BINNEN VAART
SPECIAL Opleidingen en jobs
WWW.BINNENVAART.BE
Alle opleidingen op een rij
Kies je opleiding op maat
Inzetten op personeelsbeleid
‘Je plukt er zelf de vruchten van’ Slimmer tewerkstellen
Zo doe je het
Gezocht:
M/V met vaartalent Al aan een binnenvaartcarrière gedacht?
BINNENVAART 1
interview
VOORAF
Beste lezer In dit magazine gaan we dieper in op een aantal opleidings- en carrièremogelijkheden in de binnenvaart. We richten ons zowel naar leerkrachten, geïnteresseerde leerlingen en hun ouders, als naar binnenvaartondernemers. Zoals u weet heeft onze sector het voorbije decennium sterke groeicijfers gerealiseerd. Die groei in volume en scheepsmaten zorgt nu voor een tekort aan arbeidskrachten. De voorbije jaren heeft onze vereniging, als trekker voor instroom binnen het Flanders Inland Shipping Network (FISN), nauw samengewerkt met alle andere betrokken actoren om dat tekort weg te werken. In deze special laten we u graag kennismaken met een aantal troeven van onze sector, met lespakketten, infostands, tips voor een beter personeelsbeheer en andere nuttige instrumenten om een duurzame binnenvaartcarrière uit te bouwen. Op die manier hopen we iedereen beter vertrouwd te maken met de soms onverwachte mogelijkheden die onze sector biedt… Veel leesplezier Filip MARTENS Voorzitter Raad van Bestuur Promotie Binnenvaart Vlaanderen www.binnenvaart.be | T 011 23 06 06
03 Interview Sectorconsulent Jacques
10 Beter personeel 2 ondernemers over de voordelen van investeren in je personeelsbeleid
05 Slim tewerkgesteld
12 Carrière in beeld 4 mensen, 4 binnenvaartjobs
Kerkhof over de dringende zoektocht naar nieuw vaartalent
7 tips om degelijk en betaalbaar varend personeel in te zetten
08 Opleiding volgen? Alle opleidingsinstellingen op een rij
Promotie Binnenvaart Vlaanderen is een onafhankelijke vzw die de verschillende spelers vertegenwoordigt die betrokken zijn bij het vervoer over de Vlaamse binnenwateren. Het is een van de kerntaken van PBV om zo veel mogelijk mensen wegwijs te maken in de sector: potentiële gebruikers, maar ook potentiële werkkrachten | Verantwoordelijke uitgever Filip Martens, Promotie Binnenvaart Vlaanderen, Armand Hertzstraat 23, 3500 Hasselt, T 011 23 06 06, www.binnenvaart.be | Redactie en realisatie Jansen & Janssen Customer Media, www.jaja.be | Editie juni 2011
2 BINNENVAART
H
oe groot is het tekort aan matrozen en binnenvaartpersoneel?
Jacques Kerkhof: Door de crisis was het tekort wat minder nijpend, maar het blijft bijzonder moeilijk om binnenvaartpersoneel te vinden. Matroos is een door de VDAB erkend knelpuntberoep. Wie een binnenvaartopleiding heeft gevolgd, vindt in geen tijd een job. Velen hebben zelfs voor hun opleiding is afgerond al aanbiedingen op zak. Omdat er de laatste jaren steeds grotere schepen worden gebouwd waarmee men 24 uur op 24 vaart, zal de vraag naar varend personeel de komende jaren fors toenemen. Vooral stuurmannen en schippers in loondienst zullen de komende jaren moeilijk te vinden zijn.
Gezocht:
M/V met vaartalent De binnenvaart is een groeisector die meer dan ooit jonge werkkrachten zoekt. We vroegen aan Jacques Kerkhof, sectorconsulent Binnenvaart, welke inspanningen worden geleverd om de in- en doorstroom in de sector te verhogen. En niet te vergeten: met welke argumenten hij leerlingen warm maakt voor een binnenvaartopleiding. Waarom zijn er niet meer jongeren die een binnenvaartopleiding volgen?
