M USEUMKOMPAS Een nieuwe richting voor de crossmediale dienstverlening van musea
MuseumKompas Aanvraag RAAK-Publiek 1 november 2010 Hogeschool Utrecht Lectoraat Crossmedia Content Lees meer...
5. Kenniscirculatie(pag. 32)
INHOUDSOPGAVE
Werkvormen Beroepenveld
6. Duurzaamheid(pag. 40)
Samenvatting (pag 7)
1. Inleiding (pag 8) Waarom nu en waarom RAAK?
7. Disseminatie & Communicatie(pag.46)
2. Vraagarticulatie (pag. 12) De vraag achter de vraag?
8. Monitoring & Evaluatie (pag.48) 3. Netwerkvorming (pag. 16) Uitgangspunten van de netwerkvorming
9. Projectmanagement & Projectorganisatie (pag. 50)
De werkplaats Crossmedialab Planning
4. Onderzoek en kennisverhoging (pag. 24)
SWOT-analyse
Bijlagen (pag. 58) Referenties (pag. 66) Colofon (pag. 69)
SAMENVATTING 2011 moet starten op basis van een RAAK-subsidie (van uitgevoerd door het Lectoraat Crossmedia Content van de -
ondersteunen van de museumprofessional in de ontwikkeling van nieuwe robuuste crossmediale diensten. Dit is nodig omdat de museumprofessional steeds meer geconfronteerd wordt met een
-
stukken in de publieke sector.
de toenemende invloed van digitalisering op de Lees meer... benchmark die in kaart brengt hoe crossmediaal erfgoedveld; een werkboek voor museumprofesdigitale dienstverlening en medewerkers nieuwe
senteren we als een kompas voor professionals in -
dienstverlening.
gevonden vanuit de wens via samenwerking tot verbetering van de dienstverlening door musea te
het verlengde hiervan. -
7 Crossmedialab
1
-
INLEIDING
verantwoording). Het is daarmee een vraag naar weer terug naar verantwoording.
checklists voor de ontwikkeling van crossmediale diensten. Het geheel presenteren we als een
complexe taak het hoofd te bieden wordt onder professionals daarom steeds luider.
geven aan hun crossmediale dienstverlening.
ondersteunen van de museumprofessional in de ontwikkeling van nieuwe robuuste crossmediale diensten door de professionals kennis en vaardigdanig tekort. De nieuwe media moge-
Aangrijpingspunt: crossmediale dienstverlening Museumkompas plaatst de ontwikkeling van crossmediale diensten door musea in het bredere
en ook oplossingen te laten implementeren in digitale dienstverlening en medewerkers nieuwe
professional onderbouwde afwegingen maken en
niet verbonden met de strategische doelstellingen verbinden met de strategie van de instelling en een dus geconfronteerd met crossmediale vraag-
Museumkompas de te ontwikkelen nieuwe dienst. -
-
de toenemende invloed van digitalisering op de -
de dienstenontwikkeling wordt dan naar de hoe ontwikkel ik nieuwe crossmediale diensten daarvoor een methode beschikbaar die al enkele geven tot sturing en verantwoording. Het is een
8 MuseumKompas
meer generiek in de vorm van een benchmark voor 9 Crossmedialab
De reden om Museumkompas als onderdeel van publiek toe.
verder overleggen en kennisdelen willen verbinden lideerde kennis wordt opgebouwd die duide-
1) De kennis en vaardigheden van de museerfgoed instellingen om met nieuwe media aan de
het vormgeven door die professional van een complexe omgeving;
worden.
toepassingen dan ook meestal een kort leven be-
lectoraat Crossmedia Content van de Faculteit
M u s e u m s t ad wij
nische infrastructuur die met beperkte middelen
d e bu r en
verschillende onderdelen van dit programma is een analysemodel dat binnen het lectoraat is
groot publiek. Waarom nu en waarom RAAK? puntenbeleid (HU) en contractgelden. 10 MuseumKompas
11 Crossmedialab
De vraag achter de vraag?
