Utrecht gezond!

!

Utrecht gezond

2008-2013

Utrecht Overvecht Wijkgezondheidsprofiel 2010

Asn

Actieplan fase 1, 2009-2010

1

2

Inhoud

1

Inleiding

Wijkgerichte aanpak

4

Gerichte keuzes

4

Gebruikte gegevens

4

Utrecht Overvecht en subwijken

4

Tabellenboek

5

2

Utrecht Overvecht

Overzichtskaart

Sociaaldemografische kenmerken

Lichamelijke gezondheid

10

Psychische gezondheid

11

Leefstijl

12

Fysieke en sociale leefomgeving

13

Informatie- en voorzieningenbehoeften

14

Zorggebruik

15

3

Aandachtsgroepen Utrecht

Volwassenen

16

Jeugd

18

6 8


3

1 Inleiding

Wijkgerichte aanpak

Gebruikte gegevens

In het kader van het convenant Utrecht gezond! wer-

Voor dit gezondheidsprofiel is gebruikgemaakt van

ken Agis Zorgverzekeringen en de gemeente Utrecht

de gegevens uit de Gezondheidspeiling 2008 en

intensief samen aan een betere gezondheid van

de Jeugdmonitor 2006-2007 en 2008-2009 van de

Utrechtse inwoners. Hierbij geven we prioriteit aan

gemeente Utrecht. De gezondheidspeiling is een

inwoners van de aandachtswijken Utrecht Overvecht,

schriftelijke enquête die elke twee jaar wordt afge-

Noordwest, Zuid, Zuidwest en aan Leidsche Rijn als

nomen onder de Utrechtse bevolking van 16 jaar

snelgroeiende nieuwbouwwijk. Daarbij kiezen we voor

en ouder. De Jeugdmonitor wordt gehouden onder

een wijkgerichte aanpak om in te kunnen spelen op de

kinderen in groep zeven en acht van de basisschool

lokale gezondheids- en zorgsituatie.

(BO 7/8) en jongeren in de tweede en derde klas van het voortgezet onderwijs (VO 2/3).

Gerichte keuzes

In het profiel zijn ook gegevens over het zorggebruik

De basis voor gezondheidsbevordering en zorg is

opgenomen. Het gaat hierbij om het zorggebruik van

inzicht in de gezondheidssituatie van de inwoners

de Agis verzekerden binnen de wijk Overvecht.

van de wijk. Het wijkgezondheidsprofiel voor Utrecht

4

Overvecht geeft informatie over thema’s als lichame-

Overvecht en subwijken

lijke en psychosociale gezondheid, leefstijl, fysieke

Overvecht bestaat uit de subwijken Taagdreef/

en sociale leefomgeving, behoefte aan gezondheids-

Zamenhofdreef, Wolgadreef/Neckardreef, Amazo-

informatie en voorzieningen in de buurt, en zorg-

nedreef en Zambesidreef/Tigrisdreef en is in haar

gebruik.

geheel aangewezen als krachtwijk. De gegevens over

Veel van de problemen vragen om een gezamenlijke

de gezondheidssituatie in Overvecht worden voor de

aanpak van bijvoorbeeld welzijnswerk, thuiszorg,

wijk als geheel gepresenteerd. Wanneer er tussen de

woningcorporaties, huisartsen, GG&GD en scholen.

subwijken verschillen zijn in gezondheid, wordt dit

De gegeven informatie kan de gemeente Utrecht en

in de tekst vermeld. Tot slot is achter in dit gezond-

Agis Zorgverzekeringen helpen om - samen met de

heidsprofiel een overzicht opgenomen van aandachts-

lokale actoren in de wijk - gerichte keuzes te maken

groepen waar gezondheidsproblemen meer dan ge-

op het gebied van gezondheidsbevordering en zorg.

middeld voorkomen (op basis van leeftijd, geslacht,

opleiding en etniciteit). Deze gegevens zijn gebaseerd op de hele gemeente Utrecht, maar gelden ook in Overvecht. Tabellenboek Bij dit wijkgezondheidsprofiel hoort het ‘Tabellenboek Overvecht’. In dit tabellenboek is gedetailleerde informatie over de gezondheidssituatie van de inwoners van Overvecht te vinden. U kunt dit tabellenboek vinden op www.utrechtgezond.nl. Hier kunt u ook de wijkgezondheidsprofielen en tabellenboeken van de wijken Noordwest, Zuid, Zuidwest en Leidsche Rijn downloaden.