Het binnenvaartonderwijs zit wel in de lift. Vroeger studeerden er alleen schipperskinderen voor matroos, nu trekken we een veel breder publiek aan. Op school moeten kinderen vaak al op jonge leeftijd kiezen voor een opleiding in de binnenvaart. Niet evident als je ouders niet in de binnenvaart zitten, want dan is die mogelijkheid onvoldoende bekend. Vandaar dat door PBV heel veel initiatieven worden genomen. De stuurhut van moderne binnenschepen spreekt jongeren even sterk aan als een vliegtuigcockpit. Een poster hiervan is een van de vele middelen waarmee we jongeren willen laten kennismaken met de sector. Ook
Zowel in het Havencentrum van Lillo, in Hidrodoe in Herentals, als sinds kort in het Beroepenhuis in Gent kunnen leerlingen de binnenvaartpraktijk aan den lijve ondervinden.
hebben we met verschillende actoren uit de sector in het Havencentrum in Lillo, het Beroepenhuis in Gent en het Hidrodoe-center in Herentals interactieve infostands uitgebouwd waar leerlingen de binnenvaart kunnen ontdekken.
Jullie proberen ook meer en meer leerkrachten en CLB’s te bereiken?
Dat klopt. Ik merk dat een opleiding binnenvaart, in het KTA in Zwijndrecht of via gecombineerd leren en werken, jongeren aanspreekt. Alleen moeten ze er wel eerst in contact mee komen. Daarom trekken we naar verschillende beurzen om de mogelijkheden van de binnenvaart bekender te maken bij de mensen die leerlingen over hun studiekeuze ad-
viseren. PBV heeft bovendien een aantal lespakketten samengesteld voor leerlingen van tien tot veertien jaar, met zowel werkbladen voor leerkrachten als voor leerlingen.
Welke andere argumenten kunnen leerlingen warm maken voor de binnenvaart?
In de binnenvaart heb je een zeer afwisselende job waarbij je met hypermoderne technologie werkt. Al varend ontdek je de prachtigste plaatsen in grote delen van Europa. Je werkt ook zeer zelfstandig binnen je eigen takenpakket en de aard van het werk en de flexibele werktijden bieden veel mogelijkheden om je job en je privéleven te combineren. Je werkt hard, en je bent geregeld een,
Een moderne stuurhut lijkt meer op de cockpit van een vliegtuig dan op het verouderde beeld van de schipper met een houten roer.
BINNENVAART 3
interview
‘Binnenvaart spreekt zeer veel jongeren en werkzoekenden aan, maar ze moeten er wel eerst in contact mee komen.’ twee of zelfs meer weken van huis weg, maar dat levert je ook zeer veel vrije tijd op. En niet te vergeten: de scheepvaart betaalt relatief goed en biedt je, na je opleiding, werkzekerheid en doorgroeimogelijkheden.
Sinds kort zijn er ook opleidingsmogelijkheden waardoor je op elk moment in je carrière de stap naar binnenvaart kunt zetten?
We hebben met verschillende actoren uit de sector samengewerkt om het aanbod te verbreden. Er is een vaarsimulator gebouwd waardoor instromers op een veilige manier en in dezelfde omstandigheden hun vaardigheden kunnen oefenen. Door het gebruik van een vaarsimulator bestaat nu ook de optie van afstandsleren via Syntra Midden-Vlaanderen. Dat is zeer interessant voor mensen die al werken, maar ook voor jongeren
die gecombineerd willen leren en werken (het vroegere leercontract, nvdr). Momenteel is het voor sommigen nog een hinderpaal dat je in de middelbare school alleen binnenvaart in het beroepsonderwijs kunt volgen. Maar het is de ambitie van de sector om voor elk moment in een carrière en op verschillende opleidingsniveaus een instapopleiding te creëren. De huidige opleiding is door de jaren al complexer geworden en je leert er met de modernste technologie werken. Ook nu al kun je trouwens met je beroepsdiploma heel makkelijk doorgroeien in de sector. Zelfs als je later aan land gaat, wordt je ervaring op het water door heel wat bedrijven naar waarde geschat.
Naar welke profielen is de binnenvaart op zoek?
De sector heeft zowel matrozen, stuurmannen als kapiteins nodig. Jaar na jaar wordt het moeilijker om ’s zomers
Op de vaarsimulator Lena kunnen leerlingen uit alle opleidingen praktijkervaring opdoen. Ook de recent ontwikkelde Syntramodules voor afstandsleren of gecombineerd leren en werken (het vroegere leercontract, nvdr) maken hiervan gebruik.
