een stotterend kind wordt geconfronteerd en informatie nodig heeft over hoe daarmee om te gaan: “Moet ik ingrijpen? Mag ik zinnen aanvullen? Is therapie aangewezen? Zo ja, vanaf welke leeftijd? En welk soort therapie moet ik zoeken voor mijn kind?” Er is zeer veel informatie over stotteren beschikbaar op het internet en er zijn ook een aantal verenigingen actief. Vaak is die informatie echter gekleurd en wordt de stotteraar naar één soort therapie geleid, zonder dat hij/zij het doorheeft. Er wordt ook veel waardevol onderzoek gedaan naar stotteren en de afdelingen logopedie van de hogescholen en universiteiten in België verrichten zeer waardevol en vaak baanbrekend werk. Er was echter niemand die alles verenigde, die al die kennis doorspeelde naar het grote publiek en daar was zeer duidelijk behoefte aan. Van 2004 tot 2011 bevolkte Mario D’Hont een één-

Tijdens Wereldstotterdag (WSD) 2013

manswebsite: stotterforum.be, waarop hij alles van stotteren samenbracht. Mario heeft een zeer grote verdienste daarin, maar na jaren was de inspanning niet vol te houden en toen heeft een enthousiaste groep besloten Mario’s werk voort te zetten. We kozen voor een nieuwe start en een nieuwe naam: Belgische stottervereniging. We kozen er ook resoluut voor om geen mensen toe te laten tot de raad van beheer die een voordeel zouden kunnen halen uit hun positie (uit financieel oogpunt, voor patiëntenwerving enzovoort). Dus BSV wordt helemaal bestuurd door zogenaamde ‘ervaringsdeskundigen’, stotteraars en ex-stotteraars. Omdat we objectief willen blijven, trekken we geen enkele therapie voor. We willen enkel optreden tegen kwakzalvers en we willen ook mythes uit de wereld helpen – bijvoorbeeld dat je op enkele dagen of maanden (meestal tegen betaling van een fikse som geld) van stotteren kunt afraken. Stotteren is immers een zeer complexe materie. Het heeft vele uitlokkingsfactoren. De hersenen hebben zeker een grote invloed en er zijn veel elementen die een invloed hebben op de vloeiendheid van de stotte-

raar. Zoveel dat sommige professoren wellicht terecht spreken over een ‘syndroom’. Een stottertherapeut zal dus zeer veelzijdig moeten zijn, zeer goed geïnformeerd over stotteren en hij/zij zal zijn/haar therapie moeten afstellen op elke patiënt afzonderlijk. Wat werkt voor de een, zal immers vaak niet werken voor de ander. Omdat er geen onderzoekers en stottertherapeuten in onze raad van bestuur mogen zetelen, hebben we een wetenschappelijke raad opgericht. We zijn zeer blij en trots dat het kruim van de Belgische onderzoekers hierin is vertegenwoordigd. We hebben ernaar gestreefd om van elke logopedie-opleiding ten minste één iemand in deze raad te laten zetelen. Deze wetenschappelijke raad leest onze artikelen na en staat ons bij met al z’n kennis en ervaring. Op dit moment bestaat de wetenschapelijke raad uit: Therapeuten Carl Hylebos en Veerle Waelkens (Arteveldehogeschool Gent), Professoren John Van Borsel (Ugent), Luc De Nil (KUL/Toronto) en Henny Bijleveld (ULB) en Doctors Kurt Eggers (Thomas More, ECSF) en Ronny Boey (UA en CIOOS) en Eddy Hoste (Hogeschool Gent). In de kleine twee jaren van ons bestaan hebben we geprobeerd zoveel mogelijk

33

samenwerkingsverbanden op te starten. Op dit moment werken we samen met alle logopedie-opleidingen, CIOOS, de Europese (ELSA) en wereldorganisatie (ISA), de Nederlandse, Britse en Franse stotterverenigingen en de Vlaamse Vereniging voor Logopedisten (VVL). Niet onbelangrijk ook is onze exclusieve en nauwe samenwerking met de APB, Association Parole Bégaiement, onze Franstalige Belgische zustervereniging. Samen met de APB vertegenwoordigen we heel België. Dus voor de eerste keer in de (stotter)geschiedenis van België is er een aanspreekpunt voor alle mensen die stotteren in heel het land. In de toekomst kan dit de gesprekken met de overheid vergemakkelijken. Het is bijvoorbeeld duidelijk dat mensen met een zeer ernstig stotterprobleem veel langer therapie nodig hebben dan de huidige twee jaar. Het zou in de toekomst de bedoeling zijn dat we, in samenwerking met de VVL uiteraard, dit bespreekbaar maken bij de overheid. Op persoonlijke titel kan ik hieraan toevoegen dat ik een aantal mensen ken die een zeer zwaar stotterprobleem hebben, in zo’n mate dat ze sociaal, relationeel en professioneel geïsoleerd zijn. Ik heb gezien hoe die mensen door adequate therapie langzaam uit hun isolement kwamen. Na twee jaar is de vergoeding voor therapie echter afgelopen en omdat ze meestal geen werk aankunnen, kunnen ze zich geen therapie meer veroorloven. En dan glijden ze weer terug in hun isolement. Dit is heel schrijnend om te zien en wij vermoeden dat de overheid hier niet van op de hoogte is. Nog steeds worden de gevolgen van stotteren onderschat. BSV ondersteunt ook alle initiatieven rond stotteren, zoals bijvoorbeeld de Stottercafés. Dat is begonnen in Gent en nu zijn er ook al Stottercafés in Antwerpen, Brugge en Hasselt. BSV was ook aanwezig op het