5

2 Utrecht Overvecht

Overzichtskaart Ongeveer drie kwart van de inwoners van Overvecht ervaart zijn gezondheid als goed. Ook wordt in de wijk minder vaak overmatig alcohol gedronken dan gemiddeld in Utrecht. Voor de wijk zijn echter ook aandachtspunten en behoeften te noemen.

Overvecht

Utrecht

Overvecht

Zambesidreef/

Amazonedreef

Tigrisdreef 6

Taagdreef/

Wolgadreef/

Zamenhofdreef

Neckardreef

Overvecht Aandachtspunten t.o.v. Utrecht - ervaren gezondheid - chronische aandoeningen bij volwassenen - psychische gezondheid - regie over eigen leven - leefstijl (overgewicht en obesitas) - eenzaamheid - ontevredenheid over leefomgeving - lage buurtcohesie - meer lange huisartsconsulten - meer dagopnames ziekenhuis Verhoogde behoefte t.o.v. Utrecht - ondersteuning bij verminderen van spanning, stress en slaapproblemen - ondersteuning bij afvallen, bewegen en stoppen met roken - ondersteuning bij omgaan met eenzaamheid - ondersteuning bij het verbeteren van de woonomstandigheden


7

Sociaaldemograﬁsche kenmerken

De wijk Overvecht telt ruim 31.000 inwo-

Figuur 1. Leeftijdsopbouw

ners. Dit is 11% van de Utrechtse bevolking. In Overvecht wonen relatief veel ouderen (figuur 1). Hun aandeel in de bevolking daalt echter sneller dan stedelijk het geval is.

0-17 jaar

Figuur 2. Etnische samenstelling

18-34 jaar

35-64 jaar

De etnische samenstelling van Overvecht wijkt af van het Utrechts gemiddelde (figuur 2). 51% van de inwoners is van allochtone afkomst ten opzichte van 31% gemiddeld in Utrecht. De grootste allochtone groepen zijn Marokkaans (21%) en Turks (9%). Het aantal éénoudergezinnen in Overvecht is relatief hoog: 9% van de huishoudens t.o.v. 5% gemiddeld in Utrecht. De meeste éénNederlands

Marokkaans

Turks

* Overig: Surinaams/Antilliaans, Overig Westers, Overig niet-Westers.

Overig*

oudergezinnen (11%) wonen in de subwijk Amazonedreef. Overvecht heeft de meeste inwoners van Utrecht (53%) met een lage opleiding (LO of MAVO/LBO).

8

65+

Ook wat betreft werk en inkomen is de

Figuur 3. Werk en inkomen

situatie voor de inwoners van Overvecht het

*

minst gunstig van heel Utrecht. 63% van de inwoners heeft een inkomen beneden modaal, 34% van de inwoners heeft moeite met

*

rondkomen en 15% heeft geen werk (figuur 3). Wel zijn er verschillen tussen de subwijken. Zo heeft 72% van de inwoners van

*

de subwijken Wolgadreef/Neckardreef en Amazonedreef een inkomen beneden modaal, tegenover 51% van de inwoners van de Taagdreef/Zamenhofdreef. 22% van de inwoners in Taagdreef/Zamenhofdreef en 42% van de inwoners in Zambesidreef/Tigris-

Lage opleiding**

Geen werk

Moeite met rondkomen

Inkomen beneden modaal

* Percentage wijkt significant af van het gemiddelde in Utrecht. ** Voor opleiding is niet getoetst op verschillen.

dreef hebben moeite met rondkomen. In de Amazonedreef heeft 22% van de inwoners geen werk.