4 BINNENVAART
k apiteins te vinden die tijdelijk kunnen inspringen. Het tekort sleept al lang aan en zonder matrozen kan er ook niemand tot stuurman of kapitein doorgroeien. Sommige binnenvaartondernemers denken nog te weinig aan een langetermijnvisie op het vlak van personeelsbeleid. Anderen beseffen wel dat langetermijnoplossingen zich opdringen. Zij maken gebruik van de mogelijkheden die er zijn om mensen op te leiden en – vaak zelfs met een korting op de RSZ-bijdragen – aan te werven en verder op te leiden (zie ook p. 8-9, nvdr). Het zijn die laatste binnenvaartondernemers die het best voorbereid zijn op een toekomst waarin de vraag naar duurzaam binnenvaarttransport alleen maar zal toenemen.
Vraagje over
binnenvaartopleiding of -job? Neem contact op met Promotie Binnenvaart Vlaanderen: T32 11 23 06 06,
[email protected] PBV, Armand Hertzstraat 23, 3500 Hasselt www.binnenvaart.be
Het lespakket ‘Alle hens aan dek’ sluit aan bij de eind termen voor Nederlands en Wereldoriëntatie voor de derde graad van het lager onderwijs. Download het handboek voor de leerkracht en de losse bladen voor de leerlingen op www.binnenvaart.be (>downloads)
7 tips
Hoe vind je degelijk en betaalbaar varend personeel? Onder meer door gebruik te maken van de tewerkstellingsmaatregelen die in België van kracht zijn. Een overzicht van de interessantste systemen om je loonlast te beperken en om werkkrachten naar je eigen wensen op te leiden.
Slim tewerkgesteld Zo vind je beter en betaalbaar personeel
Als Belgische werkgever heb je met een relatief hoge loonkost af te rekenen. In sommige gevallen kun je die kost echter verlagen door gebruik te maken van een aantal overheidsmaatregelen. Belangrijk is dat je dat voordeel altijd zelf moet aanvragen: vraag je niets, dan ontglippen je aanzienlijke financiële voordelen. Ook goed om weten is dat je de bevoegde diensten het best raadpleegt vóór je iemand in dienst neemt. Voor alle duidelijkheid nog dit: onderstaande tips gelden alleen voor wie in België RSZ-bijdragen betaalt.
2
Werf een IBO’er aan
Het IBO-stelsel staat voor individuele beroepsopleiding, waarbij je als werkgever de mogelijkheid hebt om werknemers op jouw werkvloer op te leiden. Mensen die de opleiding ‘matroos’ volgden bij de VDAB of Levanto beschikken al over het certificaat ‘matroos’. Je kan hen voor een periode van twee maanden effectieve vaartijd inschakelen onder het IBO-stelsel. Daarbij krijgen werknemers hun stempelgeld
1
Korting op eerste aanwervingen
Voor de aanwerving van je eerste 3 werknemers kun je een aanzienlijke RSZ-korting krijgen. Voor je eerste werknemer krijg je van kwartaal 1 tot 5 telkens 1000 euro, van kwartaal 6 tot 13 400 euro. In totaal bespaar je dus 7800 euro! Mooi meegenomen is dat je de korting kunt spreiden over 20 kwartalen, zodat het makkelijker is om kalme periodes te overbruggen. Het steunbedrag voor de tweede en de derde werknemer ligt telkens iets lager: respectievelijk 400 euro gedurende dertien kwartalen en 400 euro gedurende negen kwartalen. Om gebruik te maken van deze maatregel neem je het best contact op met de VDAB (zie hieronder).
verder uitbetaald en betaal je als werkgever een premie waardoor je personeel een normaal loon krijgt. Tegelijk ben je vrijgesteld van sociale lasten. Na de IBO moet de werknemer een contract van onbepaalde duur krijgen. Als iemand bijvoorbeeld 950 euro werkloosheidsuitkering krijgt, kost die je uitgaande van het minimumloon gedurende 2 maanden maar 680 euro: je bespaart ongeveer 2950 euro. Qua papierwerk is dit een vrij ingewikkelde constructie tussen de
VDAB, de cursist en de binnenvaartondernemer. Reken daarom op een tiental dagen om alles in orde te krijgen. Ook voor dit systeem neem je het best contact op met de VDAB (zie hieronder). Het IBO-stelsel geldt ook voor Deksman, waardoor het zeer geschikt is om een werkzoekende partner die van buiten de sector komt te laten meevaren en op zes maanden voor te bereiden op het examen matroos (zie ook tip 3).
