WERKEN AAN ZORG
SPELLING HOORWOORDEN
V. DICTEES
DICTEES Het foutloos schrijven van woorden, zinnen en tekst is de einddoelstelling van het leren schrijven. Het belang van foutloos schrijven is heel groot, zelfs in onze huidige samenleving. Denk maar aan documenten die we moeten invullen, een sollicitatiebrief die we moeten
schrijven ... Daarom is het van groot belang dat we onze leerlingen voorbereiden.
Sommigen denken dat het foutloos schrijven op de achtergrond is gekomen door de grote vooruitgang van onze techniek. De computer en allerlei technische snufjes evolueren
razendsnel. Toch blijft het zo dat een computer niet alles corrigeert. Denk maar aan /vooruit/ en /voorruit/, /verrassen/ en /verassen/... Daar blijft het inzicht in de betekenis heel belangrijk. Hoe gaan we nu om met evalueren? Er zijn diverse mogelijkheden. We trachten de mogelijkheden te schetsen en dan kan er een keuze worden gemaakt, afhankelijk van de noden. Of .... U vertrekt vanuit een dictee dat overeenstemt met een bepaald niveau. U neemt het dictee auditief af en maakt een grondige foutenanalyse.
Of ... U behandelt eerst het bekende probleem (dat blijkt uit andere dictees, zoals een leerlingvolgsysteem spelling, dictees bij handleidingen, toetsen spelling, werkblaadjes ...) en vervolgens neemt u een dictee af.
Of ... Een combinatie van beide mogelijkheden. U vertrekt vanuit een dictee. Het is uiterst belangrijk om het juiste dictee te zoeken.
Bij de dictees onderscheiden we telkens 3 niveaus (le niveau, 2e niveau en 3e niveau). Binnen die 3 niveaus maken we ook nog eens een onderscheid. Binnen elk niveau staat aangegeven
over welke items het gaat binnen de woordfrequentielijst. Dat kan een synthesedictee of een dictee met een bepaalde leerinhoud zijn. Een voorbeeld van een synthesedictee is le niveau 1.1 te.rn. 1.16, wat overeenkomt met het
niveau van het le leerjaar. In elk dictee vinden we alle leerinhouden terug die gekend moeten zijn in dat niveau (leerjaar). De gevraagde woorden in de dictees zijn allemaal basisleerstof en komen voor in de woordfrequentielijst. Wanneer u vertekt vanuit het dictee, is het belangrijk
om de gouden regel te hanteren: bij te veel fouten, afbreken! De dictees zijn opgebouwd uit verschillende niveaus. Een bepaalde moeilijkheid kan bijvoorbeeld voorkomen op niveaus 2 en 3. Wilt u graag herhalingsleerstof, basisleerstof en uitbreidingsleerstof onderscheiden, dan kan dat door de diverse dictees te combineren.
© Uitgeverij Averbode, 2009
Fith
Een voorbeeld van een dictee met een bepaalde leerinhoud is een dictee met de letter *b\ Daar zijn de woorden ook gebaseerd op de woordfrequentielijst. Toch zijn er soms aanvullingen
gedaan buiten de woordfrequentielijst om de leerinhoud ruim en grondig te evalueren. U vertrekt vanuit oefeningen.
U weet welke leerinhoud voor een probleem zorgt. Het is de bedoeling dat u eerst de oefening
per item afwerkt en uiteindelijk een controledictee afneemt. Soorten dictees Het evalueren moet ruim gebeuren. Daarom nemen we liefst zowel een visueel als een
auditief dictee af. Het accent leggen we vooral op de auditieve dictees. Wilt u een visueel dictee afnemen, dan kunt u dat ingevulde blad ook kopieren voor de leerling. Wilt u het dictee laten afnemen door leerlingen onderling, dan kan dat natuurlijk ook. Er moet een verschil worden gemaakt tussen woord- en zinnendictees. Dat onderscheid maakt
voor sommige kinderen een verschil in moeilijkheidsgraad. Wanneer er nog veel fouten op woordniveau voorkomen, kunt u het best nog even oefenen alvorens op zinsniveau verder te gaan. Anderzijds zijn er dictees met een geTsoleerd probleem, zij toetsen een bepaalde leerinhoud. Vervolgens zijn er ook integratiedictees. Daarin komen diverse leerinhouden aan bod. U kunt daarbij zelf beslissen of dat op hetzelfde tijdstip gebeurt.
