1
Universele liefde als dekmantel voor egoïstische liefde Jeanne Verhulst
Echte liefde Voor mij is het Transformatiewerk thuis komen in mezelf. Gewoon in mezelf, precies zoals ik nu ben. Ik ervaar dat als heerlijk, dat is uitrusten, nergens meer naar toe hoeven. Hierin heb ik veel liefde ervaren, liefde die gaat over jou en mij, liefde die gaat over het gewone leven. Hoe is het mogelijk dat we in wat we spiritualiteit noemen vaak iets najagen wat er niet is? Eigenlijk wijzen we het leven zoals het nu is af, het moet steeds maar beter, gelukkiger, lichter, anders. Naarmate ik ouder word, merk ik dat ik, wat ik ook doe, in wezen steeds dezelfde blijf die ik ben. Ik merk dat ik niet echt veranderen kan, wat ik wel leer, is te leven met en accepterend te zijn naar dat wat is, naar degene die ik ben met mijn tekortkomingen. De omarming van mijn ‘tekortkomingen’ maakt me mild en zacht. (Dat wil niet zeggen dat ik ze goed hoef te praten, ik mag daarin wel zien dat een ander er last van kan hebben, en tegelijkertijd mijn eigen onvermogen om het anders te doen liefdevol accepteren.) Krishnamurti (Indiaas filosoof) benoemt het als volgt: “Als je begint te merken wat je bent zonder te trachten
het te veranderen, dan begin je een transformatie te ondergaan.” Zoals ik zelf vaak zeg in mijn cursussen of therapieën: “Veranderen doe je niet, veranderen gebeurt vanzelf wanneer je uit mag rusten in wie je bent, hier, nu.” Ik voel dit als echte liefde, ik kan dan zakken in dat stille punt in mezelf wanneer ik gewoon echt mag zijn. Dit houdt ook in dat ik accepteer wanneer ik boos ben, dit houdt ook in dat ik mezelf accepteer wanneer ik me verdrietig, wanhopig of machteloos voel of gewoon te moe ben. Iedere keer weer is de stilte aanwezig in dat volle moment van acceptatie. Ik herinner me nog een moment tijdens de opleiding dat ik in de groep vertelde hoe jaloers ik op iemand was op dat moment. Ik verwachtte een afwijzing. Het tegenovergestelde geschiedde. Hen Straver, die op dat moment les gaf, keek me aan en zei: ”Wat ben je lief als je dit zo eerlijk zegt”. Dit zijn de gouden momenten, die ik nooit meer vergeet. Ieder moment dat ik onderhevig ben aan een voor mij pijnlijke of lastige emotie en die in mezelf erken, hoor ik Hen nog steeds die woorden zeggen “wat ben je lief”.
2 En het klopt, want als ik echt ben, ben ik lief, ben ik mooi en lelijk tegelijk. Pas als ik ga vechten daartegen dan ontstaat er oorlog in mijn hoofd, en verkramp ik. Weet je wat verlichting is? Niet meer verlicht te hoeven worden, echt totaal mogen zijn wie je bent. Overgave aan het leven We denken vaak dat het positieve komt door positieve gedachten te hebben (denk bijvoorbeeld aan “The Secret”). We denken vaak dat we dan de loop van de dingen kunnen beïnvloeden op een ‘goede’ manier. Eigenlijk probeer je dan controle te krijgen over je levensloop en wordt het erg moeilijk om tegenslagen te ontvangen als iets waar een geschenk in zit. En hoe velen worden niet angstig omdat het hen niet lukt om positief te denken? Dat brengt juist verkramping te weeg.