BINNENVAART 5
7 tips
3
Leid zelf een kandidaatmatroos op
Neen, een stagiair mag nooit een personeelslid vervangen. Maar wie zijn schip als stageschip opgeeft, kan zelf mee mensen opleiden én heeft de eerste keuze om goede krachten aan te werven. Zowel bij het Cenflumarin, bij SYNTRA, als bij de VDAB zoekt men geregeld stageschepen. Je kunt ook een deksjongen in dienst nemen, hem de cursus matroos afstandsleren (SYNTRA-module) laten volgen en zelf samen met je matroos/ deksjongen het praktijkgedeelte aanleren. Na ongeveer zes maanden kan hij deelnemen aan het federaal examen en heb je dan een matroos die is opgeleid volgens jouw verwachtingen! Voor werknemers kun je de cursus gedeeltelijk betalen met opleidingscheques en een tussenkomst krijgen van het Fonds voor de Rijn- en Binnenscheepvaart. Meer info? Neem contact op met sectorconsulent Jacques Kerkhof via tel. 0473 42 30 74.
4
Werf een (langdurig) werkzoekende aan
Wie een (langdurig) werkzoekende aanwerft, komt dankzij het Activa-stelsel en het Win-Win-stelsel in aanmerking voor een RSZ-premie en soms voor een loonsubsidie. Daarbij betaalt de RVA gedurende een aantal maanden een deel van het nettoloon van de werknemer, tot maximum 1.100 euro per maand. De looptijd van de loonsubsidie kan oplopen tot 30 maanden, maar is afhankelijk van de leeftijd van de werknemer en de periode dat hij of zij werkzoekend was. Wat je bespaart, hangt van verschillende factoren af, maar kan dus makkelijk oplopen tot 10.000 euro. Vooral voor -26-jarigen en voor +50-jarigen is de maatregel interessant. Werkzoekenden zijn langdurig werkloos als ze 1 jaar niet gewerkt hebben. Voor -26-jarigen kan je echter al premies krijgen als ze 3 maanden niet gewerkt hebben, en voor +50-jarigen vanaf 6 maanden. Daarnaast is de maatregel van toepassing op ex-zelfstandigen en mensen die een OCMW-uitkering krijgen. Om gebruik te maken van dit stelsel neem je het best contact op met de VDAB (zie hieronder).
6
Laat je werknemers doorgroeien
Een goede werksfeer is een belangrijke factor om je werknemers zo gemotiveerd mogelijk te houden. Een andere factor is dat werknemers willen groeien in hun job en in het opnemen van verantwoordelijkheid. Stimuleer hen daarom om door te groeien en aan examens deel te nemen. SYNTRA onderzoekt momenteel hoe het het afstandsleren verder kan uitbreiden van de opleiding matroos naar de opleiding voor stuurman en naar marifoon- en radarlessen. Een overzicht van de federale examens vind je op www.binnenvaart.be.
6 BINNENVAART
5
Vraag steun voor jongere werknemers
Werknemers die jonger dan 26 zijn en geen diploma van hoger secundair onderwijs hebben, komen in aanmerking voor een startbaan. Als werkgever ontvang je daarbij een RSZ-korting van 1000 euro per kwartaal tijdens de eerste 8 kwartalen. Vanaf kwartaal 9 tot het einde van de startbaan bedraagt de korting 400 euro, en een combinatie met een loonsubsidie van 12 x 1.100 euro is mogelijk! De korting loopt af op het einde van het kwartaal waarin de jongere 26 wordt. Daarbovenop bestaan er in dit stelsel extra premies voor doelgroepen zoals allochtonen of leerlingen uit het bijzonder onderwijs. Ook voor dit systeem neem je het best contact op met de VDAB (zie hieronder).
