KLAS ZKT. TUINMAN (M/V) MET TALENT Richtlijnen voor de begeleider Doelgroep Lager Onderwijs Secundair Onderwijs 1ste graad B-stroom
Duur 2 uur
Activiteiten 1. 2. 3. 4.
Activiteit 1 Introductie: werken in de Plantentuin. Activiteit 2: Opwarming Activiteit 3: Bezoek aan tuinman op 2 verschillende locaties Activiteit 4: Stekken onder leiding van Gerry in de kweekkassen.
Materiaal Per activiteit worden de nodige materialen opgesomd. Deze materialen worden door een medewerker van SEED op voorhand klaargezet:
Een deel van het materiaal komt in een rugzak terecht die de begeleider mee op pad neemt. Deze rugzak moet voor de activiteit in het Van Heurck auditorium afgehaald worden. Een deel van het materiaal staat klaar en blijft in het Van Heurck auditorium, waar het zal gebruikt worden.
Extra materiaal, nodig voor het hele atelier: 1. Schrijfgerief (potlood of balpen). Dit materiaal brengen de leerlingen van de school mee.
1
Klas zkt. Tuinman Richtlijnen voor de begeleider
Doelstellingen 1. De leerlingen verwerven inzicht in het beroep ‘Tuinier’. Ze leren welke taken een tuinier uitvoert, wat de werkomstandigheden zijn en welke studies en talenten belangrijk zijn om dit beroep te kunnen uitoefenen. 2. De leerlingen leren de belangrijkste facetten van het verzorgen van planten kennen. 3. De leerlingen leren technieken voor vermeerdering van planten kennen en oefenen zelf een techniek in. 4. De leerlingen verwerven inzicht in hoe een Botanische tuin aan zijn planten komt en een collectie samenstelt.
RELATIE MET DE EINDTERMEN Wereldorientatie – Maatschappij — De leerlingen kunnen illustreren dat verschillende vormen van arbeid verschillend toegankelijk zijn voor mannen en vrouwen en verschillend gewaardeerd worden. Wereldoriëntatie – Natuur — De leerlingen kunnen bij de verzorging van dieren en planten uit hun omgeving zelfstandig basishandelingen uitvoeren. Wereldoriëntatie – Techniek — De leerlingen kunnen een eenvoudige werktekening of handleiding stap voor stap uitvoeren. — De leerlingen kunnen werkwijzen en technische systemen vergelijken en over beide een oordeel formuleren aan de hand van criteria.
2
Klas zkt. Tuinman Richtlijnen voor de begeleider
ACTIVITEIT 1 INTRODUCTIE: WERKEN IN DE PLANTENTUIN Waar ? Buiten op enkele 100 meter van de hoofdingang (weg van het lawaai van het verkeer).
Duur 10 min.
Doelstellingen 1. De leerlingen krijgen een beeld van de Plantentuin. 2. De leerlingen krijgen een idee van de mensen die werken in een Plantentuin.
Materiaal: Geen materiaal
Verloop van de activiteit: Informatie over de Plantentuin en de mensen die er werken wordt tijdens een leergesprek meegedeeld. Tracht volgende informatie – op maat van de kinderen – aan bod te laten komen: 1. Hoeveel ‘tuin’ heeft de Plantentuin? Totaal: 92 ha = ongeveer 130 voetbalvelden!! 2. Hoeveel tuinmannen/vrouwen werken er in de Plantentuin ? 33 tuiniers, veel vrijwilligers (1 vrouwelijke tuinier, + Elke en Manon + veel vrouwelijke vrijwilliers die helpen bij het tuinieren) 3. Verschillende ‘beroepen’ die te maken hebben met beheer en onderhoud van de tuin en de collecties: Wetenschapper (bioloog, botanicus) Tuinarchitect - landschapsarchitect (om het mooi te maken) Tuinier Parkbeheerder Compostmeester … 4. Binnencollecties: 15 tuiniers, gespecialiseerd in bep. Kassen en/of plantenfamilies, met bijbehorende kweek- en collectiekassen, olv Elke Bellefroid (wetenschappelijk beheer). 5. Openluchtcollecties: 13 tuiniers, olv Dirk De Meyere (wetenschappelijk beheer) + tuin- en landschapsarchitecten. 6. Onderhoud park : 5 tuiniers, waaronder 1 compostmeester
3
Klas zkt. Tuinman Richtlijnen voor de begeleider
ACTIVITEIT 2 OPWARMING Waar ? Zelfde plaats als introductie
Duur 15 min.
Doelstellingen 1. Kennismaking met de leerlingen 2. Introductie in het onderwerp van de activiteit.
Materiaal Voor jongste groep (tot 11 jaar):
Kaartjes met activiteiten en gereedschappen tuin. Poster met tuinactiviteiten en –gereedschappen.
Voor oudere groep (vanaf 11 jaar): blanco kaartjes om vragen te noteren, schrijfgerief.
Verloop activiteit Jongste groep: Bespreken van de verschillende activiteiten die in de tuin moeten gebeuren. Vervolgens krijgt één van de kinderen een kaartje met een bepaalde activiteit erop. Kind komt in het midden van de cirkel en beeldt deze activiteit uit. Wie als eerste de activiteit juist benoemd, mag de volgende activiteit uitbeelden. Eventueel ook: raden van afgebeeld tuingereedschap aan de hand van ja/nee vragen. Oudste groep: Vragen noteren die ze voor de tuinmannen hebben voorbereid. Wie nog geen vraag heeft mag een blanco kaartje houden en er tijdens de activiteit een vraag op noteren.