2
komen te liggen op het vergroten en verbreden van
VRAAGARTICULATIE
drie ontwikkelingen samen die in samenhang
“Ik ben voor het Rijksmuseum bezig hun audiovisueel materiaal (bewegend beeld en geluid) te in-
de doorwerking van de digitalisering van collec-
mee?” (Josje Schnitzeler) “De culturele sector wordt steeds vaker voor digitale uitdagingen gesteld. Bezoekers willen hun iPhone kunnen gebruiken in het museum. Of ze willen thuis online archiefstukken kunnen inzien. Bovendien is ‘beleving’ in de culturele sector belangrijker geworden. Maar hoe kunnen musea, ar-
dienstenvraag
media?” (Rowan)
wezensvraag sturingsvraag.
mogeen samengesteld maar kent een veelvoud aan kenmerken die maakt dat er allerlei deelgroepen
De drie ontwikkelingen die de uitvoering van de taakstelling van de museumprofessional steeds
greep uit recente discussies die gevoerd gen waar museumprofessionals mee rondlopen. Het lectoraat Crossmedia Content en BMC hebben veel contacten in het veld en worden steeds vaker
H et volgen d e d or p
lectoraat en BMC (
en
).
-
-
-
De ker k
gaan.
Museumkompas ontstaan.
O nderzo ek
12
MuseumKompas
13
M u s e u mk ompa s
Crossmedialab
Hoof d st u k 2 H i er
willen gemeentes bevorderen dat de eigen inkom-
het gebruik van digitale middelen voor beter culturele instellingen wordt verkleind. Het gesprek hierover met culturele instellingen en tussen ge-
-
m pas
-
opgelost.
Het v olg en d e d o rp
archieven om problemen rondom beheer en de
a
3) Als derde en laatste kan genoemd worden c.q. digitale conservering. De inspanningen van de
De kerk
van sturing en verantwoording. De vraag van de professional naar het vormgeven van nieuwe diensten met nieuwe media kan niet
On d er zoek
Het antwoord dient rekenschap te geven van
crossmediale diensten (verder aangeduid als de -
Het ontbreekt in den brede aan een uitgekristalliseerd en geformaliseerd beleid met betrekking tot digitalisering en digitale dienstverlening.
samenhang die de portee is van Museumkompas. de betrokken gemeenten ontbreekt het aan een
14 MuseumKompas
15 Crossmedialab
3
NETWERKVORMING Uitgangspunten van de netwerkvorming
-
-
deelname van ruim 40 professionals.
lening door musea te komen.
-
de professionals in het beroepenveld die eenvoudig
totaal enkele honderden professionals.
16 MuseumKompas
17 Crossmedialab
van professionals in de publieke sector. BMC neemt sedert april 2010 structureel deel in de Kenniskring Crossmedia Content van
Partners
-
-
kwaliteit van digitalisering en digitale dienstverlening naar digitaal erfgoed.
land en is sterk publieksgericht middels een belevingsmuseum.
Twentse Welle
Armando Museum
Amersfoort.
ontwikkelen aan instrumenten en resultaten implementeren en dissemineren. Verder is er intensief overleg met de Nederlandse Museum Vereniging (Siebe Weide) over deel-
18 MuseumKompas
TwentseWelle is het natuur- en cultuurhistorisch mu-
-
Partners
Het kent een uitgebreid aanbod voor scholen en trekt
een
-
uniek
binnenvaartmuseum schiedenis van de binnenvaart in beeld.
Museon
verdedigingswerken en wapens door de eeuwen heen. Het ondergaat momenteel een metamorfose die sterkere verankering in de regio en publieksgerichtheid beoogt. -
Verder lopen er nog gespreken met andere deelnemers het Fries museum.
het museum ondersteunt en die de binding met het (te werven) publiek vergroot.
vredesverdrag uit 1713 dat is getekend in Utrecht. Vrede 20 MuseumKompas
stad en provincie Utrecht.
De werkplaats Crossmedialab Kern van de netwerkvorming is het Crossmedialab. Het Crossmedialab is de werkplaats van het lectoraat Crossmedia Content van de Faculteit
Labtalk #28 crossmedialab.nl) waar studenten en docenten
KRO en Crossmedia: KRO's Rode kamer Denicio Hilman
lab is een herkenbare fysieke plek in de Faculteit
17 Maart 2010 10:00 - 11:30 0s142
-
worden gebracht. Het Crossmedialab is ook een virtuele plek (www.
22 MuseumKompas
23 Crossmedialab
Cell Medialab
4
ONDERZOEK EN KENNISVERHOGING
24
het publiek. Context van het onderzoek -
Museumkompas Crossmedialab.
. Wijs met Media (2009) en lage 2).
Crossmediapunt aanpak.