7
Neem een oudere werknemer in dienst
Neem je een werknemer aan die ouder is dan 57, dan krijg je tot het einde van diens carrière een RSZ-korting van 400 euro per kwartaal. Deze maatregel is combineerbaar met een Activa-loonsubsidie voor langdurig werklozen (zie nr. 4). Daarnaast kunnen 50-plussers in aanmerking komen voor een VDAB-loonpremie van 1200 euro gedurende de eerste 4 kwartalen. Ook hiervoor neem je het best contact op met de VDAB (zie hieronder). Naast de vermelde premies en voordelen bestaan er nog een aantal andere stelsels. Zo komt de RVA tussen voor
de uitbetaling van zogenaamde jeugdvakantie van jongere werknemers, of betaalt de VDAB aan de werknemer zelf een werkhervattingstoeslag voor 50-plussers. Om te weten waarvoor je in aanmerking komt, neem je het best contact op met de VDAB-verantwoordelijke voor binnenvaart, Rozemie Lommez. Zij vult uiteraard geen papieren in – dat is de taak van een sociaal secretariaat –, maar voor meer uitleg kun je altijd bij haar aankloppen. Tot slot nog dit: ook wie werknemersadministratie uit handen geeft, blijft zelf verantwoordelijk voor de aangifte van personeel. Let dus op met tussenpersonen die ‘goedkopere oplossingen’ beloven.
Meer weten? Contacteer de VDAB: Rozemie Lommez: T 03 202 18 47 of 0497 51 89 85,
[email protected] Jef Horemans: T 03 202 18 13 of 0497 51 89 83,
[email protected] www.rva.be www.vdab.be www.binnenvaart.be
BINNENVAART 7
4 vormingsinstellingen
Zo groei je door! Als jongere, maar ook als volwassene kun je een binnenvaart opleiding op maat volgen. Kies je voor afstandsleren of dagonderwijs? Of kom je in aanmerking voor een heroriënteringsopleiding voor werklozen? Hieronder geven we een overzicht van de verschillende mogelijkheden.
In een binnenvaartcarrière doorloop je verschillende functies. Je groeit door als je voldoende vaartijd verzamelt en slaagt voor een federaal examen. Het volgen van een opleiding biedt hiervoor geen garantie, maar de slaagpercentages onder afgestudeerden liggen zeer hoog. Hieronder vind je een korte beschrijving van wat de verschillende functies precies inhouden: Deksman: Je assisteert de matrozen en de stuurman/schipper. In de praktijk slaan de meeste beginners deze functie over en leggen ze meteen een examen voor matroos af.
Welke opleidingen kun In de gespecialiseerde binnenvaartschool KTA Cenlflumarin kun je terecht vanaf 12 jaar. Je krijgt er theoretische lessen en ook een praktische opleiding. Na deze secundaire beroepsopleiding ben je matroos en krijg je drie jaar vaartijdvermindering. De theoretische lessen werden ontwikkeld door praktijkmensen, zoals ervaren binnenschippers en gespecialiseerde leerkrachten. De doorgedreven praktische training begint op kleine vaartuigen, en gaat daarna verder op grotere opleidingsschepen. In het Cenflumarin
VDAB organiseert opleidingen voor werkzoekenden en werknemers. Voor de binnenvaart organiseert VDAB een opleiding matroos binnenvaart i.s.m. de sector binnenvaart. De opleiding duurt 4 maanden, stage inbegrepen, er wor-
8 BINNENVAART
De vzw Levanto organiseert opleidingen voor langdurig werkzoekenden (minimum 2 jaar), waarbij je geleidelijk en op eigen tempo wordt voorbereid op een job als matroos op een binnenschip. Na afloop ben je voorbereid op het federaal examen voor matroos op de Rijn- en binnenvaart.
kun je ook een certificaat estuaire vaart behalen, waarmee je mag varen tussen de Belgische kusthavens en de Scheldemonding. Om die toelating te bekomen moet je minstens 21 jaar zijn en met succes het zevende jaar Beperkte Kustvaart hebben gevolgd. Contact
Havennummer 1069 Scheldedijk 20, 2070 Zwijndrecht T 03 570 97 30 F 03 570 97 38
[email protected] www.cenflumarin.be
den 2 opleidingen per jaar opgestart. Na de opleidingen ben je voorbereid op het federaal examen matroos. Voor de opleiding wordt samengewerkt met het KTA Zwijndrecht – Cenflumarin en Levanto.