driejaarlijkse Wereldcongres, dit jaar was dat in Lunteren. De kennis die we daar hebben opgedaan, verspreiden we via onze Telex (nieuwsbrief) en onze site en Facebook-pagina. We gaan ook samenwerken met de Nederlandse Vereniging voor Stottertherapie en Demosthenes. In Nederland staat men heel wat verder in de erkenning van stottertherapeuten. BSV en NVST kunnen hier hun ervaringen delen. Op 22 oktober is het elk jaar Wereldstotterdag (WSD). Wij organiseren dan een studiedag met verschillende lezingen en workshops rond stotteren. We proberen stotteren ook positief in de media te brengen. In 2012 was er behoorlijk wat persbelangstelling voor onze actie ‘Stottermuziek’: Studio Brussel besteedde er een uitzending van een vol uur aan en ook Q-music en nog een aantal andere radioen tv-zenders hebben aandacht besteed aan WSD. Ook dit jaar waren we te gast bij De Madammen (Radio 2), StuBru enzovoort. Onze raad van bestuur bestaat uit vijf mensen, aangevuld met een aantal losse medewerkers – een klein tiental personen in totaal. Omdat we absoluut objectief willen blijven, hebben we ervoor gekozen geen sponsoring te aanvaarden. We rekenen op giften om ons klein jaarbudget (€ 1000) rond te krijgen. Als u geïnformeerd wil blijven, word dan vrijblijvend lid. Dan ontvangt u onze nieuwsbrief, zodat u op de hoogte blijft van alles wat met stotteren heeft te maken. Wilt u meer informatie en/of lid worden? Ga dan naar onze website: www.belgische-stottervereniging.be. U kunt ook altijd een e-mail sturen met vragen of suggesties naar: [email protected]. Erik Lamens voorzitter BSV, Belgische Stottervereniging

ACTIVITEITEN kalender 16 JANUARI – 17 FEBRUARI – 10 APRIL – 22 MEI – 19 JUNI 2014

Rotterdams Stottercafé Het Stottercafé is een ontmoetingsplek voor iedereen die met stotteren heeft te maken. Elke avond is er een gastspreker die iets vertelt over een aan stotteren gerelateerd thema. Om 19.30 uur is er inloop, om 20.00 uur start de avond en na de lezing / workshop / discussie is er tijd voor ontmoeting. De toegang is vrij en een ieder is van harte welkom. De data zijn: 16 januari: Jelmer Soes, dichter en jeugdboekenschrijver 27 februari: nog nader in te vullen 10 april: Stottercentrum Rotterdam Overige bijeenkomsten nog nader in te vullen

NIVON-gebouw Dirk Smitsstraat 76 Meer informatie: Sjanie van Gelder (010 - 46 56 671) Guido du Mez (010 - 425 50 85) Pieter Groen (070 - 35 43 054) & Nederlandse Stottervereniging Demosthenes www.demosthenes.nl de NFS www.stotteren.nl

12 JANUARI 2014

Nieuwjaarswandeling in Den Bosch Net zoals zoete lieve Gerritje gaat ook Demosthenes naar Den Bosch toe, en wel voor de traditionele nieuwjaarswandeling. In de stad van Jeroen Bosch trotseren we de kou met Bossche bollen. Meer informatie www.demosthenes.nl of de digitale nieuwsbrief.

28 JANUARI 2014

Benefietavond ten behoeve van het filmproject ‘Speak No Evil’ Boerderij Langerlust Provincialeweg 24 1108 AB Amsterdam Zuidoost Meer informatie pag. 18 t/m 20 van deze VHV

vervolg op volgende pag.

34

35

ACTIVITEITEN kalender 28 T/M 30 MAART 2014

Demosthenes-weekend

19 t/m 25 JULI 2014

Het jaarlijkse Demosthenesweekend wordt gehouden van 28 t/m 30 maart in de Larik’s Hoeve te Leusden (www.larikshoeve.nl).

ELSA Youth Meeting

Mensen die met het openbaar vervoer komen, kunnen vanaf het station worden opgehaald.

In juli 2014 vindt de periodieke bijeenkomst voor stotterende jongeren plaats, onder auspiciën van de ELSA, de Europese overkoepelende tak van nationale stotterverenigingen. Deze week is bedoeld voor mensen die stotteren tussen de 18 en 27 jaar oud.

Meer informatie over het weekend verschijnt binnenkort op de website www.demosthenes.nl.

Het thema is hetzelfde als die van het Wereldcongres 2013: ‘Breaking taboos around stuttering’.