Meer 24 MuseumKompas
25 Crossmedialab
Crossmediapunt Wezensvraag
Sturingsvraag
Dienstenvraag
-
-
Meer Business modellen
geven waar musea vanuit hun publiekstaakstelling
scorecards
voorraad digitale content. De pregnante vraag is
En meer
content wordt aan wie via welk kanaal of kanalen
-
Onderzoekskader
Visie Missie Strategie
Doelen
Instrumenten
Resultaten
Beleid
de fase van nieuwe dienstontwikkeling. Dit laatste
Veld
Publiek
Gemeente
wel twee methodieken ontwikkeld die in het onderverlening is die met de missie en doelstellingen -
-
26 MuseumKompas
27 Crossmedialab
24
-
1) Welke crossmediale diensten voor musea kunnen worden ontwikkeld en welke crossvoor ondersteuning? Welke sector speci-
er wordt momenteel een discussie gevoerd in het de archetype discussie in het beroepenveld?
Museumkompas
museum kan innemen als invulling van haar maat-
2) Welke businessmodellen kunnen worden ontwikkeld voor de crossmediale dienstver-
baseerd op input vanuit interviews en workshops
worden gebaseerd op de STOF-methode en de methode van Osterwalder? Welke sector
dienstverlening en e-overheid). We geloven dat door aan te sluiten op een bestaand sturingskader
onderliggende ontwikkelingen.
-
robuust uitgangspunt voor de doorvertaling van de missie van een musea naar haar dienstverlening.
Crossmediapunt -
Onderzoeksvragen samenwerking met een brede vertegenwoordiging vanuit een museum worden opgesteld.
ondersteunend worden gemaakt voor de -
Meer
gemeenten?
28 MuseumKompas
29 Crossmedialab
Onderzoeksresultaten
lende archetypen) van de aard en omvang van de crossmediale invulling van hun publieksworden in casussen gepresenteerd met duiding concepten.
wordt in hoofdstuk 5 toegelicht.
typen.
3)
Vier nieuwe businessmodellen voor de digitale dienstverlening van musea
Crossmediapunt
en te maken.
30 MuseumKompas
31 Crossmedialab
5
Data Generaliseren
KENNISCIRCULATIE
Theorievorming Concepten
Veldtest
ht
Lees meer...
rzo ek sg e On de
Generaliseren
k rie
op nieuwe crossmediale dienstverlening in musea.
ne
met deelnemende instellingen worden concepten
Data
Ge
ric
ht
de theorievorming ook als beginpunt kan worden genomen door vanuit de theorievorming op basis van vraagstellingen en hypothesen te komen tot
eci fie k
en generieke kennisontwikkeling toepasbaar voor het gehele beroepenveld. De aanpak is vormge-
Prototypen
Sp
te doorlopen is er een toenemende gerichtheid op -
ric ge tie en erv Int
Methode & Aanpak
Theorievorming Concepten -
32 MuseumKompas
vervolgens gebruikt om tot theorie-vorming te
Prototypen Veldtest 33 Crossmedialab
Concepten Voor de ontwikkeling van con-
Werkvormen De verschillende fases in de aanpak worden vormgegeven in de verschillende werkvormen die worden
is ontwikkeld in het Pieken in de Prototypen
Lees meer...
graag binnen de eigen muren men voor aan studententeams dententeams aan oplossingen die tle pitchen aan de opdrachtgevers.
binnenshuis bivakkeren en daar concepten doorontwikkelen tot sionals van de musea in hun eigen
Veldtest
werkomgeving van een museum Data -
van een week en begint met een
invalshoeken naar de problemen -
De Datavergaring van de veldvan de vorm die de veldtesten
de opdrachtgevers en eindigt met een plenaire pitch van de teams op -
Theorievorming Op basis van de vergaarde data -
in een veldtest. Voor het proaangedragen oplossingen. Per Me-
technieken gebruikt die bekend
een studententeam bestaat uit 3 a 4 studenten. De betrokken lectoraten van de diverse opleidingen
visualiseren en het inbrengen van spelcomponenten in het komen
er intensief getest kan worden door de museale staf en door deelnemers aan de museale acper museum bepaald worden op
vergaard vanuit de crossmediale nieuwe aanpak waarmee we graag -
lage 1). 34 MuseumKompas
-
varing delen met anderen.
worden dat er voldoende deelname is.
Generaliseren
worden ervaringen en gegevens vanuit verschillende contexten preteerd op terugkerende facet-
len worden gebruikt voor de ontwikkeling van aangepaste of nieuwe modellen. Tevens worden nieuwe vraagstukken gegenec.q. datavergaring in aanmerking komen. 35 Crossmedialab
Activiteiten en Resultaten samenhang beschreven. Lees meer...