Contact
Tweemontstraat 286, 2100 Deurne
[email protected] T 03 620 17 30 www.levanto.be
Contact
[email protected] T 03 202 14 15 www.vdab.be (Klik door op Carrière en Beroepenfiche)
Matroos: Je assisteert de stuurman/schipper of de kapitein bij al het werk op een schip. Dat werk hangt soms af van het soort schip en van het soort lading. Je doet klein onderhoud zoals schilderen, roest wegbikken, dek schrobben en kleine herstellingen. Stuurman: je geeft leiding aan de bemanning, en je bent verantwoordelijk voor het reilen en zeilen. Je voert de navigatie en zorgt voor de veiligheid van de opvarenden. Je bent verantwoordelijk voor onderhoud van schip en lading, en je regelt administratieve zaken zoals vrachtbrieven en douanedocumenten.
Schipper in loondienst/binnenvaartonder nemer: Je hebt dezelfde taken als een stuurman, maar jij draagt de eindverantwoordelijkheid over het schip. Je baat als zelfstandig ondernemer je eigen schip uit, of je werkt in opdracht van een rederij. Je leidt zelfstandig het bedrijf en je bent ook verantwoordelijk voor het personeel en de werkorganisatie.
je volgen? De Syntra-opleiding Matroos binnen-
vaart richt zich tot beroepsactieve volwassenen die zich willen herscholen en/of een beroep aan boord van een binnenschip willen uitoefenen. Via het internet kun je het totale programma volgen en leer je over scheepstechnologie, veiligheid, reglementering en machines. Daarnaast wordt in samenwerking met o.m. Levanto vzw voorzien in één dag basispraktijk, aangevuld met 5 weken stage aan boord van een binnenschip. Na de opleiding ben je voorbereid op het federaal examen voor matroos voor de binnenvaart (zowel het theoretisch als het praktisch examen). Aan het ritme van één studieavond per week, verwerk je de cursus op 6 maanden.
vaart en krijg je lessen bedrijfsbeheer (basisboekhouding, commercieel beleid, fiscaal beleid). Als je wekelijks één les thuis verwerkt, kun je het diploma binnen het jaar behalen. Binnen het systeem van leertijd (het
vroegere leercontract), kun je ook een Syntra-opleiding Matroos binnenvaart & Matroos motordrijver binnenvaart volgen. Als jongeren tussen 16 en 25 jaar kun je je via gecombineerd leren en werken voorbereiden op het federaal examen. De opleiding wordt zo georganiseerd dat je eerst 4 dagen les krijgt in de Syntra-campus en dat je daarna drie weken integrale praktijkopleiding aan boord van een schip volgt. Na ge-
middeld 2 jaar krijg je het certificaat van matroos binnenvaart, na 3 jaar het certifcaat van matroos-motordrijver. De opstart voor een e-learningmodule
voor stuurman wordt momenteel onderzocht.
Contact
SYNTRA Midden-Vlaanderen campus Sint-Niklaas, Hogekouter 1 te 9100 Sint-Niklaas.
[email protected] T 03 776 12 47
[email protected] T 03 760 08 51 www.syntra-mvl.be
De Syntra-opleiding Binnenvaarton-
dernemer richt zich tot beroepsactieve volwassenen die het diploma van binnenvaartondernemer willen behalen. Via afstandsonderwijs leer je alles over wetgeving in verband met de binnen-
Meer info? Surf ook naar www.binnenvaart.be (> opleidingen en jobs). Een overzicht van opleidingen voor bijkomende brevetten vind je op www.itb-info.be (> binnenwateren > beroepsopleidingen voor volwassenen)
BINNENVAART 9
personeel aan boord
Inzetten op personeelsbeleid
‘Je plukt er zelf de vr Een schip draait niet alleen op motoren. Ook de mensen die je schip helpen runnen vergen aandacht. Twee binnenvaartondernemers vertellen hoe zij in hun medewerkers investeren. ‘Zelf mensen opleiden, is de beste garantie voor een degelijke in- en doorstroom.’
E
en goede matroos of stuurman ligt niet voor het rapen. Daarover kun je klagen, of je kunt trachten er iets aan te doen. Patrick Hermans van het estuaire schip Deseo werkt met een team van 4 stuurmannen, 3 matrozen en 2 kapiteins. Om daarvoor geschikte mensen te vinden, is hij niet bij de pakken blijven zitten. ‘Na een aantal slechte ervaringen met pas opgeleide matrozen, zijn we zelf gaan samenwerken met de VDAB. We wilden de opleidingen helpen verbeteren en hebben de voorbije 3 jaar 14 stagiair-matrozen aan boord gehad.’