29 MAART 2014

Deels dezelfde organisatoren als het Wereldcongres, maar een andere locatie, programma en deelnemers.

Er is in totaal ruimte voor twintig personen. U bent welkom vanaf vrijdagmiddag 17.00 uur.

Algemene ledenvergadering van Demosthenes De algemene ledenvergadering van Demosthenes 2014 wordt gehouden op de zaterdag van het Demosthenesweekend in Leusden. Aanvangstijd is 13.00 uur. Leden van Demosthenes krijgen per brief een uitnodiging met meer informatie over deze ledenvergadering.

VERHUIZEN? Geef je adreswijziging door aan: Stotter Informatie Centrum Postbus 80 3860 AB Nijkerk Via e-mail: [email protected]

Mensen die met het openbaar vervoer komen, kunnen vanaf het station worden opgehaald. Kijk voor het allerlaatste nieuws, verslagen en activiteiten ook eens op www.demosthenes.nl 36

STOTTER INFORMATIE CENTRUM (SIC) Postadres: postbus 80 3860 AB Nijkerk E-mail: [email protected] Site: www.stotteren.nl Telefoon: 030 – 233 33 36

Zelfhulpgroepen

HH Deze zelftherapiegroepen werken volgens de Hausdörfer-methode.

Nieuwe mensen kunnen enkel deelnemen aan deze zelftherapiegroepen als zij de basiscursus bij Instituut Natuurlijk Spreken hebben gevolgd. BB Deze zelfhulpgroep werkt volgens de Boma-methode. M Deze supportgroep werkt volgens het McGuire-programma.

H Amsterdam

Utrecht H Utrecht M Utrecht H Westerhaar H Winterswijk H Zwolle

Maarten Jurrjens Marloes de Jong Johan Hofstede Wim Ratering Paul van Dijk Geert Reer Dave Mannaert Dora Krabman Corrie Boonstra Sybren Bouwsma Paul Blijboom Daniël Derksen Judi Godvliet Richard Bourgondiën Michel van den Burg Maria van der Merwe Frank Leijzer Björn Wedding Jan Westerman

0251 – 67 14 90 06 - 39 45 27 38 055 – 54 20 960 06 – 30 10 75 25 0162 – 67 10 21 06 – 42 65 93 49 06 - 39 45 27 38 0341 – 41 37 28 058 – 21 29 595 06 - 39 45 27 38 020 – 66 40 870 06 – 52 33 15 57 06 - 39 45 27 38 06 – 51 13 90 54 0343 – 49 13 70 06 - 39 45 27 38 06 – 21 91 31 96 06 – 40 36 94 07 –

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

België M Antwerpen

Kenny Scheerlinck

06 - 39 45 27 38

[email protected]

M Amsterdam



Apeldoorn

H Assen H Breda H Eindhoven M Eindhoven H Ermelo B Friesland M Hengelo H Leiden H Nijmegen M Rotterdam



België Neem voor een actueel overzicht contact op met de Belgische belangengroep voor stotteraars vzw BBest, tel. 09/223.26.73 www.stotteren.be of bezoek de site www.stotterforum.be pagina Zelfhulp.

BestuurDemosthenes Voorzitter

John Kagie Van der Aastraat 53 Den Haag [email protected] 2597 SK 070 – 32 46 939 06 – 28 45 95 27

Secretaris

Jobbe van de Ven [email protected]

Penningmeester

Patrick Wetzels [email protected]

Bestuurslid buitenland & webmaster

Richard Bourgondiën Achter ’t zand 9 Culemborg [email protected] 4103 XM 0345 – 53 10 42 06 – 51 13 90 54

Contactpersoon

Gemma Schepers [email protected]

Voltairestraat 143 3076 TM

Rotterdam 010 – 41 34 254

Contactpersoon

Pieter Groen [email protected]

Westduinweg 2 2583 EG

Den Haag 070 – 35 43 054

ouders van stotterende basisschoolleerlingen

ouders van stotterende leerlingen in het voortgezet onderwijs

Ravelijn 13 5301 DK

Zaltbommel Engeland

RegionaleContactpersonen Landelijk coördinator Yvonne Driessen Cipresstraat 49 regionale voorlichting [email protected] 6523 HJ Regionaal contactpersoon Eeuwkje Kraak Skou 36 Noord-Nederland [email protected] 8501 SC

Nijmegen 026 – 32 71 204 06 – 28 43 42 77

Regionaal contactpersoon Midden-Oost Nederland

Levina Pellekaan [email protected]

Huygenslaan 44 6824 JJ

Arnhem 026 – 36 12 500

Regionaal contactpersoon Noord-Holland en Utrecht

Nicole Suylen [email protected]

De Strandwal 22E 1851 VM

Heiloo 072 – 53 40 179

Regionaal contactpersoon Zuid-Holland en Zeeland

Rob Wassink [email protected]

Voorburgstraat 126c 3037 PR

Rotterdam 06 – 21 28 86 01

Zeterdonk 8 5275 AK

Den Dungen 073 – 61 27 465

Regionaal contactpersoon Desiree van de Westelaken Noord-Limburg en N-Brabant [email protected]

Joure 0513 – 41 92 73