Data MediaBattle 4x organiseren van een Media-
vanuit de verschillende andere
-
-
Generaliseren Veldtest -
Theorievorming
Het meest veelbelovende protoPrototypen
vinden plaats aan het begin van Blok 1 (september) en Blok 3 concepten verder worden geprode voorbereiding een maand en
onderdeel van een veldtest. De -
in kaartbrengen van crossmediale aspecten van het publieksaanbod views met professionals worden gehouden.
voorbereiding en datavergaring. Resultaten
prototyping is ongeveer 6 tot 8 weken.
business modellen en systemaop de gebieden van business modellen in een crossmediale condialiteit van musea worden betot de archetype-discussie.
Resultaten
Resultaten
Resultaten 160 deelnemende studenten 16 deelnemende musea 48 concepten 36 MuseumKompas
Resultaten 8 Prototypen
aan de hand van archetypen en op het gebied van sturingssyste-
surveydata interviewdata
Resultaten
loggegevens etc.
Crossmedia MuseumMonitor Werkboek business modelling
(Crossmediale) Businessmodellen
37 Crossmedialab
Beroepenveld
Lees meer...
professionals als opdrachtgever fungeren
wikkeling.
wikkelen onder begeleiding van het lectoraat. en is onderdeel van de manier van werken in het professionals als partner optreden om ge-
rouleren van rollen vindt er ook gedurende het -
c.q. prototypen.
het concept naar een prototype. -
schikbaar komen vanuit de veldtest.
38 MuseumKompas
39 Crossmedialab
6
Cell
DUURZAAMHEID
Programmatische duurzaamheid Relationele duurzaamheid business modellen.
H6 C6.0
infrastructuur voor de gehele sector waar digitale diensten ge-insourced kunnen worden.
Cell
-
ners en de deelname van het Crossmedialab aan
-
C6.0
bibliotheken.
C6.0
C0.6
seumprofessional centraal.
Crossmedia 40 MuseumKompas
C0.6
H6
H6 C0.6
41 Crossmedialab
bewaakt de kwaliteit van digitalisering en digitale
-
-
-
-
goed
bewaakt de kwaliteit van digitalisering en digitale
archeologische en bouwhistorische instellingen).
veren en hun diensten aan te passen aan de eisen van de digitaliserende samenleving. Door kwastructuur voor digitaal erfgoed. Door een stevige -
42 MuseumKompas
eum
H6
-
goed
archeologische en bouwhistorische instellingen).
-
-
-
veren en hun diensten aan te passen aan de eisen van de digitaliserende samenleving. Door kwastructuur voor digitaal erfgoed. Door een stevige -
-
H6 C6.0
43 Crossmedialab
Oplossingsduurzaamheid
werken met een directe betrokkenheid van de name de veldtesten van belang als borging van de -
kunnen handelen. door de kenniskring en invulling gevend aan het
H6 C6.0 in te investeren in het kader van deskundigheids-
44 MuseumKompas
45 Crossmedialab
7
DISSEMINATIE & COMMUNICATIE
worden standaard op video vastgelegd.
gepubliceerd worden die de professional naar ei-
nl en via het eigen YouTube kanaal van het Crossmedialab.
Lees meer...
Op www.crossmedialab.nl komt een spewaarin professionals onderling en met het publiek worden voortgang en resultaten gepubliceerd. Via met grote regelmaat aandacht worden geschonken
(oplage > 1000 stuks) onder de professionals van
Social Media (2010).
-
papers worden ingediend voor interna-
-
mw)
46 MuseumKompas
47 Crossmedialab
8
MONITORING & EVALUATIE
-
team plaatsvinden om tot leerpunten en verbe-
-
wikkeling.