Utrecht

Overvecht Actieplan fase 1, 2009-2010

9

Lichamelijke gezondheid

Ruim een kwart van de inwoners uit Overvecht en zelfs

Eén op de vijf ouderen in Overvecht heeft een beper-

een derde van de volwassenen in de subwijk Amazo-

king in gehoor en/of zichtvermogen, wat meer dan

nedreef rapporteren een matig of slecht ervaren ge-

gemiddeld is in Utrecht (14%). Beperkingen in de

zondheid. In Utrecht is dit gemiddeld 14% (figuur 4).

algemeen dagelijkse levensverrichtingen (ADL) (17%)

Hiermee is de ervaren gezondheid in Overvecht het

komen onder ouderen in Overvecht ongeveer even-

meest negatief van alle Utrechtse wijken. Bij de jeugd

veel voor als gemiddeld in Utrecht.

in Overvecht is de ervaren gezondheid vergelijkbaar met het stadsgemiddelde: 16% (BO 7/8) en 20%

Figuur 4. Lichamelijke gezondheid

(VO 2/3) van hen ervaart de eigen gezondheid als matig of slecht. Bijna 60% van de volwassenen en 80% van de ouderen

*

in Overvecht heeft één of meer aandoeningen of ziekten. Aandoeningen aan het bewegingsapparaat (36%), overspannenheid/stress (22%), hoge bloeddruk (19%) en astma (13%) komen in Overvecht het meest voor.

*

Matig tot slecht ervaren gezondheid

Min.1 ziekte/ aandoening (<55)

* Percentage wijkt significant af van het gemiddelde in Utrecht.

10

Min.1 ziekte/ aandoening (≥55)

Psychische gezondheid

In de subwijk Taagdreef/Zamenhofdreef is het aantal mensen dat onvoldoende regie ervaart vergelijkbaar met het Utrechts gemiddelde (12%). Van de leerlingen in VO 2/3 heeft 16% een ongunstig psychisch welbevinden. Dit komt overeen met het gemiddelde in Utrecht.

De psychische gezondheid van de volwassen Over-

Figuur 5. Psychische gezondheid

vechters is ongunstiger dan gemiddeld in Utrecht (figuur 5). Bijna 1 op de 10 inwoners in Overvecht heeft een hoog risico op stemmingsproblemen. Daar-

*

naast heeft de helft van de Overvechtse inwoners en zelfs 58% van de bewoners uit de subwijk Amazonedreef een matig tot hoog risico op stemmingsproblemen. Van de inwoners in Taagdreef/Zamenhofdreef

*

heeft echter slechts 2% een hoog risico op stemmings-

*

problemen. 7% van de inwoners in Overvecht geeft aan een angststoornis te hebben (t.o.v. 5% gemiddeld in Utrecht). Tenslotte geeft 15% van de volwassenen in Overvecht aan weinig regie te voelen over het eigen leven.

Matig tot hoog risico stemmingsproblemen

Hoog risico stemmingsproblemen

Depressie

Onvoldoende gevoel regie eigen leven


Utrecht


11

Leefstijl

Met uitzondering van het alcoholgebruik is de leefstijl van de volwassenen in Overvecht ongunstiger dan gemiddeld in Utrecht (tabel 1). Overgewicht en obesitas komen in Utrecht het meest voor in Overvecht. In de subwijk Wolgadreef/Neckardreef heeft zelfs 57% van de inwoners overgewicht (inclusief obesitas) en 20% obesitas. Daarnaast wordt er minder ontbeten dan gemiddeld in Utrecht en voldoen minder mensen aan de beweegnorm. Ook wordt er in Overvecht relatief veel gerookt. Bij de leerlingen in VO 2/3 in Overvecht komt overgewicht ook meer voor dan gemiddeld in Utrecht, namelijk 20% ten opzichte van 12% (tabel 2). De jeugd in Overvecht ontbijt en beweegt minder dan gemiddeld in Utrecht. In VO 2/3 roken wel minder jongeren en ook het aantal jongeren dat ooit alcohol gebruikt heeft, is lager dan gemiddeld in Utrecht. Tabel 1. Leefstijl volwassenen