Eerste keus
Het grote voordeel van stagiairs opleiden
10 BINNENVAART
is voor Patrick dat hij zelf in de hand heeft wat zijn matrozen kunnen. ‘En dat je de eerste keus hebt om goede kandidaten aan te werven. Ik zie een matroos niet als noodzakelijk kwaad om je schip uit te baten. Degelijke mensen vereenvoudigen de uitbating van je bedrijf en zorgen ervoor dat je schip in goede staat blijft. Op een binnenschip moet je 1001 dingen in de gaten houden. Dat je motor onderhouden wordt, dat er op de juiste manier wordt geverfd, enzovoort. Als je één matroos hebt die er niets van bakt, heb je een groot probleem dat zich overal verspreidt. Dat moet je koste wat het kost vermijden want het vergt immens veel energie om dat recht te t rekken.’
Ook het veiligheidsaspect dat vaak gepaard gaat met het inzetten van werknemers die geen Nederlands praten, speelt voor Patrick een rol. ‘Veiligheid moet in de binnenvaart vooropstaan,’ vindt hij. ‘Het is belangrijk dat je elkaar goed begrijpt aan boord.’ Het team van de Deseo werkt volledig volgens het Belgisch loonstelsel. Patrick maakt daarbij creatief gebruik van alle mogelijkheden om zijn loonkosten betaalbaar te houden. ‘Wij zijn als enige in de binnenvaart erkend als invoegbedrijf dat kansengroepen begeleidt naar de arbeidsmarkt. Het dossier hiervoor heeft veel moeite gekost, maar gedurende 4 jaar krijgen we voor elke werkloze die we opleiden en aanwerven een loonkorting. Het systeem lijkt op dat van IBO (zie p. 5-7, nvdr.) maar het vermijdt misverstanden bij de werknemers. Door de manier van uitbetalen dachten die na afloop van hun IBO-contract onterecht dat ze plots minder loon kregen, wat telkens voor wrevel zorgde.’
Gratis bijscholen
Ook Erik Vermeylen van General Bunke-
Patrick Hermans: ‘Wij zijn als enige in de binnenvaart erkend als invoegbedrijf dat kansengroepen begeleidt naar de arbeidsmarkt.’
Erik Vermeylen: ‘Onze medewerkers worden op verschillende manieren gestimuleerd om zich verder bij te scholen. Dat biedt perspectief en scherpt de motivatie.’
uchten van’ ring Services (GBS) hecht veel belang aan het opleiden van varende werkkrachten. Op de tien schepen van GBS varen geregeld stagiairs van verschillende opleidingsinstellingen mee. ‘Wij wilden graag een steentje bijdragen om de opleidingen te verbeteren. De tijd dat matrozen het vak alleen van vader op zoon leerden, is voorbij. Starters krijgen wel een degelijke theoretische opleiding, maar de praktijk is toch iets anders. In ons vak spelen strikte veiligheids- en milieunormen. Die hameren we er van bij het begin in bij alle stagiairs. Ze moeten goed beseffen wat er fout kan lopen als ze procedures niet volgen. Wie er met het hoofd niet bij is, omwille van een beperkte motivatie of andere problemen, kan hier niets komen doen. Sommige starters beseffen ook niet dat je de eerste jaren als matroos vooral moet schoonmaken en schilderen. In die gevallen moet je kordaat zijn en soms zelfs meteen de stage afbreken.’ GBS is geen liefdadigheidsinstelling die de opleidingscentra zonder meer
wil ondersteunen. ‘We plukken mee de vruchten van onze inspanning’, zegt Erik. ‘Na de stage krijgen de beteren een contract aangeboden. Ik sta erop dat onze medewerkers ook daarna verder gestimuleerd worden om zich bij te scholen. Ze kunnen bijna kosteloos een cursus ADN of radar volgen dankzij een bijdrage van ons bedrijf bovenop de tussenkomst van het Fonds voor Rijn- en Binnenvaart. Je moet werknemers voldoende perspectief bieden om hen gemotiveerd te houden. Niet dat iedereen wil doorgroeien. Sommigen zijn tevreden met hun job als matroos en willen geen extra verantwoordelijkheid. Het klopt dat je ook wel eens iemand verliest nadat hij alle patenten op zak heeft. Bijvoorbeeld omdat hij in een ander ritme, zoals op een zandschip, wil werken. Maar daar kan ik mee leven.’