De kern echter van alle grote religies is dat het ‘goede’ verborgen ligt in de loop van het leven zelf, zoals het zich aandient. Als we de controle durven laten gaan en durven beseffen dat we de controle nooit hebben gehad (zie ook mijn artikel over de Maya kalender), durven beseffen dat er een grotere intelligentie is die ons onze
ervaringen geeft, dan “kun je leven met de duizelingwekkendste, intelligentste, mooiste en vriendelijkste realiteit die je je ooit kon voorstellen….. en zelfs in hogere mate dan je ooit kon voorstellen” (citaat van Stephen Mitchell, vertaler van grote religieuze werken uit alle religies). Het geschenk van mijn moeilijke ervaringen Ik heb zelf een zware periode in mijn leven achter de rug. Verrast door ingrijpende gebeurtenissen in mijn leven kwam ik terecht in een soort ongeloof en intense pijn, boosheid en verdriet. Door het willen begrijpen, het waarom, helemaal los te laten, het accepteren van al mijn emoties, van mijn oordelen, van mijn onmacht en hoe ik er mee omging, kon ik pas een stap verder zetten. Ik hoefde niet boven mijzelf te staan, ik mocht het doen op een gewone menselijke manier met alles wat daar bij hoort. Dus ook mijn schaduw werd zichtbaar. Ik heb haar omarmd, want zij gaf mij de kracht overeind te blijven en te overleven. Dat heeft me veel opgeleverd. Door het accepteren van mijn schaduw als levenshulp, ontstond de behoefte om mijn karma op te ruimen ten aanzien van alle relaties waar ik in mijn leven veroorzaker van leed ben geweest. Ik kon voor het eerst begrijpen wat de anderen hadden meegemaakt door beslissingen en keuzes die ik in mijn leven heb genomen. Ik kon nu hun emoties begrijpen, die ik aanvankelijk heb veroordeeld en waar ik vanuit een zekere hoogmoed naar heb gekeken. Ik snapte niet waarom ze zo boos, zo verdrietig, verbitterd of wanhopig waren en bleven. Mijn oordeel daarover, zo besef ik nu, heeft hen er verder in gedrukt. Als je zelf de keuze maakt om iets ingrijpend in je leven te veranderen, kan dat pijnlijk zijn, maar je blijft wel de regisseur over je leven, en dan is de pijn beter te dragen. Je kunt gemakkelijker verder. Niemand
3 anders dan jijzelf bepaalt voor jou je levenslot. Degenen, die de keuze niet maken, maar wel de gevolgen moeten dragen, voelen zich verraden, in de steek gelaten. Zij hadden namelijk geen inbreng in de keuze, en dat geeft een gevoel van verraad en totale machteloosheid. Verraden te zijn is een van de moeilijkste emoties om mee te dealen, het haalt je in je basis (de regie over je leven) helemaal onderuit. Controle loslaten Doordat je de controle over je leven volledig kwijt bent, biedt de situatie je echter een zeer groot geschenk en mogelijkheid tot groei: de realisatie dat je geen enkele controle hebt over je levenslot. Wanneer dat besef werkelijk doordringt, komt er de mogelijkheid je er aan over te geven en mildheid te voelen naar jouw en andermans lot. De zwaarte van het leven keert dan om in een ervaring die je de volheid van het leven laat ervaren en je in contact brengt met de diepte van je ziel. Het leven hoeft niet alleen meer te bestaan uit een streven naar geluk, de roze wolk, succes, je prettig voelen, perfect zijn, enz. Acceptatie van en begrip voor ieder aspect van het leven, dus ook de schaduw, dus ook de nacht van de ziel, vallen je ten deel. Ik had voor mijn gevoel helemaal geen controle meer over het verloop van mijn leven. Het besef drong tot me door hoe wezenlijk het was dat ik me daaraan overgaf. Mijn realiteit keerde zich om in een diep besef van de zachtheid en de schoonheid van het gewone leven, dus ook van wie ik ben en wie de ander is. Ineens begreep ik veel meer van degenen, die onder mijn keuzes te lijden hebben gehad. Ik kon dan ook in liefde en vanuit kracht mijn schuld erkennen en voelen(!) ten opzichte van degenen die ik in mijn leven gekwetst hebt. Dit alles heeft mij veel geschenken gebracht. Door dit inzicht en de
erkenning van mijn schuld heb ik de juiste stappen kunnen zetten om de (liefdes)relaties te herstellen die in wrok waren geëindigd. Ik kon pas nu voor het eerst voelen in hun pijn, doordat ik nu zelf ervaren heb hoe je hart kan breken wanneer je je zo gekwetst voelt in de liefde. Daardoor ontstond een verdiept contact met mijn kinderen. Vooral het besef dat ik ten opzichte van wat mij overkomen was, niets had in te brengen in het grote plan van mijn leven, dat ik niet hoefde te weten wat de bedoeling er van was, kwam er in de immense pijn die vrij kwam een diepe rust. Het werd steeds vaker stil van binnen.