worden meegewerkt. Details hierover ontbreken -
48 MuseumKompas
verband met nog te nemen besluitvorming binnen
49 Crossmedialab
9
PROJECTMANAGEMENT & PROJECTORGANISATIE
Projectmanagement
ook een voorstel worden gedaan voor het vervolg -
-
2013. -
50 MuseumKompas
51 Crossmedialab
Stuurgroep
Projectorganisatie
Programmamanagement
-
langen constant met elkaar worden besproken en -
Programma ondersteuning
Kenniskring
van lector Harry van Vliet (HU) met als pro-
-
lectoraat optreden als klankbordgroep. De kenniskring bestaat niet alleen uit studenten en docenten maar ook uit promovendi en externe (ad hoc) leden waardoor kwaliteit en diversiteit geborgd
-
en museumprofessionals worden gevormd. Dit worden. de vraag hoe oplossingen meer algemeen kunnen Het uitgangspunt hier is om vanuit een team te werken waar de verschillende opdrachten en be-
musea. Brainstorm concepten
52 MuseumKompas
Ontwerp prototypes
Veldtest
Analyse data 53 Crossmedialab
Planning Museumkompas start op 1 februari 2011 en
worden vormgegeven en waar eerste resultaten
A
B -
panyLabs-Veldtesten hanteren het principe van
-
1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
en door data te vergaren voor verdere kennisont-
teiten (c.q. het kernteam) ook eigen taken waaraan
in dit planningsschema opgenomen maar wel in weken in te plannen. De overgebleven weken in
sproken in hoofdstuk 8. 54 MuseumKompas
55 Crossmedialab
Financieel overzicht
SWOT-analyse
PARTIJ
TOTAAL
SIA-RAAK
EIGEN BIJDRAGE
% EIGEN BIJDRAGE
Hogeschool Utrecht
408.938 76.100 114.208 599.246
224.838 50.000 24.816 299.654
184.100 26.100 89.392 299.592
45% 34% 78% 50%
Musea
PARTIJ
TOTAAL
SIA-RAAK
EIGEN BIJDRAGE
% EIGEN BIJDRAGE
Onderzoek en Kennisverhoging
186.136 256.858 27.740 67.620 8.280 39.300 13.312 599.246
112.904 125.600 0 26.320 8.280 26.550 0 299.654
73.232 131.258 27.740 41.300 0 12.750 13.312 299.592
39% 51% 100% 60% 0% 32% 100% 50%
Duurzaamheid
Projectmanagement
56 MuseumKompas
STERKTES
KANSEN
ZWAKTES
BEDREIGINGEN
57 Crossmedialab
BIJLAGEN
58 MuseumKompas
59 Crossmedialab
1
MEDIABATTLE
Doelstelling kennisontwikkeling en -uitwisseling tussen hoge-
Wat is de MediaBattle?
oplossing nader tot elkaar gebracht.
-
concreet kennis te maken met de hogeschool en
en vaardigheden te ontwikkelen. Vaardigheden in aanraking met concrete en urgente problemen oplossingen voor vraagstukken op het gebied van
Ervaring
aan hebben deelgenomen. Opdrachtgevers waren -
tot concrete producten en diensten (onder andere menwerking met de hogeschool verder uitgewerkt.
60 MuseumKompas
61 Crossmedialab
Uitvoering
Resultaten -
gevers en eindigt met een plenaire pitch van de nen acht opdrachtgevers meedoen en worden 3
direct worden bediend. Vanuit iedere MediaBattle komen twee concepten in aanmerkingen voor verdere uitwerking. Acht concepten kunnen dus doorontwikkeld worden tot een concreet product of dienst.
gen de begeleiding van de studententeams.
afstudeerders. Ook kan gedacht worden aan stu-
de nodige basiskennis. Het vervolg
62 MuseumKompas
63 Crossmedialab
2
RELEVANTE PUBLICATIES -
-
-
-
-
64 MuseumKompas
65 Crossmedialab
REFERENTIES -
-
-
Springer Verlag. hap. Den Haag. School Press.
press). -
egie. Den Haag.
-
culturele basisinfrastructuur. Den Haag. -
-
-
-
-
-
Over doelgroepen van digitaal toegankelijke archieven. Den Media. leden. Ontwikkelingen in de belangstelling voor cultureel erf-
66 MuseumKompas
-
67 Crossmedialab
CREATE THE NEXT STEP
Colofon
crossmediale dienstverlening van musea.
lab. Het Crossmedialab is de werkplaats van het lectoraat Crossmedia Content van de Faculteit Com-
© Hogeschool Utrecht - Kenniscentrum Communitent. November 2010. school Utrecht).
Het Crossmedialab publiceert een deel van haar -
shorst en Karen Bosch.
Heuvel.
68 MuseumKompas
-
toraat Crossmedia Content. Dit kan via www.crossmedialab.nl of via
[email protected].
69 Crossmedialab
MUSEUMKOMPAS
-
CELL CAHIERS:
CELL CAHIERS LIGHT: -
LABRATS: -
Postadres Crossmedialab
Bezoekadres Crossmedialab
Postbus 8611 3584 CH Utrecht
Padualaan 99 (ruimte 0S142) 3584 CH Utrecht
Email:
[email protected] Www.crossmedialab.nl
www.communicatieenjournalistiek. onderzoek.hu.nl