Utrecht 39%

51% *

Obesitas

10%

18% *

< 5 dagen per week ontbijten

16%

24% *

Voldoet niet aan beweegnorm

38%

44% *

Roken

25%

29% *

Overmatig alcoholgebruik

13%

10% *


12

Overvecht

Overgewicht (incl. obesitas)

Tabel 2. Leefstijl jeugd

Utrecht

Overvecht

BO 7/8 < 5 dagen per week ontbijten

14%

27% *

Sport weinig

17%

27% *

Roken (ooit)

5%

11%

Alcoholgebruik (ooit)

39%

17% *

VO 2/3 Overgewicht

12%

20% *

< 5 dagen per week ontbijten

22%

31% *

Voldoet niet aan beweegnorm

38%

46% *

Roken (nu)

12%

7%

Alcoholgebruik (ooit)

42%

28% *


*

Fysieke en sociale leefomgeving

In Overvecht is 21% van de volwassenen (figuur 6)

Van de jeugd heeft een vergelijkbaar deel als gemid-

en 32% van de jongeren in VO 2/3 in Overvecht on-

deld in Utrecht een chronisch ziek of verslaafd familie-

tevreden met zijn woonomgeving. Ongeveer 1 op de

lid (BO 7/8: 18%, VO 2/3: 27%). Ook het aantal jonge-

5 kinderen in BO 7/8 vindt de eigen buurt niet leuk.

ren dat thuis problemen ervaart is vergelijkbaar met

Van de Utrechters ervaren inwoners uit Overvecht het

het Utrechts gemiddelde (BO 7/8: 24%, VO 2/3: 30%).

meest een lage buurtcohesie, dat wil zeggen weinig gevoel van samenwerking en vertrouwen.

Figuur 6. Fysieke en sociale leefomgeving

In Utrecht komt sterke eenzaamheid het meeste voor in Overvecht en dan met name in de subwijken Wolga-

*

dreef/Neckardreef en Zambesidreef/Tigerdreef (beide 18%). Alleen in de subwijken Taagdreef/Zamenhofdreef en Amazonedreef wordt er minder eenzaamheid dan gemiddeld in Utrecht ervaren. Er zijn geen verschillen tussen Overvecht en Utrecht totaal wat betreft het aantal volwassenen dat intensieve mantelzorg geeft (10%) en het aantal

* *

volwassenen dat ooit slachtoffer is geweest van huiselijk geweld (7%). Ontevreden woonomgeving

Lage buurtcohesie

Sterk eenzaam


Utrecht


13

Informatie- en voorzieningenbehoeften

Inwoners uit Overvecht hebben het meeste behoefte aan informatie en hulp bij het verminderen van spanning en stress (15%), gezonde nachtrust en slaapproblemen (14%), beweging (13%) en het verbeteren van de woonomstandigheden (14%). Overvechters - met name de inwoners van de subwijk Zambesidreef/Tigrisdreef - hebben ten opzichte van Utrecht een verhoogde behoefte aan ondersteuning bij leefstijlgerelateerde onderwerpen, lichamelijke en psychische gezondheid, het verbeteren van de woonomstandigheden en de opvoeding van kinderen. Wat betreft voorzieningen is er in Overvecht het meeste behoefte aan een park/groenstrook (14%), tandarts (10%) en sociaal-culturele activiteiten (10%). Ten opzichte van Utrecht is er een verhoogde behoefte aan een informatiepunt voor zorg en hulp en aan fysiotherapeuten. Tabel 3. Zorggebruik Utrecht

Taagdreef/ Zamenhofdreef

Wolgadreef/ Neckardreef

Zambesidreef/ Tigrisdreef

Consult huisarts

73%

71% **

74% **

72% *

73% *

Lang consult huisarts

26%

32% *

30% *

29% *

27%

Interne geneeskunde

8%

8% *

9% **

18% *

8%

Dagopname

8%

8%

9% *

11% *

8% *

Gynaecologie

5%

5%

6%

5%

7% *

* Percentage is meer dan 10% hoger dan verwacht op basis van de samenstelling van de populatie. ** Percentage is meer dan 10% lager dan verwacht op basis van de samenstelling van de populatie.