Ego In toenemende mate raakt de spirituele wereld in mijn ogen vervuild met uitspraken over ons ego. Het zijn vaak uitspraken die weinig met het gewone leven te maken hebben en die in hun zogenaamde ‘oordeelloosheid’ mensen in hun gewone doen en laten afkeuren. De gewone mens (die soms door omstandigheden niet positief kan denken) wordt in deze uitspraken sterk veroordeeld. Iemand die het moeilijk heeft of iemand die emoties laat zien wordt afgedaan als iemand die gevangen zit in haar ego. Gewoon mens zijn is dan ego. Afwijzing van iedere emotie ligt hier op de loer, acceptatie van wat je voelt en hoe je het doet is ver te zoeken.
4 Bijvoorbeeld: “Remember that when we feel anger, sadness, or whatever emotion we are feeling, that is your EGO reacting. EGO is attached to an expectation or outcome. No one can make us feel in a way we don’t agree to. And what others say or think is none of our business… And is only a reflection of them.” Alles wat de ander over je zegt hoef je jezelf niet meer aan te trekken, immers alles wat die ander zegt, zegt alleen nog maar iets over de ander. Je hoeft dus geen rekening meer te houden met de ander, je mag de ander gerust beschadigen, want als die ander jou dan aanspreekt, zegt dat toch niets over jou? Theoretisch snap ik wat er wordt bedoeld. En toch krijg ik een zeer vervelend en ongemakkelijk gevoel bij dit soort teksten. Ik mag niet meer zijn zoals ik ben, ik moet verder zijn, onaanraakbaar, verlicht. Ik moet dan iemand zijn die niet meer te kwetsen is. Ik ben eerlijk gezegd blij dat ik nog een gezond ego heb. Een ego dat voor mezelf op kan komen en onderscheid kan maken in wat voor mij goed of slecht is. Ik ben blij dat ik nog te raken ben. Ik merk dat ik me niet prettig voel wanneer mensen (therapeuten hebben er nog wel eens een handje van) alles wat je vertelt, terugspiegelen als zijnde ego, en altijd een filosofisch antwoord paraat hebben waarbij ik het persoonlijke invoelen mis. Die, als je even je verhaal kwijt wilt, je niet meer volgen en je horen, maar je gaan beleren en gaan sturen naar het ‘contact met je eigen dader of schaduw’ toe? Wat je dan mist is echt contact, een ander die je hoort en je even laat zijn met dat wat er in je is. Die je helpt het gevoel dat er is te omarmen en er in contact even in uit te mogen rusten. Daar wordt een flink stuk in jezelf overgeslagen. Eerst wil het verhaal gehoord worden. In al haar menselijkheid, in al haar gewoonheid.