Soorten dicteebladen Wanneer u een dictee afneemt, is de keuze van het dicteeblad vaak bepalend voor de leerlingen. Voor de jongere leerlingen kiest u het best een blad met een dubbel lijntje, ter ondersteuning van de motoriek. Oudere leerlingen schrijven al vlot op een lijntje. Toch kan een dubbel lijntje voor een motorisch zwakkere leerling een grote hulp zijn. Correct spellen staat namelijk in relatie met het motorische aspect... Maar in hoeverre is dat bepalend? Daarom moet bij spelling de nadruk liggen op het correct schrijven en niet op het motorische aspect.
Ook de opbouw van het dicteren is bepalend. Bij aanvang dicteert u woord per woord. Daarna gaat u over naar woordgroepen en u sluit af met zinsdelen. Ook het dicteeblad kan daarbij hulp
bieden. De leerlingen schrijven telkens een woord of een woordgroep in het vakje. De keuze
is de verantwoordelijkheid van de begeleider. Houd vooral rekening met de zinslengte en de verdeling van de zinnen in zinvolle gehelen. Pas eventueel het dicteeblad aan.
582
© Uitgtverij Avttbode, 2009
]
Naam:
Woorddictee
1.
2. 3. 4. 5.
Zinnendictee
1. ' 2,
3. ZZ 4. ^Z 5.
© Uitgcverij Avetbade, 2GD9
533
534
Naam:
Woorddictee
10.
5.
9.
4.
8.
3.
7.
2.
6.
1.
Zinnendictee 1. 2.
3. 4. 5. 6. 7.
8. 9. 10.
© Uitgtvtrij Avcrbode, 2009
Naam:
Woorddictee
10.
5.
9.
4.
8.
3.
7.
2.
6.
1.
Zinnendictee
1. ~
2. ~
3. ~
4. ^2 5. ^
6. ^^
7. ~
8. ~
9. ^
© Uiigertrij Avtrbodt, 200$
mi 'w»v !i»*)8>!n ©
f*
*0l
01
m^^z^^^^ '8i
^^^^za^zz *s
^^^^^ZZZI zi
ZZZIZ^ZZIII 'L
zzizizzi^^^ "9i
zzmzi^zzzi '9
'SL
"S
^ZHHHZI^. >i
ZZZIZZZZZI >
nzmzzzzz; *n
^izzzz^iz *e
98S
Z.8S
'SI
ii /lSk
*6
z
'9
e
Contrott-.-ijt
Naam:
Woorddictee
1.
6.
2.
7.
3.
8.
4.
9.
5.
10.
Zinnendictee Voorbeeldblad: per vakje een woord of woordgroep, zelfaan te passen (op het digitaal dicteeblad) naargelang van de lengte van de zin.
1.
2.
3. 4. 5.
6. 7.
8. 9.
10..
5 gB
® Uitgeverij Averbode, 2009
Conirol-.-d
Naam:
Woorddictee
1.
2.
7.
3.
8.
4.
9.
5.
10.
Zinnendictee
2.
3. 4.
5.
6. 7.
8. 9.
10.
litgeverij Averbode, 2009
589
590
Naam:
Woorddictee 1.
2.
10.
5.
9.
4.
8.
3.
Zinnendictee 1.
2.
3.
4.
5.
© Uitgeverij Averbode. 2009
16S
6001 ''poq'wv iu»*s3i!n
r
7
*Ol
592
C o n t.ro I fr d ic I <;■■;
Naam:
Woorddictee 1.
2.
3. 4. N^g/.,
5.
Zinnendictee
^^
4.
^^^
3.
^^
2.
^^
1.
5.
© UiigtMrij Avtrbsde, 2009
£6S
«ooi *
01
■6i
n •9i
si
•w ei
■u
11.»11.»j.n:•;■ .»■ i*, >\',:;■ s:»ij 1 u Ag
'9
594
Naam:
1.
2.
3.
4.
5.
7.
8.
© Uitgmrij Averbode, 2009
S6S
6ooi '»poq«*v If'^iin ©
T\
*Ol
'6
6Q0Z "
L
II -D I! 111 7_ ."j a J 31 p 3 5 a i 11 / S
i6S
(801 'ipoqjMV [us«3iin ©
'01