14

Amazonedreef

Zorggebruik

Het aantal lange huisartsconsulten is hoger dan

In de subwijk Taagdreef/Zamenhofdreef is het aan-

verwacht op basis van de populatie in Overvecht

tal personen dat een medicatieverstrekking heeft

(tabel 3, pagina 14). Het zelfgerapporteerde zorg-

gekregen lager dan verwacht op basis van de populatie-

gebruik (data gemeente) voor paramedische zorg

samenstelling. Bij de bewoners van de subwijk Amazo-

(fysiotherapie 20%, diëtist 5%) en GGZ zorg (10%) is in

nedreef is dit juist hoger dan verwacht (tabel 4).

Overvecht vergelijkbaar met Utrecht gemiddeld. Wel wordt er in Overvecht meer gebruikgemaakt van de

Bovenstaande gegevens1) komen voornamelijk uit de

thuiszorg (6% t.o.v. 4%).

databases met gegevens over verzekerden van Agis.

Het gebruik van een eerstelijnspsycholoog is minder

De gegevens van de gemeente over zorggebruik op

dan verwacht (0,7%) op basis van de samenstelling van

basis van zelfrapportage zijn apart weergegeven.

de populatie. De helft van de inwoners van Overvecht

Data over zorggebruik en medicatieverstrekkingen

heeft in 2007 een poliklinische behandeling gehad.

van Agis zijn afgezet tegen de Agis norm. Deze norm

Hierbij is het aandeel mensen dat een poliklinische

is gebaseerd op de landelijke gegevens van de Agis

behandeling heeft ondergaan bij gynaecologie hoger

populatie en gecorrigeerd voor de samenstelling van

dan verwacht op basis van de samenstelling van de

de populatie (leeftijd, geslacht, chronische ziekte,

populatie.

wonen in een achterstandswijk).

Tabel 4. Medicatieverstrekkingen Utrecht

Taagdreef/ Zamenhofdreef

Wolgadreef/ Neckardreef

Amazonedreef

Zambesidreef/ Tigrisdreef

Totaal

81%

82% **

83% **

86% *

80%

Antidepressiva

11%

11% **

13% **

14% *

11%

Maagmiddelen

22%

22% **

25%

27% *

22% **

Cholesterolverlagers

14%

14% **

15%

16% *

11% **

* Percentage is meer dan 10% hoger dan verwacht op basis van de samenstelling van de populatie. ** Percentage is meer dan 10% lager dan verwacht op basis van de samenstelling van de populatie.

1)

Uitgebreide uitleg hierover vindt u in het tabellenboek via de website www.utrechtgezond.nl.


15


Volwassenen In tabel 5 staan voor volwassenen per onderwerp de aandachtsgroepen in Utrecht aangegeven op basis van etniciteit, opleiding, leeftijd en geslacht. Een groep wordt als aandachtsgroep aangeduid als een bepaald gezondheidsprobleem significant vaker voorkomt dan gemiddeld in Utrecht. Wat betreft zorggebruik worden de aandachtsgroepen gedefinieerd als groepen met een zorggebruik dat significant hoger is dan gemiddeld in Utrecht (zelfrapportage), dan wel meer dan 10% hoger is dan het verwachte zorggebruik op basis van de Agis norm (data Agis). Tabellenboek In het tabellenboek staan de prevalenties van de onderwerpen per aandachtsgroep weergegeven; zowel per wijk als voor Utrecht als geheel. Het tabellenboek is te vinden op www.utrechtgezond.nl.