4
Klas zkt. Tuinman Richtlijnen voor de begeleider
ACTIVITEIT 3 BEZOEK AAN 2 TUINMANNEN Waar ? Afhankelijk van seizoen en afspraken, 2 locaties uit volgende mogelijkheden: 1. Buitencollecties (Hendrik en Jeroen): Herbetum of Medicinale 2. Plantenpaleis: Christophe 3. Collectiekassen: Thomas
Duur: 30 min. per locatie/tuinman totaal 60 min. De tuiniers krijgen op voorhand een planning, maar zorg ervoor dat je hen kan verwittigen wanneer de planning uitloopt! (gsm en nummers voorzien!)
Doelstellingen
De kinderen verwerven inzicht in het beroep van tuinier: wat moet een tuinier doen? Wat moet je goed kunnen/graag doen als je tuinier wil worden? Welke studies moet je doen om tuinier te kunnen worden? Welke voor- en nadelen heeft dit beroep … De kinderen leren welke verzorging planten nodig hebben, in openlucht en in serres. De kinderen krijgen de kans om minstens één activiteit die met tuinieren te maken heeft, zelf uit te proberen. De kinderen worden zich bewust van de manier waarop een Plantentuin zijn collecties samenstelt (aankopen, zelf opkweken, ruilen, in het wild verzamelen …)
Materiaal Wordt, afhankelijk van de uit te voeren activiteit, door de tuiniers voorzien.
Verloop van de activiteit: Buitencollecties (Hendrik en Jeroen):
Korte uitleg over Herbetum of Medicinale tuin. Herbetum: evt. ingaan op concept van ‘plantenfamilies’ (niet te ver in gaan), concepten kruidachtige planten, éénjarigen, vaste planten, planten die wel of niet onze winter verdragen. Medicinale: wat zijn medicinale planten? Zijn er planten die jij herkent? Gebruik je soms kruiden als je ziek bent … Overloop met de kinderen en de tuinmannen de vragen die de kinderen willen stellen. Laat de tuinmannen uitleggen wat ze op dat moment aan doen en waarom ze dat doen. (Kalender van tuinwerk in Herbetum in grote lijnen: maart = spitten, bedden klaarmaken, april = ter plekke zaaien, mei = uitplanten van de vorstgevoelige éénjarigen, zomer = wieden, gras maaien, kanten afsteken, herfst = opruimen, mulchen (?)) Laat de kinderen – in de mate van het mogelijke – de activiteit zelf uitproberen (bv. spitten, harken, planten …)
5
Klas zkt. Tuinman Richtlijnen voor de begeleider
Plantenpaleis (Christophe)
Christophe geeft uitleg + demonstratie over verschillende aspecten van het zorgen voor serreplanten: water geven, voedingsstoffen, geschikte temperatuur, bestrijding van plagen … Als er voldoende tijd is, voorziet Christophe een extra ‘show’ met de Nepenthes.
Collectiekassen (Thomas)
Thomas vertelt over de collectie droogteplanten: hoe verworven, waar komen ze vandaan … Indien mogelijk demonstreert hij een activiteit of laat deze door de kinderen uitvoeren. Thomas vertelt over bijzondere exemplaren in de collectie.
ACTIVITEIT 4 STEKKEN IN DE KWEEKKASSEN Waar ? Kweekkassen
Duur 35 min.
Doelstellingen 1. De leerlingen zien in dat een deel van de planten in een Plantentuin ter plaatse opgekweekt worden. 2. De leerlingen leren dat er verschillende manieren bestaan om planten te vermeerderen. 3. De leerlingen kunnen zelf een plant stekken. 4. De leerlingen weten dat planten een specifieke verzorging en behandeling nodig hebben.
Materiaal Het volgende materiaal staat klaar in de kweekkas, bij Gerry: Per klasgroep min. 2 ruime kartonnen dozen, om plantjes in te zetten Potgrond Takjes van de planten waar stekken van zullen genomen worden (min. 1 per ll., eventueel verschillende soorten) Per leerling in plantenpotje Per leerling 1 blanco etiket Enkele vellen met ‘plantenetiketten’ Snijmesjes (min. 10) Enkele stiften of balpennen
6
Klas zkt. Tuinman Richtlijnen voor de begeleider
Verloop van de activiteit Animator stelt vraag ter opwarming: waar komen alle planten in het Plantenpaleis en de buitencollecties vandaan? Antwoord: deel geruild met andere plantentuinen, érg weinig in het wild verzameld (bescherming wilde planten), deel opgekweekt in onze kweekkassen. Gerry legt uit wat er in de kweekkassen gebeurt. Hij legt uit dat er verschillende manieren zijn om planten te vermeerderen. Vervolgens demonstreert hij hoe de leerlingen een stekje moeten klaarmaken en hoe ze het moeten planten De leerlingen mogen dan zelf aan het werk gaan. TIP: Voor de leerlingen de snijmesjes in handen krijgen, wordt hen duidelijk gemaakt dat ze hier voorzichtig mee moeten omspringen. Wie niet op de juiste manier met het materiaal omgaat, zal het ook niet mogen gebruiken! Wanneer de leerlingen klaar zijn, mogen ze bij de begeleider een etiket halen. Daar schrijven ze hun naam op en vervolgens kleven ze het etiket op hun plantpotje. Ze zetten hun potje in de kartonnen doos die daarvoor klaarstaat. Vervolgens vertelt Gerry iets over de verzorging van de planten. Per gestekte plantensoort wordt minimum een ‘Plantenetiket’ ingevuld en op het juiste potje gekleefd. Als er voldoende tijd is, kunnen alle leerlingen dat doen.
Niet vergeten: zorg ervoor dat de kinderen hun plantjes mee naar school kunnen nemen. Als de groep na de activiteit nog in de Plantentuin blijft, bezorg de dozen met plantjes dan bij de wachters.
7
Klas zkt. Tuinman Richtlijnen voor de begeleider