En natuurlijk is de weg naar binnen op een gegeven moment nodig. In jezelf de emoties ‘direct ervaren’, niet meer om je heen slaan, het verhaal er af halen. Dat kan echter pas nadat het verhaal eerst verteld is, de emoties er hebben mogen zijn. De kwetsingen moeten ook gestopt zijn om emoties de kans te geven zich te transformeren. Anders sla je een wezenlijke stap over en slaan de emoties naar binnen.. De zoektocht naar geluk en mededogen Veel mensen die naar verlichting streven, zoeken naar een gelukzalig gevoel in zichzelf. Hen Straver vertelde daar in de opleiding nogal eens over, hij sprak dan van het “koude licht”. Veel goeroes hebben daar last van. Zij voelen, zo lijkt het, een constant geluksgevoel in zichzelf. Wat er op aarde gebeurt, wordt afgeschilderd als een illusie: het leven als spel. Als je je maar goed voelt in jezelf, dan komt het met de rest van de aarde wel goed. Met onrecht of misstanden hoef je je niet meer in te laten, mededogen met menselijk lijden is ver te zoeken . Dat licht is koud. De universele liefde is dan niet meer verbonden met mededogen, met degenen die lijden. Zoals Hen zo mooi verwoordde tijdens de opleiding: het rechter (universele) hart is dan niet meer verbonden met het linker (menselijke) hart. Mededogen ontbreekt. De liefde wordt egoïstisch in het koude licht, het lijden van de ander doet er niet meer toe. Warm licht in jezelf is altijd verbonden met het lot en het lijden van de ander. Je warm voelen in jezelf gaat nooit ten koste van een ander levend wezen. Bedroefd versus depressie Je goed voelen deel je met anderen en heeft te maken met mededogen. Als je depressief bent, beperkt het je vermogen om je betrokken te voelen
5 bij het lot van anderen. Je zit gevangen in jezelf. Het is anders als je je echt bedroefd voelt. Dan vervaagt de grens tussen jou en de anderen. Je hoeft dan hun gevoelens niet te analyseren, je voelt zonder woorden direct wat de anderen voelen. Zoals Susan Piver in haar boek ‘De wijsheid van een gebroken hart’ zo treffend zegt: “Bij een depressie is het net alsof je in een bloedhete kamer zit onder een stapel zware ruwe dekens, je sluit jezelf af. Bedroefdheid is alsof je zonder kleren buiten staat, bij echte bedroefdheid sta je open, ben je naakt”. Afsluiten lijkt soms gemakkelijker. Wanneer jij je wanhopig, verdrietig of boos voelt, zal een intentie die alleen maar gericht is op jezelf het vervelende gevoel versterken. Een intentie geworteld in een depressie sluit gewoonlijk anderen uit: het draait alleen om jou. Een intentie waarbij je anderen opneemt, werkt ontgiftend voor iedere emotie en helpt je echt te gaan voelen. Dan is er warmte.
En dat is wat ik erg mis in vele ‘spirituele’ uitspraken: ik mis de zorg om de ander, de zorg om de aarde, de dieren, de planten. Wanneer je in je keuzes de ander betrekt, en zorg hebt over de ander, dan werkt dat op jezelf terug. Wanneer je verdrietig of wanhopig bent, kan het je erg helpen mededogen te voelen, je bent dan
direct niet meer helemaal alleen. Je bent verbonden en dat voel je direct! Universele liefde als dekmantel voor egoïstische liefde Verbinding en mededogen zijn voor mij de sleutelwoorden. Universele liefde die verbonden is met het aardse, het gewone, voelt warm aan. Het gaat er mijns inziens om ons in onze beleving van spiritualiteit te blijven verbinden met de gewone mens van alle dag. Met haar tekortkomingen, met haar vreugde en haar lijden. Want in die gewone mens spiegelt zich de kosmos, door die gewone mens heen is het goddelijke zichtbaar, vooral als zij mag zijn zoals zij is. Laat spiritualiteit niet ontaarden in egoïstische gelukzaligheid, waarbij het aardse lijden wordt afgedaan als iets wat je zelf creëert, als illusie en in feite wordt afgewezen. Je mist dan de grootste kans in je leven om het leven te ervaren in al zijn aspecten. Te zien dat het leven, ook als het zwaar is, bedoeld is zo te zijn. En dankbaar te zijn voor alles wat het leven ons als kans, juist ook in zware tijden, juist ook als je schaduw zich aandient, aanbiedt. Zuivere spiritualiteit, de medemens helpen vrede in zichzelf te vinden, is altijd bereikbaar voor ieder, arm of rijk. Universele liefde is gratis beschikbaar en toegankelijk voor iedereen, en altijd in verbinding met wat je er hier en nu mee doet. Karma los je op in je dagelijkse leven, door een daad te stellen en iets te doen voor de mensen die je pijn hebt gedaan. Door je spijt zichtbaar te maken in de stof. Dan wordt de ziel vrij. Alleen woorden zijn dan niet genoeg.
! " #$ % ! $ & '
Jeanne Verhulst