16

Tabel 5. Aandachtsgroepen Utrecht Volwassenen

Etniciteit**

Opleiding

NL M T S/A OW ONW LO MAVO HAVO HBO LBO VWO WO MBO

Leeftijd 19- 39

40- 54

55- 64

Geslacht 65- 79

80+

M

Gezondheid X X X X X X X X Matig/slecht ervaren gezondheid X X X X X X Minimaal 1 ziekte of aandoening X X X X X X Hoog risico stemmingsproblemen X X X Angststoornis X X X X Depressie X X X X X X X Onvoldoende gevoel regie eigen leven Leefstijl X X X X X X X X Overgewicht (incl. obesitas) X X X X X X < 5 dagen per week ontbijten X X X X X X Voldoet niet aan beweegnorm X X X Roken X X X Overmatig alcoholgebruik Leefomgeving X X X X X X Ontevreden woonomgeving X X X X Lage buurtcohesie X X X X X Sterk eenzaam X X Ooit slachtoffer huiselijk geweld X X X X X Geeft intensieve mantelzorg Zorg X X X X X Huisartsbezoek X X Bezoek fysiotherapeut X X X X Bezoek diëtist X Bezoek aan minimaal 1 zorgverlener GGZ* X Medicatieverstrekkingen totaal X Verstrekking antidepressiva

V

X X

X X

X

* Consult bij RIAGG/GGZ, algemeen maatschappelijk werk, centrum voor alcohol en drugs, vrijgevestigd psycholoog, vrijgevestigd psychiater en/of sociaal psychiatrisch verpleegkundige/praktijkondersteuner GGZ. ** NL: Nederlands, M: Marokkaans, T: Turks, S/A: Surinaams/Antilliaans, OW: Overig Westers, ONW: Overig niet-Westers.


17


Jeugd In tabel 6 staan voor de jeugd per onderwerp de aandachtsgroepen in Utrecht aangegeven op basis van etniciteit, leeftijd, geslacht en opleiding. Het gaat hierbij om jongeren uit groep zeven en acht van de basisschool (BO 7/8) en de tweede en derde klas van het voortgezet onderwijs (VO 2/3). Een groep wordt als aandachtsgroep aangeduid als een bepaald gezondheidsprobleem significant meer voorkomt dan gemiddeld in Utrecht. Tabellenboek In het tabellenboek staan de prevalenties van de onderwerpen per aandachtsgroep weergegeven voor Utrecht als geheel. Het tabellenboek is te vinden op www.utrechtgezond.nl.

18

Tabel 6. Aandachtsgroepen Utrecht Jeugd

Etniciteit*

Opleiding

NL M T S/A O VMBO

Leeftijd

HAVO VWO

≤10

11

12

13

Geslacht 14

15

≥16

M

V

Gezondheid X X Matig/slecht ervaren gezondheid BO 7/8 X X X Matig/slecht ervaren gezondheid VO 2/3 X Lage score op zelfvertrouwen BO 7/8 X Ongunstig psychisch welbevinden VO 2/3 X X Negatieve score op zelfbeeld VO 2/3 Leefstijl X X X X Overgewicht VO 2/3 X X X X < 5 dagen per week ontbijten BO 7/8 X X X X X < 5 dagen per week ontbijten VO 2/3 X X X Sport weinig BO 7/8 X X X X Voldoet niet aan beweegnorm VO 2/3 X X Roken (ooit) BO 7/8 X X X Roken (actueel) VO 2/3 X X X Alcoholgebruik (ooit) BO 7/8 X X X X X Alcoholgebruik (ooit) VO 2/3 Leefomgeving X Vindt eigen buurt niet leuk BO 7/8 X X X X Ontevreden eigen buurt VO 2/3 Ervaart problemen thuis BO 7/8 X X X Ervaart problemen thuis VO 2/3 Chronisch ziek of verslaafd gezinslid BO 7/8 X Langdurig ziek gezinslid VO 2/3 * NL: Nederlands, M: Marokkaans, T: Turks, S/A: Surinaams/Antilliaans, O: Overig Westers en Overig niet-Westers.


19

Agis Zorgverzekeringen Bezoekadres Van Asch van Wijckstraat 55 3811 LP Amersfoort

Postadres Postbus 2423 3500 GK Utrecht

Postadres Postbus 19 3800 HA Amersfoort

April 2010 www.utrechtgezond.nl E-mail: [email protected] 20

Fotografie: Sietse Brouwer

a.2574am65.10.1

GG&GD Utrecht Bezoekadres Jaarbeursplein 17 3521 AN Utrecht

Utrecht gezond!

Recommend Documents