Matrozen worden schippers
Bij Patrick geldt een gelijkaardig systeem voor medewerkers die zich willen bijscholen. ‘We spreken af dat wij een ADN-cursus betalen na 1 jaar dienst
en als je daarna nog 1 jaar aan boord blijft, kijken we of we verder investeren in opleiding. Pas daarna, als iemand na 3 jaar stuurman wordt, merk je wie verder wil en wie niet. Ik zeg soms dat mensen opleiden de beste garantie is op een betere in- en doorstroom in het vak. Af en toe leidt je inderdaad mensen op die daarna hun geluk ergens anders zoeken. Maar als binnenvaartondernemer moet je denken aan de verdere toekomst van je bedrijf en de sector. Als er niemand doorgroeit, dreigt er een tekort aan stuurmannen en schippers. Je merkt nu al dat het moeilijk is om kapiteins te vinden die tijdens de zomermaanden kunnen inspringen. Zonder nieuwe schippers is er niemand die onze huidige schepen kan bemannen en niemand die op zijn beurt nieuwe mensen naar een carrière in de binnenvaart kan begeleiden. Sinds de crisis is uitbreiden niet aan de orde, maar het ideale scenario blijft dat je een kersverse kapitein uit je eigen bedrijf naar een extra schip kunt laten doorgroeien: daar word je allebei beter van…’
BINNENVAART 11
4
1 3
binnenvaartjobs
2 4
Ondernemer: Tim van Eijndhoven
‘Ik vaar samen met mijn vrouw Maaike op een schip van 990 ton, ms Neophyte. Zelf kom ik niet uit de binnenvaart maar ik had al een aantal jaar voor een bunkerbedrijf gewerkt. Maaike is wel een schippersdochter, al denk ik niet dat dat veel verschil maakt. Ik heb ook mijn attesten moeten behalen. We varen vooral zand, grind en steenkool. Verder genieten we elke dag samen van het water en van de kans om ons eigen ding te doen.’
Binnenvaartbegeleider: Timothy Van Reeth
‘Met een maritiem diploma kun je alle kanten uit. Ik had mijn middelbare school niet afgemaakt, maar om dat goed te maken, heb ik de opleiding matroos bij Levanto gevolgd. Het was wel degelijk mijn bedoeling om te gaan varen, maar toen de cursus gedaan was, wou ik niet stilzitten. Dus reageerde ik op een vacature voor binnenvaartbegeleider. En kijk, sinds januari help ik mee de sluizen bedienen. Het is niet op het water, maar ik sta er wel vlakbij.’
Kapitein: Eddy Claeyssens
Matroos: Elise Van Hoorebeeck
‘Ik ben niet uit de binnenvaart afkomstig en toch ben ik op mijn 16de naar het KTA Cenflumarin gegaan. Sinds vorig jaar werk ik op de rondvaartboten van rederij Flandria. Ik vind het een heerlijke job: op het water voel ik me vrij en je komt op verschillende plaatsen. Ik mag er niet aan denken dat ik elke dag op hetzelfde bureau moet zitten. Ik wil heel graag doorgroeien in deze sector. Wie weet, baat ik zelfs ooit zelfs een eigen binnenschip uit.’
‘Ik ben kapitein in loondienst op het estuair schip de Amberes, waarmee we zowel een stuk op zee varen als op de binnenwateren. Het is mijn taak om erop toe te zien dat alles correct verloopt aan boord. Mijn ouders waren zelfstandige binnenvaartondernemers, maar ik werk liever in loondienst. Ik ben zeer tevreden dat ik elke dag op het water zit en dat ik aan het hoofd sta van een leuk team.’
Vraagje over binnenvaartopleiding of -job?
Neem contact op met Promotie Binnenvaart Vlaanderen: T 32 11 23 06 06 ,
[email protected], PBV, Armand Hertzstraat 23, 3500 Hasselt, www.binnenvaart.be
